52015PC0075

TOELICHTING

De Europese Unie besloot op 31 januari 2011 in overleg te treden met de Republiek Guinee-Bissau krachtens artikel 96 van de herziene Overeenkomst van Cotonou[1]. Deze beslissing werd genomen naar aanleiding van de gebeurtenissen van 1 april 2010. Op die dag werden de stafchef van het leger, admiraal José Zamora Induta en de premier van Guinee-Bissau, Carlos Gomes junior, op bevel van generaal Antonio Indjai, de adjunct-stafchef, gearresteerd door een groep muitende soldaten.

Deze muiterij en de benoeming daarna van de voornaamste aanstichters daarvan op hoge militaire posten werden opgevat als een flagrante en ernstige schending van de in artikel 9 van de Overeenkomst van Cotonou genoemde essentiële elementen (met name de eerbiediging van de democratische beginselen) en als een bijzonder dringend geval in de zin van artikel 96, lid 2, onder b), van deze overeenkomst. Bijgevolg werd op 2 februari 2011 een brief naar de autoriteiten van Guinee-Bissau gestuurd met een uitnodiging tot overleg.

Bij het eerste overleg, dat op 29 maart 2011 in Brussel plaatsvond, zegde Guinee-Bissau het volgende toe:

· de uitvoering en afronding van gerechtelijke onderzoeken en procedures naar de moorden van maart en juni 2009, in volledige onafhankelijkheid en onder passende voorwaarden qua logistiek en veiligheid;

· de daadwerkelijke uitvoering van de hervorming van de veiligheidssector op basis van de door het nationale parlement goedgekeurde strategie en het wetgevingspakket dat is opgesteld met de hulp van de EU-missie in het kader van het gemeenschappelijke veiligheids- en defensiebeleid (GVDB);

· de vernieuwing van de militaire top, zodat de hoogste functies worden bekleed door personen die niet betrokken zijn bij ongrondwettige, illegale of gewelddadige activiteiten, overeenkomstig de conclusies en aanbevelingen van de door de Economische Gemeenschap van West-Afrikaanse Staten (Ecowas) opgestelde routekaart voor de hervorming van de veiligheidssector;

· de goedkeuring van en verlening van bijstand aan een deskundigenmissie ter ondersteuning van de hervorming van de veiligheidssector en de bescherming van politici, in samenwerking met de Ecowas, de Gemeenschap van Portugeestalige landen (CPLP) en/of andere partners;

· de opstelling, goedkeuring en daadwerkelijke uitvoering van nationale operationele plannen voor de hervorming van de veiligheidssector en de bestrijding van drugssmokkel;

· de verbetering van het administratieve en financiële beheer van het militaire en civiele personeel en maatregelen om witwassen tegen te gaan.

De Europese Unie ging er bij Besluit 2011/492/EU van de Raad van 18 juli 2011 toe over passende maatregelen vast te stellen om ervoor te zorgen dat deze toezeggingen werden nagekomen. Daarbij ging het onder meer om een programma van wederzijdse verbintenissen die in een geleidelijke hervatting van de EU-samenwerking zouden resulteren.

Na de eerste ronde van de presidentsverkiezingen die na de dood in januari van president Malam Bacai Sanhé werden gehouden, pleegden leden van de strijdkrachten op 12 april 2012 een staatsgreep waarbij de waarnemend president en de premier werden gearresteerd.

Omdat er geen vooruitgang werd geboekt met de nakoming van de toezeggingen die in Besluit 2011/492/EU van de Raad waren neergelegd, werden de passende maatregelen tot 19 juli 2013 verlengd bij Besluit 2012/387/EU van de Raad van 16 juli 2012 en vervolgens tot 19 juli 2014 bij Besluit 2013/385/EU van de Raad van 15 juli 2013.

Op 13 april en 18 mei 2014 vonden parlements- en presidentsverkiezingen plaats, die door alle internationale waarnemers, met inbegrip van een verkiezingswaarnemingsmissie van de EU, vrij en geloofwaardig werden bevonden. Bij Besluit 2014/467/EU van de Raad van 14 juli werd vervolgens de geldigheid van Besluit 2011/492/EU verlengd, maar werd de toepassing van de daarin opgenomen passende maatregelen opgeschort om de EU in staat te stellen samen te gaan werken met en directe steun te bieden aan de democratisch gekozen autoriteiten bij hun inspanningen om in Guinee-Bissau de democratische instellingen te consolideren, verzoening in de samenleving tot stand te brengen en de sociaal-economische ontwikkeling te bevorderen.

Van 13 tot 15 januari 2015 vond als onderdeel van de bij Besluit 2011/492/EU van de Raad voorziene halfjaarlijkse evaluatie van de passende maatregelen uit hoofde van artikel 96, een gezamenlijke waarnemingsmissie van de Europese Dienst voor extern optreden en de diensten van de Commissie plaats om te beoordelen in hoeverre de in artikel 9 van de overeenkomst van Cotonou neergelegde essentiële elementen (de democratische beginselen, de rechtsstaat, mensenrechten, goed) werden geëerbiedigd en door Guinee Bissau vooruitgang is geboekt met de nakoming van de toezeggingen die het heeft gedaan met het oog op de intrekking van de maatregelen uit hoofde van artikel 96.

Op grond van de bevindingen van de gezamenlijke waarnemingsmissie en de aanbevelingen van de al dan niet in Guinee-Bissau gevestigde hoofden van de EU-missies voor Guinee-Bissau, rekening houdend met het feit dat er geloofwaardige verkiezingen hebben plaatsgevonden, het herstel van de grondwettelijke orde, de installatie van een inclusieve regering die zich inzet voor de uitvoering van de voor de ontwikkeling en stabiliteit van het land noodzakelijke hervorming en de bemoedigende vooruitgang die is geboekt met de uitvoering van de verbintenissen in het kader van artikel 96, lijkt het politiek juist om de in Besluit 2011/492/EU van de Raad neergelegde passende maatregelen uit hoofde van artikel 96 in te trekken.

De volledige hervatting van de samenwerking van de EU met Guinee-Bissau zal een sterk politiek signaal uitzenden dat de nieuw gekozen autoriteiten ondersteunt en de EU in staat stelt zich volledig in te zetten voor de ondersteuning van het hervormingsprogramma en de ontwikkelingsagenda van het land en bij te dragen tot de verdere inspanningen van de internationale gemeenschap om een terugkeer tot de grondwettelijke orde tot stand te brengen en het gevaar te verminderen dat de democratische instellingen van Guinee-Bissau verder worden verzwakt.

Conclusie

In het licht van het voorgaande wordt de Raad verzocht het aangehechte ontwerpvoorstel goed te keuren voor een besluit van de Raad tot intrekking van Besluit 2011/492/EU houdende afsluiting van het overleg met de Republiek Guinee-Bissau krachtens artikel 96 van de overeenkomst van Cotonou.

2015/0039 (NLE)

Voorstel voor een

BESLUIT VAN DE RAAD

tot intrekking van Besluit 2011/492/EU houdende afsluiting van het overleg met de Republiek Guinee-Bissau krachtens artikel 96 van de ACS-EU-partnerschapsovereenkomst

DE RAAD VAN DE EUROPESE UNIE,

Gezien het Verdrag betreffende de werking van de Europese Unie,

Gelet op de partnerschapsovereenkomst tussen de leden van de groep van Staten in Afrika, het Caribisch gebied en de Stille Oceaan ("ACS), enerzijds, en de Europese Gemeenschap en haar lidstaten, anderzijds, ondertekend te Cotonou op 23 juni 2000[2] (hierna de "partnerschapsovereenkomst ACS-EU" genoemd), zoals gewijzigd[3], en met name op artikel 96,

Gezien het intern akkoord tussen de vertegenwoordigers van de regeringen van de lidstaten, in het kader van de Raad bijeen, inzake maatregelen en procedures voor de tenuitvoerlegging van de ACS-EU-partnerschapsovereenkomst[4], en met name artikel 3,

Gezien het voorstel van de Europese Commissie,

Overwegende hetgeen volgt:

(1)       Bij Besluit 2011/492/EU van de Raad[5] werd het overleg met de Republiek Guinee-Bissau krachtens artikel 96 van de ACS-EU-partnerschapsovereenkomst afgesloten en werden de in de bijlage bij dat besluit omschreven passende maatregelen genomen.

(2)       Deze maatregelen werden verlengd tot 19 juli 2013 bij Besluit 2012/387/EU van de Raad[6] en vervolgens tot 19 juli 2014 bij Besluit 2013/385/EU van de Raad[7]. Bij Besluit 2014/467/EU[8] werd de geldigheid van Besluit 2011/492/EU met een jaar verlengd tot 19 juli 2015, maar werden de in dat besluit vastgestelde passende maatregelen opgeschort.

(3)       Op 13 april en 18 mei 2014 werden in Guinee-Bissau vreedzame, vrije en geloofwaardige parlements- en presidentiële verkiezingen gehouden en de grondwettelijke orde werd in het land hersteld.

(4)       Er werd een inclusieve regering geïnstalleerd die zich ertoe verbonden heeft de voor de ontwikkeling en stabiliteit van het land noodzakelijke hervormingen uit te voeren en met de uitvoering van de in Besluit 2011/492/EUJ van de Raad neergelegde verbintenissen uit hoofde van artikel 96 is een bemoedigende vooruitgang geboekt.

(5)       Guinee-Bissau blijft kwetsbaar en de democratisch gekozen autoriteiten hebben de steun van internationale partners nodig bij de uitvoering van het hervormingsprogramma en de ontwikkelingsagenda van het land.

(6)       Teneinde, samen met andere internationale partners, de verdere inspanningen van de nationale autoriteiten om de democratische instellingen te stabiliseren en consolideren en de sociaal-economische ontwikkeling van Guinee-Bissau te bevorderen, moet Besluit 2011/492/EU van de Raad worden ingetrokken,

HEEFT HET VOLGENDE BESLUIT VASTGESTELD:

Artikel 1

Besluit 2011/492/EU van de Raad wordt ingetrokken.

Artikel 2

De brief in de bijlage bij dit besluit wordt gezonden aan de autoriteiten van Guinee-Bissau.

Artikel 3

Dit besluit treedt in werking op de dag waarop het wordt vastgesteld.

Gedaan te Brussel,

                                                                       Voor de Raad

                                                                       De voorzitter

[1]               PB L 287 van 4.11.2010, blz. 3.

[2]               PB L 317 van 15.12.2000, blz. 3.

[3]               PB L 287 van 4.11.2010, blz. 3.

[4]               PB L 317 van 15.12.2000, blz. 376, zoals gewijzigd in PB L 247 van 9.9.2006, blz. 48.

[5]               Besluit 2011/492/EU van de Raad van 18 juli 2011 houdende afsluiting van het overleg met de Republiek Guinee-Bissau krachtens artikel 96 van de ACS-EU-partnerschapsovereenkomst (PB L 203 van 6.8.2011, blz. 2).

[6]               Besluit 2012/387/EU van de Raad van 16 juli 2012 tot verlenging van de looptijd van de passende maatregelen van Besluit 2011/492/EU (PB L 187 van 17.7.2012, blz. 1).

[7]               Besluit 2013/385/EU van de Raad van 15 juli 2013 tot verlenging van de looptijd van de passende maatregelen van Besluit 2011/492/EU (PB L 194 van 17.7.2013, blz. 6).

[8]               Besluit 2014/467/EU van de Raad van 14 juli 2014 houdende verlenging van Besluit 2011/492/EU en opschorting van de in dat besluit vastgestelde passende maatregelen (PB L 212 van 18.7.2014, blz. 12)

BIJLAGE

Zijne Excellentie de president van de Republiek Guinee-Bissau,

Zijne Excellentie de premier van de Republiek Guinee-Bissau,

Excellenties,

Datgene wat Guinee-Bissau het afgelopen jaar heeft gerealiseerd, stemt de Europese Unie erg hoopvol. Het land sloeg een bladzijde om toen het in april en mei 2014 vreedzame en geloofwaardige algemene verkiezingen hield, die leidden tot de installatie van democratisch verkozen autoriteiten, waaronder een inclusieve regering, die naar onze mening bereid is het land opnieuw op te bouwen, de democratische instellingen te versterken en naar sociaal-politieke stabiliteit en economische ontwikkeling te streven.

In het licht van het herstel van de grondwettelijke orde en de vorderingen die zijn gemaakt met de nakoming van de toezeggingen van Guinee-Bissau uit hoofde van artikel 96 van de overeenkomst van Cotonou, en in het licht van uw streven met deze nakoming verder te gaan door middel van de nodige hervormingen en passende maatregelen verheugt het ons u te kunnen meedelen dat de maatregelen die de reikwijdte van de EU-ontwikkelingssamenwerking met Guinee-Bissau sinds 2011 beperkten, zijn ingetrokken. Wij hervatten dus volledig onze samenwerking met uw land.

Aangezien Guinee-Bissau nog steeds voor heel wat politieke en sociaal-economische uitdagingen staat, willen wij u aanmoedigen de eenheid te bewaren en uw inspanningen voort te zetten om de democratische instellingen te versterken, de veiligheidssector daadwerkelijk te hervormen, de rechtsstaat te versterken, corruptie, straffeloosheid en drugssmokkel te bestrijden, en duurzame ontwikkelen te stimuleren. De EU staat aan uw zijde en steunt alle inspanningen die hiervoor worden geleverd.

Het opheffen van de passende maatregelen uit hoofde van artikel 96 van de overeenkomst van Cotonou maakt het ons immers mogelijk u bij te staan bij het organiseren van de rondetafelconferentie over Guinee-Bissau in Brussel op 25 maart 2015, en ten volle bij te dragen aan het welslagen daarvan.

Wij zetten ook de raadplegings- en voorbereidingsfase voort van het elfde Europees ontwikkelingsfonds met uw regering, met het oog op de zo spoedig mogelijke ondertekening van het nationale indicatieve programma, dat u zal ondersteunen bij de tenuitvoerlegging  van uw ambitieus hervormingsprogramma.

Tot slot verheugen wij ons er niet alleen op ons opnieuw via ontwikkeling ten volle voor Guinee-Bissau in te gaan zetten, maar ook de politieke dialoog uit hoofde van artikel 8 van de overeenkomst van Cotonou te versterken.

Met bijzondere hoogachting,

Voor de Raad || Voor de Commissie

F. MOGHERINI Hoge vertegenwoordiger || N. MIMICA Lid van de Commissie