(1)

W dniu 7 sierpnia 2020 r. Litwa zwróciła się do Unii o pomoc finansową w celu uzupełnienia krajowych działań w celu uwzględnienia wpływu pandemii COVID-19 oraz odpowiedzenia na konsekwencje społeczno-gospodarcze tej pandemii dla pracowników i osób samozatrudnionych.

(2)

Oczekuje się, że pandemia COVID-19 oraz nadzwyczajne środki wdrożone przez Litwę, aby zapobiec jej rozprzestrzenianiu się oraz złagodzić jej skutki społeczno-gospodarcze i zdrowotne, będą miały ogromny wpływ na finanse publiczne. Zgodnie z prognozą Komisji z wiosny 2020 r. oczekuje się, że na koniec 2020 r. deficyt oraz dług sektora instytucji rządowych i samorządowych na Litwie wyniosą odpowiednio 6,9 % i 48,5 % produktu krajowego brutto (PKB). Jak wynika ze śródokresowej prognozy Komisji z lata 2020 r., przewiduje się, że PKB Litwy zmniejszy się o 7,1 % w 2020 r.

(3)

Pandemia COVID-19 wyłączyła znaczną część ludności Litwy z aktywności zawodowej. Jak zostało to przedstawione w motywach 4–7, sytuacja ta doprowadziła do nagłego i znacznego wzrostu wydatków publicznych na Litwie w związku z dofinansowaniem wynagrodzeń w okresie pozostawania bez pracy i świadczeń dla osób samozatrudnionych, w tym świadczeń dla osób samozatrudnionych prowadzących działalność rolniczą.

(4)

„Ustawą o zatrudnieniu nr XII-2470”, o której mowa we wniosku Litwy z dnia 7 sierpnia 2020 r., wprowadzono mechanizm dofinansowania dla pracodawców w celu pokrycia szacunkowych wynagrodzeń każdej zatrudnionej osoby, która nie może wykonywać swojej pracy. Pracodawca mógł wybrać, czy woli skorzystać z dofinansowania pokrywającego 70 % wynagrodzenia, do maksymalnej kwoty równej 1,5-krotności minimalnego wynagrodzenia, czy też z dofinansowania pokrywającego 90 % wynagrodzenia (100 % w przypadku pracowników w wieku co najmniej 60 lat), do maksymalnej kwoty równej minimalnemu wynagrodzeniu. Pracodawcy korzystający z tego mechanizmu muszą utrzymać zatrudnienie co najmniej 50 % pracowników przez co najmniej trzy miesiące po zakończeniu okresu dofinansowania.

(5)

Dofinansowanie wypłaca się również pracownikom, którzy wracają do pracy po okresie pozostawania bez pracy, przez maksymalnie sześć miesięcy od powrotu do pracy. Z zastrzeżeniem limitu na poziomie minimalnego wynagrodzenia lub dwukrotności minimalnego wynagrodzenia, w zależności od rodzaju działalności gospodarczej prowadzonej przez pracodawcę, kwota dofinansowania wypłacana w pierwszym i drugim miesiącu po powrocie do pracy może wynosić nawet 100 % wynagrodzenia pracownika, w trzecim i czwartym miesiącu – 50 %, a w piątym i szóstym – 30 %. Dofinansowanie to można uznać za środek podobny do mechanizmów zmniejszonego wymiaru czasu pracy, o których mowa w rozporządzeniu (UE) 2020/672, ponieważ służy ono zapewnieniu wsparcia dochodu dla pracowników oraz pomaga w utrzymaniu istniejących stosunków pracy.

(6)

Władze wprowadziły również świadczenia dla osób samozatrudnionych, w tym osób samozatrudnionych prowadzących działalność rolniczą i posiadających gospodarstwo rolne o powierzchni co najmniej czterech jednostek wielkości ekonomicznej, w kwocie 257 EUR miesięcznie wypłacane w okresie kwarantanny i przez kolejne dwa miesiące. Świadczenia dla osób samozatrudnionych można uznać za środek podobny do mechanizmów zmniejszonego wymiaru czasu pracy, o których mowa w rozporządzeniu (UE) 2020/672, ponieważ ich celem jest ochrona osób samozatrudnionych lub podobnych kategorii pracowników przed spadkiem lub utratą dochodów.

(7)

Ponadto wprowadzono świadczenia dla osób samozatrudnionych prowadzących działalność rolniczą i posiadających gospodarstwo rolne o powierzchni poniżej czterech jednostek wielkości ekonomicznej, które nie zostały objęte środkiem opisanym w motywie 6. Świadczenie obejmuje jednorazową płatność w wysokości 200 EUR dla drobnych producentów rolnych, którzy nie mieli żadnego innego zatrudnienia. W odniesieniu do drobnych producentów rolnych, którzy byli zatrudnieni oprócz tego, że prowadzili działalność rolniczą na własny rachunek, i zarobili nie więcej niż równoważność minimalnego wynagrodzenia, środek obejmuje płatność 200 EUR za każdy z trzech miesięcy kwarantanny i stanu wyjątkowego. Środek ten można uznać za środek podobny do mechanizmów zmniejszonego wymiaru czasu pracy, o których mowa w rozporządzeniu (UE) 2020/672, ponieważ jego celem jest ochrona osób samozatrudnionych lub podobnych kategorii pracowników przed spadkiem lub utratą dochodów.

(8)

Litwa spełnia warunki dotyczące zwrócenia się z wnioskiem o pomoc finansową, które określono w art. 3 rozporządzenia (UE) 2020/672. Litwa przedstawiła Komisji odpowiednie dowody potwierdzające, że faktyczne i planowane wydatki publiczne wzrosły o 746 660 000 EUR od dnia 1 lutego 2020 r. w związku ze środkami krajowymi przyjętymi w celu złagodzenia skutków społeczno-gospodarczych pandemii COVID-19. Stanowi to nagły i znaczny wzrost, ponieważ nowe środki obejmują znaczną część przedsiębiorstw i ludności aktywnej zawodowo na Litwie. Litwa zamierza sfinansować 144 350 000 EUR zwiększonej kwoty wydatków ze środków unijnych.

(9)

Komisja skonsultowała się z Litwą oraz zweryfikowała nagły i znaczny wzrost faktycznych i planowanych wydatków publicznych związanych bezpośrednio z mechanizmami zmniejszonego wymiaru czasu pracy oraz podobnymi środkami zgodnie z art. 6 rozporządzenia (UE) 2020/672.

(10)

Należy zatem udzielić pomocy finansowej, aby pomóc Litwie w złagodzeniu skutków społeczno-gospodarczych poważnych zakłóceń gospodarczych spowodowanych przez pandemię COVID-19. Komisja powinna podejmować decyzje dotyczące terminów zapadalności, wysokości i uruchamiania transz i podtransz w ścisłej współpracy z organami krajowymi.

(11)

Niniejsza decyzja powinna pozostawać bez uszczerbku dla wyniku jakichkolwiek procedur dotyczących zakłóceń funkcjonowania rynku wewnętrznego, które mogą zostać podjęte, w szczególności na podstawie art. 107 i 108 Traktatu. Niniejsza decyzja nie uchyla obowiązku powiadomienia Komisji przez państwo członkowskie, na podstawie art. 108 Traktatu, o przypadkach potencjalnej pomocy państwa.

(12)

Litwa powinna regularnie przedstawiać Komisji informacje dotyczące realizacji planowanych wydatków publicznych, aby umożliwić Komisji ocenę stopnia realizacji tych wydatków przez Litwę.

(13)

Decyzję o udzieleniu pomocy finansowej podjęto, uwzględniając istniejące i przewidywane potrzeby Litwy, a także już przedłożone lub planowane wnioski pozostałych państw członkowskich o pomoc finansową na podstawie rozporządzenia (UE) 2020/672, z uwzględnieniem zasad równego traktowania, solidarności, proporcjonalności i przejrzystości,

a)

dofinansowanie wynagrodzeń w trakcie okresu pozostawania bez pracy oraz po zakończeniu tego okresu przewidziane w art. 41 „ustawy o zatrudnieniu nr XII-2470”;

b)

świadczenia dla osób samozatrudnionych przewidziane w art. 5-1 „ustawy o zatrudnieniu nr XII-2470”;

c)

świadczenia dla osób samozatrudnionych prowadzących działalność rolniczą przewidziane w art. 5-2 „ustawy o zatrudnieniu nr XII-2470”.