(1)

De bescherming van kinderen tegen alle vormen van geweld is een belangrijke doelstelling van de Europese Unie. In artikel 3, lid 3, van het Verdrag betreffende de Europese Unie (VEU) is bepaald dat de Unie tot doel heeft de bescherming van de rechten van het kind te bevorderen. Dit grondrecht behoort tot de waarden waarop de Unie berust overeenkomstig artikel 2 VEU. Overeenkomstig artikel 24 van het Handvest van de grondrechten van de Europese Unie (“het Handvest”) houdt dat recht in dat kinderen recht hebben op de bescherming en de zorg die nodig zijn voor hun welzijn, en dat bij alle handelingen in verband met kinderen, ongeacht of deze worden verricht door overheidsinstanties of particuliere instellingen, de belangen van het kind een essentiële overweging moeten vormen. Deze bescherming moet niet alleen binnen de Unie worden geboden, maar ook in de betrekkingen van de Unie met de rest van de wereld, overeenkomstig artikel 3, lid 5, VEU.

(2)

De bescherming van kinderen is ook een belangrijke doelstelling van het Verdrag van de Verenigde Naties inzake de rechten van het kind (“VN-Verdrag”) (1), van het Europees Verdrag tot bescherming van de rechten van de mens en de fundamentele vrijheden (EVRM) (2), alsook van andere internationale rechtsinstrumenten (3) en niet-bindende instrumenten op het niveau van de VN (4) en de Raad van Europa (5).

(3)

De handhaving en naleving van de rechten van het kind staan centraal in de EU-strategie voor de rechten van het kind (de strategie) (6). In de strategie heeft de Commissie zich ertoe verbonden “een initiatief voor het ondersteunen van de ontwikkeling en verbetering van geïntegreerde kinderbeschermingssystemen [te] presenteren” als een belangrijk resultaat om alle vormen van geweld tegen kinderen te bestrijden en de bescherming van kinderen te waarborgen.

(4)

In zijn resolutie van 2021 over de rechten van het kind (7) benadrukte het Europees Parlement hoe belangrijk het is om geïntegreerde nationale en transnationale kinderbeschermingssystemen te ontwikkelen en te versterken, die zijn uitgerust met middelen en uitvoerings- en monitoringsystemen. In de conclusies van de Raad over de EU-strategie voor de rechten van het kind van juni 2022 werd de lidstaten ook verzocht een geïntegreerde (gecoördineerde en multidisciplinaire) aanpak van kinderbescherming te volgen (8). Het Comité van de Regio’s wees er in zijn advies ook op dat het van cruciaal belang is om lokale en regionale autoriteiten te betrekken bij geïntegreerde kinderbeschermingssystemen (9).

(5)

Uit de raadpleging van meer dan 1 000 kinderen in het kader van het nieuwe EU-platform voor participatie van kinderen (10) over hun beschermingsbehoeften blijkt dat kinderbescherming nog steeds niet vanzelfsprekend is (11). Deze aanbeveling bouwt ook voort op een openbare raadpleging en een verzoek om input. Het Bureau van de Europese Unie voor de grondrechten (“FRA”) heeft op verzoek van de Commissie ook de nationale systemen voor kinderbescherming in de Unie (12) en de werking hiervan in kaart gebracht. De belangrijkste resultaten worden uiteengezet in het empirisch onderbouwde werkdocument van de diensten van de Commissie bij deze aanbeveling.

(6)

Uit een belangrijke bevinding blijkt dat de nationale systemen voor kinderbescherming verschillen. Die systemen zijn ontworpen in lijn met de specifieke behoeften en toegewezen middelen en zijn gevormd door specifieke culturele, sociale en historische factoren, met verschillende niveaus van decentralisatie. Er zijn echter gemeenschappelijke uitdagingen, die bijvoorbeeld betrekking hebben op ontoereikend preventiebeleid en ontoereikende systemen voor vroegtijdige identificatie en het ontbreken van tijdige en alomvattende (met inbegrip van psychosociale) steun, met name voor kinderen met bijkomende beschermingsbehoeften, en monitoring. Het ontbreekt vaak aan coördinatiemechanismen die doeltreffende multidisciplinaire antwoorden bij alle ministeries of op alle bevoegdheidsniveaus waarborgen. Er zijn ook problemen met betrekking tot de beschikbaarheid en coördinatie van personele en financiële middelen. Hieruit blijkt duidelijk dat efficiëntere en sterker geïntegreerde systemen voor kinderbescherming nodig zijn.

(7)

Om een cultuur van nultolerantie voor geweld tegen kinderen te bevorderen, moet de kloof tussen internationale normen, politieke verbintenissen en actie worden gedicht en moeten alle relevante actoren in de hele samenleving worden gemobiliseerd (13). Dit zou voor elke vorm van geweld moeten gelden: alle vormen van fysiek of geestelijk geweld, letsel of misbruik, verwaarlozing of nalatige behandeling, mishandeling of uitbuiting, met inbegrip van seksueel misbruik, fysiek, online of in virtuele werelden (“geweld tegen kinderen”). Dergelijk geweld omvat bijvoorbeeld huiselijk geweld, mensenhandel, seksueel misbruik, gendergerelateerd geweld, met inbegrip van vrouwelijke genitale verminking en kinderhuwelijken, alsook alle vormen van pesten en lijfstraffen. In dit verband heeft deze aanbeveling voornamelijk tot doel de ontwikkeling van geïntegreerde systemen voor kinderbescherming in de lidstaten te bevorderen en de werking ervan te versterken, en kinderbescherming als prioriteit van de Unie te bevorderen bij haar extern optreden.

(8)

Om beter in te spelen op de standpunten en behoeften van kinderen, wat centraal staat in deze aanbeveling, zouden de nationale systemen voor kinderbescherming contextspecifiek, kindgericht en op het meest geschikte bestuursniveau moeten worden uitgevoerd. De lidstaten zouden de sectoroverschrijdende samenwerking en coördinatie tussen particuliere actoren, lokale, regionale en nationale autoriteiten en instellingen, organen en agentschappen van de Unie moeten vergemakkelijken om een gelijke toegang tot diensten voor kinderbescherming te waarborgen. Het belang van het kind zou voorop moeten staan, terwijl naar de mening van kinderen wordt geluisterd. Een geïntegreerde aanpak zou ook preventie, vroegtijdige waarschuwing, melding, sectoroverschrijdende ondersteuning en monitoring met elkaar moeten verbinden.

(9)

Verschillende actoren, op verschillende bevoegdheidsniveaus en in verschillende sectoren, hebben specifieke verantwoordelijkheden op het gebied van kinderbescherming. Duidelijk omschreven rollen en nauwe coördinatie zijn van essentieel belang tussen alle relevante actoren, met name overheidsinstanties (op alle niveaus, afhankelijk van hun bevoegdheden), particuliere actoren en maatschappelijke organisaties. Relevante beroepsbeoefenaren en actoren bestrijken verschillende sectoren, zoals de sector onderwijs en opleiding (leerkrachten, opvoeders, ondersteunende diensten op alle niveaus, met inbegrip van voor- en vroegschoolse educatie en opvang), de sociale sector (bv. maatschappelijk werkers, dienstverleners, aanbieders van residentiële en pleegzorg), de gezondheidssector (met inbegrip van de geestelijke gezondheid), justitie en rechtshandhaving (bv. advocaten, rechters, politie, beroepsbeoefenaren die werkzaam zijn in gesloten of semi-gesloten accommodaties), de sector asiel en migratie, diplomatieke en consulaire bescherming, de digitale sector, sport, vrije tijd, media of cultuur, de financiële sector, het bedrijfsleven en de milieusector, alsook traditionele en religieuze leiders. Gezinnen en gemeenschappen spelen een centrale rol bij de bescherming van kinderen, evenals kinderen zelf.

(10)

De grote verscheidenheid aan instrumenten waarover de lidstaten beschikken, ook op het niveau van de Unie (wetgeving, beleid en financiering), kan helpen om de systemen voor kinderbescherming beter te integreren en robuuster te maken. Met deze aanbeveling wordt derhalve voortgebouwd op het relevante acquis van de Unie inzake kinderrechten en op niet-bindende maatregelen die op dit gebied zijn genomen (14). De aanbeveling heeft tot doel een holistische en horizontale aanpak van kinderbescherming tot stand te brengen, waarbij de reeds bestaande wetgeving en maatregelen worden gebundeld om de systemen voor kinderbescherming op een meer geïntegreerde manier te laten werken, waarbij kinderen centraal staan.

(11)

Het bevorderen van gelijkheid en inclusie in onze samenleving is een belangrijk instrument om geweld te voorkomen. Kinderen met kenmerken die verband houden met de oorzaken van discriminatie, krijgen vaker te maken met pesten. Kinderen met een handicap lopen bijvoorbeeld een groter risico om slachtoffer te worden van geweld en misbruik, zowel in hun thuisomgeving als in instellingen (15). 11 % van de lhbti-kinderen in de leeftijd van 15 tot en met 17 jaar had in de 5 jaar voor de enquête van 2019 te maken met een fysieke of seksuele aanval omdat zij lhbti-personen waren (16). Kinderen die getuige zijn van racisme en niet zichzelf durven zijn, ontwikkelen eerder sociaal-emotionele problemen dan kinderen voor wie dit niet geldt. Dit is met name het geval onder Romakinderen, die in hun dagelijks leven vaak te maken hebben met discriminatie, zigeunerhaat en sociaaleconomische uitsluiting (17). Het is daarom essentieel dat geïntegreerde systemen voor kinderbescherming inclusief zijn en ervoor zorgen dat alle kinderen altijd gelijk en zonder discriminatie worden behandeld, in overeenstemming met de vijf strategieën van de Commissie inzake de Unie van gelijkheid (18), de EU-strategie ter bestrijding van antisemitisme en ter bevordering van het Joodse leven (19), en het actieplan voor integratie en inclusie (20). De gezamenlijke mededeling “Geen plaats voor haat” heeft tot doel de inspanningen van de EU ter bestrijding van haat in al zijn vormen op te voeren (21).

(12)

Ondersteuning voor de geestelijke gezondheid en psychologische ondersteuning zijn constitutieve elementen in elk stadium van kinderbescherming. De mededeling van de Commissie betreffende een alomvattende aanpak van geestelijke gezondheid (22) is gericht op het verbeteren van de geestelijke gezondheid van kinderen. De Commissie beschouwt de jeugd als een bepalende fase voor de geestelijke gezondheid gedurende het hele leven. In een schoolbrede benadering van welzijn zijn geestelijke gezondheid en geweldloze taal van cruciaal belang om pesten, met inbegrip van cyberpesten, en geweld te voorkomen, in samenwerking met beroepsbeoefenaren in de geestelijke gezondheidszorg en gezinnen. Dit wordt in het bijzonder benadrukt door de deskundigengroep van de Commissie inzake ondersteunende leeromgevingen voor groepen die het risico lopen ondermaats te presteren en voor het ondersteunen van welzijn op school (23), die bijdraagt tot de verwezenlijking van de Europese onderwijsruimte tegen 2025 (24). Met deze werkzaamheden wordt de uitvoering ondersteund van de aanbeveling van de Raad van 28 november 2022 over trajecten naar succes op school (25).

(13)

Een van de belangrijkste bepalende factoren voor sociale uitsluiting bij kinderen is de ongelijke toegang tot essentiële diensten. Zij zijn essentieel voor het welzijn van kinderen en voor de ontwikkeling van hun sociale, cognitieve en emotionele vaardigheden. De Europese pijler van sociale rechten (26) bepaalt in het 11e beginsel dat alle kinderen recht hebben op betaalbare en kwaliteitsvolle voor- en vroegschoolse educatie (kleuteronderwijs) en zorg (kinderopvang), en recht op bescherming tegen armoede, en bepaalt dat kinderen uit kansarme milieus recht hebben op specifieke maatregelen ter bevordering van gelijke kansen. Daarnaast wordt de lidstaten in Aanbeveling (EU) 2021/1004 van de Raad (27) tot instelling van een Europese kindergarantie verzocht sociale uitsluiting te voorkomen en te bestrijden door de doeltreffende toegang van kinderen in nood tot een reeks essentiële diensten, zoals onderwijs, gezondheidszorg en huisvesting, te waarborgen. Dit geldt met name voor kinderen uit kwetsbare gezinnen of een gezinssituatie waarin sprake is van geweld of misbruik. De Europese pijler van sociale rechten, de Europese kindergarantie en de Europese zorgstrategie (28) bieden een alomvattend EU-beleidskader om de toegang tot basisdiensten voor kinderen in kwetsbare situaties of uit kansarme milieus te waarborgen. Met de aanbeveling van de Raad over voor- en vroegschoolse educatie en opvang (29) worden de lidstaten ook ondersteund bij hun inspanningen om de toegang tot en de kwaliteit van voor- en vroegschoolse educatie en opvang te verbeteren. In de EU-strategie voor jongeren 2019-2027 (30) werd eraan herinnerd dat een derde van de jongeren in Europa een risico loopt op armoede en sociale uitsluiting, wat gevolgen heeft voor de uitoefening van hun sociale rechten. Vele jongeren hebben nog steeds te kampen met meerdere vormen van discriminatie, vooroordelen en haatmisdrijven. Het is daarom van cruciaal belang om ongelijkheden aan te pakken en te streven naar gelijke kansen voor de jongste generaties van Europa, met inbegrip van de meest gemarginaliseerde en uitgesloten jongeren.

(14)

Kindermisbruik en seksuele uitbuiting zijn misdrijven die zich ontwikkelen en die in de Unie steeds vaker voorkomen. In deze aanbeveling komt het belang van de toezegging van de Unie tot uiting om kinderen te beschermen tegen seksueel misbruik, zowel online als offline. In de EU-strategie voor een doeltreffendere bestrijding van seksueel misbruik van kinderen (31) wordt op holistische wijze naar dit misdrijf gekeken, waarbij alle relevante instrumenten worden ingezet en alle relevante belanghebbenden, van overheidsinstanties tot de particuliere sector, worden gemobiliseerd. Als onderdeel van deze strategie heeft de Commissie een voorstel aangenomen voor een verordening ter voorkoming en bestrijding van seksueel misbruik van kinderen (32), dat aanbieders van onlinediensten zou verplichten de verspreiding van materiaal van seksueel misbruik van kinderen en grooming van kinderen te voorkomen. De richtlijn ter bestrijding van seksueel misbruik van kinderen (33) voorziet in definities van strafbare feiten en sancties op het gebied van seksueel misbruik en seksuele uitbuiting van kinderen en voorziet in verplichtingen voor de lidstaten met betrekking tot de preventie van deze misdrijven en de bijstand en ondersteuning voor slachtoffers. Als onderdeel van de strategie heeft de Commissie een voorstel tot herziening van deze richtlijn aangenomen (34).

(15)

Kinderen moeten zowel in fysieke als in digitale omgevingen worden beschermd tegen risico’s zoals (cyber-)pesten en intimidatie. Dit wordt met name benadrukt in de conclusies van de Raad over digitale empowerment ter bescherming en handhaving van de grondrechten in het digitale tijdperk (35) en over het ondersteunen van welzijn in digitale educatie (36). De Europese strategie voor een beter internet voor kinderen plus (37) (BIK+) heeft tot doel ervoor te zorgen dat kinderen in het nieuwe digitale decennium online worden beschermd, worden gerespecteerd en leren opkomen voor zichzelf, terwijl de bescherming van minderjarigen een belangrijk punt van zorg is in het wetgevings- en beleidskader, bijvoorbeeld de digitaledienstenverordening (38), de richtlijn audiovisuele mediadiensten (39), de algemene verordening gegevensbescherming (40) en het EU-initiatief voor Web 4.0 en virtuele werelden (41). In het kader van BIK+ blijft de Commissie strijden tegen cyberpesten, met name via de werkzaamheden van de EU gecofinancierde centra voor veiliger internet (SIC’s), die hulplijnen aanbieden, alsook opleiding en middelen die in formele en informele onderwijsomgevingen kunnen worden gebruikt.

(16)

Om de doeltreffende uitoefening van de rechten van kinderen te vergemakkelijken, zou in de nationale rechtsstelsels van de lidstaten rekening moeten worden gehouden met hun behoeften als slachtoffer, verdachte, beklaagde of veroordeelde persoon, getuige of andere partij in een gerechtelijke procedure. De richtlijn slachtofferrechten (42), de richtlijn betreffende procedurele waarborgen voor kinderen die verdachte of beklaagde zijn in een strafprocedure (43)en de EU-strategie inzake de rechten van slachtoffers (2020-2025) (44) bevatten expliciet specifieke rechten en waarborgen voor kinderen die daaronder vallen, of beogen deze te bevorderen. Voor slachtoffers van misdrijven is een gerichte, geïntegreerde aanpak met meerdere instanties nodig om minderjarige slachtoffers te ondersteunen en te beschermen, met aan de leeftijd aangepaste diensten. Voor kinderen die verdachte of beklaagde zijn, zou een multidisciplinaire aanpak moeten worden gevolgd, met name voor de individuele beoordeling van de specifieke omstandigheden, behoeften en kwetsbaarheden van het kind. In deze aanbeveling komt daarnaast het belang van de alimentatieverordening (45) en de verordening Brussel II ter (46) tot uiting, door de grensoverschrijdende justitiële samenwerking in burgerlijke zaken in verband met kinderen binnen de Unie te versterken. De krachtens de verordening Brussel II ter aangewezen centrale autoriteiten spelen een rol bij het verlenen van bijstand in grensoverschrijdende kinderbeschermingszaken. Kinderen worden ook slachtoffer van mensenhandel voor alle vormen van uitbuiting (47). Kinderen die het slachtoffer zijn van mensenhandel, worden in de richtlijn inzake de bestrijding van mensenhandel (48) als bijzonder kwetsbaar beschouwd en vormen een bijzonder aandachtspunt van de EU-strategie voor de bestrijding van mensenhandel 2021-2025. De kinderhulplijnen (116 111), de meldpunten voor vermiste kinderen (116 000) en andere nationale (kinder)hulplijnen en meldpunten spelen een rol in systemen voor kinderbescherming.

(17)

De bescherming van de rechten van migrerende kinderen, met inbegrip van niet-begeleide kinderen die internationale bescherming zoeken, vereist voortdurende inspanningen om de zorgpunten aan te pakken. Geweld vormt een dagelijkse bedreiging voor kinderen die zich verplaatsen, met name voor kinderen die onbegeleid reizen of van hun familie gescheiden zijn (49). Migranten- en vluchtelingenkinderen zijn bijzonder kwetsbaar en hebben specifieke en passende bescherming nodig, zoals benadrukt in de mededeling over de bescherming van migrerende kinderen (50). Kinderen zijn nog kwetsbaarder wanneer zij niet worden begeleid of van hun familie gescheiden zijn. Naar aanleiding van de Russische aanvalsoorlog tegen Oekraïne zet de Commissie zich volledig in voor het ondersteunen van de lidstaten bij de bescherming van ontheemde Oekraïense kinderen op het grondgebied van de EU (51). Dit omvat het ondersteunen van meldpunten voor vermiste kinderen en kinderhulplijnen, het helpen waarborgen van hun integratie in de nationale onderwijsstelsels en het verstrekken van richtsnoeren aan de lidstaten om ervoor te helpen zorgen dat ontheemde kinderen snel in contact worden gebracht met nationale systemen voor kinderbescherming (52).

(18)

In het migratie- en asielpact, dat wacht op definitieve goedkeuring door de Raad (53), wordt voorzien in nieuwe waarborgen en verplichtingen inzake de bescherming van kinderen, die voor de inwerkingtreding ervan zullen moeten worden geoperationaliseerd. Het belang van het kind blijft centraal staan in het volledige EU-asielacquis, waarin het een eerste overweging zou moeten zijn. De lidstaten zouden alle bijzondere voorzieningen moeten identificeren en onderbrengen die minderjarige asielzoekers nodig kunnen hebben nadat zij de grens hebben overschreden, rekening houdend met de continuïteit en de stabiliteit van de zorg. In het pact worden de termijnen voor de benoeming van kindervertegenwoordigers verkort en worden de normen met betrekking tot hun opleiding en kwalificatie en het toezicht aangescherpt, waarbij tevens is vastgelegd dat rekening moet worden gehouden met de standpunten van kinderen en dat kindvriendelijke informatie moet worden verstrekt. Daarnaast worden hierin de termijnen in verband met de toegang van alle kinderen tot onderwijs verkort en wordt de toegang van kinderen tot gezondheidszorg uitgebreid zodat zij dezelfde soort gezondheidszorg krijgen als minderjarige onderdanen van de lidstaten. Het pact bevat sterkere waarborgen voor minderjarigen met betrekking tot detentie, waarbij wordt gespecificeerd dat kinderen in de regel niet in bewaring mogen worden gehouden. Zoals benadrukt in het actieplan voor integratie en inclusie (54), is de overgang naar steun voor volwassenen ook een essentieel aspect waarmee in het systeem voor kinderbescherming rekening zou moeten worden gehouden, om de beste en duurzaamste overgang te waarborgen.

(19)

De Unie biedt ruime financieringsmogelijkheden om kinderen te helpen beschermen tegen alle vormen van geweld. Er zijn Uniemiddelen beschikbaar om de ontwikkeling en versterking van geïntegreerde systemen voor kinderbescherming in de lidstaten en andere relevante maatregelen te ondersteunen. Om de navigatie van de verschillende programma’s te vergemakkelijken, heeft de Commissie één toegangspoort voor middelen van de Unie opgezet en gebruikers in staat gesteld relevante financieringsmogelijkheden te vinden (55). Begunstigden van Uniefinanciering zijn verplicht om bij de uitvoering van dergelijke financiering de waarden, beginselen, toepasselijke wetgeving en contractuele bepalingen van de Unie te eerbiedigen. De Commissie heeft maatregelen genomen om de naleving te ondersteunen en mogelijke schendingen aan te pakken. Voor de EU-fondsen die onder de verordening gemeenschappelijke bepalingen (56) vallen, moeten de lidstaten bovendien voldoen aan de horizontale randvoorwaarden van het Handvest en het VN-Verdrag inzake de rechten van personen met een handicap (UNCRPD). Bijgevolg moeten de lidstaten doeltreffende mechanismen invoeren om ervoor te zorgen dat de door die fondsen van de Unie ondersteunde programma’s en de uitvoering ervan in overeenstemming zijn met het Handvest en het UNCRPD.

(20)

De Commissie verleent ook gerichte financiële steun om geweld tegen kinderen, gendergerelateerd geweld tegen meisjes en huiselijk geweld te voorkomen en te bestrijden, en om slachtoffers van dergelijk geweld te beschermen in het kader van het onderdeel “Daphne” van het programma “Burgers, gelijkheid, rechten en waarden” (“CERV”) (57). Het onderdeel “Gelijkheid, rechten en gendergelijkheid” van het CERV-programma biedt verdere financieringsmogelijkheden om de rechten en participatie van kinderen te bevorderen en om discriminatie van bepaalde groepen kinderen te bestrijden. Ook met het programma “Justitie” (58) wordt de bescherming van kinderen ondersteund aan de hand van financieringsmogelijkheden, met name op het gebied van kindvriendelijke justitie.

(21)

Het instrument voor technische ondersteuning (59) biedt op verzoek technische expertise op maat voor het ontwerpen en uitvoeren van structurele hervormingen in de lidstaten. Dat gebeurt onder meer op het gebied van onderwijs, sociale diensten, migratie en grensbeheer, gezondheid en justitie, bijvoorbeeld ter ondersteuning van de uitvoering van kinderhuizen (Barnahus (60)). Geïntegreerde systemen voor kinderbescherming zijn ook een onderdeel van een vlaggenschipinitiatief van 2024 inzake de versterking van de democratie en de rechtsstaat (61). Sectoroverschrijdende hervormingen kunnen kinderarmoede en sociale uitsluiting aanpakken in het kader van het vlaggenschipinitiatief voor de uitvoering van de Europese kindergarantie, waarbij tegelijkertijd de mogelijkheid wordt geboden om technische ondersteuning aan meerdere landen te bieden.

(22)

Een aantal andere financieringsprogramma’s van de Unie kan betrekking hebben op andere specifieke kwesties in verband met de bescherming en het welzijn van kinderen. De geestelijke gezondheid van kinderen, vaccinatie en preventie van en zorg bij kanker bij kinderen kunnen met name worden aangepakt in het kader van het EU4Health-programma (62). Kinderarmoede en sociale uitsluiting vallen onder het Europees Sociaal Fonds Plus (63); kinderhandel en seksueel misbruik van kinderen onder het Fonds voor interne veiligheid (64); specifieke steun voor asiel, integratie of terugkeer van kinderen uit derde landen onder het Fonds voor asiel, migratie en integratie (65), en toegang tot niet-gesegregeerde diensten op het gebied van onderwijs, huisvesting, gezondheidszorg, sociale zorg en kinderopvang onder het Europees Fonds voor regionale ontwikkeling (66). Hervormingen, investeringen en beleidsmaatregelen voor de volgende generatie kinderen en jongeren, zoals onderwijs en vaardigheden kunnen worden aangepakt in het kader van de herstel- en veerkrachtfaciliteit (67). De Unie cofinanciert centra voor een veiliger internet in de lidstaten om bewustmakingsactiviteiten en middelen te verstrekken voor de onlineveiligheid van kinderen. Daarmee worden ook kinderen, verzorgers en opvoeders ondersteund aan de hand van advies- en melddiensten via kinderhulplijnen en meldpunten om materiaal van seksueel misbruik van kinderen te melden. Met Horizon Europa (68), het kaderprogramma van de Unie voor onderzoek en innovatie, worden ook diverse projecten in verband met de bescherming van kinderen ondersteund op thematische onderzoeksgebieden, zoals de preventie van seksuele uitbuiting van kinderen en huiselijk en seksueel geweld.

(23)

De inzet van de Unie voor de bescherming van kinderen komt ook tot uiting in haar externe optreden. In 2022 woonden ongeveer 468 miljoen kinderen (meer dan een op de zes) in een conflictgebied. In 2020 waren 160 miljoen kinderen (9,6 % van alle kinderen wereldwijd) het slachtoffer van kinderarbeid (69). Elke tien minuten sterft ergens in de wereld een tienermeisje als gevolg van geweld (70). De wijze waarop de Unie haar democratische en fundamentele rechten binnen de Unie bevordert en ondersteunt, ligt aan de basis van het optreden van de Unie voor de handhaving van de rechten en bescherming van kinderen wereldwijd. Het jongerenactieplan in het externe optreden van de EU (71) is gericht op het stimuleren van zinvolle participatie en empowerment van kinderen en jongeren in het externe optreden van de Unie. Het genderactieplan III (72) heeft tot doel alle vormen van gendergerelateerd geweld te bestrijden. Kinderbescherming is een belangrijke doelstelling van de richtsnoeren van de Unie ter bevordering en bescherming van de rechten van het kind en over kinderen en gewapende conflicten (73). In het EU-actieplan inzake mensenrechten en democratie 2020-2024 (74) worden partnerlanden bijvoorbeeld verzocht om systemen voor de bescherming van kinderen op te zetten en te versterken en een nultolerantiebeleid ten aanzien van kinderarbeid te voeren; de voorgestelde verordening inzake een verbod op met dwangarbeid vervaardigde producten op de markt van de Unie zal hiertoe bijdragen. Deze toezegging kwam ook tot uiting in de mededeling over waardig werk (75), waarmee de strijd tegen kinderarbeid zal worden ondersteund.

(24)

Er is een grote behoefte om kinderen te beschermen tegen klimaatverandering en milieugevaren, zowel op het grondgebied van de EU als wereldwijd. Kinderen lopen een veel groter risico op ernstige schade dan volwassenen, met inbegrip van onomkeerbare en levenslange gevolgen en overlijden, als gevolg van de aantasting van het milieu (76), klimaatverandering, vervuiling en verlies aan biodiversiteit. Dit vergroot het risico van kinderen op ernstige schendingen van hun rechten in gewapende conflicten als gevolg van ontheemding, hongersnood en toenemend geweld (77). De verschillen in de effecten van klimaatverandering en aantasting van het milieu voor vrouwen, kinderen en kwetsbare groepen moeten worden aangepakt (78). In de richtsnoeren voor de aanpassingsstrategieën en -plannen van de lidstaten van 2023 (79) worden kinderen specifiek genoemd als belanghebbenden die een grotere kans hebben om de gevolgen van de klimaatverandering te ondervinden en die ook bij klimaatadaptatie moet worden betrokken. De partijen zouden bij hun optreden om klimaatverandering tegen te gaan, hun respectieve verplichtingen betreffende mensenrechten, met inbegrip van de rechten van kinderen, moeten eerbiedigen, moeten bevorderen en in acht moeten nemen (80). Met het kader voor de mondiale doelstelling inzake aanpassing, zoals vastgesteld tijdens de COP28 (81), worden de partijen aangemoedigd om te zorgen voor intergenerationele en sociale rechtvaardigheid, rekening houdend met kwetsbare groepen, waaronder kinderen. Dit vereist ook dat kinderen actief worden betrokken bij de besluitvorming over cruciale kwesties die van invloed zijn op de bescherming van hun rechten. Het perspectief van kinderen en jongeren maakt deel uit van de activiteiten in het kader van het Europees klimaatpact (82), en met name het netwerk van ambassadeurs en partners van het klimaatpact.

(25)

Deze aanbeveling is gericht tot de lidstaten. Kandidaat-lidstaten, aspirant-kandidaten voor toetreding tot de Unie en landen die onder het nabuurschapsbeleid van de Unie vallen, worden eveneens aangemoedigd deze aanbeveling te volgen,