1

W swojej skardze Komisja Europejska wnosi do Trybunału o stwierdzenie, że utrzymując w mocy przepisy prawa niderlandzkiego sprzeczne z przepisami art. 1 akapit drugi lit. a) i b), art. 15 i art. 28 ust. 2 dyrektywy 2006/54/EG Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 5 lipca 2006 r. w sprawie wprowadzenia w życie zasady równości szans oraz równego traktowania kobiet i mężczyzn w dziedzinie zatrudnienia i pracy (Dz.U. L 204, s. 23), Królestwo Niderlandów uchybiło zobowiązaniom ciążącym na nim na mocy tej dyrektywy.

2

Dyrektywa 2006/54, której celem zgodnie z jej art. 1 akapit pierwszy „jest wprowadzenie w życie zasady równości szans oraz równego traktowania kobiet i mężczyzn w dziedzinie zatrudnienia i pracy”, uchyliła ze skutkiem od dnia 15 sierpnia 2009 r. dyrektywę Rady 76/207/EWG w sprawie wprowadzenia w życie zasady równego traktowania mężczyzn i kobiet w zakresie dostępu do zatrudnienia, kształcenia i awansu zawodowego oraz warunków pracy (Dz.U. L 39, s. 40). Jak wynika z jej motywu 1, dyrektywa 2006/54 w celu zachowania przejrzystości przeredagowuje i ujmuje w jednym tekście główne przepisy już istniejące w dziedzinach, które obejmuje.

3

Artykuł 15 dyrektywy 2006/54, zatytułowany „Powrót z urlopu macierzyńskiego”, stanowi:

„Kobieta przebywająca na urlopie macierzyńskim jest uprawniona, po jego zakończeniu, do powrotu do swojej pracy lub na równorzędne stanowisko na warunkach nie mniej dla niej korzystnych i do korzystania z jakiejkolwiek poprawy warunków pracy, do której byłaby uprawniona w trakcie swojej nieobecności”.

4

Artykuł 28 ust. 2 tejże dyrektywy uściśla, że „pozostaje [ona] bez uszczerbku dla przepisów dyrektywy [Rady] 96/34/WE [z dnia 3 czerwca 1996 r. w sprawie zbiorowego porozumienia ramowego dotyczącego urlopu rodzicielskiego zawartego przez UNICE, CEEP i ETUC (Dz.U. L 145, s. 4)] oraz dyrektywy [Rady] 92/85/EWG [z dnia 19 października 1992 r. w sprawie wprowadzenia środków służących wspieraniu poprawy w miejscu pracy bezpieczeństwa i zdrowia pracownic w ciąży, pracownic, które niedawno rodziły, i pracownic karmiących piersią (Dz.U. L 348, s. 1)]”.

5

Przepisy analogiczne do przepisów art. 15 i art. 28 ust. 2 dyrektywy 2006/54 zostały wprowadzone do art. 2 ust. 7 akapity drugi i czwarty dyrektywy 76/207 dyrektywą 2002/73 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 23 września 2002 r. zmieniającą dyrektywę 76/207 (Dz.U. L 269, s. 15).

6

Królestwo Niderlandów dokonało transpozycji dyrektywy 2002/73 za pomocą Algemeene wet gelijke behandeling (powszechnej ustawy o równym traktowaniu, zwanej dalej „AWGB”), Wet gelijke behandeling van mannen en vrouwen (ustawy o równym traktowaniu mężczyzn i kobiet) i zmian wprowadzonych do Nederlands Burgerlijk Wetboek (niderlandzkiego kodeksu cywilnego, zwanego dalej „BW”).

7

Artykuł 1 Wet gelijke behandeling van mannen en vrouwen brzmi następująco:

„1.   Do celów niniejszej ustawy stosuje się następujące definicje:

[…]

[…]

2.   Za dyskryminację bezpośrednią uznaje się także dyskryminację ze względu na ciążę, poród i macierzyństwo”.

8

Artykuł 1 AWGB i art. 7:646 ust. 5 BW zawierają przepisy o równoważnym skutku.

9

Artykuł 5 ust. 1 lit. a) AWGB i art. 7:646 ust. 1 BW zakazują wszelkiej dyskryminacji lub wszelkiego rozróżniania między mężczyznami a kobietami w odniesieniu do warunków pracy.

10

Artykuł 7:611 BW przewiduje, że „pracodawca i pracownik są zobowiązani zachowywać się, odpowiednio, jak dobry pracodawca i jak dobry pracownik”.

11

Pismem z dnia 29 czerwca 2007 r. Komisja, zgodnie z procedurą przewidzianą w art. 226 WE, wezwała Królestwo Niderlandów do przedstawienia uwag w przedmiocie ustawodawstwa wdrażającego różne przepisy dyrektywy 2002/73. Władze niderlandzkie odpowiedziały pismem z dnia 7 sierpnia 2007 r.

12

Pismem z dnia 2 lutego 2009 r. Komisja przekazała Królestwu Niderlandów uzupełniające wezwanie do usunięcia uchybienia, na które władze niderlandzkie odpowiedziały pismem z dnia 27 marca 2009 r. Odpowiedź ta umożliwiła Komisji wycofanie szczegółowych zarzutów dotyczących kilku punktów zarzucanego uchybienia.

13

W przedmiocie kwestii, które pozostają sporne, Komisja skierowała w dniu 30 września 2011 r. do Królestwa Niderlandów uzasadnioną opinię, w której stwierdziła, że ustawodawstwo niderlandzkie nie dokonuje wystarczająco jasnej i ścisłej transpozycji niektórych przepisów dyrektywy 2006/54. Uznała ona, że utrzymanie w mocy przepisów niezgodnych z art. 1 akapit drugi lit. a) i b), art. 15, 16 i art. 28 ust. 2 tej dyrektywy stanowi naruszenie obowiązków przewidzianych tą dyrektywą. Władze niderlandzkie odpowiedziały na tę uzasadnioną opinię pismem z dnia 1 grudnia 2011 r.

14

Komisja, uznając, że bez względu na wspomnianą odpowiedź, jej zarzut szczegółowy dotyczący art. 1 akapit drugi lit. a) i b), art. 15 oraz art. 28 ust. 2 dyrektywy 2006/54 nie jest bezprzedmiotowy, postanowiła wnieść rozpatrywaną skargę.

15

W skardze wszczynającej postępowanie Komisja wniosła do Trybunału o:

16

Pismem z dnia 6 czerwca 2013 r. Komisja wskazała sekretarzowi Trybunału, że stwierdziwszy „niedokładność redakcyjną” w sformułowaniu pierwszego z żądań, chce skorygować jego brzmienie. Żądanie to powinno zatem być rozumiane jako ograniczające się do wniosku skierowanego do Trybunału o stwierdzenie, że „utrzymując przepisy ustawodawstwa niderlandzkiego sprzeczne z przepisami art. 1 [akapit drugi] lit. a) i b), art. 15 i art. 28 ust. 2 dyrektywy 2006/54, Królestwo Niderlandów uchybiło zobowiązaniom ciążącym na nim na mocy tej dyrektywy”.

17

Królestwo Niderlandów wnosi o oddalenie skargi i o obciążenie Komisji kosztami postępowania.

18

Królestwo Niderlandów podważa dopuszczalność skargi na tej podstawie, że nie spełnia ona wymogów jasności, dokładności i spójności określonych orzecznictwem Trybunału.

19

W pierwszej kolejności wspomniane państwo członkowskie podnosi, że przedmiot skargi w postaci opisanej na pierwszej stronie wniosku wszczynającego postępowanie dotyczy dyrektywy 2002/73, podczas gdy żądania przedstawione w tym wniosku odnoszą się wyłącznie do dyrektywy 2006/54.

20

W drugiej kolejności Królestwo Niderlandów podkreśla, że wspomniane żądania nie wykazują żadnego związku z argumentami przedstawionymi w osnowie skargi. Jego zdaniem argumenty te nie dotyczą utrzymania w mocy przepisów ustawowych, które miałyby być niezgodne z przepisami dyrektywy 2006/54 i które poza tym nie są ściśle określone w tej skardze, lecz powtarzają stanowisko Komisji, zgodnie z którym ustawodawstwo niderlandzkie nie zapewnia całościowej transpozycji tej dyrektywy.

21

W ocenie Komisji podniesione przez Królestwo Niderlandów niedokładności materialne w skardze wszczynającej postępowanie nie szkodzą jasności tej skargi.

22

Co się tyczy zarzutu, zgodnie z którym Komisja nie określiła przepisów krajowych, które miałyby być niezgodne z dyrektywą 2006/54, Komisja przypomina, że w toku postępowania poprzedzającego wniesienie skargi wyraźnie wskazywała na to, iż przepisy art. 1 AWGB i art. 7:646 ust. 5 BW nie wystarczają do zapewnienia wystarczającej transpozycji art. 15 i art. 28 ust. 2 tej dyrektywy.

23

Komisja odnosi się do orzecznictwa Trybunału, zgodnie z którym dla celów transpozycji dyrektywy jest niezbędne, by prawo krajowe skutecznie zapewniało jej pełne stosowanie, by stan prawny wynikający z tego prawa był wystarczająco precyzyjny i jasny oraz by uprawnieni mieli możliwość rozeznania się we wszystkich przysługujących im prawach, a w razie potrzeby powołania się na nie przed sądami krajowymi.

24

Twierdzi w tym względzie, że ani przepisy ogólne, które zakazują wszelkiej dyskryminacji ze względu na ciążę, poród i macierzyństwo, ani „zasada dobrego pracodawcy” w postaci określonej w niderlandzkim porządku prawnym nie stanowią wystarczająco jasnej i ścisłej transpozycji rozpatrywanych przepisów dyrektywy 2006/54.

25

W swojej obronie Królestwo Niderlandów odnosi się do orzecznictwa Trybunału, zgodnie z którym istnienie ogólnych zasad prawa może spowodować, iż transpozycja dyrektywy za pomocą szczególnych środków ustawowych lub wykonawczych stanie się zbędna, jednak pod warunkiem że zasady te rzeczywiście zapewniają pełne stosowanie tej dyrektywy.

26

Wspomniane państwo członkowskie uważa, że pełne stosowanie dyrektywy 2006/54 jest zapewnione za pomocą różnych przepisów ustawodawstwa niderlandzkiego, na które wskazało w toku postępowania poprzedzającego wniesienie skargi i które ponownie wyszczególnia w odpowiedzi na skargę.

27

Na wstępie należy uściślić zakres rozpatrywanej skargi.

28

W tym względzie należy przypomnieć, że skarga na podstawie art. 258 TFUE podlega rozpatrzeniu wyłącznie w świetle żądań zawartych we wniosku wszczynającym postępowanie (zob. w szczególności wyrok Komisja/Belgia, C‑132/09, EU:C:2010:562, pkt 35 i przytoczone tam orzecznictwo).

29

Należy także przypomnieć, że żądania powinny być sformułowane w sposób pozbawiony dwuznaczności w celu uniknięcia orzekania przez Trybunał ultra petita lub z pominięciem jednego z zarzutów (zob. w szczególności wyrok Komisja/Hiszpania, C‑67/12, EU:C:2014:5, pkt 41 i przytoczone tam orzecznictwo).

30

W niniejszym przypadku pierwsze żądanie ujęte w skardze wszczynającej postępowanie zostało sformułowane w sposób dwuznaczny, jako że mogło być interpretowane jako obejmujące dwa zarzuty szczegółowe, mianowicie z jednej strony brak przepisów krajowych zapewniających pełną transpozycję dyrektywy 2006/54, a z drugiej strony utrzymanie w mocy przez Królestwo Niderlandów przepisów niezgodnych z tą dyrektywą.

31

Pismem z dnia 6 czerwca 2013 r. Komisja przyznała, że istnieje dwuznaczność w sformułowaniu pierwszego z żądań, i wskazała, iż żądanie to należy odczytywać jako odnoszące się do jednego zarzutu szczegółowego, mianowicie utrzymania w mocy przez pozwane państwo członkowskie przepisów niezgodnych z dyrektywą 2006/54.

32

Ze względu na to, że wspomniane pismo Komisji ogranicza zakres żądań określonych w skardze wszczynającej postępowanie, należy je uwzględnić i uznać, iż stanowi ono częściowe cofnięcie skargi. Należy zatem uznać, że rozpatrywana skarga odnosi się do utrzymania w mocy przez Królestwo Niderlandów przepisów, w odniesieniu do których Komisja utrzymuje, że są sprzeczne z art. 1 akapit drugi lit. a) i b), art. 15 i art. 28 ust. 2 dyrektywy 2006/54.

33

Z art. 120 lit. c) regulaminu postępowania przed Trybunałem, jak i z odnoszącego się do niego orzecznictwa wynika, że skarga wszczynająca postępowanie musi wskazywać przedmiot sporu oraz zawierać zwięzłe przedstawienie zarzutów podnoszonych na poparcie skargi, przy czym owo przedstawienie przedmiotu sporu i zarzutów musi być wystarczająco zrozumiałe i precyzyjne, tak aby pozwalało stronie pozwanej na przygotowanie obrony, a Trybunałowi na dokonanie kontroli. Wynika z tego, że istotne okoliczności faktyczne i prawne, na których opiera się skarga, muszą wynikać w sposób spójny i zrozumiały z tekstu samej skargi (zob. w szczególności wyrok Komisja/Hiszpania, EU:C:2014:5, pkt 41 i przytoczone tam orzecznictwo).

34

Trybunał orzekł też, że w skarga wniesiona na podstawie art. 258 TFUE powinna przedstawić zarzuty w sposób spójny i precyzyjny, aby umożliwić państwu członkowskiemu oraz Trybunałowi dokładne zapoznanie się z zakresem zarzucanego naruszenia prawa Unii, co jest niezbędnym warunkiem możliwości podjęcia przez to państwo skutecznej obrony oraz zbadania przez Trybunał istnienia uchybienia (zob. w szczególności wyrok Komisja/Hiszpania, EU:C:2014:5, pkt 42 i przytoczone tam orzecznictwo).

35

W niniejszym przypadku Królestwo Niderlandów twierdzi w pierwszej kolejności, iż rozpatrywana skarga nie spełnia tych warunków, jako że miesza odniesienia do dyrektywy 2002/73 z odniesieniami do dyrektywy 2006/54.

36

W tym względzie należy zauważyć, że etap poprzedzający wniesienie skargi w ramach niniejszego postępowania w sprawie uchybienia zobowiązaniom państwa członkowskiego rozpoczął się w czerwcu 2007 r. przesłaniem pierwotnego wezwania do usunięcia uchybienia i zakończył się w dniu 7 maja 2013 r. wniesieniem rozpatrywanej skargi. Podczas tego prawie sześcioletniego okresu dyrektywa 2002/73, wskazana w tym wezwaniu, została uchylona ze skutkiem w dniu 15 sierpnia 2009 r. i zastąpiona prawie bez zmiany treści dyrektywą 2006/54. Począwszy od tej daty, jak wynika z akt sprawy przedstawionych Trybunałowi, postępowanie poprzedzające wniesienie skargi toczyło się ze stosowaniem odniesień do przepisów, w istocie identycznych, tej ostatniej dyrektywy.

37

W tych okolicznościach sama okoliczność, że przedmiot niniejszej skargi w postaci opisanej na jej pierwszej stronie dotyczy dyrektywy 2002/73, podczas gdy żądania odnoszą się jedynie do dyrektywy 2006/54, nie może wywoływać wątpliwości co do identyfikacji przepisów prawa Unii, w odniesieniu do których zasadność tej skargi ma podlegać ocenie. Z tych samych względów Królestwo Niderlandów nie może twierdzić, że nie miało możliwości zrozumienia zakresu zarzucanego mu uchybienia ani skorzystania w pełni z prawa do obrony.

38

W drugiej kolejności Królestwo Niderlandów podnosi, że przedstawienie w skardze wszczynającej postępowanie okoliczności faktycznych i prawnych, na których opiera się skarga, jest niespójne w świetle żądań, do których przedstawienie to zmierza.

39

W niniejszym przypadku Komisja wnosi do Trybunału o stwierdzenie, że utrzymując w mocy w krajowym porządku prawnym normy sprzeczne z art. 1 akapit drugi lit. a) i b), art. 15 i art. 28 ust. 2 dyrektywy 2006/54, Królestwo Niderlandów uchybiło zobowiązaniom ciążącym na nim na mocy tej dyrektywy. Żądania te wyznaczają granice przedmiotu skargi, a Trybunał nie może orzekać ultra petita.

40

O ile zaś Komisja dokonuje w uzasadnieniu skargi stosunkowo szczegółowego przedstawienia środków obowiązujących w ramach uregulowania niderlandzkiego, o tyle czyni to w celu podniesienia, że środki te są niewystarczające, aby zapewnić pełną transpozycję przepisów dyrektywy 2006/54, o których mowa w poprzednim punkcie.

41

Komisja nie wskazuje natomiast żadnej normy prawa niderlandzkiego, której treść lub stosowanie byłyby sprzeczne z brzmieniem lub celem rozpatrywanych przepisów wspomnianej dyrektywy.

42

W tych okolicznościach należy stwierdzić, że w braku wskazania przez Komisję niezbędnego elementu umożliwiającego Trybunałowi orzekanie w przedmiocie żądań zawartych w skardze przy pełnej wiedzy na temat sprawy skarga nie spełnia wymogów spójności, jasności i dokładności określonych w orzecznictwie Trybunału w tej dziedzinie.

43

Jako że Trybunał nie jest w stanie zbadać istnienia uchybienia zarzucanego w ramach rozpatrywanej skargi, należy odrzucić ją jako niedopuszczalną.

44

Zgodnie z art. 138 § 1 regulaminu postępowania kosztami zostaje obciążona, na żądanie strony przeciwnej, strona przegrywająca sprawę. Ponieważ Królestwo Niderlandów wniosło o obciążenie Komisji kosztami postępowania, a ta przegrała sprawę, należy obciążyć ją kosztami postępowania.

Z powyższych względów Trybunał (szósta izba) orzeka, co następuje: