Back to EUR-Lex homepage

EUR-Lex Access to European Union law

Back to EUR-Lex homepage

This document is an excerpt from the EUR-Lex website

Use quotation marks to search for an "exact phrase". Append an asterisk (*) to a search term to find variations of it (transp*, 32019R*). Use a question mark (?) instead of a single character in your search term to find variations of it (ca?e finds case, cane, care).
Search tips
Need more search options? Use the Advanced search
You are here

Document 52020AR5624

Opinia Europejskiego Komitetu Regionów – Transgraniczne zagrożenia zdrowia i mandat Europejskiego Centrum ds. Zapobiegania i Kontroli Chorób

COR 2020/05624

Dz.U. C 300 z 27.7.2021, p. 76–86 (BG, ES, CS, DA, DE, ET, EL, EN, FR, HR, IT, LV, LT, HU, MT, NL, PL, PT, RO, SK, SL, FI, SV)

27.7.2021   

PL

Dziennik Urzędowy Unii Europejskiej

C 300/76

Opinia Europejskiego Komitetu Regionów – Transgraniczne zagrożenia zdrowia i mandat Europejskiego Centrum ds. Zapobiegania i Kontroli Chorób

(2021/C 300/14)

Sprawozdawca:

Olgierd GEBLEWICZ (PL/EPL), marszałek województwa zachodniopomorskiego

Uwagi wstępne

EUROPEJSKI KOMITET REGIONÓW

—

Wspiera plany Komisji Europejskiej przygotowania silniejszych i bardziej kompleksowych ram prawnych, w których Unia Europejska przy zachowaniu zasady pomocniczości i głównej odpowiedzialności państw członkowskich za opiekę zdrowotną i gotowość na wypadek sytuacji kryzysowej może szybko reagować i uruchamiać środki gotowości i reagowania na transgraniczne zagrożenia zdrowia na całym jej obszarze.

—

Przypomina, że w 19 krajach Unii Europejskiej odpowiedzialność za zdrowie publiczne nie jest wyłącznie kwestią krajową, ale jest w znacznej mierze zdecentralizowana, a władze lokalne i regionalne posiadają znaczące kompetencje w krajowym systemie ochrony zdrowia, dlatego nalega, by wprowadzić silniejszy komponent dotyczący szczebla niższego niż krajowy.

—

Zaznacza, że pandemia COVID-19 stała się realnym testem warunków skrajnych, uwydatniając poważne braki w zakresie gotowości oraz transgranicznej komunikacji i współpracy między państwami członkowskimi i regionami przygranicznymi w zakresie przeciwdziałania zagrożeniom zdrowotnym. Podejmowane przez poszczególne państwa członkowskie, ale i poszczególne regiony, rozwiązania o charakterze epidemiologicznym znacząco różniły się od siebie, wywołując nie tylko negatywne skutki w ochronie zdrowia, ale również społeczne i gospodarcze.

—

Uważa, że przedstawiciele Europejskiego Komitetu Regionów, jako instytucji reprezentującej władze lokalne i regionalne ze wszystkich krajów Unii Europejskiej, powinni być włączeni w charakterze obserwatorów w pracę zespołów, komitetów i grup zadaniowych powoływanych na poziomie unijnym, zajmujących się stanami zagrożenia zdrowia publicznego, w szczególności w Komitecie Doradczym ds. Stanów Zagrożeń Zdrowia Publicznego.

—

Wzywa do wprowadzenia skutecznych instrumentów koordynacji między regionami przygranicznymi, w tym regionami położonymi na zewnętrznych granicach Unii Europejskiej, i proponuje utworzenie międzyregionalnych, transgranicznych grup kontaktowych.

—

Stwierdza, że chociaż polityka zdrowotna pozostaje pierwotną kompetencją państw członkowskich przy zachowaniu zasady pomocniczości, to jednak niezbędne jest podjęcie – podczas debaty o przyszłości Europy – refleksji nad pogłębieniem kompetencji UE w zakresie zdrowia (art. 168 TFUE) w celu solidarnego przeciwdziałania poważnym transgranicznym zagrożeniom zdrowia w całej Unii Europejskiej, z uwzględnieniem różnorodności struktur w obszarze zdrowia na szczeblu niższym niż krajowy oraz zróżnicowania kompetencji organów ds. zdrowia w poszczególnych państwach członkowskich. Te nowe kompetencje powinny między innymi umożliwić Komisji oficjalne uznanie stanu zagrożenia zdrowia publicznego na poziomie Unii.

—

Przypomina, że pandemii COVID-19 towarzyszą istotne ograniczenia swobody przemieszczania się wewnątrz Unii Europejskiej.

I.   ZALECANE POPRAWKI

A.   Wniosek dotyczący rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie poważnych transgranicznych zagrożeń zdrowia oraz uchylającego decyzję nr 1082/2013/UE

Poprawka 1

Artykuł 5

Tekst zaproponowany przez Komisję

Poprawka KR-u

1.   Komisja, we współpracy z państwami członkowskimi i odpowiednimi agencjami unijnymi, opracowuje unijny plan na wypadek kryzysu zdrowotnego i pandemii („unijny plan gotowości i reagowania”) w celu promowania skutecznego i skoordynowanego reagowania na transgraniczne zagrożenia zdrowia na poziomie Unii.

1.   Komisja, we współpracy z państwami członkowskimi i odpowiednimi agencjami unijnymi, opracowuje unijny plan na wypadek kryzysu zdrowotnego i pandemii („unijny plan gotowości i reagowania”) w celu promowania skutecznego i skoordynowanego reagowania na transgraniczne zagrożenia zdrowia na poziomie Unii.

2.   Unijny plan gotowości i reagowania uzupełnia krajowe plany gotowości i reagowania ustanowione zgodnie z art. 6.

2.   Unijny plan gotowości i reagowania uzupełnia krajowe plany gotowości i reagowania ustanowione zgodnie z art. 6.

3.   Unijny plan gotowości i reagowania obejmuje, w szczególności, ustalenia dotyczące zarządzania, zdolności i zasobów w odniesieniu do:

3.   Unijny plan gotowości i reagowania obejmuje, w szczególności, ustalenia dotyczące zarządzania, zdolności i zasobów w odniesieniu do:

a)

terminowej współpracy między Komisją, państwami członkowskimi i agencjami unijnymi;

a)

terminowej współpracy między Komisją, państwami członkowskimi , ich regionami i  władzami lokalnymi oraz agencjami unijnymi;

b)

bezpiecznej wymiany informacji między Komisją, agencjami unijnymi i państwami członkowskimi;

b)

bezpiecznej wymiany informacji między Komisją, agencjami unijnymi i państwami członkowskimi;

c)

nadzoru epidemiologicznego i monitorowania;

c)

nadzoru epidemiologicznego i monitorowania;

d)

systemu wczesnego ostrzegania i oceny ryzyka;

d)

systemu wczesnego ostrzegania i oceny ryzyka;

e)

przekazywania informacji o ryzyku i sytuacji kryzysowej;

e)

przekazywania informacji o ryzyku i sytuacji kryzysowej;

f)

gotowości i reagowania w dziedzinie zdrowia oraz współpracy międzysektorowej;

f)

gotowości i reagowania w dziedzinie zdrowia oraz współpracy międzysektorowej;

g)

zarządzania planem.

g)

zarządzania planem.

4.   Unijny plan gotowości i reagowania obejmuje międzyregionalne elementy gotowości w celu ustanowienia spójnych, wielosektorowych, transgranicznych środków ochrony zdrowia publicznego – w szczególności z uwzględnieniem zdolności w zakresie badań, ustalania kontaktów zakaźnych, laboratoriów – oraz specjalistycznego leczenia lub intensywnej opieki medycznej w sąsiednich regionach. Plany te obejmują środki gotowości i reagowania na sytuację obywateli, którzy są bardziej zagrożeni.

4.   Unijny plan gotowości i reagowania obejmuje międzyregionalne elementy gotowości w celu ustanowienia spójnych, wielosektorowych, transgranicznych środków ochrony zdrowia publicznego – w szczególności z uwzględnieniem zdolności w zakresie badań, ustalania kontaktów zakaźnych, laboratoriów – oraz specjalistycznego leczenia lub intensywnej opieki medycznej w sąsiednich regionach. W opracowywanie i wdrażanie tych planów są w pełni włączone na szczeblu politycznym regiony. Plany te obejmują środki gotowości i reagowania na sytuację obywateli, którzy są bardziej zagrożeni.

5.   Aby zapewnić wdrożenie unijnego planu gotowości i reagowania, Komisja wraz z państwami członkowskimi przeprowadza testy warunków skrajnych, ćwiczenia oraz przeglądy w trakcie realizacji działania i po jego zakończeniu oraz – w razie potrzeby – aktualizuje ten plan.

5.   Aby zapewnić wdrożenie unijnego planu gotowości i reagowania, Komisja wraz z państwami członkowskimi przeprowadza testy warunków skrajnych, ćwiczenia oraz przeglądy w trakcie realizacji działania i po jego zakończeniu oraz – w razie potrzeby – aktualizuje ten plan.

Poprawka 2

Artykuł 6

Krajowe plany gotowości i reagowania

Tekst zaproponowany przez Komisję

Poprawka KR-u

1.   Przy przygotowywaniu krajowych planów gotowości i reagowania każde państwo członkowskie koordynuje swoje działania z Komisją w celu osiągnięcia spójności z unijnym planem gotowości i reagowania, a także niezwłocznie informuje Komisję i KBZ o wszelkich istotnych zmianach planu krajowego.

1.   Przy przygotowywaniu krajowych planów gotowości i reagowania każde państwo członkowskie koordynuje swoje działania z Komisją w celu osiągnięcia spójności z unijnym planem gotowości i reagowania, a także niezwłocznie informuje Komisję i KBZ o wszelkich istotnych zmianach planu krajowego.

W stosownych przypadkach, gdy władze lokalne i regionalne posiadają znaczną odpowiedzialność za zdrowie publiczne w krajowym systemie ochrony zdrowia, plany krajowe obejmują plany gotowości i reagowania dla szczebla niższego niż krajowy.

2.     W krajowych planach gotowości i reagowania należy określić możliwość lub konieczność powołania na obszarach przygranicznych międzyregionalnych, transgranicznych grup kontaktowych, przygotowujących i koordynujących działania w regionach po obu stronach granicy w sytuacji wystąpienia zagrożenia zdrowia.

Uzasadnienie

Jeśli chodzi o kompetencje na szczeblu regionalnym, włączenie regionów nie może być tylko fakultatywne.

Uzasadnienie

Nie wymaga uzasadnienia.

Poprawka 3

Artykuł 7

Sprawozdawczość w zakresie planowania gotowości i reagowania

Tekst zaproponowany przez Komisję

Poprawka KR-u

c)

wdrożenie krajowych planów reagowania, w tym, w stosownych przypadkach, wdrożenie na szczeblu regionalnym i lokalnym, obejmujące reagowanie na epidemię; oporność na środki przeciwdrobnoustrojowe, zakażenia związane z opieką zdrowotną i inne szczególne kwestie.

c)

wdrożenie krajowych planów reagowania, w tym, w stosownych przypadkach, wdrożenie na szczeblu regionalnym i lokalnym, obejmujące reagowanie na epidemię; oporność na środki przeciwdrobnoustrojowe, zakażenia związane z opieką zdrowotną , statystyki terytorialne i inne szczególne kwestie.

Sprawozdanie zawiera, w stosownych przypadkach, międzyregionalne elementy gotowości i reagowania zgodnie z planami unijnymi i krajowymi, obejmujące w szczególności istniejące zdolności, zasoby i mechanizmy koordynacji w sąsiednich regionach.

Sprawozdanie zawiera, w stosownych przypadkach, międzyregionalne i transgraniczne elementy gotowości i reagowania zgodnie z planami unijnymi i krajowymi, obejmujące w szczególności istniejące zdolności, zasoby i mechanizmy koordynacji w sąsiednich regionach.

Władze regionalne i lokalne powinny zostać włączone w opracowywanie sprawozdań w kwestiach dotyczących ich zakresu odpowiedzialności, w szczególności wymienionych wyżej w podpunkcie c).

2.   Komisja udostępnia KBZ informacje otrzymane zgodnie z ust. 1 w sprawozdaniu przygotowywanym co 2 lata we współpracy z ECDC i innymi właściwymi agencjami i organami unijnymi.

2.   Komisja udostępnia KBZ informacje otrzymane zgodnie z ust. 1 w sprawozdaniu przygotowywanym co 2 lata we współpracy z ECDC i innymi właściwymi agencjami i organami unijnymi.

Sprawozdanie zawiera profile państw do celów monitorowania postępów i opracowywania planów działania mających na celu wyeliminowanie stwierdzonych luk na szczeblu krajowym.

Sprawozdanie zawiera profile państw do celów monitorowania postępów i opracowywania planów działania mających na celu wyeliminowanie stwierdzonych luk na szczeblu krajowym lub niższym .

Poprawka 4

Artykuł 9

Sprawozdanie Komisji na temat planowania gotowości

Tekst zaproponowany przez Komisję

Poprawka KR-u

1.   Na podstawie informacji dostarczonych przez państwa członkowskie zgodnie z art. 7 oraz wyników audytów, o których mowa w art. 8, Komisja do lipca 2022 r., a następnie co 2 lata, przekazuje Parlamentowi Europejskiemu i Radzie sprawozdanie na temat aktualnej sytuacji i postępów w planowaniu gotowości i reagowania na szczeblu Unii.

1.   Na podstawie informacji dostarczonych przez państwa członkowskie zgodnie z art. 7 oraz wyników audytów, o których mowa w art. 8, Komisja do lipca 2022 r., a następnie co 2 lata, przekazuje Parlamentowi Europejskiemu i Radzie oraz Europejskiemu Komitetowi Regionów sprawozdanie na temat aktualnej sytuacji i postępów w planowaniu gotowości i reagowania na szczeblu Unii.

Poprawka 5

Artykuł 10

Koordynacja planowania gotowości i reagowania w ramach KBZ

Dodać podpunkt

Tekst zaproponowany przez Komisję

Poprawka KR-u

 

f)

wspieranie regionalnej współpracy transgranicznej w dziedzinie zdrowia w regionach potencjalnie lub faktycznie zagrożonych oraz koordynowanie działań międzyregionalnych, transgranicznych grup kontaktowych.

Uzasadnienie

Regionalny komponent terytorialny prac KBZ umożliwi sprawne włączenie regionów przygranicznych w reagowanie kryzysowe i pozwoli uniknąć braku komunikacji, który dał się zaobserwować wielokrotnie podczas pandemii COVID-19 w 2020 r.

Poprawka 6

Artykuł 11

Szkolenie pracowników opieki zdrowotnej i pracowników do spraw zdrowia publicznego

Tekst zaproponowany przez Komisję

Poprawka KR-u

2.   Działania szkoleniowe, o których mowa w ust. 1, mają na celu zapewnienie pracownikom, o których mowa w tym ustępie, wiedzy i umiejętności niezbędnych w szczególności do opracowywania i wdrażania krajowych planów gotowości, o których mowa w art. 6, oraz do realizacji działań mających na celu zwiększenie gotowości na sytuacje kryzysowe i zdolności w zakresie nadzoru, w tym wykorzystanie narzędzi cyfrowych.

2.   Działania szkoleniowe, o których mowa w ust. 1, mają na celu zapewnienie pracownikom, o których mowa w tym ustępie, wiedzy i umiejętności niezbędnych w szczególności do opracowywania i wdrażania krajowych planów gotowości, o których mowa w art. 6, oraz do realizacji działań mających na celu zwiększenie gotowości na sytuacje kryzysowe i zdolności w zakresie nadzoru, w tym wykorzystanie narzędzi cyfrowych. Działania szkoleniowe są również adresowane do władz lokalnych i regionalnych posiadających kompetencje w dziedzinie opieki zdrowotnej, aby wspierać budowanie zdolności na szczeblu niższym niż krajowy.

[…]

[…]

5.   Komisja, we współpracy z państwami członkowskimi, może wspierać organizowanie programów wymiany pracowników opieki zdrowotnej i pracowników do spraw zdrowia publicznego między dwoma państwami członkowskimi lub większą ich liczbą oraz czasowego oddelegowania personelu z jednego państwa członkowskiego do drugiego.

5.   Komisja, we współpracy z państwami członkowskimi, może wspierać organizowanie programów wymiany pracowników opieki zdrowotnej i pracowników do spraw zdrowia publicznego między dwoma państwami członkowskimi lub większą ich liczbą oraz czasowego oddelegowania personelu z jednego państwa członkowskiego do drugiego.

Działania takie powinny być wdrażane w szczególności w regionach przygranicznych, gdzie władze regionalne i lokalne mają znaczące kompetencje w dziedzinie opieki zdrowotnej, również poprzez szkolenia pracowników międzyregionalnych, transgranicznych grup kontaktowych.

Uzasadnienie

Chociaż podział kompetencji może się różnić w poszczególnych państwach członkowskich, władze lokalne i regionalne są często zaangażowane zarówno w zarządzanie szpitalami gminnymi, jak i ochronę ludności, brakuje im jednak specjalnego wyszkolenia lub zdolności. Bardzo potrzebne są ukierunkowane szkolenia dla służb gminnych, mających często braki kadrowe. Umożliwiłyby one szybszy czas reakcji i skuteczniejsze działania.

Poprawka 7

Artykuł 13 ustęp 8

Nadzór epidemiologiczny

Tekst zaproponowany przez Komisję

Poprawka KR-u

8.   Każde państwo członkowskie wyznacza właściwe organy odpowiedzialne w danym państwie członkowskim za nadzór epidemiologiczny, o którym mowa w art. 1.

8.   Każde państwo członkowskie wyznacza właściwe organy odpowiedzialne w danym państwie członkowskim za nadzór epidemiologiczny, o którym mowa w art. 1. Monitorowanie to prowadzi się również na szczeblu terytorialnym, w szczególności za pomocą statystyk regionalnych.

Uzasadnienie

Nie wymaga uzasadnienia.

Poprawka 8

Artykuł 19 ustęp 3

Powiadamianie o zagrożeniu

Tekst zaproponowany przez Komisję

Poprawka KR-u

Powiadamiając o zagrożeniu, właściwe organy krajowe i Komisja niezwłocznie przekazują za pośrednictwem EWRS wszelkie dostępne istotne informacje będące w ich posiadaniu, które mogą być przydatne do celów koordynowania reagowania, takie jak:

Powiadamiając o zagrożeniu, właściwe organy krajowe i Komisja niezwłocznie przekazują za pośrednictwem EWRS wszelkie dostępne istotne informacje będące w ich posiadaniu, które mogą być przydatne do celów koordynowania reagowania, takie jak:

a)

rodzaj i pochodzenie danego czynnika;

a)

rodzaj i pochodzenie danego czynnika;

b)

data i miejsce zdarzenia lub ogniska choroby;

b)

data i miejsce zdarzenia lub ogniska choroby;

c)

sposoby przenoszenia lub rozprzestrzeniania;

c)

odnośne obszary terytorialne;

d )

dane toksykologiczne;

d )

sposoby przenoszenia lub rozprzestrzeniania;

e )

metody wykrywania i potwierdzania;

e )

dane toksykologiczne;

f )

ryzyko dla zdrowia publicznego;

f )

metody wykrywania i potwierdzania;

g )

środki ochrony zdrowia publicznego, jakie zostały wprowadzone lub jakie mają zostać wprowadzone na szczeblu krajowym;

g )

ryzyko dla zdrowia publicznego;

h )

środki inne niż środki ochrony zdrowia publicznego;

h )

środki ochrony zdrowia publicznego, jakie zostały wprowadzone lub jakie mają zostać wprowadzone na szczeblu krajowym;

i )

pilna potrzeba lub niedobór medycznych środków przeciwdziałania;

i )

środki inne niż środki ochrony zdrowia publicznego;

j )

wnioski i oferty dotyczące transgranicznej pomocy w przypadku stanu zagrożenia;

j )

pilna potrzeba lub niedobór medycznych środków przeciwdziałania;

k )

dane osobowe niezbędne w celu ustalenia kontaktów zakaźnych zgodnie z art. 26;

k )

wnioski i oferty dotyczące transgranicznej pomocy w przypadku stanu zagrożenia;

l )

wszelkie inne informacje istotne z punktu widzenia danego poważnego transgranicznego zagrożenia zdrowia.

l )

dane osobowe niezbędne w celu ustalenia kontaktów zakaźnych zgodnie z art. 26;

 

m )

wszelkie inne informacje istotne z punktu widzenia danego poważnego transgranicznego zagrożenia zdrowia.

Uzasadnienie

Nie wymaga uzasadnienia.

B.   Wniosek dotyczący rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady zmieniającego rozporządzenie (WE) nr 851/2004 ustanawiające Europejskie Centrum ds. Zapobiegania i Kontroli Chorób

Poprawka 9

Artykuł 3

Misja i zadania Centrum

Tekst zaproponowany przez Komisję

Poprawka KR-u

2. g)

przedstawia, na wniosek Komisji lub KBZ, lub z własnej inicjatywy, wytyczne dotyczące leczenia chorób zakaźnych i zarządzania przypadkami tych chorób oraz dotyczące innych szczególnych problemów zdrowotnych mających znaczenie dla zdrowia publicznego, we współpracy z odpowiednimi społecznościami;

2. g)

przedstawia, na wniosek Komisji lub KBZ, lub z własnej inicjatywy, wytyczne dotyczące leczenia chorób zakaźnych i zarządzania przypadkami tych chorób oraz dotyczące innych szczególnych problemów zdrowotnych mających znaczenie dla zdrowia publicznego, we współpracy z odpowiednimi społecznościami , w tym i wskazówki dla regionów przygranicznych i węzłów tranzytowych w wypadku transgranicznych zagrożeń zdrowia ;

Uzasadnienie

W wypadku pandemii COVID-19 regiony przygraniczne i węzły transportowe w pewnych okresach nie otrzymywały żadnych wskazówek, dopóki nie weszły w życie krajowe środki działania. Otrzymanie na początkowym etapie wytycznych od ECDC, choćby nieformalnych i niewiążących, ułatwiłoby wspólną wczesną reakcję na poziomie lokalnym i regionalnym w całej UE, zanim zaczęłyby obowiązywać ukierunkowane środki krajowe.

Poprawka 10

Artykuł 5

Prowadzenie wyspecjalizowanych sieci oraz współdziałanie

Tekst zaproponowany przez Komisję

Poprawka KR-u

 

2. h)

zapewnia w miarę możliwości gromadzenie danych na szczeblu niższym niż krajowy.

Uzasadnienie

Ten postulat, by ECDC gromadziło dane na szczeblu niższym niż krajowy, wynika z doświadczeń zdobytych w związku z pandemią COVID-19: w niektórych regionach sytuacja epidemiologiczna odbiegała od średniej krajowej lub od warunków panujących w sąsiednich regionach.

Poprawka 11

Artykuł 5b

Planowanie gotowości i reagowania

Tekst zaproponowany przez Komisję

Poprawka KR-u

1. c)

ułatwia samoocenę i zewnętrzną ocenę planowania gotowości i reagowania państw członkowskich oraz przyczynia się do sprawozdawczości i audytu w zakresie planowania gotowości i reagowania na podstawie art. 7 i 8 rozporządzenia (UE) …/… [Dz.U.: Proszę wstawić numer rozporządzenia PTZZ [ISC/2020/12524]];

1. c)

ułatwia samoocenę i zewnętrzną ocenę planowania gotowości i reagowania państw członkowskich , w tym i planów gotowości i reagowania na szczeblu niższym niż krajowy mających zastosowanie do regionów przygranicznych i węzłów transportowych, oraz przyczynia się do sprawozdawczości i audytu w zakresie planowania gotowości i reagowania na podstawie art. 7 i 8 rozporządzenia (UE) …/… [Dz.U.: Proszę wstawić numer rozporządzenia PTZZ [ISC/2020/12524]];

Uzasadnienie

Regiony o znaczących uprawnieniach w dziedzinie zdrowia zareagowały na pandemię COVID-19 za pomocą własnego planowania i środków. Niezależne wytyczne i audyty pomogłyby w wymianie informacji i poprawie jakości początkowej reakcji.

Poprawka 12

Artykuł 5b

Planowanie gotowości i reagowania

Tekst zaproponowany przez Komisję

Poprawka KR-u

 

1. l)

opracowuje zalecenia dotyczące transgranicznej koordynacji i wzajemnej zgodności regionalnych reakcji na zagrożenia zdrowia;

Uzasadnienie

Regiony o znaczących uprawnieniach w dziedzinie zdrowia zareagowały na pandemię COVID-19 za pomocą własnego planowania i środków. Niezależne wytyczne i audyty pomogłyby w wymianie informacji i poprawie jakości początkowej reakcji.

Poprawka 13

Artykuł 8

Funkcjonowanie systemu wczesnego ostrzegania i reagowania

Tekst zaproponowany przez Komisję

Poprawka KR-u

 

6.     Centrum w miarę możliwości koordynuje ściśle swoje działania z regionalnymi transgranicznymi grupami kontaktowymi ds. zdrowia.

Uzasadnienie

Brak możliwości wymiany utrudnił odpowiednie reagowanie w regionach transgranicznych w czasie kryzysu. Wspólne transgraniczne grupy kontaktowe, dzielące się informacjami z ECDC i organami na wszystkich szczeblach, umożliwiłyby właściwym organom podejmowanie świadomych decyzji.

II.   ZALECENIA POLITYCZNE

A.   Wniosek dotyczący rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie poważnych transgranicznych zagrożeń zdrowia oraz uchylającego decyzję nr 1082/2013/UE

EUROPEJSKI KOMITET REGIONÓW

1.

 Podkreśla, że zgodnie z art. 168 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej (TFUE) „przy określaniu i urzeczywistnianiu wszystkich polityk i działań Unii zapewnia się wysoki poziom ochrony zdrowia ludzkiego”, a zgodnie z art. 196 „Unia zachęca do współpracy między Państwami Członkowskimi w celu zwiększenia skuteczności systemów zapobiegania klęskom żywiołowym lub katastrofom spowodowanym przez człowieka i ochrony przed nimi”.

2.

 Nawiązuje do swojego zaangażowania wyrażonego w swoim stanowisku dotyczącym Europejskiego Programu Zdrowia EU4Health, aby „nadać priorytet kwestiom zdrowotnym na szczeblu europejskim oraz wesprzeć władze regionalne i lokalne w zwalczaniu chorób nowotworowych i epidemii chorób w ramach transgranicznej współpracy zdrowotnej oraz modernizacji systemów opieki zdrowotnej”.

3.

 Przypomina o zasadzie „Jedno zdrowie”, oznaczającej, że zdrowie jest zagadnieniem horyzontalnym, które powinno być uwzględniane we wszystkich obszarach polityki i działaniach Unii Europejskiej.

4.

 Uwzględnia program prac Komisji Europejskiej opublikowany 29 stycznia 2020 r., w którym stwierdza się, że europejski styl życia oznacza „szukanie wspólnych rozwiązań dla wspólnych wyzwań, umożliwianie ludziom nabywania umiejętności, których potrzebują, oraz inwestowanie w ich zdrowie i wysoką jakość życia”.

5.

 Przypomina, że zgodnie z art. 1 dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2011/24/UE (1) należy podjąć środki, aby ułatwiać dostęp do bezpiecznej transgranicznej opieki zdrowotnej o wysokiej jakości oraz wspierać współpracę w dziedzinie zdrowia między państwami członkowskimi, z pełnym poszanowaniem kompetencji krajowych w zakresie organizowania i świadczenia opieki zdrowotnej.

6.

 Przypomina, że według danych Eurobarometru z 2017 r. ponad 70 % Europejczyków oczekuje większego zaangażowania UE w dziedzinie zdrowia. Obecnie sfera ta jest bardziej niż kiedykolwiek podstawową troską obywateli UE, kiedy to słusznie oczekują oni od UE, aby odgrywała aktywniejszą rolę w tej dziedzinie.

7.

 Podkreśla, że wnioski wyciągnięte z kryzysu związanego z COVID-19 dają UE szansę na ustanowienie lepszych międzyregionalnych ram monitorowania i zwalczania transgranicznych zagrożeń dla zdrowia jej obywateli.

8.

 Zaznacza, że poza walką z pandemią UE stoi w obliczu poważnego problemu nierówności w systemach opieki zdrowotnej i stałych niedoborów personelu medycznego na pewnych obszarach, który to problem również wymaga naszej uwagi.

9.

 Wyraża obawę, iż poziom regionalny i lokalny nie jest odpowiednio uwzględniony we wniosku, a kwestie transgraniczne są traktowane z perspektywy granic państwowych, a nie specyficznych potrzeb regionów przygranicznych.

Wzmocnienie roli władz lokalnych i regionalnych w planowaniu i przygotowaniu odpowiedzi

10.

 Zwraca uwagę, że 19 z 27 państw członkowskich postanowiło powierzyć główną odpowiedzialność za usługi lecznicze, opiekę medyczną i zdrowie publiczne władzom lokalnym i regionalnym, w związku z czym postuluje pełne włączenie tych władz w proces opracowania krajowych planów gotowości i reagowania, jego oceny i przygotowania odpowiedzi.

11.

 Wskazuje na konieczność opracowania mechanizmów wdrażania na szczeblu regionalnym. Skuteczność wdrażania krajowych planów gotowości i reagowania zależy od tego, jak intensywnie rządy krajowe angażują szczebel regionalny.

12.

 Z zadowoleniem przyjmuje propozycję Komisji Europejskiej, aby poddać systemy opieki zdrowotnej w państwach członkowskich testom warunków skrajnych w celu zapewnienia wdrożenia unijnego planu gotowości i reagowania. Przypomina, że w testy te powinny zostać w pełni włączone, stosownie do swoich kompetencji, regiony i miasta odpowiednich państw członkowskich.

13.

 Z zadowoleniem przyjmuje ideę organizacji przez Komisję szkoleń dla pracowników opieki zdrowotnej w zakresie opracowywania i wdrażania krajowych planów gotowości, w celu zwiększenia gotowości na sytuacje kryzysowe, w tym poprzez wykorzystanie narzędzi cyfrowych, lecz uważa, że szkoleniami tymi powinni być objęci pracownicy władz lokalnych i regionalnych odpowiedzialni za zdrowie, gdy władze te ponoszą znaczną odpowiedzialność za zdrowie publiczne.

14.

 Zgłasza potrzebę elastyczności w połączeniu odgórnych działań z wiedzą i działaniami lokalnymi oraz regionalnymi.

15.

 Podkreśla, iż zaangażowanie obywateli i samorządów lokalnych pozwoliłoby na skuteczniejsze budowanie odporności na zagrożenia. W proces ten powinni być również zaangażowani praktycy, których perspektywa może być inna niż ustawodawców.

16.

 Zwraca uwagę na kwestię edukacji i propagowania wiedzy na tematy związane ze zdrowiem publicznym wśród ogółu społeczeństwa. Rola władz lokalnych i regionalnych w tym zakresie jest kluczowa.

17.

 Nalega na wsparcie łączności cyfrowej i szkoleń w regionalnych placówkach ochrony zdrowia oraz promowanie telemedycyny w celu zapewnienia skuteczniejszej opieki dzięki inteligentnym ośrodkom i mobilnym zespołom multidyscyplinarnym.

Regiony przygraniczne

18.

 Zwraca uwagę na szczególną rolę i szczególne wyzwania regionów leżących wzdłuż granic wewnętrznych i zewnętrznych UE, posiadających wypracowane od wielu lat modele współpracy w obszarze zdrowia między regionami przygranicznymi oraz na korzyści, jakie tego typu rozwiązania przynoszą miejscowym społecznościom.

19.

 Proponuje, aby wzmocniono środki służące ochronie systemów technologicznych władz lokalnych i regionalnych w zakresie zdrowia przed ewentualnymi cyberatakami, które mogłyby zagrozić funkcjonowaniu systemów opieki zdrowotnej państw członkowskich. Konieczne jest skoordynowane planowanie i scentralizowane doradztwo w celu wzmocnienia systemów, które mają krytyczne znaczenie w zwyczajnych sytuacjach, a tym bardziej podczas pandemii.

20.

 Wskazuje, że obecny kryzys uwidocznił istniejące zagrożenia dla systemu przygranicznej opieki zdrowotnej i stworzył dodatkowe bariery współpracy między regionami. Różnice w kompetencjach oraz trudności administracyjne wynikające z różnych przepisów prawnych stały się głównymi wyzwaniami w osiągnięciu skuteczniejszego i udoskonalonego zarządzania opieką zdrowotną w regionach przygranicznych.

21.

 Wzywa do szybkiego przyjęcia właściwych rozwiązań prawnych, systemu zachęt i promocji dobrych praktyk w celu trwałego usprawnienia współpracy regionów przygranicznych w zakresie opieki zdrowotnej, w szczególności poprzez uwzględnienie możliwości czy konieczności powoływania w ramach krajowych planów gotowości i reagowania międzyregionalnych, transgranicznych grup kontaktowych, przygotowujących i koordynujących działania w regionach po obu stronach granicy w sytuacji wystąpienia zagrożenia zdrowia.

22.

 Podkreśla, że pacjenci korzystający z opieki zdrowotnej za granicą czynią to głównie w sąsiednim regionie, dlatego też współpraca między regionami przygranicznymi staje się niezbędnym warunkiem sukcesu.

23.

 Sugeruje utworzenie „statusu” transgranicznego pracownika opieki zdrowotnej, w celu ułatwienia mobilności personelu medycznego. Uważa, że dla ułatwienia mobilności pracowników ochrony zdrowia w Europie korzystne byłoby wzmocnienie systemu wzajemnego uznawania kwalifikacji zawodowych oraz promowanie jednolitych struktur kształcenia.

24.

 Wzywa zatem Komisję do przedstawienia wniosku w sprawie zapewnienia minimalnej przenikalności granic i powiązanej współpracy transgranicznej w dziedzinie zdrowia w celu utrzymania lub w razie potrzeby wzmocnienia świadczenia usług w tej dziedzinie, w tym w sytuacjach kryzysowych, jak miało i ma to miejsce w przypadku pandemii COVID-19.

25.

 Proponuje promowanie zawarcia umów o stałej współpracy w dziedzinie zdrowia pomiędzy właściwymi organami właściwych szczebli różnych krajów w celu zapewnienia wymiany pacjentów w sytuacjach kryzysowych. Umowy te muszą również uwzględniać fakt, iż UE ma wspólne granice z krajami trzecimi.

B.   Wniosek dotyczący rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady zmieniającego rozporządzenie (WE) nr 851/2004 ustanawiającego Europejskie Centrum ds. Zapobiegania i Kontroli Chorób

EUROPEJSKI KOMITET REGIONÓW

26.

 Z zadowoleniem przyjmuje wniosek dotyczący wzmocnienia mandatu Europejskiego Centrum ds. Zapobiegania i Kontroli Chorób (ECDC), o który zabiegał w opinii w sprawie mechanizmu nadzwyczajnego w dziedzinie zdrowia.

27.

 Jest zdania, iż rozszerzenie kompetencji ECDC jest kluczowe dla opracowania wspólnych strategii na szczeblu UE w kwestii radzenia sobie z transgranicznymi zagrożeniami zdrowia.

28.

 Zaleca, aby w ramach nowego mandatu ECDC gromadziło dane na szczeblu niższym niż krajowy oraz usprawniło współpracę regionów przygranicznych i węzłów tranzytowych w sytuacji transgranicznych zagrożeń zdrowia.

29.

 Podkreśla, iż ścisła współpraca z ECDC przyczyni się do poprawy planowania gotowości, reagowania oraz do ulepszenia sprawozdawczości i audytu w samorządach, zwłaszcza w regionach przygranicznych, oraz wzywa do przyjęcia odpowiednich przepisów umożliwiających władzom regionalnym organizowanie szybkiej transgranicznej reakcji i koordynacji w przypadku pandemii.

30.

 Ma nadzieję, że ECDC będzie wydawać niewiążące zalecenia i sugestie w kwestii zarządzania ryzykiem, szczególnie w odniesieniu do regionów przygranicznych.

31.

 Podkreśla znaczenie zdolności do mobilizacji i rozmieszczenia Grupy Zadaniowej UE ds. Zdrowia w celu wsparcia miejscowego reagowania w państwach członkowskich.

32.

 Zaznacza, iż ścisła współpraca operacyjnych punktów kontaktowych w krajach członkowskich z właściwymi organami nadzorującymi na szczeblu lokalnym i regionalnym jednostki opieki zdrowotnej w znacznym stopniu zwiększą efektywność w zakresie nadzoru epidemiologicznego.

33.

 Podkreśla, iż zakłady opieki zdrowotnej dysponują najbardziej aktualną wiedzą, w tym bazami danych dotyczącymi stanu epidemiologicznego. Dlatego też nalega, aby zaangażować lokalne i regionalne organy, które je nadzorują, w proces przygotowania i implementacji zharmonizowanych systemów przekazywania tych informacji.

34.

 Nalega na konieczność uzgodnienia przez państwa członkowskie wspólnego protokołu statystycznego, aby umożliwić porównywalność danych dotyczących skutków kryzysu COVID-19 i przyszłych pandemii. Protokół ten, który ma zostać opracowany pod wspólnym zwierzchnictwem Europejskiego Centrum ds. Zapobiegania i Kontroli Chorób (ECDC) i Eurostatu, mógłby opierać się na danych dostarczanych na poziomie NUTS 2, aby ułatwić reakcję polityczną uwzględniającą wykorzystanie europejskich funduszy strukturalnych i inwestycyjnych.

35.

 Jest zdania, że ECDC może zapewniać nadzór epidemiologiczny za pośrednictwem zintegrowanych systemów, które umożliwiają nadzór w czasie rzeczywistym dzięki zastosowaniu nowoczesnych technologii i dostępnych aplikacji modelujących opartych na sztucznej inteligencji.

Bruksela, dnia 7 maja 2021 r.

Apostolos TZITZIKOSTAS

Przewodniczący Europejskiego Komitetu Regionów

(1)  Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2011/24/UE z dnia 9 marca 2011 r. w sprawie stosowania praw pacjentów w transgranicznej opiece zdrowotnej (Dz.U. L 88 z 4.4.2011, s. 45).

Top