EUROPESE COMMISSIE

Brussel, 29.9.2021

COM(2021) 590 final

MEDEDELING VAN DE COMMISSIE AAN HET EUROPEES PARLEMENT, DE RAAD, HET EUROPEES ECONOMISCH EN SOCIAAL COMITÉ EN HET COMITÉ VAN DE REGIO'S

Verslag over migratie en asiel

1.INLEIDING

Met de goedkeuring van het nieuwe pact in september 2020 heeft de Commissie een nieuwe start voorgesteld, met een omvattend pakket om te zorgen voor een sterk en evenwichtig migratie- en asielstelsel dat tegen de uitdagingen van de toekomst is opgewassen. Het bouwt voort op een aanzienlijke intensivering van de werkzaamheden op het gebied van migratie in de afgelopen jaren. Het heeft gezorgd voor investeringssteun en operationele steun voor lidstaten onder druk, nieuwe instrumenten voor een sterkere buitengrens en doeltreffender EU-agentschappen, en nauwere samenwerking met belangrijke externe partners om de migratiedoelstellingen van de EU over alle routes heen na te streven, alsook nieuwe ontwikkelingen op wetgevingsgebied.

Het pact bevat een gedetailleerde routekaart 1 met essentiële stappen. De uitvoering van verscheidene van die stappen is het afgelopen jaar voltooid of gevorderd, maar het werk is nog niet af.

Snel veranderende migratiesituaties kunnen tot aanzienlijke druk op de buitengrenzen van de EU leiden. Elke lidstaat kan, ongeacht zijn geografische ligging, met complexe uitdagingen op het gebied van migratie worden geconfronteerd. Soms is dit te wijten aan het feit dat kwetsbare personen hun woonplaats verlaten als gevolg van conflicten, de klimaatverandering, demografie, mensenrechtenschendingen of een gebrek aan toegang tot basisbehoeften. Maar er bestaat altijd een risico op nieuwe uitdagingen. Een sprekend voorbeeld daarvan zijn de recente staatsgesteunde migratiebewegingen, met de inzet van migratie als politiek instrument om de Europese Unie en haar lidstaten te destabiliseren door Wit-Rusland. Op bestaande routes zoals het centrale Middellandse Zeegebied is de activiteit in 2021 opnieuw toegenomen. De crisis in Afghanistan kan het risico van gedwongen ontheemding, migratiestromen in de regio en migrantensmokkel naar de EU verder doen toenemen. Zij vormde ook de aanleiding voor een grote mondiale inspanning om de crisis het hoofd te bieden door middel van humanitaire steun 2 ter plaatse, evacuaties en hervestiging van personen die internationale bescherming nodig hebben, alsook steun aan de buurlanden van Afghanistan die vluchtelingen opvangen. De EU en de lidstaten moeten ten volle hun rol vervullen via het Afghaanse steunpakket dat is aangekondigd in de toespraak van voorzitter Von der Leyen over de staat van de Unie, zowel in de onmiddellijke toekomst als met het oog op de behoeften op middellange tot lange termijn.

Uit deze gebeurtenissen blijkt dat de behoefte aan een duurzaam Europees kader voor asiel en migratie nog altijd even prangend is. Dit gemeenschappelijke kader moet een antwoord bieden op de vele uitdagingen waarmee de EU wordt geconfronteerd: zekerheid, duidelijkheid en fatsoenlijke omstandigheden bieden voor de mannen, vrouwen en kinderen die in de EU aankomen; de capaciteit van de EU om haar grenzen doeltreffend te beheren, versterken; migrantensmokkel bestrijden; irreguliere routes inperken en zorgen voor doeltreffender terugkeer in nauwe samenwerking met de partnerlanden van herkomst, doorreis en bestemming; en duurzame en veilige legale trajecten bevorderen. Het moet de burgers laten zien dat migratie een normaal en beheersbaar onderdeel van het moderne leven is, waarmee kan worden omgegaan door op doeltreffende en humane wijze samen te werken.

Er zijn nog onafgedane zaken op EU-niveau, zowel intern als extern. Vooruitgang op extern vlak is essentieel, maar moet van interne vooruitgang vergezeld gaan om het brede migratie- en asielbeleid van de EU te voltooien. Dit houdt bovenal in dat de wetgevingswerkzaamheden met betrekking tot de voorstellen in het kader van het nieuwe migratie- en asielpact moeten worden voltooid 3 . Een andere belangrijke bouwsteen zal komen van de follow-up van de Schengenstrategie die in juni 2021 is vastgesteld 4 . In de komende maanden zal de Commissie de resterende initiatieven van de routekaart presenteren.

Dit verslag maakt de balans op van de vorderingen en de belangrijkste ontwikkelingen op het gebied van het migratie- en asielbeleid in het afgelopen anderhalf jaar, schetst de context waarin vooruitgang wordt nagestreefd, brengt de belangrijkste uitdagingen in kaart, en belicht de kansen op vooruitgang, door de stappen te beschrijven die voor een robuuster, levensvatbaarder en rechtvaardiger migratie- en asielbeleid zullen zorgen.

2.STAND VAN ZAKEN VAN DE BELANGRIJKSTE ROUTES

Al met al blijft het totale aantal irreguliere migranten op alle routes aanzienlijk onder het niveau van vóór de crisis van 2015, zelfs als rekening wordt gehouden met de impact van de pandemie, die in de periode 2020-2021 alle activiteit heeft neergedrukt. De aankomsten beginnen echter aan te trekken: het aantal illegale grensoverschrijdingen aan alle buitengrenzen van de EU klom in de negen maanden van 2021 tot ongeveer 120 000, tegenover ongeveer 77 000 in dezelfde periode van 2020 en iets meer dan 91 000 in dezelfde periode van 2019.

Irreguliere grensoverschrijdingen op de drie belangrijkste routes (bron: Frontex)

Het centrale Middellandse Zeegebied kende in de loop van 2021 de grootste stijging (+ 82 %) van alle routes. Het totale aantal aankomsten op Malta bedroeg 470 in 2021, een daling met 78 % ten opzichte van dezelfde periode in 2020, maar dit moet worden gezien tegen de achtergrond van een sterke toename van het aantal aankomsten in Italië, met in totaal meer dan 41 000 aankomsten, waarvan bijna de helft uit Libië. De migratie vanuit Tunesië blijft ook hoog in vergelijking met voorgaande jaren; ze is goed voor bijna 40 % van de irreguliere migranten die dit jaar tot nu toe in Italië zijn aangekomen. Een andere belangrijke trend is de toename van het aantal mensen dat rechtstreeks in Italië aankomt, in plaats van aan land te komen na opsporings- en reddingoperaties. 

Het totale aantal aankomsten in Spanje in 2021 bedraagt 25 852 (op 19 september 2021) wat 54 % meer is dan in dezelfde periode in 2020. Dit komt voornamelijk doordat de aankomsten op de Canarische Eilanden meer dan verdubbeld zijn. Algerije is het belangrijkste land van vertrek van migranten die via de westelijke Middellandse Zeeroute op het Spaanse vasteland aankomen, gevolgd door Marokko. De belangrijkste landen van vertrek op de Atlantische route naar de Canarische Eilanden zijn Marokko, Mauritanië en Senegal.

Op de oostelijke Middellandse Zeeroute is het totale cijfer in 2021 lager dan vorig jaar, met een aanzienlijke daling van 58 % van de aankomsten in Griekenland in 2021 tot dusver. Het aantal aankomsten op Cyprus is daarentegen met circa 47 % gestegen, en het aantal rechtstreekse aankomsten vanuit Turkije in Italië met maar liefst 208 %, met 6 175 personen die in 2021 vanuit Turkije rechtstreeks in Italië zijn aangekomen, tegenover 2 007 in 2020.

Op Cyprus zijn in 2021 tot dusver 6 026 aankomsten gerapporteerd in de door de regering gecontroleerde gebieden, waarvan 5 413 na de groene lijn te hebben overschreden en 613 rechtstreeks per boot, tegenover ongeveer 4 100 aankomsten via de groene lijn en per boot in dezelfde periode van vorig jaar, toen 5 400 aankomsten via de groene lijn werden geregistreerd en 496 rechtstreeks per boot naar door de Cypriotische regering gecontroleerde gebieden, vanuit Libanon, Syrië of Turkije (334 uit Turkije).

Een zorgwekkende ontwikkeling is de instrumentalisering van migratie voor politieke doeleinden aan verschillende buitengrenzen van de EU 5 . Het markantste geval daarvan deed zich voor in juni 2021, toen Wit-Rusland staatsgesteunde migrantensmokkel naar de EU organiseerde. Dit volgde op politieke onrust in Wit-Rusland en de internationale reactie op de gedwongen landing van een passagiersvliegtuig in Minsk. Er werden vluchten en binnenlandse verplaatsingen georganiseerd om de doorreis van migranten, in meerderheid Iraakse onderdanen, naar Litouwen en vervolgens naar Letland en Polen te faciliteren. In 2021 is het aantal aankomsten in Litouwen meer dan vijftig keer zo hoog als in 2020, en ook in Polen en Letland is het aantal irreguliere grensoverschrijdingen vanuit Wit-Rusland sterk gestegen. 

Als gevolg van de gezamenlijke inspanningen van de EU (zie hieronder) is het aantal irreguliere aankomsten per dag sterk gedaald, maar de migratiedruk vanuit Wit-Rusland blijft aanhouden.

Een ander voorbeeld van de wijze waarop veranderende patronen constante aandacht vragen, is de toename van het aantal oversteken van de EU naar het Verenigd Koninkrijk via het Kanaal. In september 2021 waren 13 500 personen geregistreerd als personen die deze oversteek hadden ondernomen, tegen 8 500 in heel 2020.

Irreguliere aankomsten vanuit Afghanistan in de EU hebben sinds de recente omwenteling geen duidelijke verandering te zien gegeven. De EU en de lidstaten hebben niettemin blijk gegeven van vastberadenheid om lessen te trekken uit het verleden en gecoördineerd samen te werken om de humanitaire uitdaging aan te pakken, en van paraatheid ten aanzien van potentiële migratiebewegingen en nieuwe veiligheidsrisico’s.

3.MIGRATIEBEHEER IN DE EU

Impact van COVID-19 op migratiebeheer

De COVID-19-pandemie heeft de aankomsten van migranten in 2020 aanzienlijk beïnvloed, zowel de legale als de irreguliere aankomsten, en heeft tot verschillende nieuwe uitdagingen op het gebied van migratiebeheer geleid; tegelijkertijd heeft de pandemie ook aangetoond dat buitenlandse werknemers een sleutelrol spelen in de economie van de EU en dat dergelijke legale migratietrajecten essentieel zijn.

De wereldwijde daling van het aantal visumaanvragen was ook voelbaar in de EU, met 2,9 miljoen aanvragen voor visa voor kort verblijf in de lidstaten in 2020, wat 83 % minder was dan in 2019. Verscheidene lidstaten hebben maatregelen genomen om ervoor te zorgen dat onderdanen van derde landen die de EU niet kunnen verlaten als gevolg van reisbeperkingen, niet in de irregulariteit belanden. De pandemie heeft ook de registratie van nieuwe asielaanvragen tijdelijk doen stilvallen. De 485 000 verzoeken om internationale bescherming die in 2020 in EU+-landen 6 werden ingediend, lagen ongeveer een derde lager dan in 2019, en het totale aantal verzoeken in 2021 blijft onder het aantal van vóór de pandemie 7 , hoewel in enkele lidstaten stijgingen worden waargenomen. De pandemie betekende ook dat minder asielzoekers in de Dublinprocedure terechtkwamen, om aan de verantwoordelijke lidstaten te worden overgedragen, met een halvering van het aantal tussen 2019 en 2020 8 . In 2021 bleven de overdrachten laag.

Asielaanvragen in 2020-2021 in de EU+ (bron: EASO)

De reisbeperkingen die zijn ingevoerd om de pandemie in te dammen, maakten het ook moeilijk om met succes terugkeeroperaties uit te voeren. Het aantal terugkeerbesluiten dat in 2020 in de lidstaten is uitgevaardigd, is met 19 % gedaald ten opzichte van 2019, maar de daadwerkelijke terugkeer naar derde landen is meer dan gehalveerd 9 . Het terugkeerpercentage daalde in 2020 tot minder dan 18 %, tegen 29 % in 2019. De terugkeeroperaties hervatten naarmate de beperkingen geleidelijk worden opgeheven. Sommige landen handhaven echter beperkingen die tijdens de pandemie zijn ingevoerd. Turkije heeft de terugkeeroperaties uit Griekenland in maart 2020 wegens de pandemie opgeschort en de EU zal Turkije blijven aansporen om opnieuw met terugkeeroperaties te beginnen, in lijn met de verbintenis die is aangegaan in het kader van de verklaring EU-Turkije.

Tijdens deze periode probeerde de Commissie de lidstaten te helpen de gevolgen van de pandemie tot een minimum te beperken. Daarvoor werd gebruikgemaakt van richtsnoeren 10 , praktische ondersteuning door agentschappen en het delen van beste praktijken op gebieden als het houden van interviews op afstand en het voeren van onlineprocedures 11 . De financieringsregels werden ook gewijzigd om het risico van vertraging tot een minimum te beperken en om voorschriften voor controles en audits aan te passen om bijvoorbeeld een uitgebreid gebruik van digitale bewijsstukken mogelijk te maken 12 . De financiering was ook gericht op specifieke noden, met een subsidie van 25,3 miljoen euro ter versterking van de capaciteit van Griekenland om COVID-19 in opvangfaciliteiten en openbare ziekenhuizen aan te pakken, aangevuld met steun in het kader van het Uniemechanisme voor civiele bescherming (UMCB), met bijdragen van 14 lidstaten.

Over het algemeen werd door de ervaring van de pandemie eens te meer het belang van het opbouwen van een modernere en coherentere aanpak van migratiebeheer onderstreept. Tijdige uitwisseling van informatie bleek essentieel te zijn en de EU-blauwdruk paraatheid en crisisbeheer 13 was een waardevol platform voor de uitwisseling van informatie over de respons op de pandemie.

Grensbeheer en Frontex

De inwerkingtreding van de verordening betreffende de Europese grens- en kustwacht in december 2019 was een belangrijke stap voorwaarts in het grensbeheer en een echt voorbeeld van Europese integratie op het gebied van het beheer van de buitengrenzen. De eerste teams van het permanente korps van de Europese grens- en kustwacht zijn sinds 1 januari 2021 met succes ingezet.

De aanwerving en opleiding van het permanente korps moeten echter worden versneld. Tot dusver is driekwart van de zevenhonderd statutaire personeelsleden ingezet die volgens plan in januari 2021 hadden moeten worden ingezet. Er moeten extra inspanningen worden geleverd om de doelstelling voor 2021 te halen en te zorgen voor de aanwerving van de vijfhonderd extra statutaire personeelsleden die voor 2022 is gepland. Ook de detachering van grenswachters en andere functionarissen van de lidstaten moet worden versneld. Het aantal personeelsleden dat door de lidstaten ter beschikking van het agentschap wordt gesteld, ligt nog ver achter bij de in de verordening overeengekomen doelstellingen. Uiterlijk in 2027 moet het agentschap tienduizend operationele personeelsleden voor het permanente korps kunnen mobiliseren. Om te zorgen voor effectieve ondersteuning van de lidstaten door het agentschap in moeilijke situaties en totdat het permanente korps volledig is opgebouwd, is tot 2024 een snel inzetbare reserve (d.w.z. categorie 4 van het permanente korps) van vijftienhonderd agenten beschikbaar 14 .

Het belang en de toegevoegde waarde van de operationele steun van Frontex aan lidstaten die met irreguliere migratie te maken hebben, blijven duidelijk. Recente gebeurtenissen aan de grens met Wit-Rusland bevestigden de grote behoefte aan het nieuwe mandaat van Frontex, zowel voor paraatheid als voor de reactiecapaciteit die nodig is voor een onmiddellijke operationele respons. In het kader van lopende operationele activiteiten worden momenteel grote aantallen grens- en kustwachters, deskundigen en uitrusting ingezet in Griekenland, Italië, Spanje, Bulgarije, Roemenië, Litouwen en de landen van de Westelijke Balkan 15 .

De Commissie heeft beschuldigingen van ongepast gedrag van Europese grens- en kustwachten aan de buitengrenzen van de EU zeer ernstig genomen. Hoewel het belangrijk is de buitengrenzen te beschermen, is het van cruciaal belang dat alle genomen maatregelen evenredig en noodzakelijk zijn en dat ze de grondrechten en waarden, waaronder het recht op asiel, eerbiedigen.

In 2021 werden de activiteiten en procedures van het agentschap geëvalueerd door verschillende EU-controleorganen, met name de werkgroep voor toezicht op Frontex van de commissie LIBE van het Europees Parlement, de EU-Ombudsman, de Europese Rekenkamer en de werkgroep van de raad van bestuur van Frontex inzake grondrechten en juridische operationele aspecten van operaties. Hoewel geen schending van de mensenrechten door Frontex-personeel werd bevestigd, wezen de respectieve controleorganen op diverse tekortkomingen en deden zij aanbevelingen voor verbeteringen. Het agentschap geeft momenteel gevolg aan deze aanbevelingen.

De Commissie is ingenomen met het versterkte kader van het agentschap voor toezicht op de grondrechten en met de benoeming van de grondrechtenfunctionaris van Frontex, die op 1 juni 2021 in functie is getreden. Hij wordt momenteel bijgestaan door twintig van de in totaal veertig toezichthouders voor de grondrechten. Het agentschap moet dit kader nu volledig uitvoeren en snel de resterende twintig toezichthouders voor de grondrechten aanwerven.

De samenwerking van Frontex met partners in derde landen omvat nu statusovereenkomsten met Albanië, Montenegro en Servië 16 en een nog te ondertekenen statusovereenkomst met Noord-Macedonië. In januari 2019 is een statusovereenkomst met Bosnië en Herzegovina geparafeerd, maar deze is nog niet door Bosnië en Herzegovina ondertekend. Om de samenwerking met partnerlanden verder te bespoedigen, zal de Commissie uiterlijk eind 2021 een modelwerkregeling en een modelstatusovereenkomst aannemen om de samenwerking van Frontex met derde landen vorm te geven 17 . Het is de bedoeling dat de nieuwe modelstatusovereenkomst de mogelijkheid van gezamenlijke operaties langs de grenzen tussen derde landen operationeel maakt. Sinds 2020 zijn werkafspraken tussen Frontex en de Republiek Guinee en Georgië goedgekeurd, en die met Albanië herzien, zodat het agentschap en deze landen op gestructureerde wijze kunnen samenwerken 18 .

De recente oprichting van een speciale afdeling terugkeer en de toekomstige benoeming van een plaatsvervangend uitvoerend directeur die verantwoordelijk is voor terugkeer, zullen zorgen voor een versterking van de capaciteit van het agentschap om de lidstaten steun te verlenen op alle gebieden die verband houden met terugkeer, overname en re-integratie. De binnenkort aan te wijzen coördinator voor terugkeer zal de coördinatie en samenhang van de terugkeerpraktijken van de lidstaten bevorderen, ervoor zorgen dat deze in overeenstemming zijn met overnameprocessen, en de uitvoering van solidariteitsmaatregelen op het gebied van terugkeer bevorderen, daarbij optredend als facilitator in het kader van terugkeersponsoring. De terugkeercoördinator zal een netwerk op hoog niveau van vertegenwoordigers van de lidstaten aansturen en nauw samenwerken met de voor terugkeer verantwoordelijke plaatsvervangend uitvoerend directeur van Frontex.

Ondanks de beperkingen als gevolg van de pandemie is het aantal terugkeeroperaties door Frontex aan het terugkeren naar het precovidniveau. Frontex heeft in 2021 tot dusver 232 terugkeeroperaties van de lidstaten gecoördineerd door middel van chartervluchten naar 28 niet-EU-landen, waarbij bijna 8 000 onderdanen van derde landen werden teruggestuurd. Dit is grosso modo het dubbele van de activiteit die in 2020 plaatsvond 19 . Frontex ondersteunt ook vrijwillige terugkeer en vrijwillig vertrek en in 2021 vonden sinds 5 september 2 741 gevallen van door Frontex gefaciliteerde terugkeer plaats, telkens met lijnvluchten.

Recente gebeurtenissen aan de buitengrenzen hebben bevestigd dat Frontex een essentiële rol speelt bij het bijstaan van de lidstaten en het bevorderen, coördineren en bijdragen aan de ontwikkeling van een gemeenschappelijk geïntegreerd EU-grensbeheer. Een sterke, doeltreffende en goed functionerende Europese grens- en kustwacht moet een gemeenschappelijke doelstelling van de EU zijn en het Europees Parlement, de Raad en de Commissie hebben elk een rol te spelen bij het waarborgen van een agentschap dat verantwoordingsplichtig en doeltreffend is. De lidstaten spelen via de raad van bestuur van het agentschap ook een belangrijke rol bij het waarborgen van goed bestuur, goed beheer en volledige transparantie, wat des te belangrijker is nu de verantwoordelijkheden van het agentschap worden uitgebreid.

De Commissie zal met Frontex en zijn raad van bestuur blijven samenwerken om te zorgen voor passende checks-and-balances binnen het agentschap, een cultuur van transparantie en verantwoordingsplicht te versterken en de eerbiediging van de grondrechten te waarborgen. De inspanningen die de Commissie reeds lang levert voor de correcte uitvoering van het mandaat van het agentschap, zullen worden voortgezet.

Tot slot zal de Commissie tegen eind 2021 een beleidsdocument ter tafel brengen dat de aanzet zal geven tot de meerjarige strategische beleidscyclus, die de komende vijf jaar richting zal geven aan de besprekingen over Europees geïntegreerd grensbeheer op EU-niveau.

Operationele en asielsteun door het Europees Ondersteuningsbureau voor asielzaken

In 2020 was het tien jaar geleden dat het Europees Ondersteuningsbureau voor asielzaken volledig operationeel werd. Het EASO verleent operationele steun aan lidstaten die onder druk staan, in overeenstemming met de bilaterale operationele plannen die het heeft gesloten met zeven lidstaten: Cyprus, Griekenland, Italië, Malta, Spanje, Litouwen en Letland. Momenteel worden er 1 007 deskundigen en personeelsleden ingezet voor deze EASO-operaties. De bijstand is afgestemd op de behoeften van elke lidstaat en kan steun omvatten voor het versnellen van de behandeling van asielaanvragen, of voor nationale opvangstelsels, om ervoor te zorgen dat de normen aan de vereisten van het EU-asielacquis voldoen.

Het tekort aan door de lidstaten ingezette deskundigen blijft een uitdaging en belet het EASO zijn rol ten volle te vervullen. De lidstaten worden aangemoedigd om de inzet van deskundigen bij EASO-operaties te verhogen.

Er is nu overeenstemming bereikt over een nieuw, versterkt mandaat voor een nieuw Asielagentschap van de Europese Unie. Dit moet de inwerkingtreding ervan tegen het einde van het jaar mogelijk maken. Het versterkte agentschap zal bijdragen tot efficiëntere en consistentere asielstelsels door middel van meer operationele en technische ondersteuning ten behoeve van de lidstaten en gemeenschappelijke operationele normen, indicatoren, richtsnoeren en beste praktijken ter ondersteuning van de uitvoering van de asielwetgeving van de EU. Het zal ook zorgen voor een betere monitoring van de asiel- en opvangstelsels van de lidstaten om samenhangender praktijken te waarborgen, en zal extra waarborgen en maatregelen invoeren om de eerbiediging van de grondrechten te garanderen. Het nieuwe mandaat voorziet ook in een asielreservepool van vijfhonderd deskundigen van de lidstaten, die onmiddellijk ter beschikking van het agentschap worden gesteld. De bijdrage van elke lidstaat aan de pool is vastgelegd in de verordening betreffende het nieuwe mandaat.

Rechtstreekse steun aan lidstaten die met migratieproblemen worden geconfronteerd

De afgelopen zes jaar heeft de Commissie continue operationele, technische en financiële steun verleend aan de lidstaten die het zwaarst door irreguliere migratie worden getroffen. De EU-financiering is van cruciaal belang en de toegenomen middelen voor migratie- en grensbeleid in de volgende financieringsperiode zijn een blijk van de doeltreffendheid van deze solidariteit.

De steun neemt verscheidene vormen aan. In sommige gevallen, zoals in Griekenland, heeft langetermijnsteun nieuwe werkstructuren en een solide en duurzame basis voor samenwerking mogelijk gemaakt.

In de loop van de zomer is in Kroatië een onafhankelijk toezichtsmechanisme voor grensbewaking in werking getreden, met als doel de transparantie van onderzoeken te vergroten en de volledige eerbiediging van de grondrechten te waarborgen.

EU-steun kwam ook in de vorm van een prompte reactie op een snel veranderende situatie. In het recente geval van een plotselinge toename van het aantal aankomsten uit Wit-Rusland heeft de EU in recordtijd een combinatie van operationele, financiële en diplomatieke steun verleend om een onverwachte crisis aan de oostelijke buitengrens van de EU het hoofd te bieden.

De Commissie ondersteunt de lidstaten ook door vrijwillige herplaatsingen te faciliteren en te coördineren. Via het mechanisme dat is overeengekomen in het kader van de verklaring van Malta van 2019 coördineert de Commissie, met de steun van het EASO, herplaatsingen wanneer opsporings- en reddingsoperaties hebben geleid tot ontschepingen in Italië en Malta. Sinds begin 2019 zijn meer dan 2 100 verzoekers naar andere EU-lidstaten overgebracht 21 . De Commissie dringt er bij de lidstaten voortdurend op aan bij te dragen aan vrijwillige herplaatsing, in afwachting van een voorspelbaarder solidariteitsmechanisme, en zij coördineert de inspanningen daartoe regelmatig. Het proces zal worden voortgezet, onder meer om de uitstaande toezeggingen die vóór 2021 zijn ontvangen, af te ronden en om de beperkte nieuwe toezeggingen voor ontschepingen in 2021 uit te voeren.

In het kader van het in maart 2020 gepresenteerde actieplan voor onmiddellijke maatregelen ter ondersteuning van Griekenland 22 zijn begin september 2021 in totaal 4 307 personen uit Griekenland herplaatst, waaronder 984 niet-begeleide minderjarigen.

Deze inspanningen getuigen van een concrete stap in de richting van Europese solidariteit in de praktijk. Dergelijke ad-hocmaatregelen zijn echter toereikend noch duurzaam. Zij onderstrepen de noodzaak van een voorspelbaarder solidariteitsmechanisme, zoals voorzien in het voorstel voor een verordening inzake asiel- en migratiebeheer.

Niet-toegestane verplaatsingen binnen de EU

Niet-toegestane verplaatsingen van asielzoekers binnen de EU ondermijnen de geloofwaardigheid en integriteit van het asielstelsel. De situatie werd ook bemoeilijkt door de pandemie, inclusief de moeilijkheden om Dublinoverdrachten door te voeren (zie hierboven). In de eerste acht maanden van 2021 hebben 131 000 door de nationale autoriteiten geregistreerde asielaanvragen in Eurodac een “treffer van categorie 1” opgeleverd, wat betekent dat van de betrokkene reeds ten minste één asielverzoek in een andere lidstaat is geregistreerd 23 . In dezelfde periode hebben meer dan 23 000 asielaanvragen (categorie 1-gegevens in Eurodac) een treffer opgeleverd met gegevens die zijn geregistreerd na illegale overschrijding van de buitengrens (categorie 2-gegevens in Eurodac). Sommige van deze registraties van aanvragen in twee of meer lidstaten of in een andere lidstaat dan de lidstaat die de illegale grensoverschrijding registreert, kunnen echter na een Dublinoverdracht plaatsvinden en kunnen derhalve niet als “niet-toegestane verplaatsingen” worden beschouwd. Tot slot hebben in dezelfde periode 71 620 zoekopdrachten in Eurodac in verband met vingerafdrukken van illegaal verblijvende personen (categorie 3-gegevens in Eurodac) treffers opgeleverd met categorie 1-gegevens, wat betekent dat een persoon na de registratie van een asielverzoek in een lidstaat zich naar een andere lidstaat heeft begeven waar hij als illegaal verblijvende persoon werd aangehouden. Het is moeilijk betrouwbare gegevens te verzamelen over het aantal niet-toegestane verplaatsingen binnen de EU, maar gegevens uit Eurodac geven enige indicaties inzake vertrek en bestemming.

Sommige lidstaten worden ook geconfronteerd met een toename van het aantal niet-toegestane verplaatsingen van personen die al internationale bescherming genieten, wanneer zij zich legaal naar een andere lidstaat begeven met wettelijke reisdocumenten die zijn afgegeven door de lidstaat die hun de status heeft verleend, en vervolgens een tweede verzoek om internationale bescherming indienen, waarbij ze de toegestane termijn van negentig dagen overschrijden. Beide vormen van niet-toegestane verplaatsingen belemmeren de goede werking van het gemeenschappelijk Europees asielstelsel, dat op wederzijds vertrouwen tussen de lidstaten is gebaseerd, en zetten de nationale asielstelsels onnodig onder druk.

De Commissie werkt met de betrokken lidstaten samen om op korte termijn oplossingen te vinden. Dergelijke oplossingen omvatten het faciliteren van overdrachten in het kader van de Dublinregels tijdens de pandemie, en meer steun voor de integratie van personen die internationale bescherming genieten.

De aanpak van niet-toegestane verplaatsingen was een belangrijke doelstelling van de voorstellen van het pact om het vertrouwen tussen de lidstaten te versterken. De voorgestelde erkenningsverordening is gericht op het beperken van bestaande prikkels voor niet-toegestane verplaatsingen, zoals aanzienlijke verschillen in de erkenningspercentages van de lidstaten, en het ongelijke niveau van rechten en integratievooruitzichten voor personen die internationale bescherming genieten. De voorgestelde wijzigingen van de richtlijn opvangvoorzieningen zouden bepalen dat opvangvoorzieningen alleen in de verantwoordelijke lidstaat mogen worden aangeboden. De verordening asiel- en migratiebeheer zou de prikkels voor niet-toegestane verplaatsingen verminderen door Dublinoverdrachten toe te staan voor erkende vluchtelingen, door de definitie van gezinsleden uit te breiden tot broers en zussen en gezinnen die in een doorreisland zijn gevormd, en door de procedurele prikkels voor niet-toegestane verplaatsingen en onderduiken weg te nemen. De voorgestelde herschikking van de Eurodac-verordening bevat een reeks verbeteringen die niet alleen essentieel zijn voor het interoperabiliteitskader, maar ook zouden bijdragen tot een betere preventie en monitoring van niet-toegestane verplaatsingen.

Financiering

De financiële steun van de EU aan de lidstaten voor migratie en asiel is in de financieringsperiode 2021-2027 versterkt om de doelstellingen van het nieuwe pact te ondersteunen. De ter zake relevante basishandelingen voor het Fonds voor asiel, migratie en integratie (AMIF), het Instrument voor grensbeheer en visa (BMVI) en het Fonds voor interne veiligheid (ISF) zijn op 15 juli 2021 in werking getreden 24 . De volgende stap is dat de lidstaten hun programma’s voor de periode 2021-2027 binnen vijf maanden formeel ter goedkeuring aan de Commissie voorleggen. De Commissie zal de lidstaten tijdens deze programmeringsfase blijven ondersteunen om ervoor te zorgen dat de middelen op gestructureerde en strategische wijze worden toegewezen, in overeenstemming met de vastgestelde behoeften en conform de EU-prioriteiten. De nieuwe fondsen belopen 18 miljard euro (tegen 12,4 miljard euro in de vorige periode), waardoor de financiële capaciteit om in te spelen op behoeften ter plaatse wordt versterkt. Om het probleem van de ontoereikende flexibiliteit aan te pakken, is een thematische faciliteit ingevoerd, die tussen 30 % en 42,5 % van de middelen uitmaakt en waarmee onvoorziene financiële behoeften en nieuwe prioriteiten kunnen worden aangepakt. Voor het eerst zullen de drie fondsen worden ingebed in de verordening gemeenschappelijke bepalingen, die andere fondsen onder gedeeld beheer bestrijkt, wat meer samenhang in de EU-uitgaven en een sterkere focus op horizontale doelstellingen en op de grondrechten mogelijk maakt.

Het aandeel van de financiering dat aan de programma’s van de lidstaten wordt toegewezen, bedraagt tot 70 %, afhankelijk van het Fonds. Ongeveer 10 % van de totale financiering zal halverwege de looptijd aan de lidstaten worden toegewezen op basis van geactualiseerde criteria, waaronder absorptiepercentages. Hierdoor kunnen de lidstaten in strategische, goed gestructureerde systemen voor migratiebeheer investeren en ervoor zorgen dat noodhulp voor het eigenlijke doel ervan kan worden gebruikt, namelijk om te worden ingezet bij onvoorziene crises.

4.VERSTERKING VAN HET WETGEVINGSKADER

De aanhoudende uitdagingen op het gebied van migratie aan verschillende delen van de buitengrenzen van de EU, maar ook binnen het Schengengebied, zijn de bestaande tekortkomingen blijven blootleggen. De ervaring met Wit-Rusland heeft duidelijk geïllustreerd dat irreguliere migratie alle lidstaten kan treffen. In afwachting van een grondige hervorming van het asiel- en migratiestelsel van de EU, zoals uiteengezet in het nieuwe pact in september 2020, zal de EU kwetsbaarder blijven en minder voorbereid zijn om op veranderende omstandigheden te reageren.

De wetgevingsvoorstellen in het kader van het pact voorzien in een overkoepelende aanpak die alle aspecten van het migratie- en asielbeleid bestrijkt en een evenwicht tussen de belangen en behoeften van alle lidstaten bevordert. Het pact biedt waarborgen dat elke lidstaat de asielverzoeken waarvoor hij verantwoordelijk is, daadwerkelijk behandelt, en dat een gestructureerd en voorspelbaar solidariteitsmechanisme ervoor zal zorgen dat geen enkele lidstaat een onevenredige last draagt. Om een echt gemeenschappelijk migratie- en asielbeleid tot stand te brengen, zijn politieke wil en visie nodig, evenals de inzet en betrokkenheid van allen. Een jaar na de presentatie van het nieuwe pact zijn er op technisch niveau goede vorderingen gemaakt, maar politieke overeenstemming over enkele belangrijke elementen is nog veraf.

Een belangrijke stap voorwaarts op het gebied van legale migratie werd gezet met het politieke akkoord over de nieuwe blauwekaartrichtlijn in mei 2021. De nieuwe regeling zal efficiënte regels invoeren om hoogopgeleide werknemers naar de EU aan te trekken, waaronder flexibelere toelatingsvoorwaarden, betere rechten en de mogelijkheid om zich gemakkelijker van de ene lidstaat naar de andere te begeven en er te werken.

De (hierboven beschreven) vorderingen met betrekking tot de blauwe kaart en het Asielagentschap van de EU laten zien dat vooruitgang kan worden geboekt en compromissen kunnen worden gevonden met betrekking tot hervormingen op het gebied van migratie en asiel. De werkzaamheden met het Europees Parlement en de Raad onder leiding van de voorzitterschappen van de Raad moeten zich nu toespitsen op het stapsgewijs boeken van beslissende vooruitgang in de onderhandelingen over de andere hangende wetgevingsvoorstellen.

Een andere belangrijke actie in de routekaart voor de uitvoering van het pact, de Schengenstrategie 25 ter versterking van het Schengengebied van vrij verkeer, is in juni goedgekeurd en wordt nu uitgevoerd. De follow-up zal het komende voorstel over de Schengengrenscode omvatten. Andere belangrijke werkstromen zijn aan de gang, met bijeenkomsten van zowel de nieuwe Europese Contactgroep voor opsporing en redding als het Schengenforum. De steun van belanghebbenden is van cruciaal belang om ervoor te zorgen dat de nieuwe beleidsmaatregelen doeltreffend worden uitgevoerd en reiken tot waar ze het meest nodig zijn.

Er zijn enkele pactvoorstellen die ver gevorderd zijn en onmiddellijke voordelen zouden opleveren op het gebied van de veiligheid van onze buitengrenzen en de samenhang van de respons van de EU op veranderende uitdagingen. Het Eurodac-voorstel zal van essentieel belang zijn voor het interoperabiliteitskader en is een van de laatste bouwstenen voor de voltooiing van ons grensbeheersysteem, met toegevoegde waarde voor zowel de interne veiligheid als een beter migratiebeheer. Het nieuwe Eurodac-systeem zal niet-toegestane verplaatsingen en irreguliere migratie helpen volgen en de vooruitzichten op terugkeer verbeteren. De Europese Commissie ziet uit naar de goedkeuring door het Europees Parlement van haar verslag en moedigt de Raad aan snel overeenstemming te bereiken over een onderhandelingsmandaat.

De situatie in Afghanistan herinnert aan de dwingende noodzaak om kwetsbare personen die internationale bescherming behoeven, een veilige route naar Europa te bieden door middel van een gemeenschappelijke EU-aanpak. Het voorlopige akkoord over de verordening inzake een Uniekader voor hervestiging, dat in 2018 door het Europees Parlement en de Raad is bereikt, moet worden uitgewerkt zodat de EU in de toekomst over een stabiel en voorspelbaar kader voor beleid inzake hervestiging en toelating op humanitaire gronden beschikt. 

Het vermogen van de EU om een voldoende solide kader voor migratie en asiel tot stand te brengen zal echter onvermijdelijk afhangen van tastbare vooruitgang met betrekking tot alle voorstellen, met inbegrip van de kerninstrumenten voor migratiebeheer en asiel. In de Raad moeten de lopende werkzaamheden over de verordening asiel- en migratiebeheer en de verordening asielprocedures zo spoedig mogelijk worden afgerond, evenals de crisis- en overmachtsverordening, die op deze twee instrumenten voortbouwt. In het Europees Parlement ziet de Commissie uit naar de spoedige presentatie van het verslag van de rapporteurs en naar een akkoord over de onderhandelingsmandaten tegen het einde van het jaar. Er kunnen ook mogelijkheden zijn om de besprekingen over de screeningverordening te doen vlotten, zodat beide instellingen hun mandaat tegen het einde van het jaar vaststellen, in het licht van goede vorderingen op technisch niveau.

Een succesvolle uitkomst van de onderhandelingen zal moeten aantonen dat een omvattende aanpak zowel solidariteit als verantwoordelijkheid behelst, en bijgevolg moet de evenwichtige bevordering daarvan in meer detail worden besproken op politiek niveau. Er bestaat een algemene consensus over de noodzaak om te komen tot een voorspelbaar verplicht en flexibel solidariteitskader dat is afgestemd op de specifieke behoeften van de lidstaten die onder druk staan, zodat herplaatsing, terugkeersponsoring en capaciteitsopbouw mogelijk zijn. Er zijn grondigere discussies over de verschillende vormen van solidariteit nodig. Daar waar een zekere flexibiliteit in verband met de soorten solidariteit die de lidstaten kunnen bieden, mogelijk is, is het essentieel dat een waarborg wordt gegeven met betrekking tot de impact van de acties, om te garanderen dat aan de behoeften van de lidstaten wordt voldaan. De Commissie heeft aan het Europees Parlement en de Raad kwantitatieve simulaties van verschillende beleidsopties in diverse hypothetische toekomstscenario’s gepresenteerd om de impact van de solidariteitsmechanismen te helpen voorspellen en de besprekingen, die moeten doorgaan, te bevorderen.

Evenzo moet de mate worden bepaald waarin elke lidstaat verantwoordelijk is voor het beheer van migranten aan zijn grens of op zijn eigen grondgebied, waarbij waar nodig flexibiliteit wordt ingebouwd en steun wordt verleend via de EU-agentschappen. De Commissie is bereid met het Europees Parlement en de Raad samen te werken om dit evenwicht te vinden.

Met betrekking tot de andere in 2016 ingediende wetgevingsvoorstellen die nog in behandeling zijn, is in juni 2018 een voorlopig akkoord bereikt over de herschikking van de richtlijn opvangvoorzieningen en de verordening asielnormen. Door uitstel van de inwerkingtreding van deze teksten loopt de EU aanzienlijke verbeteringen van het bestaande kader mis.

De vooruitgang met betrekking tot deze elementen hangt nauw samen met de dringende behoefte aan vorderingen inzake het voorstel voor een herschikking van de terugkeerrichtlijn, dat van cruciaal belang zal zijn voor de totstandbrenging van een gemeenschappelijk EU-systeem voor terugkeer. Een sterker terugkeersysteem zou de geloofwaardigheid van het migratie- en asielstelsel als geheel versterken.

De Commissie zal ook verdere voorstellen indienen ter voltooiing van de uitgebreide hervorming die in het nieuwe pact is uiteengezet. Het komende vaardigheden- en talentenpakket zal gericht zijn op het aanpakken van de belangrijkste tekortkomingen in de huidige wetgeving inzake legale migratie die tijdens de in 2019 verrichte geschiktheidscontrole aan het licht zijn gekomen. Dit pakket omvat twee wetgevingsvoorstellen: een herziening van de richtlijn betreffende langdurig ingezetenen om de rechten en de mobiliteit binnen de EU te verbeteren van migranten die al goed geïntegreerd zijn in onze samenlevingen; en een herziening van de richtlijn betreffende een gecombineerde vergunning om de toelatingsprocedures te stroomlijnen en te vereenvoudigen ten behoeve van werkgevers, migratieautoriteiten en migranten en om de bescherming van werknemers uit derde landen te verbeteren. De Commissie zal ook de opties uiteenzetten voor de ontwikkeling van een EU-talentenpool, een EU-breed platform voor internationale werving dat de vaardigheden van migrerende werknemers zou helpen afstemmen op de behoeften van werkgevers in de EU.

Daarnaast zal de Commissie een voorstel indienen voor de digitalisering van visumprocedures. Dit zou de kosten die verbonden zijn aan de visumprocedures voor de lidstaten verminderen en de visumaanvraag door onderdanen van derde landen vergemakkelijken, en tegelijkertijd de veiligheid van de EU en haar aantrekkelijkheid als reisbestemming vergroten. Naast de talrijke logistieke, financiële en uitvoeringsvoordelen kan er ook politiek voordeel worden behaald door het visumproces in een Schengenbreed onlineplatform onder te brengen, met de oprichting van één toegangspunt voor visumaanvragers wereldwijd.

5.SAMENWERKEN MET ONZE INTERNATIONALE PARTNERS

De aanpak van het nieuwe pact

Het opbouwen van omvattende, wederzijds voordelige partnerschappen op maat met landen van herkomst en doorreis is fundamenteel voor een veilig en ordelijk beheer van migratie. Dit is een essentieel onderdeel van het nieuwe migratie- en asielpact en vormde de afgelopen jaren een belangrijke doelstelling voor de Commissie. De ervaring leert dat het migratiebeleid alleen doeltreffend kan zijn wanneer het als kernelement in onze externe betrekkingen wordt ingebouwd, en de Commissie en de hoge vertegenwoordiger hebben de politieke dialoog met de partners geïntensiveerd om te onderstrepen dat het opbouwen van sterke partnerschappen op het gebied van migratie een prioriteit van de EU is. Nauwe uitwisseling en coördinatie tussen de ministers van Buitenlandse en van Binnenlandse Zaken is een belangrijk instrument om een dergelijk resultaat te bereiken. De gezamenlijke Raad van ministers van Buitenlandse Zaken en Binnenlandse Zaken van maart 2021 volgde deze benadering en was het erover eens dat migratie een sleutelelement moet zijn in onze algemene bilaterale betrekkingen met de belangrijkste derde landen.

Succesvolle partnerschappen zijn gebaseerd op vertrouwen en bewustzijn van de behoeften en doelstellingen van onze partners. De lopende werkzaamheden met veel belangrijke partners vormen een stevige basis voor partnerschappen op maat die op de gezamenlijk bepaalde prioriteiten van de EU en haar partners zijn gericht. Het gaat hierbij om een continu proces dat alleen met de langetermijninzet van beide zijden duurzame resultaten zal opleveren.

De conclusies van de Europese Raad van 24-25 juni bevatten drie belangrijke elementen van de werkzaamheden met betrekking tot de externe aspecten van migratie, waarin de Commissie en de hoge vertegenwoordiger worden opgeroepen onmiddellijk acties met en steun voor prioritaire landen van herkomst en doorreis te versterken; uiterlijk in het najaar actieplannen voor prioritaire landen voor te leggen en daarbij duidelijke doelstellingen, verdere steunmaatregelen en concrete tijdschema’s aan te geven, in nauwe samenwerking met de lidstaten; uiterlijk in november verslag uit te brengen over de wijze waarop de Commissie voornemens is optimaal gebruik te maken van 10 % van de financiële enveloppe van het Instrument voor nabuurschapsbeleid, ontwikkeling en internationale samenwerking – Europa als wereldspeler voor maatregelen in verband met migratie. Deze werkzaamheden zijn aan de gang voor de verschillende onderdelen die in het nieuwe pact zijn aangewezen.

-Samenwerking met belangrijke partners op het gebied van migratie

Dialoog en samenwerking zijn met veel belangrijke partners al staande praktijk. Voortbouwend op deze bestaande structuren zijn aanzienlijke inspanningen geleverd om partnerschappen op maat inzake migratie te ontwikkelen, waarbij de nadruk ligt op de gezamenlijk vastgestelde prioriteiten van de EU en haar partners. Bijlage II bevat een overzicht van recente en lopende contacten met belangrijke partners. Samenwerking vindt plaats via bilaterale dialogen alsook in regionale fora zoals de processen van Boedapest, Rabat en Khartoem en met regionale partners zoals de Afrikaanse Unie. De EU werkt door middel van politieke dialoog en betrokkenheid in combinatie met door de EU gefinancierde acties op de verschillende gebieden die in het pact worden genoemd: bescherming van migranten en ontheemden, aanpakken van de oorzaken van irreguliere migratie en gedwongen ontheemding, migratiegovernance en grensbeheer, terugkeer en re-integratie van irreguliere migranten, en legale trajecten. Deze werkzaamheden zijn nauw verbonden met EU-initiatieven om investeringen en samenwerking met partners in ruimere zin te stimuleren, zoals de Westelijke Balkan 26 en de zuidelijke nabuurschap 27 .

-Bescherming bieden aan mensen in nood en gastlanden ondersteunen

De bescherming van kwetsbare vluchtelingen en migranten staat centraal in het EU-beleid. De EU en de lidstaten zijn belangrijke verstrekkers van humanitaire hulp voor vluchtelingen, asielzoekers, intern ontheemden en gastgemeenschappen over de hele wereld. De ontwikkelingshulp van de EU is in toenemende mate ook ten goede gekomen aan personen die gedurende lange tijd gedwongen ontheemd zijn, door bescherming, bestaansmiddelen en zelfredzaamheid te ondersteunen. De steun van de EU en de lidstaten in verband met de Syrische crisis maakten de EU tot de grootste donor ter wereld, met een gemobiliseerd bedrag van 24,9 miljard euro sinds 2011. In juni 2021 kwam de Europese Raad overeen steun te blijven verlenen aan Syrische en andere vluchtelingen en hun gastgemeenschappen. De Commissie heeft een vierjarig pakket vastgesteld ter waarde van meer dan 5,7 miljard euro, waarvan meer dan 3,5 miljard euro bestemd is voor vluchtelingen in Turkije en 2,2 miljard euro voor begunstigden in Syrië, Libanon, Jordanië en Irak.

De humanitaire en ontwikkelingsbegroting van de EU, waarmee een koppeling tussen humanitaire hulp, ontwikkelingssamenwerking en vrede wordt bewerkstelligd, wordt in heel Afrika ingezet, waar miljoenen intern ontheemd of op de vlucht zijn. Humanitaire financiering ondersteunt op korte termijn wie door conflicten, epidemieën of natuurrampen getroffen zijn en de gastgemeenschappen van de getroffenen, en draagt ertoe bij dat migranten worden opgenomen in vaccinatiecampagnes tegen de COVID-19-pandemie. Ontwikkelingshulp wordt verleend in het kader van een langere meerjarenplanning, met als doel de weerbaarheid en zelfredzaamheid van gedwongen ontheemden te bevorderen door middel van hoogwaardig onderwijs, toegang tot economische kansen en sociale bescherming. In Azië steunt de EU Rohingya-vluchtelingen in Bangladesh, en Afghanen (zie hieronder). In Latijns-Amerika worden met de humanitaire en ontwikkelingshulp van de EU personen gesteund die ontheemd zijn geraakt in de Venezolaanse crisis, de grootste groep ontheemden in de geschiedenis van Noord- en Zuid-Amerika en de op een na grootste ter wereld vandaag.

Wat de huidige situatie in Afghanistan betreft, is het belangrijk om op alle mogelijke resultaten te anticiperen en met een langetermijnvisie te werken, en onze samenwerking en steun aan landen langs de migratieroute van Afghanistan naar de EU te versterken.

Zelfs vóór de recente gebeurtenissen vormde Afghanistan voor de EU al een prioriteit op het gebied van migratie en gedwongen ontheemding. De uitdagingen op het gebied van gedwongen ontheemding in Afghanistan, waar een reeds massale binnenlandse ontheemding waarschijnlijk nog erger zal worden, zullen verder moeten worden aangepakt. De ontwikkelingsfondsen voor Afghanistan worden momenteel opgeschort en zullen aan strikte voorwaarden worden onderworpen, met name in verband met de eerbiediging van de grondrechten. Hoewel de nadruk vandaag ligt op humanitaire behoeften, moet rekening worden gehouden met andere factoren, waaronder gezondheid, onderwijs en bestaansmiddelen, alsook met factoren voor stabilisering.

Naar schatting zijn er al meer dan vijf miljoen ontheemde Afghanen (15 % van de bevolking) in Pakistan en Iran, inclusief miljoenen mensen die niet geregistreerd staan. Het engagement van de EU inzake ontheemding binnen en buiten Afghanistan behelst het optreden als voorzitter van de kerngroep van het ondersteuningsplatform voor de strategie voor het vinden van een oplossing voor Afghaanse vluchtelingen in 2021. Vanuit deze positie zal de EU ernaar streven de internationale respons op de Afghaanse vluchtelingensituatie te versterken en verdere politieke, financiële en materiële toezeggingen te stimuleren.

De focus van de EU moet de komende maanden onder meer liggen op concrete voorstellen om de uitdagingen langs de hele route aan te pakken. Dit houdt in dat wordt tegemoetgekomen aan de noden van de buurlanden van Afghanistan, met doelstellingen zoals ondersteuning van beschermingssystemen, de behoeften van gastgemeenschappen, en versterkte programma’s voor samenwerking op het gebied van rechtshandhaving ter bestrijding van netwerken voor migrantensmokkel en mensenhandel (met steun van Europol), en het bevorderen van legale trajecten. Het Europees Ondersteuningsbureau voor asielzaken zal nagaan hoe het zijn externe operaties voor capaciteitsopbouw op asielgebied kan opvoeren. De Commissie zal ook prioriteit geven aan specifieke voorlichtingscampagnes om duidelijke en consistente informatie te verstrekken over de risico’s van gevaarlijke irreguliere reizen.

Zoals overeengekomen door de EU-ministers van Buitenlandse Zaken, zal de EU werken aan de ontwikkeling van een regionaal politiek platform voor samenwerking met de buurlanden van Afghanistan om onder meer het beheer van de migratiestromen uit Afghanistan, het voorkomen van de verspreiding van terrorisme en de bestrijding van georganiseerde criminaliteit, waaronder verdovende middelen, aan te pakken. De buitengewone zitting van de JBZ-Raad van 31 augustus heeft ook opgeroepen tot een Team Europa-aanpak om met de buurlanden van Afghanistan samen te werken om de gevolgen van ontheemding in de regio aan te pakken.

De EU zal ook samenwerken met landen van doorreis naar de EU, met inbegrip van de Westelijke Balkan en Turkije, om hun beschermingssystemen te versterken, de grensbeheercapaciteit uit te breiden en migrantensmokkel en irreguliere migratie uit de regio te voorkomen, waaronder via steun van EU-agentschappen.

-Economische kansen scheppen en de grondoorzaken van irreguliere migratie aanpakken

Om de grondoorzaken van irreguliere migratie en gedwongen ontheemding aan te pakken, is duurzame samenwerking met de partners nodig om de inspanningen op het gebied van conflictpreventie, de bescherming van de grondrechten, economische en sociale ontwikkeling en klimaatactie te bevorderen. Deze werkzaamheden overlappen met veel prioriteiten van het ontwikkelingsbeleid van de EU. Zo blijven Sub-Saharische landen, die getroffen worden door een economische, sociale en politieke crisis, belangrijke landen van herkomst en doorreis naar de EU. De EU-steun is gericht op economische en werkgelegenheidskansen, alsook op de veerkracht van gemeenschappen, bestuur en beter migratiebeheer. Gezien de recente ontwikkelingen is veiligheid een belangrijke bezorgdheid geworden. Ook Noord-Afrikaanse landen — als landen van herkomst, doorreis en bestemming — worden geconfronteerd met uiteenlopende uitdagingen op het gebied van migratiebeheer en gedwongen ontheemding, die nog worden verergerd door bredere politieke en economische uitdagingen, waarop de bilaterale steun van de EU door middel van benaderingen op maat een antwoord tracht te bieden.

-Partnerschappen voor een sterker migratiebeheer 

Het ondersteunen van de ontwikkeling van adequate kaders voor migratiebeheer is een belangrijk doel van het optreden van de EU met partnerlanden. Deze kaders bevorderen een ordelijk migratiebeleid in de betrokken partnerlanden en beschermen de rechten van migranten. Zo hebben de partners van de Westelijke Balkan, met aanzienlijke steun van de EU, hun nationale asiel- en migratiestelsels de afgelopen tien jaar versterkt en afgestemd op de EU-normen in het kader van de toetredingsonderhandelingen met de EU. De afgelopen jaren is met steun van de EU nieuwe wetgeving inzake de bestrijding van migrantensmokkel en mensenhandel aangenomen in landen als Niger en Mauritanië. De versterking van migratiebeheer, asiel en terugkeercapaciteit blijven in de toekomst een belangrijk aspect van de samenwerking.

Capaciteitsopbouw op het gebied van grensbeheer is een ander belangrijk werkgebied. De statusovereenkomsten betreffende de Europese grens- en kustwacht tussen de EU en de partners van de Westelijke Balkan betekenen een nieuwe fase in de grenssamenwerking met partners in de regio. Deze overeenkomsten helpen irreguliere migratie te voorkomen en migrantensmokkel te bestrijden, in het belang van zowel de EU als haar partners. Grensbeheer is ook een belangrijk thema van het onderdeel Noord-Afrika van het EU-noodtrustfonds voor Afrika, waarmee in opleiding en uitrusting in Libië, Marokko en Tunesië wordt voorzien, en dit zal zo blijven na het verstrijken van de looptijd van het trustfonds. Partnerschappen op maat op het gebied van migratie worden ook ontwikkeld door middel van begrotingssteunmaatregelen, die grensbeheercapaciteit en soortgelijke domeinen versterken in partnerlanden als Marokko.

De steun van het EASO aan derde landen draagt bij tot de versterking van de asiel- en opvangstelsels en beschermingsgericht migratiebeheer. De activiteiten omvatten scholing, opleiding op de werkplek, bijdragen aan technische documenten, workshops enz. Het EASO werkt momenteel samen met de landen van de Westelijke Balkan en Turkije, met name door de uitvoering van overeengekomen routekaarten ter versterking van de asiel- en opvangstelsels, naast steun voor capaciteitsopbouw in het Midden-Oosten en Noord-Afrika.

—    Bevorderen van samenwerking op het gebied van terugkeer, overname en re‑integratie

Doeltreffende terugkeer, overname en re-integratie zijn belangrijke elementen van de omvattende aanpak van migratie en asiel in het pact en dragen bij tot wederzijds voordelige migratiepartnerschappen. Uitbreiding en verbetering van de uitvoering van de bestaande EU-overeenkomsten 29 en -regelingen 30 inzake overname zijn een belangrijk onderdeel van de betrekkingen met belangrijke partners 31 .

Op 10 februari 2021 heeft de Commissie haar eerste evaluatieverslag over de mate van samenwerking op het gebied van overname met partnerlanden in het kader van de Visumcode gepresenteerd, over 2019. Het doel is te voorzien in een gestructureerde aanpak ter verbetering van de samenwerking op het gebied van overname wanneer duidelijke tekortkomingen zijn vastgesteld, als onderdeel van de lopende dialoog met de partners over dit onderwerp. Het verslag werd in juli 2021 gevolgd door voorstellen aan de Raad om specifieke tijdelijke maatregelen inzake visa voor kort verblijf vast te stellen voor visumaanvragers die onderdaan zijn van Bangladesh, Irak en Gambia. De Raad zal nu een besluit nemen over het Commissievoorstel, rekening houdend met de ontwikkelingen met betrekking tot de samenwerking op het gebied van overname. Met de steun van Frontex en op basis van de input van de lidstaten werkt de Commissie momenteel aan het opstellen van het tweede verslag ter beoordeling van de samenwerking op het gebied van overname in 2020.

In april 2021 heeft de Commissie de EU-strategie inzake vrijwillige terugkeer en re-integratie 32 goedgekeurd om de doeltreffendheid, coördinatie en impact van EU- en nationale programma’s op dit gebied te verbeteren. De strategie bevat praktische maatregelen om het juridische en operationele kader voor vrijwillige terugkeer uit Europa en de doorreislanden te versterken, de kwaliteit van de programma’s voor terugkeer en duurzame re-integratie te verbeteren, betere koppelingen tot stand te brengen met ontwikkelingsinitiatieven en de samenwerking met de partnerlanden te versterken. In het kader van de uitvoering van deze strategie heeft Frontex goede vorderingen gemaakt bij de operationalisering van zijn mandaat inzake re-integratie, door in samenwerking met de lidstaten in mei 2021 in verscheidene derde landen proefsgewijs gezamenlijke diensten voor re-integratie op te zetten, waardoor de weg wordt geëffend voor de overdracht van activiteiten van het Europees netwerk voor terugkeer en re-integratie, die in juni 2022 zou moeten worden voltooid.

De werkzaamheden op dit gebied hebben niet alleen betrekking op de terugkeer vanuit de EU naar derde landen, maar ook op steun voor de terugkeer vanuit doorreislanden langs de migratieroutes naar de landen van herkomst. Een belangrijk voorbeeld van zulke werkzaamheden is het gezamenlijk initiatief van de EU en de IOM. Van mei 2017 tot april 2021 werd met dit initiatief de bijstand ondersteund aan meer dan 50 000 migranten die op zee of in de woestijn werden gered of onderschept. Daarnaast zijn meer dan 95 000 migranten vrijwillig teruggekeerd, voornamelijk uit Libië en Niger, alsook uit Mali en Djibouti. In de landen van herkomst is met dit gezamenlijk initiatief al EU-steun verleend voor de re-integratie van meer dan 112 000 migranten.

-Ontwikkelen van legale trajecten naar Europa

Het ondersteunen van legale trajecten is een andere belangrijke pijler van samenwerking met externe partners. Deze prioriteit is niet nieuw voor de EU: sinds 2015 hebben meer dan 81 000 mensen in de EU bescherming gekregen via hervestiging. Tussen januari 2020 en juni 2021 hebben de lidstaten, ondanks de verstoringen als gevolg van de pandemie, ongeveer 13 500 mensen hervestigd die bescherming nodig hadden. Tijdens het 11e Forum over hervestiging, toelating op humanitaire gronden en aanvullende trajecten in juli 2021 heeft de Commissie de lidstaten verzocht toezeggingen te doen voor het volgende ad-hochervestigingsprogramma in 2022. Het forum op hoog niveau, dat voor het eerst werd georganiseerd met de ministeriële deelname van Canada en de VS, kwam overeen de gezamenlijke inspanningen op het gebied van hervestiging op te voeren. De EU neemt ook deel aan de werkzaamheden van de G7 om samen te werken, onder meer met buurlanden en andere landen in de regio die vluchtelingen opvangen, aan een gecoördineerde aanpak van veilige en legale hervestigingstrajecten. Het komende EU-forum op hoog niveau over het bieden van bescherming aan bedreigde Afghanen in oktober is een belangrijke gelegenheid om de bijdrage aan het Afghaanse steunpakket te bepalen wat betreft hervestiging en andere veilige en legale manieren om bescherming te bieden als alternatieven voor irreguliere migratie voor Afghanen die het meest behoefte hebben aan bescherming.

In overeenstemming met de aanbeveling van de Commissie over legale trajecten tot bescherming in de EU 33 is de Commissie begonnen met het bevorderen van aanvullende, onderwijs- en werkgerelateerde trajecten, naast hervestiging. Zes projecten voor aanvullende trajecten zijn geselecteerd voor financiering met als doel de toelating van vluchtelingen te bevorderen en capaciteit op te bouwen in de lidstaten 34 . Het EASO werkt aan een Europese aanpak van gemeenschapssponsoring om de lidstaten te helpen bij de invoering of opschaling van regelingen inzake gemeenschapssponsoring teneinde het maatschappelijk middenveld en gemeenschappen een meer gestructureerde rol te geven bij de opvang en integratie van vluchtelingen.

Op het gebied van legale migratie is een aantal proefprojecten gestart waarmee de mogelijkheden voor gerichte arbeidsmigratie in het belang van de lidstaten en de partners worden onderzocht, voornamelijk in Noord-Afrika 35 . De talentpartnerschappen zullen deze ervaring benutten.

Nieuwe financiële en operationele instrumenten

-Migrantensmokkel tegengaan en de oorzaken van irreguliere migratie aanpakken

De Commissie keurt vandaag een hernieuwd EU-actieplan tegen migrantensmokkel voor 2021-2025 36 goed met maatregelen om smokkel tegen te gaan en de grondrechten van migranten te beschermen, waarmee wordt voortgebouwd op belangrijke werkzaamheden op het gebied van de bestrijding van mensensmokkel die reeds aan de gang zijn, en nieuwe uitdagingen worden aangepakt, waaronder de exploitatie van migratie voor politieke doeleinden. De Commissie zal met partnerlanden samenwerken om operationele partnerschappen op maat ter bestrijding van smokkel tot stand te brengen, als een belangrijk onderdeel van de brede partnerschappen in het kader van het nieuwe pact. Het vooruitzicht op werk, zelfs illegaal werk, is een belangrijke drijfveer voor irreguliere migratie. In het kader van het nieuwe pact heeft de Commissie aangekondigd dat zij zal nagaan hoe de richtlijn inzake sancties voor werkgevers doeltreffender kan worden gemaakt, en in een mededeling 37 die vandaag is goedgekeurd, wordt een voorstel gedaan om de uitvoering te versterken, met bijzondere aandacht voor sancties tegen werkgevers, maatregelen ter bescherming van de rechten van irreguliere migranten en inspecties.

-Talentpartnerschappen 

Talentpartnerschappen, waarvoor op 11 juni het startschot werd gegeven op een conferentie op hoog niveau, kunnen de EU strategisch helpen bij het ontwikkelen van sterke, evenwichtige en wederzijds voordelige partnerschappen inzake migratie met belangrijke partnerlanden, en tegelijkertijd het talent aantrekken dat Europa nodig heeft. Ze zullen een omvattend beleids- en financieringskader bieden om vaardigheden en behoeften beter op elkaar af te stemmen tussen de EU en bepaalde specifieke partnerlanden, waarbij instrumenten van de EU en de lidstaten voor samenwerking op het gebied van legale migratie en mobiliteit worden samengebracht. De Commissie zal met de lidstaten en werkgevers, de sociale partners en de onderwijsagentschappen samenwerken om de eerste talentpartnerschappen op te starten, voortbouwend op de bestaande ervaring met een aantal Noord-Afrikaanse landen, en rekening houdend met de belangstelling van de lidstaten, kunnen geleidelijk elders verdere talentpartnerschappen worden uitgerold.

-Team Europa-initiatieven

Team Europa bestaat uit de EU, haar lidstaten, de EIB en de EBWO en streeft naar een betere coördinatie, samenhang en complementariteit van acties om de impact van de EU te vergroten. Landen- en meerlandeninitiatieven van Team Europa, die zijn ingebed in de financieringsprogrammering van de EU, kunnen de lidstaten betrekken bij de uitvoering van de prioriteiten van het migratiebeleid van de EU. Er worden momenteel twee meerlandeninitiatieven van Team Europa inzake migratie ontwikkeld, één voor de westelijke Middellandse Zeeroute en de Atlantische route op basis van een voorstel van Spanje, en een voor de route door het centrale Middellandse Zeegebied op voorstel van Italië en Frankrijk. De Commissie heeft een derde meerlandeninitiatief voorgesteld om te reageren op de regionale ontheemdingscrisis in Afghanistan.

-Financiering

In de verordening NDICI — Europa als wereldspeler is bepaald dat indicatief 10 % van de totale financiële middelen van 79,8 miljard euro in het bijzonder aan migratiegerelateerde acties in derde landen moet worden gewijd. Ze stelt de belangrijkste doelstellingen 38 en specifieke samenwerkings- en actiegebieden vast die moeten worden bestreken. De voorbereiding van de nationale, regionale en thematische indicatieve meerjarenprogramma’s (MIP’s) is aan de gang en moet tegen het einde van het jaar worden voltooid. Dit maakt het ook mogelijk om vóór eind 2021 besluiten te nemen over de eerste acties. De Commissie zal in november verslag uitbrengen over de wijze waarop zij voornemens is gebruik te maken van de indicatieve toewijzing van 10 % voor migratie, zoals gevraagd door de Europese Raad.

De voorbereidingen tot dusver betekenen dat migratie en gedwongen ontheemding een belangrijke rol zullen spelen in programmeringsdocumenten en moeten worden behandeld als een prioritair actiegebied in de landen-MIP’s die zijn opgesteld voor de landen die voor de EU het belangrijkst zijn in termen van belangen en inzet. Wanneer migratie en gedwongen ontheemding op nationaal niveau niet als prioriteit worden aangemerkt, zullen dergelijke acties worden gemainstreamd in andere prioritaire werkterreinen. Migratie zal ook een prominente plaats innemen in alle regionale MIP’s, met name in die welke betrekking hebben op Sub-Saharisch Afrika, Azië en de zuidelijke nabuurschap. Deze omvatten specifieke programma’s in verschillende landen van de regio, bijvoorbeeld migratieroutes of landen met vergelijkbare uitdagingen. De regionale MIP’s zullen ook kunnen voorzien in aanvullende financiering voor specifieke landen, op basis van een flexibele aanpak die ook betrokkenheid en partnerschap met de EU kan stimuleren. Sommige acties op het gebied van migratie en gedwongen ontheemding zullen gezamenlijk als Team Europa-initiatieven worden uitgevoerd door de inspanningen van de EU en de lidstaten te bundelen. Er zal voldoende aandacht worden besteed aan alle migratieroutes en de financiering zal aansluiten bij de grotere ambities en het niveau van de uitdagingen van het EU-migratiebeleid. Voor het nabuurschapsgebied zullen de investeringen in migratie naar verwachting meer bedragen dan de indicatieve 10 % die in het NDICI — Europa als wereldspeler is aangegeven.

Toekomstige migratieprogramma’s in pretoetredingslanden die in het kader van het instrument voor pretoetredingssteun (IPA III) worden gefinancierd, zullen ook via bilaterale en regionale programma’s worden uitgevoerd. De geplande maatregelen in de Westelijke Balkan zullen het migratiebeheer, de asielstelsels en het grensbeheer verder versterken. Er moet blijvende aandacht worden besteed aan de opvangsituatie in Bosnië en Herzegovina.

6.INTEGRATIE EN INCLUSIE

De EU heeft ook getracht de lidstaten te ondersteunen bij het aanpakken van de belangrijke uitdaging van de integratie van migranten en EU-burgers met een migratieachtergrond. Een doeltreffend integratiebeleid ondersteunt een degelijk migratiebeheer en is ook een belangrijk element van het sociaal beleid van de EU via de Europese pijler van sociale rechten, waarin wordt benadrukt dat verbetering van de situatie van mensen met een migratieachtergrond cruciaal is om de in het kader van die pijler vastgestelde doelstellingen te halen 39 .

De Commissie heeft in november 2020 een actieplan inzake integratie en inclusie 2021-2027 40 aangenomen als het eerste belangrijke resultaat na het nieuwe pact, met bijna zestig acties op het gebied van onderwijs, werkgelegenheid en vaardigheden, gezondheid en huisvesting. De uitvoering ervan is goed gevorderd, met onder meer de publicatie van een instrumentarium met praktische richtsnoeren voor inclusie in voor- en vroegschoolse educatie en opvang 41 . In maart 2021 is de Commissie een partnerschap aangegaan met het Comité van de Regio’s om een politieke dialoog op gang te brengen en lokale en regionale overheden te stimuleren meer te leren en informatie uit te wisselen over integratie 42 . Zij heeft ook een instrumentarium gepubliceerd over het gebruik van EU-fondsen voor de integratie van mensen met een migratieachtergrond voor de periode 2021-2027 43 . In samenwerking met het Europees Economisch en Sociaal Comité treedt de Commissie regelmatig in overleg en dialoog met maatschappelijke organisaties in het Europees Migratieforum 44 . 

Migranten, asielzoekers en vluchtelingen actief betrekken bij het ontwerp en de uitvoering van migratie-, asiel- en integratiebeleidsmaatregelen is essentieel om deze doeltreffender te maken en beter af te stemmen op de behoeften ter plaatse. De Commissie heeft een deskundigengroep opgericht, bestaande uit organisaties die de belangen van migranten vertegenwoordigen en van migratiedeskundigen met een migratieachtergrond, om de Commissie te adviseren over beleid op het gebied van migratie, asiel en de integratie van migranten. De eerste vergadering van de deskundigengroep vond plaats in november 2020, waarna regelmatig vergaderingen werden gehouden.

7.CONCLUSIE

Het uiteindelijke doel van het migratiebeleid van de EU is ervoor te zorgen dat migratie op een veilige, regelmatige en goed beheerde manier plaatsvindt, de EU en haar partners in staat te stellen de uitdagingen van irreguliere migratie en gedwongen ontheemding aan te pakken en de vele voordelen van migratie te benutten. Daartoe blijft de EU beleid voeren om het beste resultaat voor haar lidstaten en haar partners te bereiken in een wereld waarin irreguliere migratie, gedwongen ontheemding en legale mobiliteit een constante uitdaging vormen, en om een doeltreffend systeem op te bouwen dat migratie beheert, de grondrechten beschermt en broodnodige talenten en vaardigheden aantrekt.

De routes en bewegingen van migranten, waarvan velen kwetsbaar zijn, blijven verschuiven. Ze zullen nauwlettend worden gemonitord, en waar mogelijk worden voorspeld, om ervoor te zorgen dat de EU paraat is om op nieuwe trends te reageren. De recente ontwikkelingen in Wit-Rusland en Afghanistan tonen aan dat de EU voortdurend nieuwe trends moet inschatten en klaar moet zijn om erop te reageren, door de huidige regelgeving aan te passen en nieuwe maatregelen te treffen om het misbruik van het migratie- en asielstelsel door staatsgesteunde migrantensmokkel of criminele netwerken een halt toe te roepen.

De EU heeft al veel maatregelen genomen ter verbetering van haar capaciteit om deze uitdagingen het hoofd te bieden. Snelle en constructieve vooruitgang met betrekking tot de wetgevingsdossiers in het kader van het nieuwe pact is nu cruciaal en zal bijdragen tot een verdere versterking van het vermogen van Europa om migratie te beheren, te voorzien in legale migratietrajecten, zijn grenzen te beschermen, personen die het recht hebben te komen, in humane omstandigheden te ontvangen, en degenen die dit recht niet genieten, waardig te behandelen, in overeenstemming met de waarden en beginselen van de EU.

(1)

   De meest recente stand van zaken met betrekking tot de routekaart is opgenomen in bijlage 1 bij deze mededeling.

(2)

   De humanitaire hulp van de EU wordt verleend overeenkomstig de beginselen van menselijkheid, onpartijdigheid, neutraliteit en onafhankelijkheid, en uitsluitend op basis van behoeften. Zij is onafhankelijk van welke politieke, strategische, militaire of economische doelstellingen dan ook (Mededeling over het humanitaire optreden van de EU: nieuwe uitdagingen, dezelfde beginselen (COM(2021) 110).

(3)

   COM(2020) 609 van 23.9.2020.

(4)

   COM(2021) 277 van 2.6.2021.

(5)

   De verklaring van de Raad Buitenlandse Zaken van 6 maart 2020 en de conclusies van de Europese Raad van 24-25 juni 2021.

(6)

   EU+ verwijst naar de 27 EU-lidstaten, Noorwegen en Zwitserland.

(7)

   Net als in 2020 ontving Duitsland het hoogste aantal aanvragen, gevolgd door Frankrijk en Spanje. Als percentage van de bevolking ontving Cyprus de meeste aanvragen, gevolgd door Malta en Griekenland. In 2021 dienden Syrische onderdanen tot dusver het hoogste aantal eerste aanvragen in, gevolgd door onderdanen van Afghanistan, Pakistan, Irak en Turkije.

(8)

   In 2020 bedroeg het algehele aanvaardingspercentage voor beslissingen over Dublinverzoeken 59 %, een daling voor het derde achtereenvolgende jaar. Vier landen — Frankrijk, Duitsland, Griekenland en Nederland — hebben meer dan driekwart van alle overdrachten uitgevoerd.

(9)

   In 2020 werden in de lidstaten bijna 400 000 terugkeerbesluiten uitgevaardigd, wat zich vertaalde in meer dan 70 000 gevallen van daadwerkelijke terugkeer.

(10)

   Mededeling van de Commissie “COVID-19: Richtsnoeren betreffende de uitvoering van de relevante EU-bepalingen op het gebied van de asiel- en terugkeerprocedures en betreffende hervestiging” (2020/C 126/02 van 17 april 2020).

(11)

   Bijvoorbeeld de werkzaamheden van het Europees migratienetwerk en de Europese website over integratie.

(12)

   Uitvoeringsverordening (EU) 2020/1019 van de Commissie van 13 juli 2020. Verordening (EU) 2020/1543 werd herzien om de termijnen voor de indiening van verzoeken en vrijmaking aan te passen om het risico van vrijmaking te verlagen.

(13)

   Aanbeveling van de Commissie over een EU-mechanisme voor paraatheid en crisisbeheer in verband met migratie (Blauwdruk paraatheid en crisisbeheer in verband met migratie), C(2020) 6469 van 23.9.2020.

(14)

   Georganiseerd in drie personeelscategorieën, uiterlijk in 2027: drieduizend statutaire operationele personeelsleden (categorie 1) en zevenduizend voor korte en lange tijd gedetacheerde nationale deskundigen uit de lidstaten (categorieën 2 en 3). De vijftienhonderd agenten van de snel inzetbare reserve (categorie 4 van het permanente korps) kunnen worden geactiveerd wanneer het operationele personeel van de categorieën 1, 2 en 3 reeds volledig is ingezet.

(15)

   De lopende operaties omvatten de inzet van in totaal 1 982 functionarissen van het permanente korps en andere deskundigen, 4 offshorepatrouillevaartuigen, 19 kustpatrouillevaartuigen, 32 kustpatrouilleboten, 13 grensbewakingsvoertuigen, 3 voertuigen met warmtecamera’s, 121 patrouillewagens, 3 vliegtuigen, 8 helikopters, 21 camera’s, 75 nachtkijkers, 29 mobiele kantoren, 27 CO2-detectoren en 8 hartslagdetectoren.

(16)

   Frontex zet momenteel 110 functionarissen van het permanente korps in bij zijn gezamenlijke operaties aan land en op zee in Albanië, 25 functionarissen bij zijn gezamenlijke operaties aan land en op zee in Montenegro en ongeveer 50 functionarissen bij zijn gezamenlijke landoperatie in Servië.

(17)

   De Commissie werkt ook aan modelbepalingen om de uitwisseling van informatie tussen lidstaten en derde landen in het kader van het Europees grensbewakingssysteem (Eurosur) te harmoniseren.

(18)

   Statusovereenkomsten waarover door de Commissie is onderhandeld en die door de Unie zijn gesloten, zijn nodig opdat Frontex grenswachters kan inzetten die uitvoerende bevoegdheden uitoefenen op het grondgebied van derde landen. Elke andere vorm van samenwerking tussen Frontex en derde landen is gewoonlijk gebaseerd op bilaterale werkafspraken tussen het agentschap en de bevoegde autoriteiten van het niet-EU-land overeenkomstig artikel 73, lid 4, van de verordening inzake de Europese grens- en kustwacht.

(19)

   In 2020 keerden 7 952 personen terug naar 28 bestemmingen met chartervluchten en 3 981 personen keerden terug met lijnvluchten.

(20)

   Oostenrijk, Tsjechië, Cyprus, Duitsland, Denemarken, Finland, Frankrijk, Hongarije, Nederland, Polen, Slowakije, Slovenië, Zweden en het Verenigd Koninkrijk.

(21)

   1 145 uit Italië en 959 uit Malta.

(22)

   IP/20/384 Situation at Greek borders (europa.eu)

(23)

   Bron: Eurodac. In dezelfde periode van vorig jaar werden slechts 97 000 treffers geregistreerd, terwijl 153 000 treffers werden geregistreerd in dezelfde periode van 2019. Het aantal treffers komt niet overeen met het aantal personen (dezelfde persoon kan meerdere treffers veroorzaken), maar deze cijfers geven een goede indicatie van de trends.

(24)

   Fonds voor asiel, migratie en integratie (EU) 2021/1147; Instrument voor grensbeheer en visumbeleid (EU) 2021/1148; Fonds voor interne veiligheid (EU) 2021/1149.

(25)

   COM(2021) 277 van 2.6.2021.

(26)

   Een economisch en investeringsplan voor de Westelijke Balkan (COM(2020) 641 final).

(27)

   Een nieuwe agenda voor het Middellandse Zeegebied (JOIN(2012) 2 final).

(28)

    https://www.consilium.europa.eu/nl/press/press-releases/2016/03/18/eu-turkey-statement/  

(29)

   Hongkong, Macau, Sri Lanka, Albanië, Rusland, Oekraïne, Noord-Macedonië, Bosnië en Herzegovina, Montenegro, Servië, Moldavië, Pakistan, Georgië, Armenië, Azerbeidzjan, Turkije, Kaapverdië en Wit-Rusland.

(30)

   Afghanistan, Gambia, Guinee, Bangladesh, Ethiopië en Ivoorkust.

(31)

   De onderhandelingen over een overnameovereenkomst met Nigeria waren sinds 2018 opgeschort en zijn in januari 2021 hervat.

(32)

   COM(2021) 120 van 27.4.2021.

(33)

   C(2020) 6467 van 23.9.2020.

(34)

   Deze projecten zullen consortia van niet-gouvernementele organisaties, in sommige gevallen met internationale organisaties, cofinancieren om goede praktijken uit te wisselen en capaciteit te ontwikkelen om complementaire trajecten op te zetten voor personen die bescherming nodig hebben om in de EU te worden toegelaten om te studeren, te werken of zich opnieuw bij familieleden te voegen die reeds in de EU zijn.

(35)

   Zo stimuleert een proefproject, “Addressing Labour Shortages through Innovative Labour Migration Models”, de samenwerking tussen België en Marokko op het gebied van het beheer van reguliere migratie en biedt het een veilige en legale optie aan jonge professionals die gekwalificeerde werkervaring in de ICT-sector willen opdoen.

(36)

   COM(2021) 591.

(37)

   COM(2021) 592.

(38)

   In de verordening staat dat de middelen in het kader van NDICI — Europa als wereldspeler dienen “bij te dragen aan het waarborgen van de toegang tot    internationale bescherming, het aanpakken van de grondoorzaken van irreguliere migratie en gedwongen ontheemding, het verbeteren van het grensbeheer en het voortzetten van de inspanningen ter preventie van irreguliere migratie en gedwongen ontheemding, het bestrijden van mensenhandel en migrantensmokkel en het streven naar waardige en duurzame terugkeer, en indien relevant overname en re-integratie, op basis van wederzijdse verantwoordingsplicht en met volledige inachtneming van de humanitaire en mensenrechtenverplichtingen uit hoofde van het internationaal recht en het recht van de Unie, en door een dialoog met diasporagemeenschappen aan te gaan en legale trajecten voor migratie te steunen”.

(39)

    https://op.europa.eu/webpub/empl/european-pillar-of-social-rights/downloads/KE0921008ENN.pdf  

(40)

   COM(2020) 758 final.

(41)

   Gepubliceerd in februari 2021: https://op.europa.eu/s/pcwI  

(42)

    Integration of migrants: Commission and Committee of the Regions partnership for EU support to local action (europa.eu)

(43)

    Daarnaast organiseert de Commissie evenementen voor wederzijds leren over de integratie en inclusie van migranten ten behoeve van de autoriteiten en belanghebbenden van de EU-lidstaten. De resultaten zijn beschikbaar op haar website.

(44)

   De volgende vergadering vindt plaats in oktober 2021 https://www.eesc.europa.eu/en/sections-other-bodies/other/european-migration-forum

EUROPESE COMMISSIE

Brussel, 29.9.2021

COM(2021) 590 final

BIJLAGE

bij

MEDEDELING VAN DE COMMISSIE AAN HET EUROPEES PARLEMENT, DE RAAD, HET EUROPEES ECONOMISCH EN SOCIAAL COMITÉ EN HET COMITÉ VAN DE REGIO'S

Verslag over migratie en asiel

Resultaten in het kader van de routekaart voor de uitvoering van het nieuwe migratie- en asielpact

Stand van zaken september 2021

 Uitgevoerd (wanneer de actie van de Commissie werd verwacht); of Overeengekomen (wanneer de actie van het Europees Parlement en de Raad werd verwacht)

 Voor wetgevingsvoorstellen: snel akkoord mogelijk; Voor niet-wetgevende maatregelen: lopend/ vorderingen gaande

 Akkoord mogelijk mits alle EU-instellingen sterke politieke wil tonen