Zorgvuldigheid in het bedrijfsleven op het gebied van duurzaamheid

KERNPUNTEN

De richtlijn:

• is van toepassing op EU- en niet-EU-ondernemingen die aan een van de volgende voorwaarden voldoen:
  • had meer dan 1.000 werknemers en een netto wereldwijd (voor EU-ondernemingen) of een netto-EU-omzet (voor niet-EU-ondernemingen) van meer dan 450 miljoen EUR in het laatste boekjaar;
  • had niet deze drempels bereikt, maar is de uiteindelijke moederonderneming van een groep die dat wel heeft gedaan;
  • had franchise- en licentieovereenkomsten gesloten met royalty’s van meer dan 22,5 miljoen EUR en een netto-omzet van meer dan 80 miljoen EUR wereldwijd/in de EU (alleen of als uiteindelijke moederonderneming van een groep).

Passende zorgvuldigheid

Bedrijven moeten op risico gebaseerde passende zorgvuldigheid op het gebied van mensenrechten en milieu uitvoeren door:

• het in overleg met werknemers en hun vertegenwoordigers integreren van de volgende maatregelen van passende zorgvuldigheid in hun beleid en risicobeheersystemen:
  • een beschrijving van hun langetermijnaanpak,
  • een gedragscode die regels en beginselen voor de onderneming en haar dochterondernemingen en handelspartners bevat;
  • een presentatie van de toegepaste processen, met inbegrip van nakomingscontroles;
• het beleid inzake passende zorgvuldigheid snel bijwerken na een aanzienlijke ontwikkeling en ten minste om de 24 maanden;
• het identificeren van daadwerkelijke of potentiële negatieve mensenrechten- en milieu-effecten in hun eigen activiteiten en die van hun dochterondernemingen en in hun activiteitenketens, naast het prioriteren van aandacht voor de aanpak van gevolgen op basis van ernst en waarschijnlijkheid;
• potentiële problemen te voorkomen en te beperken, daadwerkelijke problemen te beëindigen en hun schade tot een minimum te beperken;
• het herstellen¹ van de feitelijke negatieve effecten;
• het betrekken van de relevante belanghebbenden bij verschillende stadia van het proces van passende zorgvuldigheid;
• het instellen van toegankelijke en algemeen beschikbare kennisgevings- en klachtenprocedures, met inbegrip van een passende follow-up, waar individuen en organisaties op anonieme en vertrouwelijke wijze overeenkomstig het nationale recht klachten kunnen indienen;
• regelmatig (ten minste om de twaalf maanden) toe te zien op de doeltreffendheid van hun beleid inzake passende zorgvuldigheid gedurende hun activiteiten, die van hun dochterondernemingen en in hun activiteitenketens;
• het op hun website bekendmaken van een jaarlijkse verklaring (in overeenstemming met Richtlijn (EU) 2022/2464 (de richtlijn inzake duurzaamheidsrapportering door ondernemingen) en ter beschikking stellen aan het Europees centraal toegangspunt;
• alle documentatie over de naleving van hun passende zorgvuldigheid gedurende ten minste vijf jaar te bewaren.

Ze moeten een overgangsplan voor klimaatverandering aannemen en ten uitvoer leggen met daarin:

• tijdgebonden vijfjarige streefcijfers tussen 2030 en 2050,
• beschrijvingen van de maatregelen om de doelstellingen te bereiken;
• details over de betrokken investeringen en financiering;
• uitleg over de rol van de bestuurs-, leidinggevende en toezichthoudende organen.

Bedrijven van buiten de EU moeten een gemachtigde vertegenwoordiger aanwijzen als contactpunt voor nationale toezichthoudende autoriteiten.

Steun voor informatie

De Europese Commissie:

• in overleg met de EU-lidstaten, belanghebbenden en anderen en om bedrijven, nationale overheden en belanghebbenden te helpen hun wettelijke verplichtingen na te komen, publiceerde de volgende:
  • Richtsnoeren voor vrijwillige modelcontractbepalingen, op 26 januari 2027,
  • algemene richtsnoeren over hoe de passende zorgvuldigheid moet worden betracht, met de nadruk op het identificatieproces, prioritering van de gevolgen, aanpassing van de aankooppraktijken, herstel, betrokkenheid van de belanghebbenden en verantwoordelijk delegeren;
  • praktische richtsnoeren voor het klimaatovergangsplan,
  • informatie over risicofactoren,
  • informatie over gegevens, informatiebronnen en digitale instrumenten,
  • informatie over de uitwisseling van middelen en informatie met het oog op naleving,
  • informatie voor belanghebbenden en hun vertegenwoordigers om ze te betrekken tijdens het gehele proces van passende zorgvuldigheid;
  • informatie over geschiktheidscriteria voor sectorale regelingen en initiatieven van meerdere belanghebbenden en verificatie door derden;
  • algemene en sectorspecifieke richtsnoeren voor specifieke mensenrechten- en milieuproblemen;
• voorziet in de oprichting van een centrale helpdesk voor bedrijven die informatie, begeleiding en ondersteuning willen.

Lidstaten individueel of gezamenlijk gebruiken websites, platforms of portalen om informatie en steun te verstrekken aan bedrijven, met name kleine en middelgrote ondernemingen

Toezicht

Lidstaten:

• wijzen een of meer toezichthoudende autoriteiten aan met de bevoegdheden om:
  • binnen een redelijke termijn met bewijsmateriaal gestaafde zorgen te ontvangen en maatregelen te treffen dienaangaande,
  • van ondernemingen te verlangen informatie te verstrekken,
  • onderzoeken uit te voeren,
  • een onderneming te gelasten om een einde te maken aan het schenden van de wet,
  • sancties of voorlopige maatregelen op te leggen;
• ervoor zorgen dat een onderneming aansprakelijk kan worden gesteld voor enige schade, op voorwaarde dat:
  • de onderneming opzettelijk of uit onachtzaamheid de wet heeft overtreden,
  • de schade zich als gevolg van die overtreding heeft voorgedaan (maar een onderneming kan niet wettelijk aansprakelijk worden gesteld als de schade alleen door haar partners is veroorzaakt);
• sancties vast te stellen voor bedrijven die de wet overtreden.

De Commissie richt een Europees netwerk van toezichthoudende autoriteiten op om de samenwerking tussen de nationale organen en de coördinatie en onderlinge afstemming van de verschillende werkgebieden op hun bevoegdheidsgebied te vergemakkelijken.

Overige voorschriften

De richtlijn strekt tot wijziging van:

• Richtlijn (EU) 2019/1937 inzake klokkenluiders;
• Verordening (EU) 2023/2859 tot vaststelling van een Europees centraal toegangspunt.

De Commissie:

• kan gedelegeerde handelingen vaststellen om de bijlage inzake rechten en verboden in internationale mensenrechten- en milieuverdragen en -verdragen te wijzigen;
• dient uiterlijk op 26 juli 2026 bij het Europees Parlement en de Raad van de Europese Unie een verslag in over de eventuele invoering van vereisten met betrekking tot passende zorgvuldigheid inzake duurzaamheid voor gereglementeerde financiële ondernemingen met betrekking tot het verrichten van financiële diensten en beleggingsactiviteiten, en vervolgens om de vijf jaar een uitvoeringsverslag uit te brengen.