28.3.2014   

PL

Dziennik Urzędowy Unii Europejskiej

L 94/243

(1)

W świetle wyników dokumentu roboczego służb Komisji z dnia 27 czerwca 2011 r. zatytułowanego „Sprawozdanie z oceny – skutki i skuteczność przepisów UE dotyczących zamówień publicznych” właściwe wydaje się zachowanie przepisów regulujących udzielanie zamówień przez podmioty działające w sektorach gospodarki wodnej, energetyki, transportu i usług pocztowych, ponieważ organy krajowe mogą nadal wywierać wpływ na zachowanie tych podmiotów, łącznie z udziałem w ich kapitale oraz obecnością w ich organach administrujących, zarządzających lub nadzorczych. Innym powodem utrzymania regulacji udzielania zamówień w tych sektorach jest zamknięty charakter rynków, na których podmioty w tych sektorach prowadzą działalność, ze względu na istnienie praw specjalnych lub wyłącznych przyznawanych przez państwa członkowskie w zakresie zaopatrywania, udostępniania lub obsługi sieci do świadczenia przedmiotowych usług.

(2)

Aby zapewnić otwarcie zamówień udzielanych przez podmioty działające w sektorach gospodarki wodnej, energetyki, transportu i usług pocztowych na konkurencję, należy opracować przepisy koordynujące procedury udzielania zamówień w odniesieniu do zamówień powyżej określonej wartości. Taka koordynacja jest potrzebna, aby zapewnić skuteczność zasad Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej (TFUE), a w szczególności zasady swobodnego przepływu towarów, swobody przedsiębiorczości oraz swobody świadczenia usług, a także zasad, które się z nich wywodzą, takich jak zasada równego traktowania, zasada niedyskryminacji, zasada wzajemnego uznawania, zasada proporcjonalności oraz zasada przejrzystości. Z uwagi na charakter sektorów objętych koordynacją procedur udzielania zamówień na poziomie Unii powinna ona, zapewniając zastosowanie powyższych zasad, określić ramy dobrych praktyk handlowych oraz umożliwiać maksymalną elastyczność.

(3)

W przypadku zamówień, których wartość jest niższa od progów zobowiązujących do stosowania przepisów przewidujących koordynację na poziomie unijnym, wskazane jest odwołanie się do orzecznictwa Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej dotyczącego właściwego stosowania reguł i zasad TFUE.

(4)

Zamówienia publiczne odgrywają kluczową rolę w strategii „Europa 2020” zawartej w komunikacie Komisji z dnia 3 marca 2010 r. zatytułowanym „Europa 2020 Strategia na rzecz inteligentnego i zrównoważonego rozwoju sprzyjającego włączeniu społecznemu” („strategia Europa 2020 na rzecz inteligentnego i zrównoważonego rozwoju sprzyjającego włączeniu społecznemu”) jako jeden z instrumentów rynkowych wykorzystywanych w celu osiągnięcia inteligentnego, trwałego wzrostu gospodarczego sprzyjającego włączeniu społecznemu, przy jednoczesnym zagwarantowaniu najbardziej efektywnego wykorzystania środków publicznych. W tym celu należy zmienić i zmodernizować przepisy dotyczące zamówień publicznych przyjęte na podstawie dyrektywy 2004/17/WE Parlamentu Europejskiego i Rady (4) oraz dyrektywy 2004/18/WE Parlamentu Europejskiego i Rady (5), aby zwiększyć efektywność wydatków publicznych, ułatwiając w szczególności udział małych i średnich przedsiębiorstw (MŚP) w zamówieniach publicznych, oraz aby umożliwić zamawiającym lepsze wykorzystanie zamówień publicznych dla wsparcia wspólnych celów społecznych. Istnieje również konieczność doprecyzowania podstawowych pojęć i koncepcji w celu zapewnienia większej pewności prawa oraz uwzględnienia niektórych aspektów związanego z tym utrwalonego orzecznictwa Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej.

(5)

Przy wdrażaniu niniejszej dyrektywy należy uwzględniać Konwencję Narodów Zjednoczonych o prawach osób niepełnosprawnych (6), w szczególności w związku z wyborem środków komunikacji, specyfikacji technicznych, kryteriów udzielenia zamówienia i warunków realizacji umowy.

(6)

Pojęcie zamówień powinno być możliwie najbardziej zbliżone do pojęcia stosowanego na mocy dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2014/24/UE (7), z należytym uwzględnieniem specyfiki sektorów objętych niniejszą dyrektywą.

(7)

Należy przypomnieć, że żaden przepis w niniejszej dyrektywie nie zobowiązuje państw członkowskich do zlecania podmiotom zewnętrznym świadczenia usług, które chcą one świadczyć samodzielnie lub które chcą one zorganizować w sposób inny niż w drodze zamówienia w rozumieniu niniejszej dyrektywy. Świadczenie usług w oparciu o przepisy ustawowe lub wykonawcze ani umowy o pracę nie powinny być objęte zakresem niniejszej dyrektywy. W niektórych państwach członkowskich jako przykład mogłoby posłużyć świadczenie niektórych usług na rzecz społeczności, np. dostarczanie wody pitnej.

(8)

Należy również przypomnieć, że niniejsza dyrektywa nie powinna mieć wpływu na ustawodawstwo państw członkowskich dotyczące zabezpieczenia społecznego. Nie powinna dotyczyć liberalizacji usług świadczonych w ogólnym interesie gospodarczym – zarezerwowanych dla podmiotów publicznych lub prywatnych – ani prywatyzacji podmiotów publicznych świadczących usługi.

Należy także przypomnieć, że państwa członkowskie mogą organizować świadczenie obowiązkowych usług społecznych lub innych usług, takich jak usługi pocztowe, jako usług świadczonych w ogólnym interesie gospodarczym lub jako usług o charakterze nieekonomicznym świadczonych w interesie ogólnym lub też jako połączenie obu tych rodzajów. Należy doprecyzować, że usługi o charakterze nieekonomicznym świadczone w interesie ogólnym nie powinny być objęte zakresem niniejszej dyrektywy.

(9)

Należy również przypomnieć, że przepisy niniejszej dyrektywy pozostają bez uszczerbku dla swobody definiowania – w zgodzie z prawem unijnym – przez organy krajowe, regionalne i lokalne usług świadczonych w ogólnym interesie gospodarczym, ich zakresu i specyfiki usługi, która ma zostać wykonana, w tym wszelkich warunków dotyczących jakości usługi, z myślą o realizowaniu jej celów polityki publicznej. Niniejsza dyrektywa powinna pozostawać bez uszczerbku także dla uprawnień organów krajowych, regionalnych i lokalnych do świadczenia, zlecania i finansowania usług świadczonych w ogólnym interesie gospodarczym zgodnie z art. 14 TFUE i protokołem nr 26 w sprawie usług świadczonych w interesie ogólnym załączonym do TFUE i Traktatu o Unii Europejskiej (TUE). Ponadto niniejsza dyrektywa nie dotyczy finansowania usług świadczonych w ogólnym interesie gospodarczym ani systemów pomocy udzielanej przez państwa członkowskie, w szczególności w dziedzinie polityki społecznej, zgodnie z unijnymi przepisami dotyczącymi konkurencji.

(10)

Zamówienie należy uważać za zamówienie na roboty budowlane jedynie wówczas, gdy jego przedmiot obejmuje wykonywanie rodzajów działalności wymienionych w załączniku I, nawet jeśli zamówienie obejmuje również świadczenie innych usług niezbędnych do wykonywania tych rodzajów działalności. Zamówienia na usługi, zwłaszcza w zakresie usług zarządzania mieniem, mogą, w pewnych okolicznościach, obejmować roboty budowlane. Jednakże w zakresie, w jakim roboty takie mają charakter incydentalny w stosunku do głównego przedmiotu zamówienia oraz stanowią jego ewentualną konsekwencję lub uzupełnienie, fakt włączenia takich robót w zakres zamówienia nie uzasadnia zakwalifikowania zamówienia na usługi jako zamówienia na roboty budowlane.

Z uwagi na różnorodność zamówień na roboty budowlane podmioty zamawiające powinny mieć jednak możliwość oddzielnego lub łącznego udzielania zamówień na zaprojektowanie oraz wykonanie obiektu budowlanego. Nie jest zamierzeniem niniejszej dyrektywy przesądzenie o łącznym lub oddzielnym udzielaniu zamówień.

(11)

Wykonanie obiektu budowlanego spełniającego wymogi określone przez podmiot zamawiający wymaga uprzedniego podjęcia przez dany podmiot środków służących określeniu rodzaju obiektu lub co najmniej wywarcia przez nią decydującego wpływu na jego projekt. Fakt, czy wykonawca wykonuje całość lub część obiektu budowlanego własnymi środkami, czy też zapewnia ich wykonanie w inny sposób, nie powinien zmienić klasyfikacji danego zamówienia jako zamówienia na roboty budowlane, o ile dany wykonawca przyjmuje bezpośrednie lub pośrednie zobowiązanie, które jest prawnie możliwe do wyegzekwowania, do zapewnienia wykonania danych robót budowlanych.

(12)

Termin „instytucje zamawiające”, a w szczególności termin „podmioty prawa publicznego” były wielokrotnie analizowane w ramach orzecznictwa Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej. Aby doprecyzować, że zakres podmiotowy niniejszej dyrektywy powinien pozostać niezmieniony, celowe jest zachowanie definicji, na której oparł się Trybunał, oraz wprowadzenie pewnej liczby objaśnień przedstawionych w ramach tego orzecznictwa jako kluczowych dla zrozumienia samych definicji, przy czym nie jest zamiarem zmiana rozumienia pojęcia wypracowanego w ramach orzecznictwa.

W tym celu należy wyjaśnić, że podmiot, który działa w zwykłych warunkach rynkowych, ma na celu wypracowanie zysku i ponosi straty wynikające z prowadzenia działalności, nie powinien być uważany za „podmiot prawa publicznego”, ponieważ potrzeby interesu ogólnego, do zaspokajania których ten podmiot został założony lub zaspokajanie których powierzono mu jako zadanie, można uważać za potrzeby posiadające charakter przemysłowy lub handlowy. Podobnie warunek dotyczący źródła finansowania danego podmiotu także został przeanalizowany w ramach orzecznictwa, w którym m.in. określono, że finansowany „w przeważającej części” oznacza „w części większej niż połowa” oraz że finansowanie takie może obejmować wpłaty od użytkowników, które są nakładane, obliczane i ściągane zgodnie z przepisami prawa publicznego.

(13)

W przypadku zamówień mieszanych mające zastosowanie przepisy powinny być określone według głównego przedmiotu zamówienia, gdy poszczególne części składowe zamówienia nie są obiektywnie możliwe do rozdzielenia. Należy zatem objaśnić, w jaki sposób podmioty zamawiające powinny określać, czy poszczególne części można rozdzielić. Objaśnienie takie powinno opierać się na odnośnym orzecznictwie Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej. Ustalenia należy dokonywać dla indywidualnych przypadków, uwzględniając nie tylko wyraźne lub domniemane zamiary podmiotu zamawiającego co do traktowania poszczególnych aspektów składających się na zamówienie mieszane jako niemożliwych do rozdzielenia, lecz także obiektywne dowody mogące uzasadnić te zamiary i potwierdzić potrzebę udzielenia jednego zamówienia publicznego. Taka uzasadniona potrzeba udzielenia jednego zamówienia publicznego może zaistnieć na przykład w przypadku budowy jednego budynku, którego część ma być użytkowana bezpośrednio przez dany podmiot zamawiający, a inna część użytkowana na zasadzie koncesji - np. poprzez udostępnienie parkingu publicznego. Należy doprecyzować, że potrzeba udzielenia jednego zamówienia publicznego może wynikać zarówno ze względów o charakterze technicznym, jak i ekonomicznym.

(14)

W przypadku zamówień mieszanych, które można rozdzielić, podmioty zamawiające zawsze mogą udzielić odrębnych zamówień na odrębne części zamówienia mieszanego; w takim przypadku przepisy mające zastosowanie do każdej odrębnej części powinny być określane wyłącznie na podstawie cech charakterystycznych tego konkretnego zamówienia. Z drugiej strony, w przypadku gdy podmioty zamawiające postanowią włączyć inne elementy do zamówienia, bez względu na ich wartość i bez względu na reżim prawny, któremu w przeciwnym razie podlegałyby te dodane elementy, zasadą powinno być, że w przypadku gdy zamówienie miałoby zostać udzielone na mocy przepisów niniejszej dyrektywy – gdyby było udzielane samodzielnie – wówczas przepisy niniejszej dyrektywy powinny nadal mieć zastosowanie do całego zamówienia mieszanego.

(15)

Niemniej jednak należy wprowadzić specjalny przepis dla zamówień mieszanych obejmujących aspekty obronności lub bezpieczeństwa lub części nieobjętych zakresem TFUE. W takich przypadkach powinna istnieć możliwość niestosowania przepisów niniejszej dyrektywy, pod warunkiem że udzielenie jednego zamówienia jest uzasadnione z przyczyn obiektywnych i że decyzja o udzieleniu jednego zamówienia nie jest podejmowana w celu wyłączenia zamówień ze stosowania niniejszej dyrektywy lub dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2009/81/WE (8). Należy doprecyzować, że podmioty zamawiające w odniesieniu do niektórych zamówień mieszanych mają możliwość wyboru stosowania niniejszej dyrektywy zamiast przepisów dyrektywy 2009/81/WE.

(16)

Ponadto zamówienia mogą być udzielane w celu spełnienia wymagań związanych z różnymi rodzajami działalności, podlegającymi ewentualnie różnym reżimom prawnym. Należy wyjaśnić, że reżim prawny mający zastosowanie w przypadku jednego zamówienia, które ma obejmować kilka różnych rodzajów działalności, powinien podlegać zasadom mającym zastosowanie do rodzaju działalności, którego to zamówienie zasadniczo dotyczy. Określenie działalności, której zamówienie zasadniczo dotyczy, może opierać się na analizie wymagań, jakie musi spełniać określone zamówienie, przeprowadzonej przez podmiot zamawiający w celu oszacowania wartości zamówienia i sporządzenia dokumentów zamówienia. W niektórych przypadkach, takich jak zakup pojedynczego elementu wyposażenia przeznaczonego do wykonywania rodzajów działalności, w odniesieniu do których niedostępne będą informacje umożliwiające oszacowanie stopnia wykorzystania do celów poszczególnych rodzajów działalności, określenie rodzaju działalności, którego zamówienie zasadniczo dotyczy, może być obiektywnie niemożliwe. Należy wskazać zasady mające zastosowanie w takich przypadkach.

(17)

Należy wyjaśnić, że pojęcie „wykonawców” powinno być interpretowane szeroko, tak aby obejmowało wszelkie osoby lub podmioty, które oferują wykonanie robót budowlanych, dostawę produktów lub świadczenie usług na rynku, niezależnie od formy prawnej, którą te osoby lub podmioty wybrały do celów prowadzenia działalności. W związku z tym firmy, oddziały, jednostki zależne, spółki cywilne, spółdzielnie, spółki akcyjne, uniwersytety – publiczne czy prywatne – oraz formy podmiotów inne niż osoby fizyczne powinny wszystkie być objęte zakresem pojęcia „wykonawca”, bez względu na to, czy są one „osobami prawnymi” w jakichkolwiek okolicznościach.

(18)

Należy doprecyzować, że grupy wykonawców, również w przypadku gdy przyjęły one formę tymczasowego stowarzyszenia, mogą brać udział w postępowaniach o udzielenie zamówienia bez konieczności przyjmowania określonej formy prawnej. W zakresie, w jakim jest to konieczne – np. gdy wymagana jest odpowiedzialność solidarna – określona forma może być wymagana w sytuacji, gdy takiej grupie udzielone zostanie zamówienie.

Należy również wyjaśnić, że podmioty zamawiające powinny mieć możliwość jednoznacznego określenia sposobu, w jaki grupy wykonawców mają spełnić kryteria i wymogi dotyczące systemów kwalifikowania oraz kwalifikacji podmiotowej, określone w niniejszej dyrektywie, które są wymagane od wykonawców uczestniczących samodzielnie.

Realizacja zamówień przez grupy wykonawców może wymagać ustanowienia warunków, których nie nakłada się na uczestników indywidualnych. Warunki takie, które powinny być uzasadnione obiektywnymi przesłankami i które powinny być proporcjonalne, mogłyby np. obejmować wymóg wyznaczenia wspólnego przedstawicielstwa lub głównego partnera do celów postępowania o udzielenie zamówienia lub wymóg przedstawienia informacji o składzie takich grup.

(19)

W celu zapewnienia rzeczywistego otwarcia rynku i uczciwej równowagi w stosowaniu przepisów dotyczących zamówień w sektorach gospodarki wodnej, energetyki, transportu i usług pocztowych niezbędne jest określenie podmiotów objętych niniejszą dyrektywą na innej podstawie niż ich status prawny. Należy więc zadbać o równe traktowanie podmiotów zamawiających działających w sektorze publicznym oraz podmiotów zamawiających działających w sektorze prywatnym. Należy również zapewnić, z poszanowaniem art. 345 TFUE, aby nie zostały naruszone zasady regulujące system praw majątkowych w państwach członkowskich.

(20)

Pojęcie praw specjalnych lub wyłącznych ma zasadnicze znaczenie dla określenia zakresu niniejszej dyrektywy, ponieważ podmioty, które nie są ani instytucjami zamawiającymi, ani przedsiębiorstwami publicznymi w rozumieniu niniejszej dyrektywy, podlegają jej przepisom jedynie w zakresie, w jakim wykonują jeden z objętych nią rodzajów działalności na podstawie takich praw. Należy w związku z tym wyjaśnić, że prawa, które przyznano w drodze procedury opartej na obiektywnych kryteriach, w szczególności na mocy unijnego prawodawstwa, i w przypadku których zapewniono odpowiednie upublicznienie postępowania, nie stanowią praw specjalnych lub wyłącznych do celów niniejszej dyrektywy.

Wspomniane prawodawstwo powinno obejmować: dyrektywę Parlamentu Europejskiego i Rady 2009/73/WE (9), dyrektywę Parlamentu Europejskiego i Rady 2009/72/WE (10), dyrektywę Parlamentu Europejskiego i Rady 97/67/WE (11), dyrektywę Parlamentu Europejskiego i Rady 94/22/WE (12) oraz rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 1370/2007 (13).

Należy również wyjaśnić, że powyższy wykaz aktów prawnych nie jest wyczerpujący i że prawa w dowolnej postaci – w tym udzielenie koncesji – które przyznano w drodze innych procedur opartych na obiektywnych kryteriach i w przypadku których zapewniono odpowiednie upublicznienie postępowania, nie stanowią praw specjalnych lub wyłącznych do celów określenia zakresu podmiotowego niniejszej dyrektywy. Pojęcia praw wyłącznych należy również używać w kontekście określenia, czy zastosowanie procedury negocjacyjnej bez uprzedniego zaproszenia do ubiegania się o zamówienie byłoby uzasadnione, ponieważ roboty budowlane, dostawy lub usługi mogą zostać wykonane tylko przez konkretnego wykonawcę z uwagi na ochronę określonych praw wyłącznych.

Mając jednak na uwadze różne ratio legis stojące za tymi przepisami, należy sprecyzować, że pojęcie praw wyłącznych nie musi mieć takiego samego znaczenia w dwóch kontekstach. W związku z tym należy sprecyzować, że podmiot, który otrzymał wyłączne prawo do świadczenia określonej usługi na danym obszarze geograficznym w wyniku procedury opartej na obiektywnych kryteriach, w przypadku której zapewniono odpowiednią przejrzystość, sam nie byłby – o ile jest podmiotem prywatnym – podmiotem zamawiającym, byłby jednakże jedynym podmiotem, który może wykonać daną usługę na tym obszarze.

(21)

Niektóre podmioty prowadzą działalność w dziedzinie produkcji, przesyłu lub dystrybucji zarówno energii cieplnej, jak i chłodniczej. Może występować niepewność co do tego, które przepisy mają zastosowanie do działalności związanej, odpowiednio, z energią cieplną i chłodniczą. Należy zatem doprecyzować, że instytucje zamawiające, przedsiębiorstwa publiczne i spółki prywatne, które prowadzą działalność w sektorze energii cieplnej, podlegają niniejszej dyrektywie, niemniej jednak w przypadku przedsiębiorstw prywatnych – pod dodatkowym warunkiem prowadzenia działalności na podstawie praw specjalnych lub wyłącznych. Z drugiej strony, instytucje zamawiające, które prowadzą działalność w dziedzinie energii chłodniczej, podlegają przepisom dyrektywy 2014/24/UE, natomiast przedsiębiorstwa publiczne i przedsiębiorstwa prywatne, niezależnie od tego, czy te ostatnie prowadzą działalność na podstawie praw specjalnych lub wyłącznych, nie podlegają przepisom dotyczącym zamówień. Należy wreszcie wyjaśnić, że zamówienia udzielone na potrzeby prowadzenia działalności związanej zarówno z energią cieplną, jak i chłodniczą, powinny być analizowane w świetle przepisów dotyczących umów na wykonywanie wielu rodzajów działalności, by stwierdzić, jakie przepisy dotyczące zamówień, i czy w ogóle, mają zastosowanie do ich udzielania.

(22)

Przed przygotowaniem jakiejkolwiek zmiany zakresu niniejszej dyrektywy oraz dyrektywy 2014/24/UE w odniesieniu do sektora energii chłodniczej, należy przeanalizować sytuację tego sektora, by otrzymać wystarczające informacje, w szczególności dotyczące sytuacji w zakresie konkurencyjności, stopnia stosowania transgranicznych zamówień publicznych oraz opinii zainteresowanych stron. Z uwagi na fakt, że zastosowanie dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2014/23/UE (14) do tego sektora mogłoby mieć znaczny wpływ na otwarcie rynku, taka analiza powinna zostać przeprowadzona podczas opracowywania oceny skutków dyrektywy 2014/23/UE.

(23)

Nie rozszerzając w żaden sposób zakresu niniejszej dyrektywy, należy sprecyzować, że produkcja, sprzedaż hurtowa i detaliczna energii elektrycznej są objęte zakresem przepisów, gdy niniejsza dyrektywa odnosi się do dostawy energii elektrycznej.

(24)

Podmioty zamawiające, które prowadzą działalność w sektorze wody pitnej, mogą być również zaangażowane w inne działania związane z wodą, takie jak projekty z zakresu inżynierii wodnej, nawadniania lub melioracji albo odprowadzania i oczyszczania ścieków. W takim przypadku podmioty zamawiające powinny mieć możliwość stosowania procedur udzielania zamówień przewidzianych w niniejszej dyrektywie w odniesieniu do wszystkich rodzajów swojej działalności związanych z wodą, niezależnie od tego, której części cyklu wodnego to dotyczy. Niemniej jednak przepisy dotyczące zamówień w rodzaju przepisów proponowanych w odniesieniu do dostaw produktów są nieodpowiednie dla zakupów wody, zważywszy na konieczność zapewnienia dostaw wody ze źródeł znajdujących się w pobliżu miejsca, w którym będzie wykorzystywana.

(25)

Właściwe jest wyłączenie zamówień dokonywanych na potrzeby poszukiwania ropy i gazu, ponieważ niezmiennie stwierdza się, że sektor ten podlega takiej presji konkurencyjnej, iż nie jest już potrzebne zapewnianie za pomocą unijnych przepisów dotyczących zamówień dyscypliny w tym zakresie. Jako że wydobycie ropy i gazu wciąż mieści się w zakresie niniejszej dyrektywy, może pojawić się konieczność rozróżnienia między poszukiwaniem a wydobyciem. Dokonując takiego rozróżnienia, należy uznać, że „poszukiwanie” obejmuje czynności podejmowane w celu sprawdzenia, czy w danej strefie znajdują się ropa i gaz, oraz czy nadają się do komercyjnej eksploatacji, podczas gdy „wydobycie” należy uznać za „produkcję” ropy i gazu. Zgodnie z ustaloną praktyką w przypadkach dotyczących łączenia przedsiębiorstw „produkcję” należy uznać za obejmującą „rozwój”, tj. stworzenie odpowiedniej infrastruktury dla przyszłej produkcji (platformy, rurociągi, instalacje odbiorcze itp.).

(26)

Instytucje zamawiające powinny wykorzystywać wszelkie możliwe środki, jakimi dysponują na mocy prawa krajowego, w celu zapobiegania zakłóceniom w postępowaniach o udzielenie zamówienia wynikającym z konfliktów interesów. Mogłoby to obejmować procedury służące rozpoznawaniu konfliktów interesów, zapobieganiu im i ich likwidowaniu.

(27)

Decyzją Rady 94/800/WE (15) zatwierdzono w szczególności Porozumienie w sprawie zamówień rządowych, zawarte w ramach Światowej Organizacji Handlu, zwane dalej „Porozumieniem GPA”. Celem Porozumienia GPA jest ustanowienie wielostronnych ram zrównoważonych praw i obowiązków w zakresie zamówień publicznych z myślą o osiągnięciu liberalizacji i rozwoju światowego handlu. W przypadku zamówień objętych załącznikami 3, 4 i 5 oraz uwagami ogólnymi do dodatku I Unii Europejskiej do Porozumienia GPA, jak również innymi odpowiednimi umowami międzynarodowymi, którymi związana jest Unia, podmioty zamawiające powinny wypełniać obowiązki wynikające ze wspomnianych umów i porozumienia poprzez stosowanie niniejszej dyrektywy do wykonawców z państw trzecich będących ich sygnatariuszami.

(28)

Porozumienie GPA ma zastosowanie do zamówień o wartości powyżej ustalonych progów, określonych w Porozumieniu GPA i wyrażonych jako specjalne prawa ciągnienia. Progi określone w niniejszej dyrektywie należy dostosować w celu zagwarantowania, że odpowiadają one równowartości w euro progów określonych w Porozumieniu GPA. Należy także przewidzieć przeprowadzanie okresowych przeglądów progów wyrażanych w euro pod kątem ich dostosowania, w drodze czysto matematycznej operacji, do ewentualnych zmian wartości euro w stosunku do tych specjalnych praw ciągnienia.

Poza takimi okresowymi korektami matematycznymi, w kolejnej rundzie negocjacji Porozumienia GPA należy przeanalizować możliwość podwyższenia określonych w nim progów.

Aby uniknąć mnożenia progów, należy ponadto, bez uszczerbku dla międzynarodowych zobowiązań Unii, nadal stosować te same progi do wszystkich podmiotów zamawiających, niezależnie od sektora, w którym prowadzą one działalność.

(29)

Należy sprecyzować, że do celów oszacowania wartości zamówienia trzeba uwzględnić wszystkie dochody, niezależnie od tego, czy zostały one otrzymane od podmiotu zamawiającego, czy też od osób trzecich.

Należy również doprecyzować, że do celów szacowania progów pojęcie podobnych dostaw należy rozumieć jako produkty o identycznym lub podobnym przeznaczeniu – jak np. dostawy różnego rodzaju żywności lub różnych mebli biurowych. Zazwyczaj wykonawca działający w danym sektorze byłby zainteresowany dostawą takich artykułów jako części swojego normalnego asortymentu

(30)

Do celów oszacowania wartości danego zamówienia należy sprecyzować, że oparcie oszacowania wartości na podziale zamówienia powinno być dozwolone wyłącznie wtedy, gdy jest to uzasadnione ze względów obiektywnych. Na przykład uzasadnione powinno być szacowanie wartości zamówień na poziomie odrębnej jednostki operacyjnej podmiotu zamawiającego, pod warunkiem że dana jednostka jest samodzielnie odpowiedzialna za swoje zamówienia. Można przyjąć takie założenie, gdy odrębna jednostka operacyjna samodzielnie prowadzi postępowania o udzielenie zamówienia i podejmuje decyzje o zakupie, dysponuje odrębną linią budżetową przeznaczoną na dane zamówienia, samodzielnie zawiera umowę i finansuje ją z budżetu, którym dysponuje. Podział nie jest uzasadniony, gdy podmiot zamawiający jedynie organizuje zamówienie w sposób zdecentralizowany.

(31)

Ponieważ niniejsza dyrektywa jest skierowana do państw członkowskich, nie ma ona zastosowania do zamówień realizowanych przez organizacje międzynarodowe w ich własnym imieniu i na ich własny rachunek. Należy jednak doprecyzować, w jakim zakresie niniejsza dyrektywa powinna mieć zastosowanie do zamówień podlegających szczególnym przepisom międzynarodowym.

(32)

Należy przypomnieć, że usługi arbitrażowe i pojednawcze oraz inne podobne formy alternatywnego rozwiązywania sporów są zwykle świadczone przez podmioty lub osoby fizyczne zatwierdzone lub wybrane w sposób, który nie może być regulowany przepisami dotyczącymi zamówień. Należy doprecyzować, że niniejsza dyrektywa nie powinna mieć zastosowania do zamówień na takie usługi, bez względu na ich nazwę w prawie krajowym.

(33)

Niektóre usługi prawne są świadczone przez usługodawców wyznaczonych przez sąd lub trybunał danego państwa członkowskiego, obejmują reprezentowanie klientów w postępowaniu sądowym przez prawników, muszą być świadczone przez notariuszy lub są związane z wykonywaniem czynności urzędowych. Takie usługi prawne są zazwyczaj świadczone przez podmioty lub osoby fizyczne wyznaczone lub wybrane w sposób, który nie może być regulowany przepisami dotyczącymi zamówień, jak np. w przypadku wyznaczania prokuratorów generalnych w niektórych państwach członkowskich. Takie usługi prawne powinny zatem być wyłączone z zakresu stosowania niniejszej dyrektywy.

(34)

Należy sprecyzować, że pojęcie instrumentów finansowych w niniejszej dyrektywie oznacza to samo co w innych aktach prawnych z zakresu rynku wewnętrznego, a – w związku z niedawnym utworzeniem Europejskiego Instrumentu Stabilności Finansowej i Europejskiego Mechanizmu Stabilności – należy zastrzec, że operacje prowadzone z wykorzystaniem tego instrumentu i mechanizmu powinny być wyłączone z zakresu niniejszej dyrektywy. Należy także ostatecznie doprecyzować, że pożyczki – bez względu na to, czy są one związane z emisją papierów wartościowych lub innych instrumentów finansowych, czy też z innymi operacjami dotyczącymi takich papierów lub instrumentów – powinny być wyłączone z zakresu niniejszej dyrektywy.

(35)

Należy pamiętać, że art. 5 ust. 1 rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 1370/2007 (16) wyraźnie stanowi, że dyrektywy 2004/17/WE i 2004/18/WE mają odpowiednio zastosowanie do zamówień na świadczenie usług oraz zamówień publicznych na usługi publicznego pasażerskiego transportu autobusowego lub tramwajowego, natomiast rozporządzenie (WE) nr 1370/2007 ma zastosowanie do koncesji na usługi publicznego pasażerskiego transportu autobusowego lub tramwajowego. Ponadto należy pamiętać, że rozporządzenie to wciąż ma zastosowanie do zamówień publicznych na usługi oraz koncesji na usługi w zakresie publicznego pasażerskiego transportu kolejowego lub metra. Aby doprecyzować relacje między niniejszą dyrektywą a rozporządzeniem (WE) nr 1370/2007, należy wyraźnie zaznaczyć, że niniejsza dyrektywa nie powinna mieć zastosowania do zamówień na usługi publicznego transportu pasażerskiego koleją lub metrem; udzielanie takich zamówień powinno nadal podlegać temu rozporządzeniu. W zakresie, w jakim rozporządzenie (WE) nr 1370/2007 pozwala na odstępstwa w prawie krajowym od przepisów określonych w tym rozporządzeniu, państwa członkowskie powinny mieć możliwość dalszego zawierania w swoim prawie krajowym przepisów, zgodnie z którymi zamówienia na usługi publicznego transportu pasażerskiego koleją lub metrem mają być udzielane w trybie postępowania o udzielenie zamówienia, zgodnie ze swoimi ogólnymi przepisami dotyczącymi zamówień publicznych.

(36)

Niniejsza dyrektywa nie powinna mieć zastosowania do niektórych usług ratownictwa, gdy są one wykonywane przez organizacje lub stowarzyszenia o charakterze niekomercyjnym, gdyż trudno byłoby zachować szczególny charakter takich organizacji, gdyby usługodawców trzeba było wybrać zgodnie z procedurami określonymi w niniejszej dyrektywie. Niemniej jednak tego wyłączenia nie należy stosować szerzej niż jest to absolutnie konieczne. Należy zatem wyraźnie określić, że usługi transportu sanitarnego pacjentów nie powinny być objęte wyłączeniem. W tym kontekście trzeba również sprecyzować, że grupa 601 w CPV „Usługi w zakresie transportu drogowego” nie obejmuje usług transportu sanitarnego, które są objęte w CPV klasą 8514. Należy zatem doprecyzować, że usługi objęte w CPV kodem 85143000-3, obejmujące wyłącznie usługi transportu sanitarnego pacjentów, powinny podlegać szczególnemu systemowi przewidzianemu dla usług społecznych i innych usług (zwanemu dalej „łagodniejszym reżimem”). W związku z tym zamówienia mieszane na świadczenie usług transportu sanitarnego zasadniczo również podlegałyby łagodniejszemu reżimowi, jeżeli wartość usług transportu sanitarnego pacjentów byłaby większa niż wartość innych usług transportu sanitarnego.

(37)

W niektórych przypadkach instytucja zamawiająca lub związek instytucji zamawiających mogą być jedynym źródłem danej usługi, do świadczenia której mają wyłączne prawo na mocy przepisów ustawowych, wykonawczych lub opublikowanych przepisów administracyjnych zgodnych z TFUE. Należy doprecyzować, że niniejsza dyrektywa nie musi być stosowana do udzielania zamówień na usługi takiej instytucji zamawiającej lub związkowi takich instytucji zamawiających.

(38)

Istnieje znaczna niepewność prawna co do tego, w jakim stopniu umowy w sprawie zamówień zawarte pomiędzy instytucjami zamawiającymi powinny podlegać przepisom dotyczącym zamówień publicznych. Stosowne orzecznictwo Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej jest interpretowane w różny sposób przez poszczególne państwa członkowskie, a nawet przez poszczególne instytucje zamawiające. Ponieważ orzecznictwo to miałoby również zastosowanie do organów publicznych, gdy działają one w sektorach objętych niniejszą dyrektywą, należy zagwarantować, aby te same zasady miały zastosowanie zarówno w przypadku niniejszej dyrektywy, jak i dyrektywy 2014/24/UE i aby w obu tych dyrektywach były tak samo interpretowane.

(39)

Wiele podmiotów zamawiających jest zorganizowanych jako grupa ekonomiczna, w której skład może wchodzić szereg odrębnych przedsiębiorstw; niejednokrotnie każde z tych przedsiębiorstw odgrywa wyspecjalizowaną rolę w ogólnym kontekście danej grupy ekonomicznej. Należy w związku z tym wyłączyć określone zamówienia na usługi, dostawy i roboty budowlane udzielane przedsiębiorstwu powiązanemu, którego podstawowa działalność obejmuje realizację tego rodzaju usług, dostaw lub robót budowlanych na rzecz grupy, której jest ono członkiem, raczej niż oferowanie ich na rynku. Należy również wyłączyć określone zamówienia na usługi, dostawy i roboty budowlane udzielane przez podmiot zamawiający przedsięwzięciu typu joint venture, które tworzy kilka podmiotów zamawiających w celu realizowania działań objętych niniejszą dyrektywą i do którego ten podmiot należy. Niemniej jednak należy zagwarantować, że wspomniane wyłączenie nie będzie powodować zakłóceń konkurencji na korzyść przedsiębiorstw lub przedsięwzięć typu joint venture, które są powiązane z podmiotami zamawiającymi; należy opracować odpowiedni zestaw przepisów, w szczególności w zakresie maksymalnych limitów, w ramach których przedsiębiorstwa mogą uzyskać część swoich obrotów z rynku i powyżej których traciłyby możliwość otrzymywania zamówień bez zaproszeń do ubiegania się o zamówienie, w zakresie składu przedsięwzięć typu joint venture i trwałości powiązań pomiędzy tymi przedsięwzięciami typu joint venture a podmiotami zamawiającymi, które wchodzą w ich skład.

(40)

Należy również wyjaśnić związki między przepisami dotyczącymi współpracy między organami publicznymi a przepisami dotyczącymi udzielania zamówień przedsiębiorstwom powiązanym lub w kontekście przedsięwzięć typu joint venture.

(41)

Przedsiębiorstwa należy uznać za powiązane, gdy pomiędzy podmiotem zamawiającym a danym przedsiębiorstwem istnieje bezpośredni lub pośredni dominujący wpływ lub gdy inne przedsiębiorstwo wywiera dominujący wpływ zarówno na ten podmiot zamawiający, jak i to przedsiębiorstwo; w tym kontekście udział prywatny nie powinien sam w sobie mieć znaczenia. Przeprowadzenie weryfikacji tego, czy przedsiębiorstwo jest powiązane z danym podmiotem zamawiającym, czy nie, powinno być jak najprostsze. W związku z tym, i mając na uwadze fakt, że ewentualne istnienie takiego bezpośredniego lub pośredniego dominującego wpływu będzie już musiało zostać zweryfikowane do celów podjęcia decyzji o tym, czy należy skonsolidować roczne sprawozdania finansowe danych przedsiębiorstw i podmiotów, przedsiębiorstwa należy uznać za powiązane zawsze, gdy ich roczne sprawozdania finansowe są skonsolidowane. Niemniej jednak unijne przepisy w sprawie skonsolidowanych sprawozdań finansowych nie mają w pewnych przypadkach zastosowania, np. z uwagi na rozmiar odnośnych przedsiębiorstw lub z racji niespełnienia określonych warunków dotyczących ich formy prawnej. W takich sytuacjach, gdy dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2013/34/UE (17) nie ma zastosowania, konieczne będzie przeanalizowanie, czy istnieje bezpośredni lub pośredni dominujący wpływ przy uwzględnieniu własności, udziału finansowego lub przepisów dotyczących przedsiębiorstw.

(42)

Należy popierać współfinansowanie programów badawczo-rozwojowych przez przemysł. Należy w związku z tym wyraźnie stwierdzić, że niniejsza dyrektywa ma zastosowanie wyłącznie w przypadkach braku takiego współfinansowania i gdy wynik działań badawczo-rozwojowych przeznaczony jest dla danego podmiotu zamawiającego. Nie powinno to jednak wykluczać możliwości, że usługodawca po wykonaniu usług opublikuje sprawozdanie na ten temat, o ile podmiot zamawiający zachowa wyłączne prawo do wykorzystania wyniku działań badawczo-rozwojowych w swojej własnej działalności. Niemniej jednak fikcyjne udostępnienie wyników działań badawczo-rozwojowych ani jedynie symboliczny udział w wynagrodzeniu usługodawcy nie powinny uniemożliwiać zastosowania niniejszej dyrektywy.

(43)

Niniejsza dyrektywa nie powinna mieć zastosowania do zamówień mających na celu umożliwienie wykonywania działalności, która podlega przepisom niniejszej dyrektywy, ani do konkursów organizowanych w celu wykonywania wspomnianej działalności, jeżeli w państwie członkowskim, w którym tego rodzaju działalność jest wykonywana, bezpośrednio podlega ona konkurencji na rynkach, do których dostęp nie jest ograniczony. Należy zatem utrzymać procedurę, mającą zastosowanie do wszystkich sektorów lub ich części objętych niniejszą dyrektywą, która umożliwi uwzględnienie skutków obecnego lub przyszłego otwarcia na konkurencję. Taka procedura powinna gwarantować pewność prawa zainteresowanym podmiotom, a także odpowiedni proces decyzyjny zapewniający, w ramach krótkich terminów, jednolite zastosowanie unijnego prawa w tym obszarze. Do celów pewności prawa należy doprecyzować, że wszystkie decyzje przyjęte przed wejściem w życie niniejszej dyrektywy dotyczące stosowalności odpowiednich przepisów określonych w art. 30 dyrektywy 2004/17/WE nadal mają zastosowanie.

(44)

Bezpośrednie podleganie konkurencji powinno być oceniane na podstawie obiektywnych kryteriów, z uwzględnieniem specyfiki danego sektora lub danych części tego sektora. Ocena ta jest jednak ograniczona ze względu na mające zastosowanie krótkie terminy oraz konieczność oparcia się na danych dostępnych Komisji, które pochodzą z udostępnionych wcześniej źródeł lub z informacji uzyskanych w kontekście zastosowania art. 35 i których nie można uzupełniać za pomocą bardziej czasochłonnych metod, w tym w szczególności poprzez przeprowadzanie publicznych ankiet wśród zainteresowanych wykonawców. Ocena bezpośredniego podlegania konkurencji, jaką można przeprowadzić w kontekście niniejszej dyrektywy, pozostaje w związku z tym bez uszczerbku dla kompleksowego stosowania prawa konkurencji.

(45)

Ocena tego, czy dany sektor lub jego części bezpośrednio podlegają konkurencji, powinna być przeprowadzana w odniesieniu do konkretnego obszaru, na którym stosowni wykonawcy prowadzą daną działalność lub jej odnośne części, czyli w odniesieniu do tzw. właściwego rynku geograficznego. Jako że pojęcie to jest kluczowe dla przedmiotowej oceny, powinno ono zostać odpowiednio zdefiniowane w oparciu o pojęcia istniejące w unijnym prawie. Należy również sprecyzować, że właściwy rynek geograficzny może nie pokrywać się z terytorium zainteresowanego państwa członkowskiego; w związku z tym powinna istnieć możliwość ograniczenia decyzji dotyczących tego, czy wyłączenie ma zastosowanie, do części terytorium zainteresowanego państwa członkowskiego.

(46)

Wdrożenie i stosowanie odpowiedniego prawodawstwa unijnego, powodującego otwarcie danego sektora lub jego części, powinno być uznawane za zapewniające wystarczające podstawy do przyjęcia, że istnieje swobodny dostęp do danego rynku. Wspomniane odpowiednie prawodawstwo powinno zostać określone w załączniku, który może być aktualizowany przez Komisję. Przy aktualizacji tego załącznika Komisja powinna w szczególności brać pod uwagę ewentualne przyjęcie środków skutkujących faktycznym otwarciem na konkurencję sektorów innych niż sektory, w przypadku których prawodawstwo zostało już wskazane w tym załączniku, takich jak na przykład prawodawstwo w zakresie krajowego pasażerskiego transportu kolejowego.

(47)

W przypadku gdy swobodny dostęp do danego rynku nie wynika z zastosowania odpowiedniego unijnego prawodawstwa, należy wykazać, że dostęp ten jest de iure i de facto swobodny. W przypadku gdy państwo członkowskie rozszerza stosowanie unijnego aktu prawnego, który umożliwia otwarcie danego sektora na konkurencję, na sytuacje nieobjęte zakresem tego aktu prawnego, np. stosując dyrektywę 94/22/WE do sektora węglowego lub dyrektywę Parlamentu Europejskiego i Rady 2012/34/UE (18) w odniesieniu do usług pasażerskich na szczeblu krajowym, okoliczność taka powinna zostać uwzględniona przy ocenie, czy dostęp do przedmiotowego sektora jest swobodny.

(48)

Niezależne organy krajowe, takie jak sektorowe organy regulacyjne lub organy ds. konkurencji, zwykle dysponują wyspecjalizowaną wiedzą fachową, informacjami i wiedzą, które byłyby istotne przy ocenie, czy dana działalność lub jej części bezpośrednio podlegają konkurencji na rynkach, do których dostęp nie jest ograniczony. W związku z tym do wniosków o wyłączenie należy, w stosownych przypadkach, dołączać najnowsze stanowisko w sprawie sytuacji w dziedzinie konkurencji w danym sektorze lub też wnioski te powinny zawierać takie stanowisko; stanowisko takie przyjmowane jest przez niezależny organ krajowy właściwy w odniesieniu do danej działalności.

W przypadku braku uzasadnionego i popartego dowodami stanowiska, przyjętego przez niezależny organ krajowy właściwy w odniesieniu do danej działalności, do rozpatrzenia wniosku o wyłączenie potrzeba będzie więcej czasu. Okresy, w jakich Komisja musi rozpatrzyć takie wnioski, powinny zatem zostać odpowiednio dostosowane.

(49)

Komisja powinna zawsze mieć obowiązek rozpatrzenia wniosków, które są zgodne ze szczegółowymi zasadami stosowania procedur służących ustaleniu, czy dana działalność lub jej części bezpośrednio podlegają konkurencji na rynkach, do których dostęp nie jest ograniczony. Należy jednak równocześnie sprecyzować, że charakter takich wniosków może być tak złożony, że nie zawsze możliwe będzie zapewnienie przyjęcia – w mających zastosowanie terminach – aktów wykonawczych ustalających, czy dana działalność lub jej części bezpośrednio podlegają konkurencji na rynkach, do których dostęp nie jest ograniczony.

(50)

Należy wyraźnie określić, że Komisja powinna mieć możliwość zobowiązania państw członkowskich lub podmiotów zamawiających do przedstawienia, uzupełnienia lub doprecyzowania informacji. Komisja powinna ustalić na to odpowiedni termin, który – z należytym uwzględnieniem również konieczności dotrzymania terminów określonych na przyjęcie przez Komisję jej aktu wykonawczego – powinien brać pod uwagę takie czynniki, jak złożoność wymaganych informacji i fakt, czy dane informacje są łatwo dostępne.

(51)

Zatrudnienie i praca stanowią kluczowe elementy gwarantujące wszystkim równe szanse i przyczyniające się do integracji społeczeństwa. W związku z tym zakłady pracy chronionej mogą odgrywać istotną rolę. To samo dotyczy innych form społecznej działalności gospodarczej mających głównie na celu wspieranie społecznej i zawodowej integracji lub reintegracji osób niepełnosprawnych i znajdujących się w niekorzystnej sytuacji, takich jak bezrobotni, członkowie znajdujących się w niekorzystnej sytuacji mniejszości lub grup w inny sposób społecznie marginalizowanych. Takie zakłady lub podmioty gospodarcze mogą nie być jednak w stanie uzyskać zamówień w zwykłych warunkach konkurencji. W związku z tym właściwe jest, by państwa członkowskie mogły zastrzegać, że prawo do udziału w postępowaniach o udzielenie zamówień publicznych lub pewnych ich częściach mają jedynie takie zakłady lub podmioty gospodarcze, bądź też zastrzegać realizację zamówień dla programów zatrudnienia chronionego.

(52)

Z myślą o odpowiednim uwzględnieniu wymogów środowiskowych, społecznych i wymogów dotyczących pracy w procedurach udzielania zamówień publicznych, jest rzeczą szczególnie istotną, by państwa członkowskie i podmioty zamawiające podjęły stosowne środki w celu zapewnienia przestrzegania obowiązków w dziedzinie prawa ochrony środowiska, prawa społecznego i prawa pracy, które mają zastosowanie w miejscu wykonywania robót budowlanych lub świadczenia usług i które wynikają z przepisów ustawowych i wykonawczych, dekretów i decyzji zarówno na szczeblu krajowym, jak i unijnym, a także z układów zbiorowych, pod warunkiem że takie przepisy i ich stosowanie są zgodne z prawem unijnym. Podobnie, w trakcie realizacji zamówienia powinny mieć zastosowanie obowiązki wynikające z umów międzynarodowych ratyfikowanych przez wszystkie państwa członkowskie i wymienionych w załączniku XIV. W żaden sposób nie powinno to jednak uniemożliwiać stosowania warunków zatrudnienia korzystniejszych dla pracowników.

Stosowne środki powinny mieć zastosowanie zgodnie z podstawowymi zasadami prawa Unii, zwłaszcza z myślą o zapewnieniu równego traktowania. Takie stosowne środki powinny być stosowane zgodnie z dyrektywą Parlamentu Europejskiego i Rady 96/71/WE (19) oraz w sposób zapewniający równe traktowanie i brak dyskryminacji bezpośredniej czy pośredniej wobec wykonawców i pracowników z innych państw członkowskich.

(53)

Należy uznać, że usługi są świadczone w miejscu, w którym następuje realizacja odnośnych zadań. W przypadku świadczenia usług na odległość, np. usług świadczonych przez centra telefoniczne, należy uznać, że świadczenie tych usług następuje w miejscu, w którym usługi zostały wykonane, bez względu na miejsca i państwa członkowskie, do których dane usługi są skierowane.

(54)

Stosowne obowiązki mogłyby znaleźć odzwierciedlenie w klauzulach umownych. Powinna także istnieć możliwość wprowadzenia do umów w sprawie zamówień publicznych klauzul zapewniających przestrzeganie układów zbiorowych zgodnie z prawem unijnym. Nieprzestrzeganie stosownych obowiązków można uważać za poważne naruszenie przez danego wykonawcę, mogące skutkować wykluczeniem go z postępowania o udzielenie zamówienia publicznego.

(55)

Monitorowanie przestrzegania tych przepisów prawa ochrony środowiska, prawa socjalnego i prawa pracy powinno się odbywać na odpowiednich etapach postępowania o udzielenie zamówienia, przy stosowaniu zasad ogólnych regulujących wybór uczestników i udzielenie zamówienia, przy stosowaniu kryteriów wykluczenia i przy stosowaniu przepisów dotyczących rażąco tanich ofert. Niezbędna w tym celu weryfikacja powinna mieć miejsce zgodnie ze stosownymi przepisami niniejszej dyrektywy, w szczególności z przepisami regulującymi środki dowodowe i oświadczenia własne.

(56)

Żaden z przepisów niniejszej dyrektywy nie powinien uniemożliwiać wprowadzenia lub zastosowania środków niezbędnych dla ochrony porządku publicznego, moralności publicznej, bezpieczeństwa publicznego, zdrowia, życia ludzi i zwierząt, ochrony roślin, czy też innych środków środowiskowych, w szczególności z myślą o zrównoważonym rozwoju, pod warunkiem że środki te są zgodne z TFUE.

(57)

Badania i innowacje, w tym ekoinnowacje i innowacje społeczne, to jedne z głównych motorów przyszłego wzrostu, stanowiące centralny punkt strategii „Europa 2020 ” na rzecz inteligentnego, zrównoważonego wzrostu gospodarczego sprzyjającego włączeniu społecznemu. Podmioty zamawiające powinny optymalnie pod względem strategicznym wykorzystać zamówienia publiczne w celu wspierania innowacji. Zakup innowacyjnych produktów, robót budowlanych i usług odgrywa kluczową rolę w poprawie skuteczności i jakości usług publicznych, przyczyniając się przy tym do rozwiązywania poważnych problemów społecznych. Pozwala także uzyskać optymalną relację jakości do wielkości zainwestowanych środków, jak również szersze korzyści gospodarcze, środowiskowe i społeczne pod względem generowania nowych pomysłów, przełożenia ich na produkty i usługi innowacyjne, wspierając w ten sposób trwały wzrost gospodarczy.

Należy pamiętać, że w komunikacie Komisji z dnia 14 grudnia 2007 r. zatytułowanym „Zamówienia przedkomercyjne: wspieranie innowacyjności w celu zapewnienia trwałości i wysokiej jakości usług publicznych w Europie” przedstawiono szereg modeli zamówień odnoszących się do zamówień na usługi badawcze i rozwojowe niewchodzące w zakres stosowania niniejszej dyrektywy. Modele te będą nadal dostępne, ale niniejsza dyrektywa powinna także ułatwiać zamówienia na innowacje i wspomagać państwa członkowskie w realizowaniu celów Unii innowacji.

(58)

Z uwagi na znaczenie innowacji podmioty zamawiające należy zachęcać do jak najczęstszego dopuszczania ofert wariantowych. W związku z tym należy zwrócić ich uwagę tych podmiotów na konieczność określenia minimalnych wymogów, jakie takie oferty wariantowe muszą spełnić, przed wskazaniem, że oferty wariantowe są dopuszczalne.

(59)

Gdy dostępne na rynku rozwiązania nie mogą zaspokoić potrzeby opracowania innowacyjnego produktu lub usługi lub innowacyjnych robót budowlanych oraz późniejszego zakupu stosownych dostaw, usług lub robót budowlanych, podmioty zamawiające powinny mieć dostęp do szczególnej procedury udzielania zamówień w odniesieniu do zamówień wchodzących w zakres stosowania niniejszej dyrektywy. Ta szczególna procedura powinna umożliwić podmiotom zamawiającym ustanowienie długotrwałego partnerstwa innowacyjnego w celu opracowania, a następnie zakupu nowego, innowacyjnego produktu, usługi lub robót budowlanych, pod warunkiem że taki innowacyjny produkt, usługa lub roboty budowlane mogą być wykonane zgodnie z ustalonymi poziomami wydajności i kosztami, bez konieczności przeprowadzania odrębnego postępowania o udzielenie zamówienia dla ich zakupu. Partnerstwo innowacyjne powinno opierać się na przepisach proceduralnych, które mają zastosowanie przy procedurach negocjacyjnych z uprzednim zaproszeniem do ubiegania się o zamówienie, a zamówienia powinny być udzielane wyłącznie na podstawie najlepszej relacji jakości do ceny, co jest najbardziej odpowiednie do porównywania ofert dotyczących innowacyjnych rozwiązań. Bez względu na to, czy są to bardzo duże czy niewielkie projekty innowacyjne, partnerstwo innowacyjne powinno mieć taką strukturę, by mogło zapewnić niezbędny mechanizm popytowy, gdzie innowacyjne rozwiązania są opracowywane w odpowiedzi na zapotrzebowanie rynku (ang. market pull), bez wykluczania z rynku. Podmioty zamawiające nie powinny zatem stosować partnerstwa innowacyjnego w sposób uniemożliwiający, ograniczający lub zakłócający konkurencję. W niektórych przypadkach ustanowienie innowacyjnych partnerstw z kilkoma partnerami mogłoby pomóc uniknąć takich skutków.

(60)

Doświadczenie pokazuje, że dialog konkurencyjny przewidziany na mocy dyrektywy 2014/24/UE okazał się użyteczny w przypadkach, w których instytucje zamawiające nie są w stanie zdefiniować sposobu zaspokojenia swoich potrzeb ani ocenić, co może zaoferować im rynek pod względem rozwiązań technicznych, finansowych lub prawnych. Do takiej sytuacji może dojść w szczególności w przypadku projektów innowacyjnych, realizacji dużych projektów zintegrowanej infrastruktury transportowej, dużych sieci komputerowych lub projektów wymagających złożonego i ustrukturyzowanego finansowania. Państwa członkowskie powinny zatem mieć możliwość udostępnienia takiego narzędzia podmiotom zamawiającym. W stosownych przypadkach instytucje zamawiające należy zachęcać do wyznaczenia kierownika projektu, aby zapewnić odpowiednią współpracę między wykonawcami a instytucją zamawiającą w trakcie postępowania o udzielenie zamówienia.

(61)

Procedury negocjacyjne bez uprzedniego zaproszenia do ubiegania się o zamówienie, ze względu na ich niekorzystny wpływ na konkurencję, powinny być stosowane wyłącznie w szczególnie wyjątkowych okolicznościach. Wyjątki te powinny ograniczać się do przypadków, gdy publikacja ogłoszenia nie jest możliwa z racji wyjątkowo pilnej konieczności spowodowanej okolicznościami, których podmiot zamawiający nie może przewidzieć i których nie można mu przypisać, albo gdy od początku jasne jest, że publikacja nie spowoduje większej konkurencji ani nie przyniesie lepszych wyników zamówienia, zwłaszcza wtedy, gdy obiektywnie istnieje tylko jeden wykonawca zdolny wykonać zamówienie. Tak jest w przypadku prac artystycznych, gdy tożsamość artysty sama w sobie determinuje niepowtarzalny charakter i wartość samego dzieła. Wyłączność może również wynikać z innych przyczyn, ale jedynie sytuacje obiektywnej wyłączności mogą uzasadnić zastosowanie procedury negocjacyjnej bez uprzedniego zaproszenia do ubiegania się o zamówienie, gdy sytuacja ta nie została stworzona przez sam podmiot zamawiający z myślą o przyszłym postępowaniu o udzielenie zamówienia.

Podmioty zamawiające odwołujące się do tego wyjątku powinny przedstawić uzasadnienie braku racjonalnych rozwiązań alternatywnych lub zamiennych, takich jak wykorzystywanie alternatywnych kanałów dystrybucji, również poza państwem członkowskim, w którym znajduje się podmiot zamawiający lub rozważenie porównywalnych pod względem funkcjonalności robót budowlanych, dostaw i usług.

Gdy sytuacja wyłączności spowodowana jest względami technicznymi, powinny one być rygorystycznie określone i uzasadnione w każdym indywidualnym przypadku. Mogą one obejmować na przykład techniczną niemożliwość osiągnięcia przez innego wykonawcę wymaganej wydajności lub konieczność skorzystania ze specjalistycznej wiedzy, narzędzi lub środków, którymi dysponuje wyłącznie jeden wykonawca. Względy techniczne mogą być także spowodowane szczególnymi wymogami z zakresu interoperacyjności, które należy spełnić, by zapewnić funkcjonowanie zamawianych robót budowlanych, dostaw lub usług.

Postępowanie o udzielenie zamówienia nie jest też przydatne w przypadku, gdy dostawy nabywane są bezpośrednio na rynku towarowym, w tym na giełdach towarów, takich jak produkty rolne, surowce oraz na giełdach energii, gdy regulowana i nadzorowana wielostronna struktura handlowa w sposób naturalny gwarantuje ceny rynkowe.

(62)

Należy doprecyzować, że przepisy dotyczące ochrony informacji poufnych w żaden sposób nie uniemożliwiają podawania do wiadomości publicznej części zawartych umów niemających charakteru poufnego, w tym wszelkich późniejszych zmian ich tekstu.

(63)

Publikację informacji dotyczących zamówień w znacznym stopniu mogą ułatwić elektroniczne środki informacji i komunikacji; mogą one też poprawić skuteczność i zwiększyć przejrzystość procesu udzielania zamówień. Środki te powinny stać się standardowymi środkami komunikacji i wymiany informacji w postępowaniach o udzielanie zamówień, ponieważ znacząco zwiększają one możliwości udziału wykonawców w postępowaniach o udzielanie zamówień na całym rynku wewnętrznym. W tym celu przekazywanie ogłoszeń w formie elektronicznej, elektroniczna dostępność dokumentów zamówienia oraz - po 30-miesięcznym okresie przejściowym - w pełni elektroniczna komunikacja oznaczająca komunikację za pomocą środków elektronicznych na wszystkich etapach postępowania, łącznie z przekazywaniem wniosków o dopuszczenie do udziału i w szczególności przekazywaniem ofert (elektroniczne składanie ofert), powinny być obowiązkowe. Państwa członkowskie i podmioty zamawiające powinny zachować swobodę w kwestii podjęcia dalej idących środków. Należy również sprecyzować, że obowiązkowe stosowanie elektronicznych środków komunikacji na mocy niniejszej dyrektywy nie powinno jednak zobowiązywać podmiotów zamawiających do elektronicznego przetwarzania ofert, ani wprowadzać obowiązku elektronicznej oceny lub automatycznego przetwarzania. Ponadto zgodnie z niniejszą dyrektywą żaden element procesu zamówień publicznych po udzieleniu zamówienia nie powinien być objęty obowiązkiem stosowania elektronicznych środków komunikacji; obowiązek ten nie powinien też dotyczyć wewnętrznej komunikacji w obrębie podmiotu zamawiającego.

(64)

Podmioty zamawiające powinny, z wyjątkiem pewnych określonych sytuacji, stosować elektroniczne środki komunikacji, które są niedyskryminujące, ogólnie dostępne i interoperacyjne z produktami technologii informacyjnych i komunikacyjnych (ICT) będącymi w powszechnym użyciu oraz które nie ograniczają dostępu wykonawców do postępowania o udzielenie zamówienia. Stosowanie takich środków komunikacji powinno również należycie uwzględniać dostępność dla osób niepełnosprawnych. Należy doprecyzować, że obowiązek stosowania środków elektronicznych na wszystkich etapach postępowania o udzielenie zamówienia nie byłby właściwy ani w przypadkach gdy zastosowanie takich środków wymagałoby specjalistycznych narzędzi lub formatów plików, które nie są ogólnie dostępne, ani w przypadkach gdyby prowadzenie komunikacji było możliwe wyłącznie z wykorzystaniem specjalistycznego sprzętu biurowego. Podmioty zamawiające nie powinny zatem być zobowiązane do wymagania stosowania elektronicznych środków komunikacji przy składaniu ofert w pewnych przypadkach, które należy w sposób wyczerpujący sprecyzować. Niniejsza dyrektywa stanowi, że przypadki takie powinny obejmować sytuacje wymagające wykorzystania specjalistycznego sprzętu biurowego, który nie jest ogólnie dostępny dla podmiotów zamawiających, takiego jak drukarki szerokoformatowe. W niektórych postępowaniach o udzielenie zamówienia dokumenty zamówienia mogą wymagać przedstawienia modelu fizycznego lub w skali, którego nie można przedstawić podmiotom zamawiającym drogą elektroniczną. W takich sytuacjach model powinien być przekazany podmiotowi zamawiającemu pocztą lub w inny odpowiedni sposób.

Należy jednak zaznaczyć, że stosowanie innych środków komunikacji powinno być ograniczone tylko do tych części oferty, dla których droga elektroniczna nie jest wymagana.

Należy doprecyzować, że w przypadku, gdy jest to konieczne z przyczyn technicznych, podmioty zamawiające powinny mieć możliwość określenia górnego limitu rozmiaru plików, które można przedkładać.

(65)

Mogą zaistnieć przypadki wyjątkowe, w których podmiotom zamawiającym należy zezwolić na niestosowanie elektronicznych środków komunikacji, gdy niekorzystanie z takich środków komunikacji jest konieczne w celu ochrony szczególnie wrażliwego charakteru informacji. Należy wyjaśnić, że w przypadku gdyby zastosowanie narzędzi elektronicznych, które nie są ogólnie dostępne, mogło zapewnić niezbędny poziom ochrony, takie narzędzia elektroniczne powinny zostać zastosowane. Może tak się przykładowo zdarzyć, gdy podmioty zamawiające wymagają użycia specjalnego bezpiecznego środka komunikacji, do którego zapewniają dostęp.

(66)

Zróżnicowane formaty techniczne lub standardy dotyczące procesów i przesyłania komunikatów mogą potencjalnie stwarzać przeszkody dla interoperacyjności, nie tylko wewnątrz danego państwa członkowskiego, lecz także - i w szczególności - między państwami członkowskimi. Na przykład, aby wziąć udział w postępowaniu o udzielenie zamówienia, w którym dozwolone lub wymagane jest stosowanie elektronicznych katalogów – będących formatem do prezentacji i organizacji informacji w sposób wspólny dla wszystkich oferentów i nadających się do obsługi elektronicznej – wykonawcy, przy braku standaryzacji, musieliby dostosowywać swoje katalogi do każdego postępowania o udzielenie zamówienia, co pociągałoby za sobą przekazywanie bardzo podobnych informacji w różnych formatach w zależności od specyfikacji przedstawionych przez dany podmiot zamawiający. Standaryzacja formatu katalogu podniosłaby zatem poziom interoperacyjności, zwiększyła efektywność, a także zmniejszyła wysiłek ze strony wykonawców.

(67)

Zastanawiając się nad tym, czy istnieje potrzeba zapewnienia lub zwiększenia interoperacyjności między zróżnicowanymi formatami technicznymi lub standardami dotyczącymi procesów i przesyłania komunikatów poprzez nałożenie obowiązku stosowania określonych standardów oraz, w takich sytuacjach, określając standardy, które należy stosować, Komisja powinna szczególnie uwzględniać opinie zainteresowanych stron. Powinna ona wziąć także pod uwagę zakres, w jakim dany standard był dotychczas stosowany w praktyce przez wykonawców i podmioty zamawiające, oraz wyniki jego działania. Komisja, zanim nałoży obowiązek stosowania określonego standardu technicznego, powinna także starannie przeanalizować ewentualne koszty, zwłaszcza pod kątem dostosowania do istniejących rozwiązań z zakresu elektronicznych zamówień publicznych, w tym koszty infrastruktury, procesów lub oprogramowania.

W przypadku gdy dane standardy nie zostały opracowane przez międzynarodową, europejską lub krajową organizację normalizacyjną, powinny one spełniać wymogi mające zastosowanie do standardów ICT ustanowionych w rozporządzeniu Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 1025/2012 (20).

(68)

Przed określeniem poziomu bezpieczeństwa wymaganego dla elektronicznych środków komunikacji, które należy stosować na poszczególnych etapach postępowania o udzielenie zamówienia, państwa członkowskie i podmioty zamawiające powinny ocenić proporcjonalność między, z jednej strony, wymogami służącymi zapewnieniu prawidłowej i wiarygodnej identyfikacji nadawców danej wiadomości oraz integralności jej zawartości a, z drugiej strony, ryzykiem powstania problemów, np. w sytuacjach, w których wiadomości przesyłane są przez innego nadawcę niż uprzednio wskazany. W zasadzie oznaczałoby to, że poziom bezpieczeństwa wymagany dla np. wiadomości e-mail z prośbą o potwierdzenie dokładnego adresu, pod którym ma się odbyć spotkanie informacyjne, nie musiałby być taki sam jak dla samej oferty, która jest wiążąca dla wykonawcy. Podobnie, ocena proporcjonalności mogłaby skutkować wymogiem niższego poziomu bezpieczeństwa w związku z ponownym przedłożeniem katalogów elektronicznych lub przedłożeniem ofert w ramach minikonkursów na mocy umowy ramowej lub dostępem do dokumentów zamówienia.

(69)

O ile niezbędne elementy postępowania o udzielenie zamówienia, takie jak dokumenty zamówienia, wnioski o dopuszczenie do udziału, potwierdzenie zainteresowania i oferty powinny zawsze być sporządzane na piśmie, to w innych przypadkach komunikacja ustna z wykonawcami powinna być nadal możliwa, pod warunkiem że jej treść jest w dostatecznym stopniu udokumentowana. Jest to konieczne, by zapewnić odpowiedni poziom przejrzystości umożliwiający weryfikację przestrzegania zasady równego traktowania. W szczególności niezbędne jest, by komunikacja ustna z oferentami – która może mieć wpływ na treść i ocenę ofert – była dokumentowana w dostatecznym stopniu i w odpowiedni sposób, na przykład na piśmie lub za pomocą nagrania lub streszczeń głównych elementów rozmowy.

(70)

Na unijnych rynkach zamówień publicznych rodzi się silna tendencja do agregacji zapotrzebowania przez publicznych nabywców w celu uzyskania ekonomii skali, w tym niższych cen i kosztów transakcyjnych, oraz w celu poprawy i profesjonalizacji zarządzania zamówieniami. Można to uzyskać poprzez koncentrację zakupów pod względem liczby zaangażowanych podmiotów zamawiających, bądź ilości i wartości w czasie. Agregacja i centralizacja zakupów powinny być jednak uważnie monitorowane w celu uniknięcia nadmiernej koncentracji siły nabywczej i zmowy oraz w celu zachowania przejrzystości i konkurencji, jak również możliwości dostępu do rynku dla MŚP.

(71)

Umowy ramowe mogą stanowić skuteczną technikę udzielania zamówień w całej Unii; istnieje jednakże potrzeba zwiększenia konkurencji poprzez poprawę przejrzystości zamówień realizowanych za pomocą umów ramowych i zwiększenie dostępu do takich zamówień. Należy zatem zmienić przepisy mające zastosowanie do tych umów, mianowicie poprzez wprowadzenie przepisów, zgodnie z którymi konkretne zamówienia na podstawie takiej umowy mają być udzielane na podstawie obiektywnych zasad i kryteriów, np. w wyniku minikonkursu, oraz poprzez ograniczenie czasu obowiązywania umów ramowych.

(72)

Należy również sprecyzować, że chociaż zamówienia oparte na umowie ramowej mają być udzielone przed zakończeniem okresu obowiązywania samej umowy ramowej, to okres obowiązywania poszczególnych umów opartych na umowie ramowej nie musi odpowiadać okresowi obowiązywania tej umowy ramowej, lecz może być – stosownie do przypadku – krótszy lub dłuższy. W szczególności należy zezwolić na określanie długości poszczególnych umów opartych na umowie ramowej, z uwzględnieniem takich czynników, jak czas konieczny do ich realizacji; gdy uwzględnia się utrzymanie sprzętu o oczekiwanym okresie użytkowania przekraczającym osiem lat lub gdy konieczne jest intensywne szkolenie personelu w celu realizacji zamówienia.

Należy również wyjaśnić, że mogą zaistnieć przypadki, w których powinno się zezwolić na to, by okres obowiązywania samych umów ramowych był dłuższy niż osiem lat. Takie przypadki, które powinny być należycie uzasadnione, w szczególności przedmiotem umowy ramowej, mogą się pojawić np. gdy wykonawcy muszą dysponować sprzętem, którego okres amortyzacji przekracza osiem lat i który musi być dostępny w każdej chwili w całym okresie obowiązywania danej umowy ramowej. W szczególnym kontekście zakładów użyteczności publicznej świadczących podstawowe usługi na rzecz ogółu społeczeństwa mogą pojawić się przypadki, gdy konieczne będą zarówno umowy ramowe o dłuższym okresie obowiązywania, jak i poszczególne umowy o dłuższym okresie obowiązywania; tak może być np. w przypadku umów ramowych mających zapewnić zwykłe utrzymanie sieci oraz ich utrzymanie w sytuacjach nadzwyczajnych, co może wymagać kosztownego sprzętu obsługiwanego przez pracowników, którzy przeszli wysoce specjalistyczne, doraźne przeszkolenie mające zapewnić ciągłość usług i zminimalizowanie ewentualnych zakłóceń.

(73)

Na podstawie dotychczasowych doświadczeń istnieje również konieczność dostosowania przepisów regulujących dynamiczne systemy zakupów, aby umożliwić podmiotom zamawiającym pełne wykorzystanie możliwości oferowanych przez ten instrument. Systemy te należy uprościć, w szczególności poprzez ich realizację w drodze procedury ograniczonej, eliminując w ten sposób konieczność składania ofert orientacyjnych, uznanych za jedno z głównych obciążeń związanych z dynamicznymi systemami zakupów. Zatem każdy wykonawca, który złoży wniosek o dopuszczenie do udziału i który spełnia kryteria kwalifikacji, powinien mieć możliwość udziału w postępowaniach o udzielanie zamówień prowadzonych na podstawie dynamicznych systemów zakupów w okresie ich ważności.

Ten sposób dokonywania zakupów umożliwia podmiotowi zamawiającemu korzystanie ze szczególnie szerokiej gamy ofert, a co za tym idzie, zapewnienie optymalnego wykorzystania środków finansowych dzięki szerokiej konkurencji w odniesieniu do powszechnie wykorzystywanych lub gotowych produktów, robót budowlanych lub usług, które są ogólnie dostępne na rynku.

(74)

Analizę tych wniosków o dopuszczenie do udziału należy zazwyczaj przeprowadzić w ciągu maksymalnie 10 dni roboczych, mając na uwadze fakt, że ocena kryteriów kwalifikacji będzie się odbywać na podstawie wymogów dotyczących dokumentacji określonych przez podmioty zamawiające, w stosownych przypadkach zgodnie z uproszczonymi przepisami dyrektywy 2014/24/UE. Jednak gdy dynamiczny system zakupów jest ustanawiany po raz pierwszy, podmioty zamawiające mogą – w odpowiedzi na pierwszą publikację ogłoszenia o zamówieniu lub zaproszenia do potwierdzenia zainteresowania – otrzymać tak dużą liczbę wniosków o dopuszczenie do udziału, że mogą potrzebować więcej czasu na ich analizę. Powinno to być dopuszczalne, pod warunkiem przed przeanalizowaniem wszystkich wniosków, nie zostanie wszczęte żadne konkretne postępowanie o udzielenie zamówienia.

Podmioty zamawiające powinny mieć swobodę w ustalaniu sposobu analizy wniosków o dopuszczenie do udziału, na przykład postanawiając analizować je tylko raz w tygodniu, o ile dotrzymywane są terminy rozpatrzenia każdego wniosku. Podmioty zamawiające, które stosują kryteria wykluczenia lub kwalifikacji przewidziane na mocy dyrektywy 2014/24/UE w kontekście dynamicznego systemu zakupów, powinny stosować odpowiednie przepisy tej dyrektywy w taki sam sposób jak instytucje zamawiające obsługujące dynamiczny system zakupów na mocy dyrektywy 2014/24/UE.

(75)

Aby zwiększyć możliwości udziału MŚP w dynamicznym systemie zakupów na dużą skalę, na przykład w systemie obsługiwanym przez centralną jednostkę zakupującą, dana instytucja zamawiająca lub dany podmiot zamawiający powinny być w stanie przedstawić ten system w obiektywnie określonych kategoriach produktów, robót budowlanych lub usług. Kategorie te powinny być określone przez odniesienie do obiektywnych czynników, które mogą obejmować na przykład maksymalną dopuszczalną wielkość konkretnych zamówień udzielanych w ramach danej kategorii lub konkretny obszar geograficzny, w którym późniejsze konkretne zamówienia mają być realizowane. Gdy dynamiczny system zakupów podzielony jest na kategorie, instytucja zamawiająca lub podmiot zamawiający powinny stosować kryteria kwalifikacji proporcjonalne do cech charakterystycznych danej kategorii.

(76)

Należy wyraźnie stwierdzić, że aukcje elektroniczne zazwyczaj nie nadają się do niektórych zamówień na roboty budowlane ani niektórych zamówień na usługi, których przedmiotem są prace intelektualne, takie jak projektowanie robót budowlanych, ponieważ przedmiotem aukcji elektronicznych mogą być wyłącznie części nadające się do automatycznej oceny za pomocą środków elektronicznych bez żadnej ingerencji lub oceny ze strony podmiotu zamawiającego – są to części nadające się do oszacowania ilościowego, tak by można było je wyrazić w liczbach lub procentach.

Należy jednak także doprecyzować, że aukcje elektroniczne mogą być wykorzystywane w postępowaniu o udzielenie zamówienia na zakup konkretnego prawa własności intelektualnej. Należy także pamiętać o tym, że podczas gdy podmioty zamawiające mogą stosować kryteria kwalifikacji umożliwiające im zmniejszenie liczby kandydatów lub oferentów, dopóki aukcja się nie rozpoczęła, to żadne zmniejszanie liczby oferentów biorących udział w aukcji elektronicznej nie powinno być dozwolone po rozpoczęciu aukcji.

(77)

Stale opracowywane są nowe elektroniczne techniki zakupów, takie jak katalogi elektroniczne. Katalogi te stanowią format prezentacji i organizacji informacji w sposób wspólny dla wszystkich oferentów i nadają się do przetwarzania elektronicznego. Przykładem mogą być tu oferty przedstawione w formie arkusza kalkulacyjnego. Podmioty zamawiające powinny mieć możliwość wymagania katalogów elektronicznych we wszystkich dostępnych procedurach, gdy wymagane jest stosowanie elektronicznych środków komunikacji. Katalogi elektroniczne przyczyniają się do zwiększenia konkurencji i usprawnienia zakupów publicznych, w szczególności pod względem oszczędności czasu i pieniędzy. Należy jednak ustanowić pewne przepisy gwarantujące, że takie zastosowanie jest zgodne z niniejszą dyrektywą oraz zasadami równego traktowania, niedyskryminacji i przejrzystości. Zatem korzystanie z katalogów elektronicznych do celów prezentacji ofert nie powinno oznaczać możliwości ograniczania się przez wykonawców do przesłania swojego katalogu ogólnego. Powinni oni wciąż mieć obowiązek dostosowania swoich katalogów ogólnych do konkretnego postępowania o udzielenie zamówienia. Dostosowanie takie gwarantuje, że katalog przesyłany w odpowiedzi na dane postępowanie o udzielenie zamówienia będzie zawierał wyłącznie te produkty, roboty budowlane lub usługi, które w ocenie wykonawcy przeprowadzonej na podstawie dogłębnej analizy odpowiadają wymaganiom podmiotu zamawiającego. W związku z tym wykonawcom należy zezwolić na kopiowanie informacji przedstawionych w ich katalogu ogólnym, ale nie należy zezwalać im na przedkładanie katalogu ogólnego jako takiego. Ponadto, w przypadku gdy oferowane są dostateczne gwarancje dotyczące możliwości prześledzenia, równego traktowania i przewidywalności, podmioty zamawiające powinny mieć możność generowania ofert w odniesieniu do konkretnych zakupów na podstawie uprzednio przekazanych elektronicznych katalogów, zwłaszcza w przypadkach gdy zamówienie zostało ponownie poddane procedurze konkurencyjnej na mocy umowy ramowej lub gdy wykorzystuje się dynamiczny system zakupów.

Gdy oferty wygenerował podmiot zamawiający, danemu wykonawcy należy umożliwić sprawdzenie, czy oferta tak utworzona przez podmiot zamawiający nie zawiera żadnych istotnych błędów. W przypadku wystąpienia takich błędów wykonawca nie powinien być związany wygenerowaną przez podmiot zamawiający ofertą, chyba że błędy te zostaną poprawione.

Zgodnie z wymogami przepisów dotyczących elektronicznych środków komunikacji, podmioty zamawiające powinny unikać nieuzasadnionych przeszkód w zakresie dostępu wykonawców do postępowań o udzielenie zamówienia, w których oferty należy składać w formie elektronicznych katalogów i które gwarantują zgodność z ogólnymi zasadami niedyskryminacji i równego traktowania.

(78)

W większości państw członkowskich coraz częściej stosowane są scentralizowane techniki zakupów. Centralne jednostki zakupujące odpowiadają za nabywanie, zarządzanie dynamicznymi systemami zakupów lub udzielanie zamówień/zawieranie umów ramowych w imieniu innych instytucji zamawiających lub podmiotów zamawiających, za wynagrodzeniem lub bez. Podmioty zamawiające, w imieniu których zawarto umowę ramową, powinny być w stanie korzystać z niej do celów pojedynczych lub powtarzających się zakupów. Z uwagi na duże wolumeny zakupów, tego rodzaju techniki mogą pomóc w zwiększaniu konkurencji i powinny pomóc w profesjonalizacji zakupów publicznych. Należy zatem przewidzieć unijną definicję centralnych jednostek zakupujących przeznaczonych na potrzeby podmiotów zamawiających; należy także doprecyzować, że centralne jednostki zakupujące działają w dwojaki sposób.

Po pierwsze, powinny mieć możliwość działania jako hurtownicy, kupując, przechowując i odsprzedając lub, po drugie, powinny mieć możliwość działania jako pośrednicy, udzielając zamówień, obsługując dynamiczne systemy zakupów lub zawierając umowy ramowe, które zostaną wykorzystane przez podmioty zamawiające.

Taka funkcja pośrednika mogłaby być w niektórych przypadkach wykonywana w drodze autonomicznego prowadzenia stosownych postępowań o udzielanie zamówień, bez szczegółowych instrukcji od danych podmiotów zamawiających; w innych zaś przypadkach – w drodze prowadzenia stosownych postępowań o udzielanie zamówień na podstawie instrukcji od danych podmiotów zamawiających, w ich imieniu i na ich rachunek.

Ponadto należy ustalić zasady podziału odpowiedzialności z tytułu wypełniania obowiązków wynikających z niniejszej dyrektywy, również w przypadku środków odwoławczych, pomiędzy centralną jednostką zakupującą a podmiotami zamawiającymi, które nabywają od centralnej jednostki zakupującej lub za jej pośrednictwem. W przypadku gdy centralna jednostka zakupująca ponosi wyłączną odpowiedzialność za przeprowadzanie postępowań o udzielenie zamówienia, powinna ona być również wyłącznie i bezpośrednio odpowiedzialna za zgodność tych postępowań z prawem. W przypadku gdy podmiot zamawiający prowadzi niektóre części postępowania, na przykład ponownie poddaje zamówienie procedurze konkurencyjnej na mocy umowy ramowej lub udziela poszczególnych zamówień w oparciu o dynamiczny system zakupów, powinien on nadal ponosić odpowiedzialność za realizowane przez siebie etapy.

(79)

Podmiotom zamawiającym należy zezwolić na udzielenie centralnej jednostce zakupującej zamówienia na usługi dotyczące scentralizowanych działań zakupowych bez stosowania procedur przewidzianych w niniejszej dyrektywie. Należy zezwolić także na to, by takie zamówienia na usługi obejmowały pomocnicze działania zakupowe. Gdy takie zamówienia na usługi, dotyczące pomocniczych działań zakupowych, są realizowane przez podmioty inne niż centralna jednostka zakupująca w związku z prowadzeniem przez nią scentralizowanych działań zakupowych na rzecz danego podmiotu zamawiającego, takie zamówienia na usługi powinny być udzielane zgodnie z niniejszą dyrektywą. Należy także pamiętać, że niniejsza dyrektywa nie powinna mieć zastosowania w przypadkach, gdy scentralizowane lub pomocnicze działania zakupowe prowadzone są w sposób inny niż na mocy umowy o charakterze odpłatnym, co stanowi zamówienie w rozumieniu niniejszej dyrektywy.

(80)

Uściślenie przepisów dotyczących centralnych jednostek zakupujących nie powinno w żaden sposób uniemożliwiać obecnej praktyki polegającej na sporadycznym wspólnym udzielaniu zamówień, tj. mniej zinstytucjonalizowanych i systematycznych wspólnych zakupach, lub ustalonej praktyki korzystania z usług usługodawców przygotowujących postępowania o udzielanie zamówień i zarządzających nimi w imieniu i na rachunek podmiotu zamawiającego oraz na jego polecenie. Przeciwnie, pewne cechy wspólnego udzielania zamówień powinny zostać doprecyzowane z racji istotnej roli, jaką może odgrywać wspólne udzielanie zamówień, zwłaszcza w związku z projektami innowacyjnymi.

Wspólne udzielanie zamówień może przybierać różne postaci - od zamówień skoordynowanych poprzez opracowywanie wspólnych specyfikacji technicznych dla robót budowlanych, dostaw lub usług, które zostaną zamówione przez pewną liczbę podmiotów zamawiających, z których każdy prowadzi odrębne postępowanie o udzielenie zamówienia, po sytuacje, w których dane podmioty zamawiające wspólnie prowadzą jedno postępowanie o udzielenie zamówienia albo działając razem, albo powierzając jednemu podmiotowi zamawiającemu zadanie zarządzania postępowaniem o udzielenie zamówienia w imieniu wszystkich podmiotów zamawiających.

W przypadku gdy kilka podmiotów zamawiających wspólnie prowadzi postępowanie o udzielenie zamówienia, powinny one wspólnie odpowiadać za wypełnienie swoich obowiązków na mocy niniejszej dyrektywy. Jednak w przypadku gdy podmioty zamawiające prowadzą wspólnie jedynie pewne części postępowania o udzielenie zamówienia, wspólna odpowiedzialność powinna mieć zastosowanie wyłącznie do tych części postępowania, które zostały zrealizowane wspólnie. Każdy podmiot zamawiający powinien ponosić wyłączną odpowiedzialność za te procedury lub ich części, które prowadzi sam, takie jak udzielenie zamówienia, zawarcie umowy ramowej, obsługa dynamicznego systemu zakupów czy ponowne poddanie zamówienia procedurze konkurencyjnej na mocy umowy ramowej.

(81)

Elektroniczne środki komunikacji są szczególnie odpowiednie do wspierania praktyk i narzędzi służących do scentralizowanych zakupów ze względu na możliwości, które oferują w zakresie ponownego wykorzystania i automatycznego przetwarzania danych oraz minimalizacji kosztów informowania i transakcji. Dlatego też należy w pierwszej kolejności wprowadzić obowiązek stosowania tego rodzaju elektronicznych środków komunikacji przez centralne jednostki zakupujące, a jednocześnie ułatwiać zbliżanie praktyk stosowanych w całej Unii. Następnie, po upływie 30-miesięcznego okresu przejściowego, należy wprowadzić powszechny obowiązek stosowania elektronicznych środków komunikacji we wszystkich postępowaniach o udzielanie zamówień.

(82)

Wspólne udzielanie zamówień przez podmioty zamawiające z różnych państw członkowskich napotyka obecnie szczególne trudności prawne, dotyczące konfliktów ustawodawstw krajowych. Pomimo tego, że dyrektywa 2004/17/WE w sposób dorozumiany pozwoliła na wspólne publiczne zamówienia transgraniczne, podmioty zamawiające nadal napotykają istotne trudności prawne i praktyczne przy zakupach od centralnych jednostek zakupujących w innych państwach członkowskich lub przy wspólnym udzielaniu zamówień. Trudnościom tym należy zaradzić, aby umożliwić podmiotom zamawiającym czerpanie maksymalnych korzyści z potencjału rynku wewnętrznego w kategoriach ekonomii skali oraz podziału ryzyka i korzyści, szczególnie w odniesieniu do projektów innowacyjnych wiążących się z większym ryzykiem niż może racjonalnie ponieść jeden podmiot zamawiający. W związku z tym należy ustanowić nowe przepisy dotyczące wspólnych zamówień transgranicznych, aby ułatwić współpracę pomiędzy podmiotami zamawiającymi i zwiększyć korzyści płynące z rynku wewnętrznego poprzez stworzenie transgranicznych możliwości biznesowych dla dostawców i usługodawców. Przepisy te powinny określać warunki transgranicznego korzystania z centralnych jednostek zakupujących i wskazywać mające zastosowanie ustawodawstwo dotyczące zamówień publicznych, w tym mające zastosowanie ustawodawstwo dotyczące środków odwoławczych, w przypadkach wspólnych postępowań transgranicznych, stanowiąc tym samym uzupełnienie norm kolizyjnych przewidzianych w rozporządzeniu Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 593/2008 (21). Ponadto podmioty zamawiające z różnych państw członkowskich powinny mieć możliwość ustanawiania wspólnych podmiotów na podstawie prawa krajowego lub unijnego. Należy określić szczególne przepisy dotyczące takiej formy wspólnego udzielania zamówień.

Niemniej jednak podmioty zamawiające nie powinny korzystać z możliwości wspólnych zamówień transgranicznych do celów obchodzenia obowiązkowych przepisów prawa publicznego, zgodnych z prawem unijnym, które mają do nich zastosowanie w państwie członkowskim, w którym się one znajdują. Przepisy takie mogą przykładowo obejmować przepisy dotyczące przejrzystości i dostępu do dokumentów lub szczególne wymagania dotyczące identyfikowalności newralgicznych dostaw.

(83)

Specyfikacje techniczne sporządzane przez nabywców muszą umożliwiać otwarcie zamówień publicznych na konkurencję oraz realizację celów w zakresie zrównoważonego rozwoju. W tym celu należy umożliwić składanie ofert odzwierciedlających różnorodność rozwiązań technicznych, norm i specyfikacji technicznych na rynku, w tym ofert opracowanych na podstawie kryteriów wykonania związanych z cyklem życia i zrównoważonym charakterem procesu produkcji robót budowlanych, dostaw i usług.

W związku z powyższym specyfikacje techniczne powinny być opracowywane w taki sposób, aby uniknąć sztucznego zawężania konkurencji poprzez wymogi, które faworyzują konkretnego wykonawcę, odzwierciedlając kluczowe cechy dostaw, usług lub robót budowlanych oferowanych zwykle przez tego wykonawcę. Opracowanie specyfikacji technicznych pod względem wymagań wydajnościowych i funkcjonalnych zasadniczo umożliwia optymalne osiągnięcie tego celu. Wymagania funkcjonalne i odnoszące się do wydajności są również odpowiednim środkiem sprzyjającym innowacji w zamówieniach publicznych i powinny być stosowane jak najszerzej. W przypadku odwołania do normy europejskiej albo, w przypadku jej braku, do normy krajowej oferty oparte na innych równoważnych rozwiązaniach, które spełniają wymagania podmiotów zamawiających i są równoważne w kategoriach bezpieczeństwa, powinny być brane pod uwagę przez podmioty zamawiające. Udowodnienie równoważności w odniesieniu do wymaganej etykiety powinno być obowiązkiem wykonawcy.

W celu wykazania równoważności powinna istnieć możliwość żądania od oferentów przedstawienia zweryfikowanych dowodów od osób trzecich. Należy jednak dopuścić również inne odpowiednie środki dowodowe, takie jak dokumentacja techniczna producenta, jeżeli dany wykonawca nie ma dostępu do zaświadczeń bądź raportów z testów ani nie ma możliwości ich uzyskania w stosownym terminie, pod warunkiem że dany wykonawca tym samym dowiedzie, że roboty budowlane, dostawy lub usługi spełniają wymogi lub kryteria określone w specyfikacjach technicznych, kryteriach udzielenia zamówienia lub warunkach realizacji zamówienia.

(84)

W przypadku wszelkich zamówień przeznaczonych do użytku osób, zarówno ogółu społeczeństwa, jak i personelu podmiotu zamawiającego, niezbędne jest opracowanie przez podmioty zamawiające specyfikacji technicznych w sposób uwzględniający kryteria dostępności dla osób niepełnosprawnych lub opcji projektowania dla wszystkich, z wyjątkiem należycie uzasadnionych przypadków.

(85)

Podmioty zamawiające, które pragną dokonać zakupu robót budowlanych, dostaw lub usług o szczególnych cechach środowiskowych, społecznych lub innych, powinny mieć możliwość odwoływania się do określonych etykiet, takich jak europejskie oznakowanie ekologiczne, ekoetykiety krajowe lub międzynarodowe lub wszelkie inne etykiety, o ile wymogi dotyczące danej etykiety związane są z przedmiotem zamówienia, na przykład z opisem produktu i jego prezentacją, w tym z wymogami dotyczącymi opakowań. Bardzo istotne jest ponadto opracowywanie i przyjmowanie tych wymogów na podstawie obiektywnie weryfikowalnych kryteriów, przy zastosowaniu procedury, w której uczestniczyć mogą zainteresowane strony, takie jak instytucje rządowe, konsumenci, producenci, dystrybutorzy i organizacje środowiskowe; równie istotne jest to, by dana etykieta była dostępna dla wszystkich zainteresowanych stron. Należy doprecyzować, że zainteresowanymi stronami mogą być podmioty publiczne lub prywatne, przedsiębiorstwa lub wszelkiego rodzaju organizacje pozarządowe (organizacje, które nie są częścią rządu ani konwencjonalnymi przedsiębiorstwami nastawionymi na zysk).

Należy także wyjaśnić, że konkretne podmioty lub organizacje krajowe lub rządowe mogą – nie tracąc statusu osoby trzeciej – uczestniczyć w określaniu wymogów dotyczących etykiet, które można stosować w związku z udzielaniem zamówień przez organy publiczne. Odwołania do etykiet nie powinny skutkować ograniczaniem innowacji.

(86)

Opracowując specyfikacje techniczne, podmioty zamawiające powinny uwzględniać wymogi wynikające z unijnego prawa w dziedzinie ochrony danych, zwłaszcza w odniesieniu do projektowania procesu przetwarzania danych osobowych (uwzględnienie ochrony danych już w fazie projektowania).

(87)

Zamówienia publiczne powinny być dostosowane do potrzeb MŚP. Podmioty zamawiające należy zachęcać do korzystania z kodeksu najlepszych praktyk określonego w dokumencie roboczym służb Komisji z dnia 25 czerwca 2008 r. zatytułowanym „Europejski kodeks najlepszych praktyk ułatwiających dostęp MŚP do zamówień publicznych”, zawierającego wytyczne mówiące o tym, w jaki sposób instytucje te mogą stosować ramy zamówień publicznych, aby ułatwić udział MŚP. W tym celu należy wyraźnie przewidzieć możliwość dzielenia zamówień na części. Podziału takiego można dokonać na zasadzie ilościowej, tak by wielkość poszczególnych zamówień lepiej odpowiadała zdolnościom MŚP, lub na zasadzie jakościowej, z uwzględnieniem poszczególnych branż i specjalizacji, tak by w większym stopniu dostosować poszczególne zamówienia do wyspecjalizowanych sektorów MŚP, lub z uwzględnieniem kolejnych etapów projektu. Wielkość i przedmiot poszczególnych części zamówienia powinny być dowolnie określane przez podmiot zamawiający, który zgodnie z odnośnymi przepisami o obliczaniu szacunkowej wartości zamówienia, powinien także mieć prawo do tego, by udzielić niektórych z tych części zamówienia bez stosowania procedur niniejszej dyrektywy.

Państwa członkowskie powinny zachować możliwość podejmowania dalszych starań w celu ułatwiania MŚP udziału w rynku zamówień publicznych, wprowadzając obowiązek rozważenia celowości podziału zamówień na mniejsze części, żądając od podmiotów zamawiających uzasadnienia decyzji o niedokonywaniu podziału zamówień na części lub czyniąc ten podział obowiązkowym pod pewnymi warunkami. W tym samym celu państwa członkowskie powinny także mieć możliwość zapewnienia mechanizmów służących dokonywaniu bezpośrednich płatności na rzecz podwykonawców.

(88)

W przypadku podziału zamówienia na części, podmiotom zamawiającym należy, na przykład w celu ochrony konkurencji lub zagwarantowania niezawodności dostaw, zezwolić na ograniczenie liczby części, o które może się ubiegać wykonawca; należy im również zezwolić na ograniczenie liczby części, które mogą zostać przyznane jednemu oferentowi.

Niemniej jednak realizacja celu, jakim jest poszerzenie dostępu MŚP do zamówień publicznych, mogłaby zostać utrudniona, gdyby podmioty zamawiające były zobowiązane do udzielenia zamówienia w częściach nawet wtedy, gdy oznaczałoby to konieczność zaakceptowania znacznie mniej korzystnych rozwiązań w porównaniu z udzieleniem zamówienia obejmującego pewien zbiór części lub ich całość. W przypadku gdy możliwość zastosowania takiej metody została wyraźnie wskazana wcześniej, podmioty zamawiające powinny mieć zatem możliwość przeprowadzenia oceny porównawczej ofert w celu ustalenia, czy oferty złożone przez konkretnego oferenta w odniesieniu do konkretnej kombinacji części spełniałyby – jako całość – kryteria udzielenia zamówienia zgodnie z niniejszą dyrektywą w odniesieniu do tych części w sposób lepszy niż oferty dotyczące poszczególnych odnośnych części rozpatrywane oddzielnie. W przypadku pozytywnego wyniku takiej oceny podmiotom zamawiającym należy zezwolić na udzielenie danemu oferentowi zamówienia obejmującego odnośne części. Należy doprecyzować, że podmioty zamawiające powinny przeprowadzać taką ocenę porównawczą, po pierwsze określając, które oferty najlepiej spełniają kryteria udzielenia zamówienia określone w odniesieniu do każdej części, a następnie – porównując je z ofertami złożonymi przez konkretnego oferenta w odniesieniu do konkretnej kombinacji części, w ujęciu całościowym.

(89)

Aby przyspieszyć i usprawnić procedury, terminy udziału w postępowaniach o udzielenie zamówienia powinny być możliwie najkrótsze i nie powinny stwarzać niepotrzebnych przeszkód w dostępie dla wykonawców z całego rynku wewnętrznego, w szczególności MŚP. Ustalając terminy składania ofert i wniosków o dopuszczenie do udziału, należy zatem mieć na uwadze to, że podmioty zamawiające powinny uwzględniać w szczególności złożoność zamówienia i czas potrzebny do sporządzenia ofert, nawet jeżeli pociąga to za sobą ustalenie terminów dłuższych niż minimalne przewidziane na mocy niniejszej dyrektywy. Stosowanie elektronicznych środków informacji i komunikacji, zwłaszcza pełna elektroniczna dostępność dokumentów zamówienia dla wykonawców, oferentów i kandydatów oraz elektroniczne przekazywanie komunikatów, prowadzi z drugiej strony do większej przejrzystości i oszczędności czasu. Należy zatem przewidzieć skracanie minimalnych terminów mających zastosowanie do procedur otwartych zgodnie z zasadami określonymi we wspomnianym wcześniej Porozumieniu GPA i z zastrzeżeniem ich zgodności z konkretnym sposobem przekazywania przewidzianym na szczeblu Unii. Ponadto podmioty zamawiające powinny mieć możliwość dalszego skracania terminów składania ofert w procedurach otwartych w przypadkach, gdy stan pilnej konieczności sprawia, że zwykłe terminy w procedurach otwartych są niewykonalne, lecz nie uniemożliwia przeprowadzenia procedury otwartej ze skróconym terminem. Wyłącznie w sytuacjach nadzwyczajnych, gdy wyjątkowo pilna konieczność spowodowana zdarzeniami, których dany podmiot zamawiający nie może przewidzieć i których nie można mu przypisać, nie pozwala na przeprowadzenie regularnego postępowania nawet przy skróconych terminach, podmioty zamawiające powinny – w stopniu, w jakim jest to absolutnie konieczne – mieć możliwość udzielania zamówień w drodze procedury negocjacyjnej bez uprzedniego zaproszenia do ubiegania się o zamówienie. Może tak być, gdy klęski żywiołowe wymagają niezwłocznego działania.

(90)

Należy doprecyzować, że potrzeba zapewnienia wykonawcom czasu wystarczającego na sporządzenie dopuszczalnych ofert może spowodować konieczność wydłużenia pierwotnie ustalonych terminów. Tak byłoby w szczególności w przypadku wprowadzenia istotnych zmian w dokumentach zamówienia. Należy również uściślić, że w takiej sytuacji istotne zmiany należy rozumieć jako obejmujące zmiany, w szczególności w specyfikacjach technicznych, w odniesieniu do których wykonawcy potrzebowaliby dodatkowego czasu na ich zrozumienie i odpowiednią reakcję. Należy jednak wyjaśnić, że zmiany te nie powinny być na tyle istotne, by umożliwić dopuszczenie innych kandydatów niż kandydaci pierwotnie zakwalifikowani lub by przyciągnąć do postępowania o udzielenie zamówienia dodatkowych uczestników. Mogłoby się tak zdarzyć zwłaszcza w sytuacji, gdy wprowadzane modyfikacje istotnie zmieniają charakter zamówienia lub umowy ramowej w porównaniu z charakterem pierwotnie określonym w dokumentach zamówienia.

(91)

Należy doprecyzować, że informacje dotyczące pewnych decyzji podjętych w toku postępowania o udzielenie zamówienia – w tym decyzji o nieudzieleniu zamówienia lub niezawarciu umowy ramowej – powinny być wysyłane przez podmioty zamawiające, bez wymogu zwrócenia się kandydatów lub oferentów z żądaniem o takie informacje. Należy także pamiętać, że dyrektywa Rady 92/13/EWG (22) przewiduje obowiązek podmiotów zamawiających w zakresie przekazania zainteresowanym kandydatom i oferentom (również bez uprzedniego wniosku z ich strony) streszczenia stosownych przyczyn podjęcia niektórych najważniejszych decyzji w trakcie postępowania o udzielenie zamówienia. I wreszcie trzeba sprecyzować, że kandydatom i oferentom należy umożliwić występowanie o bardziej szczegółowe informacje dotyczące tych przyczyn, które to informacje podmioty zamawiające powinny mieć obowiązek przekazywać, z wyjątkiem sytuacji, gdy istnieją poważne podstawy do ich nieprzekazania. Podstawy te powinny być określone w niniejszej dyrektywie. Aby zapewnić niezbędną przejrzystość w ramach postępowań o udzielenie zamówienia w trybie negocjacji i dialogu z oferentami, oferenci, którzy złożyli dopuszczalne oferty, również powinni z wyjątkiem przypadków, w których zachodzą poważne powody by od tego odstąpić – mieć możliwość zwracania się o informacje na temat przebiegu i stanu zaawansowania postępowania.

(92)

W zakresie, w jakim jest to zgodne z realizacją celu dotyczącego dobrych praktyk handlowych, z jednoczesnym uwzględnieniem maksymalnej elastyczności, należy przewidzieć stosowanie dyrektywy 2014/24/UE w odniesieniu do wymogów dotyczących zdolności ekonomicznej i finansowej oraz dowodów w formie dokumentów. Podmioty zamawiające powinny zatem mieć możliwość stosowania kryteriów kwalifikacji określonych w tej dyrektywie oraz, w przypadku stosowania takich kryteriów, powinny być one zobowiązane do stosowania niektórych innych przepisów dotyczących w szczególności pułapu wymogów w zakresie minimalnego obrotu, jak również przepisów odnoszących się do stosowania jednolitego europejskiego dokumentu zamówienia.

(93)

Podmioty zamawiające powinny mieć możliwość wymagania, aby w trakcie realizacji zamówienia stosowane były środki lub systemy zarządzania środowiskowego. Systemy zarządzania środowiskowego, zarówno zarejestrowane, jak i niezarejestrowane na mocy unijnych aktów prawnych, takich jak rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 1221/2009 (23), mogą wykazać, że wykonawca posiada zdolność techniczną do realizacji zamówienia. Opis środków wdrażanych przez wykonawcę w celu zagwarantowania identycznego poziomu ochrony środowiska należy zaakceptować jako stanowiące formę dowodu rozwiązanie alternatywne wobec systemów rejestracji zarządzania środowiskowego, jeżeli dany wykonawca nie ma dostępu do tego rodzaju systemów rejestracji zarządzania środowiskowego ani możliwości uzyskania go w stosownym terminie.

(94)

Pojęcie „kryteriów udzielenia zamówienia” jest kluczowe dla niniejszej dyrektywy, w związku z czym ważne jest, by odnośne przepisy zostały przedstawione w sposób jak najprostszy i najbardziej zrozumiały. Można to uzyskać poprzez zastosowanie jako nadrzędnej koncepcji terminu „oferty najkorzystniejszej ekonomicznie”, gdyż wszystkie zwycięskie oferty powinny być ostatecznie wybierane zgodnie z tym, co poszczególne podmioty zamawiające uznają za rozwiązanie najkorzystniejsze ekonomicznie spośród przedstawionych. Aby uniknąć nieporozumienia w związku z kryterium udzielenia zamówienia aktualnie znanym jako „oferta najkorzystniejsza ekonomicznie” w dyrektywach 2004/17/WE i 2004/18/WE, należy zastosować inną terminologię, aby ująć ten koncept, a mianowicie „najlepsza relacja jakości do ceny”. W związku z tym należy go interpretować zgodnie z orzecznictwem dotyczącym wspomnianych dyrektyw, z wyjątkiem sytuacji, gdy w niniejszej dyrektywie zawarto jednoznacznie odmienne rozwiązanie.

(95)

Zamówienia powinny być udzielane na podstawie obiektywnych kryteriów zapewniających przestrzeganie zasad przejrzystości, niedyskryminacji i równego traktowania, z myślą o zagwarantowaniu obiektywnego porównania relatywnej wartości ofert, aby ustalić - w warunkach efektywnej konkurencji - która z ofert jest najkorzystniejsza ekonomicznie. Należy wyraźnie określić, iż ofertę najkorzystniejszą ekonomicznie powinno się oceniać na podstawie najlepszej relacji jakości do ceny, co zawsze powinno obejmować element cenowy lub kosztowy. Należy również sprecyzować, że taką ocenę oferty najkorzystniejszej ekonomicznie można też przeprowadzić wyłącznie na podstawie ceny i efektywności kosztowej lub wyłącznie na podstawie efektywności kosztowej. Ponadto należy przypomnieć, że podmioty zamawiające mają swobodę ustalania odpowiednich standardów jakości przy użyciu specyfikacji technicznych lub warunków realizacji zamówienia.

Aby zachęcić do tego, by w zamówieniach publicznych większą uwagę zwracano na jakość, państwa członkowskie powinny mieć prawo – gdy uznają to za stosowne – zabronić stosowania wyłącznie ceny lub wyłącznie kosztu do celów oceny oferty najkorzystniejszej ekonomicznie bądź też ograniczyć stosowanie tych czynników.

Aby zagwarantować przestrzeganie zasady równego traktowania przy udzielaniu zamówień, podmioty zamawiające powinny być zobowiązane do zapewnienia niezbędnej przejrzystości, by umożliwić wszystkim oferentom otrzymywanie wystarczających informacji na temat kryteriów i warunków, które zostaną zastosowane przy podejmowaniu decyzji o udzieleniu zamówienia. Podmioty zamawiające powinny mieć zatem obowiązek wskazania kryteriów udzielenia zamówienia oraz względnej wagi przypisanej każdemu z nich. Podmioty zamawiające powinny jednak mieć możliwość zastosowania odstępstwa od powyższego obowiązku wskazania wagi kryteriów w należycie uzasadnionych przypadkach – przy czym podmioty te muszą być w stanie podać stosowne przyczyny – gdy wagi tej nie można ustalić z wyprzedzeniem, zwłaszcza z powodu złożonego charakteru zamówienia. W takich przypadkach podmioty zamawiające powinny wskazać kryteria według malejącej hierarchii ważności.

(96)

Art. 11 TFUE stanowi, że wymogi ochrony środowiska muszą być brane pod uwagę przy ustalaniu i realizacji unijnych polityk i działań, w szczególności w celu wspierania zrównoważonego rozwoju. Niniejsza dyrektywa precyzuje, w jaki sposób podmioty zamawiające mogą przyczynić się do ochrony środowiska i wspierania zrównoważonego rozwoju, zapewniając jednocześnie możliwość uzyskania przez te podmioty najlepszej jakości za dana cenę dla ich zamówień.

(97)

Oceniając najlepszą relację jakości do ceny, podmioty zamawiające powinny określić ekonomiczne i jakościowe kryteria udzielenia zamówienia związane z przedmiotem zamówienia, na podstawie których ocenią oferty, by określić, która z nich jest z punktu widzenia podmiotu zamawiającego najkorzystniejsza ekonomicznie. Kryteria te powinny zatem umożliwić ocenę porównawczą poziomu wykonania oferowanego w każdej z ofert w kontekście przedmiotu zamówienia określonego w specyfikacji technicznej. W odniesieniu do najlepszej relacji jakości do ceny w niniejszej dyrektywie przedstawiono otwarty wykaz możliwych kryteriów udzielenia zamówienia. Należy zachęcać podmioty zamawiające do wybierania takich kryteriów udzielenia zamówienia, które umożliwią im otrzymanie wysokiej jakości robót budowlanych, dostaw i usług, optymalnie odpowiadających ich potrzebom.

Wybrane kryteria udzielenia zamówienia nie powinny przyznawać podmiotowi zamawiającemu nieograniczonej swobody wyboru; kryteria te powinny zapewniać możliwość efektywnej i uczciwej konkurencji, a także być uzupełnione wymogami, które pozwalają na skuteczną weryfikację informacji przedstawianych przez oferentów.

Aby zidentyfikować ofertę najkorzystniejszą ekonomicznie, decyzja o udzieleniu zamówienia nie powinna opierać się wyłącznie na kryteriach pozakosztowych. Kryteria jakościowe powinny zatem być uzupełnione kryterium kosztów, którym według uznania podmiotu zamawiającego mogłaby być cena lub podejście oparte na efektywności kosztowej, na przykład rachunek kosztów cyklu życia. Kryteria udzielenia zamówienia nie powinny jednak wpływać na stosowanie przepisów krajowych określających wynagrodzenie za niektóre usługi lub ustalających ceny stałe za niektóre dostawy.

(98)

W przypadku gdy przepisy krajowe określają wynagrodzenie za niektóre usługi lub ustalają ceny stałe za niektóre dostawy, należy wyjaśnić, że wciąż pozostaje możliwe oszacowanie relacji jakości do ceny na podstawie czynników innych niż sama cena lub wynagrodzenie. W zależności od danej usługi lub danego produktu takie czynniki mogłyby np. obejmować warunki dostawy i płatności, aspekty związane z obsługą posprzedażną (np. zakres usług doradczych i usług w dziedzinie wymiany) bądź aspekty środowiskowe lub społeczne (np. czy książki zostały wydrukowane e na papierze z makulatury lub na papierze z drewna pochodzącego ze zrównoważonej gospodarki drzewnej, koszt przypisany ekologicznym efektom zewnętrznym lub też czy promowano integrację społeczną osób defaworyzowanych lub członków słabszych grup społecznych w zespole wyznaczonym do wykonania zamówienia). Z uwagi na liczne możliwości oszacowania relacji jakości do ceny na podstawie merytorycznych kryteriów należy unikać korzystania z losowania jako jedynego sposobu udzielania zamówień.

(99)

Każdorazowo gdy kwalifikacje zatrudnionego personelu mają wpływ na poziom wykonania zamówienia, podmiotom zamawiającym należy także zezwolić na zastosowanie jako kryterium udzielenia zamówienia organizacji, kwalifikacji i doświadczenia personelu wyznaczonego do realizacji danego zamówienia, ponieważ może mieć to wpływ na jakość wykonania zamówienia, a co za tym idzie, wartość ekonomiczną oferty. Tak może być na przykład w przypadku zamówień na usługi intelektualne, takie jak usługi doradcze lub usługi architektoniczne. Podmioty zamawiające korzystające z tej możliwości powinny – za pomocą odpowiednich postanowień umownych – zapewnić, aby personel wyznaczony do realizacji zamówienia faktycznie spełniał określone standardy jakości i by zastąpienie tego personelu było możliwe wyłącznie za zgodą podmiotu zamawiającego, który sprawdza, czy personel zastępczy zapewni równoważny poziom jakości.

(100)

Niezmiernie ważne jest pełne wykorzystanie potencjału zamówień publicznych, aby osiągnąć cele strategii „Europa 2020” na rzecz inteligentnego, zrównoważonego wzrostu gospodarczego sprzyjającego włączeniu społecznemu. W tym kontekście należy przypomnieć, że zamówienia publiczne są kluczowe dla wspierania innowacyjności, co ma ogromne znaczenie dla przyszłego wzrostu gospodarczego w Europie. Z racji istotnych różnic pomiędzy poszczególnymi sektorami i rynkami nie byłoby jednak właściwe ustanowienie ogólnych obowiązkowych wymogów w zakresie zamówień środowiskowych, społecznych i innowacyjnych.

Prawodawca unijny określił już obowiązkowe wymogi dotyczące zamówień służące realizacji konkretnych celów w sektorze pojazdów transportu drogowego (dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2009/33/WE (24)) oraz w sektorze urządzeń biurowych (rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 106/2008 (25)). Poczyniono także znaczące postępy, jeśli chodzi o określenie wspólnych metodologii dotyczących rachunku kosztów cyklu życia.

Wydaje się w związku z tym zasadne, by kontynuować działania w tym kierunku, pozostawiając ustalanie obowiązkowych celów i założeń przepisom sektorowym, z uwzględnieniem konkretnych polityk i warunków dominujących w danym sektorze, oraz by wspierać opracowywanie i stosowanie europejskich metodologii dotyczących rachunku kosztów cyklu życia jako kolejnej podstawy wykorzystania zamówień publicznych na rzecz trwałego wzrostu gospodarczego.

(101)

Uzupełnieniem takich działań sektorowych powinno być dostosowanie dyrektywy 2004/17/WE oraz dyrektywy 2004/18/WE, tak by umocować podmioty zamawiające do realizacji celów strategii „Europa 2020” na rzecz inteligentnego, zrównoważonego wzrostu gospodarczego sprzyjającego włączeniu społecznemu, w ramach ich strategii zakupowych. Należy zatem wyraźnie stwierdzić, że – z wyjątkiem sytuacji, gdy ocena jest przeprowadzana wyłącznie na podstawie ceny – podmioty zamawiające mogą ustalać ofertę najkorzystniejszą ekonomicznie i ofertę o najniższym koszcie, stosując rachunek kosztów cyklu życia. Pojęcie takiego rachunku obejmuje wszystkie koszty w trakcie cyklu życia robót budowlanych, dostaw lub usług.

Oznacza to koszty wewnętrzne, takie jak koszty badań, które należy przeprowadzić, koszty rozwoju, produkcji, transportu, użytkowania, konserwacji i utylizacji na końcu cyklu życia, lecz może także obejmować koszty przypisane ekologicznym efektom zewnętrznym, takim jak zanieczyszczenia spowodowane wydobywaniem surowców wykorzystywanych w produkcie lub spowodowane przez sam produkt lub jego wytworzenie, o ile czynniki te można wyliczyć i monitorować. Stosowane przez podmioty zamawiające metody szacowania kosztów przypisanych ekologicznym efektom zewnętrznym powinny być opracowane z wyprzedzeniem w sposób obiektywny i niedyskryminujący oraz być dostępne dla wszystkich zainteresowanych stron. Metody takie można opracowywać na szczeblu krajowym, regionalnym lub lokalnym, ale – by uniknąć zakłóceń konkurencji przez specjalnie dostosowane metody – powinny one zachować charakter ogólny w tym sensie, że nie powinny być opracowywane specjalnie dla konkretnego postępowania o udzielenie zamówienia publicznego. Na szczeblu unijnym powinny zostać opracowane wspólne metodologie kalkulacji kosztów cyklu życia dla konkretnych kategorii dostaw lub usług. W przypadku gdy takie wspólne metodologie zostaną opracowywane, ich zastosowanie powinno być obowiązkowe.

Ponadto należy przeanalizować wykonalność ustanowienia wspólnej metodologii w zakresie rachunku społecznych kosztów cyklu życia, z uwzględnieniem istniejących metodologii, takich jak wytyczne dotyczące społecznej oceny cyklu życia produktów („Guidelines for Social Life Cycle Assessment of Products”) przyjęte w ramach Programu Narodów Zjednoczonych ds. Ochrony Środowiska.

(102)

Ponadto, by lepiej uwzględniać kwestie społeczne i środowiskowe w postępowaniach o udzielanie zamówień, podmioty zamawiające powinny mieć możliwość stosowania kryteriów udzielenia zamówienia lub warunków realizacji zamówienia w odniesieniu do robót budowlanych, dostaw lub usług, które mają być zrealizowane na podstawie zamówienia publicznego, we wszystkich aspektach i na każdym etapie cyklu życia tych robót, dostaw lub usług, począwszy od wydobycia surowców na dany produkt aż po etap jego utylizacji, łącznie z czynnikami związanymi z konkretnym procesem produkcyjnym, dostarczeniem lub obrotem i jego warunkami w odniesieniu do tych robót budowlanych, dostaw lub usług bądź też z konkretnym procesem na późniejszym etapie ich cyklu życia, nawet jeśli te czynniki nie są ich istotnym elementem. Kryteria i warunki odnoszące się do takich procesów produkcji lub dostarczenia mogą na przykład zakładać, że przy produkcji zakupionych produktów nie stosowano toksycznych chemikaliów lub że zakupione usługi świadczone są z wykorzystaniem energooszczędnych urządzeń.

Zgodnie z orzecznictwem Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej obejmuje to także kryteria udzielenia zamówienia lub warunki realizacji zamówienia związane z dostarczaniem lub wykorzystywaniem produktów sprawiedliwego handlu w trakcie wykonywania zamówienia, które ma zostać udzielone. Warunki realizacji zamówienia dotyczące kwestii środowiskowych mogą obejmować np. dostarczenie, opakowanie i utylizację produktów, a w odniesieniu do zamówień na roboty budowlane i na usługi – minimalizację odpadów lub efektywne gospodarowanie zasobami.

Warunek związku z przedmiotem zamówienia wyklucza jednak kryteria i warunki dotyczące ogólnej polityki firmy, których nie można uznać za czynnik charakteryzujący konkretny proces produkcji lub dostarczania zakupionych robót budowlanych, dostaw lub usług. Podmioty zamawiające nie powinny mieć zatem możliwości wymagania od oferentów, by prowadzili określoną politykę społecznej lub środowiskowej odpowiedzialności przedsiębiorstw.

(103)

Niezbędne jest, by kryteria udzielenia zamówienia lub warunki realizacji zamówienia dotyczące społecznych aspektów procesu produkcji miały związek z robotami budowlanymi, dostawami lub usługami, które mają być zrealizowane na podstawie zamówienia. Oprócz tego powinny one być stosowane zgodnie z dyrektywą 96/71/WE, zgodnie z wykładnią Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskie, i nie powinny być wybierane ani stosowane w sposób pośrednio lub bezpośrednio dyskryminujący wykonawców z innych państw członkowskich lub z państw trzecich będących stronami Porozumienia GPA lub umów o wolnym handlu, których stroną jest Unia. Zatem wymogi dotyczące podstawowych warunków pracy regulowanych dyrektywą 96/71/WE, takich jak minimalna stawka wynagrodzenia, powinny pozostać na poziomie ustalonym na mocy przepisów krajowych lub układów zbiorowych stosowanych zgodnie z prawem unijnym w kontekście tej dyrektywy.

Warunki realizacji zamówienia mogą także mieć na celu sprzyjanie promowaniu równouprawnienia płci w pracy, większemu uczestnictwu kobiet w rynku pracy oraz godzeniu życia zawodowego i prywatnego, a także ochronie środowiska lub dobrostanowi zwierząt, przestrzeganie co do istoty podstawowych konwencji Międzynarodowej Organizacji Pracy (MOP) i zatrudnianie większej liczby osób defaworyzowanych niż przewidują to przepisy krajowe.

(104)

Środki, które mają na celu ochronę zdrowia personelu biorącego udział w procesie produkcji, wspieranie integracji społecznej osób defaworyzowanych lub członków słabszych grup społecznych w zespole wyznaczonym do wykonania zamówienia lub przeprowadzenie szkoleń z umiejętności potrzebnych przy danym zamówieniu, także mogą stanowić przedmiot kryteriów udzielenia zamówienia lub warunków realizacji zamówienia, o ile dotyczą robót budowlanych, dostaw lub usług, które mają zostać zrealizowane na podstawie danego zamówienia. Na przykład takie kryteria lub warunki mogą odnosić się m.in. do zatrudniania osób długo poszukujących pracy, czy wdrożenia działań szkoleniowych dla bezrobotnych lub ludzi młodych w trakcie wykonania zamówienia, które ma zostać udzielone. W specyfikacjach technicznych podmioty zamawiające mogą umieścić takie wymogi społeczne, które bezpośrednio charakteryzują dany produkt lub daną usługę – są to np. dostępność dla osób niepełnosprawnych lub projektowanie dla wszystkich użytkowników.

(105)

Nie należy udzielać zamówień publicznych wykonawcom, którzy byli członkami organizacji przestępczej lub których uznano winnymi korupcji, nadużycia ze szkodą dla interesów finansowych Unii, przestępstw terrorystycznych, prania pieniędzy lub finansowania terroryzmu. Obowiązkowe wykluczenie na szczeblu unijnym powinno również obejmować wykonawców uchylających się od płacenia podatków lub składek na ubezpieczenie społeczne. Państwa członkowskie powinny jednak mieć możliwość przewidzenia odstępstwa od tych obowiązkowych wykluczeń w sytuacjach wyjątkowych, gdy nadrzędne wymogi w interesie ogólnym sprawiają, że udzielenie zamówienia jest niezbędne. Może to obejmować przypadki, gdy na przykład pilnie potrzebne szczepionki lub sprzęt ratowniczy mogą być zakupione wyłącznie od wykonawcy, do którego miałaby zastosowanie jedna z obowiązkowych podstaw wykluczenia. Biorąc pod uwagę fakt, że podmioty zamawiające, które nie są instytucjami zamawiającymi, mogą nie mieć dostępu do niepodważalnego dowodu w tej sprawie, wybór co do zastosowania kryteriów wykluczenia wymienionych w dyrektywie 2014/24/UE należy pozostawić takim podmiotom zamawiającym. Obowiązek stosowania art. 57 ust. 1 i 2 dyrektywy 2014/24/UE powinien zostać zatem ograniczony do podmiotów zamawiających, które są instytucjami zamawiającymi.

(106)

Ponadto podmioty zamawiające powinny mieć możliwość wykluczania wykonawców, którzy okazali się nierzetelni, na przykład z powodu naruszeń obowiązków środowiskowych lub społecznych, w tym przepisów dotyczących dostępności dla osób niepełnosprawnych, lub którzy dopuścili się innych form poważnych wykroczeń zawodowych, takich jak naruszenie reguł konkurencji lub praw własności intelektualnej. Należy sprecyzować, że poważne wykroczenie zawodowe może podać w wątpliwość uczciwość wykonawcy, a tym samym sprawić, że nie będzie on odpowiedni, by uzyskać zamówienie publiczne, niezależnie od tego, czy dany wykonawca posiadałby poza tym techniczną i ekonomiczną zdolność do realizacji zamówienia.

Mając na uwadze fakt, że podmiot zamawiający będzie odpowiadać za skutki swojej ewentualnej błędnej decyzji, podmioty zamawiające powinny również zachować możliwość uznania, że doszło do poważnego wykroczenia zawodowego, gdy – przed wydaniem ostatecznej i wiążącej decyzji o istnieniu obowiązkowych podstaw wykluczenia – mogą one w dowolny stosowny sposób wykazać, że dany wykonawca naruszył swoje obowiązki, w tym obowiązki dotyczące płacenia podatków lub składek na ubezpieczenie społeczne, chyba że przepisy krajowe stanowią inaczej. Podmioty te powinny także mieć możliwość wykluczenia kandydatów lub oferentów, którzy przy wykonywaniu wcześniejszych zamówień publicznych lub zamówień zlecanych przez inne podmioty zamawiające wykazali poważne braki w odniesieniu do spełnienia istotnych wymogów; było to np. niedostarczenie produktu lub niewykonanie usługi, znaczące wady dostarczonego produktu lub świadczonej usługi, co uczyniło je niezdatnymi do użytku zgodnie z przeznaczeniem, lub niewłaściwe zachowanie poddające w poważną wątpliwość wiarygodność wykonawcy. Przepisy krajowe powinny przewidywać maksymalny czas trwania takich wykluczeń.

Stosując fakultatywne podstawy wykluczenia, podmioty zamawiające powinny zwracać szczególną uwagę na zasadę proporcjonalności. Drobne nieprawidłowości powinny jedynie w wyjątkowych okolicznościach prowadzić do wykluczenia wykonawcy. Powtarzające się przypadki drobnych nieprawidłowości mogą jednak wzbudzić wątpliwości co do wiarygodności wykonawcy, co może uzasadniać jego wykluczenie.

(107)

W przypadku gdy podmioty zamawiające są zobowiązane do stosowania takich kryteriów wykluczenia lub decydują się na ich stosowanie, powinny one stosować przepisy dyrektywy 2014/24/UE dotyczące możliwości przyjęcia przez wykonawców środków dostosowawczych mających na celu naprawę skutków wszelkich przestępstw lub naruszeń oraz skuteczne zapobieganie dalszym przypadkom niewłaściwego zachowania.

(108)

Oferty, które wydają się rażąco tanie w odniesieniu do robót budowlanych, dostaw lub usług, mogą opierać się na błędnych pod względem technicznym, ekonomicznym lub prawnym założeniach lub praktykach. W przypadku gdy oferent nie jest w stanie przedstawić wystarczającego wyjaśnienia, podmiotowi zamawiającemu powinno przysługiwać prawo do odrzucenia oferty. Oferta powinna być obowiązkowo odrzucana w przypadkach, gdy podmiot zamawiający stwierdzi, że proponowana rażąco niska cena lub takież koszty są wynikiem niezgodności z obowiązującym prawem unijnym lub zgodnym z nim prawem krajowym w dziedzinach prawa socjalnego, prawa pracy lub prawa ochrony środowiska, bądź z przepisami międzynarodowego prawa pracy.

(109)

Warunki realizacji zamówienia służą określeniu konkretnych wymogów dotyczących realizacji danego zamówienia. W przeciwieństwie do kryteriów udzielenia zamówienia, które stanowią podstawę oceny porównawczej jakości ofert, warunki realizacji zamówienia stanowią stałe, obiektywne wymogi niemające wpływu na ocenę ofert. Warunki realizacji zamówienia powinny być zgodne z niniejszą dyrektywą, pod warunkiem że nie są one, bezpośrednio ani pośrednio, dyskryminujące i są powiązane z przedmiotem zamówienia, co obejmuje wszystkie czynniki związane z konkretnym procesem produkcji, dostarczaniem lub wprowadzaniem na rynek. Obejmuje to warunki dotyczące procesu realizacji zamówienia, wyklucza jednakże wymogi odnoszące się do ogólnej polityki firmy.

(110)

Istotne jest, by właściwe organy krajowe, takie jak np. agencje inspekcji pracy lub agencje ds. ochrony środowiska, za pomocą stosownych działań leżących w zakresie ich obowiązków i kompetencji, zapewniły, by podwykonawcy przestrzegali mających zastosowanie obowiązków w dziedzinie prawa ochrony środowiska, prawa socjalnego i prawa pracy, ustanowionych w przepisach unijnych, krajowych, układach zbiorowych bądź w postanowieniach międzynarodowego prawa ochrony środowiska, międzynarodowego prawa socjalnego i międzynarodowego prawa pracy wymienionych w niniejszej dyrektywie, pod warunkiem że postanowienia te oraz ich zastosowanie są zgodne z prawem Unii.

Konieczne jest także zapewnienie pewnej przejrzystości w łańcuchu podwykonawców, ponieważ zapewnia to podmiotom zamawiającym informacje na temat tego, kto jest obecny na placach budowy, na których wykonywane są na ich rzecz roboty budowlane, lub na temat tego, które przedsiębiorstwa świadczą usługi w lub na budynkach, obiektach infrastruktury lub obszarach, takich jak ratusze, szkoły komunalne, obiekty sportowe, porty czy autostrady, za które podmioty zamawiające są odpowiedzialne lub nad którymi sprawują bezpośredni nadzór. Należy sprecyzować, że obowiązek dostarczenia wymaganych informacji będzie w każdym razie spoczywał na głównym wykonawcy, czy to na podstawie konkretnych klauzul, które każdy podmiot zamawiający musiałby umieścić we wszystkich postępowaniach o udzielenie zamówienia, czy to na podstawie obowiązków, które państwa członkowskie nałożyłyby na głównych wykonawców w drodze mających powszechnie zastosowanie przepisów.

Należy także sprecyzować, że warunki dotyczące egzekwowania przestrzegania mających zastosowanie obowiązków w dziedzinie prawa ochrony środowiska, prawa socjalnego i prawa pracy, ustanowionych w przepisach unijnych, krajowych, układach zbiorowych bądź w przepisach międzynarodowego prawa ochrony środowiska, międzynarodowego prawa socjalnego i międzynarodowego prawa pracy wymienionych w niniejszej dyrektywie, pod warunkiem że przepisy te oraz ich zastosowanie są zgodne z prawem Unii, powinny być stosowane każdorazowo, gdy przepisy krajowe państwa członkowskiego przewidują mechanizm odpowiedzialności solidarnej między podwykonawcami a głównym wykonawcą. Ponadto należy wyraźnie stwierdzić, że państwa członkowskie powinny mieć możliwość podjęcia dalej idących środków, np. rozszerzyć obowiązki związane z przejrzystością, umożliwiając bezpośrednie płatności na rzecz podwykonawców, bądź umożliwić instytucjom zamawiającym sprawdzenie, czy podwykonawcy nie znajdują się w jednej z sytuacji uzasadniających wykluczenie wykonawców, lub nałożyć na instytucje zamawiające wymóg sprawdzenia tego. W przypadku zastosowania takich środków wobec podwykonawców należy zapewnić spójność z przepisami mającymi zastosowanie do głównych wykonawców, tak by pojawienie się obowiązkowej podstawy wykluczenia pociągało za sobą obowiązek głównego wykonawcy zastąpienia danego podwykonawcy. Gdy stosowna weryfikacja wykaże obecność nieobowiązkowych podstaw wykluczenia, należy doprecyzować, że instytucje zamawiające powinny mieć możliwość zażądania zastąpienia. Należy jednak również wyraźnie stwierdzić, że instytucje zamawiające mogą być zobligowane do zażądania zastąpienia danego podwykonawcy, w przypadkach gdy obowiązkowe byłoby wykluczenie głównego wykonawcy.

Należy także wyraźnie stwierdzić, że państwa członkowskie zachowują swobodę wprowadzenia na mocy prawa krajowego bardziej rygorystycznych przepisów dotyczących odpowiedzialności lub podjęcia dalej idących środków w odniesieniu do bezpośrednich płatności na rzecz podwykonawców.

(111)

Mając na uwadze aktualne dyskusje dotyczące horyzontalnych przepisów regulujących stosunki z państwami trzecimi w kontekście zamówień publicznych, właściwe jest tymczasowe utrzymanie status quo systemu, który ma zastosowanie do sektora użyteczności publicznej na mocy art. 58 i 59 dyrektywy 2004/17/WE. W związku z tym przepisy te powinny pozostać bez zmian, również przepis dotyczący przyjmowania aktów wykonawczych, w przypadku gdy przedsiębiorstwa unijne mają trudności w dostępie do rynków państw trzecich. W takich okolicznościach te akty wykonawcze powinny nadal być przyjmowane przez Radę.

(112)

Należy przypomnieć, że rozporządzenie Rady (EWG, Euratom) nr 1182/71 (26) ma zastosowanie do obliczania terminów przewidzianych w niniejszej dyrektywie.

(113)

Niezbędne jest doprecyzowanie warunków, w jakich modyfikacje zamówienia w trakcie jego wykonania wymagają przeprowadzenia nowego postępowania o udzielenie zamówienia, z uwzględnieniem stosownego orzecznictwa Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej. Nowe postępowanie o udzielenie zamówienia wymagane jest w przypadku istotnych zmian w pierwotnym zamówieniu, w szczególności w odniesieniu do zakresu i treści wzajemnych praw i obowiązków stron, w tym podziału praw własności intelektualnej. Zmiany te wskazują na zamiar stron dotyczący renegocjacji istotnych warunków tego zamówienia. Ma to miejsce szczególnie w sytuacji, gdy zmienione warunki miałyby wpływ na wynik postępowania, gdyby zostały uwzględnione w pierwotnym postępowaniu.

Modyfikacje w zamówieniu, skutkujące nieznaczną zmianą wartości zamówienia do określonej wartości, powinny być możliwe zawsze bez konieczności przeprowadzania nowego postępowania o udzielenie zamówienia. W tym celu i aby zapewnić pewność prawa, niniejsza dyrektywa powinna przewidywać progi minimalne, poniżej których nowe postępowanie o udzielenie zamówienia nie jest konieczne. Modyfikacje w zamówieniu powyżej tych progów powinny być możliwe bez konieczności przeprowadzania nowego postępowania o udzielenie zamówienia w zakresie, w jakim są one zgodne z odpowiednimi warunkami określonymi w niniejszej dyrektywie.

(114)

Podmioty zamawiające mogą stanąć w obliczu sytuacji, gdy dodatkowe roboty budowlane, dostawy lub usługi okażą się konieczne; w takich przypadkach modyfikacja w pierwotnym zamówieniu bez nowego postępowania o udzielenie zamówienia może być uzasadniona, w szczególności gdy dodatkowe dostawy mają na celu częściową wymianę albo zwiększenie bieżących usług, dostaw lub rozbudowę istniejących instalacji, jeżeli zmiana dostawcy zobowiązywałaby podmiot zamawiający do nabywania materiałów, robót budowlanych lub usług o innych właściwościach technicznych, co powodowałoby niekompatybilność lub nieproporcjonalnie duże trudności techniczne w użytkowaniu i utrzymaniu.

(115)

Podmioty zamawiające mogą napotkać okoliczności zewnętrzne, których nie mogły przewidzieć w momencie udzielania zamówienia, w szczególności gdy zamówienie jest wykonywane przez dłuższy czas. W takim przypadku niezbędny jest pewien stopień elastyczności w celu dostosowania zamówienia do tych okoliczności bez konieczności przeprowadzania nowego postępowania o udzielenie zamówienia. Pojęcie niemożliwych do przewidzenia okoliczności odnosi się do okoliczności, których nie można było przewidzieć pomimo odpowiednio starannego przygotowania pierwotnego postępowania o udzielenie zamówienia przez podmiot zamawiający, z uwzględnieniem dostępnych mu środków, charakteru i cech tego konkretnego projektu, dobrych praktyk w danej dziedzinie oraz konieczności zagwarantowania odpowiedniej relacji pomiędzy zasobami wykorzystanymi na przygotowanie postępowania a jego przewidywalną wartością.

Nie może to jednak mieć zastosowania w sytuacjach, w których modyfikacja powoduje zmianę charakteru całego zamówienia, na przykład przez zastąpienie zamawianych robót budowlanych, dostaw lub usług innym przedmiotem zamówienia lub przez całkowitą zmianę rodzaju zamówienia, ponieważ w takiej sytuacji można zakładać hipotetyczny wpływ na wynik.

(116)

Zgodnie z zasadami równego traktowania i przejrzystości zwycięski oferent nie powinien – np. w przypadku rozwiązania umowy z powodu niedociągnięć w realizacji – zostać zastąpiony innym wykonawcą bez ponownego poddania zamówienia procedurze konkurencyjnej. Zwycięski oferent wykonujący zamówienie powinien jednak mieć możliwość, w szczególności w przypadku gdy zamówienie zostało udzielone więcej niż jednemu przedsiębiorstwu, dokonania w trakcie wykonywania zamówienia pewnych zmian strukturalnych, takich jak reorganizacja wewnętrzna, przejęcie lub nabycie innego przedsiębiorstwa, połączenie z innym przedsiębiorstwem czy też postępowanie upadłościowe. Tego rodzaju zmiany strukturalne nie powinny automatycznie wiązać się z wymogiem przeprowadzenia nowego postępowania o udzielenie zamówienia dla wszystkich zamówień realizowanych przez tego oferenta.

(117)

Podmioty zamawiające powinny mieć możliwość, w odniesieniu do poszczególnych zamówień, przewidzenia modyfikacji w drodze klauzul przeglądowych lub klauzul dotyczących opcji, jednak klauzule takie nie powinny dawać im nieograniczonej swobody decyzyjnej. W niniejszej dyrektywie należy zatem określić, do jakiego stopnia pierwotna umowa może przewidywać wprowadzanie modyfikacji. Następnie należy doprecyzować, że wystarczająco jasno sformułowane klauzule przeglądowe lub klauzule dotyczące opcji mogą np. przewidywać indeksację cen lub zapewniać, by – przykładowo – urządzenia komunikacyjne dostarczane w trakcie danego okresu były w dalszym ciągu odpowiednie, również w przypadku zmiany protokołów komunikacyjnych lub innych zmian technologicznych. Na podstawie wystarczająco jasnych klauzul powinno być również możliwe wprowadzenie zapisów przewidujących dostosowania zamówienia konieczne z uwagi na trudności techniczne, które pojawiły się w trakcie użytkowania lub utrzymania. Należy także przypomnieć, że zamówienia mogłyby np. obejmować zarówno zwykłe utrzymanie, jak i przewidywać wyjątkowe działania w zakresie utrzymania, które mogą stać się konieczne w celu zapewnienia ciągłości usługi publicznej.

(118)

Podmioty zamawiające napotykają czasem okoliczności, które wymagają wcześniejszego rozwiązania umowy w sprawie zamówienia publicznego w celu przestrzegania obowiązków wynikających z unijnego prawa w dziedzinie zamówień publicznych. Państwa członkowskie powinny zatem zapewnić podmiotom zamawiającym możliwość – na warunkach określonych przez prawo krajowe – rozwiązania umowy w sprawie zamówienia publicznego w okresie jej obowiązywania, jeśli wymaga tego prawo unijne.

(119)

Konkluzje dokumentu roboczego personelu Komisji z dnia 27 czerwca 2011 r. zatytułowanego „Ocena wpływu i efektywności prawodawstwa UE w zakresie zamówień publicznych” sugerowały, że należy dokonać przeglądu wyłączenia niektórych usług z pełnego zakresu stosowania dyrektywy 2004/17/WE. W rezultacie szereg usług powinien zostać objęty pełnym zakresem stosowania niniejszej dyrektywy.

(120)

Niektóre kategorie usług, a mianowicie tzw. usługi na rzecz osób, takie jak niektóre usługi społeczne, zdrowotne i edukacyjne, mają ze względu na swój charakter nadal ograniczony wymiar transgraniczny. Usługi te świadczone są w określonym kontekście, mocno zróżnicowanym w zależności od państwa członkowskiego z uwagi na różne tradycje kulturowe. Należy zatem ustanowić szczególny system udzielania zamówień na takie usługi, o wyższym progu niż próg mający zastosowanie do innych usług.

W konkretnym kontekście udzielania zamówień w tych sektorach usługi na rzecz osób o wartości poniżej tego progu nie są zwykle przedmiotem zainteresowania usługodawców z innych państw członkowskich, chyba że istnieją konkretne przesłanki wskazujące inaczej, takie jak unijne finansowanie projektów transgranicznych.

Zamówienia na usługi na rzecz osób powyżej tego progu powinny być przejrzyste w całej Unii. Ze względu na znaczenie kontekstu kulturowego oraz wrażliwy charakter tych usług, państwa członkowskie powinny dysponować szeroką swobodą w zakresie organizacji wyboru usługodawców w sposób uznany przez siebie za najbardziej odpowiedni. Przepisy niniejszej dyrektywy uwzględniają ten imperatyw, nakładając jedynie obowiązek przestrzegania podstawowych zasad przejrzystości i równego traktowania oraz gwarantując, że podmioty zamawiające są w stanie zastosować określone kryteria jakości przy wyborze usługodawców, takie jak kryteria określone w dobrowolnych europejskich ramach odniesienia na rzecz zapewniania jakości usług społecznych, opublikowanych przez Komitet Ochrony Socjalnej. Określając procedury, które mają być stosowane na potrzeby udzielania zamówień na usługi na rzecz osób, państwa członkowskie powinny uwzględnić art. 14 TFUE oraz Protokół nr 26. Państwa członkowskie powinny również przy tym realizować cele dotyczące upraszczania i zmniejszania obciążenia administracyjnego dla podmiotów zamawiających i wykonawców; należy wyjaśnić, że działanie w tym kierunku może również pociągać za sobą korzystanie z przepisów mających zastosowanie do zamówień na usługi nieobjętych przedmiotowym systemem szczególnym.

Państwa członkowskie lub podmioty zamawiające zachowują swobodę samodzielnego świadczenia tych usług lub zorganizowania usług społecznych w sposób niewymagający zawarcia umowy w sprawie zamówienia publicznego, na przykład poprzez zwykłe finansowanie takich usług lub poprzez udzielanie licencji lub zezwoleń wszystkim wykonawcom spełniającym warunki określone wcześniej przez podmiot zamawiający, bez jakichkolwiek ograniczeń ani kwot, o ile system taki gwarantuje wystarczające upublicznienie i jest zgodny z zasadami przejrzystości i niedyskryminacji.

(121)

Podobnie, usługi hotelowe i restauracyjne zazwyczaj świadczone są wyłącznie przez podmioty znajdujące się w konkretnym miejscu świadczenia tych usług, mają zatem również ograniczony wymiar transgraniczny. W związku z tym usługi te powinny być objęte łagodniejszym reżimem dopiero od progu równego 1 000 000 EUR. Duże zamówienia na usługi hotelowe i restauracyjne powyżej tego progu mogą być przedmiotem zainteresowania różnych wykonawców, takich jak biura podróży i inni pośrednicy, również w ujęciu transgranicznym.

(122)

Podobnie, niektóre usługi prawne odnoszą się tylko do kwestii dotyczących wyłącznie prawa krajowego, w związku z czym są zazwyczaj oferowane tylko przez podmioty z siedzibą w danym państwie członkowskim, a co za tym idzie także mają ograniczony wymiar transgraniczny. W związku z tym usługi te powinny być objęte łagodniejszym reżimem dopiero od progu równego 1 000 000 EUR. Duże zamówienia na usługi prawne powyżej tego progu mogą być przedmiotem zainteresowania różnych wykonawców, takich jak międzynarodowe firmy prawnicze, również w ujęciu transgranicznym, w szczególności gdy zamówienia te dotyczą kwestii prawnych wynikających z prawa unijnego lub innego prawa międzynarodowego albo kwestii prawnych, których tło stanowi prawo unijne lub inne prawo międzynarodowe, albo też kwestii prawnych dotyczących więcej niż jednego kraju.

(123)

Doświadczenie pokazuje, że szereg innych usług, takich jak usługi ratownictwa, usługi pożarnicze i usługi więzienne, zwykle stanowi przedmiot zainteresowania w ujęciu transgranicznym dopiero od momentu, gdy usługi te nabiorą wystarczającej masy krytycznej dzięki swojej relatywnie wysokiej wartości. O ile usługi te nie są wyłączone z zakresu niniejszej dyrektywy, powinny one być objęte łagodniejszym reżimem. W zakresie, w jakim świadczenie tych usług faktycznie odbywa się na podstawie zamówień, inne kategorie usług, takie jak usługi detektywistyczne i usługi ochroniarskie, zwykle stanowiłyby one prawdopodobnie przedmiot zainteresowania w ujęciu transgranicznym dopiero od progu 1 000 000 EUR, w związku z czym powinny podlegać tylko w takim przypadku łagodniejszemu reżimowi.

(124)

Aby zapewnić ciągłość usług publicznych, niniejsza dyrektywa powinna dopuszczać możliwość rezerwowania udziału w postępowaniach o udzielenie zamówienia na określone usługi w dziedzinie usług zdrowotnych, społecznych i kulturalnych dla organizacji opartych na udziale pracowników lub aktywnym udziale pracowników w zarządzaniu; powinna także zezwalać istniejącym organizacjom, takim jak spółdzielnie, na udział w świadczeniu tych usług na rzecz użytkowników końcowych. Zakres niniejszego przepisu ogranicza się wyłącznie do określonych usług zdrowotnych i społecznych oraz usług powiązanych, określonych usług edukacyjnych i szkoleniowych, usług związanych z bibliotekami, archiwami, muzeami i innych usług kulturalnych, usług sportowych oraz usług na rzecz prywatnych gospodarstw domowych; przepis ten nie ma również obejmować żadnych wyłączeń przewidzianych ponadto w niniejszej dyrektywie. Takie usługi powinny podlegać jedynie łagodniejszemu reżimowi.

(125)

Należy określić te usługi poprzez odniesienie do konkretnych pozycji „Wspólnego Słownika Zamówień (CPV)” w wersji przyjętej rozporządzeniem (WE) nr 2195/2002 Parlamentu Europejskiego i Rady (27); jest to hierarchicznie zorganizowana nomenklatura, podzielona na działy, grupy, klasy, kategorie i subkategorie. Aby uniknąć braku pewności prawa, należy doprecyzować, że odniesienie do konkretnego działu nie oznacza bezwarunkowo odniesienia do poddziałów tego działu. Taki kompleksowy zakres powinien być natomiast wyraźnie określony w drodze wyszczególnienia wszystkich odnośnych pozycji, w stosownych przypadkach w postaci zakresu kodów.

(126)

Konkursy są tradycyjnie najczęściej wykorzystywane w dziedzinie urbanistyki i planowania przestrzennego, architektury oraz inżynierii lub przetwarzania danych. Należy jednak przypomnieć, że te elastyczne instrumenty mogą być także wykorzystywane do innych celów i że można określić, iż późniejsze zamówienia na usługi zostałyby udzielone zwycięzcy lub jednemu ze zwycięzców konkursu w drodze procedury negocjacyjnej bez publikacji.

(127)

Ocena wykazała, że nadal istnieje znacząca możliwość poprawy w stosowaniu unijnych przepisów dotyczących zamówień publicznych. Z myślą o efektywniejszym i bardziej konsekwentnym stosowaniu tych przepisów niezbędne jest uzyskanie dobrego ogólnego oglądu ewentualnych problemów strukturalnych i generalnych wzorców w krajowych politykach w zakresie zamówień, by rozwiązać potencjalne problemy w bardziej ukierunkowany sposób. Ogląd ten należy uzyskać dzięki odpowiedniemu monitorowaniu, którego wyniki powinny być regularnie publikowane, by umożliwić wnikliwą debatę na temat ewentualnych ulepszeń przepisów i praktyk w zakresie zamówień. Uzyskanie takiego dobrego oglądu mogłoby również pozwolić na lepsze zrozumienie stosowania przepisów dotyczących zamówień publicznych w kontekście realizowania projektów współfinansowanych przez Unię. Państwa członkowskie powinny nadal swobodnie decydować o tym, kto i w jaki sposób będzie taki monitoring prowadził w praktyce; powinny przy tym zachować także swobodę decydowania o tym, czy monitoring ten powinien opierać się na kontroli ex post z wykorzystaniem próbek czy też na systematycznej kontroli ex ante odnoszącej się do postępowań o udzielanie zamówień publicznych objętych niniejszą dyrektywą. Powinna istnieć możliwość zwrócenia uwagi odpowiednich podmiotów na potencjalne problemy; nie powinno to koniecznie oznaczać wymogu, by podmioty prowadzące monitoring mogły występować przed sądami i trybunałami.

Efektywność zamówień publicznych można by również znacznie zwiększyć dzięki lepszym wskazówkom, informacjom i wsparciu udzielanym podmiotom zamawiającym oraz wykonawcom; takie wskazówki, informacje i wsparcie pomogą pogłębić wiedzę, zwiększą pewność prawa i przyczynią się do profesjonalizacji praktyk z zakresu zamówień. Takie wskazówki powinny być udostępniane podmiotom zamawiającym i wykonawcom zawsze, gdy wydaje się to konieczne, by poprawić prawidłowe stosowanie przepisów. Wskazówki te mogłyby obejmować wszystkie kwestie odnoszące się do zamówień publicznych, takie jak planowanie nabywania, procedury, wybór technik i instrumentów oraz dobre praktyki prowadzenia postępowań. Jeżeli chodzi o kwestie prawne, wskazówki nie powinny koniecznie oznaczać całościowej analizy prawnej danych zagadnień; mogłyby one ograniczać się do ogólnego wskazania elementów, które należy wziąć pod uwagę przy dalszej, szczegółowej analizie odnośnych kwestii, na przykład poprzez wskazanie orzecznictwa, które może być w danym przypadku stosowne, lub notatek ze wskazówkami lub innych źródeł, w których dokonano analizy danej kwestii.

(128)

Dyrektywa 92/13/EWG przewiduje określone procedury odwoławcze, które mają być dostępne co najmniej dla każdej osoby, która jest lub była zainteresowana uzyskaniem konkretnego zamówienia, a która ucierpiała lub może ucierpieć wskutek domniemanego naruszenia unijnego prawa w dziedzinie zamówień publicznych lub przepisów krajowych przenoszących to prawo. Niniejsza dyrektywa nie powinna mieć wpływu na te procedury odwoławcze. Jednak obywatele, zainteresowane podmioty, bez względu na to, czy są zorganizowane, oraz inne osoby lub organy niemające dostępu do procedur odwoławczych na mocy dyrektywy 92/13/EWG pomimo to mają, jako podatnicy, uzasadniony interes w tym, by procedury zamówień publicznych były należyte. Powinni zatem mieć możliwość – w sposób inny niż poprzez system odwoławczy na mocy dyrektywy 92/13/EWG i bez konieczności występowania przed sądem lub trybunałem – zgłaszania ewentualnych naruszeń niniejszej dyrektywy do właściwego organu lub struktury. Aby nie powielać istniejących organów ani struktur, państwa członkowskie powinny mieć możliwość przewidzenia odwołania się do ogólnych organów lub struktur monitorujących, sektorowych organów nadzoru, miejskich organów nadzoru, organów ds. konkurencji, rzecznika praw obywatelskich lub krajowych organów audytowych.

(129)

Aby w pełni wykorzystać potencjał zamówień publicznych w realizacji celów strategii „Europa 2020” na rzecz inteligentnego, zrównoważonego wzrostu gospodarczego sprzyjającego włączeniu społecznemu, zamówienia środowiskowe, społeczne i innowacyjne także będą musiały odegrać swoją rolę. Zatem ważne jest, by uzyskać ogląd wydarzeń w dziedzinie zamówień strategicznych, aby mieć aktualne informacje na temat generalnych tendencji w tym zakresie na poziomie ogólnym. Wszelkie uprzednio opracowane stosowne sprawozdania także mogą być w tym kontekście wykorzystywane.

(130)

Mając na uwadze potencjał MŚP w kontekście tworzenia miejsc pracy, a także wzrostu gospodarczego i innowacji, ważne jest, by zachęcać MŚP do udziału w zamówieniach publicznych - zarówno przez odpowiednie przepisy niniejszej dyrektywy, jak i przez inicjatywy na szczeblu krajowym. Nowe przepisy niniejszej dyrektywy powinny przyczynić się do poprawy wskaźnika skuteczności, rozumianego jako udział MŚP w całkowitej wartości udzielonych zamówień. Nie należy nakładać obowiązkowych wskaźników skuteczności, jednak krajowe inicjatywy na rzecz zwiększenia udziału MŚP powinny być uważnie monitorowane, zważywszy na znaczenie tej kwestii.

(131)

Szereg procedur i metod pracy już opracowano w związku z komunikatami Komisji i kontaktami z państwami członkowskimi – są to m.in. komunikaty i kontakty dotyczące procedur przewidzianych na mocy art. 258 i 260 TFUE, systemu rozwiązywania problemów rynku wewnętrznego (SOLVIT) i systemu EU Pilot, których niniejsza dyrektywa nie zmienia. Należy jednak dodatkowo wyznaczyć jeden punkt kontaktowy w każdym państwie członkowskim do celów współpracy z Komisją, który to punkt działałby jako wyłączny punkt obsługi w odniesieniu do spraw dotyczących zamówień publicznych w danym państwie członkowskim. Funkcję tę mogą sprawować osoby lub struktury będące już w regularnym kontakcie z Komisją w sprawach dotyczących zamówień publicznych – mogą to być krajowe punkty kontaktowe, członkowie Komitetu Doradczego ds. Zamówień Publicznych, członkowie sieci zamówień publicznych lub krajowe instancje koordynacyjne.

(132)

Możliwość prześledzenia i przejrzystość procesu podejmowania decyzji w postępowaniach o udzielenie zamówienia są niezbędne do zapewnienia prawidłowości tych postępowań, w tym skutecznego zwalczania korupcji i oszustw. Instytucje zamawiające powinny zatem przechowywać kopie zawartych umów o wysokiej wartości, by móc udostępnić te dokumenty zainteresowanym stronom zgodnie z mającymi zastosowanie przepisami o dostępie do dokumentów. Ponadto istotne elementy i decyzje w ramach poszczególnych postępowań o udzielenie zamówienia powinny być udokumentowane przez podmioty zamawiające w sprawozdaniu na temat zamówienia. Aby unikać obciążeń administracyjnych tam, gdzie to możliwe, należy zezwolić na to, by stosowne sprawozdanie na temat zamówienia zawierało odniesienia do informacji zawartych już w odnośnym ogłoszeniu o udzieleniu zamówienia. Zarządzane przez Komisję elektroniczne systemy publikowania tych ogłoszeń także powinny zostać udoskonalone z myślą o ułatwianiu wprowadzania danych; jednocześnie należy ułatwić dostęp do sprawozdań ogólnych i wymianę danych między systemami.

(133)

W interesie upraszczania procedur administracyjnych oraz w celu zmniejszenia obciążeń dla państw członkowskich Komisja powinna okresowo sprawdzać, czy jakość i kompletność informacji zawartych w ogłoszeniach publikowanych w związku z postępowaniami o udzielenie zamówień publicznych są wystarczające, by umożliwić Komisji zdobycie informacji statystycznych, które w innym przypadku musiałyby przekazywać państwa członkowskie.

(134)

Skuteczna współpraca administracyjna jest konieczna do wymiany informacji potrzebnych do prowadzenia postępowań o udzielenie zamówienia w sytuacjach transgranicznych, zwłaszcza w odniesieniu do weryfikacji podstaw wykluczenia i kryteriów kwalifikacji oraz stosowania norm jakościowych i środowiskowych. System wymiany informacji na rynku wewnętrznym (IMI) ustanowiony na mocy rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1024/2012 (28) mógłby stanowić przydatny elektroniczny sposób ułatwiania i pogłębiania współpracy administracyjnej, zarządzając wymianą informacji na podstawie prostych i ujednoliconych procedur przezwyciężających bariery językowe. Należy zatem jak najszybciej uruchomić projekt pilotażowy, by przetestować zasadność rozszerzenia systemu IMI na wymianę informacji na mocy niniejszej dyrektywy.

(135)

W celu dostosowania się do szybkich zmian technicznych, gospodarczych i regulacyjnych, należy przekazać Komisji uprawnienia do przyjmowania aktów zgodnie z art. 290 TFUE w odniesieniu do pewnych elementów innych niż istotne niniejszej dyrektywy. Ze względu na konieczność przestrzegania umów międzynarodowych Komisji powinno przysługiwać uprawnienie do zmiany procedur technicznych dotyczących metod wyliczania progów, jak również do okresowej korekty samych progów; odniesienia do nomenklatury CPV mogą podlegać zmianom regulacyjnym na szczeblu Unii i należy uwzględnić te zmiany w treści niniejszej dyrektywy; techniczne szczegóły i właściwości urządzeń do elektronicznego odbioru należy aktualizować zgodnie z postępem technologicznym; konieczne jest również powierzenie Komisji uprawnienia do nakładania wymogu stosowania pewnych standardów technicznych w zakresie komunikacji elektronicznej w celu zagwarantowania interoperacyjności formatów technicznych, standardów dotyczących procesów i przesyłania komunikatów w postępowaniach o udzielenie zamówień prowadzonych z użyciem elektronicznych środków komunikacji, z uwzględnieniem postępu technologicznego; Komisja powinna również posiadać uprawnienia do dostosowywania wykazu unijnych aktów ustawodawczych ustanawiających wspólne metody kalkulacji kosztów cyklu życia; wykaz międzynarodowych konwencji w dziedzinie prawa socjalnego i prawa ochrony środowiska oraz wykaz unijnego prawodawstwa, którego wdrożenie stanowi podstawę, aby domniemywać, że dostęp do danego rynku jest swobodny, a także załącznik II ustanawiający wykaz aktów prawnych, jakie uwzględnia się przy ocenie istnienia praw specjalnych lub wyłącznych, należy w trybie pilnym dostosować w celu uwzględnienia środków przyjętych na zasadzie sektorowej. Aby zaspokoić te potrzeby, Komisja powinna zostać uprawniona do aktualizowania tych wykazów. Szczególnie ważne jest, aby Komisja prowadziła odpowiednie konsultacje podczas swych prac przygotowawczych, również z ekspertami. Przygotowując i opracowując akty delegowane, Komisja powinna zapewnić jednoczesne, terminowe i odpowiednie przekazywanie stosownych dokumentów Parlamentowi Europejskiemu i Radzie.

(136)

W odniesieniu do stosowania niniejszej dyrektywy Komisja powinna konsultować się ze stosownymi grupami ekspertów w dziedzinie elektronicznych zamówień publicznych, zapewniając wyważony skład głównych grup zainteresowanych stron.

(137)

Aby zapewnić jednolite warunki wykonywania niniejszej dyrektywy, należy powierzyć Komisji uprawnienia wykonawcze w zakresie określenia procedury przesyłania i publikacji danych, o których mowa w załączniku IX, oraz procedur sporządzania i przekazywania ogłoszeń, a także opracowania standardowych formularzy do publikacji ogłoszeń. Uprawnienia te powinny być wykonywane zgodnie z rozporządzeniem Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 182/2011 (29).

(138)

W przypadku przyjmowania aktów wykonawczych dotyczących standardowych formularzy do publikacji ogłoszeń, które to akty nie mają żadnych skutków finansowych ani nie wpływają na charakter i zakres obowiązków wynikających z niniejszej dyrektywy, należy stosować procedurę doradczą. Akty te bowiem charakteryzują się tym, że mają wyłącznie administracyjny cel i służą ułatwieniu stosowania zasad określonych w niniejszej dyrektywie.

Ponadto decyzje mające na celu ustalenie, czy dana działalność bezpośrednio podlega konkurencji na rynkach, do których dostęp jest swobodny, należy przyjmować zgodnie z ramami zapewniającymi jednolite warunki wykonania tego przepisu. Należy w związku z tym powierzyć Komisji uprawnienia wykonawcze również w zakresie szczegółowych przepisów dotyczących wykonania procedury przewidzianej w art. 35, mającej na celu ustalenie, czy zastosowanie ma art. 34, a także w zakresie samych aktów wykonawczych. Uprawnienia te powinny być wykonywane zgodnie z rozporządzeniem (UE) nr 182/2011. Do celów przyjęcia tych aktów wykonawczych należy stosować procedurę doradczą.

(139)

Komisja powinna dokonać przeglądu skutków, jakie dla rynku wewnętrznego ma stosowanie progów, i przedstawić na ten temat sprawozdanie Parlamentowi Europejskiemu i Radzie. Komisja powinna przy tym wziąć pod uwagę takie czynniki, jak poziom zamówień transgranicznych, udział MŚP, koszty transakcji oraz stosunek kosztów do korzyści.

Zgodnie z jego art. XXII ust. 7 wspomniane wcześniej Porozumienie GPA podlega dalszym negocjacjom trzy lata po jego wejściu w życie, a później okresowo. W związku z tym należy sprawdzić zasadność poziomu progów, mając na uwadze wpływ inflacji, z uwagi na to, że w Porozumieniu GPA od dawna nie wprowadzono zmian dotyczących progów; gdyby poziom progów miał się w związku z tym zmienić, Komisja powinna, w stosownych przypadkach, przyjąć wniosek w sprawie aktu prawnego zmieniającego progi określone w niniejszej dyrektywie.

(140)

Ponieważ cel niniejszej dyrektywy, a mianowicie koordynacja przepisów ustawowych, wykonawczych i administracyjnych państw członkowskich mających zastosowanie do niektórych postępowań o udzielenie zamówień publicznych, nie może być osiągnięty w sposób wystarczający przez państwa członkowskie, natomiast ze względu na jego rozmiary i skutki możliwe jest lepsze jego osiągnięcie na poziomie Unii, może ona podjąć działania zgodnie z zasadą pomocniczości określoną w art. 5 Traktatu o Unii Europejskiej. Zgodnie z zasadą proporcjonalności, określoną w tym artykule, niniejsza dyrektywa nie wykracza poza to, co jest konieczne do osiągnięcia tego celu.

(141)

Należy uchylić dyrektywę 2004/17/WE.

(142)

Zgodnie ze wspólną deklaracją polityczną państw członkowskich i Komisji, dotyczącą dokumentów wyjaśniających z dnia 28 września 2011 r., państwa członkowskie zobowiązały się do dołączania, w uzasadnionych przypadkach, do powiadomień o środkach transpozycji co najmniej jednego dokumentu wyjaśniającego związki między elementami dyrektywy a odpowiadającymi im częściami krajowych instrumentów transpozycyjnych. W odniesieniu do niniejszej dyrektywy prawodawca uznaje, że złożenie tych dokumentów jest uzasadnione,

TYTUŁ I:

ROZDZIAŁ I:

Artykuł 1:

Artykuł 2:

Artykuł 3:

Artykuł 4:

Artykuł 5:

Artykuł 6:

ROZDZIAŁ II:

Artykuł 7:

Artykuł 8:

Artykuł 9:

Artykuł 10:

Artykuł 11:

Artykuł 12:

Artykuł 13:

Artykuł 14:

ROZDZIAŁ III:

SEKCJA 1:

Artykuł 15:

Artykuł 16:

Artykuł 17:

SEKCJA 2:

Podsekcja 1:

Artykuł 18:

Artykuł 19:

Artykuł 20:

Artykuł 21:

Artykuł 22:

Artykuł 23:

Podsekcja 2:

Artykuł 24:

Artykuł 25:

Artykuł 26:

Artykuł 27:

Podsekcja 3:

Artykuł 28:

Artykuł 29:

Artykuł 30:

Artykuł 31:

Podsekcja 4:

Artykuł 32:

Artykuł 33:

Podsekcja 5:

Artykuł 34:

Artykuł 35:

ROZDZIAŁ IV:

Artykuł 36:

Artykuł 37:

Artykuł 38:

Artykuł 39:

Artykuł 40:

Artykuł 41:

Artykuł 42:

TYTUŁ II:

ROZDZIAŁ I:

Artykuł 43:

Artykuł 44:

Artykuł 45:

Artykuł 46:

Artykuł 47:

Artykuł 48:

Artykuł 49:

Artykuł 50:

ROZDZIAŁ II:

Artykuł 51:

Artykuł 52:

Artykuł 53:

Artykuł 54:

Artykuł 55:

Artykuł 56:

Artykuł 57:

ROZDZIAŁ III:

SEKCJA 1:

Artykuł 58:

Artykuł 59:

Artykuł 60:

Artykuł 61:

Artykuł 62:

Artykuł 63:

Artykuł 64:

Artykuł 65:

Artykuł 66:

SEKCJA 2:

Artykuł 67:

Artykuł 68:

Artykuł 69:

Artykuł 70:

Artykuł 71:

Artykuł 72:

Artykuł 73:

Artykuł 74:

Artykuł 75:

SEKCJA 3:

Artykuł 76:

Podsekcja 1:

Artykuł 77:

Artykuł 78:

Artykuł 79:

Artykuł 80:

Artykuł 81:

Podsekcja 2:

Artykuł 82:

Artykuł 83:

Artykuł 84:

SEKCJA 4:

Artykuł 85:

Artykuł 86:

ROZDZIAŁ IV:

Artykuł 87:

Artykuł 88:

Artykuł 89:

Artykuł 90:

TYTUŁ III:

ROZDZIAŁ I:

Artykuł 91:

Artykuł 92:

Artykuł 93:

Artykuł 94:

ROZDZIAŁ II:

Artykuł 95:

Artykuł 96:

Artykuł 97:

Artykuł 98:

TYTUŁ IV:

Artykuł 99:

Artykuł 100:

Artykuł 101:

Artykuł 102:

TYTUŁ V:

Artykuł 103:

Artykuł 104:

Artykuł 105:

Artykuł 106:

Artykuł 107:

Artykuł 108:

Artykuł 109:

Artykuł 110:

ZAŁĄCZNIK I:

ZAŁĄCZNIK II:

ZAŁĄCZNIK III:

ZAŁĄCZNIK IV:

ZAŁĄCZNIK V:

ZAŁĄCZNIK VI Część A:

ZAŁĄCZNIK VI Część B:

ZAŁĄCZNIK VII:

ZAŁĄCZNIK VIII:

ZAŁĄCZNIK IX:

ZAŁĄCZNIK X:

ZAŁĄCZNIK XI:

ZAŁĄCZNIK XII:

ZAŁĄCZNIK XIII:

ZAŁĄCZNIK XIV:

ZAŁĄCZNIK XV:

ZAŁĄCZNIK XVI:

ZAŁĄCZNIK XVII:

ZAŁĄCZNIK XVIII:

ZAŁĄCZNIK XIX:

ZAŁĄCZNIK XX:

ZAŁĄCZNIK XXI:

1)

„zamówienia na dostawy, roboty budowlane i usługi” oznaczają umowy o charakterze odpłatnym zawierane na piśmie pomiędzy jednym lub wieloma podmiotami zamawiającymi a jednym lub wieloma wykonawcami, których przedmiotem jest wykonanie robót budowlanych, dostawa produktów lub świadczenie usług;

2)

„zamówienia na roboty budowlane” oznaczają zamówienia, których przedmiotem jest jedno z następujących działań:

3)

„obiekt budowlany” oznacza wynik całości robót budowlanych w zakresie budownictwa lub inżynierii lądowej i wodnej, który może samoistnie spełniać funkcję gospodarczą lub techniczną;

4)

„zamówienia na dostawy” oznaczają zamówienia, których przedmiotem jest zakup, dzierżawa, najem lub leasing, z opcją lub bez opcji zakupu, produktów. Zamówienie na dostawy może obejmować dodatkowo rozmieszczenie i instalację produktów;

5)

„zamówienia na usługi” oznaczają zamówienia, których przedmiotem jest świadczenie usług innych niż te, o których mowa w pkt 2;

6)

„wykonawca” oznacza każdą osobę fizyczną lub prawną lub podmiot zamawiający lub grupę takich osób lub podmiotów, w tym każde tymczasowe stowarzyszenie przedsiębiorstw, które oferują na rynku wykonanie robót budowlanych lub obiektu budowlanego, dostawę produktów lub świadczenie usług;

7)

„oferent” oznacza wykonawcę, który złożył ofertę;

8)

„kandydat” oznacza wykonawcę, który ubiegał się o zaproszenie lub został zaproszony do udziału w procedurze ograniczonej lub negocjacyjnej, dialogu konkurencyjnym lub partnerstwie innowacyjnym;

9)

„dokumenty zamówienia” oznaczają wszelkie dokumenty, które wytworzył lub do których odwołuje się podmiot zamawiający w celu opisania lub określenia elementów zamówienia lub postępowania, w tym ogłoszenie o zamówieniu, okresowe ogłoszenie informacyjne lub ogłoszenia o istnieniu systemu kwalifikowania, gdy są one stosowane jako zaproszenie do ubiegania się o zamówienie, specyfikacje techniczne, dokument opisowy, proponowane warunki umowy, formaty przedstawiania dokumentów przez kandydatów i oferentów, informacje na temat mających ogólne zastosowanie obowiązków oraz wszelkie dokumenty dodatkowe;

10)

„scentralizowane działania zakupowe” oznaczają działania prowadzone w trybie ciągłym w jednej z następujących form:

11)

„pomocnicze działania zakupowe” oznaczają działania polegające na zapewnieniu wsparcia dla działań zakupowych, w szczególności w następujących formach:

12)

„centralna jednostka zakupująca” oznacza podmiot zamawiający w rozumieniu art. 4 ust. 1 niniejszej dyrektywy lub instytucję zamawiającą w rozumieniu art. 2 pkt 1 dyrektywy 2014/24/UE, które realizują scentralizowane działania zakupowe oraz, ewentualnie, pomocnicze działania zakupowe.

Zamówienia realizowane przez centralną jednostkę zakupującą w celu wykonania scentralizowanych działań zakupowych uznaje się za zamówienia do celów wykonywania jednego z rodzajów działalności, o których mowa w art. 8–14. Art. 18 nie ma zastosowania do zamówień realizowanych przez centralną jednostkę zakupującą w celu wykonania scentralizowanych działań zakupowych;

13)

„dostawca usług w zakresie obsługi zamówień” oznacza podmiot publiczny lub prywatny, który oferuje pomocnicze działania zakupowe na rynku;

14)

„pisemne” lub „na piśmie” oznacza każde wyrażenie złożone ze słów lub cyfr, które można odczytać, powielić, a następnie przekazać, w tym informacje przesyłane i przechowywane za pomocą środków elektronicznych;

15)

„środki elektroniczne” oznaczają sprzęt elektroniczny do przetwarzania (w tym także kompresji cyfrowej) i przechowywania danych, które są przesyłane, przekazywane i odbierane za pomocą przewodów, fal radiowych, środków optycznych lub innych środków elektromagnetycznych;

16)

„cykl życia” oznacza wszystkie kolejne lub powiązane ze sobą etapy, w tym działania badawczo-rozwojowe, które należy wykonać, produkcję, wprowadzenie do obrotu i jego warunki, transport, użytkowanie i utrzymanie, w całym okresie istnienia produktu lub obiektu budowlanego lub świadczenia usługi, od nabycia surowca lub wytworzenia zasobów po wywóz, usunięcie i utylizację;

17)

„konkursy” oznaczają procedury, które umożliwiają podmiotowi zamawiającemu nabycie planu lub projektu wybranego przez sąd konkursowy po przeprowadzeniu postępowania konkursowego z przyznaniem lub bez przyznania nagród, przede wszystkim w dziedzinie urbanistyki i planowania przestrzennego, architektury oraz inżynierii lub przetwarzania danych;

18)

„innowacje” oznaczają wdrażanie nowego lub znacznie udoskonalonego produktu, usługi lub procesu, w tym między innymi procesów produkcji, budowy lub konstrukcji, nowej metody marketingowej lub nowej metody organizacji w działalności przedsiębiorczej, organizowaniu pracy, lub w relacjach zewnętrznych, m.in. po to, by pomóc rozwiązać wyzwania społeczne lub wspierać strategię „Europa 2020” na rzecz inteligentnego, zrównoważonego rozwoju sprzyjającego włączeniu społecznemu;

19)

„etykieta” oznacza dowolny dokument, zaświadczenie lub poświadczenie potwierdzające, że dane obiekty budowlane, produkty, usługi, procesy lub procedury spełniają określone wymogi;

20)

„wymóg lub wymogi dotyczące etykiet” oznaczają wymogi, które dane obiekty budowlane, produkty, usługi, procesy lub procedury muszą spełniać, by uzyskać daną etykietę.

a)

został utworzony w konkretnym celu zaspokajania potrzeb w interesie ogólnym, które nie mają charakteru przemysłowego ani handlowego;

b)

posiada osobowość prawną; oraz

c)

jest finansowany w przeważającej części przez państwo, władze regionalne lub lokalne lub inne podmioty prawa publicznego; bądź jego zarząd podlega nadzorowi ze strony tych władz lub podmiotów; bądź ponad połowa członków jego organu administrującego, zarządzającego lub nadzorczego została wyznaczona przez państwo, władze regionalne lub lokalne, lub przez inne podmioty prawa publicznego.

a)

są instytucjami zamawiającymi lub przedsiębiorstwami publicznymi i które prowadzą jeden z rodzajów działalności wymienionych w art. 8–14;

b)

w przypadku gdy nie są instytucjami zamawiającymi lub przedsiębiorstwami publicznymi, wykonują pośród prowadzonych przez nie rodzajów działalności jeden z rodzajów działalności wymienionych w art. 8–14, bądź dowolne połączenie tych rodzajów działalności, i korzystają z praw specjalnych lub wyłącznych przyznanych przez właściwy organ państwa członkowskiego.

a)

posiadają większość subskrybowanego kapitału przedsiębiorstwa;

b)

kontrolują większość głosów przypadających na akcje emitowane przez przedsiębiorstwo;

c)

mogą powoływać ponad połowę członków organu administrującego, zarządzającego lub nadzorczego przedsiębiorstwa.

a)

procedury udzielania zamówienia z uprzednim zaproszeniem do ubiegania się o zamówienie zgodnie z dyrektywą 2014/24/UE, dyrektywą 2009/81/WE, dyrektywą 2014/23/UE lub niniejszą dyrektywą;

b)

procedury, których podstawę stanowią inne unijne akty prawne wymienione w załączniku II, zapewniające odpowiednią uprzednią przejrzystość w zakresie przyznawania zezwoleń w oparciu o obiektywne kryteria.

a)

zamówienia udziela się zgodnie z dyrektywą 2014/24/UE, jeżeli jeden z rodzajów działalności, którego to zamówienie ma dotyczyć, podlega niniejszej dyrektywie, a drugi – dyrektywie 2014/24/UE;

b)

zamówienia udziela się zgodnie z niniejszą dyrektywą, jeżeli jeden z rodzajów działalności, którego to zamówienie ma dotyczyć, podlega niniejszej dyrektywie, a drugi – dyrektywie 2014/23/UE;

c)

zamówienia udziela się zgodnie z niniejszą dyrektywą, jeżeli jeden z rodzajów działalności, podlega niniejszej dyrektywie, a drugi nie podlega ani niniejszej dyrektywie, ani dyrektywie 2014/24/UE, ani dyrektywie 2014/23/UE.

a)

zapewniania lub obsługi stałych sieci przeznaczonych do świadczenia usług dla odbiorców publicznych w związku z produkcją, transportem lub dystrybucją gazu lub energii cieplnej;

b)

dostaw gazu lub energii cieplnej do takich sieci.

a)

produkcja gazu lub energii cieplnej przez dany podmiot zamawiający stanowi nieuniknioną konsekwencję prowadzenia innego rodzaju działalności niż wymienione w ust. 1 niniejszego artykułu lub w art. 9–11;

b)

dostawy do publicznej sieci mają na celu wyłącznie ekonomiczną eksploatację wspomnianej produkcji i stanowią nie więcej niż 20 % wielkości obrotów podmiotu zamawiającego, ustalonej na podstawie średniego poziomu w trzech poprzednich latach, łącznie z rokiem bieżącym.

a)

zapewniania lub obsługi stałych sieci przeznaczonych do świadczenia usług dla odbiorców publicznych w związku z produkcją, transportem lub dystrybucją energii elektrycznej;

b)

dostaw energii elektrycznej do takich sieci.

a)

produkcja energii elektrycznej przez dany podmiot zamawiający ma miejsce, gdyż jej zużycie jest niezbędne do prowadzenia innego rodzaju działalności niż wymienione w ust. 1 niniejszego artykułu lub w art. 8, 10 i 11;

b)

dostawy do publicznej sieci uzależnione są wyłącznie od własnego zużycia danego podmiotu zamawiającego i nie przekraczają 30 % wielkości jego łącznej produkcji energii, ustalonej na podstawie średniego poziomu w trzech poprzednich latach, łącznie z rokiem bieżącym.

a)

zapewniania lub obsługi stałych sieci przeznaczonych do świadczenia usług dla odbiorców publicznych w związku z produkcją, transportem lub dystrybucją wody pitnej;

b)

dostaw wody pitnej do takich sieci.

a)

projektami dotyczącymi inżynierii wodnej, nawadniania lub melioracji, pod warunkiem że ilość wody wykorzystywanej do celów dostaw wody pitnej stanowi ponad 20 % łącznej ilości wody dostępnej dzięki wspomnianym projektom lub instalacjom nawadniającym lub melioracyjnym;

b)

odprowadzaniem lub oczyszczaniem ścieków.

a)

produkcja wody pitnej przez dany podmiot zamawiający ma miejsce, gdyż jej zużycie jest niezbędne do prowadzenia innego rodzaju działalności niż wymienione w art. 8–11;

b)

dostawy do publicznej sieci uzależnione są wyłącznie od własnego zużycia danego podmiotu zamawiającego i nie przekraczają 30 % wielkości jego łącznej produkcji wody pitnej, ustalonej na podstawie średniego poziomu w trzech poprzednich latach, łącznie z rokiem bieżącym.

a)

usług pocztowych;

b)

usług innych niż usługi pocztowe, pod warunkiem że wspomniane usługi są świadczone przez podmiot, który świadczy również usługi pocztowe w rozumieniu ust. 2 lit. b) niniejszego artykułu, oraz jeżeli warunki określone w art. 34 ust. 1 nie są spełnione w odniesieniu do usług objętych ust. 2 lit. b) niniejszego artykułu.

a)

„przesyłka pocztowa” oznacza przesyłkę opatrzoną adresem w ostatecznej formie, w której ma być przewieziona, niezależnie od wagi. Poza przesyłkami z korespondencją przesyłki takie obejmują także, na przykład, książki, katalogi, gazety, czasopisma i paczki pocztowe zawierające towar mający wartość handlową lub niemający takiej wartości, niezależnie od wagi;

b)

„usługi pocztowe” oznaczają usługi obejmujące przyjmowanie, sortowanie, przemieszczanie i doręczanie przesyłek pocztowych. Uwzględnia się zarówno usługi objęte zakresem usługi powszechnej, ustanowionej zgodnie z dyrektywą 97/67/WE, jak i usługi nieobjęte tym zakresem;

c)

„usługi inne niż usługi pocztowe” oznaczają usługi świadczone w poniższych obszarach:

a)

wydobycia ropy naftowej lub gazu;

b)

poszukiwania lub wydobycia, węgla lub innych paliw stałych.

a)

414 000 EUR w przypadku zamówień na dostawy i usługi oraz konkursów;

b)

5 186 000 EUR w przypadku zamówień na roboty budowlane;

c)

1 000 000 EUR w przypadku zamówień na usługi społeczne i inne szczególne usługi wymienione w załączniku XVII.

a)

całkowita rzeczywista wartość kolejnych zamówień tego samego typu, udzielonych w ciągu poprzednich 12 miesięcy lub w poprzednim roku budżetowym, skorygowana, gdy jest to możliwe, tak by uwzględnić zmiany w ilości lub w wartości, które mogły wystąpić w ciągu 12 miesięcy następujących od udzielenia pierwszego zamówienia;

b)

lub całkowita szacunkowa wartość kolejnych zamówień udzielonych w ciągu 12 miesięcy następujących po realizacji pierwszej dostawy lub w trakcie roku budżetowego, jeżeli jest on dłuższy niż 12 miesięcy.

a)

w przypadku umów w sprawie zamówień na czas określony, jeżeli okres obowiązywania wynosi 12 miesięcy lub mniej – całkowita szacunkowa wartość zamówienia w okresie obowiązywania umowy, a jeżeli okres obowiązywania przekracza 12 miesięcy – całkowita wartość zamówienia, łącznie z szacunkową wartością końcową;

b)

w przypadku umów w sprawie zamówień na czas nieokreślony lub umów, których okres obowiązywania nie może zostać określony – wartość miesięczna pomnożona przez 48.

a)

usługi ubezpieczeniowe: należna składka oraz inne rodzaje wynagrodzenia;

b)

usługi bankowe i inne usługi finansowe: opłaty, należne prowizje, odsetki oraz inne rodzaje wynagrodzenia;

c)

zamówienia na wykonanie projektu: opłaty i należne prowizje oraz inne rodzaje wynagrodzenia.

a)

w przypadku umów w sprawie zamówień na czas określony, jeżeli okres obowiązywania wynosi 48 miesięcy lub mniej – całkowita wartość zamówienia przez cały okres obowiązywania umowy;

b)

w przypadku umów w sprawie zamówień na czas nieokreślony lub o okresie obowiązywania dłuższym niż 48 miesięcy – wartość miesięczna pomnożona przez 48.

a)

instrumentem prawnym tworzącym zobowiązania prawnomiędzynarodowe, takim jak umowa międzynarodowa zawarta zgodnie z Traktatami między państwem członkowskim a co najmniej jednym państwem trzecim lub ich jednostkami terytorialnymi i obejmująca roboty budowlane, dostawy lub usługi przeznaczone na potrzeby wspólnej realizacji lub eksploatacji projektu przez sygnatariuszy;

b)

przez organizację międzynarodową.

a)

nabycia lub najmu, bez względu na sposób finansowania, gruntu, istniejących budynków lub innych nieruchomości lub praw do nich;

b)

usług arbitrażowych i pojednawczych;

c)

dowolnej z następujących usług prawnych:

d)

usług finansowych związanych z emisją, sprzedażą, zakupem lub zbyciem papierów wartościowych lub innych instrumentów finansowych w rozumieniu dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2004/39/WE (33) oraz operacji przeprowadzanych z Europejskim Instrumentem Stabilności Finansowej i Europejskim Mechanizmem Stabilności;

e)

pożyczek, bez względu na to, czy wiążą się one z emisją, sprzedażą, zakupem lub zbyciem papierów wartościowych lub innych instrumentów finansowych;

f)

umów o pracę;

g)

usług publicznych w zakresie transportu pasażerskiego koleją lub metrem;

h)

obrony cywilnej, ochrony ludności i zapobiegania niebezpieczeństwom, świadczonych przez organizacje lub stowarzyszenia o charakterze niekomercyjnym i objętych kodami CPV: 75250000-3, 75251000-0, 75251100-1, 75251110-4, 75251120-7, 75252000-7, 75222000-8; 98113100-9 oraz 85143000-3, z wyjątkiem usług transportu sanitarnego pacjentów;

i)

zamówień na czas antenowy lub dostarczanie audycji, które to zamówienia są udzielane dostawcom audiowizualnych lub radiowych usług medialnych. Do celów niniejszej litery termin „dostawca usług medialnych” ma to samo znaczenie co w art. 1 ust. 1 lit. d) dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2010/13/UE (34). Termin „audycja” ma to samo znaczenie co w art. 1 ust. 1 lit. b) tej dyrektywy, ale obejmuje także audycje radiowe i materiały do audycji radiowych. Ponadto, do celów niniejszego przepisu, termin „materiały do audycji” ma to samo znaczenie co termin „audycja”.

a)

zamówień na zakup wody, jeżeli udzielane są przez podmioty zamawiające prowadzące jedną lub obie działalności związane z wodą pitną, o których mowa w art. 10 ust. 1;

b)

zamówień udzielanych przez podmioty zamawiające, które same aktywnie działają w sektorze energetyki poprzez zaangażowanie w działalność, o której mowa w art. 8 ust. 1, art. 9 ust. 1 lub art. 14, w zakresie dostaw:

a)

zamówień objętych zakresem dyrektywy 2009/81/WE;

b)

zamówień, do których dyrektywa 2009/81/WE nie ma zastosowania zgodnie z jej art. 8, 12 i 13.

a)

w przypadku gdy część danego zamówienia jest objęta art. 346 TFUE, zamówienia można udzielić bez stosowania niniejszej dyrektywy, pod warunkiem że udzielenie jednego zamówienia jest uzasadnione z przyczyn obiektywnych;

b)

w przypadku gdy część danego zamówienia jest objęta dyrektywą 2009/81/WE, zamówienia można udzielić zgodnie z tą dyrektywą, pod warunkiem że udzielenie jednego zamówienia jest uzasadnione z przyczyn obiektywnych. Niniejsza litera pozostaje bez uszczerbku dla progów i wyłączeń przewidzianych w wymienionej dyrektywie.

a)

podlegającego przepisom dyrektywy 2009/81/WE; lub

b)

objętego postanowieniami art. 346 TFUE;

a)

umową międzynarodową lub porozumieniem międzynarodowym zawartymi zgodnie z Traktatami między państwem członkowskim a co najmniej jednym państwem trzecim lub jego jednostkami terytorialnymi i obejmującymi roboty budowlane, dostawy lub usługi przeznaczone na potrzeby wspólnej realizacji lub eksploatacji projektu przez sygnatariuszy;

b)

umową międzynarodową lub porozumieniem międzynarodowym związanymi ze stacjonowaniem wojsk i dotyczącymi przedsięwzięć państwa członkowskiego lub państwa trzeciego;

c)

przez organizację międzynarodową.

a)

instytucja zamawiająca sprawuje nad daną osobą prawną kontrolę podobną do kontroli, jaką sprawuje nad własnymi jednostkami;

b)

ponad 80 % działalności kontrolowanej osoby prawnej jest prowadzone w ramach wykonywania zadań powierzonych jej przez instytucję zamawiającą sprawującą kontrolę lub przez inne osoby prawne kontrolowane przez tę instytucję zamawiającą;

c)

w kontrolowanej osobie prawnej nie ma bezpośredniego udziału kapitału prywatnego, z wyjątkiem form udziału kapitału prywatnego o charakterze niekontrolującym i nieblokującym, wymaganych na mocy przepisów prawa krajowego, zgodnie z Traktatami, oraz niewywierających decydującego wpływu na kontrolowaną osobę prawną.

a)

instytucja zamawiająca, wspólnie z innymi instytucjami zamawiającymi, sprawuje nad daną osobą prawną kontrolę podobną do kontroli, jaką sprawują one nad własnymi jednostkami;

b)

ponad 80 % działalności tej osoby prawnej jest prowadzone w ramach wykonywania zadań powierzonych jej przez instytucje zamawiające sprawujące kontrolę lub przez inne osoby prawne kontrolowane przez te same instytucje zamawiające; oraz

c)

w kontrolowanej osobie prawnej nie ma bezpośredniego udziału kapitału prywatnego, z wyjątkiem form udziału kapitału prywatnego o charakterze niekontrolującym i nieblokującym, wymaganych na mocy przepisów prawa krajowego, zgodnie z Traktatami, oraz nie wywierających decydującego wpływu na kontrolowaną osobę prawną.

(i)

w skład organów decyzyjnych kontrolowanej osoby prawnej wchodzą przedstawiciele wszystkich uczestniczących instytucji zamawiających. Poszczególni przedstawiciele mogą reprezentować niektóre lub wszystkie uczestniczące instytucje zamawiające;

(ii)

wspomniane instytucje zamawiające są w stanie wspólnie wywierać decydujący wpływ na cele strategiczne oraz istotne decyzje kontrolowanej osoby prawnej; oraz

(iii)

kontrolowana osoba prawna nie działa w interesie sprzecznym z interesami instytucji zamawiających sprawujących nad nią kontrolę.

a)

umowa ustanawia lub wdraża współpracę między uczestniczącymi instytucjami zamawiającymi w celu zapewnienia wykonania usług publicznych, które muszą one wykonać, z myślą o realizacji celów, które im wspólnie przyświecają;

b)

wdrożeniem tej współpracy kierują jedynie względy związane z interesem publicznym; oraz

c)

uczestniczące instytucje zamawiające wykonują na otwartym rynku mniej niż 20 % działalności będącej przedmiotem współpracy.

a)

może, bezpośrednio lub pośrednio, podlegać dominującemu wpływowi podmiotu zamawiającego;

b)

może wywierać dominujący wpływ na podmiot zamawiający; lub

c)

wspólnie z podmiotem zamawiającym, podlega dominującemu wpływowi innego przedsiębiorstwa z mocy prawa własności, udziału finansowego lub obowiązujących go przepisów.

a)

przez podmiot zamawiający przedsiębiorstwu powiązanemu; ani

b)

przez przedsięwzięcie typu joint venture, utworzone wyłącznie przez kilka podmiotów zamawiających w celu prowadzenia działalności opisanej art. 8–14, na rzecz przedsiębiorstwa powiązanego z jednym z tych podmiotów zamawiających.

a)

zamówień na usługi, pod warunkiem że co najmniej 80 % średniego całkowitego obrotu przedsiębiorstwa powiązanego w ciągu poprzednich trzech lat, z uwzględnieniem wszystkich usług wykonanych przez to przedsiębiorstwo, pochodzi ze świadczenia usług dla podmiotu zamawiającego lub innych przedsiębiorstw, z którymi jest ono powiązane;

b)

zamówień na dostawy, pod warunkiem że co najmniej 80 % średniego całkowitego obrotu przedsiębiorstwa powiązanego, z uwzględnieniem wszystkich dostaw wykonanych przez to przedsiębiorstwo, w ciągu poprzednich trzech lat pochodzi z wykonania dostaw dla podmiotu zamawiającego lub innych przedsiębiorstw, z którymi jest ono powiązane;

c)

zamówień na roboty budowlane, pod warunkiem że co najmniej 80 % średniego całkowitego obrotu przedsiębiorstwa powiązanego, z uwzględnieniem wszystkich robót budowlanych wykonanych przez to przedsiębiorstwo, w ciągu poprzednich trzech lat pochodzi z wykonania robót budowlanych dla podmiotu zamawiającego lub innych przedsiębiorstw, z którymi jest ono powiązane.

a)

przez przedsięwzięcie typu joint venture, utworzone wyłącznie przez kilka podmiotów zamawiających w celu prowadzenia działalności w rozumieniu art. 8–14, jednemu z tych podmiotów zamawiających; ani

b)

przez podmiot zamawiający takiemu przedsięwzięciu typu joint venture, w którego skład wchodzi ten podmiot zamawiający.

a)

nazwy danych przedsiębiorstw lub przedsięwzięć typu joint venture;

b)

charakter i wartość danych zamówień;

c)

dowody uznane przez Komisję za niezbędne, by potwierdzić, że stosunki między przedsiębiorstwem lub przedsięwzięciem typu joint venture, którym udzielane są zamówienia, a podmiotem zamawiającym odpowiadają wymogom art. 29 lub 30.

a)

korzyści z tych usług przypadają wyłącznie podmiotowi zamawiającemu na potrzeby jego własnej działalności; oraz

b)

całość wynagrodzenia za świadczoną usługę wypłaca podmiot zamawiający.

a)

przestrzegał zasad niedyskryminacji oraz konkurencji w odniesieniu do udzielania zamówień na dostawy, roboty budowlane i usługi, w szczególności w zakresie udostępniania wykonawcom informacji o planowanych przez dany podmiot zamówieniach;

b)

przekazywał Komisji, na warunkach określonych w decyzji Komisji 93/327/EWG (37), informacje dotyczące udzielanych przez niego zamówień.

a)

Komisja przyjęła akt wykonawczy stwierdzający stosowalność art. 34 ust. 1 w terminie przewidzianym w załączniku IV;

b)

Komisja nie przyjęła aktu wykonawczego w terminie przewidzianym w załączniku IV.

a)

publikacji do celów informacyjnych w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej daty, która rozpoczyna oraz kończy bieg terminów określonych w załączniku IV ust. 1, w tym ewentualnych przedłużeń lub zawieszeń tych terminów, jak przewidziano w tym załączniku;

b)

publikacji informacji na temat ewentualnej stosowalności art. 34 ust. 1 zgodnie z ust. 3 akapit drugi lit. b) niniejszego artykułu;

c)

przepisów wykonawczych określających formę, treść oraz inne szczegóły dotyczące wniosków składanych na podstawie ust. 1 niniejszego artykułu.

a)

z uwagi na specjalistyczny charakter zamówienia, zastosowanie elektronicznych środków komunikacji wymagałoby szczególnych narzędzi, urządzeń lub formatów plików, które nie są ogólnie dostępne lub które nie są obsługiwane za pomocą ogólnie dostępnych aplikacji;

b)

aplikacje do obsługi formatów plików, które nadają się do opisu ofert, korzystają z formatów plików, których nie można obsługiwać za pomocą żadnych innych aplikacji otwartoźródłowych lub ogólnie dostępnych, lub są objęte systemem licencji własnościowej i nie mogą zostać udostępnione na potrzeby pobierania lub zdalnego wykorzystania przez podmiot zamawiający;

c)

zastosowanie elektronicznych środków komunikacji wymagałoby specjalistycznego sprzętu biurowego, który nie jest ogólnie dostępny dla podmiotów zamawiających;

d)

dokumenty zamówienia wymagają przedstawienia modelu fizycznego lub w skali, którego nie można przekazać drogą elektroniczną.

a)

podmioty zamawiające oferują nieograniczony, pełny, bezpośredni i bezpłatny dostęp za pomocą środków elektronicznych do tych narzędzi i urządzeń od daty publikacji ogłoszenia zgodnie z załącznikiem IX lub od daty wysłania zaproszenia do potwierdzenia zainteresowania. W tekście ogłoszenia lub zaproszenia do potwierdzenia zainteresowania podaje się adres internetowy, pod którym dostępne są te narzędzia i urządzenia;

b)

podmioty zamawiające zapewniają, by oferenci niemający dostępu do tych narzędzi i urządzeń ani możliwości ich uzyskania w stosownych terminach, pod warunkiem że ten brak dostępu nie może być przypisany danemu oferentowi, mogli uzyskać dostęp do postępowania o udzielenie zamówienia przez stosowanie tymczasowych tokenów udostępnionych bezpłatnie w sieci; lub

c)

podmioty zamawiające prowadzą alternatywny kanał elektronicznego składania ofert.

a)

informacje na temat specyfikacji dotyczących elektronicznego składania ofert oraz wniosków o dopuszczenie do udziału, w tym kodowania oraz oznaczania czasu odbioru, są dostępne dla zainteresowanych stron;

b)

państwa członkowskie lub podmioty zamawiające, działające zgodnie z ogólnymi ramami ustanowionymi przez dane państwo członkowskie, określają poziom bezpieczeństwa wymagany dla elektronicznych środków komunikacji stosowanych na poszczególnych etapach danego postępowania o udzielenie zamówienia; poziom ten jest proporcjonalny do powiązanego ryzyka;

c)

w przypadku gdy państwa członkowskie, lub podmioty zamawiające działające zgodnie z ogólnymi ramami ustanowionymi przez dane państwo członkowskie, stwierdzą, że poziom ryzyka oceniony na podstawie lit. b) niniejszego ustępu sprawia, że wymagane są zaawansowane podpisy elektroniczne określone w dyrektywie Parlamentu Europejskiego i Rady 1999/93/WE (38), podmioty zamawiające akceptują zaawansowane podpisy elektroniczne oparte na kwalifikowanym certyfikacie elektronicznym, uwzględniając, czy te certyfikaty wystawione są przez podmiot świadczący usługi certyfikacyjne wymieniony na zaufanej liście przewidzianej w decyzji Komisji 2009/767/WE (39), składane za pomocą bezpiecznego urządzenia służącego do składania podpisów lub bez takiego urządzenia, o ile spełnione są następujące warunki:

a)

za pomocą okresowego ogłoszenia informacyjnego zgodnie z art. 67, jeżeli zamówienia udziela się w drodze procedury ograniczonej lub procedury negocjacyjnej;

b)

za pomocą ogłoszenia o istnieniu systemu kwalifikowania zgodnie z art. 68, jeżeli zamówienia udziela się w drodze procedury ograniczonej, procedury negocjacyjnej, dialogu konkurencyjnego lub partnerstwa innowacyjnego;

c)

za pomocą ogłoszenia o zamówieniu zgodnie z art. 69.

a)

okresowe ogłoszenie informacyjne zawierało, oprócz informacji wymaganych w załączniku VI część A sekcja I, wszystkie informacje wymagane w załączniku VI część A sekcja II, w zakresie, w jakim te ostatnie informacje były dostępne w momencie publikacji okresowego ogłoszenia informacyjnego;

b)

okresowe ogłoszenie informacyjne zostało wysłane do publikacji na co najmniej 35 dni i nie więcej niż 12 miesięcy przed datą wysłania ogłoszenia o zamówieniu.

a)

jeżeli w odpowiedzi na procedurę z uprzednim zaproszeniem do ubiegania się o zamówienie nie złożono żadnej oferty bądź żadnej odpowiedniej oferty lub żadnego wniosku o dopuszczenie do udziału bądź żadnego odpowiedniego wniosku o dopuszczenie do udziału, o ile pierwotne warunki zamówienia nie ulegają zasadniczym zmianom.

Ofertę uznaje się za nieodpowiednią, jeżeli nie ma ona żadnego związku z zamówieniem, ponieważ wyraźnie nie jest w stanie, bez istotnych zmian, zaspokoić potrzeb i spełnić wymogów podmiotu zamawiającego określonych w dokumentach zamówienia. Wniosek o dopuszczenie do udziału uznaje się za nieodpowiedni, jeżeli dany wykonawca ma zostać lub może zostać wykluczony na mocy art. 78 ust. 1 lub art. 80 ust. 1, lub nie spełnia kryteriów kwalifikacji określonych przez podmiot zamawiający na mocy art. 78 lub 80;

b)

jeżeli zamówienie jest udzielane wyłącznie na potrzeby prac badawczych, doświadczalnych, naukowych lub rozwojowych, a nie w celu osiągnięcia zysku lub pokrycia kosztów badań i rozwoju, oraz o ile udzielenie takiego zamówienia nie narusza konkurencyjnych zasad udzielania kolejnych zamówień, które będą udzielane w szczególności w takich celach;

c)

jeżeli roboty budowlane, dostawy lub usługi mogą zostać zrealizowane wyłącznie przez określonego wykonawcę z jednego z następujących powodów:

Wyjątki zawarte w ppkt (ii) oraz (iii) mają zastosowanie wyłącznie w przypadku, gdy nie istnieje inne rozsądne rozwiązanie alternatywne lub zastępcze, a brak konkurencji nie jest wynikiem sztucznego zawężenia parametrów zamówienia;

d)

w zakresie, w jakim jest to absolutnie niezbędne, jeżeli – ze względu na wystąpienie wyjątkowo pilnej konieczności spowodowanej wydarzeniami, których podmiot zamawiający nie mógł przewidzieć – terminy przewidziane dla procedury otwartej, procedury ograniczonej i procedury negocjacyjnej z uprzednim zaproszeniem do ubiegania się o zamówienie nie mogą być dotrzymane. Okoliczności przywoływane w celu uzasadnienia pilnej konieczności nie mogą być w żadnym wypadku przypisane podmiotowi zamawiającemu;

e)

w przypadku zamówień na dostawy dotyczących dodatkowych dostaw realizowanych przez pierwotnego dostawcę, których celem jest częściowa wymiana dostarczonych produktów lub instalacji, bądź zwiększenie bieżących dostaw lub rozbudowa istniejących instalacji, jeżeli zmiana dostawcy zobowiązywałaby podmiot zamawiający do nabywania dostaw o innych właściwościach technicznych, co powodowałoby niekompatybilność lub nieproporcjonalnie duże trudności techniczne w użytkowaniu i utrzymaniu;

f)

w przypadku nowych robót budowlanych lub usług polegających na powtórzeniu podobnych robót budowlanych lub usług powierzonych wykonawcy, któremu te same podmioty zamawiające udzieliły wcześniejszego zamówienia, pod warunkiem że takie roboty budowlane lub usługi są zgodne z podstawowym projektem, na który udzielono pierwotnego zamówienia na podstawie jednej z procedur zgodnie z art. 44 ust. 1.

Podstawowy projekt musi wskazywać zakres ewentualnych dodatkowych robót budowlanych lub usług oraz warunki, na jakich te zamówienia będą udzielane. Możliwość zastosowania tej procedury musi być wskazana już w ogłoszeniu dotyczącym pierwszego projektu, a całkowita szacunkowa wartość dalszych robót budowlanych lub usług musi zostać uwzględniona przez podmioty zamawiające w zakresie stosowania przez nie art. 15 i 16;

g)

w odniesieniu do towarów notowanych i kupowanych na rynku towarowym;

h)

w odniesieniu do zakupów po okazyjnej cenie, gdy możliwy jest zakup towarów po cenie znacznie niższej od zwykłych cen rynkowych, korzystając ze szczególnie sprzyjających okoliczności dostępnych jedynie przez bardzo krótki czas;

i)

w odniesieniu do zakupu dostaw lub usług na szczególnie korzystnych warunkach od dostawcy ostatecznie likwidującego swoją działalność lub od likwidatorów w postępowaniu upadłościowym, w wyniku układu z wierzycielami lub podobnej procedury na mocy krajowych przepisów ustawowych lub wykonawczych;

j)

jeżeli dane zamówienie na usługi następuje po przeprowadzeniu konkursu zorganizowanego zgodnie z przepisami niniejszej dyrektywy i ma zostać udzielone, zgodnie z zasadami przewidzianymi w konkursie, zwycięzcy lub jednemu ze zwycięzców tego konkursu; w tym drugim przypadku wszyscy zwycięzcy muszą zostać zaproszeni do udziału w negocjacjach.

a)

minimalny termin składania wniosków o dopuszczenie do udziału wynosi, co do zasady, nie mniej niż 30 dni od daty wysłania ogłoszenia o zamówieniu lub, w przypadku gdy okresowe ogłoszenie informacyjne jest stosowane jako zaproszenie do ubiegania się o zamówienie, od daty wysłania zaproszenia do potwierdzenia zainteresowania, i nie może być w żadnym wypadku krótszy niż 15 dni. Po wysłaniu zaproszenia do składania ofert w ramach pierwszego konkretnego zamówienia objętego dynamicznym systemem zakupów nie stosuje się dalszych terminów na składanie wniosków o dopuszczenie do udziału;

b)

minimalny termin składania ofert wynosi co najmniej 10 dni od daty wysłania zaproszenia do składania ofert. Zastosowanie ma art. 46 ust. 2 akapity drugi i trzeci.

a)

publikują zaproszenie do ubiegania się o zamówienie, wyraźnie zaznaczając, że dotyczy ono dynamicznego systemu zakupów;

b)

wskazują w dokumentach zamówienia co najmniej charakter i szacowaną ilość planowanych zakupów, jak również wszelkie niezbędne informacje dotyczące dynamicznego systemu zakupów, w tym sposób funkcjonowania dynamicznego systemu zakupów, a także informacje dotyczące wykorzystywanego sprzętu elektronicznego oraz technicznych rozwiązań i specyfikacji dotyczących połączeń;

c)

wskazują ewentualny podział na kategorie produktów, robót budowlanych lub usług oraz cechy określające te kategorie;

d)

przez cały okres ważności systemu oferują nieograniczony, pełny, bezpośredni dostęp do dokumentów zamówienia zgodnie z art. 73.

a)

w przypadku zmiany okresu ważności bez zakończenia funkcjonowania systemu – formularza wykorzystanego pierwotnie na potrzeby zaproszenia do ubiegania się o zamówienie dotyczącego dynamicznego systemu zakupów;

b)

w przypadku zakończenia funkcjonowania systemu – ogłoszenia o udzieleniu zamówienia, o którym mowa w art. 70.

a)

wyłącznie na cenach, jeżeli zamówienia udziela się wyłącznie na podstawie ceny;

b)

na cenach lub nowych wartościach cech ofert wskazanych w dokumentach zamówienia, jeżeli zamówienia udziela się na podstawie najlepszej relacji jakości do ceny lub oferty o najniższym koszcie, przy zastosowaniu podejścia opartego na analizie kosztów i wyników.

a)

zgodnie z wcześniej określoną datą i godziną;

b)

w przypadku gdy nie otrzymają żadnych nowych cen lub nowych wartości spełniających wymagania dotyczące minimalnych wysokości postąpień, pod warunkiem że określiły wcześniej dopuszczalny czas, jaki może upłynąć od otrzymania ostatniej propozycji do zamknięcia aukcji elektronicznej; lub

c)

w przypadku przeprowadzenia wcześniej określonej liczby etapów aukcji.

a)

stwierdzają to w ogłoszeniu o zamówieniu, w zaproszeniu do potwierdzenia zainteresowania lub, w przypadku gdy ogłoszenie o istnieniu systemu kwalifikowania jest sposobem zaproszenia do ubiegania się o zamówienie, w zaproszeniu do składania ofert lub do negocjacji;

b)

wskazują w dokumentach zamówienia wszelkie niezbędne informacje zgodnie z art. 40 ust. 6, dotyczące formatu, wykorzystywanego sprzętu elektronicznego oraz technicznych warunków i specyfikacji połączenia dotyczących katalogu.

a)

zapraszają oferentów do ponownego złożenia katalogów elektronicznych, dostosowanych do wymagań danego zamówienia; lub

b)

powiadamiają oferentów, że z katalogów elektronicznych, które zostały już złożone, zamierzają pobrać informacje potrzebne do opracowania ofert dostosowanych do wymagań danego zamówienia, pod warunkiem że o stosowaniu tej metody poinformowano w dokumentach zamówienia dotyczących umowy ramowej.

a)

udzielenie zamówienia w ramach dynamicznego systemu zakupów obsługiwanego przez centralną jednostkę zakupującą; lub

b)

ponowne poddanie zamówienia procedurze konkurencyjnej na mocy umowy ramowej zawartej przez centralną jednostkę zakupującą.

a)

udzielenie zamówienia w ramach dynamicznego systemu zakupów;

b)

ponowne poddanie zamówienia procedurze konkurencyjnej na mocy umowy ramowej.

a)

obowiązki stron i mające zastosowanie odpowiednie przepisy krajowe;

b)

wewnętrzną organizację postępowania o udzielenie zamówienia, w tym kwestie zarządzania postępowaniem, podziału zamawianych robót budowlanych, dostaw lub usług oraz zawarcia umów.

a)

przepisy krajowe państwa członkowskiego, w którym wspólny podmiot ma siedzibę;

b)

przepisy krajowe państwa członkowskiego, w którym wspólny podmiot prowadzi swoją działalność.

a)

w kategoriach wymagań wydajnościowych lub funkcjonalnych, w tym aspektów środowiskowych, pod warunkiem że parametry są dostatecznie precyzyjne, aby umożliwić oferentom ustalenie przedmiotu zamówienia, a podmiotom zamawiającym udzielenie zamówienia;

b)

poprzez odniesienie do specyfikacji technicznych oraz, w kolejności, do: norm krajowych przenoszących normy europejskie, europejskich ocen technicznych, wspólnych specyfikacji technicznych, norm międzynarodowych, innych systemów referencji technicznych ustanowionych przez europejskie organy normalizacyjne lub – w przypadku ich braku – do norm krajowych, krajowych aprobat technicznych lub krajowych specyfikacji technicznych dotyczących projektowania, wyliczeń i realizacji robót budowlanych oraz wykorzystania dostaw; każdemu odniesieniu towarzyszą słowa „lub równoważne”;

c)

w kategoriach wymagań wydajnościowych lub funkcjonalnych, o których mowa w lit. a), z odniesieniem do specyfikacji technicznych wymienionych w lit. b) stanowiących środek domniemania zgodności z tego rodzaju wymaganiami wydajnościowymi lub funkcjonalnymi;

d)

poprzez odniesienie do specyfikacji technicznych wymienionych w lit. b) w zakresie określonych cech oraz poprzez odniesienie do wymagań wydajnościowych lub funkcjonalnych, o których mowa w lit. a), w zakresie innych cech.

a)

wymogi dotyczące etykiety dotyczą wyłącznie kryteriów, które są związane z przedmiotem zamówienia, i są odpowiednie dla określenia cech robót budowlanych, dostaw lub usług będących przedmiotem zamówienia;

b)

wymogi dotyczące etykiety są oparte na kryteriach obiektywnie możliwych do sprawdzenia i niedyskryminacyjnych;

c)

etykiety są przyjmowane w drodze otwartej i przejrzystej procedury, w której mogą uczestniczyć wszystkie stosowne podmioty, w tym instytucje rządowe, konsumenci, partnerzy społeczni, producenci, dystrybutorzy oraz organizacje pozarządowe;

d)

etykiety są dostępne dla wszystkich zainteresowanych stron;

e)

wymogi dotyczące etykiety są określane przez osobę trzecią, na którą wykonawca ubiegający się o etykietę nie może wywierać decydującego wpływu.

a)

gdy – niezależnie od przyczyny – dodatkowe informacje, o które mimo iż wykonawca wystąpił w odpowiednim terminie, nie zostały dostarczone najpóźniej sześć dni przed upływem terminu określonego na potrzeby składania ofert. W przypadku procedury otwartej przyspieszonej, której dotyczy art. 45 ust. 3, termin ten wynosi cztery dni;

b)

gdy w dokumentach zamówienia wprowadzono istotne zmiany.

a)

odnosi się wyraźnie do dostaw, robót budowlanych lub usług będących przedmiotem zamówienia, które ma zostać udzielone;

b)

wskazuje, że zamówienie zostanie udzielone w drodze procedury ograniczonej lub procedury negocjacyjnej bez dalszej publikacji zaproszenia do ubiegania się o zamówienie, oraz zaprasza zainteresowanych wykonawców do wyrażenia zainteresowania;

c)

zawiera, oprócz informacji określonych w załączniku VI część A sekcja I, informacje określone w załączniku VI część A sekcja II;

d)

zostało wysłane do publikacji co najmniej 35 dni i nie więcej niż 12 miesięcy przed datą wysłania zaproszenia do potwierdzenia zainteresowania.

a)

w przypadku gdy okres ważności ulega zmianie bez zakończenia funkcjonowania systemu – formularza wykorzystanego na potrzeby ogłoszenia o istnieniu systemu kwalifikowania;

b)

w przypadku zakończenia funkcjonowania systemu – ogłoszenia o udzieleniu zamówienia, o którym mowa w art. 70.

a)

wskazania „usługi badawcze i rozwojowe”, jeżeli zamówienie zostało udzielone w drodze procedury negocjacyjnej bez zaproszenia do ubiegania się o zamówienie zgodnie z art. 50 lit. b);

b)

co najmniej tak szczegółowych informacji, jak wskazano w ogłoszeniu, które zastosowano jako zaproszenie do ubiegania się o zamówienie.

a)

w przypadku okresowych ogłoszeń informacyjnych – przez okres 12 miesięcy lub do otrzymania ogłoszenia o udzieleniu zamówienia zgodnie z art. 70 ust. 2, w którym wskazuje się, że w ciągu 12 miesięcy objętych zaproszeniem do ubiegania się o zamówienie nie będą udzielane dalsze zamówienia. Jednakże w przypadku zamówień dotyczących usług społecznych i innych szczególnych usług okresowe ogłoszenie informacyjne, o którym mowa w art. 92 ust. 1 lit. b), jest nadal publikowane do końca swego pierwotnie wskazanego okresu ważności lub do otrzymania ogłoszenia o udzieleniu zamówienia, o którym mowa w art. 70, wskazującego, że w okresie objętym zaproszeniem do ubiegania się o zamówienie nie zostaną już udzielone żadne inne zamówienia;

b)

w przypadku zaproszeń do ubiegania się o zamówienie ustanawiających dynamiczny system zakupów – w okresie ważności dynamicznego systemu zakupów;

c)

w przypadku ogłoszeń o istnieniu systemu kwalifikowania – w okresie jego ważności.

a)

każdego niewybranego kandydata o powodach odrzucenia jego wniosku o dopuszczenie do udziału;

b)

każdego niewybranego oferenta o powodach odrzucenia jego oferty, w tym – w przypadkach określonych w art. 60 ust. 5 i 6 – o powodach decyzji o braku równoważności lub decyzji stanowiącej, że roboty budowlane, dostawy lub usługi nie spełniają wymagań wydajnościowych lub funkcjonalnych;

c)

każdego oferenta, który złożył dopuszczalną ofertę, o cechach i względnych przewagach oferty, która została wybrana, jak również o nazwie/imieniu i nazwisku zwycięskiego oferenta lub nazwach/imionach i nazwiskach stron umowy ramowej;

d)

każdego oferenta, który złożył dopuszczalną ofertę, o przebiegu i postępie negocjacji i dialogu z oferentami.

a)

podmioty zamawiające, po określeniu zasad i kryteriów wykluczenia oferentów lub kandydatów zgodnie z art. 78 ust. 1 lub art. 80 ust. 1, wykluczają wykonawców ustalonych zgodnie z tymi zasadami i spełniających te kryteria;

b)

dokonują kwalifikacji oferentów i kandydatów zgodnie z obiektywnymi zasadami i kryteriami określonymi zgodnie z art. 78 i 80;

c)

w przypadku procedury ograniczonej, procedury negocjacyjnej z zaproszeniem do ubiegania się o zamówienie, dialogu konkurencyjnego oraz partnerstwa innowacyjnego, ograniczają – w stosownych przypadkach, zgodnie z art. 78 ust. 2 – liczbę kandydatów zakwalifikowanych zgodnie z lit. a) i b) niniejszego ustępu.

a)

dokonują kwalifikacji wykonawców zgodnie z art. 77;

b)

stosują wobec takich zakwalifikowanych wykonawców te przepisy ust. 1, które są właściwe dla procedury ograniczonej, procedury negocjacyjnej, dialogu konkurencyjnego lub partnerstwa innowacyjnego.

a)

nakładać na niektórych wykonawców takich warunków administracyjnych, technicznych lub finansowych, których nie nałożyłyby na innych wykonawców;

b)

wymagać testów lub dowodów, które stanowiłyby powtórzenie już udostępnionych obiektywnych dowodów.

a)

jakość, w tym wartość techniczną, właściwości estetyczne i funkcjonalne, dostępność, projektowanie dla wszystkich użytkowników, cechy społeczne, środowiskowe i innowacyjne oraz handel i jego warunki;

b)

organizację, kwalifikacje i doświadczenie personelu wyznaczonego do realizacji danego zamówienia, w przypadku gdy właściwości wyznaczonego personelu mogą mieć znaczący wpływ na poziom wykonania zamówienia; lub

c)

serwis posprzedażny oraz pomoc techniczną, warunki dostawy, takie jak termin dostawy, sposób dostawy oraz czas dostawy lub okres realizacji, zobowiązania dotyczące części zamiennych i bezpieczeństwa dostaw.

a)

określonym procesem produkcji, dostarczania lub wprowadzania tych robót budowlanych, dostaw lub usług na rynek, lub

b)

określonym procesem dotyczącym innego etapu cyklu życia tych robót budowlanych, dostaw lub usług,

a)

koszty poniesione przez podmiot zamawiający lub innych użytkowników, takie jak:

b)

koszty przypisywane ekologicznym efektom zewnętrznym związane z produktem, usługą lub robotami budowlanymi na przestrzeni ich cyklu życia, o ile ich wartość pieniężną można określić i zweryfikować; takie koszty mogą obejmować koszty emisji gazów cieplarnianych i innych zanieczyszczeń oraz inne koszty łagodzenia zmiany klimatu.

a)

jest oparta na kryteriach obiektywnie możliwych do zweryfikowania i niedyskryminacyjnych. W szczególności w przypadku gdy metoda ta nie została ustalona na potrzeby powtarzalnego lub ciągłego stosowania, w sposób nieuzasadniony nie może ona działać na korzyść lub niekorzyść niektórych wykonawców;

b)

jest dostępna dla wszystkich zainteresowanych stron;

c)

wymagane dane mogą zostać dostarczone uzasadnionym nakładem sił przez wykonawców działających z należytą starannością, w tym wykonawców z państw trzecich będących stronami Porozumienia GPA lub innych umów międzynarodowych wiążących Unię.

a)

ekonomiki danego procesu produkcyjnego, świadczonych usług lub metody budowy;

b)

wybranych rozwiązań technicznych lub wyjątkowo korzystnych warunków, którymi dysponuje oferent na potrzeby dostawy produktów lub usług bądź realizacji obiektu budowlanego;

c)

oryginalności dostaw, usług lub obiektu budowlanego, proponowanych przez oferenta;

d)

zgodności z obowiązkami, o których mowa w art. 36 ust. 2;

e)

zgodności z obowiązkami, o których mowa w art. 88;

f)

możliwości uzyskania przez oferenta pomocy państwa.

a)

nie zapewnia przedsiębiorstwom Unii faktycznego dostępu, porównywalnego z dostępem zapewnionym przez Unię przedsiębiorstwom z tego państwa;

b)

nie traktuje przedsiębiorstw Unii na równi z przedsiębiorstwami krajowymi lub nie stwarza im takich samych możliwości konkurencji, jakie mają przedsiębiorstwa krajowe; lub

c)

traktuje przedsiębiorstwa z innych państw trzecich korzystniej niż przedsiębiorstwa Unii.

a)

przedsiębiorstwom podlegającym prawu danego państwa trzeciego;

b)

przedsiębiorstwom powiązanym z przedsiębiorstwami określonymi w lit. a) oraz mającymi siedzibę na terytorium Unii, jednakże nieposiadającymi żadnych bezpośrednich i skutecznych powiązań z gospodarką państwa członkowskiego;

c)

przedsiębiorstwom przedstawiającym oferty, których przedmiotem są usługi pochodzące z danego państwa trzeciego.

a)

zamówienia na dostawy, zamówienia na usługi inne niż te dotyczące usług, które mają być wykonane na obiektach pod bezpośrednim nadzorem podmiotu zamawiającego, lub na dostawców uczestniczących w zamówieniach na roboty budowlane lub usługi;

b)

podwykonawców będących podwykonawcami podwykonawców głównego wykonawcy lub na dalsze podmioty w łańcuchu podwykonawców.

a)

w przypadku gdy przepisy krajowe państwa członkowskiego przewidują mechanizm wspólnej odpowiedzialności między podwykonawcami a głównym wykonawcą, dane państwo członkowskie zapewnia stosowanie danych przepisów zgodnie z warunkami określonymi w art. 36 ust. 2;

b)

instytucje zamawiające mogą, zgodnie z art. 80 ust. 3 niniejszej dyrektywy – samodzielnie lub na żądanie państw członkowskich – sprawdzić, czy istnieją podstawy wykluczenia podwykonawców na mocy art. 57 dyrektywy 2014/24/UE. W takich przypadkach instytucja zamawiająca wymaga, by wykonawca zastąpił podwykonawcę, w odniesieniu do którego weryfikacja wykazała, że istnieją obowiązkowe podstawy wykluczenia. Instytucja zamawiająca może – samodzielnie lub na żądanie państwa członkowskiego – wymagać, by wykonawca zastąpił podwykonawcę, w odniesieniu do którego weryfikacja wykazała, że istnieją nieobowiązkowe podstawy wykluczenia.

a)

gdy modyfikacje, niezależnie od ich wartości pieniężnej, zostały przewidziane w pierwotnych dokumentach zamówienia w jasnych, precyzyjnych i jednoznacznych klauzulach przeglądowych, które mogą obejmować klauzule zmiany ceny, lub w opcjach. Tego rodzaju klauzule podają zakres i charakter możliwych modyfikacji lub opcji, a także warunki, na jakich można je stosować. Nie mogą one przewidywać modyfikacji ani opcji, które zmieniłyby ogólny charakter umowy w sprawie zamówienia lub umowy ramowej;

b)

w przypadku dodatkowych robót budowlanych, usług lub dostaw wykonywanych przez pierwotnego wykonawcę, niezależnie od ich wartości, które stały się niezbędne i nie były uwzględnione w pierwotnym zamówieniu, jeżeli zmiana wykonawcy:

c)

gdy spełnione są wszystkie następujące warunki:

d)

gdy nowy wykonawca zastępuje wykonawcę, któremu podmiot zamawiający pierwotnie udzielił zamówienia, w wyniku:

e)

gdy modyfikacje, niezależnie od ich wartości, są nieistotne w rozumieniu ust. 4.

(i)

progi określone w art. 15; oraz

(ii)

10 % pierwotnej wartości zamówienia w przypadku zamówień na usługi i dostawy oraz niższa niż 15 % wartości pierwotnej umowy w przypadku zamówień na roboty budowlane.

a)

modyfikacja wprowadza warunki, które, gdyby były częścią pierwotnego postępowania o udzielenie zamówienia, umożliwiłyby dopuszczenie innych kandydatów niż ci, którzy zostali pierwotnie zakwalifikowani, lub przyjęcie oferty innej niż pierwotnie przyjęta, albo przyciągnęłyby dodatkowych uczestników postępowania o udzielenie zamówienia;

b)

modyfikacja zmienia równowagę ekonomiczną umowy w sprawie zamówienia lub umowy ramowej na korzyść wykonawcy w sposób nieprzewidziany w pierwotnej umowie lub umowie ramowej;

c)

modyfikacja znacznie rozszerza zakres umowy w sprawie zamówienia lub umowy ramowej;

d)

gdy nowy wykonawca zastępuje wykonawcę, któremu podmiot zamawiający pierwotnie udzielił zamówienia, w przypadkach innych niż przewidziane w ust. 1 lit. d).

a)

umowa została w istotny sposób zmodyfikowana, co zgodnie z art. 89 wymagałoby przeprowadzenia nowego postępowania o udzielenie zamówienia;

b)

wykonawca znajdował się w momencie udzielenia zamówienia w jednej z sytuacji, o których mowa w art. 57 ust. 1 dyrektywy 2014/24/UE, w związku z czym powinien był zostać wykluczony z postępowania o udzielenie zamówienia na mocy art. 80 ust. 1 akapit drugi niniejszej dyrektywy;

c)

zamówienie nie powinno było zostać wykonawcy udzielone z uwagi na poważne uchybienie zobowiązaniom wynikającym z Traktatów i z niniejszej dyrektywy, które to uchybienie stwierdził Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej w ramach procedury przewidzianej w art. 258 TFUE.

a)

za pomocą ogłoszenia o zamówieniu; lub

b)

za pomocą okresowego ogłoszenia informacyjnego publikowanego w sposób ciągły. Okresowe ogłoszenie informacyjne odnosi się konkretnie do rodzajów usług, które będą przedmiotem udzielanych zamówień. Wskazuje się w nim, że zamówienia będą udzielane bez dalszych publikacji, i zaprasza się zainteresowanych wykonawców do wyrażenia zainteresowania w formie pisemnej; lub

c)

za pomocą ogłoszenia o istnieniu systemu kwalifikowania publikowanego w sposób ciągły.

a)

jej celem jest realizacja misji w zakresie służby publicznej związanej ze świadczeniem usług, o których mowa w ust. 1;

b)

zyski są ponownie inwestowane z myślą o osiągnięciu celu organizacji. W przypadku gdy zyski podlegają dystrybucji lub redystrybucji, podstawą takich działań powinny być udziały;

c)

struktura zarządzająca lub struktura własnościowa organizacji realizującej zamówienie opiera się na akcjonariacie pracowniczym lub zasadach dotyczących uczestnictwa, bądź też struktury te wymagają aktywnego udziału pracowników, użytkowników lub akcjonariuszy; oraz

d)

dana instytucja zamawiająca nie udzieliła danej organizacji zamówienia na dane usługi na mocy niniejszego artykułu w ciągu trzech poprzednich lat.

a)

poprzez odniesienie do terytorium lub części terytorium państwa członkowskiego;

b)

na podstawie tego, że zgodnie z prawem państwa członkowskiego, w którym konkurs jest organizowany, wymagane byłoby posiadanie przez nich statusu osób fizycznych lub prawnych.

a)

informacje i wytyczne dotyczące wykładni i stosowania unijnego prawa o zamówieniach publicznych były dostępne nieodpłatnie, tak aby pomóc instytucjom zamawiającym i wykonawcom, w szczególności MŚP, w prawidłowym stosowaniu unijnych przepisów dotyczących zamówień publicznych; oraz

b)

instytucje zamawiające otrzymywały wsparcie w odniesieniu do planowania i prowadzenia postępowań o udzielenie zamówienia.