1.1.

Operatorzy działający między systemami przesyłowymi (TSO) muszą starać się przyjmować wszystkie transakcje komercyjne, również te obejmujące handel transgraniczny.

1.2.

Jeśli ograniczenia przesyłowe nie występują, nie można w żaden sposób ograniczać dostępu do połączenia wzajemnego. Tam, gdzie zazwyczaj nie występują ograniczenia przesyłowe, nie ma potrzeby wprowadzania stałej ogólnej procedury alokacji w odniesieniu do dostępu do transgranicznej usługi przesyłowej.

1.3.

W przypadku, gdy zaplanowanych transakcji komercyjnych nie da się pogodzić z zapewnieniem bezpiecznego działania sieci, operatorzy działający między systemami przesyłowymi łagodzą ograniczenia przesyłowe zgodnie z wymogami bezpiecznego działania sieci, starając się przy tym zagwarantować, że związane z tym koszty pozostaną ekonomicznie uzasadnione. Tam, gdzie nie można zastosować środków o niższych kosztach, należy przewidzieć możliwość przekierowania lub wymiany kompensacyjnej.

1.4.

Jeśli występują strukturalne ograniczenia przesyłowe, operatorzy działający między systemami natychmiast wprowadzają odpowiednie, uprzednio określone i uzgodnione reguły i ustalenia w zakresie zarządzania ograniczeniami przesyłowymi. Metody zarządzania ograniczeniami przesyłowymi powinny gwarantować zgodność fizycznych przepływów wynikających z alokowanej zdolności przesyłowej ze standardami bezpieczeństwa sieci.

1.5.

Przyjęte metody zarządzania ograniczeniami przesyłowymi muszą dawać skuteczne sygnały ekonomiczne uczestnikom rynku i operatorom działającym między systemami przesyłowymi, wspierać konkurencję i nadawać się do stosowania na skalę regionalną i wspólnotową.

1.6.

W zarządzaniu ograniczeniami przesyłowymi nie można stosować żadnych rozróżnień dotyczących transakcji. Dany wniosek o usługę przesyłową można odrzucić wyłącznie, jeśli spełnione są jednocześnie wymienione niżej warunki:

1.7.

Określając stosowne rejony sieci, w których i pomiędzy którymi ma mieć zastosowanie zarządzanie ograniczeniami przesyłowymi, operatorzy działający między systemami przesyłowymi muszą kierować się zasadami ograniczania kosztów i minimalizacji negatywnego wpływu na europejski wewnętrzny rynek energii elektrycznej. W szczególności operatorzy działający między systemami przesyłowymi nie mogą ograniczać zdolności przesyłowej połączenia wzajemnego w celu rozwiązania ograniczeń przesyłowych w ich własnych rejonach sterowania, chyba że robią to z wymienionych wyżej powodów lub ze względu na bezpieczeństwo działania (1). Jeśli taka sytuacja ma miejsce, operatorzy działający między systemami przesyłowymi muszą ją opisać i przedstawić w przejrzysty sposób wszystkim użytkownikom. Sytuacja taka może być tolerowana jedynie do czasu znalezienia rozwiązania długoterminowego. Operatorzy działający między systemami przesyłowymi muszą opisać metodologię i projekty dotyczące takiego rozwiązania długoterminowego oraz przedstawić je w przejrzysty sposób wszystkim użytkownikom.

1.8.

Bilansując sieć wewnątrz rejonu sterowania środkami operacyjnymi w sieci i poprzez przekierowanie, operatorzy działający między systemami przesyłowymi muszą brać pod uwagę wpływ tych środków na sąsiednie rejony sterowania.

1.9.

Nie później niż do 1 stycznia 2008 r. należy w skoordynowany sposób i w bezpiecznych warunkach operacyjnych ustanowić mechanizmy środdziennego zarządzania ograniczeniami przesyłowymi w połączeniach wzajemnych w celu zmaksymalizowania możliwości handlowych i umożliwienia bilansowania transgranicznego.

1.10.

Krajowe organy regulacyjne będą regularnie oceniać metody zarządzania ograniczeniami przesyłowymi, zwracając szczególną uwagę na zgodność z zasadami i regułami ustanowionymi w niniejszym rozporządzeniu i w niniejszych wytycznych, oraz z warunkami ustanowionymi przez same organy regulacyjne zgodnie z tymi zasadami i regułami. Ocena taka musi obejmować konsultacje z wszystkimi uczestnikami rynku oraz specjalne badania.

2.1.

Metody zarządzania ograniczeniami przesyłowymi muszą mieć charakter rynkowy, po to, by sprzyjać wydajnemu handlowi trangranicznemu. W tym celu zdolność przesyłową można alokować wyłącznie w drodze przetargów typu explicit (zdolność przesyłowa) lub implicit (zdolność przesyłowa i energia). Obie metody mogą funkcjonować jednocześnie dla tego samego połączenia wzajemnego. Handel śróddzienny może odbywać się w drodze notowań ciągłych.

2.2.

W zależności od warunków konkurencji może zachodzić konieczność, by mechanizmy zarządzania ograniczeniami przesyłowymi umożliwiały zarówno długoterminową, jak i krótkoterminową alokację zdolności przesyłowej.

2.3.

W ramach każdej procedury alokacji zdolności przesyłowej należy alokować określoną część dostępnej zdolności połączenia wzajemnego wraz z wszelką pozostałą zdolnością niealokowaną uprzednio oraz wszelką zdolnością z poprzednich alokacji zwolnioną przez posiadaczy zdolności.

2.4.

Operatorzy działający między systemami przesyłowymi muszą zapewnić optymalny stopień stałości zdolności przesyłowej, uwzględniając zobowiązania i prawa zaangażowanych TSO oraz zobowiązania i prawa uczestników rynku, w celu ułatwienia skutecznej i wydajnej konkurencji. Odpowiednia część zdolności przesyłowej może zostać zaoferowana na rynku z mniejszym stopniem stałości, przy czym dokładne warunki transportu po liniach transgranicznych muszą być zawsze podawane do wiadomości uczestników rynku.

2.5.

Prawa dostępu dotyczące alokacji długo- i średnioterminowej muszą być stałymi prawami do zdolności przesyłowej. W chwili przyznania podlegają one zasadom „use-it-or-lose-it” lub „use-it-or-sell-it”.

2.6.

Operatorzy działający między systemami przesyłowymi muszą określić odpowiednią strukturę dla alokacji zdolności przesyłowej dla poszczególnych okresów czasu. Może ona uwzględniać możliwość zarezerwowania minimalnego odsetka zdolności przesyłowej połączenia wzajemnego na alokacje codzienne lub śróddzienne. Struktura alokacji podlega przeglądom przeprowadzanym przez odpowiedni organ regulacyjny. Przygotowując swoje propozycje operatorzy działający między systemami przesyłowymi muszą uwzględnić:

2.7.

W ramach alokacji zdolności przesyłowej nie można stosować rozróżnienia pomiędzy uczestnikami rynku pragnącymi zrealizować swoje prawo do wykorzystania kontraktów dwustronnych na dostawy energii i tymi, którzy składają oferty na giełdach energii. Wygrywa najwyższa oferta w danym okresie, niezależnie od tego, czy została złożona w przetargu typu implicit czy explicit.

2.8.

W regionach, w których rynki kontraktów terminowych dla elektryczności są dobrze rozwinięte, a ich skuteczność sprawdzona, cała zdolność przesyłowa może być alokowana w drodze przetargów typu implicit.

2.9.

Ustalanie cen wywoławczych w ramach metod alokacji zdolności przesyłowej nie jest dozwolone, przy czym nie dotyczy to nowych połączeń wzajemnych, które korzystają z wyłączenia zgodnie z art. 7 rozporządzenia.

2.10.

Zasadniczo wszyscy potencjalni uczestnicy rynku muszą być bez ograniczeń dopuszczeni do udziału w procesie alokacji. W celu uniknięcia tworzenia lub pogłębiania problemów związanych z możliwością wykorzystania dominującej pozycji przez dowolnego uczestnika rynku, odpowiednie organy regulacyjne i/lub organy ochrony konkurencji mogą w stosownych przypadkach nałożyć ograniczenia ogólne lub ograniczenia dotyczące danego przedsiębiorstwa z tytułu jego dominującej pozycji na rynku.

2.11.

Uczestnicy rynku muszą w określonym terminie w sposób nieodwołalny określać swój poziom wykorzystania zdolności przesyłowej dla każdego okresu czasu. Termin ten należy ustalić w taki sposób, by operatorzy działający między systemami przesyłowymi mogli przenosić niewykorzystaną zdolność przesyłową w celu alokowania jej w następnym stosownym okresie, także w ramach sesji śróddziennych.

2.12.

Musi istnieć możliwość swobodnego handlu zdolnością przesyłową na rynku wtórnym, przy czym operatorzy działający między systemami przesyłowymi muszą być informowani o takich działaniach z odpowiednim wyprzedzeniem. Jeśli operator działający między systemami przesyłowymi odrzuca jakikolwiek przypadek handlu (transakcję) na rynku wtórnym, musi w jasny i przejrzysty sposób zakomunikować i wytłumaczyć to wszystkim uczestnikom rynku oraz poinformować o tym organ regulacyjny.

2.13.

Konsekwencjami finansowymi nieprzestrzegania zobowiązań związanych z alokacją zdolności przesyłowej należy obciążać te podmioty, które są za to odpowiedzialne. W sytuacji gdy uczestnicy rynku nie wykorzystują zdolności przesyłowej, którą zobowiązali się wykorzystać, lub, w przypadku zdolności będącej przedmiotem przetargu typu explicit, nie odsprzedają jej na rynku wtórnym ani nie zwracają w stosownym terminie, tracą oni prawo do takiej zdolności przesyłowej i uiszczają opłatę odzwierciedlającą koszty. Wszystkie opłaty odzwierciedlające koszty nakładane z tytułu niewykorzystania zdolności przesyłowej muszą być uzasadnione i proporcjonalne. Podobnie jeśli operator działający między systemami przesyłowymi nie wypełnia swoich zobowiązań, musi zrekompensować uczestnikowi rynku utratę prawa do zdolności przesyłowej. W takich przypadkach nie uwzględnia się żadnych strat wtórnych. Kluczowe pojęcia i metody stosowane przy określaniu należności nakładanych w przypadku nieprzestrzegania zobowiązań muszą zostać określone wcześniej w odniesieniu do konsekwencji finansowych oraz podlegają przeglądowi przeprowadzanemu przez odpowiedni krajowy organ regulacyjny (odpowiednie krajowe organy regulacyjne).

3.1.

Operatorzy działający między systemami przesyłowymi, którzy biorą udział w alokacji zdolności przesyłowej w ramach połączenia wzajemnego, muszą koordynować i realizować taką alokację przy użyciu wspólnych procedur alokacji. W przypadkach kiedy oczekuje się, że wymiana handlowa między dwoma krajami (operatorami działającymi między systemami przesyłowymi) może znacząco wpłynąć na warunki fizycznego przepływu w dowolnym kraju trzecim (u dowolnego innego operatora działającego między systemami przesyłowymi), metody zarządzania ograniczeniami przesyłowymi muszą być koordynowane w ramach wspólnej procedury zarządzania ograniczeniami przesyłowymi przez wszystkich operatorów działających między systemami przesyłowymi, na których wpływa taka wymiana. Krajowe organy regulacyjne i operatorzy działający między systemami przesyłowymi muszą zagwarantować, że nie opracują jednostronnie żadnej procedury zarządzania ograniczeniami przesyłowymi, która miałaby znaczący wpływ na fizyczne przepływy energii elektrycznej w innych sieciach.

3.2.

Najpóźniej do 1 stycznia 2007 r. kraje należące do wymienionych niżej regionów muszą zacząć stosować między sobą wspólne skoordynowane metody i procedury zarządzania ograniczeniami przesyłowymi, przynajmniej w odniesieniu do alokacji zdolności przesyłowej na rynku raz do roku, co miesiąc i z jednodniowym wyprzedzeniem:

W przypadku połączeń wzajemnych pomiędzy krajami należącymi do więcej niż jednego regionu można stosować odmienne metody zarządzania ograniczeniami przesyłowymi w celu zapewnienia zgodności z metodami wykorzystywanymi w innych regionach, do których należą te kraje. W takich przypadkach dany operator działający między systemami przesyłowymi proponuje metodę, która podlega przeglądowi przeprowadzanemu przez odpowiednie krajowe organy regulacyjne.

3.3.

W regionach, o których mowa w ppkt 2.8, można alokować całą zdolność przesyłową połączenia wzajemnego w drodze alokacji z jednodniowym wyprzedzeniem.

3.4.

We wszystkich siedmiu wymienionych wyżej regionach należy określić wzajemnie zgodne procedury zarządzania ograniczeniami przesyłowymi z myślą o stworzeniu prawdziwie zintegrowanego europejskiego wewnętrznego rynku energii elektrycznej. Nie wolno dopuścić, by podmioty działające na rynku stawały przed problemem niezgodności systemów regionalnych.

3.5.

W celu wspierania uczciwej i skutecznej konkurencji oraz handlu transgranicznego, koordynacja pomiędzy operatorami działającymi między systemami przesyłowymi, należącymi do regionów wymienionych w ppkt 3.2 powyżej, musi obejmować wszystkie etapy, poczynając od wyliczeń zdolności przesyłowej przez optymalizację alokacji aż po bezpieczeństwo działania sieci, z wyraźnym podziałem odpowiedzialności. Koordynacja musi w szczególności obejmować:

3.6.

Koordynacja musi również obejmować wymianę informacji pomiędzy operatorami działającymi między systemami przesyłowymi. Charakter, terminy i częstotliwość wymiany informacji muszą być zgodne z działaniami wymienionymi w ppkt 3.5 oraz ze sposobem funkcjonowania rynków energii elektrycznej. Wymiana informacji musi w szczególności umożliwiać operatorom działającym między systemami przesyłowymi sporządzanie możliwie najlepszych prognoz ogólnej sytuacji w sieci służących ocenie przepływów w ich sieciach i dostępnych zdolności przesyłowych połączeń wzajemnych. Każdy operator działający między systemami przesyłowymi, który zbiera informacje w imieniu innych operatorów działających między systemami przesyłowymi, musi przekazywać zebrane dane operatorom biorącym udział tej procedurze.

4.1.

Alokacja dostępnej zdolności przesyłowej musi odbywać się z odpowiednim wyprzedzeniem. Przed dokonaniem alokacji operatorzy działający między systemami przesyłowymi, którzy biorą w niej udział, muszą wspólnie opublikować informacje na temat zdolności przesyłowej przeznaczonej do alokacji, w stosownych sytuacjach uwzględniając zdolność zwolnioną w ramach wszelkich stałych praw do przesyłu oraz, w stosownych przypadkach, związaną z nią skompensowaną zdolność przyznaną, wraz z informacją na temat ewentualnych okresów, w czasie których zdolność przesyłowa będzie ograniczona lub nie będzie dostępna (np. z powodu prac konserwacyjnych).

4.2.

Przyznawanie praw do przesyłu musi odbywać się z odpowiednim wyprzedzeniem, przed przeprowadzanymi z jednodniowym wyprzedzeniem sesjami wszystkich odpowiednich rynków zorganizowanych i przed opublikowaniem informacji na temat zdolności przeznaczonej do alokacji w ramach mechanizmu alokacji z jednodniowym wyprzedzeniem lub alokacji śróddziennej, przy czym należy uwzględniać wszystkie kwestie dotyczące bezpieczeństwa sieci. Przyznane prawa do przesyłu w przeciwnym kierunku muszą zostać skompensowane w celu zapewnienia wydajnego wykorzystania połączenia wzajemnego.

4.3.

Kolejne śróddzienne alokacje dostępnej zdolności przesyłowej dla dnia D muszą odbywać się w dniu D-1 i w dniu D, po wydaniu orientacyjnych lub faktycznych planów produkcji sporządzanych z jednodniowym wyprzedzeniem.

4.4.

Przygotowując działanie sieci z jednodniowym wyprzedzeniem operatorzy działający między systemami przesyłowymi muszą wymieniać się z sąsiednimi operatorami informacjami obejmującymi przewidywaną topologię sieci, dostępność jednostek generujących oraz przewidywany poziom produkcji, a także przepływy obciążeń w celu zoptymalizowania wykorzystania całej sieci przy użyciu środków operacyjnych zgodnie z regułami bezpiecznego działania sieci.

5.1.

Operatorzy działający między systemami przesyłowymi muszą publikować wszystkie istotne dane dotyczące dostępności sieci, dostępu do sieci i wykorzystania sieci, w tym raporty na temat miejsc i przyczyn występowania ograniczeń przesyłowych, zastosowanych metod zarządzania ograniczeniami przesyłowymi i przyszłych planów zarządzania.

5.2.

Operatorzy działający między systemami przesyłowymi muszą publikować ogólne opisy metod zarządzania ograniczeniami przesyłowymi stosowanych w różnych okolicznościach w celu zmaksymalizowania zdolności przesyłowej dostępnej na rynku, a także ogólne systemy wyliczania zdolności przesyłowej połączenia wzajemnego dla różnych okresów na podstawie elektrycznych i fizycznych warunków w sieci. Każdy taki system podlega przeglądowi przeprowadzanemu przez organy regulacyjne danego państwa członkowskiego.

5.3

Operatorzy działający między systemami przesyłowymi muszą sporządzać i w przejrzysty sposób udostępniać wszystkim potencjalnym użytkownikom sieci szczegółowe opisy stosowanych procedur zarządzania ograniczeniami przesyłowymi i alokacji zdolności przesyłowej wraz z terminami i procedurami składania wniosków o zdolność przesyłową, opisem oferowanych produktów oraz informacją o prawach i obowiązkach operatorów działających między systemami przesyłowymi i stron otrzymujących zdolność przesyłową, w tym informacją o zobowiązaniach powstających w przypadku niewypełnienia obowiązków.

5.4.

Standardy bezpieczeństwa dotyczące działania i planowania muszą stanowić integralną część informacji publikowanych przez operatorów działających między systemami przesyłowymi w postaci otwartego i dostępnego publicznie dokumentu. Dokument taki również podlega przeglądowi przeprowadzanemu przez krajowe organy regulacyjne.

5.5.

Operatorzy działający między systemami przesyłowymi muszą publikować wszelkie istotne dane dotyczące handlu transgranicznego na podstawie najlepszych możliwych prognoz. W celu umożliwienia wypełnienia tego obowiązku przez operatorów, uczestnicy rynku, których to dotyczy, muszą przekazywać im stosowne dane. Sposób publikowania tych informacji podlega przeglądowi przeprowadzanemu przez organy regulacyjne. Operatorzy działający między systemami przesyłowymi muszą jako minimum publikować następujące informacje:

5.6.

Wszelkie istotne informacje muszą być dostępne dla rynku w odpowiednim czasie, tak by możliwe było negocjowanie wszystkich transakcji (np. negocjowanie rocznych kontraktów na dostawy dla odbiorców przemysłowych lub wysyłanie ofert na rynkach zorganizowanych).

5.7.

Operator działający między systemami przesyłowymi musi publikować istotne informacje na temat przewidywanego popytu i produkcji zgodnie z terminami, o których mowa w ppkt 5.5 i 5.6 Operator działający między systemami przesyłowymi musi również publikować istotne informacje niezbędne dla transgranicznego rynku bilansowego.

5.8.

Jeśli publikowane są prognozy, należy również w okresie następującym po tym, którego dotyczyła prognoza lub nie później niż następnego dnia (D+1), publikować ex post zrealizowane wartości dotyczące prognozowanych informacji.

5.9.

Wszelkie informacje publikowane przez operatorów działających między systemami przesyłowymi muszą być publikowane w łatwo dostępnej postaci i udostępniane bez ograniczeń. Wszystkie dane muszą być również dostępne za pośrednictwem odpowiednich ustandaryzowanych środków wymiany informacji, które powinny zostać określone w bliskiej współpracy z uczestnikami rynku. Dane takie musza zawierać informacje z przeszłych okresów obejmujące przynajmniej ostatnie dwa lata, tak by dostęp do nich mieli również nowi uczestnicy rynku.

5.10.

Operatorzy działający między systemami przesyłowymi muszą regularnie wymieniać się zestawem odpowiednio dokładnych danych na temat sieci i przepływu obciążenia, które umożliwią każdemu operatorowi wyliczanie przepływu obciążenia w jego rejonie. Na żądanie ten sam zestaw danych należy udostępniać organom regulacyjnym i Komisji Europejskiej. Organy regulacyjne i Komisja Europejska gwarantują, że zarówno one, jak i wszyscy konsultanci przeprowadzający dla nich prace analityczne na podstawie takich danych będą traktować je w sposób poufny.

6.1.

Procedury zarządzania ograniczeniami przesyłowymi dotyczące określonego przedziału czasowego mogą generować przychody tylko w przypadku wystąpienia ograniczeń przesyłowych w tym właśnie przedziale czasowym, poza przypadkami nowych połączeń wzajemnych korzystających z wyłączenia na mocy art. 7 rozporządzenia. Procedura podziału tych przychodów podlega przeglądowi przeprowadzanemu przez organy regulacyjne, przy czym nie może ona zakłócać procesu alokacji w sposób faworyzujący jakąkolwiek stronę wnioskującą o zdolność przesyłową lub o energię, ani zniechęcać do zmniejszania ograniczeń przesyłowych.

6.2.

Krajowe organy regulacyjne muszą zachować przejrzystość w zakresie wykorzystywania przychodów z alokacji zdolności przesyłowej połączeń wzajemnych.

6.3.

Dochód z ograniczeń przesyłowych musi być dzielony pomiędzy zaangażowanych operatorów działających między systemami przesyłowymi zgodnie z kryteriami ustalonymi pomiędzy tymi operatorami i poddanymi przeglądowi przez odpowiednie organy regulacyjne.

6.4.

Operatorzy działający między systemami przesyłowymi muszą wcześniej wyraźnie ustalić sposób wykorzystania wszelkich dochodów z ograniczeń przesyłowych, jakie mogą uzyskać, a następnie przedstawiać sprawozdania z faktycznego wykorzystania takich dochodów. Organy regulacyjne sprawdzają, czy sposób wykorzystania takiego dochodu jest zgodny z niniejszym rozporządzeniem i wytycznymi, i czy łączna kwota dochodu z ograniczeń przesyłowych uzyskanego w ramach alokacji zdolności przesyłowej połączenia wzajemnego została przeznaczona na jeden lub więcej spośród trzech celów opisanych w art. 6 ust. 6 rozporządzenia.

6.5.

Każdego roku do dnia 31 lipca organy regulacyjne opublikują sprawozdanie zawierające kwotę przychodów uzyskanych w okresie dwunastu miesięcy kończącym się 30 czerwca tego roku i przedstawiające sposób wykorzystania tego dochodu, wraz z weryfikacją, czy dochód ten został wykorzystany zgodnie z niniejszym rozporządzeniem i wytycznymi i czy łączna kwota dochodu z ograniczeń przesyłowych została przeznaczona na jeden lub więcej spośród trzech zalecanych celów.

6.6.

Preferuje się, by dochód z ograniczeń przesyłowych wykorzystywany na inwestycje służące zachowaniu lub zwiększeniu zdolności przesyłowej połączeń wzajemnych był przeznaczany na uprzednio wskazane szczegółowe projekty, które przyczyniają się do zmniejszenia istniejących ograniczeń przesyłowych i mogą zostać wdrożone w rozsądnym czasie, zwłaszcza biorąc pod uwagę proces uzyskiwania zezwoleń.