26.2.2016   

PL

Dziennik Urzędowy Unii Europejskiej

C 75/105

—

uwzględniając art. 2, 3, 6 i 7 Traktatu o Unii Europejskiej (TUE) oraz art. 16 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej (TFUE),

—

uwzględniając Kartę praw podstawowych Unii Europejskiej oraz europejską Konwencję w sprawie ochrony praw człowieka i podstawowych wolności (EKPC),

—

uwzględniając Konwencję nr 108 Rady Europy z dnia 28 stycznia 1981 r. o ochronie osób w związku z automatycznym przetwarzaniem danych osobowych wraz z późniejszym protokołem do niej z dnia 8 listopada 2001 r.,

—

uwzględniając ustawodawstwo UE w sprawie prawa do prywatności i ochrony danych, zwłaszcza dyrektywę 95/46/WE w sprawie ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych oraz swobodnego przepływu takich danych, decyzję ramową Rady 2008/977/WSiSW w sprawie ochrony danych osobowych przetwarzanych w ramach współpracy policyjnej i sądowej w sprawach karnych, dyrektywę 2002/58/WE w sprawie prywatności i łączności elektronicznej oraz rozporządzenie (WE) nr 45/2001 o ochronie osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych przez instytucje i organy wspólnotowe i o swobodnym przepływie tych danych,

—

uwzględniając wnioski Komisji w sprawie rozporządzenia i dyrektywy w związku z reformą systemu ochrony danych w UE,

—

uwzględniając umowę między UE a USA w sprawie wzajemnej pomocy prawnej, umożliwiającą wymianę danych do celów zapobiegania działalności przestępczej i prowadzenia dochodzeń, konwencję w sprawie cyberprzestępczości (CETS nr 185), umowę „bezpiecznej przystani” między UE a USA (2000/520/WE), a także obecny przegląd systemu „bezpiecznej przystani”,

—

uwzględniając amerykańską ustawę Patriot Act oraz ustawę o nadzorze nad wywiadem obcym (FISA), w tym sekcję 702 aktu zmieniającego FISA (FISAAA) z 2008 r.,

—

uwzględniając trwające negocjacje nad umową ramową UE-USA o ochronie danych osobowych przekazywanych i przetwarzanych do celów współpracy policyjnej i współpracy między wymiarami sprawiedliwości,

—

uwzględniając swoje poprzednie rezolucje w sprawie prawa do prywatności i ochrony danych, zwłaszcza rezolucję z dnia 5 września 2001 r. w sprawie istnienia globalnego systemu przechwytywania prywatnych i handlowych wiadomości (system podsłuchu Echelon) (1),

—

uwzględniając oświadczenia przewodniczącego Rady Europejskiej Hermana van Rompuya, przewodniczącego Parlamentu Europejskiego Martina Schulza, wiceprzewodniczącej Komisji/komisarz ds. sprawiedliwości, praw podstawowych i obywatelstwa Viviane Reding oraz wiceprzewodniczącej Komisji/wysokiej przedstawiciel Unii ds. zagranicznych i polityki bezpieczeństwa Catherine Ashton,

—

uwzględniając art. 110 ust. 2 i 4 Regulaminu,

A.

mając na uwadze, że partnerstwo transatlantyckie między UE i USA musi opierać się na wzajemnym zaufaniu i szacunku, lojalnej i wzajemnej współpracy, poszanowaniu podstawowych praw i praworządności;

B.

mając na uwadze, że państwa członkowskie są zobowiązane do poszanowania podstawowych praw i wartości ujętych w art. 2 TUE oraz w Karcie praw podstawowych;

C.

mając na uwadze, że przestrzeganie tych zasad zostało obecnie poddane w wątpliwość po tym, jak w czerwcu 2013 r. w doniesieniach prasy międzynarodowej ujawniono dowody na to, że poprzez takie programy jak PRISM władze USA uzyskują dostęp do danych osobowych obywateli UE korzystających z amerykańskich dostawców usług internetowych i przetwarzają je na szeroką skalę;

D.

mając na uwadze, że wątpliwości te dotyczą nie tylko działań władz USA, lecz także szeregu państw członkowskich UE, które według międzynarodowej prasy współpracowały z PRISM i innymi podobnymi programami lub uzyskiwały dostęp do utworzonych baz danych;

E.

mając ponadto na uwadze, że szereg państw członkowskich posiada programy inwigilacji podobne do PRISM lub rozważa ustanowienie takich programów;

F.

mając na uwadze, że pojawiły się szczególne pytania dotyczące zgodności z prawem UE praktyk Centralnej Agencji Rządowej (GCHQ, brytyjska agencja wywiadowcza), która w ramach programu o kryptonimie Tempora zakładała podsłuch bezpośrednio na kablach transatlantyckich przewodzących komunikację elektroniczną; mając na uwadze, że inne państwa członkowskie mają rzekomo dostęp do ponadnarodowej komunikacji elektronicznej bez formalnego nakazu, lecz w oparciu o specjalne sądy, przekazują dane innym krajom (Szwecja), a także mogą zwiększyć swój potencjał inwigilacji (Holandia, Niemcy); mając na uwadze, że w innych państwach członkowskich wyrażono zaniepokojenie uprawnieniami tajnych służb w zakresie przechwytywania informacji (Polska);

G.

mając na uwadze, że istnieją przesłanki świadczące o tym, iż przedmiotem inwigilacji i działalności szpiegowskiej USA stały się instytucje UE oraz ambasady UE i państw członkowskich;

H.

mając na uwadze, że komisarz V. Reding wystosowała pismo do amerykańskiego prokuratora generalnego Erica Holdera, przywołując obawy Europejczyków i zwracając się o wyjaśnienia i uściślenia odnośnie do programu PRISM i innych podobnych programów wiążących się z gromadzeniem i wyszukiwaniem danych oraz do przepisów, na podstawie których można udzielić zezwolenia na takie programy; mając na uwadze, że pomimo dyskusji, które miały miejsce na posiedzeniu ministrów sprawiedliwości UE i USA w dniu 14 czerwca 2013 r. w Dublinie, nadal nie otrzymano pełnej odpowiedzi władz amerykańskich;

I.

mając na uwadze, że na mocy umowy „bezpiecznej przystani” państwom członkowskim i Komisji powierza się obowiązek zagwarantowania bezpieczeństwa i integralności danych osobowych; mając na uwadze, że wszystkie przedsiębiorstwa zaangażowane w sprawę PRISM, o których donosi prasa międzynarodowa, są stronami umowy „bezpiecznej przystani”; mając na uwadze, że na mocy art. 3 tej umowy Komisja ma obowiązek ją uchylić lub zawiesić w sytuacji, gdyby nie przestrzegano któregoś z jej postanowień;

J.

mając na uwadze, że porozumienie między UE a USA o wzajemnej pomocy prawnej, ratyfikowane przez Unię i Kongres Stanów Zjednoczonych, określa tryb gromadzenia i wymiany informacji oraz zwracania się o pomoc i świadczenia jej w zakresie pozyskiwania dowodów znajdujących się w jednym kraju w celu wsparcia dochodzenia w sprawie karnej w innym kraju;

K.

mając na uwadze, że byłoby niefortunne, gdyby z powodu niedawnych doniesień miały ucierpieć starania na rzecz zawarcia transatlantyckiego partnerstwa w zakresie handlu i inwestycji (TTIP), będące wyrazem zaangażowania na rzecz dalszego zacieśniania partnerstwa między UE a USA;

L.

mając na uwadze, że w dniu 14 czerwca 2013 r. komisarz C. Malmström ogłosiła powołanie transatlantyckiej grupy ekspertów;

M.

mając na uwadze, że komisarz V. Reding wystosowała do władz Wielkiej Brytanii pismo, w którym wyraziła zaniepokojenie doniesieniami mediów w sprawie programu Tempora i zwróciła się o wyjaśnienia na temat jego zakresu i działania; mając na uwadze, że władze Wielkiej Brytanii bronią działalności wywiadowczej GCHQ i twierdzą, iż działają zgodnie z surowymi i legalnymi wytycznymi;

N.

mając na uwadze, że na szczeblu UE zbliża się reforma związana z ochroną danych w postaci przeglądu dyrektywy 95/46/WE i jej zastąpienia przez proponowane ogólne rozporządzenie w sprawie ochrony danych i dyrektywę dotyczącą ochrony danych w sprawie ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych przez właściwe organy na potrzeby zapobiegania przestępstwom, prowadzenia dochodzeń w ich sprawie, wykrywania ich i ścigania albo wykonywania sankcji karnych oraz swobodnego przepływu takich danych;

1.

potwierdzając nieustanne poparcie dla transatlantyckich wysiłków w walce z terroryzmem i zorganizowaną przestępczością, wyraża poważne zaniepokojenie w związku z programem PRISM i innymi podobnymi programami, ponieważ – o ile dotychczas dostępne informacje się potwierdzą – może to oznaczać poważne naruszenie podstawowego prawa obywateli i rezydentów UE do prywatności i ochrony danych, a także życia prywatnego i rodzinnego, poufności komunikowania się, domniemania niewinności, swobody wypowiedzi, swobody informowania oraz swobody prowadzenia interesów;

2.

stanowczo potępia szpiegowanie przedstawicielstw UE, ponieważ – o ile dotychczas dostępne informacje potwierdzą się – oznaczałoby to poważne naruszenie Konwencji wiedeńskiej o stosunkach dyplomatycznych i mogłoby wpłynąć na stosunki transatlantyckie; domaga się od władz USA natychmiastowych wyjaśnień w tej sprawie;

3.

wzywa władze USA, aby dostarczyły UE – bez nieuzasadnionej zwłoki – pełne informacje na temat programu PRISM i innych podobnych programów wiążących się z gromadzeniem danych – w tym na temat ich podstawy prawnej, koniecznego i proporcjonalnego charakteru oraz wdrożonych zabezpieczeń w celu ochrony podstawowych praw obywateli UE, takich jak ograniczenie zakresu i czasu trwania, warunków dostępu oraz niezależnego nadzoru, jak określono w konwencji w sprawie cyberprzestępczości – o co wystąpiła komisarz V. Reding w piśmie z dnia 10 czerwca 2013 r. skierowanym do prokuratora generalnego Erica Holdera; wzywa władze USA do zawieszenia i dokonania przeglądu wszelkich przepisów i programów inwigilacji, które naruszają podstawowe prawo obywateli UE do prywatności i ochrony danych, suwerenność i jurysdykcję UE i jej państw członkowskich, a także konwencję w sprawie cyberprzestępczości;

4.

wzywa Komisję, Radę i państwa członkowskie do rozważenia wszystkich instrumentów, jakimi dysponują w dyskusjach i negocjacjach z USA, zarówno na szczeblu politycznym, jak i eksperckim, aby osiągnąć powyższe cele, w tym ewentualnego zawieszenia porozumienia w sprawie rejestrów nazwisk pasażerów (PNR) oraz umowy w sprawie programu śledzenia środków finansowych należących do terrorystów (TFTP);

5.

domaga się, aby zapowiedzianej przez komisarz C. Malmström transatlantyckiej grupie ekspertów, w której weźmie udział Parlament, zagwarantowano odpowiedni poziom poświadczenia bezpieczeństwa i dostępu do wszystkich odnośnych dokumentów, tak aby mogła ona przeprowadzić swoje prace w należyty sposób i w określonych granicach czasowych; domaga się ponadto, aby Parlament był odpowiednio reprezentowany w tej grupie ekspertów;

6.

wzywa Komisję i władze USA do niezwłocznego wznowienia negocjacji nad umową ramową o ochronie danych osobowych przekazywanych i przetwarzanych do celów współpracy policyjnej i współpracy między wymiarami sprawiedliwości; wzywa Komisję do dopilnowania w trakcie tych negocjacji, aby umowa spełniała co najmniej następujące kryteria:

7.

wzywa Komisję do dopilnowania, aby w wyniku transatlantyckiego partnerstwa w zakresie handlu i inwestycji (TTIP) z USA nie ucierpiały standardy UE w zakresie ochrony danych oraz negocjacje nad obecnym pakietem dotyczącym ochrony danych;

8.

wzywa Komisję, aby w świetle ostatnich doniesień przeprowadziła pełny przegląd umowy „bezpiecznej przystani” zgodnie z art. 3 tej umowy;

9.

wyraża poważne zaniepokojenie ujawnionymi informacjami dotyczącymi domniemanych programów inwigilacji realizowanych przez państwa członkowskie – zarówno z pomocą Agencji Bezpieczeństwa Narodowego USA, jak i jednostronnie; wzywa wszystkie państwa członkowskie do zbadania zgodności takich programów z prawem pierwotnym i wtórnym UE, zwłaszcza z art. 16 TFUE dotyczącym ochrony danych, oraz z zobowiązaniami UE w zakresie praw podstawowych wynikającymi z europejskiej konwencji praw człowieka oraz tradycji konstytucyjnych wspólnych dla państw członkowskich;

10.

podkreśla, że wszystkie przedsiębiorstwa świadczące usługi w UE muszą bez wyjątku przestrzegać prawa UE i ponoszą odpowiedzialność za wszelkie naruszenia;

11.

podkreśla, że przedsiębiorstwa podlegające systemowi prawnemu państw trzecich powinny w jasny i widoczny sposób ostrzegać użytkowników znajdujących się w UE o możliwości przetwarzania danych osobowych przez organy ścigania i agencje wywiadowcze w następstwie tajnych rozkazów lub nakazów sądowych;

12.

ubolewa nad faktem, że Komisja zrezygnowała z dawnego art. 42 projektu rozporządzenia w sprawie ochrony danych w wersji, która wyciekła; wzywa Komisję, aby wyjaśniła przyczyny tej decyzji; wzywa Radę, aby wzorując się na podejściu Parlamentu, przywróciła ten przepis;

13.

podkreśla, że w demokratycznych, otwartych i praworządnych krajach obywatele mają prawo wiedzieć o poważnych naruszeniach swoich praw podstawowych, a także donieść o nich, również gdy bierze w nich udział rząd ich kraju; podkreśla, że potrzebne są procedury pozwalające informatorom na ujawnianie poważnych naruszeń praw podstawowych oraz trzeba zapewnić takim osobom konieczną ochronę, w tym na szczeblu międzynarodowym; wyraża stałe wsparcie dla dziennikarstwa śledczego i wolności środków przekazu;

14.

wzywa Radę, aby w trybie pilnym przyspieszyła prace nad całym pakietem dotyczącym ochrony danych, a zwłaszcza nad proponowaną dyrektywą w sprawie ochrony danych;

15.

podkreśla konieczność ustanowienia europejskiego odpowiednika mieszanych, parlamentarno-sądowniczych komisji kontrolno-śledczych ds. służb wywiadowczych, jakie obecnie działają w niektórych państwach członkowskich;

16.

zobowiązuje swoją Komisję Wolności Obywatelskich, Sprawiedliwości i Spraw Wewnętrznych, aby dogłębnie zbadała tę sprawę we współpracy z parlamentami państw członkowskich i grupą ekspertów UE-USA powołaną przez Komisję oraz aby złożyła sprawozdanie do końca roku:

17.

zobowiązuje swojego przewodniczącego do przekazania niniejszej rezolucji Komisji, Radzie, Radzie Europy, parlamentom państw członkowskich, prezydentowi Stanów Zjednoczonych, Senatowi i Izbie Reprezentantów Stanów Zjednoczonych oraz sekretarzowi bezpieczeństwa krajowego i sekretarzowi sprawiedliwości Stanów Zjednoczonych.