26.3.2008   

NL

Publicatieblad van de Europese Unie

C 75/19

1.

De beschikking was gericht aan KONE Belgium SA, KONE GmbH, KONE Luxembourg Sàrl, KONE BV Liften en Roltrappen, KONE Corporation (hierna „KONE”), Mitsubishi Elevator Europe BV, NV OTIS SA, Otis GmbH & Co. OHG, General Technic-Otis Sàrl, General Technic Sàrl, Otis BV, Otis Elevator Company, United Technologies Corporation (hierna „Otis”), Schindler SA/NV, Schindler Deutschland Holding GmbH, Schindler Sàrl, Schindler Liften BV, Schindler Holding Ltd. (hierna „Schindler”), ThyssenKrupp Liften Ascenseurs NV/SA, ThyssenKrupp Aufzüge GmbH, ThyssenKrupp Fahrtreppen GmbH, ThyssenKrupp Ascenseurs Luxembourg Sàrl, ThyssenKrupp Liften BV, ThyssenKrupp Elevator AG en ThyssenKrupp AG (hierna „ThyssenKrupp”).

2.

De geadresseerden namen deel aan vier afzonderlijke inbreuken op artikel 81 van het Verdrag — waarbij het telkens om één voortdurende inbreuk gaat — in België, Duitsland, Luxemburg en Nederland met betrekking tot liften en roltrappen. Elk van de vier inbreuken bestreek het gehele grondgebied van een van deze lidstaten.

3.

De Commissie leidde het onderzoek begin 2004 op eigen initiatief („ambtshalve”) in op basis van informatie die aan haar bekend was gemaakt. Drie inspectieronden (België en Duitsland in januari 2004; België, Duitsland en Luxemburg in maart 2004; Nederland in april 2004) en een groot aantal clementieverzoeken op grond van de clementieregeling van 2002 bevestigden het bestaan van kartels in België, Duitsland, Luxemburg en Nederland. De inbreuken hadden betrekking zowel op nieuwe installaties als op diensten, behalve in Duitsland waar deze blijkens bewijsmateriaal alleen nieuwe installaties betroffen.

4.

Alle vier kartels vertoonden een aantal gemeenschappelijke kenmerken, zoals bijvoorbeeld:

5.

De mededeling van punten van bezwaar werd in oktober 2005 aan de partijen toegezonden. De adressaten van de mededeling van punten van bezwaar vroegen niet om een hoorzitting.

6.

De perioden van inbreuken die in de beschikking worden genoemd, zijn:

7.

Met name werden de volgende inbreuken gepleegd in één, verscheidene of alle betrokken lidstaten:

Enkele van de voornaamste kenmerken van de inbreuken waren uitwisseling van commercieel belangrijke en vertrouwelijke markt- en ondernemingsinformatie, onder andere met betrekking tot biedgedrag en prijzen. De deelnemers kwamen regelmatig bijeen om afspraken over hogervermelde beperkingen te maken en zij hielden toezicht op de uitvoering ervan op de nationale markten. Er zijn bewijzen voorhanden dat de ondernemingen zich ervan bewust waren dat hun gedrag onwettig was en dat zij trachtten te voorkomen dat dit werd ontdekt; hun werknemers ontmoetten elkaar gewoonlijk in bars en restaurants, op het platteland of zelfs in het buitenland, en gebruikten prepaid-kaarten voor mobiele telefoons om te voorkomen dat zij werden opgespoord.

8.

Rekening houdend met de zwaarte van de inbreuken, de weerslag ervan op de markt en de geografische omvang, moeten de inbreuken als zeer ernstig worden aangemerkt.

9.

De ondernemingen werden naar gelang van hun relatieve omvang in de betrokken markt in verschillende categorieën onderverdeeld, om met het specifieke gewicht en derhalve het werkelijke effect van iedere onderneming in de markt rekening te houden.

10.

De Commissie achtte het gepast om voor de vergelijking van de relatieve omvang van de ondernemingen in de betrokken markt de omzet in geheel België, geheel Duitsland, geheel Luxemburg respectievelijk geheel Nederland als basis te nemen. De vergelijking is gebaseerd op de productomzet in het gehele land in het laatste volledige jaar van de inbreuken: 2003 voor alle betrokken ondernemingen wat elk van de vier inbreuken betreft, behalve Schindler in Duitsland, waarvoor 2000, het jaar waarin de onderneming het kartel verliet, als referentiejaar geldt.

11.

Wat de inbreuk in België betreft, werden Schindler en KONE gezamenlijk in een eerste categorie, Otis in een tweede en ThyssenKrupp in een derde categorie ingedeeld. Wat de inbreuk in Duitsland betreft, werden KONE, Otis en ThyssenKrupp in één categorie ingedeeld. Schindler, waarvan het onwettige gedrag tot roltrappen beperkt was en dat het kartel in 2000 verliet, werd in een afzonderlijke categorie ingedeeld. Wat de inbreuk in Luxemburg betreft, werden Otis en Schindler gezamenlijk in een eerste categorie en Kone en ThyssenKrupp in een tweede categorie ingedeeld. Wat de inbreuk in Nederland betreft, werd KONE in een eerste, Otis in een tweede en Schindler in een derde categorie ingedeeld. ThyssenKrupp en Mitsubishi vormen gezamenlijk de vierde categorie.

12.

Om het bedrag van de geldboete op een zodanig niveau te stellen dat daarvan een voldoende afschrikkende werking uitgaat, achtte de Commissie het passend een vermenigvuldigingsfactor toe te passen op de opgelegde boeten.

13.

ThyssenKrupp en Otis zijn, gemeten naar hun respectieve mondiale omzet, veel grotere spelers dan de andere adressaten. De Commissie achtte het daarom, in overeenstemming met vorige beschikkingen, passend om de voor ThyssenKrupp en Otis vastgestelde geldboeten te vermenigvuldigen.

14.

Er werden tevens individuele vermenigvuldigingsfactoren toegepast afhankelijk van de duur van de door elke rechtspersoon gepleegde inbreuken.

15.

ThyssenKrupp werd geacht een herhaalde inbreuk te hebben gepleegd, aangezien twee eenheden die onder zeggenschap stonden van Krupp en/of Thyssen (voor de fusie van deze twee ondernemingen in 1999) al adressaten waren geweest van een eerdere beschikking van de Commissie betreffende kartelactiviteiten in Legeringstoeslag  (1). Het feit dat de ondernemingen hetzelfde soort gedrag op dezelfde of op andere gebieden van bedrijfsactiviteiten hebben herhaald wijst erop dat de eerder vastgestelde boeten de ondernemingen er niet toe hebben aangezet hun gedrag te veranderen. Dit is een verzwarende omstandigheid die een verhoging van het basisbedrag van de aan ThyssenKrupp op te leggen geldboete rechtvaardigt.

16.

KONE, Otis, ThyssenKrupp en Schindler hebben om clementie verzocht overeenkomstig de clementieregeling. Zij hebben in verschillende fasen van het onderzoek met de Commissie samengewerkt ten einde de gunstige behandeling te ontvangen waartoe deze regeling de mogelijkheid biedt.

17.

Otis kreeg volledige boete-immuniteit uit hoofde van punt 8, onder a) van de clementiemededeling met betrekking tot een kartel in Nederland omdat de onderneming de Commissie in staat stelde in Nederland inspecties te verrichten.

18.

Wat de inbreuken in België en Luxemburg betreft, stelde de door KONE verschafte informatie de Commissie in staat een inbreuk op artikel 81 van het EG-Verdrag te constateren. Derhalve kwam KONE in aanmerking voor een volledige immuniteit tegen de geldboete wat de inbreuken in België en Luxemburg betreft.

19.

Het door Otis met betrekking tot de kartels in België en Luxemburg verstrekte bewijsmateriaal had een significante toegevoegde waarde ten opzichte van het bewijsmateriaal waarover de Commissie reeds beschikte, waardoor haar vermogen om de inbreuk te bewijzen werd versterkt. Otis was de eerste onderneming die aan punt 21 van de clementiemededeling voldeed en kreeg een vermindering van 40 % van de geldboete voor beide inbreuken. Ook de door KONE verstrekte bewijzen met betrekking tot het kartel in Duitsland en de door ThyssenKrupp met betrekking tot het kartel in Nederland verstrekte gegevens hadden een significante toegevoegde waarde in de zin van de clementiemededeling. Deze beide ondernemingen voldeden als eerste aan de voorwaarden in punt 21 van de clementiemededeling ten aanzien van de respectieve kartels, en de Commissie verleende KONE daarom een vermindering van 50 % van de geldboete betreffende de inbreuk in Duitsland en aan ThyssenKrupp een vermindering van 40 % betreffende de inbreuk in Nederland.

20.

Het door Otis met betrekking tot het kartel in Duitsland verstrekte bewijsmateriaal leverde een aanzienlijke meerwaarde ten opzichte van het bewijs waarover de Commissie al beschikte, waardoor zij beter in staat werd gesteld de inbreuk in Duitsland te bewijzen. Otis was de tweede onderneming die aan punt 21 van de clementiemededeling voldeed en kreeg een vermindering van 25 % van de geldboete voor de inbreuk in Duitsland. Wat de inbreuk in België betreft, hadden de door ThyssenKrupp verstrekte gegevens een significante toegevoegde waarde in de zin van de clementiemededeling. ThyssenKrupp was de tweede onderneming die aan punt 21 van de clementiemededeling voldeed en kreeg een vermindering van 20 % van de geldboete voor de inbreuk in België.

21.

Het door Schindler met betrekking tot het kartel in Duitsland verstrekte bewijsmateriaal had een significante toegevoegde waarde ten opzichte van het bewijsmateriaal waarover de Commissie reeds beschikte, waardoor zij beter in staat werd gesteld de inbreuk in Duitsland te bewijzen. Schindler was de derde onderneming die aan punt 21 van de clementiemededeling voldeed en kreeg een vermindering van 15 % van de geldboete in verband met de inbreuk in Duitsland.

22.

De volgende ondernemingen hebben inbreuk gemaakt op artikel 81, lid 1, van het EG-Verdrag omdat zij aanbestedingen en andere opdrachten in België, Duitsland, Luxemburg en Nederland onderling hebben verdeeld met het oog op de onderlinge verdeling van markten en de vaststelling van prijzen, in sommige gevallen een compensatiemechanisme hebben uitgewerkt, informatie hebben uitgewisseld over verkoopvolumes en prijzen en hebben deelgenomen aan regelmatige bijeenkomsten en andere contacten hebben onderhouden om bovenstaande beperkingen overeen te komen en uit te voeren:

In België:

in Duitsland:

in Luxemburg:

in Nederland:

23.

Wegens deze inbreuken werden de volgende geldboeten opgelegd:

in België:

in Duitsland:

in Luxemburg:

in Nederland:

24.

De in bovenstaand punt genoemde ondernemingen dienen onmiddellijk een einde te maken aan hun inbreuk, voor zover zij dat nog niet gedaan hebben. Zij onthouden zich voortaan van iedere handeling of gedraging die met de in deze zaak geconstateerde inbreuk overeenkomt, alsook van iedere handeling of gedraging die dezelfde of gelijkaardige doelstellingen of gevolgen heeft.