This document is an excerpt from the EUR-Lex website
Document 52008AR0348
Opinion of the Committee of the Regions on cross-border healthcare
Opinia Komitetu Regionów transgraniczna opieka zdrowotna
Opinia Komitetu Regionów transgraniczna opieka zdrowotna
Dz.U. C 120 z 28.5.2009, p. 65–80
(BG, ES, CS, DA, DE, ET, EL, EN, FR, IT, LV, LT, HU, MT, NL, PL, PT, RO, SK, SL, FI, SV)
28.5.2009 |
PL |
Dziennik Urzędowy Unii Europejskiej |
C 120/65 |
Opinia Komitetu Regionów „transgraniczna opieka zdrowotna”
2009/C 120/12
KOMITET REGIONÓW
— |
Uważa, że mobilność pacjentów nie może być gospodarczym lub finansowym zagrożeniem dla krajowych systemów opieki zdrowotnej. |
— |
Uważa, że należy wspierać transgraniczną współpracę w dziedzinie zdrowia, zwłaszcza w regionach przygranicznych. |
— |
Stwierdza, że należy znaleźć złoty środek między: dalszym rozwojem współpracy europejskiej, której korzyści doceniają wszystkie zainteresowane strony, a przestrzeganiem zasady pomocniczości. |
— |
Zaleca, by podjąć działania gwarantujące, że z praw wynikających z uregulowań wspólnotowych będą mogły skorzystać słabsze grupy pacjentów. |
— |
Zaleca, by państwom członkowskim ubezpieczenia przyznać nieograniczone prawo do wprowadzania ogólnych systemów uprzedniej zgody na leczenie szpitalne w innym państwie członkowskim. |
— |
Uważa, że ustanawiając komitet, który ma wspierać komisję we wdrażaniu dyrektywy, należy uwzględnić fachową wiedzę dostępną na szczeblu lokalnym i regionalnym. W prace te należy włączyć także Komitet Regionów. |
Sprawozdawca |
: |
Karsten Uno Petersen (DK/PSE), członek rady regionu Południowa Dania |
Dokument źródłowy
Wniosek dotyczący dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie stosowania praw pacjenta w transgranicznej opiece zdrowotnej
COM(2008) 414 wersja ostateczna
I. ZALECENIA POLITYCZNE
KOMITET REGIONÓW
Uwagi ogólne
1. |
Przyjmuje z zadowoleniem fakt, iż wniosek dotyczący dyrektywy zmierza przede wszystkim do zapewnienia przejrzystości prawnej w zakresie praw pacjentów zgodnie z orzeczeniami ETS, co umożliwi bardziej powszechne i skuteczne korzystanie z owych praw w ramach opieki zdrowotnej. |
2. |
Zakłada, że uszanowane zostaną postanowienia art. 152 TWE, zgodnie z którym ochrona zdrowia należy do kompetencji państw członkowskich, oraz przypomina, że odpowiedzialność za politykę zdrowotną spoczywa przede wszystkim na państwach członkowskich. |
3. |
Przyjmuje z zadowoleniem i w pełni popiera podejście, zgodnie z którym zdrowie jest istotnym dobrem każdego człowieka i jako takie należy je chronić za pomocą skutecznych i przejrzystych działań politycznych i rozwiązań w państwach członkowskich. Komisja powinna w związku z tym zapewnić konsultowanie i zaangażowanie władz regionalnych i lokalnych odpowiedzialnych za systemy służby zdrowia i opieki zdrowotnej we współpracę na szczeblu UE w zakresie usług zdrowotnych i opieki medycznej. |
4. |
Zwraca uwagę na fakt, że swobodny przepływ usług oraz zdrowie publiczne należą do obszarów wspólnej kompetencji państw członkowskich i Wspólnoty. Z tego względu ważne jest, by w przypadku wszelkich wniosków legislacyjnych dotyczących wspomnianych dziedzin dokonać oceny przestrzegania zasady pomocniczości. |
5. |
Podkreśla ponadto, iż należy rozróżnić swobodę poruszania się osób (czyli pacjentów) od swobodnego przepływu usług, podlegającego przepisom rynku wewnętrznego. Wychodząc z założenia, że zdrowie jest kwestią interesu ogólnego, KR sprzeciwia się podporządkowaniu usług zdrowotnych zasadom rynku wewnętrznego. Państwa członkowskie i, w odpowiednich wypadkach, władze lokalne i regionalne powinny zachować możliwość regulowania opieki zdrowotnej, tak aby zapewnić jej jakość i dostępność, z uwzględnieniem ograniczeń finansowych. |
6. |
Stwierdza, że równowaga ekonomiczna opiece zdrowotnej jest sprawą poszczególnych państw członkowskich i jako taka musi zostać zachowana. Proponowana dyrektywa może mieć niezwykle dalekosiężne skutki, zwłaszcza na szczeblu lokalnym, na przykład w regionach przygranicznych i w mniejszych państwach członkowskich. Mobilność pacjentów nie może być gospodarczym lub finansowym zagrożeniem dla krajowych systemów opieki zdrowotnej. |
7. |
Apeluje do Komisji, by przyrównując opiekę zdrowotną do usług, jak to czyni we wniosku dotyczącym dyrektywy, nie kierowała się perspektywą zysku ekonomicznego. Należy raczej opierać się na kryteriach koncentrujących się na zdrowiu jednostki, wspieraniu zdrowia poprzez działania prewencyjne, przebiegu leczenia i jakości życia. |
8. |
Uważa, że należy wspierać transgraniczną współpracę w dziedzinie zdrowia, zwłaszcza w regionach przygranicznych. Niezwykle istotne znaczenie ma wspieranie rozwoju polityki zdrowotnej i poprawy zdrowia publicznego w tych państwach członkowskich, w których występują największe potrzeby w tym zakresie, tak aby zmniejszać różnice dotyczące stanu zdrowia ludności i wyrównywać dysproporcje w ramach Unii, zmierzając stopniowo w kierunku najwyższego poziomu w UE. |
9. |
Wyraża ponadto przekonanie, że przyszła inicjatywa nie powinna udaremniać inicjatyw i regulacji państw członkowskich mających na celu zwiększanie bezpieczeństwa pacjentów ani regulacji dotyczących praw pacjentów. |
10. |
Stwierdza, że prawa pacjentów przewidziane we wniosku dotyczącym dyrektywy odnoszą się przede wszystkim do pacjentów planowych oraz pacjentów w regionach przygranicznych. Praw pacjentów tego rodzaju nie można jednakże przedkładać nad prawa innych grup pacjentów, w tym tzw. pacjentów nagłych, którzy stanowią bez porównania najliczniejszą grupę. |
Odpowiedzialność państw członkowskich
11. |
Stwierdza, że należy znaleźć złoty środek między dalszym rozwojem współpracy europejskiej, której korzyści doceniają wszystkie zainteresowane strony, a przestrzeganiem zasady pomocniczości, zgodnie z którą gwarantami dobrze funkcjonujących systemów opieki zdrowotnej są państwa członkowskie lub, w niektórych przypadkach, władze lokalne i regionalne. Należy zauważyć, że wniosek dotyczący dyrektywy wymaga doprecyzowania w tych punktach, w których od państw członkowskich wymaga się dostosowania krajowych systemów opieki zdrowotnej i systemów zabezpieczenia społecznego. Należy także wyjaśnić zakres tego rodzaju środków z punktu widzenia zasady pomocniczości. |
12. |
Zwraca w związku z tym uwagę na stworzoną przez Komitet Regionów sieć monitorującą stosowanie zasady pomocniczości (1), która po przeprowadzeniu konsultacji ze swoimi członkami opracowała sprawozdanie na temat proponowanej dyrektywy. W sprawozdaniu tym podkreśla się m.in., że wniosek dotyczący dyrektywy grozi osłabieniem istniejących mechanizmów kontroli, jakimi dysponują władze lokalne i regionalne odpowiedzialne za opiekę zdrowotną. |
13. |
Uważa ponadto, że nie chodzi tu tylko o ochronę obywateli i informowanie ich o prawach przysługujących im zgodnie z uregulowaniami wspólnotowymi. Należy położyć większy nacisk na zapewnienie sprawnie reagującego i dostępnego systemu, tak aby wszystkie grupy pacjentów mogły korzystać z posiadanych praw i możliwości. Trzeba przy tym zagwarantować, iż z praw wynikających z uregulowań wspólnotowych będą mogły skorzystać słabsze grupy pacjentów. Chodzi tutaj przykładowo o osoby starsze o słabej znajomości języków obcych czy o pacjentów o ograniczonych możliwościach ruchowych z powodów fizycznych lub psychicznych. Trzeba również poddać pod dyskusję kwestię, czy odpowiednia instytucja państwa członkowskiego ubezpieczenia powinna zwrócić koszty podróży i zakwaterowania podczas leczenia, zakładając, że całkowity koszt nie powinien przekraczać kosztu leczenia w państwie członkowskim ubezpieczenia. |
14. |
Podziela opinię, że to państwa członkowskie lub, w niektórych przypadkach, władze lokalne i regionalne odpowiadają za zapewnienie dobrze funkcjonującej opieki zdrowotnej, z poszanowaniem zasady powszechności, dostępu do opieki zdrowotnej wysokiej jakości, sprawiedliwości i solidarności, a także określają jasne standardy jakości i bezpieczeństwa opieki zdrowotnej. Ponadto szczególnie istotne jest także, by:
Chociaż obszary te stanowią zasadniczą część dobrze funkcjonującego systemu opieki zdrowotnej, pozostają one w sferze kompetencji państw członkowskich lub, w niektórych przypadkach, władz lokalnych i regionalnych. Proponowana dyrektywa nie może być krokiem w kierunku harmonizacji w tym zakresie. Pomimo że ustalanie wymogów jakościowych w tym zakresie leży w gestii państw członkowskich lub, w niektórych przypadkach, właściwych władz lokalnych i regionalnych, nic nie stoi na przeszkodzie, by organy Unii Europejskiej wydawały zalecenia mające na celu ujednolicenie owych kryteriów oraz by wspierały współpracę poprzez tworzenie sieci i punktów referencyjnych. |
15. |
Wyraża zadowolenie, że świadczenie opieki zdrowotnej odbyć się będzie zgodnie z zasadami i procedurami obowiązującymi w państwie członkowskim leczenia. |
Procedury przyjmowania pacjentów i możliwości zapewnienia opieki zdrowotnej przez systemy państw członkowskich
16. |
Przyjmuje z zadowoleniem propozycję zachowania procedur przyjmowania pacjentów i konsultacji obowiązujących w państwie członkowskim ubezpieczenia, pod warunkiem że nie będzie to prowadziło do dyskryminacji ani utrudniało swobody przemieszczania się. |
17. |
Odnotowuje z zadowoleniem, iż we wniosku dotyczącym dyrektywy podkreśla się, że państwa członkowskie mogą zachować swoje ogólne warunki oraz procedury regulacyjne i administracyjne dotyczące korzystania z usług zdrowotnych i zwrotu kosztów za takie usługi świadczone w innym państwie członkowskim, tak że np. lekarze ogólni mogą odsyłać pacjentów do konsultacji u lekarza specjalisty. |
18. |
Zaleca, by państwom członkowskim ubezpieczenia przyznać nieograniczone prawo do wprowadzania ogólnych systemów uprzedniej zgody na leczenie szpitalne w innym państwie członkowskim. Zapewni to możliwość zaplanowania efektywnego systemu opieki zdrowotnej oraz pozwoli uniknąć problemów związanych z napływem i odpływem pacjentów. Równocześnie ograniczone zostanie ryzyko, że napływy i odpływy pacjentów naruszą lub zakłócą równowagę finansową systemu opieki zdrowotnej bądź zmniejszą jego możliwości w zakresie planowania, w tym również planowania rozwoju potencjału, oraz w zakresie zwiększania efektywności i poprawy dostępności. Dyrektywa Komisji powinna ustalać szereg kryteriów, według których państwo członkowskie ubezpieczenia mogłoby odmówić zgody, gdyż brak wyznaczonych kryteriów może podważyć całą dyrektywę. Ogólny system uprzedniej zgody powinien ponadto ułatwić państwu członkowskiemu leczenia uzyskanie wynagrodzenia za wykonane usługi medyczne. Wreszcie takowy system powinien umożliwić skupienie się na przebiegu leczenia pacjenta, tak aby na przykład po zakończeniu terapii można było przeprowadzić fachową rehabilitację i inne dodatkowe zabiegi. |
19. |
Zwraca uwagę na fakt, że rozróżnienie między leczeniem szpitalnym a leczeniem niewymagającym hospitalizacji może rodzić problemy, ponieważ sposoby leczenia różnią się w poszczególnych krajach. Z tego względu to państwa członkowskie lub, w niektórych przypadkach, władze lokalne i regionalne powinny ustalać, jakie świadczenia wchodzą w zakres leczenia szpitalnego. Ustaleń tych należy dokonywać z uwzględnieniem najnowszej wiedzy i zdobyczy nauki, jak również uwarunkowań lokalnych i regionalnych. |
20. |
Wzywa do opracowania rozwiązań pozwalających państwom członkowskim na transgraniczne dzielenie się wolnym potencjałem oraz możliwościami zapewnienia opieki zdrowotnej oraz do podjęcia starań na rzecz zapewnienia, że tego rodzaju inicjatywy nie będą miały negatywnego wpływu na dystrybucję zasobów w zakresie opieki zdrowotnej, w tym również zasobów kadrowych, ani w danym państwie członkowskim, ani między różnymi państwami członkowskimi, co mogłoby nastąpić np. wskutek różnic w systemach wynagrodzeń. |
21. |
Stwierdza, że świadczenie usług zdrowotnych na rzecz pacjentów z innych państw członkowskich nie może negatywnie wpływać na możliwość i obowiązek danego państwa członkowskiego w zakresie zapewnienia opieki zdrowotnej własnemu społeczeństwu. |
22. |
Zasadniczo uznaje konieczność utworzenia punktów kontaktowych, które miałyby służyć wyłącznie informowaniu pacjentów o ich prawach w zakresie transgranicznej opieki zdrowotnej, co zapewniłoby odpowiednie poinformowanie obywateli o przysługujących im prawach. Zadania punktów kontaktowych powinny być wypełniane w ramach istniejących struktur, jeśli takowe istnieją. Punkty te nie powinny występować w roli podmiotów prawnych, tylko jako placówki informacyjne dla pacjentów. |
Zwrot kosztów leczenia
23. |
Zaleca by w przypadku opieki zdrowotnej świadczonej poza granicami kraju zwrot kosztów leczenia przysługiwał pacjentom tylko za takie świadczenia, które obejmuje system zabezpieczenia społecznego w państwie członkowskim ubezpieczenia. Komitet przyjmuje z zadowoleniem propozycję Komisji, by pacjenci nie mogli czerpać zysków z transgranicznej opieki zdrowotnej. |
24. |
Zwraca uwagę, że pełny zwrot faktycznych kosztów leczenia należy się właściwemu podmiotowi świadczącemu usługi medyczne w państwie członkowskim. Państwo członkowskie ubezpieczenia zobowiązane jest jedynie do zwrotu kosztów leczenia do poziomu kosztów, które zostałyby pokryte, gdyby takiej samej lub podobnej opieki zdrowotnej udzielono w państwie członkowskim ubezpieczenia, bez przekraczania rzeczywistych kosztów uzyskanej opieki zdrowotnej. Wszelkie dodatkowe koszty powinny być pokrywane przez pacjenta. |
25. |
Zwraca uwagę, że w praktyce zwrot kosztów często stanowi problem, wzywa więc, aby państwa członkowskie mogły podjąć kroki na rzecz uproszczenia procedur opłacania kosztów leczenia czy zagwarantowania opłacenia tych kosztów. Może to polegać np. na porozumieniach między zakładami ubezpieczeń społecznych a podmiotami świadczącymi usługi medyczne lub też na porozumieniach między państwami członkowskimi, lub wręcz może przyjąć formę środków mających na celu zagwarantowanie opłacenia kosztów przez pacjentów. |
26. |
Opowiada się za wyjaśnieniem praw obywateli wynikających z dyrektywy w sprawie stosowania praw pacjenta w transgranicznej opiece zdrowotnej oraz z rozporządzenia 1408/71 w sprawie stosowania systemów zabezpieczenia społecznego. |
Współpraca w dziedzinie opieki zdrowotnej
27. |
Zaleca, by wniosek dotyczący dyrektywy regulował wyłącznie obszary o bezpośrednim znaczeniu dla praw pacjentów. |
28. |
Zwraca uwagę na fakt, że kwestie dotyczące leków regulują przepisy krajowe, a prawodawstwo wspólnotowe nie może być przeszkodą dla wysokich standardów krajowych odnoszących się do recept i leków mających na celu bezpieczeństwo pacjentów. Ponadto wysiłki w zakresie harmonizacji nie powinny ograniczać możliwości regulacyjnych państw członkowskich w dziedzinie farmaceutyków, które mają zapewnić możliwie najwyższy poziom ochrony pacjentów, równowagę finansową i zarządzanie wydatkowaniem środków publicznych na leki. |
29. |
Opowiada się za tym, by państwa członkowskie wsparły utworzenie sieci działającej w ramach ich systemów opieki zdrowotnej, która służyłaby współpracy w zakresie opieki specjalistycznej i szczególnie wymagającej pod względem zaangażowania zasobów. Współpraca w dziedzinie szczególnych rodzajów opieki zapewniłaby wartość dodaną oraz sprzyjałaby innowacjom, jakości i efektywnemu wykorzystaniu zasobów. Takowe ośrodki referencyjne nie powinny jednak być traktowane jako forma harmonizacji lub reglamentacji wysoce specjalistycznych terapii. |
30. |
Stwierdza, że inicjatywy Komisji w dziedzinie systemów informacyjno-komunikacyjnych, które można by wprowadzić między państwami członkowskimi (interoperacyjność), nie mogą przeszkadzać państwom członkowskim w podejmowaniu swoich własnych inicjatyw w tym zakresie. Należy przyjąć z zadowoleniem fakt, że proponowane przez Komisję rozwiązania odzwierciedlają rozwój technologiczny, uwzględniają potrzebę ochrony danych osobowych oraz prowadzą do opracowania standardów i terminologii koniecznych z punktu widzenia interoperacyjności. |
31. |
Uważa w związku z tym, że zorganizowana i skoordynowana współpraca na szczeblu europejskim mająca na celu wymianę doświadczeń, dzielenie się wiedzą oraz badania zmierzające do rozwoju technologii medycznych może przynieść państwom członkowskim znaczącą wartość dodaną. Współpraca ta nie powinna jednak podlegać harmonizacji ani regulacji. |
32. |
Sądzi, że istotne znaczenie ma dostęp do rzetelnych danych i informacji wysokiej jakości. Gromadzenie danych powinno jednak w znacznej mierze opierać się na dostępnych danych zebranych już w państwach członkowskich. |
Zaangażowanie władz lokalnych i regionalnych
33. |
Przypomina, że w wielu państwach członkowskich za planowanie opieki zdrowotnej, kierowanie nią oraz za jej prowadzenie i dalszy rozwój odpowiadają władze szczebla lokalnego i regionalnego będące najbliżej obywateli, w związku z czym mają one ogromny wpływ na opiekę zdrowotną i posiadają dogłębną wiedzę w tym zakresie. |
34. |
Nalega, by władze lokalne i regionalne angażowane były w działania i inicjatywy Wspólnoty Europejskiej dotyczące opieki zdrowotnej. |
35. |
Wzywa ponadto państwa członkowskie do ustalenia procedur mających na celu angażowanie władz regionalnych lub lokalnych na wczesnym etapie europejskich inicjatyw prawodawczych w dziedzinie zdrowia. |
36. |
Uważa, że ustanawiając komitet, który ma wspierać komisję we wdrażaniu dyrektywy, należy uwzględnić fachową wiedzę dostępną na szczeblu lokalnym i regionalnym. W prace te należy włączyć także Komitet Regionów. |
II. ZALECANE POPRAWKI
Poprawka 1
Umocowanie, pierwszy akapit – Zmienić
Tekst zaproponowany przez Komisję |
Poprawka KR-u |
uwzględniając Traktat ustanawiający Wspólnotę Europejską, w szczególności jego art. 95, |
uwzględniając Traktat ustanawiający Wspólnotę Europejską, w szczególności jego art. 152, 95 i 16, |
Jak podkreślił to sprawozdawca w punkcie 2 opinii i jak wskazała Komisja w pierwszym motywie wniosku w sprawie dyrektywy, uzasadnieniem politycznym tego wniosku jest cel polegający na zapewnieniu wysokiego poziomu ochrony zdrowia ludzkiego, o którym mowa w art. 152 TWE. Ponadto podkreślić należy znaczenie, jakie w dziedzinie zdrowia mają usługi świadczone w ogólnym interesie gospodarczym, o których mowa w art. 16 TWE.
Poprawka 2
Dodać nowy motyw po motywie 3
Tekst zaproponowany przez Komisję |
Poprawka KR-u |
||
|
|
Poprawka 3
Motyw 10 – Zmienić
Tekst zaproponowany przez Komisję |
Poprawka KR-u |
||||||||||||||||
Dla celów niniejszej dyrektywy pojęcie „transgranicznej opieki zdrowotnej” obejmuje następujące sposoby świadczenia opieki zdrowotnej:
|
Dla celów niniejszej dyrektywy pojęcie „transgranicznej opieki zdrowotnej” obejmuje następujące sposoby świadczenia opieki zdrowotnej:
|
Trzecie tiret w tekście zaproponowanym przez Komisję dotyczy kwestii z zakresu dyrektywy 2006/123/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 12 grudnia 2006 r. dotyczącej usług na rynku wewnętrznym. Dla uniknięcia powtórzeń lub niejasności prawnych proponujemy usunięcie tego fragmentu.
Czwarte tiret w tekście zaproponowanym przez Komisję dotyczy kwestii z zakresu dyrektywy 2005/36/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 7 września 2005 r. w sprawie uznawania kwalifikacji zawodowych. Dla uniknięcia powtórzeń lub niejasności prawnych proponujemy usunięcie tego fragmentu.
Poprawka 4
Motyw 31 – Zmienić
Tekst zaproponowany przez Komisję |
Poprawka KR-u |
Dostępne dowody wskazują, że stosowanie zasad swobodnego przepływu do korzystania z opieki zdrowotnej w innym państwie członkowskim, w granicach zakresu świadczeń gwarantowanych w ramach systemu ubezpieczenia zdrowotnego w państwie członkowskim ubezpieczenia, nie będzie stanowiło zagrożenia dla systemów zdrowotnych państw członkowskich ani równowagi finansowej ich systemów zabezpieczenia społecznego. Trybunał Sprawiedliwości uznał jednak, iż nie można wykluczyć, że potencjalne ryzyko poważnego naruszenia równowagi finansowej systemu zabezpieczenia społecznego lub zagrożenia celowi utrzymania zrównoważonej i dostępnej dla wszystkich opieki medycznej i szpitalnej może stanowić nadrzędny wzgląd interesu publicznego uzasadniający barierę w zastosowaniu zasady swobody świadczenia usług. Trybunał Sprawiedliwości stwierdził także, że liczba szpitali, ich rozmieszczenie geograficzne, sposób ich organizacji oraz ich wyposażenie, a nawet rodzaj usług medycznych, które są w stanie świadczyć poszczególne placówki, to dziedziny, w których powinno być możliwe planowanie. Niniejsza dyrektywa powinna przewidywać system uprzedniej zgody na pokrycie kosztów opieki szpitalnej otrzymanej w innym państwie członkowskim w przypadku spełnienia następujących warunków: gdyby leczenie zostało przeprowadzone na terytorium danego państwa, jego system zabezpieczenia społecznego pokryłby koszty tych świadczeń, a odpływ pacjentów związany z wdrożeniem tej dyrektywy poważnie narusza lub prawdopodobnie poważnie naruszy równowagę finansową systemu zabezpieczenia społecznego lub ów odpływ pacjentów poważnie zagraża lub prawdopodobnie poważnie zagrozi procesom planowania i racjonalizacji prowadzonym w sektorze szpitalnym w celu uniknięcia nadwyżek zasobów, braku równowagi w podaży opieki szpitalnej oraz strat logistycznych i finansowych, utrzymania zrównoważonych usług medycznych i szpitalnych, otwartych dla wszystkich, lub utrzymania potencjału w zakresie leczenia lub kompetencji medycznych na terytorium danego państwa członkowskiego. Jako że precyzyjna ocena skutków spodziewanego odpływu pacjentów wymaga złożonych założeń i wyliczeń, w niniejszej dyrektywie zezwala się na system uprzedniej zgody, o ile istnieją wystarczające powody, by oczekiwać poważnego zagrożenia dla systemu zabezpieczenia społecznego. Powinno to dotyczyć także przypadków już istniejących systemów uprzedniej zgody, spełniających warunki określone w art. 8. |
Dostępne dowody wskazują, że stosowanie zasad swobodnego przepływu do korzystania z opieki zdrowotnej w innym państwie członkowskim, w granicach zakresu świadczeń gwarantowanych w ramach systemu ubezpieczenia zdrowotnego w państwie członkowskim ubezpieczenia, nie będzie stanowiło zagrożenia dla systemów zdrowotnych państw członkowskich ani równowagi finansowej ich systemów zabezpieczenia społecznego. Trybunał Sprawiedliwości uznał jednak, iż nie można wykluczyć, że potencjalne ryzyko poważnego naruszenia równowagi finansowej systemu zabezpieczenia społecznego lub zagrożenia celowi utrzymania zrównoważonej i dostępnej dla wszystkich opieki medycznej i szpitalnej może stanowić nadrzędny wzgląd interesu publicznego uzasadniający barierę w zastosowaniu zasady swobody świadczenia usług. Trybunał Sprawiedliwości stwierdził także, że liczba szpitali, ich rozmieszczenie geograficzne, sposób ich organizacji oraz ich wyposażenie, a nawet rodzaj usług medycznych, które są w stanie świadczyć poszczególne placówki, to dziedziny, w których powinno być możliwe planowanie. Niniejsza dyrektywa powinna przewidywać system uprzedniej zgody na pokrycie kosztów opieki szpitalnej otrzymanej w innym państwie członkowskim w przypadku spełnienia następujących warunków: gdyby leczenie zostało przeprowadzone na terytorium danego państwa, jego system zabezpieczenia społecznego pokryłby koszty tych świadczeń, a odpływ pacjentów związany z wdrożeniem tej dyrektywy poważnie narusza lub prawdopodobnie poważnie naruszy równowagę finansową systemu zabezpieczenia społecznego lub ów odpływ pacjentów poważnie zagraża lub prawdopodobnie poważnie zagrozi procesom planowania i racjonalizacji prowadzonym w sektorze szpitalnym w celu uniknięcia nadwyżek zasobów, braku równowagi w podaży opieki szpitalnej oraz strat logistycznych i finansowych, utrzymania zrównoważonych usług medycznych i szpitalnych, otwartych dla wszystkich, lub utrzymania potencjału w zakresie leczenia lub kompetencji medycznych na terytorium danego państwa członkowskiego. Jako że precyzyjna ocena skutków spodziewanego odpływu pacjentów wymaga złożonych założeń i wyliczeń, w niniejszej dyrektywie zezwala się na system uprzedniej zgody, o ile istnieją wystarczające powody, by oczekiwać poważnego zagrożenia dla systemu zabezpieczenia społecznego. Powinno to dotyczyć także przypadków już istniejących systemów uprzedniej zgody, spełniających warunki określone w art. 8. System uprzedniej zgody jest niezbędny, by zagwarantować pacjentom korzystającym z opieki transgranicznej uzyskanie tej opieki oraz zwrot kosztów przez system zabezpieczenia społecznego w kraju zamieszkania. System uprzedniej zgody jest zgodny z orzecznictwem Trybunału Sprawiedliwości. |
1) |
Jakie są te „dostępne dowody” dotyczące stosowania zasad swobodnego przepływu do korzystania z opieki zdrowotnej w innym państwie członkowskim? W każdym razie nie należy sugerować, że celem wniosku dotyczącego dyrektywy jest wspieranie swobodnego przepływu pacjentów. |
2) |
Druga część poprawki nie wymaga uzasadnienia. |
Poprawka 5
Artykuł 1 – Cel – Zmienić
Tekst zaproponowany przez Komisję |
Poprawka KR-u |
Niniejsza dyrektywa ustanawia ogólne ramy świadczenia bezpiecznej i efektywnej transgranicznej opieki zdrowotnej o wysokiej jakości. |
Niniejsza dyrektywa ustanawia ogólne ramy w zakresie dostępu do bezpiecznej i efektywnej świadczenia bezpiecznej i efektywnej transgranicznej opieki zdrowotnej wysokiej jakości, z uwzględnieniem odpowiedzialności państw członkowskich za organizację i świadczenie opieki zdrowotnej i medycznej o wysokiej jakości. |
Ważne jest, by już na wstępie jasno stwierdzić, że we wniosku dotyczącym dyrektywy uznaje się wyłączną odpowiedzialność państw członkowskich za zdrowie, a wkład Wspólnoty stanowi uzupełnienie krajowej polityki zdrowotnej.
Poprawka 6
Artykuł 2 – Zakres – Zmienić
Tekst zaproponowany przez Komisję |
Poprawka KR-u |
Artykuł 2 – Zakres Niniejsza dyrektywa ma zastosowanie do świadczenia opieki zdrowotnej, niezależnie od sposobu jej zorganizowania, udzielenia czy finansowania oraz bez względu na jej publiczny czy prywatny charakter. |
Artykuł 2 – Zakres Niniejsza dyrektywa ma zastosowanie do świadczenia transgranicznego dostępu pacjentów indywidualnych do opieki zdrowotnej, niezależnie od sposobu jej zorganizowania, udzielenia czy finansowania oraz bez względu na jej publiczny czy prywatny charakter. |
Poprawka nie wymaga uzasadnienia.
Poprawka 7
Artykuł 4 – Definicje – lit. b) – Skreślić
Tekst zaproponowany przez Komisję |
Poprawka KR-u |
Artykuł 4 – Definicje „transgraniczna opieka zdrowotna” oznacza opiekę zdrowotną świadczoną w państwie członkowskim innym niż państwo, w którym pacjent jest ubezpieczony albo opiekę zdrowotną świadczoną w państwie członkowskim innym niż państwo, w którym podmiot świadczący opiekę zdrowotną zamieszkuje, jest zarejestrowany lub ma siedzibę; |
Artykuł 4 – Definicje „transgraniczna opieka zdrowotna” oznacza opiekę zdrowotną świadczoną w państwie członkowskim innym niż państwo, w którym pacjent jest ubezpieczony albo opiekę zdrowotną świadczoną w państwie członkowskim innym niż państwo, w którym podmiot świadczący opiekę zdrowotną zamieszkuje, jest zarejestrowany lub ma siedzibę; |
Decydujący jest nie kraj, w którym usługodawca ma siedzibę, ale kraj, w którym pacjent jest ubezpieczony.
Poprawka 8
Artykuł 4 – Definicje – lit. d) – Zmienić:
Tekst zaproponowany przez Komisję |
Poprawka KR-u |
||||
Artykuł 4 – Definicje
|
Artykuł 4 – Definicje
|
Przyp. tłum.: Poprawka nie dotyczy polskiej wersji językowej wniosku dotyczącego dyrektywy. Zgłaszający poprawkę postulują zastąpienie pojawiającego się w hiszpańskiej wersji tekstu Komisji terminu „doktor medycyny” terminem „lekarz medycyny”, uzasadniając to faktem, że w różnych krajach, w tym w Hiszpanii, do prowadzenia praktyki medycznej nie jest wymagane posiadanie tytułu naukowego, jakim jest tytuł doktora.
Poprawka 9
Artykuł 5 – Obowiązki instytucji państwa członkowskiego leczenia – Zmienić nagłówek
Tekst zaproponowany przez Komisję |
Poprawka KR-u |
||||
|
|
Artykuł 5 mówi również o odpowiedzialności państwa, w którym pacjent jest ubezpieczony.
Poprawka 10
Artykuł 5 – Obowiązki instytucji państwa członkowskiego leczenia – Zmienić
Tekst zaproponowany przez Komisję |
Poprawka KR-u |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Artykuł 5 – Obowiązki instytucji państwa członkowskiego leczenia
|
Artykuł 5 – Obowiązki instytucji państwa członkowskiego leczenia państw członkowskich
|
Artykuł 5 mówi również o odpowiedzialności państwa, w którym pacjent jest ubezpieczony.
Uzasadnieniem poprawki do art. 5 jest przede wszystkim fakt, że organizacja i świadczenie usług zdrowotnych i opieki zdrowotnej należy do wyłącznych kompetencji państw członkowskich (zob. art. 152 TWE).
Wniosek, zgodnie z którym krajowe systemy opieki zdrowotnej miałyby spełniać szereg wytycznych, w tym na przykład dotyczących określenia standardów jakości lub systemów kontroli, oznacza ingerencję Komisji w krajowe systemu opieki zdrowotnej, a zatem stanowi naruszenie art. 152 TWE.
Poprawka 11
Artykuł 6 – ust. 1 i 2 – Zmienić
Tekst zaproponowany przez Komisję |
Poprawka KR-u |
||||||||
Artykuł 6 – Opieka zdrowotna świadczona w innym państwie członkowskim
|
Artykuł 6 – Opieka zdrowotna świadczona w innym państwie członkowskim
|
Celem wniosku dotyczącego dyrektywy jest jasne określenie praw pacjentów zgodnie z orzecznictwem Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości.
Termin „bez nieuzasadnionej zwłoki” jest stosowany w orzecznictwie Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości (por. Watts i Inizan) i dlatego powinien zostać użyty w dyrektywie. Trybunał orzekł, że opieka zdrowotna w innym państwie niż państwo, w którym ma siedzibę instytucja ubezpieczenia społecznego pacjenta, ma być świadczona wówczas, gdy państwo ubezpieczenia nie jest w stanie zapewnić koniecznego leczenia bez nieuzasadnionej zwłoki. Wykładni pojęcia nieuzasadnionej zwłoki należy dokonywać na podstawie względów medycznych w każdym przypadku indywidualnie.
W kolejnej zmianie podkreśla się, że to nie państwo członkowskie, lecz jego instytucja (instytucje) ubezpieczenia społecznego mają zwracać koszty i że chodzi tu o zwrot nie tylko kosztów pokrywanych przez system zabezpieczenia społecznego, lecz również przez finansowane przez państwo systemy opieki zdrowotnej.
Poprawka 12
Artykuł 6 – Dodać ust. 3 i 4
Tekst zaproponowany przez Komisję |
Poprawka KR-u |
||||||||||||||||||||||||
Artykuł 6 – Opieka zdrowotna świadczona w innym państwie członkowskim
|
Artykuł 6 – Opieka zdrowotna świadczona w innym państwie członkowskim
|
W wniosku w sprawie dyrektywy w ogóle nie poświęca się uwagi kwestii zwrotu kosztów państwu członkowskiemu leczenia ani praktycznemu aspektowi płatności. Wprowadzenie nowego ust. 3 w art. 6 dyrektywy służy więc zagwarantowaniu stabilności finansowej i pewności świadczenia usług w systemie państwa członkowskiego leczenia, gdyż gwarantuje się w nim państwu członkowskiemu leczenia zwrot wszystkich kosztów poniesionych w związku z leczeniem, co jest praktyczną realizacją wymogu wyrażonego w punkcie 4 opinii. Nowy ust. 4 ma umożliwić państwom członkowskim regulację sposobu dokonywania płatności za leczenie lub też zagwarantowanie rzeczywistej płatności.
Poprawka 13
Artykuł 8 – Opieka szpitalna i specjalistyczna – Zmienić
Tekst zaproponowany przez Komisję |
Poprawka KR-u |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
Nie ma możliwości sporządzenia na szczeblu europejskim wyczerpującego wspólnego wykazu świadczeń, które należy uznawać za leczenie szpitalne, ze względu na różnice w organizacji systemów opieki zdrowotnej w poszczególnych państwach członkowskich.
Jeżeli chodzi o system uprzedniej zgody (ust. 3), przepis ten stoi w sprzeczności z art. 152 TWE. Obecnie mobilność pacjentów pomiędzy krajami dotyczy jedynie niewielkiej części spośród ogółu pacjentów w systemie opieki zdrowotnej. Wraz z przyjęciem dyrektywy należałoby się liczyć z rosnącą mobilnością pacjentów, zwłaszcza w regionach przygranicznych oraz w przypadku niektórych rodzajów leczenia, takich jak na przykład planowe operacje chirurgiczne.
W tym kontekście zaleca się zorganizować ogólny system uprzedniej zgody na leczenie szpitalne w taki sposób, by państwa członkowskie dysponowały mechanizmami umożliwiającymi kierowanie całym systemem opieki zdrowotnej i planowanie jego funkcjonowania. Państwo członkowskie leczenia będzie miało dzięki temu większą pewność uzyskania zapłaty za wykonane usługi, gdyż pacjenci posiadać będą wcześniejsze zezwolenie na leczenie wystawione przez państwo członkowskie ubezpieczenia.
Ponadto system uprzedniej zgody powinien sprawić, że pacjenci uzyskają odpowiednie możliwości opieki, a samo leczenie będzie im rzeczywiście potrzebne i będzie dla nich bezpieczne. W ten sposób pacjenci nie będą mieli obaw związanych z leczeniem w innym państwie członkowskim UE oraz będą mieli pewność odpowiedniej późniejszej opieki.
Wreszcie należy także zwrócić uwagę na konieczność umożliwienia państwom członkowskim leczenia odmowy przyjęcia pacjenta z powodu braku możliwości zapewnienia opieki. Jest to nieodzowne z punktu widzenia planowania i kierowania krajowym systemem opieki zdrowotnej.
Poprawka 14
Artykuł 12 – Krajowe punkty kontaktowe do spraw transgranicznej opieki zdrowotnej – Zmienić
Tekst zaproponowany przez Komisję |
Poprawka KR-u |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
Z punktu widzenia pacjentów decydujące znaczenie ma możliwość uzyskania niezbędnych informacji na temat możliwości leczenia w innych państwach członkowskich UE. Obowiązki informacyjne nakładane na państwa członkowskie przepisami proponowanej dyrektywy sięgają jednak o wiele dalej, tak iż należy się spodziewać, że w praktyce ich spełnienie może być niezwykle trudne. Poza tym pozostaje niejasne, jak Komisja wyobraża sobie obowiązek prawny dotyczący „pozasądowego rozstrzygania sporów”. Z tego względu należy wyraźniej określić rolę i kompetencje krajowych punktów kontaktowych.
Poprawka 15
Artykuł 15 – Europejskie sieci referencyjne – Skreślić
Tekst zaproponowany przez Komisję |
Poprawka KR-u |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
Współpraca transgraniczna w UE zasługuje na poparcie, ponieważ przynosi ona państwom członkowskim wartość dodaną. Jednakże nie ma potrzeby wprowadzania w dyrektywie uregulowań dotyczących współpracy w zakresie terapii wysoce specjalistycznych czy zarządzania nowymi technologiami medycznymi, gdyż przepis tak nakładałby na państwa członkowskie prawny obowiązek współpracy. Z tego względu przepis ten należy uznać za niezgodny z celami dyrektywy określonymi w art. 1.
Poprawka 16
Artykuł 17 – Współpraca w zakresie zarządzania nowymi technologiami medycznymi – Skreślić
Tekst zaproponowany przez Komisję |
Poprawka KR-u |
||||||||||||||||||||||||
|
|
Współpraca transgraniczna w UE zasługuje na poparcie, ponieważ przynosi ona państwom członkowskim wartość dodaną. Jednakże nie ma potrzeby wprowadzania w dyrektywie uregulowań dotyczących współpracy w zakresie terapii wysoce specjalistycznych czy zarządzania nowymi technologiami medycznymi, gdyż przepis tak nakładałby na państwa członkowskie prawny obowiązek współpracy. Z tego względu przepis ten należy uznać za niezgodny z celami dyrektywy określonymi w art. 1.
Poprawka 17
Artykuł 18 ust. 1 – Gromadzenie danych dla celów statystycznych i monitorowania – Zmienić
Tekst zaproponowany przez Komisję |
Poprawka KR-u |
||||
|
|
Ideę gromadzenia danych ponad granicami krajów należy przyjąć z zadowoleniem, jednak tylko pod warunkiem, że zbierane będą i przekazywane dane już dostępne. Wynika to z faktu, że gromadzenie nowych danych może być stosunkowo dużym obciążeniem. Jeżeli miałyby być zbierane dane nowe, należy dokładnie ocenić korzyści z nich płynące i ich przydatność w porównaniu z czasem, jaki trzeba poświęcić na ich zgromadzenie.
Bruksela, 12 lutego 2009 r.
Przewodniczący
Komitetu Regionów
Luc VAN DEN BRANDE
(1) Sprawozdanie z konsultacji z siecią monitorującą stosowanie zasady pomocniczości w sprawie wniosku dotyczącego dyrektywy w sprawie stosowania praw pacjenta w transgranicznej opiece zdrowotnej http://subsidiarity.cor.europa.eu