51995PC0486

Voorstel voor een beschikking van de Raad tot vaststelling van een meerjarenprogramma ter bevordering van de taalverscheidenheid van de Gemeenschap in de informatiemaatschappij (96/C 364/07) (Voor de EER relevante tekst) COM(95) 486 def. - 95/0263(CNS)

(Door de Commissie ingediend op 2 oktober 1996)

DE RAAD VAN DE EUROPESE UNIE,

Gelet op het Verdrag tot oprichting van de Europese Gemeenschap, inzonderheid op artikel 130, lid 3,

Gelet op het voorstel van de Commissie,

Gelet op het advies van het Europees Parlement,

Gelet op het advies van het Economisch en Sociaal Comité,

Overwegende dat de komende informatiemaatschappij het bedrijfsleven nieuwe perspectieven biedt voor communicatie en handel op door een rijke verscheidenheid op cultureel en taalgebied gekenmerkte Europese en mondiale markten;

Overwegende dat het bedrijfsleven om ten volle van de voordelen van de interne markt profijt te kunnen trekken, en op wereldmarkten concurrerend te blijven, specifieke en passende oplossingen dient uit te werken om de taalbarrières te overwinnen;

Overwegende dat stimulering noodzakelijk is van het gebruik van technologieën, hulpmiddelen en methoden die de kosten van de informatieoverdracht tussen talen beperken, waarbij tevens zorg dient te worden gedragen voor de kwaliteit van vertalingen met name literaire vertalingen, die een specifieke creatieve inspanning vergen;

Overwegende dat de Europese Raad op 24 en 25 juni 1994 te Korfoe met nadruk op het belang van de culturele en taalaspecten van de informatiemaatschappij heeft gewezen, dat de Europese Raad op 26 en 27 juni 1995 te Cannes opnieuw op het belang voor de Gemeenschap van haar taalverscheidenheid heeft gewezen;

Overwegende dat de komende informatiemaatschappij de burger ruimere toegang tot informatie zou kunnen verschaffen en een uitnemende gelegenheid zou kunnen bieden om van de rijkdom en verscheidenheid van de Gemeenschap op cultureel en taalgebied profijt te trekken;

Overwegende dat taalbeleid een aangelegenheid is die tot de bevoegdheid behoort van de Lid-Staten, die daarbij het Gemeenschapsrecht in acht nemen; dat evenwel de bevordering van de ontwikkeling en het gebruik van moderne hulpmiddelen voor taalverwerking een werkterrein is waarop communautaire actie is gerechtvaardigd teneinde door aanmoediging van gepaste cooerdinatie tussen de betrokken actoren in diverse taalgebieden tot aanzienlijke schaalvoordelen te komen; dat de op communautair niveau te ondernemen acties in verhouding moeten staan tot de te bereiken doelstellingen en slechts die terreinen moeten bestrijken die voor de Gemeenschap toegevoegde waarde kunnen opleveren;

Overwegende dat het in het belang van de Gemeenschap is inspanningen te ondersteunen voor de opbouw van een infrastructuur ter aanmoediging van de creëring en de benutting van de taalhulpbronnen die nodig zijn om de taalhulpmiddelen en -diensten te verbeteren en om onderzoek- en ontwikkelingswerkzaamheden (O& O) te stimuleren;

Overwegende dat de Gemeenschap eveneens de taalindustrieën dient te mobiliseren en dient bij te dragen tot het creëren van een klimaat dat de groei ervan kan bevorderen;

Overwegende dat het bedrijfsleven in de sector van informatie- en communicatietechnologie dient te worden aangemoedigd om normen op te stellen waarin met de taalverscheidenheid rekening wordt gehouden en om deze normen in hun produkten en toepassingen te integreren;

Overwegende dat het voor de Instellingen van de Gemeenschap en de betrokken overheidsdiensten in de Lid-Staten nuttig is nauwer samen te werken ter vermindering van de kosten van de ontwikkeling en het gebruik van de voor de uitoefening van hun taken benodigde taalhulpmiddelen;

Overwegende dat zorg dient te worden gedragen voor een nauwe cooerdinatie tussen de voor de tenuitvoerlegging van dit programma strekkende actie en op de totstandbrenging van een meertalige informatiemaatschappij gerichte initiatieven waaraan in het kader van andere communautaire programma's uitvoering wordt gegeven;

Overwegende dat, met ianchtneming van het algemene beleid van de Unie ten aanzien van internationale organisaties, het betrekken van deze organisaties en van juridische entiteiten van derde landen bij de tenuitvoerlegging van het volledige programma of van een deel ervan, wederzijdse voordelen kan opleveren,

HEEFT DE VOLGENDE BESCHIKKING GEGEVEN:

Artikel 1

Voor de periode vanaf het tijdstip waarop deze beschikking van kracht wordt tot en met 31 december 1998 wordt een communautair programma vastgesteld voor:

a) aanmoediging van het gebruik van technologieën, hulpmiddelen en methoden die de kosten van informatieoverdracht tussen talen beperken, en van de ontwikkeling van meertalige diensten,

b) stimulering van de groei van de taalindustrieën,

c) bevordering van de ontwikkeling van meertalige diensten,

d) bevordering van de taalverscheidenheid van de Gemeenschap in de wereldomspannende informatiemaatschappij.

Artikel 2

Onder de verantwoordelijkheid van de Commissie worden in overeenstemming met de in bijlage I vervatte programmapunten en de in bijlage II beschreven wijze van tenuitvoerlegging van het programma, de volgende acties ondernomen:

a) ondersteuning van inspanningen voor de opbouw van een infrastructuur voor taalhulpbronnen in de Gemeenschap en aanmoediging van de betrokken actoren;

b) mobilisering en uitbreiding van de taalindustrieën door aanmoediging van het gebruik van moderne taaltechnologieën en -hulpmiddelen en de integratie ervan in informaticatoepassingen;

c) bevordering van het gebruik van geavanceerde taalhulpmiddelen in de openbare sector in de Gemeenschap.

Geen van deze acties mag de werkzaamheden overlappen die op deze gebieden in het kader van andere communautaire of nationale programma's worden verricht.

Artikel 3

1. De Begrotingsautoriteit stelt binnen de perken van de financiële vooruitzichten voor elk begrotingsjaar de kredieten vast.

2. De financiële deelneming van de Gemeenschap aan de projecten voor gezamenlijke rekening bedraagt in de regel 50 %.

Artikel 4

1. De Commissie is verantwoordelijk voor de tenuitvoerlegging van het programma.

2. De Commissie wordt bijgestaan door een comité van raadgevende aard, bestaande uit vertegenwoordigers van de Lid-Staten en voorgezeten door de vertegenwoordiger van de Commissie.

De vertegenwoordiger van de Commissie legt het comité een ontwerp voor van de te nemen maatregelen. Het comité brengt binnen een termijn die de Voorzitter kan vaststellen naar gelang van de urgentie van de materie advies uit over dit ontwerp, zo nodig door middel van een stemming.

Het advies wordt in de notulen opgenomen; voorts heeft iedere Lid-Staat het recht te verzoeken dat zijn standpunt in de notulen wordt opgenomen.

De Commissie houdt zoveel mogelijk rekening met het door het comité uitgebrachte advies. Zij brengt het comité op de hoogte van de wijze waarop zij rekening heeft gehouden met zijn advies.

Artikel 5

De procedure van artikel 4, lid 2, is van toepassing op:

a) het werkprogramma voor de uitvoering van de in bijlage I vervatte programmapunten;

b) de inhoud van de oproepen tot indiening van voorstellen;

c) de selectie van de voor communautaire financiering voorgestelde acties en voor elke actie het geraamde bedrag van die financiering, indien dit bedrag 0,5 miljoen ecu of meer beloopt;

d) de procedures voor de beoordeling van de resultaten van het programma;

e) de aanpassing van de in bijlage II beschreven wijze van tenuitvoerlegging van het programma;

f) het besluit om internationale organisaties en juridische entiteiten uit derde landen te laten deelnemen.

Artikel 6

Bij de voltooiing van het programma dient de Commissie over de resultaten die met de tenuitvoerlegging van de in artikel 2 bedoelde acties zijn behaald, bij het Europees Parlement, de Raad, het Economisch en Sociaal Comité en het Comité van de regio's een beoordelingsverslag in.

Artikel 7

Deze beschikking is gericht tot de Lid-Staten.

BIJLAGE I

PROGRAMMAPUNTEN

1. Programmapunt 1: Ondersteuning van de opbouw van een infrastructuur voor Europese taalhulpbronnen

Taalhulpbronnen zoals woordenboeken, terminologische gegevensbanken, grammatica's en verzamenlingen geschreven en gesproken tekst vormen essentieel uitgangsmateriaal voor taalkundig onderzoek, voor de ontwikkeling van in gegevensverwerkingssystemen geïntegreerde hulpmiddelen voor taalverwerking en voor de verbetering van vertaaldiensten. De Lid-Staten, de Commissie en een aantal ondernemingen uit de particuliere sector hebben al aanzienlijke bedragen in de produktie van qua omvang en complexiteit variërende taalhulpbronnen geïnvesteerd. De volledige benutting van deze hulpbronnen wordt momenteel belemmerd doordat zij hoofdzakelijk eentalig zijn en de basisspecificaties ervan soms verschillen, zodat gebruik ervan op een bredere schaal wordt beperkt; bovendien is de lokalisatie ervan vaak moeilijk. Doel van dit programmapunt is de ondersteuning van de inspanningen voor de opbouw van een Europese infrastructuur voor meertalige taalhulpbronnen.

1.1. De Commissie zal startsteun verlenen voor de werkzaamheden van de Europese vereniging voor taalhulpbronnen (European language resources association - ELRA) die tot doel heeft:

- de in de Gemeenschap beschikbare taalhulpbronnen te inventariseren;

- mechanismen in te voeren om te waarborgen dat deze hulpbronnen in de gehele Gemeenschap verspreiding krijgen;

- de toepassing te bevorderen van gemeenschappelijke normen om de compatibiliteit ervan te garanderen en het mogelijk te maken om de kwaliteit ervan te certificeren.

1.2. Het werk op terminologisch gebied bestrijkt een breed gamma activiteiten met aanzienlijke implicaties voor handel, wetenschappen, cultuur en technologie en voor de tenuitvoerlegging van communautaire besluiten, beschikkingen, richtlijnen en verordeningen. Deze werkzaamheden worden uitgevoerd door zeer diverse openbare en particuliere actoren die vaak niet over de nodige middelen beschikken om hun werkzaamheden met die van hun wederpartijen in andere Lid-Staten te cooerdineren.

De Commissie zal het opzetten van gecooerdineerde acties tussen belangstellende lichamen in de diverse Lid-Staten aanmoedigen op gebieden die voor de verwezenlijking van de doelstelling van het communautair beleid prioriteit hebben. Zij zal hiertoe zo nodig bijdragen in de kosten voor het organiseren van Europees overleg tussen de betrokken lichamen, vooral op het gebied van normen, informatieverspreiding en netwerkvorming.

1.3. De beschikbaarheid van lexicografische en spraakgegevensbanken die aangepast zijn aan de ontwikkeling van informatietoepassingen en die alle talen van de Gemeenschap bestrijken, is essentieel om een Europese taalindustrie tot bloei te brengen. De meeste momenteel in Europa beschikbare hulpbronnen zijn eentalig en onderling niet compatibel en kunnen bijgevolg niet voor de produktie van meertalige hulpmiddelen worden gebruikt. De Commissie zal ook op dit terrein het opzetten van gecooerdineerde acties tussen actoren uit de openbare en de particuliere sector in de diverse Lid-Staten aanmoedigen om tot de ontwikkeling van compatibele en aan de algemeen aanvaarde normen beantwoordende lexicografische en vocale hulpbronnen te komen.

1.4. De Commissie zal ervoor zorg dragen dat tussen de gecooerdineerde acties die haar steun genieten en de internationale werkzaamheden op dit terrein passend verbindingen worden gelegd.

2. Programmapunt 2: Mobilisering en uitbreiding van de taalindustrieën

Het is de rol van de privé-sector moderne hulpmiddelen die de ontwikkeling van meertalige informatietoepassingen en de overdracht van informatie tussen talen vergemakkelijken, te produceren en op de markt te brengen. Europa beschikt op dit gebied over een solide wetenschappelijke en technologische basis die door de communautaire onderzoek- en ontwikkelingsprogramma's nog is versterkt, met name door de programma's inzake informatie- en communicatietechnologieën en telematicasystemen van algemeen belang. De Europese markt heeft echter een achterstand waar het gaat om benutting van de bij het onderzoek op taaltechnologisch gebied gemaakte vorderingen. Er moeten met name in het kader van de acties voor verspreiding en benutting van de uit het kaderprogramma en de specifieke programma's voortvloeinde resultaten bijzondere inspanningen worden geleverd om de overdracht van de nieuwe taalverwerkingstechnologie naar de markt te bespoedigen. Alle in dit programma voorgestelde programmapunten zijn erop gericht een gunstig klimaat te scheppen voor de uitbreiding van de taalindustrieën, met name in de sectoren taaltechnologie en vertaling.

Dit programmapunt heeft ten doel de taalindustrieën tot actie aan te zetten door de overdracht van technologie en de vraag te bevorderen door middel van een beperkt aantal demonstratieprojecten voor gezamenlijke rekening die in een aantal sleutelsectoren een katalysatoreffect kunnen bewerkstelligen.

2.1. Een aantal bedrijven heeft geëxperimenteerd met geautoriseerde taal om het opstellen van technische documenten en ondersteunende informatie voor de gebruiker te vergemakkelijken. Deze aanpak verbetert het algemeen documentbeheer en maakt een doeltreffend gebruik van automatische vertaling mogelijk. Het is de bedoeling dat een beperkt aantal projecten voor gezamenlijke rekening aantoont dat het integreren van geautoriseerde taal en auteurs- en vertaalhulpmiddelen in operationele documentbeheersystemen voor verschillende industriële en zakelijke omgevingen kosteneffectief werkt.

2.2. Aanpassing van multimediaprogrammatuur aan lokale markten, met inbegrip van vertaling van gesproken en geschreven taal, is in de informatiemaatschappij steeds meer gevraagd. Ter verbetering van de vakkundigheid en de concurrentiekracht van de bedrijven die zich met deze aanpassing bezighouden en van de multimediabedrijven zal een oproep worden gedaan tot het indienen van voorstellen voor het opzetten van een beperkt aantal projecten voor gezamenlijke rekening ter demonstratie van de integratie van methodologieën en hulpmiddelen voor aanpassing aan lokale markten, ter opleiding van personeel hiervoor en ter ontwikkeling van voor KMO's van bijzonder belang zijnde richtsnoeren voor de "beste praktijk".

2.3. De Commissie zal het gebruik van netwerken door de vertaal- en tolkenindustrie bevorderen. Deze netwerken bieden toegang tot geavanceerde hulpmiddelen, waaronder elektronische woordenboeken, ze verbeteren de logistiek, maken integratie met andere functies mogelijk en verbeteren in het algemeen de werking van de vertaalmarkt. Door middel van een oproep tot indiening van voorstellen zal worden gevraagd om de definitie en de tenuitvoerlegging van Europese vertaalgidsdiensten, de definitie van een open vertaalomgeving in Europa en paneuropese demonstratieprojecten op het gebied van televertaling en teletolken waarbij de vertaalindustrie en beroepsorganisaties worden betrokken.

3. Programmapunt 3: Bevordering van het gebruik van geavanceerde taalhulpmiddelen in de openbare sector in de Gemeenschap

Gezien hun verplichtingen op taalgebied waren de Instellingen van de Gemeenschap en met name de Commmissie, genoodzaakt aanzienlijke bedragen te investeren voor de aankoop en perfectionering van geavanceerde hulpmiddelen die voor een efficiënte verwerking van een toenemende hoeveelheid vertalingen en meertalige documenten onontbeerlijk zijn geworden. Door hun dagelijkse vertaalwerkzaamheden dragen zij bovendien bij tot de ontwikkeling van belangrijke meertalige taalhulpbronnen op de diverse terreinen van communautaire activiteit. Als gevolg van de verwezenlijking van de interne markt en het wegvallen van de binnengrenzen zal de informatieoverdracht tussen de overheidsdiensten in de diverse Lid-Staten in omvang toenemen. Deze overheidsdiensten zullen worden geconfronteerd met situaties waarin zij steeds meer geavanceerde taalhulpmiddelen nodig zullen hebben om communicatie met hun partners in de andere Lid-Staten te vergemakkelijken en de kosten ervan te verminderen. Door de overdracht naar de nationale overheidsdiensten van de ervaring die de Europese Instellingen met de meertaligheid hebben opgedaan en door het delen van de door ieder geproduceerde taalhulpbronnen kunnen schaalvoordelen worden behaald en kunnen de kosten van meertalige communicatie worden teruggedrongen.

Doel van dit programmapunt is om samenwerking tussen de overheidsdiensten van de Lid-Staten en van de Instellingen van de Gemeenschap aan te moedigen ter vermindering van de kosten van meertalige communicatie in de openbare sector in de Gemeenschap, met name door het gebruik van geavanceerde taalhulpmiddelen. Zo kunnen de Instellingen van de Gemeenschap als krachtige katalysatoren fungeren voor de ontwikkeling van de Europese taalindustrie door een vraag aan overheidszijde waaraan gemeenschappelijke normen of technische specificaties ten grondslag liggen.

3.1. Op langere termijn wordt gestreefd naar een efficiënte dienst voor meertaligheid die aan de behoeften van de Instellingen van de Gemeenschap en van de betrokken overheidsdiensten van de Lid-Staten voldoet. Zo zal een infrastructuur kunnen worden opgezet die de gezamenlijke exploitatie mogelijk maakt van de diverse taalhulpbronnen die bij de communautaire Instellingen en bij de diverse overheidsdiensten aanwezig zijn zonder dat hun huidige functies worden aangetast, terwijl convergentie bij toekomstige ontwikkelingen wordt aangemoedigd. Er zullen aanbestedingen worden uitgeschreven voor de ontwikkeling van hulpmiddelen en systemen waarmee vertaaltijd kan worden bespaard door het vergemakkelijken van lokalisatie en hergebruik van eerder vertaalde teksten of tekstgedeelten en op de toegang tot terminologische gegevensbanken. Er zal eveneens bijzondere aandacht worden geschonken aan de hulpmiddelen en toepassingen die het tolken kunnen vergemakkelijken.

3.2. De samenwerking voor gezamenlijke rekening met bepaalde Lid-Staten met het oog op de verbetering van de terminologische hulpmiddelen en de bestaande computerondersteunde vertaalsystemen zal worden voortgezet en tot andere belangstellende Lid-Staten worden uitgebreid.

3.3. Er zal een bijzondere inspanning worden geleverd om de taalhulpmiddelen voor de nieuwe officiële talen van de Gemeenschap op het niveau van de andere talen te brengen.

4. Begeleidende maatregelen

De verwezenlijking van een meertalige informatiemaatschappij vereist op elkaar afgestemde strategieën van de overheid, de organisaties en instellingen die ijveren voor de ontwikkeling van taalhulpmiddelen en -hulpbronnen, de experimentele gebruikers en de marktdeelnemers die informatiediensten produceren en verspreiden of die diensten, hulpmiddelen en systemen voor taalverwerking leveren. Teneinde daartoe bij te dragen zal de Commissie de volgende begeleidende maatregelen treffen:

- organiseren van overleg en cooerdinatie tussen de belangrijkste, bij de ontwikkeling van een meertalige informatiemaatschappij betrokken actoren;

- beoordelen van de vorderingen op het gebied van de totstandbrenging van de meertalige informatiemaatschappij en identificeren van de resterende belemmeringen;

- bevorderen van technische normen die aan de taalbehoeften van de gebruikers beantwoorden;

- opzetten van promotie- en voorlichtingsacties voor de gebruikers en het ondersteun van de "beste praktijk" - uitwisseling;

- bestuderen van positieve samenwerkingsmogelijkheden met derde landen en met meertalige internationale organisaties.

BIJLAGE II

PROCEDURES VOOR DE TENUITVOERLEGGING VAN HET PROGRAMMA

1. De Commissie legt het programma ten uitvoer in overeenstemming met de in bijlage I genoemde technische specificaties.

2. Indien zij zich daartoe lenen, worden de programmapunten verwezenlijkt door middel van projecten voor gezamenlijke rekening, behalve de projecten die uitsluitend ten behoeve van de EU-Instellingen worden uitgevoerd, waarvoor het percentage van de bijdrage tot 100 % kan oplopen. De financiële bijdrage van de Gemeenschap bedraagt normaal niet meer dan 50 % van de projectkosten en is degressief naarmate het project dichter bij de markt staat. Universiteiten en andere organisaties die geen analytische boekhouding bijhouden, worden op basis van 100 % van hun extra kosten vergoed.

3. De selectie van de projecten voor gezamenlijke rekening geschiedt in beginsel volgens de normale procedure van oproepen tot indiending van voorstellen die in het Publikatieblad van de Europese Gemeenschappen worden gepubliceerd. De doelstellingen worden omschreven in werkplannen die in nauwe samenwerking met de marktdeelnemers en met het in artikel 4 van de beschikking genoemde comité worden opgesteld.

4. In uitzonderlijke gevallen, na advies van het in artikel 4 van de beschikking genoemde comité te hebben ingewonnen, kan de Commissie ongevraagde projectvoorstellen in overweging nemen, indien deze betrekking hebben op een bijzonder veelbelovende en belangrijke ontwikkeling voor de verwezenlijking van de programmadoelstellingen en niet in het kader van een gewone oproep tot indiening van voorstellen kunnen worden ingediend.

5. De ondersteuning van de inspanningen voor de opbouw van een infrastructuur van Europese taalhulpbronnen kan geschieden in de vorm van gecooerdineerde acties waarbij met name door middel van "overlegnetwerken" de ontwikkeling van meertalige taalhulpbronnen wordt gecooerdineerd. De communautaire bijdrage kan tot 100 % van de kosten voor overleg dekken.

6. Projecten die in het kader van studie- en dienstverleningscontracten volledig door de Commissie worden gefinancierd, worden in overeenstemming met het Financieel Reglement van de Commissie aanbesteed. Ter wille van de transparentie wordt het werkprogramma gepubliceerd en onder beroepsverenigingen en andere belangstellende lichamen verspreid.

7. Voor te tenuitvoerlegging van het programma zal de Commissie ook activiteiten organiseren die zijn gericht op de algemene doelstellingen van het programma en op de specifieke doelstellingen van de diverse programmapunten. Deze activiteiten omvatten workshops, studiebijeenkomsten, conferenties, studies, publikaties, voorlichtingscampagnes, cursussen, deelneming aan samenwerkingsprojecten met overheidsdiensten van de Lid-Staten, Instellingen van de Gemeenschap en internationale organisaties, bijstand aan de nationale Taalwaarnemingscentra en een specifieke ondersteuning van de ontwikkeling van taalhulpmiddelen en hulpbronnen voor die talen van de Gemeenschap waarvoor deze steun het dringendst nodig is.