This document is an excerpt from the EUR-Lex website
Orzeczenia w sprawach małżeńskich oraz w sprawach dotyczących odpowiedzialności rodzicielskiej – jurysdykcja, uznawanie i wykonywanie
STRESZCZENIE DOKUMENTU:
JAKI JEST CEL ROZPORZĄDZENIA?
- Niniejsze rozporządzenie uchyla rozporządzenie (WE) nr 2201/2003, znane jako „rozporządzenie Bruksela II bis” w celu zapewnienia bardziej skutecznych przepisów służących zapewnieniu ochrony dzieciom i ich rodzicom uwikłanym w transgraniczne spory z zakresu odpowiedzialności rodzicielskiej, np. dotyczące pieczy, prawa do osobistej styczności z dzieckiem oraz uprowadzenia dziecka.
- Niniejsze rozporządzenie ma na celu przyspieszenie procedur z uwagi na konieczność niezwłocznego zapewnienia ochrony dobra dziecka w wielu z zaistniałych okoliczności.
KLUCZOWE ZAGADNIENIA
Niniejsze rozporządzenie ma zastosowanie do spraw cywilnych* dotyczących:
- rozwodu;
- separacji;
- unieważnienia małżeństwa;
- odpowiedzialności rodzicielskiej (przyznawania, wykonywania, przekazywania, pełnego lub częściowego pozbawienia), w szczególności:
- pieczy nad dzieckiem i prawa do osobistej styczności z dzieckiem;
- opieki, kurateli* i podobnych instytucji prawnych;
- umieszczenia dziecka w placówce opiekuńczej lub w opiece zastępczej;
- ochrony dzieci w odniesieniu do ich majątku osobistego.
Obowiązki alimentacyjne są wyłączone z zakresu stosowania niniejszego rozporządzenia.
W kontekście transgranicznym w rozporządzeniu przewidziano:
- zharminizowane przepisy dotyczące jurysdykcji w sprawach dotyczących rozwodu, separacji i unieważnienia małżeństwa;
- zharmonizowane przepisy dotyczące jurysdykcji w sporach z zakresu odpowiedzialności rodzicielskiej, takich jak piecza, prawo do osobistej styczności z dzieckiem lub umieszczenie dziecka w innym państwie członkowskim;
- usprawnioną procedurę powrotu w przypadkach dotyczących uprowadzenia dziecka poprzez wprowadzenie wyraźnych terminów służących szybkiemu rozstrzygnięciu spraw; sądy pierwszej i drugiej instancji będą musiały wydawać orzeczenia w terminie sześciu tygodni;
- propagowanie mediacji;
- możliwość wysłuchania dzieci w trakcie postępowania, które ich dotyczy;
- wyeliminowanie konieczności przeprowadzenia procedury pośredniej („procedury exequatur”) w przypadku orzeczeń dotyczących odpowiedzialności rodzicielskiej, tym samym oszczędzając czas i koszty osób fizycznych;
- jaśniejsze przepisy dotyczące umieszczenia dzieci w innym państwie członkowskim, w tym potrzeby uzyskania zgody we wszystkich sytuacjach, z wyjątkiem gdy dziecko ma zostać umieszczone u jednego z rodziców;
- bardziej skuteczne wykonywanie orzeczeń, wprowadzając możliwe podstawy zawieszenia lub odmowy wykonania;
- uproszczony obieg orzeczeń, dokumentów urzędowych* i określonych porozumień w UE poprzez zastosowanie przepisów dotyczących uznawania i wykonywania w innych państwach członkowskich;
- lepszą współpracę organów centralnych różnych państw członkowskich i sądów, przy jednoczesnym poszanowaniu praw stron i poufności.
Dobro dziecka ma podstawowe znaczenie, zgodnie z art. 24 Karty praw podstawowych Unii Europejskiej i Konwencją o prawach dziecka z dnia 20 listopada 1989 r., wprowadzonymi w drodze przepisów i procedur krajowych.
Niniejsze rozporządzenie stanowi uzupełnienie konwencji haskiej z 1980 r. dotyczącej cywilnych aspektów uprowadzenia dziecka za granicę, która odnosi się do orzeczeń nakazujących powrót dziecka do kraju jego pochodzenia.
Uchylenie
Rozporządzenie (UE) 2019/1111 uchyla rozporządzenie (WE) nr 2201/2003 z dniem 1 sierpnia 2022 r.
OD KIEDY NINIEJSZE ROZPORZĄDZENIE MA ZASTOSOWANIE?
Rozporządzenie ma zastosowanie od 1 sierpnia 2022 r. Niektóre przepisy dotyczące aktów delegowanych i wymóg państw członkowskich dotyczący dostarczania informacji Komisji Europejskiej mają zastosowanie od 22 lipca 2019 r.
KONTEKST
Więcej informacji:
- Przyjęcie nowych przepisów mających na celu zapewnienie lepszej ochrony dzieci uwikłanych w transgraniczne spory z zakresu odpowiedzialności rodzicielskiej – komunikat prasowy (Komisja Europejska).
KLUCZOWE POJĘCIA
- dokumenty formalnie sporządzone lub zarejestrowane jako dokumenty urzędowe, których autentyczność:
- odnosi się do podpisu i treści dokumentu;
- została stwierdzona przez władzę publiczną lub inną władzę upoważnioną do tego celu przez państwo członkowskie, w którym wydano dany dokument;
- porozumienie odnoszące się do zobowiązań alimentacyjnych zawarte z władzami administracyjnymi lub przez nie poświadczone.
GŁÓWNY DOKUMENT
Rozporządzenie Rady (UE) 2019/1111 z dnia 25 czerwca 2019 r. w sprawie jurysdykcji, uznawania i wykonywania orzeczeń w sprawach małżeńskich i w sprawach dotyczących odpowiedzialności rodzicielskiej oraz w sprawie uprowadzenia dziecka za granicę (Dz.U. L 178, z 2.7.2019, s. 1–115)
DOKUMENTY POWIĄZANE
Rozporządzenie Rady (WE) nr 2201/2003 z dnia 27 listopada 2003 r. dotyczące jurysdykcji oraz uznawania i wykonywania orzeczeń w sprawach małżeńskich oraz w sprawach dotyczących odpowiedzialności rodzicielskiej, uchylające rozporządzenie (WE) nr 1347/2000 (Dz.U. L 338 z 23.12.2003, s. 1–29)
Kolejne zmiany rozporządzenia (WE) nr 2201/2003 zostały włączone do tekstu podstawowego. Tekst skonsolidowany ma jedynie wartość dokumentacyjną.
Rozporządzenie Rady (WE) nr 4/2009 z dnia 18 grudnia 2008 r. w sprawie jurysdykcji, prawa właściwego, uznawania i wykonywania orzeczeń oraz współpracy w zakresie zobowiązań alimentacyjnych (Dz.U. L 7 z 10.1.2009, s. 1–79)
Zobacz tekst skonsolidowany.
Ostatnia aktualizacja: 13.11.2019