Ustanawia ona ramy prawne dotyczące ponownego wykorzystywania* informacji sektora publicznego, takich jak informacje geograficzne, katastralne, statystyczne lub prawne będące w posiadaniu organów sektora publicznego* lub przedsiębiorstw publicznych*, a także danych badawczych finansowanych ze środków publicznych.
Niniejsza dyrektywa ma na celu zwiększenie potencjału społeczno-ekonomicznego informacji sektora publicznego, np. poprzez ułatwienie dostępu do nich przedsiębiorstwom typu start-up oraz małym i średnim przedsiębiorstwom, zwiększając podaż danych dynamicznych* oraz zbiorów danych mających szczególnie istotne skutki gospodarcze, a także poprzez propagowanie konkurencyjności i przejrzystości na rynku informacji.
Stanowi część pakietu środków mających na celu wzmocnienie gospodarki Unii Europejskiej (UE) opartej na danych, w tym rozwój sztucznej inteligencji.
Niniejsza dyrektywa, zwana również „dyrektywą w sprawie otwartych danych”, przekształca dyrektywę 2003/98/WE.
Uchyla ona dyrektywę 2003/98/WE i dyrektywę 2013/37/UE od 17 lipca 2021 r.

KLUCZOWE ZAGADNIENIA

Dyrektywa opiera się na ogólnej zasadzie stanowiącej, że dane publiczne i dane finansowane ze środków publicznych powinny być ponownie wykorzystywane do celów komercyjnych lub niekomercyjnych.

Otwarte dane

W niniejszej dyrektywie promuje się wykorzystywanie otwartych danych (danych przedstawionych w otwartych formatach*, które osoby fizyczne mogą swobodnie wykorzystywać i udostępniać do dowolnego celu). Organy sektora publicznego i przedsiębiorstwa publiczne udostępniają dokumenty w istniejącym formacie lub języku i, w stosownych przypadkach, przy wykorzystaniu środków elektronicznych w otwartych formatach, które nadają się do odczytu maszynowego, są dostępne, możliwe do znalezienia i do ponownego wykorzystania oraz kompletne wraz z metadanymi.

Ustalenia praktyczne dotyczące ponownego wykorzystania

Organy sektora publicznego muszą rozpatrzyć wnioski o ponowne wykorzystanie dokumentów, w stosownych przypadkach za pomocą środków elektronicznych, udostępniając je w rozsądnym terminie.
Muszą również dokonać niezbędnych ustaleń ułatwiających zdalne przeszukanie i odnalezienie przechowywanych przez nie dokumentów.
Państwa członkowskie UE ułatwiają również skuteczne ponowne wykorzystywanie dokumentów, w szczególności przez dostarczanie informacji dotyczących praw określonych w dyrektywie oraz udzielanie pomocy i porad.

Dane dynamiczne i dane w czasie rzeczywistym

Dane dynamiczne są udostępniane do ponownego wykorzystywania natychmiast po ich zgromadzeniu, za pośrednictwem interfejsu programowania aplikacji oraz, w odpowiednich przypadkach, do zbiorczego pobrania.

Dane badawcze

Państwa członkowskie przyjmują politykę i podejmują działania na rzecz otwartego udostępnienia danych badawczych finansowanych ze środków publicznych, zgodnie z zasadą „otwartości domyślnej”, a także wspierają rozpowszechnianie danych badawczych, które są możliwe do znalezienia, dostępne, zapewniają interoperacyjność i ponowne wykorzystanie (zasada „FAIR” ).
Należycie uwzględnia się kwestie związane z prawami własności intelektualnej, ochroną danych osobowych i poufnością, bezpieczeństwem i uzasadnionymi interesami handlowymi zgodnie z zasadą „otwarty jak to najbardziej możliwe, zamknięty jak to konieczne”.
Dane badawcze finansowane ze środków publicznych mogą być ponownie wykorzystane w celach komercyjnych lub niekomercyjnych, w przypadkach gdy zostały już publicznie udostępnione za pośrednictwem repozytorium instytucjonalnego lub tematycznego.

Uczciwy handel i niedyskryminacja

Ponowne wykorzystywanie dokumentów jest otwarte dla wszystkich uczestników rynku i wszelkie obowiązujące warunki ponownego wykorzystywania powinny być niedyskryminacyjne.
Co do zasady uzgodnienia między organami sektora publicznego lub przedsiębiorstwami publicznymi będącymi w posiadaniu dokumentów a stronami trzecimi nie mogą przyznawać praw wyłącznych.
W szczególnie określonych przypadkach, gdy dyrektywa przewiduje zawarcie takich ustaleń, ich zasadność podlega regularnym przeglądom, mają również zastosowanie szczególne wymogi dotyczące przejrzystości.

Zbiory danych o wysokiej wartości

Dokumenty, których ponowne wykorzystanie wiąże się ze znacznymi korzyściami społeczno-ekonomicznymi, powinny być udostępniane w szczególnie przyjaznych warunkach. W związku z tym w dyrektywie zobowiązano Komisję Europejską do przyjęcia wykazu zbiorów danych o wysokiej wartości, które powinny być udostępniane bezpłatnie, w formatach nadających się do odczytu maszynowego, poprzez interfejsy programowania aplikacji oraz, w stosownych przypadkach, do zbiorczego pobrania. Zbiory danych wybrano spośród sześciu kategorii tematycznych określonych w załączniku I:

dane geoprzestrzenne;
dane dotyczące obserwacji Ziemi i środowiska;
dane meteorologiczne;
dane statystyczne;
dane dotyczące przedsiębiorstw i ich własności;
dane dotyczące mobilności.

Ponadto Komisja może dodać nowe kategorie tematyczne w drodze aktu delegowanego.

W związku z tym w akcie wykonawczym, rozporządzeniu (UE) 2023/138, ustanowiono wykaz konkretnych zbiorów danych o wysokiej wartości oraz ustalenia dotyczące ich publikacji i ponownego wykorzystywania.

Opłaty

Ponowne wykorzystywanie dokumentów powinno być bezpłatne. Jednakże można odzyskać koszty krańcowe poniesione w związku z reprodukowaniem i rozpowszechnianiem dokumentów, a także w związku z anonimizacją danych osobowych oraz ochroną poufnych informacji handlowych.
W drodze wyjątku instytucje kulturalne, przedsiębiorstwa publiczne i niektóre organy sektora publicznego, które spełniają wymogi określone w art. 6 ust. 2, mogą pobierać wyższe opłaty w celu odzyskania kosztów kwalifikowalnych.

Wyjątki

Dyrektywa nie ma zastosowania do:

dokumentów będących przedmiotem praw własności intelektualnej osób trzecich;
dokumentów, które są wyłączone z dostępu lub do których dostęp jest ograniczony na podstawie krajowego systemu dostępu lub ze względu na szczególnie chronione informacje dotyczące ochrony infrastruktury krytycznej;
dokumentów, których wydawanie wykracza poza zakres zadań publicznych organu sektora publicznego lub poza zakres świadczenia usług w interesie ogólnym przedsiębiorstwa publicznego;
dokumentów będących w posiadaniu przedsiębiorstw publicznych związanych z działalnością bezpośrednio narażoną na konkurencję i z tego względu nieobjętych zasadami udzielania zamówień publicznych, zgodnie z art. 34 dyrektywy 2014/25/UE (zob. streszczenie);
innych dokumentów, o których mowa w art. 1 ust. 2 niniejszej dyrektywy.

OD KIEDY PRZEPISY MAJĄ ZASTOSOWANIE?

Dyrektywa miała być transponowana do prawa krajowego do 17 lipca 2021 r.

KONTEKST

Więcej informacji:

Otwarte dane (Komisja Europejska)
Od dyrektywy w sprawie informacji sektora publicznego do dyrektywy w sprawie otwartych danych (Komisja Europejska)
Fakty i liczby dotyczące otwartych danych badawczych (Komisja Europejska)
Środki o charakterze nieustawodawczym mające na celu ułatwienie ponownego wykorzystywania (Komisja Europejska)
Portal Otwartych Danych UE.

KLUCZOWE POJĘCIA

Ponowne wykorzystywanie. Wykorzystywanie przez osoby fizyczne lub podmioty prawne dokumentów będących w posiadaniu organów sektora publicznego lub przedsiębiorstw publicznych.

Organ sektora publicznego. Państwo, władze regionalne lub lokalne, podmioty prawa publicznego lub związki złożone z takich instytucji lub podmiotów prawa publicznego.

Przedsiębiorstwo publiczne. Przedsiębiorstwo, na które organy sektora publicznego wywierają dominujący wpływ na mocy ich prawa własności, udziału finansowego lub na mocy zasad określających jego działanie; są nimi między innym podmioty działające w charakterze podmiotów świadczących usługi publiczne w zakresie kolejowego i drogowego transportu pasażerskiego, przewoźników lotniczych oraz armatorów UE wykonujących zobowiązania z tytułu świadczenia usług publicznych.

Dane dynamiczne. Dokumenty w formie cyfrowej podlegające częstym aktualizacjom lub aktualizacjom w czasie rzeczywistym, w szczególności ze względu na ich zmienność lub szybką dezaktualizację; zazwyczaj są to dane wygenerowane przez czujniki.

Otwarty format. Format pliku, który nie jest powiązany z platformą oraz jest udostępniany obywatelom bez żadnych ograniczeń, które utrudniałyby ponowne wykorzystywanie dokumentów.

GŁÓWNY DOKUMENT

Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2019/1024 z dnia 20 czerwca 2019 r. w sprawie otwartych danych i ponownego wykorzystywania informacji sektora publicznego (wersja przekształcona) (Dz.U. L 172 z 26.6.2019, s. 56–83).

DOKUMENTY POWIĄZANE

Rozporządzenie wykonawcze Komisji (UE) 2023/138 z dnia 21 grudnia 2022 r. ustanawiające wykaz szczególnych zbiorów danych o wysokiej wartości oraz warunki ich publikacji i ponownego wykorzystywania (Dz.U. L 19 z 20.1.2023, s. 43–75).

Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/2102 z dnia 26 października 2016 r. w sprawie dostępności stron internetowych i mobilnych aplikacji organów sektora publicznego (Dz.U. L 327 z 2.12.2016, s. 1–15).

Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2014/25/UE z dnia 26 lutego 2014 r. w sprawie udzielania zamówień przez podmioty działające w sektorach gospodarki wodnej, energetyki, transportu i usług pocztowych, uchylająca dyrektywę 2004/17/WE (Dz.U. L 94 z 28.3.2014, s. 243–374).

Kolejne zmiany dyrektywy 2014/25/UE zostały włączone do tekstu podstawowego. Tekst skonsolidowany ma jedynie wartość dokumentacyjną.

Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 1008/2008 z dnia 24 września 2008 r. w sprawie wspólnych zasad wykonywania przewozów lotniczych na terenie Wspólnoty (wersja przekształcona) (Dz.U. L 293 z 31.10.2008, s. 3–20).

Zobacz tekst skonsolidowany.

Rozporządzenie (WE) nr 1370/2007 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 23 października 2007 r. dotyczące usług publicznych w zakresie kolejowego i drogowego transportu pasażerskiego oraz uchylające rozporządzenia Rady (EWG) nr 1191/69 i (EWG) nr 1107/70 (Dz.U. L 315 z 3.12.2007, s. 1–13).

Zobacz tekst skonsolidowany.

Rozporządzenie Rady (EWG) NR 3577/92 z dnia 7 grudnia 1992 r. dotyczące stosowania zasady swobody świadczenia usług w transporcie morskim w obrębie Państw Członkowskich (kabotaż morski) (Dz.U. L 364 z 12.12.1992, s. 7–10).

Zobacz tekst skonsolidowany.

Ostatnia aktualizacja: 25.01.2023

Top