(1)

Dyrektywa 91/676/EWG dotyczy ochrony wód przed zanieczyszczeniami powodowanymi przez azotany pochodzenia rolniczego.

(2)

Pkt 2 załącznika III do dyrektywy 91/676/EWG stanowi, że państwa członkowskie zamierzające stosować więcej nawozu naturalnego niż 170 kg azotu na hektar (ha) ustalają ilości, tak aby nie przeszkodziły w osiągnięciu celów określonych w art. 1 tej dyrektywy. Jeśli państwo członkowskie zezwala na podstawie akapitu drugiego lit. b) na inną ilość, powiadamia Komisję, która zbada uzasadnienie zgodnie z procedurą regulacyjną, przewidzianą w art. 9 ust. 2.

(3)

Decyzją 2005/880/WE (2) Komisja przyznała odstępstwo, o które wniosły Niderlandy zgodnie z dyrektywą 91/676/EWG, zezwalając Niderlandom na stosowanie rocznie na hektar do 250 kg azotu z nawozu naturalnego pochodzącego od wypasanych zwierząt gospodarskich w gospodarstwach rolnych, w których co najmniej 70 % stanowią użytki zielone.

(4)

Decyzją 2010/65/UE (3) Komisja, zmieniając decyzję 2005/880/WE, przyznała odstępstwo, o które wniosły Niderlandy zgodnie z dyrektywą 91/676/EWG, zezwalając Niderlandom na stosowanie rocznie na hektar do 250 kg azotu z nawozu naturalnego pochodzącego od wypasanych zwierząt gospodarskich w gospodarstwach rolnych, w których co najmniej 70 % stanowią użytki zielone, do 31 grudnia 2013 r.

(5)

Decyzją wykonawczą Komisji 2014/291/UE (4), która przestała mieć zastosowanie w dniu 31 grudnia 2017 r., Niderlandom przyznano odstępstwo na podstawie dyrektywy 91/676/EWG w celu zezwolenia na stosowanie nawozu naturalnego pochodzącego od wypasanych zwierząt gospodarskich w gospodarstwach rolnych, w których co najmniej 80 % powierzchni stanowią użytki zielone, do limitu 230 kg azotu na hektar rocznie w przypadku gospodarstw rolnych na glebach piaszczystych na południu i w centrum kraju oraz na glebach lessowych, oraz do limitu 250 kg azotu na hektar rocznie w przypadku gospodarstw rolnych na innych glebach. Odstępstwo dotyczyło 19 564 gospodarstw w 2016 r., co odpowiadało 47 % całkowitej powierzchni użytków rolnych netto w Niderlandach.

(6)

Decyzją wykonawczą Komisji (UE) 2018/820 (5), która przestała obowiązywać w dniu 1 stycznia 2020 r., Niderlandom przyznano odstępstwo na podstawie dyrektywy 91/676/EWG w celu zezwolenia na stosowanie nawozu naturalnego pochodzącego od wypasanych zwierząt gospodarskich w gospodarstwach rolnych, w których co najmniej 80 % powierzchni stanowią użytki zielone, do limitu 230 kg azotu na hektar rocznie w przypadku gospodarstw rolnych na glebach piaszczystych na południu i w centrum kraju oraz na glebach lessowych, oraz do limitu 250 kg azotu na hektar rocznie w przypadku gospodarstw rolnych na innych glebach. Odstępstwo dotyczyło 18 818 gospodarstw w 2019 r., co odpowiadało 44,7 % całkowitej powierzchni użytków rolnych netto w Niderlandach.

(7)

Decyzją wykonawczą Komisji (UE) 2020/1073 (6), która przestała obowiązywać w dniu 31 grudnia 2021 r., Niderlandom przyznano odstępstwo w celu zezwolenia na stosowanie nawozu naturalnego pochodzącego od wypasanych zwierząt gospodarskich w gospodarstwach rolnych, w których co najmniej 80 % powierzchni stanowią użytki zielone, do limitu 230 kg azotu na hektar rocznie w przypadku gospodarstw rolnych na glebach piaszczystych na południu i w centrum kraju oraz na glebach lessowych, oraz do limitu 250 kg azotu na hektar rocznie w przypadku gospodarstw rolnych na innych glebach. Okres obowiązywania tej decyzji wykonawczej ograniczono do 2 lat, aby umożliwić Niderlandom pełne wdrożenie skuteczniejszej strategii egzekwowania przepisów w celu zapobiegania nadużyciom w związku z wdrażaniem przepisów dotyczących nawozu naturalnego. Ponadto uwzględniono dodatkowe warunki w celu zapewnienia, by nie zwiększyła się ilość zwierząt gospodarskich, oraz w celu ograniczenia emisji amoniaku związanych ze stosowaniem nawozu naturalnego.

(8)

25 lutego 2022 r. Niderlandy wniosły o kolejne odstępstwo na podstawie pkt 2 akapit trzeci załącznika III do dyrektywy 91/676/EWG.

(9)

Niderlandy zgłosiły dane (7) na podstawie art. 10 dyrektywy 91/676/EWG, które wskazały, że w latach 2016–2019 w około 14 % stacji monitorowania wód gruntowych w Niderlandach odnotowano średnie stężenie azotanów powyżej 50 mg/l, w 5 % stacji – od 40 do 50 mg/l, a w 73 % stacji – poniżej 25 mg/l. Dane wskazały również, że w latach 2016–2019 w 99 % stacji monitorowania wód powierzchniowych w Niderlandach odnotowano średnie stężenie azotanów poniżej 50 mg/l, a w 96 % tych stacji odnotowano średnie stężenie azotanów poniżej 25 mg/l. W okresie sprawozdawczym obejmującym lata 2016–2019 wody eutroficzne stanowiły jednak 58 % wód słodkich, a w przypadku niewprowadzenia środków, eutrofizacji mogło ulec kolejne 10 %.

(10)

Dane te, opublikowane w sprawozdaniu dotyczącym art. 10 dyrektywy 91/676/EWG (8), wykazały również, że między prowincjami Niderlandów istnieją znaczne różnice i że w wielu prowincjach Niderlandów występują obszary o dużym stężeniu azotanów w wodach gruntowych oraz eutrofizacji. W prowincji Limburgia w 36 % stacji monitorowania wód gruntowych odnotowano średnie stężenie azotanów powyżej 50 mg/l, a w 22 % stwierdzono tendencje spadkowe; jednocześnie wody eutroficzne stanowiły 74 % wód powierzchniowych, a w przypadku niewprowadzenia środków eutrofizacją zagrożone było kolejne 16 %. W prowincji Brabancja Północna w 26 % stacji monitorowania wód gruntowych odnotowano średnie stężenie azotanów powyżej 50 mg/l, a w 20 % stwierdzono tendencje spadkowe; jednocześnie wody eutroficzne stanowiły 68 % wód powierzchniowych, a w przypadku niewprowadzenia środków eutrofizacją zagrożone było kolejne 7 %. W prowincji Zelandia w 14 % stacji monitorowania wód gruntowych odnotowano średnie stężenie azotanów powyżej 50 mg/l, a w 47 % stwierdzono tendencje spadkowe; jednocześnie wody eutroficzne stanowiły 80 % wód powierzchniowych, a w przypadku niewprowadzenia środków eutrofizacją zagrożone było kolejne 11 %. W prowincji Niderlandy Południowa wody eutroficzne stanowiły 54 % wód powierzchniowych, a w przypadku niewprowadzenia środków eutrofizacją zagrożone było kolejne 17 %. W prowincji Niderlandy Północna wody eutroficzne stanowiły 61 % wód powierzchniowych, a w przypadku niewprowadzenia środków eutrofizacją zagrożone było kolejne 19 %. W prowincji Utrecht w 24 % stacji monitorowania wód gruntowych stwierdzono tendencje spadkowe w zakresie stężenia azotanów; jednocześnie wody eutroficzne stanowiły 43 % wód powierzchniowych, a w przypadku niewprowadzenia środków eutrofizacją zagrożone było kolejne 10 %. W prowincji Geldria w 10 % stacji monitorowania wód gruntowych odnotowano średnie stężenie azotanów powyżej 50 mg/l i w 15 % stwierdzono tendencje spadkowe. W prowincji Overijssel w 18 % stacji monitorowania wód gruntowych odnotowano średnie stężenie azotanów powyżej 50 mg/l, a w 19 % stwierdzono tendencje spadkowe; jednocześnie wody eutroficzne stanowiły 67 % wód powierzchniowych, a w przypadku niewprowadzenia środków eutrofizacją zagrożone było kolejne 4 %. W prowincji Drenthe w 15 % stacji monitorowania wód gruntowych odnotowano średnie stężenie azotanów powyżej 50 mg/l; jednocześnie wody eutroficzne stanowiły 65 % wód powierzchniowych, a w przypadku niewprowadzenia środków eutrofizacją zagrożone było kolejne 9 %. W prowincji Fryzja w 23 % stacji monitorowania wód gruntowych stwierdzono tendencje spadkowe w zakresie stężenia azotanów; jednocześnie wody eutroficzne stanowiły 85 % wód powierzchniowych. W prowincji Groningen wody eutroficzne stanowiły 52 % wód powierzchniowych, a w przypadku niewprowadzenia środków eutrofizacją zagrożone było kolejne 11 %. W prowincji Flevoland wody eutroficzne stanowiły 33 % wód powierzchniowych.

(11)

Dane zgłoszone przez Niderlandy w latach 2020 i 2021 w kontekście sprawozdań na podstawie decyzji wykonawczej (UE) 2020/1073 wykazały wzrost stężenia azotanów w wodach gruntowych na obszarach z glebami lessowymi, piaszczystymi i gliniastymi. W południowej i wschodniej części obszaru gleb piaszczystych średnie stężenie azotanów w górnej warstwie zwierciadła wód gruntowych wynosiło w 2021 r. 67 mg/l. Stężenie to przekracza wartość graniczną określoną przez UE na poziomie 50 mg/l. Od 2017 r. w tej części obszaru gleb piaszczystych stężenie azotanów wzrosło dwukrotnie. Średnie stężenie w północnej części obszaru gleb piaszczystych pozostawało niższe od unijnej wartości granicznej, ale w 2021 r. wzrosło do 37 mg/l. W obszarze gleb lessowych w 2020 r. średnie stężenie nieznacznie spadło do 57 mg/l, ale nadal przekracza unijną wartość graniczną. W obszarze gleb gliniastych stężenie azotanów stale utrzymywało się poniżej wartości granicznej, ale wzrosło. Najniższe stężenie zmierzono w obszarze gleb torfowych: w 2021 r. wynosiło ono średnio 14 mg/l. Dane wykazały również, że w wodach w strefie korzeniowej w gospodarstwach objętych siecią monitorowania odstępstw często przekroczone są normy stężenia azotanów, nawet jeśli wartość średnia pozostawała poniżej 50 mg/l.

(12)

Zgodnie z art. 3 ust. 5 dyrektywy 91/676/EWG Niderlandy realizują program działań na całym swoim terytorium. 26 grudnia 2021 r. Niderlandy przyjęły nowy program działań na lata 2022–2025 (9) (siódmy program działań w zakresie azotanów), obejmujący dodatkowe środki mające na celu ograniczenie strat składników pokarmowych (azotu i fosforu) do środowiska i oparty na zróżnicowanym podejściu w poszczególnych regionach w zależności od poziomu zanieczyszczenia składnikami pokarmowymi i rodzaju gleby. W ocenie oddziaływania na środowisko przeprowadzonej w ramach przygotowań do siódmego programu działań w zakresie azotanów przez naukowy komitet doradczy władz Niderlandów (Commissie van Deskundigen Meststoffenwet) stwierdzono jednak, że potencjalne skutki programu działań nie byłyby wystarczające do osiągnięcia celów w zakresie jakości wód. 25 lutego 2022 r. Niderlandy przyjęły addendum (10) do siódmego programu działań w zakresie azotanów dotyczące krajowego programu na rzecz obszarów wiejskich (11), w którym określono integralne podejście do przyrody, wód i klimatu, w tym emisji azotu, w celu spełnienia wymogów Unii w zakresie środowiska i klimatu. Addendum to jest wyrazem dążenia rządu Niderlandów do przełożenia swoich ambicji na konkretne środki zmierzające do osiągnięcia celów w zakresie jakości wód pod względem zawartości składników pokarmowych pochodzenia rolniczego.

(13)

W siódmym programie działań w zakresie azotanów na lata 2022–2025 i w addendum do niego określono starania, jakie należy podjąć w poszczególnych regionach, aby osiągnąć cele w zakresie jakości wód pod względem zawartości azotanów i fosforu pochodzenia rolniczego, zgodnie z dyrektywą 91/676/EWG i niderlandzkim planem gospodarowania wodami w dorzeczu, przyjętym w kontekście dyrektywy 2000/60/WE Parlamentu Europejskiego i Rady (12). Osiągnięcie celów w zakresie stężenia azotanów w wodach gruntowych w przypadku regionów Zand Noord, Zand Oost, Westelijk Noord-Brabant, Centraal zeeklei, Zuidwestelijk zeekleigebied, Westelijk zandgebied wymaga podjęcia niewielkich starań, natomiast w przypadku regionów Gelderse Vallei, Oostelijk Noord-Brabant en Limburg Zand, Lössgebied konieczne jest już podjęcie znacznych starań. Osiągnięcie celów w zakresie stężenia fosforu w wodach powierzchniowych (eutrofizacji) w przypadku regionów Zand Noord, Zand Oost, Westelijk Noord-Brabant, Oostelijk Noord-Brabant en Limburg Zand, Noordelijk zeekleigebied, Centraal zeeklei, Zuidwestelijk zeekleigebied wymaga podjęcia niewielkich starań, natomiast w przypadku regionów Gelderse Vallei, Lössgebied, Westelijk Zeeklei, Westelijk veengebied, Westelijk zandgebied konieczne jest już podjęcie znacznych starań. Jest to zgodne z danymi zgłoszonymi przez Niderlandy na podstawie art. 10 dyrektywy 91/676/EWG.

(14)

Niderlandy są zobowiązane do opracowania nowego wyznaczenia obszarów zanieczyszczonych azotanami i fosforem pochodzenia rolniczego („obszary zanieczyszczone składnikami pokarmowymi”), które powinny obejmować wszystkie obszary zlewni punktów monitorowania wód gruntowych i powierzchniowych wykazujących średnie zanieczyszczenie azotanami lub sporadyczne przypadki zanieczyszczenia azotanami, zagrożonych zanieczyszczeniem i wykazujących tendencje wzrostowe, a także punktów monitorowania wykazujących eutrofizację lub zagrożonych eutrofizacją. Przy wyznaczaniu tych obszarów należy również uwzględnić odpowiednie orzecznictwo Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej, w szczególności wyroki w sprawach C-221/03 (13) i C-543/16 (14). Jeżeli nowe wyznaczenie nie zostanie opracowane do 1 stycznia 2024 r., wszystkie obszary, na których wymagane są niewielkie lub znaczne starania, zostaną wyznaczone jako obszary zanieczyszczone składnikami pokarmowymi.

(15)

Przedmiotowy wniosek o przyznanie odstępstwa należy rozpatrywać w szerszym kontekście polityki UE dotyczącej gospodarki składnikami pokarmowymi, w szczególności w odniesieniu do celów dyrektyw Parlamentu Europejskiego i Rady 2000/60/WE, 2006/118/WE (15) i 2008/56/WE (16), bardziej ambitnych celów rozporządzenia w sprawie wspólnego wysiłku redukcyjnego (17) i planu strategicznego WPR dla Niderlandów (18), jak również celów Europejskiego Zielonego Ładu dotyczących zanieczyszczenia składnikami pokarmowymi. Europejski Zielony Ład wyznacza Unii cele w zakresie zmniejszenia strat składników pokarmowych oraz ograniczenia gazów cieplarnianych innych niż CO2, a mianowicie metanu i podtlenku azotu, których głównym źródłem jest nawożenie, a także chów zwierząt gospodarskich. W szczególności Unia zobowiązała się w strategii „Od pola do stołu” (19) i w planie działania na rzecz eliminacji zanieczyszczeń (20) do zmniejszenia strat składników pokarmowych o 50 % do 2030 r., co przyczyni się do ograniczenia stosowania nawozów o 20 %, przy jednoczesnym zachowaniu żyzności gleb, oraz zmniejszeniem o 25 % obszarów ekosystemów UE mierzonych jako obszary, na których przekroczono „ładunki krytyczne” depozycji azotu, na których zanieczyszczenie powietrza zagraża różnorodności biologicznej.

(16)

W pierwotnym wniosku dotyczącym krajowego programu na rzecz obszarów wiejskich z 10 czerwca 2022 r. (21) rząd Niderlandów stwierdza: „Obszary torfowisk, obszary Natura 2000, obszary ochrony wód gruntowych, wrażliwe cieki wodne i strefy buforowe wokół obszarów Natura 2000 stawiają największe wyzwania. Na tych obszarach rolnicy będą podlegać większym ograniczeniom w prowadzeniu działalności gospodarczej lub dysponować mniejszymi możliwościami rozwoju. Najwłaściwszą drogą jest zatem ekstensyfikacja produkcji rolnej”. Zadeklarowano także „zaangażowanie w tworzenie obszarów przejściowych wokół obszarów Natura 2000”. „Obszary przejściowe (strefy buforowe) wokół obszarów Natura 2000 to obszary przylegające do obszarów Natura 2000, przyczyniające się do odbudowy systemu w celu utrzymania i odtworzenia różnorodności biologicznej na danym obszarze Natura 2000”.

(17)

Komisja rozpatrzyła wniosek Niderlandów o przyznanie odstępstwa, biorąc pod uwagę wymogi i cele dyrektywy 91/676/EWG oraz doświadczenia wynikające z poprzednich decyzji w sprawie przyznania odstępstwa, a także w świetle siódmego programu działań w zakresie azotanów i addendum do niego. Komisja przeanalizowała ponadto tendencje dotyczące jakości wód i uwzględniła cele Europejskiego Zielonego Ładu. W związku z powyższym Komisja uważa, że konieczne jest zapewnienie przewidywalnego przejściowego okresu odstępstwa wynoszącego maksymalnie 4 lata dla rolników posiadających użytki zielone do czasu pełnego włączenia do prawa niderlandzkiego planowanych reform określonych w addendum oraz wspieranie w stopniowym wdrażaniu nowych reform. Komisja uważa ponadto, że osiągnięcie celów dyrektywy 91/676/EWG wymaga spełnienia przez Niderlandy rygorystycznych warunków dodatkowych, w szczególności, choć nie tylko, na obszarach zanieczyszczonych składnikami pokarmowymi. Odstępstwo powinno wspierać proces reform określony w addendum i w krajowym programie na rzecz obszarów wiejskich.

(18)

Odstępstwo przyznane na mocy niniejszej decyzji pozostaje bez uszczerbku dla zobowiązań Niderlandów do stosowania dyrektywy Rady 92/43/EWG (22) i wyroku Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej w sprawie C-293/17 (23), w szczególności w odniesieniu do wykładni art. 6 ust. 3 tej dyrektywy; i do stosowania dyrektywy 2000/60/WE i dyrektywy 2008/56/WE oraz nie wyklucza konieczności zastosowania dodatkowych środków w celu wypełnienia zobowiązań wynikających z tych dyrektyw.

(19)

Konieczne jest zapewnienie, aby zezwolenie na stosowanie dodatkowych ilości nawozu naturalnego na hektar rocznie nie opóźniało spełnienia wymogów innych przepisów Unii, w przypadku których zanieczyszczenie azotem i fosforem mogłoby stanowić przeszkodę w osiągnięciu celów, ani nie zagrażało ich spełnieniu. Z tego powodu wydawanie poszczególnym rolnikom krajowych zezwoleń na przyznanie odstępstw nie powinno być dozwolone na obszarach ochrony wód gruntowych oraz na obszarach Natura 2000 ani w strefach buforowych wokół obszarów Natura 2000 wskazanych w niderlandzkim krajowym programie na rzecz obszarów wiejskich, których wielkość zostanie określona w 2023 r.

(20)

Gęstość obsady zwierząt gospodarskich w Niderlandach jest nadal bardzo wysoka; w 2016 r. była najwyższa w Unii i prawie pięciokrotnie wyższa od średniej unijnej. Według danych dostarczonych przez Niderlandy w latach 2019–2021 całkowita liczba zwierząt gospodarskich spadła o 2,5 %, natomiast wzrosła liczba sztuk bydła.

(21)

Nie należy przekraczać ogólnego poziomu produkcji nawozu naturalnego z 2020 r. Ten limit maksymalnej produkcji nawozu naturalnego zostanie włączony do prawodawstwa krajowego 1 stycznia 2024 r. Ponadto wdrożenie reform zaplanowanych w ramach krajowego programu na rzecz obszarów wiejskich powinno doprowadzić do stopniowego zmniejszenia produkcji nawozu naturalnego do końca obowiązywania obecnej decyzji.

(22)

W szczególności w odniesieniu do obszarów zanieczyszczonych składnikami pokarmowymi konieczne jest uzupełnienie siódmego programu działań w zakresie azotanów i addendum do niego o szczególne środki uznane za skuteczne w zrównoważonej gospodarce składnikami pokarmowymi na poziomie gospodarstw rolnych oraz w ograniczaniu strat składników pokarmowych do wód gruntowych i wód słodkich.

(23)

Niderlandy opracowały skuteczniejszą strategię egzekwowania przepisów, aby bardziej efektywnie zapobiegać nadużyciom w związku z wdrażaniem przepisów dotyczących nawozu naturalnego. Strategia ta była wdrażana w latach 2020–2021, ale m.in. z powodu pandemii COVID-19 w procesie tym wystąpiły pewne opóźnienia. Wdrożenie strategii wzdłuż jej głównych osi działania wymaga skutecznej kontynuacji i rozszerzenia na inne regiony, w których niezależna ocena wykazuje znaczne ryzyko celowej niezgodności z przepisami dotyczącymi gospodarowania nawozem naturalnym. Okres przejściowy na wprowadzenie planowanych reform w rolnictwie może również doprowadzić do zwiększenia liczby nadużyć; z tego względu konieczne jest zintensyfikowanie kontroli.

(24)

Zezwolenia dla poszczególnych rolników podlegają pewnym warunkom mającym na celu zapewnienie nawożenia na poziomie gospodarstw rolnych opartego na wymaganiach upraw oraz zapobieganie stratom azotu i fosforu do wód. Środki ustanowione w niniejszej decyzji powinny mieć charakter dodatkowy w stosunku do środków już stosowanych w ramach siódmego programu działań w zakresie azotanów i addendum do niego.

(25)

Niderlandy są zobowiązane do wdrożenia wszystkich środków zmierzających do ograniczenia emisji amoniaku, określonych w załączniku III do dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/2284 (24). W sprawozdaniu na temat wpływu dyrektywy 91/676/EWG na emisje gazowe azotu (25) stwierdzono, że w niektórych regionach o dużym zagęszczeniu zwierząt gospodarskich odstępstwo może skutkować wyższymi emisjami gazowymi. W związku z tym należy wprowadzić odpowiednie środki w celu ograniczenia emisji amoniaku, w tym techniki niskiej emisji podczas rozrzucania nawozu, i w razie potrzeby wziąć pod uwagę maksymalną temperaturę, w której można stosować nawóz naturalny, oraz ścisły obowiązek natychmiastowego przyorywania nawozu naturalnego/gnojowicy podczas ich stosowania na polach.

(26)

Warunki określone w art. 4 niniejszej decyzji uznaje się za wersję wymogów podstawowych w zakresie zarządzania ustanowionych w prawie krajowym w rozumieniu art. 12 i 13 rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2021/2115 (26), a warunki określone w art. 5–9 niniejszej decyzji uznaje się w przypadku podmiotów korzystających z odstępstw za wersję wymogów podstawowych w zakresie zarządzania ustanowionych w prawie krajowym w rozumieniu art. 12 i 13 rozporządzenia (UE) 2021/2115.

(27)

Niderlandy muszą osiągnąć cele w zakresie emisji i pochłaniania gazów cieplarnianych w wyniku działalności związanej z użytkowaniem gruntów, zmianą użytkowania gruntów i leśnictwem w ramach polityki klimatyczno-energetycznej do roku 2030. Zmiana użytkowania gruntów z użytków zielonych na grunty orne spowodowałaby wzrost emisji węgla z gleby i utrudniłaby spełnienie wymogów art. 4 rozporządzenia (UE) 2018/841 (27).

(28)

W dyrektywie 2007/2/WE Parlamentu Europejskiego i Rady (28) określono przepisy ogólne służące ustanowieniu infrastruktury informacji przestrzennej w Unii dla celów polityki unijnej w zakresie ochrony środowiska oraz obszarów polityki lub działań Unii mogących oddziaływać na środowisko. W stosownych przypadkach informacje przestrzenne gromadzone w kontekście niniejszej decyzji powinny być zgodne z przepisami określonymi we wspomnianej dyrektywie. Ponadto w celu zmniejszenia obciążeń administracyjnych i zwiększenia spójności danych przy gromadzeniu niezbędnych danych w kontekście niniejszej decyzji Niderlandy powinny w stosownych przypadkach korzystać z informacji uzyskanych w ramach zintegrowanego systemu zarządzania i kontroli ustanowionego przez Niderlandy na podstawie art. 67 ust. 1 rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1306/2013 (29).

(29)

Niniejsza decyzja przestanie obowiązywać dnia 31 grudnia 2025 r.

(30)

Środki przewidziane w niniejszej decyzji są zgodne z opinią Komitetu ds. Azotanów ustanowionego na podstawie art. 9 dyrektywy 91/676/EWG,

1)

„gospodarstwo rolne posiadające użytki zielone” oznacza każde gospodarstwo, w którym co najmniej 80 % powierzchni, na której można stosować nawóz naturalny, stanowi trawa;

2)

„wypasane zwierzęta gospodarskie” oznaczają bydło (z wyjątkiem cieląt), owce, kozy, konie, osły, zwierzynę płową i bawoły wodne;

3)

„grunty rolne” oznaczają powierzchnię, której dany rolnik jest właścicielem, dzierżawcą lub zarządcą na mocy pisemnej umowy indywidualnej i w stosunku do której rolnik ten ponosi bezpośrednią odpowiedzialność za zarządzanie;

4)

„użytki zielone” oznaczają trwałe użytki zielone lub długoterminową uprawę polową trawy zakładane na okres krótszy niż pięć lat;

5)

„plan nawożenia” oznacza kalkulację planowanego wykorzystania i dostępności składników pokarmowych;

6)

„rejestr nawożenia” oznacza bilans składników pokarmowych w oparciu o ich rzeczywiste wykorzystanie i pobranie;

7)

„ewidencja nawożenia” oznacza elektroniczny system, za pomocą którego rolnicy składają sprawozdania dotyczące rzeczywistego wykorzystania składników pokarmowych i gospodarowania nawozem naturalnym;

8)

„gleby piaszczyste na południu i w centrum kraju” oznaczają gleby określone jako gleby piaszczyste na południu kraju i gleby piaszczyste w centrum kraju zgodnie z przepisami niderlandzkimi – art. 1 ust. 1 rozporządzenia wykonawczego do ustawy o nawozach (30);

9)

„gleby lessowe” oznaczają gleby określone jako gleby lessowe zgodnie z przepisami niderlandzkimi – art. 1 ust. 1 rozporządzenia wykonawczego do ustawy o nawozach;

10)

„składniki pokarmowe” oznaczają azot i fosforany.

1)

Niderlandy opracowują najpóźniej do 1 stycznia 2024 r. nowe wyznaczenie i nową mapę obszarów zanieczyszczonych azotanami i fosforem pochodzenia rolniczego („obszary zanieczyszczone składnikami pokarmowymi”), obejmujące wszystkie obszary zlewni punktów monitorowania wód gruntowych i powierzchniowych wykazujących średnie zanieczyszczenie azotanami lub sporadyczne przypadki zanieczyszczenia azotanami, zagrożonych zanieczyszczeniem i wykazujących tendencje wzrostowe, a także punktów monitorowania wykazujących eutrofizację lub zagrożonych eutrofizacją.

Jako środek przejściowy i do czasu opracowania nowego wyznaczenia najpóźniej do 1 stycznia 2024 r. obszary zanieczyszczone składnikami pokarmowymi będą obejmować obszary gleb piaszczystych na południu i w centrum kraju oraz gleb lessowych, a także od 1 stycznia 2023 r. obszary zlewni określone na podstawie części wód powierzchniowych zlokalizowanych w tych regionach i zakwalifikowane jako obszary o nieodpowiedniej zawartości składników pokarmowych (w stopniu bardzo złym, złym i umiarkowanym) w krajowej analizie jakości wód (2020) (31) przeprowadzonej przez niderlandzką agencję oceny stanu środowiska (PBL).

Do 1 stycznia 2024 r. należy opracować ostateczne wyznaczenie i mapę obszarów zanieczyszczonych składnikami pokarmowymi, obejmujące co najmniej obszary wyznaczone w 2023 r., jak również wszelkie inne dodatkowe obszary, na których udział rolnictwa w zanieczyszczeniu składnikami pokarmowymi jest znaczący, tj. przekracza 19 % całkowitego ładunku składników pokarmowych.

Jeżeli ostateczne wyznaczenie i mapa obszarów zanieczyszczonych składnikami pokarmowymi nie zostaną opracowane do 1 stycznia 2024 r., zastosowanie powinno mieć wyznaczenie określone w siódmym programie działań w zakresie azotanów i w addendum do niego, obejmujące wszystkie obszary, na których wymagane jest podjęcie niewielkich lub znacznych starań w celu osiągnięcia celów w zakresie jakości wód pod względem stężenia azotanów i fosforu, zgodnie z dyrektywą 91/676/EWG i niderlandzkim planem gospodarowania wodami w dorzeczu, przyjętym w kontekście dyrektywy 2000/60/WE.

2)

Niderlandy monitorują ilość wyprodukowanego nawozu naturalnego i zapewniają, aby produkcja nawozu naturalnego na poziomie krajowym, zarówno pod względem azotu, jak i fosforanów, nie przekraczała 489,4 mln kg azotu i 150,7 mln kg fosforanów (ilość wyprodukowana w 2020 r.) oraz aby w wyniku wdrożenia reform określonych w addendum ilość produkowanego nawozu naturalnego stopniowo malała i w 2025 r. nie przekraczała 440 mln kg azotu i 135 mln kg fosforanów.

3)

Od dnia 1 stycznia 2023 r. Niderlandy nie udzielają zezwoleń na przyznanie odstępstw, o których mowa w art. 5 niniejszej decyzji, w odniesieniu do obszarów Natura 2000 ustanowionych zgodnie z dyrektywą Parlamentu Europejskiego i Rady 2009/147/WE (32) i dyrektywą 92/43/EWG, oraz, od dnia 1 stycznia 2024 r., stref buforowych w pobliżu obszarów Natura 2000, określonych w krajowym programie na rzecz obszarów wiejskich, w przypadku których przekroczony został ładunek krytyczny depozycji azotu.

4)

Od dnia 1 stycznia 2023 r. Niderlandy nie udzielają zezwoleń na przyznanie odstępstw, o których mowa w art. 5 niniejszej decyzji, w odniesieniu do obszarów ochrony wód gruntowych. Na obszarach, na których wody gruntowe są zanieczyszczone azotanami, do 1 stycznia 2024 r. na obszarach ochrony wód gruntowych stosuje się pakiet obowiązkowych środków mających na celu zmniejszenie ładunków składników pokarmowych.

5)

Niderlandy wprowadzają następujące środki:

6)

Niderlandy kontynuują wdrażanie skuteczniejszej strategii egzekwowania przepisów, opierając się na doświadczeniach zdobytych w trakcie wdrażania art. 4 ust. 3 decyzji wykonawczej (UE) 2020/1073. Skuteczniejsza strategia egzekwowania przepisów obejmuje co najmniej następujące elementy: