Jurysdykcja sądów w przypadku postepowań sądowych dotyczących różnych krajów UE

STRESZCZENIE DOKUMENTU:

Rozporządzenie (UE) nr 1215/2012 - jurysdykcja i uznawanie orzeczeń sądowych oraz ich wykonywanie w sprawach cywilnych i handlowych

STRESZCZENIE

JAKIE SĄ CELE NINIEJSZEGO ROZPORZĄDZENIA?

Rozporządzenie Rady (WE) Nr nr 1215/2012 zZmienia ono poprzednie prawo WE dotyczące jurysdykcji sądów, uznawania i wykonywania orzeczeń sądowych w sprawach cywilnych i handlowych (znane jako rozporządzenie Bruksela I). Celem rozporządzenia jest ułatwienie i przyśpieszenie obiegu orzeczeń sądowych w sprawach cywilnych i handlowych w UE zgodnie z zasadą ich wzajemnego uznawania oraz z wytycznymi programu sztokholmskiego.

KLUCZOWE ZAGADNIENIA

Rozporządzenie ma zastosowanie w sprawach cywilnych i handlowych, z wyłączeniem prawa karnego, rodzinnego, upadłościowego, spadkowego oraz innych spraw określonych w tym rozporządzeniu, dotyczących np. ubezpieczeń społecznych lub sądownictwa polubownego.

Na mocy nowego prawa tzw. proceduraexequatur obowiązująca na mocy rozporządzenia Bruksela I została zniesiona. Oznacza to, że orzeczenie sądowe wydane w jednym z krajów UE jest uznawane w pozostałych krajach UE bez potrzeby przeprowadzania specjalnego postępowania. Jeśli jest ono wykonalne w kraju wydania orzeczenia, nie ma konieczności stwierdzenia jego wykonalności.

Osoba, wobec której wystąpiono o wykonanie orzeczenia, musi zostać o tym fakcie poinformowana poprzez sporządzenie zaświadczenia dotyczącego orzeczenia sądowego w sprawach cywilnych i handlowych. Jest on sporządzany na wniosek dowolnej zainteresowanej strony (wzór zaświadczenia jest określony w niniejszym rozporządzeniu). Do zaświadczenia należy dołączyć orzeczenie sądowe (jeśli nie zostało jeszcze doręczone) i doręczyć je tej osobie w rozsądnym terminie przed wykonaniem orzeczenia.

W określonych przypadkach osoba, wobec której wystąpiono o wykonanie orzeczenia, powinna mieć możliwość wystąpienia o odmowę uznania lub wykonania orzeczenia. Może mieć to miejsce, jeżeli uzna ona, że występuje jedna z podstaw odmowy uznania określona w niniejszym rozporządzeniu (np. jeśli uznanie orzeczenia jest oczywiście sprzeczne z porządkiem publicznym). Kraje UE muszą zawiadomić Komisję o właściwych sądach, w których składa się wniosek.

Wspólne przepisy o jurysdykcji

Musi istnieć związek między postępowaniami wchodzącymi w zakres niniejszego rozporządzenia a terytorium krajów UE. Wspólne przepisy o jurysdykcji powinny co do zasady znajdować zastosowanie wtedy, gdy pozwany ma miejsce zamieszkania na terytorium jednego z krajów UE. Pozwany niemający miejsca zamieszkania w kraju UE (którego stałe miejsce zamieszkania znajduje się poza krajem UE) powinien zasadniczo podlegać krajowym przepisom o jurysdykcji, mającym zastosowanie na terytorium kraju UE, przed którego sądem wytoczono powództwo.

Jednakże, niezależnie od miejsca zamieszkania pozwanego, zastosowanie mają pewne przepisy dotyczące jurysdykcji, co ma na celu:

• zapewnienie ochrony konsumentów i pracowników,
• ochronę jurysdykcji sądów krajów UE w sytuacjach, w których mają one jurysdykcję wyłączną (np. w przypadku nieruchomości) oraz
• przestrzeganie autonomii stron.

Przepisy o jurysdykcji mogą mieć zastosowanie, w określonych okolicznościach, również do stron zamieszkałych poza UE., Może to nastąpić np. w przypadku gdy strony te ustaliły, że jurysdykcję powinien mieć sąd kraju UE.

Wzmocnienie poszanowania umów ustanawiających jurysdykcję wyłączną

Niniejsze prawo zwiększa skuteczności umów ustanawiających jurysdykcję wyłączną: gdy strony wskazały określony sąd lub sądy do rozstrzygnięcia ich sporu. Nadaje ono wskazanemu sądowi pierwszeństwo orzekania o jurysdykcji, niezależnie od tego, czy powództwo wytoczono przed tym sądem od razu, czy też w terminie późniejszym. Jakikolwiek inny sąd powinien zawiesić postępowanie do czasu, aż wybrany sąd stwierdzi swoją jurysdykcję albo - w przypadku gdy umowa jest nieważna -- stwierdzi brak jurysdykcji.

Zjednoczone Królestwo (1) i Irlandia uczestniczyły w przyjęciu i stosowaniu tego rozporządzenia. Dania stosuje rozporządzenie zgodnie z Umową z dnia 19 października 2005 r. pomiędzy Wspólnotą Europejską a Królestwem Danii w sprawie właściwości sądów oraz uznawania i wykonywania orzeczeń sądowych w sprawach cywilnych i handlowych.

Stosowanie przepisów rozporządzenia Bruksela I przez Jednolity Sąd Patentowy i Trybunał Sprawiedliwości Beneluksu

Rozporządzenie (UE) nr 542/2014 wprowadza nowe zasady dotyczące powiązań między postepowaniami przed sądami wspólnymi dla kilku krajów UE( np. Jednolity Sąd Patentowy i Trybunał Sprawiedliwości Beneluksu), a sądami krajów UE objętymi rozporządzeniem Bruksela I. Oznacza to, że orzeczenia wydawane przez te sądy powinny być uznawane i wykonywane zgodnie z rozporządzeniem (UE) nr 1215/2012.

Orzeczenia w sprawach cywilnych i handlowych – formularze (Europejski portal e-sprawiedliwość)

AKT

Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1215/2012 z dnia 12 grudnia 2012 r. w sprawie jurysdykcji i uznawania orzeczeń sądowych oraz ich wykonywania w sprawach cywilnych i handlowych

AKTY POWIĄZANE

Umowa pomiędzy Wspólnotą Europejską a Królestwem Danii w sprawie właściwości sądów oraz uznawania i wykonywania orzeczeń sądowych w sprawach cywilnych i handlowych (Dz.U. L 79, 21.3.2013, s. 4-4)

Ostatnia aktualizacja: 24.09.2015

---

(1) Wielka Brytania występuje z Unii Europejskiej i z dniem 1 lutego 2020 r. staje się państwem trzecim (państwem spoza UE).