22.9.2006   

PL

Dziennik Urzędowy Unii Europejskiej

C 229/51

1.1

z zadowoleniem przyjmuje projekt inicjatywy mającej na celu zdigitalizowanie dziedzictwa kulturowego Europy i opracowanie bibliotek cyfrowych oraz podkreśla, że jest to kluczowy element inicjatywy Komisji — i2010 — europejskie społeczeństwo informacyjne na rzecz wzrostu i zatrudnienia, którego całkowita realizacja jest koniecznym warunkiem poprawy konkurencyjności europejskiej;

1.2

podkreśla, że digitalizację, dostęp on-line oraz ochronę dziedzictwa kulturowego należy wspierać we wszystkich państwach, regionach, miastach i językach Europy w taki sposób, aby sprzyjała ona zachowaniu różnorodności kulturowej i językowej. Punktem wyjścia powinno być uznanie wartości kultury — w tym kultur mniejszości — i zachowanie osiągnięć kulturowych dla przyszłych pokoleń;

1.3

przypomina, że w innych częściach świata digitalizacja dziedzictwa kulturowego postępuje szybko i podkreśla, że powszechne udostępnienie europejskiej literatury i dziedzictwa kulturowego w formie cyfrowej jest warunkiem pomyślnej realizacji idei europejskiego społeczeństwa opartego na wiedzy, a jednocześnie wspiera rozwój regionów i miast Europy;

1.4

uznaje, że komunikat Komisji uwypukla najważniejsze wyzwania i wiele nierozwiązanych kwestii technicznych, prawnych i finansowych odnoszących się do digitalizacji dziedzictwa kulturowego oraz zauważa, że władze lokalne i regionalne wspierają wysiłki na rzecz osiągnięcia postępu w tym zakresie;

1.5

podkreśla, że władze lokalne i regionalne są najważniejszymi organami wykonawczymi wszystkich strategii społeczeństwa informacyjnego i w wielu przypadkach to one utrzymują biblioteki, zatem w kontekście inicjatywy w sprawie bibliotek cyfrowych należy zwrócić odpowiednią uwagę na wymiar lokalny i regionalny;

1.6

uważa, że wspieranie digitalizacji dziedzictwa kulturowego we wszystkich państwach członkowskich w Europie ma ogromne znaczenie i podkreśla, że korzyści wynikające z digitalizacji można osiągnąć jedynie poprzez szerokie propagowanie dostępu on-line do dziedzictwa kulturowego, również na szczeblu lokalnym i regionalnym, oraz opracowanie inteligentnych metod wyszukiwania informacji;

1.7

podkreśla, że digitalizacja jest procesem długotrwałym, wymagającym dużej ilości zasobów, w tym na bieżące utrzymanie, aktualizację i konwersję materiałów, i przyznaje, że digitalizacja przyniesie korzyści dla dostępu do dziedzictwa kulturowego oraz jego konserwacji;

1.8

przypomina, że na materiały cyfrowe składają się zarówno zdigitalizowane materiały analogowe, jak i nowe materiały, które powstały od razu w wersji cyfrowej;

1.9

zauważa, że usługi świadczone przez biblioteki cyfrowe w państwach członkowskich obejmują zasoby wytworzone na szczeblu krajowym, regionalnym i lokalnym, które są wzajemnie ze sobą powiązane za pomocą środków elektronicznych. Z tego względu do skutecznej realizacji tej inicjatywy potrzeba współpracy i koordynacji na poziomie europejskim;

1.10

uważa, że biblioteki odgrywają kluczową rolę w udostępnianiu literatury i dziedzictwa kulturowego w postaci cyfrowej, ponieważ to za ich pośrednictwem materiały te można najlepiej udostępniać społeczeństwu, jednocześnie zauważa jednak, że decydującym czynnikiem jest ich współpraca z archiwami i muzeami, jak również z innymi placówkami kulturalnymi i właściwymi podmiotami.

2.1

podkreśla, że priorytetowym celem digitalizacji nie jest zastąpienie tradycyjnych, drukowanych i innych fizycznych materiałów o charakterze kulturowym, ale raczej stworzenie wersji cyfrowej obok materiałów analogowych oraz propagowanie dostępu do informacji;

2.2

podkreśla, że ponieważ jedynie bardzo niewielka część dziedzictwa kulturowego Europy została zdigitalizowana i wciąż do wykonania pozostaje ogromna ilość pracy, konieczne jest opracowanie nowych form finansowania, z uwzględnieniem współpracy z sektorem prywatnym;

2.3

zwraca uwagę, że w małych krajach i na niedużych obszarach językowych komercyjne rynki materiałów cyfrowych były dotychczas dosyć niewielkie, chociaż koszty stałe związane z wytworzeniem takich materiałów mają praktycznie taki sam rząd wielkości jak w przypadku największych obszarów językowych oraz podkreśla, że dzięki postępowi technicznemu uwzględnienie potrzeb użytkowników z różnych obszarów językowych w procesie rozwoju bibliotek cyfrowych jest możliwe i istotne;

2.4

zauważa, że choć w odniesieniu do większości starszego dziedzictwa kulturowego Europy nie obowiązują już ograniczenia wynikające z praw autorskich, co umożliwia udostępnienie ich w sieciach informacyjnych, to propozycja Komisji dotycząca nowelizacji prawodawstwa odnoszącego się do praw autorskich w stosunku do nowszego dziedzictwa kulturowego ma duże znaczenie;

2.5

zwraca uwagę, że w niektórych państwach występują już oznaki świadczące o tym, że niektóre grupy społeczne nie nadążają za postępem technologii cyfrowych i uważa, że również najmniej uprzywilejowanym grupom społecznym należy zapewnić odpowiednie możliwości dostępu do internetu i wskazówki, w jaki sposób z niego korzystać;

2.6

podkreśla, że władze lokalne i regionalne mają do odegrania kluczową rolę jako wytwórcy i właściciele dziedzictwa kulturowego oraz muszą przyjąć na siebie odpowiedzialność za zapewnienie całemu społeczeństwu możliwie równego dostępu do usług społeczeństwa informacyjnego;

2.7

podkreśla, że choć dostęp do tradycyjnych materiałów drukowanych, jaki zapewniają biblioteki publiczne w Europie, ma wciąż bardzo duże znaczenie, to powinny one również oferować społeczeństwu możliwość korzystania z internetu i usług on-line. Ze względu na użytkowników usług on-line i ich lokalne potrzeby organizacja tych usług powinna należeć do podmiotów lokalnych i regionalnych. Fakt ten należy również koniecznie uwzględnić przy określaniu krajowego budżetu na działalność bibliotek;

2.8

zauważa, że w przypadkach, w których władze lokalne i regionalne uczestniczą w różnego rodzaju konsorcjach, w tym w konsorcjach bibliotecznych, które posiadają własny serwer sieciowy i oferują pełen zakres usług, należy zapewnić im odpowiedni wpływ na proces decyzyjny w tym zakresie;

2.9

z zadowoleniem przyjmuje fakt, że Komisja podkreśliła wyzwania związane z doborem materiałów przewidzianych do digitalizacji i uważa, że należy przede wszystkim zwrócić właściwą uwagę na kryteria selekcji oparte na zagadnieniach lokalnych i regionalnych oraz zachować równowagę między kryteriami doboru wynikającymi z jednej strony z zapotrzebowania społecznego, a z drugiej — z konieczności zapewnienia konserwacji owych materiałów;

2.10

popiera propozycję opracowania strategii długoterminowej konserwacji cyfrowych materiałów kulturowych, tak aby w przypadku zmian technologii i oprogramowania zasoby wykorzystane do digitalizacji dziedzictwa kulturowego nie zostały zmarnowane;

2.11

uważa za interesującą propozycję ustanowienia w państwach członkowskich ośrodków kompetencji i podkreśla, że ważnym zadaniem ośrodków powinno być zapewnienie odpowiednich umiejętności i know-how na poziomie regionalnym i lokalnym oraz rozpowszechnianie dobrych praktyk.