Enig artikel

Het enig document en de verwijzing naar de bekendmaking van het in artikel 50, lid 2, onder a), van Verordening (EU) nr. 1151/2012 bedoelde productdossier voor de naam „Istra” (BOB) zijn opgenomen in de bijlage bij dit besluit.

Overeenkomstig artikel 51 van Verordening (EU) nr. 1151/2012 geeft de bekendmaking van dit besluit het recht om uiterlijk drie maanden na de bekendmaking ervan in het Publicatieblad van de Europese Unie bezwaar te maken tegen de registratie van de in de eerste alinea van dit artikel genoemde naam.

BIJLAGE

ENIG DOCUMENT

„ISTRA”

EU-nr.: HR-PDO-0005-01358 — 30.7.2015

BOB ( X ) BGA ( )

1.   Naam/Namen

„Istra”

2.   Lidstaat of derde land

Kroatië

Slovenië

3.   Beschrijving van het landbouwproduct of levensmiddel

3.1.   Productcategorie

Categorie 1.5. Oliën en vetten (boter, margarine, spijsolie enz.)

3.2.   Beschrijving van het product waarvoor de in punt 1 vermelde naam van toepassing is

„Istra” is een extra olijfolie van eerste persing die direct, langs zuiver mechanische weg, wordt verkregen uit de vrucht van de olijfboom (Olea europaea L.).

Wanneer het product in de handel wordt gebracht, moet het de volgende fysisch-chemische en organoleptische eigenschappen bezitten:

—	gehalte vrije vetzuren, uitgedrukt in oliezuur: ≤ 0,4 %;

—	peroxidegetal: ≤ 12 mEq O2/kg;

—	K232: ≤ 2,25;

—	K270: ≤ 0,20;

—	Delta-K: ≤ 0,01;

—	aroma: matig tot zeer uitgesproken aroma van verse olijven, fruit, groente of andere groene vegetatie, zoals groene bladeren, groen gras enz. (mediaan van de fruitigheid op een doorlopende, lineaire schaal > 3,0);

—	smaak: gezonde en verse olijven, met een bitterheid en scherpheid met de volgende intensiteit: — bitterheid: licht, matig of sterk uitgesproken (mediaan op een doorlopende, lineaire schaal ≥ 2,0); — scherpheid: licht, matig of sterk uitgesproken (mediaan op een doorlopende, lineaire schaal ≥ 2,0).

3.3.   Diervoeders (alleen voor producten van dierlijke oorsprong) en grondstoffen (alleen voor verwerkte producten)

„Istra”-olijfolie mag worden vervaardigd met de volgende olijfvariëteiten: buga (synoniem: črna), buža, črnica, drobnica, istarska belica (synoniemen: istrska belica, istarska bjelica, bianchera), karbonaca, mata, plominka, puntoža, rošinjola, štorta, žižolera, frantoio, leccino, maurino, moraiolo, pendolino en picholine. „Istra” moet voor ten minste 80 % uit één of meer van de hierboven genoemde variëteiten bestaan.

Olie die wordt geëtiketteerd als olie die uit een enkele variëteit is geproduceerd, moet voor ten minste 80 % uit de genoemde variëteit bestaan.

3.4.   Specifieke onderdelen van het productieproces die in het afgebakende geografische gebied moeten plaatsvinden

Alle productiefasen van „Istra”, van het telen tot het verwerken van de olijven, moeten plaatsvinden in het in punt 4 afgebakende gebied.

3.5.   Specifieke voorschriften betreffende het in plakken snijden, het raspen, het verpakken enz. van het product waarnaar de geregistreerde naam verwijst

De olie moet worden verpakt in het in punt 4 omschreven afgebakende gebied, zodat de specifieke eigenschappen en kwaliteit behouden blijven. Door de olie te verpakken in het productiegebied, wordt het risico op aantasting van het product door het vervoer en door meervoudige overheveling, waarbij het product zou kunnen worden blootgesteld aan temperatuurschommelingen, zuurstof uit de atmosfeer en licht, tot een minimum beperkt. Daarnaast kunnen de inspectiediensten, als het verpakken wordt beperkt tot het productiegebied, hun controles uitvoeren in aanwezigheid van de betrokken producenten, die de olie van oudsher zelf bottelen. Voor deze producenten zijn de certificering en het recht om een oorsprongsbenaming te gebruiken van groot belang, want dit versterkt het vertrouwen bij de consument, biedt een concurrentievoordeel en leidt uiteindelijk tot hogere winsten.

Het verpakken van de olie in het productiegebied bevordert de traceerbaarheid en zorgt ervoor dat kwaliteitscontroles veel gemakkelijker uit te voeren zijn dan wanneer de olie buiten het productiegebied zou worden verpakt.

3.6.   Specifieke voorschriften betreffende de etikettering van het product waarnaar de geregistreerde naam verwijst

Het is toegestaan om naast de BOB „Istra” de namen van landbouwbedrijven of de locatie van de olijfgaarden te vermelden, maar enkel als het product uitsluitend is vervaardigd uit olijven die op het landbouwbedrijf in kwestie zijn geteeld, dat wil zeggen in de olijfgaarden die zijn aangegeven op het etiket.

Ook de olijfvariëteiten waaruit de olie is samengesteld, kunnen, mits gestaafd met bewijsstukken, worden vermeld. Voor olie die uit een enkele variëteit is geproduceerd, kunnen de in punt 3.3 genoemde officiële rasbenamingen worden gebruikt.

Wanneer het product in de handel wordt gebracht, ongeacht de verpakking, moet de naam „Istra” qua grootte, lettertype en kleur van de letters (typografie) duidelijk te onderscheiden zijn van andere opschriften.

Het oogstjaar moet eveneens op het etiket worden aangegeven.

Wanneer het product in de handel wordt gebracht, moet elke verpakking een plakzegel hebben met het gemeenschappelijke symbool en het unieke artikelnummer. Alle gebruikers van de BOB „Istra” die het product op de markt brengen overeenkomstig het productdossier, hebben het recht de zegel te gebruiken onder dezelfde voorwaarden.

Er bestaan twee versies van het gemeenschappelijke symbool: een Kroatische en een Sloveense. Het gemeenschappelijke symbool bestaat uit een gestileerde rechtopstaande olijf in een donkere cirkel. Uit het midden van de vrucht lijkt een druppel olie te vloeien. Onder die druppel staat de naam „ISTRA” in hoofdletters. Boven de letter A in het woord ISTRA staan in een kleiner lettertype de letters ZOI in de Kroatische versie en de letters ZOP in de Sloveense versie

4.   Beknopte beschrijving van het afgebakende geografische gebied

Het productiegebied van „Istra” bestrijkt een deel van het schiereiland Istrië.

Het begint bij de haven van Preluk, ten noorden van het kampeerterrein van Preluk, op de grens tussen de steden Rijeka en Opatija. De grens van het productiegebied loopt langs de grens Rijeka-Opatija, rondom het kampeerterrein, noordwaarts tot het punt waar Opatija, Matulji en Kastav samenkomen. Vervolgens doorkruist ze Baredi tot de spoorlijn, bij het punt waar Matulji, Kastav en Rijeka samenkomen. Ze volgt daarna de spoorlijn richting Rijeka, langs de grens tussen Kastav en Rijeka. Ten oosten van het tankstation Vrata Jadrana loopt de grens noordwaarts door de dorpen Bačići en Murini, en ten oosten van Tuhtani, naar het punt waar Rijeka, Viškovo en Kastav samenkomen. Ze loopt verder langs de grens Viškovo-Kastav door Duževo (triangulatiepunt 281) tot aan de weg Kastav-Viškovo, waar ze kort de weg naar Viškovo volgt, alvorens noordwaarts te draaien tussen de dorpen Jardasi en Kosi en het punt bereikt waar Viškovo, Kastav en Klana samenkomen, ten oosten van Sohi (triangulatiepunt 452). Nadien draait ze westwaarts, vervolgens naar het zuidwesten, doorkruist ze Sohi, loopt ze tussen Prkačine en Plas en bereikt ze de Majevi-heuvel (411 m) bij het punt waar Kastav, Matulji en Klana samenkomen. De grens van het productiegebied loopt verder noordwaarts langs de grens van de gemeente Matulji tot de voet van de Stanić-heuvel (465 m), waar ze enigszins in westelijke richting draait en dan weer in noordelijke richting, ten oosten van het dorp Mučići, door Kapužnjak, ten oosten van het dorp Ružići en de Vela Rebra-heuvel (446 m), over Pišćevati Breg, Turinski Dol, Raspravica, Popenac, over de top (738 m) en door Liskovac, om tot slot de Visoč-heuvel (756 m) te bereiken. Bij de Visoč-heuvel draait de grens westwaarts, loopt ze naar het noorden van Klanac, over triangulatiepunt 547, met het hoogtepunt op 657 m, langs de stad Rupa in het noorden, door Lešćina tot triangulatiepunt 447, waar ze noordwaarts draait. Vervolgens loopt ze naar het westen van de Gradina-heuvel (562 m), langs de spoorlijn tot triangulatiepunt 519 bij Velika Reber. Nadien draait ze eerst naar het westen en dan naar het zuiden, via Barišča, Kališča (riangulatiepunt 602), tot Buričine. Bij de Buričine-heuvel draait de grens westelijk, waarna ze over de Kovnica-heuvel (901 m) loopt, tussen de Jankovac- en de Osik-heuvel, over Surinova Glavica en de Strahovica-heuvel (771 m). Daarna loopt ze ten zuiden van Ravni Kot over Mt Ribnik (1 023 m) en triangulatiepunt 1028.5, waar ze naar het zuidwesten draait, Vinćarija doorkruist en Glavičorka bereikt (triangulatiepunt 1083). Vervolgens draait de grens kort naar het westen en dan naar het noordwesten tot Lipica, en loopt verder ten zuidwesten van triangulatiepunt 979 (Lipica) en 953 (Mala Plešivica) en dan noordwestelijk naar Mala Vrata (triangulatiepunt 695). Bij Mala Vrata draait ze westelijk naar Jelovščina, voorbij de Mali Grižan-heuvel (triangulatiepunt 851) naar het zuidwesten, om vervolgens een zuidoostelijke bocht te maken, ten noordwesten van de Blažinov-heuvel, waar ze westwaarts draait, dan ten noorden van Stružnjak (781 m) en Gnojina (776 m) loopt en vervolgens zuidwestelijk tot de weg tussen Jelovica en Podgorje. Ze volgt die weg naar het noordwesten, door de dorpen Podgorje, Praproče en Črnotiče, en stopt net bezuiden de Gaber-heuvel (447 m). Van daaruit loopt de grens van het productiegebied verder noordwaarts, via het dorp Kastelec naar de stad Socerb, over triangulatiepunt 447, tot de Sloveens-Italiaanse grens.

Ten slotte loopt ze langs de internationale grens naar het westen tot San Bartolomeo en volgt ze daarna de kustlijn in zuidoostelijke richting, terug naar het beginpunt: de haven van Preluk.

5.   Verband met het geografische gebied

Specificiteit van het gebied

Geologisch, topografisch en, tot op zekere hoogte, klimatologisch gezien bestaat Istrië uit vier verschillende delen: de kleine bergachtige rand in het noorden en noordoosten van het schiereiland, het noordwestelijke kustgebied bestaande uit carbonaathoudende flysch, het heuvelachtige centrale gedeelte met flysch-sedimenten en het kalksteenplateau aan de zuid- en westkust. De noordwestelijke, westelijke, zuidelijke en centrale delen, die een mediterraan klimaat hebben, zijn het belangrijkst voor de olijventeelt. Het schiereiland Istrië is gelegen aan de rand van de klimaatgordel die geschikt is voor olijventeelt, maar het klimaat is er dankzij de vorm en oriëntatie van het schiereiland milder dan in andere gebieden binnen dezelfde klimaatgordel. In het zuiden van Istrië vertoont het klimaat zuiver mediterrane kenmerken, met een sterke invloed van de zee, een uitgesproken droog zomerseizoen en een gemiddelde jaartemperatuur van rond de 16 °C en een totale jaarlijkse neerslag van ongeveer 820 mm. De gebieden in het westen en noordwesten worden gekenmerkt door een submediterraan klimaat, met een minder uitgesproken droog zomerseizoen, een gemiddelde jaartemperatuur van rond de 14 °C en een totale jaarlijkse neerslag van ongeveer 1 000 mm.

Al in de Romeinse tijd was bekend dat de grond en het klimaat van Istrië geschikt zijn voor de olijventeelt. Daarom zijn olijven en olijfolie al zeker 2 000 jaar niet alleen een belangrijke economische factor, maar ook het handelsmerk van Istrië. Sommige van de amfora’s die gevonden zijn, bevatten nog de inscripties „Olei Histrici” (Istrische olie) en „Olei flos” (olie van eerste persing), waaruit blijkt dat er zelfs toen al een specifieke labeling voor kwalitatief hoogwaardige oliën bestond. Istrische olijfolie werd via de handelsroutes geëxporteerd naar Noord-Italië, Noricum en Pannonië.

In de tweede helft van de twintigste eeuw begon de olijventeelt in Istrië zich sneller te ontwikkelen. Met de hulp van wetenschappelijke en professionele instanties werden nieuwe olijfgaarden aangeplant, werd het assortiment enigszins uitgebreid en werden nieuwe technieken voor de productie en verwerking van olijven ingevoerd. De combinatie van een eeuwenoude traditie van olijventeelt en nieuwe trends leidde gaandeweg tot een grotere specialisatie onder de Istrische olijventelers en -verwerkers. Gedreven door een onstilbare nieuwsgierigheid en innovatie- en concurrentiedrang wisten ze snel te profiteren van de nieuwe mogelijkheden en perfectioneerden ze hun kennis en vaardigheden, die van generatie op generatie worden doorgegeven.

Specificiteit van het product

„Istra”-olijfolie wordt geprezen om en onderscheidt zich door haar hoge kwaliteit en organoleptische eigenschappen, die het resultaat zijn van een aantal factoren. De olie heeft een matig tot intens aroma van verse olijven, vaak in samenspel met noten van fruit, groente en andere groene vegetatie (groene bladeren, groen gras enz.) van uiteenlopende intensiteit. De smaak van „Istra”-olijfolie is harmonieus, doet denken aan gezonde, verse olijven en is doorgaans matig bitter en scherp.

„Istra” is rijk aan de vluchtige bestanddelen C6 en C5, die medeverantwoordelijk zijn voor haar groene aroma’s en haar bitterheid en scherpheid. De bitterheid en scherpheid van „Istra” worden echter niet alleen veroorzaakt door het hoge gehalte aan vluchtige bestanddelen, maar ook door het hoge percentage fenolische bestanddelen, die de organoleptische eigenschappen van de olie niet alleen versterken, maar ook een positief effect hebben op de voedingswaarde en stabiliteit van de olie, zodat deze beter bestand is tegen oxidatie.

Daarnaast is na jarenlang onderzoek van de extra olijfolie van eerste persing uit Istrië wetenschappelijk aangetoond dat de olie een hoge voedingswaarde heeft, en is bevestigd dat de olie rijk is aan zowel fenolische bestanddelen als oliezuur. Gemiddeld genomen heeft „Istra” een hoog oliezuurgehalte (meestal hoger dan 74 %) en bedraagt het percentage linoleenzuur minder dan 10 %. Deze specifieke chemische samenstelling van „Istra”, i.e. de hoge verhouding oliezuur/linoleenzuur (> 7), versterkt, samen met het hoge fenolgehalte, de oxidatiestabiliteit van de olie.

Een andere kenmerkende eigenschap van „Istra” is het erg lage gehalte aan vrije vetzuren en het lage peroxidegetal.

Causaal verband tussen het gebied en het product

Aangezien het schiereiland Istrië aan de noordgrens ligt van de regio waar olijven kunnen worden geteeld, zou men kunnen denken dat de omstandigheden er niet optimaal zijn voor de olijventeelt. Istrië staat echter als sinds de Romeinse tijd bekend als een ideale plek voor de olijventeelt en de productie van olijfolie van hoge kwaliteit. De talrijke olijfvariëteiten die hier groeien, zijn daar een duidelijk bewijs van. Het feit dat „Istra” altijd, ongeacht de variëteiten die worden gebruikt, voldoet aan de organoleptische en chemische criteria die in 3.2 zijn beschreven, geeft aan dat de klimatologische en bodemomstandigheden op het schiereiland Istrië in sterke mate bijdragen aan de kwaliteit en de eigenschappen van de olijven die hier worden geteeld, en aan de chemische en organoleptische eigenschappen van de olie.

Het belangrijkste gevolg van de specifieke klimatologische omstandigheden in Istrië is het hoge percentage enkelvoudig onverzadigd oliezuur in „Istra”. Dit komt doordat olijfbomen zich aanpassen aan koudere klimaten door meer oliezuur te produceren (Pannelli et al., 1993, in O. Koprivnjak, I. Vrhovnik, T. Hladnik, Ž. Prgomet, B. Hlevnjak en V. Majetić Germek: Obilježja prehrambene vrijednosti djevičanskih maslinovih ulja sorti Buža, Istarska bjelica, Leccino i Rosulja, Hrvatski časopis za prehrambenu tehnologiju, biotehnologiju i nutricionizam nr. 7, (2012), blz. 174).

De rijke chemische samenstelling van de vluchtige bestanddelen van „Istra”, die de groene aroma’s beïnvloeden en in sommige gevallen zelfs verantwoordelijk zijn voor de bitter- en scherpheid van de olie, is niet enkel toe te schrijven aan de gebruikte olijfvariëteiten en de klimaatomstandigheden, maar ook aan het productieproces dat de olijventelers toepassen. De olijven worden namelijk geplukt wanneer ze net rijp zijn en bij de bewaring en verwerking van de olijven en de opslag van de olie worden beproefde werkwijzen gevolgd. De kennis en vaardigheden op het gebied van de teelt van de olijven en de productie en opslag van de olijfolie, die al eeuwenlang door de lokale olijventelers en -verwerkers van generatie op generatie worden doorgegeven en geperfectioneerd, spelen dus een essentiële rol in de waarborging van de kwaliteit van het product.

Een vroege oogst, die plaatsvindt wanneer de olijven nog groen of gevlekt en stevig zijn, heeft een zeer positieve invloed op de eigenschappen van de olie. Deze productiepraktijk is voor de olijventelers in Istrië een standaardpraktijk geworden. Door vroeg te oogsten worden niet alleen lage temperaturen en daarmee bevriezing van de olijf vermeden, maar wordt ook voorkomen dat de olijven worden aangetast door olijfvliegen van de tweede en derde generatie, twee factoren die een uiterst schadelijke invloed kunnen uitoefenen op de kwaliteit van de olie. Daarnaast is bekend dat een vroege oogst de chemische kwaliteitsindicatoren en de specifieke smaak- en geureigenschappen van „Istra” rechtstreeks ten goede komt. Een vroege oogst wordt in verband gebracht met lage gehaltes aan vrije vetzuren, een laag peroxidegetal, lage K-waarden en een hoge intensiteit van positieve organoleptische eigenschappen (K. Brkić Bubola, O. Koprivnjak, B. Sladonja, D. Škevin, I. Belobrajić: Chemical and sensorial changes of Croatian monovarietal olive oils during ripening, European Journal of Lipid Science and Technology, vol. 114 (2012), blz. 1400).

De wisselwerking tussen de verschillende lokale natuurlijke en menselijke factoren die hierboven zijn beschreven, verleent het product dat de BOB „Istra” draagt, zijn onderscheidende karakter: een harmonieuze smaak en een evenwicht tussen de scherpheid, bitterheid en fruitigheid van de olijf.

Verwijzing naar de bekendmaking van het productdossier

(artikel 6, lid 1, tweede alinea, van de onderhavige verordening)

http://www.mps.hr/datastore/filestore/87/2017-03-29_-_ZOI_Istra_2017_03_08.pdf

http://www.mkgp.gov.si/fileadmin/mkgp.gov.si/pageuploads/podrocja/Kmetijstvo/zascita_kmetijskih_pridelkov_zivil/ZOI_Istra_2017.pdf

„Alcoholvrije dranken van deze post zijn direct voor menselijke consumptie geschikte en bestemde vloeistoffen, ongeacht de ingenomen hoeveelheid of het bijzondere doel waarvoor de verschillende soorten voor consumptie geschikte vloeistoffen kunnen dienen, voor zover zij niet tot een meer specifieke post behoren. Zuiver subjectieve, variabele factoren, zoals de wijze waarop of het doel waarmee de dranken worden ingenomen, bijvoorbeeld om de dorst te lessen of de gezondheid te bevorderen, zijn niet relevant voor de indeling ervan (zie het arrest van het Hof van Justitie van de Europese Unie in zaak C-114/80).

Deze post omvat onder meer vloeibare, kant-en-klare voeding voor zuigelingen.”.

„2.

De uitdrukking „dergelijke olie” omvat onder andere de volgende mengsels van koolwaterstoffen: — synthetische paraffinehoudende dieselbrandstoffen, in het bijzonder „met waterstof behandelde plantaardige oliën” (HVO) en „uit gas verkregen vloeibare brandstoffen”; — producten uit hernieuwbare bronnen die het resultaat zijn van de volgende processen: „uit biomassa verkregen vloeibare brandstoffen” of „uit biogas verkregen vloeibare brandstoffen”; — producten uit de gelijktijdige verwerking van hernieuwbare grondstoffen en aardoliegrondstof in raffinaderijen. Met betrekking tot de productie van „dergelijke olie” gelden de volgende definities: — „waterstofbehandeling”: de thermochemische omzetting van triglyceriden met waterstof om alkanen te produceren; het betreft hier de verwerking van brandstoffen. Bronnen van triglyceriden zijn doorgaans vetten en oliën, geschikte afvalstoffen, fracties van afvalvetten en vetten afkomstig van algen. — „uit gas verkregen vloeibare brandstoffen”, „uit biomassa verkregen vloeibare brandstoffen” en „uit biogas verkregen vloeibare brandstoffen”: de omzetting van gas in vloeibare brandstoffen met het Fischer-Tropsch-procedé of een gelijkwaardig procedé. In het geval van „uit biomassa verkregen vloeibare brandstoffen” is er een voorafgaande stap waarbij de biomassa wordt omgezet in gas.”.

„Deze onderverdeling omvat polyacrylonitril en polyacrylaat elastomeren (ACM), in primaire vormen (niet-gevulkaniseerd).”.