Emisje przemysłowe i emisje pochodzące z chowu zwierząt gospodarskich

 

STRESZCZENIE DOKUMENTU:

Dyrektywa 2010/75/UE w sprawie emisji przemysłowych i emisji pochodzących z chowu zwierząt gospodarskich (zintegrowane zapobieganie zanieczyszczeniom i ich kontrola)

JAKIE SĄ CELE DYREKTYWY?

Dyrektywa wprowadza przepisy (zmienione w 2024 roku) mające na celu zapobieganie lub, jeśli nie jest to możliwe, nieprzerwane zmniejszanie zanieczyszczenia powietrza, wody i gleby wynikającego z emisji przemysłowych i emisji z hodowli zwierząt gospodarskich w Unii Europejskiej (UE), w tym tlenku azotu, amoniaku, rtęci, metanu i dwutlenku węgla.

Aby osiągnąć wysoki stopień ochrony zdrowia ludzkiego i środowiska, jej celem jest również:

• ograniczenie powstawania odpadów;
• zwiększenie sprawności energetycznej, oszczędności wody i zasobów; oraz
• rozwój gospodarki o obiegu zamkniętym i dekarbonizacji.

KLUCZOWE ZAGADNIENIA

Zakres

Przepisy obejmują działalność na skalę przemysłową w następujących sektorach (z uwzględnieniem minimalnych możliwości):

• energii;
• produkcji i obróbki metali, w tym produkcji akumulatorów;
• minerałów, w tym szkła, azbestu i ceramiki;
• górnictwa, w szczególności wydobycia określonych rud;
• chemiczny i gazowy;
• gospodarowania odpadami;
• wstępnej obróbki i wykończenia tkanin (w tym pranie i wybielanie);
• garbowania skór;
• ubojni oraz surowców zwierzęcych i roślinnych, w tym utylizacji lub recyklingu zwłok zwierzęcych i produktów ubocznych;
• intensywnej hodowli świń oraz drobiu;
• elektrolizy wody na potrzeby produkcji wodoru;
• obróbki powierzchni substancji, przedmiotów lub produktów przy użyciu rozpuszczalników organicznych;
• wytwarzania węgla lub elektrografitu;
• wychwytywania CO₂;
• ochrony chemicznej drewna i produktów drzewnych;
• niezależnego oczyszczania ścieków w pewnych okolicznościach.

Wszystkie instalacje objęte dyrektywą muszą zapobiegać zanieczyszczeniom i ograniczać je poprzez stosowanie najlepszych dostępnych technik (BAT) oraz efektywne wykorzystanie energii, wody i zasobów, a także zapobieganie powstawaniu odpadów i zarządzanie nimi.

Zasady ogólne

Państwa członkowskie UE muszą podjąć niezbędne działania w celu zapewnienia, że instalacje działają zgodnie z następującymi zasadami:

• podejmowane są wszelkie odpowiednie środki zapobiegawcze przeciwko zanieczyszczeniom;
• nie powodują znaczącego zanieczyszczenia;
• zapobiega się wytwarzaniu odpadów zgodnie z dyrektywą 2008/98/WE (zob. streszczenie);
• w przypadku wytworzenia odpadów, są one przygotowywane do ponownego użycia, recyklingu lub odzysku (zgodnie z hierarchią przetwarzania odpadów w UE) lub, gdy jest to technicznie lub ekonomicznie niemożliwe, są usuwane przy jednoczesnym unikaniu lub ograniczaniu wpływu na środowisko;
• energia jest wykorzystywana efektywnie, a tam, gdzie to możliwe, promowane jest korzystanie z energii odnawialnej;
• zasoby materialne i woda są efektywnie wykorzystywane, w tym poprzez ponowne użycie;
• wdrożono system zarządzania środowiskowego (EMS);
• podejmowane są działania mające na celu zapobieganie wypadkom lub ograniczanie ich skutków;
• po zakończeniu działalności podejmowane są działania w celu uniknięcia ryzyka zanieczyszczenia i przywrócenia terenu do zadowalającego stanu.

Zezwolenia

• Instalacje mogą działać tylko wtedy, gdy posiadają oficjalne zezwolenia i muszą spełniać wszelkie określone w nich warunki.
• Warunki określone w pozwoleniu opierają się na konkluzjach dotyczących BAT przyjętych przez Komisję Europejską.
• Dopuszczalne wielkości emisji muszą być ustalone na poziomie zapewniającym nieprzekraczanie poziomów emisji powiązanych z BAT. Odstępstwa są możliwe w wypadku spełnienia ściśle określonych warunków.
• Zezwolenia mogą również zawierać wartości graniczne efektywności środowiskowej (EPLV) dla efektywności wykorzystania zasobów, energii lub wody.
• Krajowe organy zobowiązane są przeprowadzać regularne kontrole instalacji.
• Państwa członkowskie muszą opracować elektroniczne systemy wydawania e-pozwoleń do 31 grudnia 2035 roku.
• Komisja organizuje wymianę informacji z państwami członkowskimi na temat e-pozwoleń i wydaje wytyczne dotyczące najlepszych praktyk.

Innowacje

Przepisy zawierają zbiór zasad przyspieszających i ułatwiających wdrażanie innowacyjnych technik w instalacjach przemysłowych, aby przyczynić się do osiągnięcia celu zerowego zanieczyszczenia, dekarbonizacji i gospodarki o obiegu zamkniętym do 2050 roku. Obejmuje on utworzenie centrum zajmującego się gromadzeniem i analizowaniem informacji na temat innowacyjnych technik (Europejskie Centrum Innowacji w zakresie Transformacji Przemysłowej i Emisji).

Przepisy szczególne

Dyrektywa ustanawia minimalne wymogi dla poszczególnych sektorów w osobnych rozdziałach. Obejmuje ona szczegółowe zasady odnoszące się między innymi do:

• obiektów energetycznego spalania – aspekty eksploatacyjne, graniczne wielkości emisji oraz zasady monitorowania i zgodności (z możliwością wyłączenia do dnia 31 grudnia 2029 roku w przypadku obiektów stanowiących część małego systemu wydzielonego);
• spalarni odpadów i współspalarni odpadów – wymogi operacyjne, dopuszczalne wielkości emisji, monitoring i zasady zgodności;
• instalacji i działalności z użyciem rozpuszczalników organicznych – zawiera dopuszczalne wielkości emisji, plany redukcji oraz wymogi zastępowania substancji niebezpiecznych;
• instalacji produkujących ditlenek tytanu – określa dopuszczalne wielkości emisji, zasady monitorowania, a także zakazuje unieszkodliwiania pewnych form odpadów w jakiejkolwiek części wód.
• hodowli drobiu i trzody chlewnej – państwa członkowskie mają możliwość korzystania z systemu zezwoleń lub systemu rejestracji ferm hodowlanych; w obu przypadkach fermy te muszą działać zgodnie z jednolitymi warunkami dotyczącymi zasad prowadzenia działalności, które zostaną opracowane przez Komisję.

Informowanie i udział społeczeństwa oraz egzekwowanie przepisów

Zgodnie z Konwencją z Aarhus o dostępie do informacji, udziale społeczeństwa w podejmowaniu decyzji oraz dostępie do sprawiedliwości w sprawach dotyczących środowiska, informacja publiczna i udział społeczeństwa są obowiązkowe przy udzielaniu wszystkich nowych zezwoleń i wszelkich istotnych zmianach w nich.

Przepisy kładą silny nacisk na ochronę zdrowia ludzkiego, co jest wyraźnym celem dyrektywy w sprawie emisji przemysłowych. Ustanawiają również prawo ludzi do ubiegania się o odszkodowanie za uszczerbek na zdrowiu spowodowany nielegalnym zanieczyszczeniem.

Dostęp do wymiaru sprawiedliwości jest zapewniony zainteresowanym członkom społeczeństwa, zgodnie z najwyższymi standardami ustanowionymi przez Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej, aby przyczynić się do ochrony ich prawa do życia w środowisku, które jest odpowiednie dla ich zdrowia i dobrego samopoczucia.

Dyrektywa wzywa państwa członkowskie do ustanowienia skutecznych, proporcjonalnych i odstraszających sankcji za naruszenia, biorąc pod uwagę powagę i czas trwania naruszenia, to, czy było ono powtarzalne oraz ludzi i środowisko, na które miało ono wpływ.

Sankcje te muszą obejmować grzywny, które w przypadku najpoważniejszych naruszeń muszą wynosić co najmniej 3% rocznego obrotu operatora w UE.

OD KIEDY PRZEPISY TE MAJĄ ZASTOSOWANIE?

Dyrektywa 2010/75/WE musiała zostać transponowana do prawa krajowego do 7 stycznia 2013 roku. Zasady zawarte w dyrektywie powinny wejść w życie z tą samą datą.

Dyrektywa zmieniająca 2024/1785 ma być transponowana do prawa krajowego do 1 lipca 2026 roku. Zasady zawarte w dyrektywie powinny wejść w życie z tą samą datą.

KONTEKST

Dyrektywa zmieniająca (UE) 2024/1785 zmienia tytuł dyrektywy 2010/75/UE w celu uwzględnienia emisji związanych z hodowlą zwierząt gospodarskich, a także zmienia dyrektywę 1999/31/WE w sprawie składowania odpadów.

Dyrektywa 2011/92/UE określa zasady oceny skutków wywieranych przez szereg przedsięwzięć publicznych i prywatnych na środowisko.

Więcej informacji:

• Emisje przemysłowe i bezpieczeństwo (Komisja Europejska).

GŁÓWNY DOKUMENT

Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2010/75/UE z dnia 24 listopada 2010 r. w sprawie emisji przemysłowych (zintegrowane zapobieganie zanieczyszczeniom i ich kontrola) (przekształcenie) (Dz.U. L 334 z 17.12.2010, s. 17–119).

Kolejne zmiany dyrektywy 2010/75/UE zostały włączone do tekstu podstawowego. Tekst skonsolidowany ma jedynie wartość dokumentacyjną.

DOKUMENTY POWIĄZANE

Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2024/1244 z dnia 24 kwietnia 2024 r. w sprawie przekazywania danych środowiskowych z instalacji przemysłowych, ustanowienia Europejskiego Portalu Emisji Przemysłowych oraz uchylenia rozporządzenia (WE) nr 166/2006 (Dz.U. L, 2024/1244, 2.5.2024).

Decyzja wykonawcza Komisji 2012/119/UE z dnia 10 lutego 2012 r. ustanawiająca zasady odnośnie do wskazówek dotyczących gromadzenia danych i opracowywania dokumentów referencyjnych BAT, o których mowa w dyrektywie Parlamentu Europejskiego i Rady 2010/75/UE w sprawie emisji przemysłowych, oraz zapewnienia ich jakości (Dz.U. L 63 z 2.3.2012, s. 1–39).

Zob. tekst skonsolidowany.

Ostatnia aktualizacja: 02.09.2024