Stabilisatie- en associatieovereenkomst met Montenegro

 

SAMENVATTING VAN:

Stabilisatie- en associatieovereenkomst tussen de Europese Gemeenschappen en de Republiek Montenegro

Besluit 2010/224/EU, Euratom tot sluiting van de Stabilisatie- en associatieovereenkomst tussen de Europese Gemeenschappen en de Republiek Montenegro

WAT IS HET DOEL VAN HET BESLUIT EN DE OVEREENKOMST?

Met het besluit wordt de sluiting door de Europese Unie (EU) van de Stabilisatie- en associatieovereenkomst (SAO) met Montenegro gemarkeerd.

De doelstellingen van de overeenkomst zijn:

• de inspanningen van Montenegro te ondersteunen om de democratie en de rechtsstaat te versterken;
• bij te dragen aan de politieke, economische en institutionele stabiliteit in Montenegro, en aan de stabilisatie van de ruimere regio van de Westelijke Balkan;
• een passend kader voor de politieke dialoog tot stand te brengen, zodat nauwe politieke betrekkingen tussen de EU en Montenegro kunnen ontstaan;
• de inspanningen van Montenegro voor de ontwikkeling van de economische en internationale samenwerking te ondersteunen, onder meer door de wetgeving beter af te stemmen op die van de EU;
• de inspanningen van Montenegro te ondersteunen om de overgang naar een functionerende markteconomie te voltooien;
• harmonieuze economische betrekkingen te bevorderen en geleidelijk een vrijhandelszone tussen de EU en Montenegro in te stellen;
• de regionale samenwerking op alle gebieden die onder deze overeenkomst vallen te bevorderen.

KERNPUNTEN

De SAO bestaat uit tien hoofdstukken.

• 1.

  Algemene beginselen

  De SAO is gebaseerd op een aantal essentiële beginselen. Montenegro verbindt zich ertoe:

  • de democratische beginselen en de mensenrechten, de beginselen van het internationale recht (waaronder volledige medewerking aan het Internationaal Strafhof voor het voormalige Joegoslavië), de rechtsstaat en de beginselen van de markteconomie te eerbiedigen;
  • samen te werken en de proliferatie van massavernietigingswapens en hun overbrengingsmiddelen te bestrijden, onder meer door:
    • maatregelen te nemen gericht op de ondertekening of ratificatie van, of de toetreding tot — naar gelang het geval — en het volledig ten uitvoer leggen van, alle andere relevante internationale instrumenten;
    • een effectief stelsel van nationale exportcontroles in te stellen en de uitvoer en doorvoer van goederen die betrekking hebben op massavernietigingswapens te beheersen, met inbegrip van een controle op eindgebruik als massavernietigingswapen van technologieën voor tweeërlei gebruik, met effectieve sancties op overtreding van de exportcontroles;
    • terrorisme te bestrijden en internationale verplichtingen op dit gebied na te komen;
    • internationale verplichtingen na te leven;
  • internationale en regionale vrede en stabiliteit, alsmede samenwerking en betrekkingen van goed nabuurschap in de regio, te bevorderen, onder meer door:
    • de ontwikkeling van projecten van gemeenschappelijk belang;
    • de totstandbrenging van een passend niveau van wederzijdse concessies op het gebied van het verkeer van personen, goederen, kapitaal en diensten.
• 2.

  Politieke dialoog

  De politieke dialoog tussen de twee partijen zal verder worden ontwikkeld. Deze moet met name bijdragen aan:

  • de volledige integratie van Montenegro in de gemeenschap van democratische naties en de geleidelijke harmonisatie met (toenadering tot) de EU;
  • verdere convergentie van de standpunten van de partijen over internationale vraagstukken;
  • regionale samenwerking en de ontwikkeling van betrekkingen van goed nabuurschap;
  • gezamenlijke standpunten inzake veiligheid en stabiliteit in Europa, met inbegrip van samenwerking op de gebieden die vallen onder het gemeenschappelijk buitenlands en veiligheidsbeleid van de EU.
• 3.

  Regionale samenwerking

  Montenegro moet:

  • de regionale samenwerking actief steunen;
  • met de landen die reeds een SAO met de EU hebben ondertekend, onderhandelingen openen over de sluiting van bilaterale overeenkomsten inzake regionale samenwerking;
  • streven naar regionale samenwerking met bij het stabilisatie- en associatieproces betrokken landen op sommige of alle onder deze overeenkomst vallende samenwerkingsgebieden;
  • indien mogelijk, samenwerkingsverdragen sluiten met kandidaat-lidstaten van de EU die niet bij het stabilisatie- en associatieproces betrokken zijn.

  De EU ondersteunt projecten met een regionale of grensoverschrijdende dimensie via haar programma’s voor technische bijstand.

• 4.

  Vrij verkeer van goederen

  • De twee partijen verbinden zich ertoe in de loop van een periode van ten hoogste vijf jaar geleidelijk een bilaterale vrijhandelszone tot stand te brengen.
  • In de SAO wordt een proces beschreven voor het verlagen en opheffen van douanetarieven en contingenten op goederen uit zowel de EU als Montenegro.
• 5.

  Het verkeer van werknemers, vestiging, dienstverlening en kapitaalverkeer

  • De behandeling van onderdanen van Montenegro die legaal in een EU-lidstaat werken, moet vrij zijn van elke vorm van discriminatie. Montenegro moet EU-werknemers op dezelfde manier behandelen.
  • Er moeten regels worden vastgesteld voor de coördinatie van het socialezekerheidsstelsel dat van toepassing is op onderdanen van Montenegro die legaal op het grondgebied van een lidstaat werkzaam zijn en hun gezinsleden die daar legaal verblijven. Montenegro moet EU-werknemers op dezelfde manier behandelen.
  • Bedrijven (alsmede dochterondernemingen en filialen) die gevestigd zijn op het grondgebied van de ene partij mogen bedrijfsactiviteiten opzetten op dat van de andere partij onder dezelfde voorwaarden als de op dat grondgebied gevestigde bedrijven.
  • Beide partijen moeten stappen ondernemen om geleidelijk het verrichten van diensten door hun bedrijven of onderdanen op het grondgebied van de andere partij mogelijk te maken.
  • Betalingen en overboekingen op de lopende rekening van de betalingsbalans tussen de EU en Montenegro moeten worden toegestaan in een vrij convertibele valuta.
• 6.

  Aanpassing van de wetten van het land aan die van de EU

  • Montenegro stemt ermee in ervoor te zorgen dat het zijn bestaande wetten en toekomstige wetgeving geleidelijk aan in overeenstemming brengt met het acquis van de EU en dat deze naar behoren ten uitvoer worden gelegd en nageleefd.
  • Beide partijen zijn voor wat betreft activiteiten die de handel tussen de twee partijen kunnen raken, gebonden aan op EU-wetgeving gebaseerde mededingingsregels.
• 7.

  Justitie, vrijheid en veiligheid

  In de SAO wordt bijzondere aandacht geschonken aan de rechtsstaat en aan institutionele versterking op alle niveaus. Samenwerking is gericht op een aantal specifieke gebieden, waaronder:

  • de onafhankelijkheid van het justitiële apparaat;
  • de verbetering van de doeltreffendheid daarvan en opleiding van juristen;
  • visa, grensbeheer, asiel en migratie;
  • de preventie en controle van illegale migratie;
  • de preventie en bestrijding van witwassen van geld, georganiseerde misdaad, corruptie, terrorisme en andere illegale activiteiten.
• 8.

  Samenwerkingsbeleid

  De EU en Montenegro komen overeen nauw samen te werken op een groot aantal beleidsterreinen om de ontwikkeling en het groeipotentieel van Montenegro te bevorderen.

• 9.

  Financiële samenwerking

  • Om bij te dragen tot de verwezenlijking van de doelstellingen van deze overeenkomst kan Montenegro financiële bijstand van de EU ontvangen in de vorm van subsidies en leningen, waaronder leningen van de Europese Investeringsbank.
  • De financiële steun van de EU is afhankelijk van de vorderingen met betrekking tot de criteria van Kopenhagen.
• 10.

  Toezicht

  • Bij de SAO wordt een Stabilisatie- en associatieraad (SAR) opgericht om toezicht te houden op de toepassing en uitvoering van de overeenkomst.
  • De SAR wordt bijgestaan door een Stabilisatie- en associatiecomité dat bestaat uit enerzijds vertegenwoordigers van de Raad van de Europese Unie en de Europese Commissie, en anderzijds vertegenwoordigers van de regering van Montenegro.

Er zijn twee bijlagen die betrekking hebben op de tariefconcessies voor industriële producten van de EU.

Er zijn verschillende protocollen bij de overeenkomst ondertekend. Deze betreffen:

• de toetreding van Kroatië tot de EU in 2013;
• de handelsregelingen voor verwerkte landbouwproducten;
• regelingen voor wijn en gedistilleerde dranken;
• onbeperkt transitoverkeer over de weg tussen de partijen;
• staatssteun in de staalindustrie;
• regels inzake wederzijdse administratieve bijstand tussen de partijen op het gebied van douane;
• geschillenbeslechting; en
• de deelname van Montenegro aan EU-programma’s.

DATUM VAN INWERKINGTREDING

De overeenkomst is op 1 mei 2010 in werking getreden.

ACHTERGROND

Zie voor meer informatie:

• Montenegro (Europese Commissie)
• Westelijke Balkan (Europese Dienst voor extern optreden)
• Overzicht — Instrument voor pretoetredingssteun (Europese Commissie).

BELANGRIJKSTE DOCUMENTEN

Stabilisatie- en associatieovereenkomst tussen de Europese Gemeenschappen en hun lidstaten, enerzijds, en de Republiek Montenegro, anderzijds (PB L 108 van 29.4.2010, blz. 3-354).

Achtereenvolgende wijzigingen aan de overeenkomst werden in de basistekst opgenomen. Deze geconsolideerde versie is enkel van documentaire waarde.

Besluit 2010/224/EU, Euratom van de Raad en de Commissie van 29 maart 2010 betreffende de sluiting van de Stabilisatie- en associatieovereenkomst tussen de Europese Gemeenschappen en hun lidstaten, enerzijds, en de Republiek Montenegro, anderzijds (PB L 108 van 29.4.2010, blz. 1-2).

GERELATEERDE DOCUMENTEN

Verordening (EU) 2021/1529 van het Europees Parlement en de Raad van 15 september 2021 tot vaststelling van een instrument voor pretoetredingssteun (IPA III) (PB L 330 van 20.9.2021, blz. 1-26).

Mededeling van de Commissie aan het Europees Parlement, de Raad, het Europees Economisch en Sociaal Comité en het Comité van de Regio’s — Mededeling inzake het uitbreidingsbeleid van de EU voor 2018 (COM(2018) 450 final van 17.4.2018).

Werkdocument van de diensten van de Commissie — Verslag 2018 Montenegro — Bij de Mededeling van de Commissie aan het Europees Parlement, de Raad, het Europees Economisch en Sociaal Comité en het Comité van de Regio’s — Mededeling over het EU-uitbreidingsbeleid 2018 (SWD(2018) 150 final van 17.4.2018).

Laatste bijwerking 28.11.2022