Zapobieganie nadużyciom rynkowym na rynkach finansowych

 

STRESZCZENIE DOKUMENTU:

Rozporządzenie (UE) nr 596/2014 w sprawie nadużyć na rynku

JAKIE SĄ CELE ROZPORZĄDZENIA?

• Rozporządzenie w sprawie nadużyć na rynku ma na celu zapewnienie, że przepisy Unii Europejskiej (UE) będą nadążać za rozwojem rynku, aby zwalczać nadużycia na rynkach finansowych, w tym na rynkach instrumentów pochodnych związanych z towarami takimi jak złoto czy pszenica.
• Rozporządzenie jednoznacznie zakazuje manipulacji zarówno cenami towarów, jak i wskaźnikami referencyjnymi takimi jak EURIBOR (międzybankową stopą procentową dla euro).
• Rozporządzenie zwiększa uprawnienia w zakresie prowadzenia dochodzeń i nakładania sankcji przysługujące wyznaczonym przez państwa członkowskie UE organom regulacyjnym, co zapewnia poprawne funkcjonowanie ich rynków finansowych.
• Wprowadza jednolity zbiór zasad obowiązujących w UE, jednocześnie zmniejszając tam, gdzie to możliwe, obciążenia administracyjne dla mniejszych i średnich podmiotów.

KLUCZOWE ZAGADNIENIA

Zakaz nadużyć na rynkach finansowych

Nadużycia na rynku uniemożliwiają osiągnięcie pełnej przejrzystości wymaganej do prowadzenia działań handlowych na dzisiejszych, zintegrowanych rynkach finansowych. Przepisy zakazują trzech rodzajów nadużyć:

• manipulacje na rynku*
• wykorzystywanie informacji poufnych*
• bezprawne ujawnianie informacji niejawnych*.

Przepisy rozporządzenia mają zastosowanie do osób lub firm dopuszczających się nadużyć na rynku podczas obrotu instrumentami finansowymi, zarówno za pośrednictwem platform transakcyjnych, jak i w ramach transakcji pozagiełdowych zawieranych w drodze prywatnych negocjacji, o ile mogą one wywierać wpływ na:

• instrumenty finansowe, które są przedmiotem obrotu w systemie obrotu; lub na
• instrumenty finansowe, których cena lub wartość zależy lub ma wpływ na cenę lub wartość instrumentu finansowego będącego przedmiotem obrotu w systemie obrotu.

Sankcje administracyjne

Rozporządzenie to wymaga od państw członkowskich zapewnienia, aby właściwe organy były uprawnione do nakładania określonych sankcji administracyjnych lub podejmowania działań o charakterze administracyjnym w przypadku naruszeń przepisów rozporządzenia.

Zwiększenie uprawnień regulatorów w zakresie czynności wyjaśniających

Przepisy rozporządzenia MAR zwiększają uprawnienia w zakresie nadzoru i czynności wyjaśniających przysługujące regulatorom wyznaczonym przez każde państwo członkowskie w celu zapewnienia prawidłowego funkcjonowania ich rynków finansowych. Organy regulacyjne mogą na przykład przeprowadzać kontrole na miejscu i czynności wyjaśniające oraz żądać zamrożenia lub sekwestracji aktywów.

Przepisy zmieniające

Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/1011 w sprawie indeksów stosowanych jako wskaźniki referencyjne (zobacz streszczenie):

• doprecyzowuje przepisy dotyczące spoczywającego na osobach pełniących obowiązki zarządcze i osobach blisko z nimi związanych obowiązku powiadamiania emitenta i właściwego organu o transakcjach dokonywanych na własny rachunek dotyczących instrumentów finansowych, które są powiązane z akcjami lub instrumentami dłużnymi ich emitenta;
• przewiduje, że każda transakcja na instrumentach finansowych powyżej minimalnego progu musi zostać zgłoszona emitentowi i właściwemu organowi, chyba że powiązany instrument finansowy zapewnia ekspozycję o wartości nie większej niż 20% na akcje lub instrumenty dłużne emitenta lub chyba że osoba pełniąca obowiązki zarządcze lub osoba blisko z nią związana nie znała i nie mogła znać składu portfela inwestycyjnego powiązanych instrumentów finansowych.

Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2019/2115:

• dostosowuje przepisy rozporządzenia do nowego typu systemu obrotu, rynku rozwoju małych i średnich przedsiębiorstw (MŚP), będącego podkategorią wielostronnych platform obrotu wprowadzonych na mocy dyrektywy 2014/65/UE w sprawie rynków instrumentów finansowych (zobacz streszczenie);
• zapewnia większą proporcjonalność obowiązków spoczywających na emitentach instrumentów finansowych dopuszczonych do obrotu na rynkach rozwoju MŚP, przy jednoczesnym utrzymaniu integralności rynku i ochrony inwestorów, a ponadto sprzyja płynności, ponieważ umożliwia każdemu emitentowi instrumentów finansowych dopuszczonych do obrotu na rynkach rozwoju MŚP w UE zawarcie umowy o zapewnianiu płynności.

Akty wykonawcze i delegowane

Od momentu przyjęcia rozporządzenia MAR Komisja Europejska przyjęła następujące akty prawne, które uzupełniają lub dodatkowo uściślają określone aspekty rozporządzenia:

• dyrektywa wykonawcza (UE) 2015/2392 w sprawie zgłaszania właściwym organom rzeczywistych lub potencjalnych naruszeń rozporządzenia;
• rozporządzenie wykonawcze (UE) 2016/378 w sprawie standardów technicznych w odniesieniu do terminów, formatu i wzoru powiadomień składanych do właściwych organów;
• rozporządzenie delegowane (UE) 2016/522 dotyczące wyłączenia niektórych organów publicznych i banków centralnych państw niebędących członkami UE, okoliczności wskazujących na manipulację na rynku, progów powodujących powstanie obowiązku podania informacji do wiadomości publicznej, właściwych organów do celów powiadomień o opóźnieniach, zgody na obrót w okresach zamkniętych oraz rodzajów transakcji wykonywanych przez osoby pełniące obowiązki zarządcze podlegających obowiązkowi powiadomienia, zmienione rozporządzeniem (UE) 2019/461 wyłączającym Bank Anglii i Urząd ds. Zarządzania Długiem Publicznym Zjednoczonego Królestwa z zakresu stosowania rozporządzenia (UE) nr 596/2014;
• rozporządzenie wykonawcze (UE) 2016/523 w sprawie standardów technicznych w odniesieniu do formatu i wzoru do celów powiadamiania o transakcjach dokonywanych przez osoby pełniące obowiązki zarządcze i podawania tych transakcji do wiadomości publicznej;
• rozporządzenie delegowane (UE) 2016/908 w sprawie regulacyjnych standardów technicznych określających kryteria, procedurę i wymogi w zakresie ustanawiania przyjętej praktyki rynkowej oraz wymogi dotyczące jej podtrzymania, zakończenia lub zmiany warunków jej dopuszczenia;
• rozporządzenie delegowane (UE) 2016/909 w sprawie regulacyjnych standardów technicznych dotyczących treści powiadomień przedkładanych właściwym organom oraz sporządzania, publikowania i przechowywania wykazu powiadomień;
• Rozporządzenie delegowane Komisji (UE) 2016/957 w sprawie regulacyjnych standardów technicznych dotyczących właściwych rozwiązań, systemów i procedur oraz formularzy powiadomienia stosowanych w celu zapobiegania praktykom stanowiącym nadużycie lub podejrzanym zleceniom i transakcjom, ich wykrywania i zgłaszania;
• rozporządzenie delegowane (UE) 2016/958 w sprawie regulacyjnych standardów technicznych dotyczących środków technicznych do celów obiektywnej prezentacji rekomendacji inwestycyjnych lub innych informacji rekomendujących lub sugerujących strategię inwestycyjną oraz ujawniania interesów partykularnych lub wskazań konfliktów interesów;
• Rozporządzenie wykonawcze Komisji (UE) 2016/959 ustanawiające wykonawcze standardy techniczne badań rynku* w odniesieniu do rozwiązań i wzorów formularzy powiadomienia na potrzeby uczestników rynku ujawniających informacje oraz formatu zapisów;
• Rozporządzenie delegowane Komisji (UE) 2016/960 na temat regulacyjnych standardów technicznych służących określeniu właściwych rozwiązań, systemów i procedur obowiązujących uczestników rynku ujawniających informacje w trakcie badań rynku;
• rozporządzenie delegowane (UE) 2016/1052 w sprawie regulacyjnych standardów technicznych dotyczących warunków mających zastosowanie do programów odkupu* i środków stabilizacji;
• rozporządzenie wykonawcze (UE) 2016/1055 w sprawie standardów technicznych dotyczących warunków właściwego podawania do wiadomości publicznej informacji poufnych i opóźniania podawania do wiadomości publicznej informacji poufnych;
• Rozporządzenie wykonawcze Komisji (UE) 2017/1158 ustanawiające wykonawcze standardy techniczne w odniesieniu do procedur i form na potrzeby wymiany informacji między właściwymi organami a Europejskim Urzędem Nadzoru Giełd i Papierów Wartościowych (ESMA);
• Rozporządzenie wykonawcze (UE) 2020/1406 w sprawie standardów technicznych dotyczących procedur i wzorów na potrzeby wymiany informacji i współpracy między właściwymi organami, ESMA, Komisją i innymi podmiotami;
• Rozporządzenie delegowane Komisji (UE) 2021/1783 na temat regulacyjnych standardów technicznych określających wzór porozumienia o współpracy z państwami trzecimi;
• Rozporządzenie wykonawcze Komisji (UE) 2022/1210 ustanawiające wykonawcze standardy techniczne do celów stosowania rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 596/2014, w odniesieniu do formatu list osób mających dostęp do informacji poufnych i ich aktualizacji;
• Rozporządzenie delegowane Komisji (UE) 2022/1959 na temat regulacyjnych standardów technicznych określających wzór umowy o zapewnianiu płynności w odniesieniu do akcji emitentów, których instrumenty finansowe zostały dopuszczone do obrotu na rynku rozwoju MŚP;

Uchylenie

Rozporządzenie (UE) nr 596/2014 wraz z dyrektywą 2014/57/UE, która zobowiązuje wszystkie państwa członkowskie do harmonizacji przepisów ustawowych dotyczących sankcji karnych za nadużycia na rynku (zob. streszczenie), zastępują pierwotną dyrektywę w sprawie nadużyć na rynku – dyrektywę 2003/6/WE.

OD KIEDY ROZPORZĄDZENIE MA ZASTOSOWANIE?

Rozporządzenie ma zastosowanie od dnia 3 lipca 2016 roku, z wyjątkiem ściśle określonych zasad.

KONTEKST

Więcej informacji:

• Zapewnianie uczciwości na rynkach papierów wartościowych (Komisja Europejska).

KLUCZOWE POJĘCIA

GŁÓWNY DOKUMENT

Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 596/2014 z dnia 16 kwietnia 2014 r. w sprawie nadużyć na rynku (rozporządzenie w sprawie nadużyć na rynku) oraz uchylające dyrektywę 2003/6/WE Parlamentu Europejskiego i Rady i dyrektywy Komisji 2003/124/WE, 2003/125/WE i 2004/72/WE (Dz.U. L 173 z 12.6.2014, s. 1–61).

Kolejne zmiany rozporządzenia (UE) nr 596/2014 zostały włączone do tekstu podstawowego. Tekst skonsolidowany ma jedynie wartość dokumentacyjną.

DOKUMENTY POWIĄZANE

Rozporządzenie delegowane Komisji (UE) 2022/1959 z dnia 13 lipca 2022 r. uzupełniające rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 596/2014 w odniesieniu do regulacyjnych standardów technicznych określających wzór umowy o zapewnianiu płynności w odniesieniu do akcji emitentów, których instrumenty finansowe zostały dopuszczone do obrotu na rynku rozwoju MŚP (Dz.U. L 270 z 18.10.2022, s. 4–11).

Rozporządzenie wykonawcze Komisji (UE) 2022/1210 z dnia 13 lipca 2022 r. ustanawiające wykonawcze standardy techniczne do celów stosowania rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 596/2014, w odniesieniu do formatu list osób mających dostęp do informacji poufnych i ich aktualizacji (Dz.U. L 187 z 14.7.2022, s. 23–30).

Rozporządzenie wykonawcze Komisji (UE) 2020/1406 z dnia 2 października 2020 r. ustanawiające wykonawcze standardy techniczne w odniesieniu do procedur i wzorów na potrzeby wymiany informacji i współpracy między właściwymi organami, ESMA, Komisją i innymi podmiotami zgodnie z art. 24 ust. 2 i art. 25 rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 596/2014 w sprawie nadużyć na rynku (Dz.U. L 325 z 7.10.2020, s. 7–21).

Rozporządzenie delegowane Komisji (UE) 2019/461 z dnia 30 stycznia 2019 r. zmieniające rozporządzenie delegowane (UE) 2016/522 w odniesieniu do objęcia Banku Anglii i Urzędu ds. Zarządzania Długiem Publicznym Zjednoczonego Królestwa wyłączeniem z zakresu stosowania rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 596/2014 (Dz.U. L 80 z 22.3.2019, s. 10–12).

Zobacz tekst skonsolidowany.

Rozporządzenie wykonawcze Komisji (UE) 2018/292 z dnia 26 lutego 2018 r. ustanawiające wykonawcze standardy techniczne w odniesieniu do procedur i wzorów na potrzeby spoczywającego na właściwych organach obowiązku wymiany informacji i udzielania pomocy zgodnie z rozporządzeniem Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 596/2014 w sprawie nadużyć na rynku (Dz.U. L 55 z 27.2.2018, s. 34–49).

Rozporządzenie wykonawcze Komisji (UE) 2017/1158 z dnia 29 czerwca 2017 r. ustanawiające wykonawcze standardy techniczne w odniesieniu do procedur i form na potrzeby wymiany informacji między właściwymi organami a Europejskim Urzędem Nadzoru Giełd i Papierów Wartościowych, o której to wymianie mowa w art. 33 rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 596/2014 (Dz.U. L 167 z 30.6.2017, s. 22–30).

Rozporządzenie wykonawcze Komisji (UE) 2016/1055 z dnia 29 czerwca 2016 r. ustanawiające wykonawcze standardy techniczne w odniesieniu do technicznych warunków właściwego podawania do wiadomości publicznej informacji poufnych i opóźniania podawania do wiadomości publicznej informacji poufnych zgodnie z rozporządzeniem Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 596/2014 (Dz.U. L 173 z 30.6.2016, s. 47–51).

Rozporządzenie delegowane Komisji (UE) 2016/1052 z dnia 8 marca 2016 r. uzupełniające rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 596/2014 w odniesieniu do regulacyjnych standardów technicznych dotyczących warunków mających zastosowanie do programów odkupu i środków stabilizacji (Dz.U. L 173 z 30.6.2016, s. 34–41).

Rozporządzenie wykonawcze Komisji (UE) 2016/959 z dnia 17 maja 2016 r. ustanawiające wykonawcze standardy techniczne badań rynku w odniesieniu do rozwiązań i wzorów formularzy powiadomienia na potrzeby uczestników rynku ujawniających informacje oraz formatu zapisów zgodnie z rozporządzeniem Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 596/2014 (Dz.U. L 160 z 17.6.2016, s. 23–28).

Rozporządzenie wykonawcze Komisji (UE) 2016/523 z dnia 10 marca 2016 r. ustanawiające wykonawcze standardy techniczne w odniesieniu do formatu i wzoru do celów powiadamiania o transakcjach dokonywanych przez osoby pełniące obowiązki zarządcze i podawania tych transakcji do wiadomości publicznej zgodnie z rozporządzeniem Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 596/2014 (Dz.U. L 88 z 5.4.2016, s. 19–22).

Rozporządzenie delegowane Komisji (UE) 2016/522 z dnia 17 grudnia 2015 r. uzupełniające rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 596/2014 w kwestiach dotyczących wyłączenia niektórych organów publicznych i banków centralnych państw trzecich, okoliczności wskazujących na manipulację na rynku, progów powodujących powstanie obowiązku podania informacji do wiadomości publicznej, właściwych organów do celów powiadomień o opóźnieniach, zgody na obrót w okresach zamkniętych oraz rodzajów transakcji wykonywanych przez osoby pełniące obowiązki zarządcze podlegających obowiązkowi powiadomienia (Dz.U. L 88 z 5.4.2016, s. 1–18).

Rozporządzenie wykonawcze Komisji (UE) 2016/378 z dnia 11 marca 2016 r. ustanawiające wykonawcze standardy techniczne w odniesieniu do terminów, formatu i wzoru powiadomień składanych do właściwych organów zgodnie z rozporządzeniem Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 596/2014 (Dz.U. L 72 z 17.3.2016, s. 1–12).

Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2014/65/UE z dnia 15 maja 2014 r. w sprawie rynków instrumentów finansowych oraz zmieniająca dyrektywę 2002/92/WE i dyrektywę 2011/61/UE (Dz.U. L 173 z 12.6.2014, s. 349–496).

Zobacz tekst skonsolidowany.

Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2014/57/UE z dnia 16 kwietnia 2014 r. w sprawie sankcji karnych za nadużycia na rynku (dyrektywa w sprawie nadużyć na rynku) (Dz.U. L 173 z 12.6.2014, s. 179–189).

Ostatnia aktualizacja: 06.01.2023