—

uwzględniając art. 295 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej,

—

uwzględniając w szczególności art. 2, art. 3 ust. 1, art. 3 ust. 3 akapit drugi, art. 4 ust. 3 oraz art. 5, 6, 7 i 11 Traktatu o Unii Europejskiej,

—

uwzględniając artykuły Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej dotyczące poszanowania, ochrony i propagowania demokracji, praworządności i praw podstawowych w Unii, w tym art. 70, 258, 259, 260, 263 i 265,

—

uwzględniając Protokół nr 1 w sprawie roli parlamentów narodowych w Unii Europejskiej oraz Protokół nr 2 w sprawie stosowania zasad pomocniczości i proporcjonalności, załączone do Traktatu o Unii Europejskiej i Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej,

—

uwzględniając Kartę praw podstawowych Unii Europejskiej,

—

uwzględniając orzecznictwo Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej,

—

uwzględniając kryteria kopenhaskie oraz ogół prawodawstwa Unii (unijny dorobek prawny), które musi stosować kraj kandydujący, jeśli wyraża chęć przystąpienia do Unii Europejskiej,

—

uwzględniając Powszechną deklarację praw człowieka,

—

uwzględniając traktaty Organizacji Narodów Zjednoczonych dotyczące ochrony praw człowieka i podstawowych wolności oraz zalecenia i sprawozdania z przeprowadzanego przez Organizację Narodów Zjednoczonych powszechnego okresowego przeglądu praw człowieka, a także orzecznictwo organów traktatowych Organizacji Narodów Zjednoczonych oraz specjalne procedury Rady Praw Człowieka,

—

uwzględniając deklarację Organizacji Narodów Zjednoczonych o obrońcach praw człowieka z dnia 8 marca 1999 r.,

—

uwzględniając zalecenia i sprawozdania Biura Instytucji Demokratycznych i Praw Człowieka, Wysokiego Komisarza ds. Mniejszości Narodowych, Przedstawiciela OBWE ds. Wolności Mediów oraz innych organów OBWE,

—

uwzględniając Konwencję o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności oraz Europejską kartę społeczną, orzecznictwo Europejskiego Trybunału Praw Człowieka oraz Europejskiego Komitetu Praw Społecznych, konwencje, zalecenia, rezolucje i sprawozdania Zgromadzenia Parlamentarnego, Komitetu Ministrów, Komisarza Praw Człowieka, Europejskiej Komisji przeciwko Rasizmowi i Nietolerancji, Komitetu Sterującego ds. Różnorodności, Włączenia i Przeciwdziałania Dyskryminacji, Komisji Weneckiej oraz innych organów Rady Europy,

—

uwzględniając Protokół ustaleń między Radą Europy a Unią Europejską z dnia 23 maja 2007 r.,

—

uwzględniając konwencję Narodów Zjednoczonych przeciwko korupcji,

—

uwzględniając porozumienie ustanawiające Grupę Państw Przeciwko Korupcji,

—

uwzględniając listę kontrolną dotyczącą praworządności przyjętą przez Komisję Wenecką na jej 106. sesji plenarnej w dniu 18 marca 2016 r.,

—

uwzględniając zestaw narzędzi Rady Europy dla państw członkowskich „Poszanowanie demokracji, praworządności i praw człowieka w kontekście sanitarnego kryzysu COVID-19” z dnia 7 kwietnia 2020 r.,

—

uwzględniając sprawozdanie roczne za 2020 r. sporządzone przez organizacje partnerskie Platformy Rady Europy na rzecz ochrony dziennikarstwa i bezpieczeństwa dziennikarzy,

—

uwzględniając komunikat Komisji z dnia 17 lipca 2019 r. pt. „Umocnienie praworządności w Unii – plan działania” (COM(2019)0343),

—

uwzględniając komunikat Komisji z dnia 29 stycznia 2020 r. zawierający program prac Komisji na 2020 r. (COM(2020)0037) oraz dostosowany program prac Komisji z dnia 27 maja 2020 r. (COM(2020)0440),

—

uwzględniając unijną tablicę wyników wymiaru sprawiedliwości 2020,

—

uwzględniając opinię Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego z dnia 19 czerwca 2019 r. pt. „Dalsze umacnianie praworządności w Unii. Aktualna sytuacja i możliwe kolejne działania”, w której zaproponowano ustanowienie corocznego forum w sprawie praw podstawowych i praworządności,

—

uwzględniając sprawozdanie grupy Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego ds. praw podstawowych i praworządności z czerwca 2020 r. pt. „National developments from a civil society perspective, 2018–2019” [„Zmiany na szczeblu krajowym z perspektywy społeczeństwa obywatelskiego, lata 2018–2019”],

—

uwzględniając sprawozdanie Agencji Praw Podstawowych Unii Europejskiej z 2018 r. pt. „Wyzwania stojące przed organizacjami społeczeństwa obywatelskiego działającymi na rzecz praw człowieka w UE”, opublikowane 17 stycznia 2018 r., a także inne sprawozdania i dane agencji,

—

uwzględniając sprawozdanie Europejskiego Instytutu ds. Równości Kobiet i Mężczyzn pt. „Pekin + 25: piąty przegląd realizacji pekińskiej platformy działania w państwach członkowskich UE”, opublikowane 5 marca 2020 r.,

—

uwzględniając konkluzje Rady Unii Europejskiej i państw członkowskich zebranych w Radzie z dnia 16 grudnia 2014 r. o zapewnieniu przestrzegania praworządności,

—

uwzględniając swoją rezolucję z dnia 25 października 2016 r. zawierającą zalecenia dla Komisji w kwestii ustanowienia unijnego mechanizmu dotyczącego demokracji, praworządności i praw podstawowych (1),

—

uwzględniając swoją rezolucję z dnia 19 kwietnia 2018 r. w sprawie konieczności ustanowienia instrumentu na rzecz wartości europejskich wspierającego organizacje społeczeństwa obywatelskiego, które propagują wartości podstawowe w Unii Europejskiej na poziomie lokalnym i krajowym (2),

—

uwzględniając swoją rezolucję ustawodawczą z dnia 17 kwietnia 2019 r. w sprawie wniosku dotyczącego rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady ustanawiającego program „Prawa i Wartości” (3),

—

uwzględniając swoją rezolucję z dnia 14 listopada 2018 r. w sprawie potrzeby utworzenia kompleksowego mechanizmu UE na rzecz ochrony demokracji, praworządności i praw podstawowych (4),

—

uwzględniając swoją rezolucję z dnia 16 stycznia 2019 r. w sprawie sytuacji w zakresie praw podstawowych w Unii Europejskiej w 2017 r. (5),

—

uwzględniając swoją rezolucję z dnia 13 lutego 2019 r. w sprawie pogorszenia sytuacji w zakresie praw kobiet i równouprawnienia w UE (6),

—

uwzględniając swoją rezolucję z dnia 28 marca 2019 r. w sprawie stanu praworządności i zwalczania korupcji w UE, a zwłaszcza na Malcie i na Słowacji (7),

—

uwzględniając swoją rezolucję z dnia 18 grudnia 2019 r. w sprawie dyskryminacji osób LGBTI i nawoływania do nienawiści do nich w sferze publicznej, w tym stref wolnych od LGBTI (8),

—

uwzględniając swoją rezolucję z dnia 15 stycznia 2020 r. w sprawie praw człowieka i demokracji na świecie oraz polityki Unii Europejskiej w tym zakresie – sprawozdanie roczne za rok 2018 (9),

—

uwzględniając swoją rezolucję z dnia 16 stycznia 2020 r. w sprawie trwających wysłuchań na mocy art. 7 ust. 1 TUE dotyczących Polski i Węgier (10),

—

uwzględniając swoją rezolucję z dnia 17 kwietnia 2020 r. w sprawie skoordynowanych działań UE na rzecz walki z pandemią COVID-19 i jej skutkami (11),

—

uwzględniając wspólne zalecenia organizacji społeczeństwa obywatelskiego pt. „Od planu działania do śladu – ochrona wolności i pluralizmu mediów dzięki europejskiemu mechanizmowi ochrony praworządności” z kwietnia 2020 r.

—

uwzględniając sprawozdanie Europejskiej Sieci Krajowych Instytucji Praw Człowieka pt. „Praworządność w Unii Europejskiej” z 11 maja 2020 r.,

—

uwzględniając przekazanie informacji Komisji Europejskiej przez grupę roboczą ds. wewnętrznej polityki UE w zakresie praw człowieka Sieci Współpracy na rzecz Praw Człowieka i Demokracji z dnia 4 maja 2020 r. w ramach konsultacji z zainteresowanymi stronami w sprawie sprawozdania na temat praworządności,

—

uwzględniając swoją ocenę europejskiej wartości dodanej towarzyszącą sprawozdaniu z inicjatywy w kwestiach ustawodawczych w sprawie unijnego mechanizmu dotyczącego demokracji, praworządności i praw podstawowych z października 2016 r.,

—

uwzględniając ocenę wstępną Parlamentu w sprawie europejskiej wartości dodanej unijnego mechanizmu dotyczącego demokracji, praworządności i praw podstawowych z kwietnia 2020 r.,

—

uwzględniając art. 46, 54 i 148 Regulaminu,

—

uwzględniając opinie Komisji Prawnej oraz Komisji Spraw Konstytucyjnych,

—

uwzględniając sprawozdanie Komisji Wolności Obywatelskich, Sprawiedliwości i Spraw Wewnętrznych (A9-0170/2020),

A.

mając na uwadze, że Unia opiera się na takich wartościach, jak poszanowanie godności osoby ludzkiej, wolność, demokracja, równość, praworządność i prawa człowieka, w tym prawa osób należących do mniejszości, co znajduje wyraz w art. 2 Traktatu o Unii Europejskiej (TUE); mając na uwadze, że te wartości są wspólne państwom członkowskim i dobrowolnie przyjęte przez wszystkie państwa członkowskie; mając na uwadze, że demokracja, praworządność i prawa podstawowe to wartości, które wzajemnie się wzmacniają;

B.

mając na uwadze, że UE zapisała w swoich kryteriach przystąpienia, iż członkostwo w Unii wymaga od państwa kandydującego osiągnięcia stabilności instytucji gwarantujących demokrację, praworządność, poszanowanie praw człowieka oraz poszanowanie i ochronę mniejszości; wskazuje jednak, że Unii brakuje skutecznych narzędzi do egzekwowania tych kryteriów, gdy dane państwo zostanie już członkiem UE;

C.

mając na uwadze, że w poprzednim dziesięcioleciu w kilku państwach członkowskich doszło do bezczelnych ataków na wartości Unii; mając na uwadze, że Parlament odnosił się wielokrotnie w swoich rezolucjach do tych niepokojących tendencji już od roku 2011, włączając w to uruchomienie w 2018 r. procedury przewidzianej w art. 7 TUE; mając na uwadze, że od 2016 r. Parlament Europejski wzywa do kompleksowego, prewencyjnego i opartego na podstawach naukowych monitorowania w tej dziedzinie za pośrednictwem unijnego mechanizmu dotyczącego demokracji, praworządności i praw podstawowych;

D.

mając na uwadze, że w niektórych państwach członkowskich nadal nie respektuje się w pełni praw grup szczególnie wrażliwych, do których należą kobiety, osoby niepełnosprawne, Romowie, osoby LGBTI i ludzie starsi, oraz że grupy te nie są w pełni chronione przed nienawiścią i dyskryminacją wbrew wartościom Unii, o których mowa w art. 2 TUE, oraz wbrew prawu do niedyskryminacji, o którym mowa w art. 21 Karty praw podstawowych Unii Europejskiej (karta); mając na uwadze, że środki państw członkowskich podejmowane w odpowiedzi na sytuację kryzysową związaną z pandemią COVID-19 doprowadziły do dalszej presji na prawa podstawowe oraz demokratyczne mechanizmy kontroli i równowagi;

E.

mając na uwadze, że około 10 % obywateli Unii należy do mniejszości narodowej; mając na uwadze, że poszanowanie praw mniejszości stanowi integralną część wartości Unii określonych w art. 2 TUE; mając na uwadze, że mniejszości przyczyniają się do różnorodności kulturowej i językowej Unii; mając na uwadze, że obecnie nie istnieją unijne ramy prawne gwarantujące prawa mniejszości i służące monitorowaniu tych praw;

F.

mając na uwadze, że naruszenia wartości, o których mowa w art. 2 TUE, jeśli są pozostawione bez odpowiedniej reakcji i wyciągnięcia konsekwencji na szczeblu unijnym, osłabiają spójność projektu europejskiego, prawa wszystkich obywateli Unii i wzajemne zaufanie między państwami członkowskimi;

G.

mając na uwadze, że korupcja poważnie zagraża demokracji, praworządności i sprawiedliwemu traktowaniu wszystkich obywateli;

H.

mając na uwadze, że niezależne dziennikarstwo i dostęp do pluralistycznych informacji stanowią kluczowe filary demokracji; mając na uwadze, że nie zmierzono się w sposób wystarczająco zdecydowany z niepokojącym stanem wolności i pluralizmu mediów w Unii; mając na uwadze, że społeczeństwo obywatelskie ma zasadnicze znaczenie dla rozwoju każdej demokracji; mając na uwadze, że zmniejszanie przestrzeni dla społeczeństwa obywatelskiego przyczynia się do naruszania zasad demokracji, praworządności i praw podstawowych; mając na uwadze, że instytucje Unii powinny utrzymywać otwarty, przejrzysty i regularny dialog ze stowarzyszeniami przedstawicielskimi i społeczeństwem obywatelskim na wszystkich szczeblach;

I.

mając na uwadze, że niezależność, jakość i skuteczność krajowych systemów sądownictwa mają kluczowe znaczenie dla osiągnięcia efektywnego wymiaru sprawiedliwości; mając na uwadze, że dostępność pomocy prawnej i wysokość opłat sądowych mogą mieć istotny wpływ na dostęp do wymiaru sprawiedliwości; mając na uwadze, że karta ma taką samą moc prawną jak traktaty; mając na uwadze, że zgodnie z wytycznymi Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej karta jest stosowana przez organy sądowe państw członkowskich jedynie przy wdrażaniu prawodawstwa unijnego, jednak dla wspierania wspólnej kultury prawnej, sądowej i w zakresie praworządności ważne jest, aby prawa zapisane w karcie były zawsze uwzględniane;

J.

mając na uwadze, że w dniu 30 września 2020 r Komisja opublikowała roczne sprawozdanie na temat praworządności za 2020 r. (COM(2020)0580), a następnie odnowioną strategię wdrażania Karty praw podstawowych i europejski plan działania na rzecz demokracji;

K.

mając na uwadze, że rozporządzenie w sprawie ochrony budżetu Unii w przypadku uogólnionych braków w zakresie praworządności w państwach członkowskich, po jego przyjęciu, stałoby się niezbędnym narzędziem ochrony praworządności w Unii;

L.

mając na uwadze, że każdy mechanizm monitorowania musi ściśle angażować zainteresowane strony działające na rzecz ochrony i propagowania demokracji, praworządności i praw podstawowych, w tym społeczeństwo obywatelskie, Radę Europy i organy ONZ, Organizację Bezpieczeństwa i Współpracy w Europie, Agencję Praw Podstawowych Unii Europejskiej, krajowe instytucje praw człowieka, właściwe władze i stowarzyszenia branżowe wspierające sądownictwo w niezależnym wymierzaniu sprawiedliwości; mając na uwadze, że w związku z tym społeczeństwo obywatelskie potrzebuje niezbędnego finansowania ze środków unijnych, w szczególności za pośrednictwem programów „Wymiar sprawiedliwości” oraz „Obywatele, równość, prawa i wartości”;

M.

mając na uwadze, że istnieje konieczność wzmocnienia i usprawnienia istniejących mechanizmów oraz opracowania skutecznego mechanizmu w celu zapewnienia, by zasady i wartości zapisane w traktatach były przestrzegane w całej Unii;

N.

mając na uwadze, że Parlament, Komisja i Rada (trzy instytucje) ponoszą wspólną odpowiedzialność polityczną za poszanowanie wartości Unii, a to w granicach uprawnień przyznanych im na mocy traktatów; mając na uwadze, że porozumienie międzyinstytucjonalne oparte na art. 295 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej (TFUE) zapewniłoby niezbędne ustalenia w celu ułatwienia współpracy tych trzech instytucji w tym zakresie; mając na uwadze, że zgodnie z art. 295 TFUE każda z tych trzech instytucji może zaproponować takie porozumienie;

1.

2.

3.

4.

5.

6.

7.

8.

9.

10.

11.

12.

13.

14.

15.

16.

17.