Milieukwaliteitsnormen voor oppervlaktewater

 

SAMENVATTING VAN:

Richtlijn 2008/105/EG tot vaststelling van milieukwaliteitsnormen op het gebied van het waterbeleid

WAT IS HET DOEL VAN DE RICHTLIJN?

• De richtlijn bevat milieukwaliteitsnormen (MKN) voor de aanwezigheid in het oppervlaktewater* van bepaalde stoffen of groepen stoffen die zijn aangewezen als prioritaire verontreinigende stoffen vanwege het aanzienlijke risico dat ze voor of via het aquatisch milieu kunnen betekenen. Deze normen zijn in overeenstemming met de strategie en doelstellingen van de kaderrichtlijn water van de Europese Unie (EU) (Richtlijn 2000/60/EG).
• Bij de richtlijn worden de Richtlijnen 82/176/EEG, 83/513/EEG, 84/156/EEG, 84/491/EEG en 86/280/EEG per 22 december 2012 ingetrokken.

KERNPUNTEN

De richtlijn bevat MKN voor prioritaire stoffen en acht andere verontreinigende stoffen. Tot deze stoffen behoren de metalen cadmium, lood, kwik en nikkel, en de verbindingen daarvan; benzeen; polycyclische aromatische koolwaterstoffen; en verscheidene bestrijdingsmiddelen. Verschillende van deze prioritaire stoffen zijn aangemerkt als gevaarlijk.

De MKN in Richtlijn 2008/105/EG zijn grenswaarden voor de concentratie van de prioritaire stoffen en acht andere verontreinigende stoffen in water (of biota*), d.w.z. drempelwaarden die niet mogen worden overschreden als een goede chemische toestand moet worden bereikt. Er zijn twee soorten waternormen.

• Een drempelwaarde voor de gemiddelde concentratie van de betrokken stof, berekend aan de hand van metingen over een periode van één jaar. Het doel van deze norm is bescherming te bieden tegen langdurige blootstelling aan verontreinigende stoffen in het aquatisch milieu.
• Een maximaal aanvaardbare concentratie van de betrokken stof, d.w.z. het maximum voor elke afzonderlijke meting. Het doel van deze norm is bescherming te bieden tegen kortdurende blootstelling, d.w.z. verontreinigingspieken.

De MKN zijn verschillend voor:

• landoppervlaktewateren (rivieren en meren);
• andere oppervlaktewateren (overgangswater, kustwateren en territoriale wateren).

De EU-lidstaten moeten ervoor zorgen dat de MKN worden nageleefd. Ze moeten ook maatregelen nemen om ervoor te zorgen dat de concentraties van de stoffen die de neiging hebben te accumuleren in sediment en/of biota, niet significant toenemen.

Richtlijn 2013/39/EU

Bij Richtlijn 2013/39/EU werden de MKN voor zeven van de 33 oorspronkelijke prioritaire stoffen bijgewerkt overeenkomstig de meest recente wetenschappelijke en technische kennis over de eigenschappen van die stoffen.

Met de herziene MKN voor deze zeven bestaande prioritaire stoffen moest voor het eerst rekening worden gehouden in de stroomgebiedbeheerplannen van de lidstaten vanaf 22 december 2015, met de bedoeling om vóór 22 december 2021 een goede chemische toestand van het oppervlaktewater te bereiken voor die stoffen.

De richtlijn omvatte twaalf nieuw geselecteerde prioritaire stoffen met de MKN waarvan rekening moest worden gehouden bij het opstellen van aanvullende monitoringprogramma’s en in voorlopige maatregelenprogramma’s die tegen het eind van 2018 bij de Europese Commissie moeten worden ingediend, met de bedoeling om vóór 22 december 2027 een goede chemische toestand van het oppervlaktewater te bereiken voor die stoffen.

Aandachtstoffenlijst

Krachtens Richtlijn 2013/39/EU diende de Commissie tevens een aandachtstoffenlijst op te stellen van stoffen waarvoor in de gehele EU monitoringgegevens moeten worden verzameld om toekomstige prioriteitsbepalingen te ondersteunen. Uitvoeringsbesluit (EU) 2022/1307 voorziet in de vaststelling van de meest recente aandachtstoffenlijst.

Mengzones

Richtlijn 2008/105/EG schrijft ook voor dat lidstaten mengzones aanwijzen in de nabijheid van de lozingspunten, waar de MKN mogen worden overschreden op voorwaarde dat de rest van het oppervlaktewaterlichaam in overeenstemming is met de normen. Deze gebieden moeten duidelijk worden aangegeven in de overeenkomstig de kaderrichtlijn water opgestelde stroomgebiedbeheerplannen.

Inventarissen

Voor elk stroomgebiedsdistrict moeten de lidstaten een inventaris van de emissies, lozingen en verliezen van alle in deel A van bijlage I van de richtlijn vermelde stoffen opstellen. Op basis van deze inventaris controleert de Commissie of er vorderingen worden gemaakt wat betreft de doelstellingen inzake:

• de geleidelijke vermindering van de verontreiniging door prioritaire stoffen; en
• de stopzetting of geleidelijke beëindiging van emissies, lozingen en verliezen van prioritaire gevaarlijke stoffen.

VANAF WANNEER ZIJN DE VOORSCHRIFTEN VAN TOEPASSING?

De richtlijn moest op 13 juli 2010 in nationale wetgeving zijn omgezet.

ACHTERGROND

De naleving van de MKN moet ten goede komen aan het publiek en aan het milieu. Naleving zou tot lagere kosten voor het behandelen van voor de drinkwaterproductie bestemd oppervlaktewater moeten leiden en tot een betere gezondheid van planten en dieren die in deze wateren leven, en van vee dat dit water drinkt.

Zie voor meer informatie:

• Prioritaire stoffen krachtens de kaderrichtlijn water (Europese Commissie).

KERNBEGRIPPEN

BELANGRIJKSTE DOCUMENT

Richtlijn 2008/105/EG van het Europees Parlement en de Raad van 16 december 2008 inzake milieukwaliteitsnormen op het gebied van het waterbeleid tot wijziging en vervolgens intrekking van de Richtlijnen 82/176/EEG, 83/513/EEG, 84/156/EEG, 84/491/EEG en 86/280/EEG van de Raad, en tot wijziging van Richtlijn 2000/60/EG (PB L 348 van 24.12.2008, blz. 84-97)

Achtereenvolgende wijzigingen aan Richtlijn 2008/105/EG werden in de basistekst opgenomen. Deze geconsolideerde versie is enkel van documentaire waarde.

GERELATEERDE DOCUMENTEN

Uitvoeringsbesluit (EU) 2022/1307 van de Commissie van 22 juli 2022 tot vaststelling van een aandachtstoffenlijst van in de hele Unie te monitoren stoffen op het gebied van het waterbeleid overeenkomstig Richtlijn 2008/105/EG van het Europees Parlement en de Raad (Kennisgeving geschied onder nummer C(2022) 5098) (PB L 197 van 26.7.2022, blz. 117-120)

Laatste bijwerking 10.08.2022