(1)

In haar mededeling van 9 maart 2021 getiteld “Digitaal kompas 2030: de Europese aanpak voor het digitale decennium” (de “mededeling over het digitale kompas”) heeft de Commissie haar visie voor 2030 beschreven voor de ontplooiing van burgers en bedrijven door middel van de digitale transformatie (het “digitale decennium”). Het pad van de Unie naar digitale transformatie van de economie en de samenleving moet leiden naar digitale open soevereiniteit, eerbiediging van de grondrechten, de rechtsstaat en de democratie, inclusie, toegankelijkheid, gelijkheid, duurzaamheid, veerkracht, veiligheid, verbetering van de levenskwaliteit, de beschikbaarheid van diensten en eerbiediging van de rechten en ambities van burgers. Het moet bijdragen tot een dynamische, hulpbronnenefficiënte en eerlijke economie en samenleving in de Unie.

(2)

De digitale transformatie is niet mogelijk zonder krachtige ondersteuning van wetenschap, onderzoek, ontwikkeling en de wetenschappelijke gemeenschap — de drijvende krachten achter de technologische en digitale revolutie. Aangezien de mate van digitalisering van de economie of de samenleving bovendien een kritieke basis vormt voor de economische en maatschappelijke veerkracht, maar ook hun wereldwijde invloed mede bepaalt, moet het internationale optreden van de Unie het brede scala aan bestaande samenwerkingsmechanismen structureren in overeenstemming met de pijlers van het digitale decennium. De noodzaak van een dergelijke structurering komt ook tot uiting in de gezamenlijke mededeling van de Commissie en de hoge vertegenwoordiger van de Unie voor buitenlandse zaken en veiligheidsbeleid van 1 december 2021 getiteld “De Global Gateway”, waarmee de Unie de wereldwijde investeringskloof wil helpen verkleinen op basis van een democratische, op waarden gebaseerde aanpak die hoogwaardige, transparante partnerschappen bevordert om tegemoet te komen aan de wereldwijde behoeften op het gebied van infrastructuurontwikkeling.

(3)

In een verklaring van 25 maart 2021 beschouwden de leden van de Europese Raad de mededeling over het digitale kompas als een stap op weg naar het uitzetten van de digitale koers van de Unie voor het komende decennium en bevestigden zij de in de mededeling over het digitale kompas beschreven visie, waaronder het idee voor een beleidsprogramma met een doeltreffend governancekader voor de uitvoering van meerlandenprojecten die nodig zijn voor de digitale transformatie van de Unie op kritieke gebieden. Tevens verzochten zij de Commissie om het beleidsinstrumentarium van de Unie voor de digitale transformatie uit te breiden, op Unie- en nationaal niveau, en om de digitale transformatie te bevorderen door alle beschikbare instrumenten van het industrie-, handels-, en mededingingsbeleid, het beleid voor vaardigheden en onderwijs, het onderzoeks- en innovatiebeleid en langetermijnfinancieringsinstrumenten te benutten.

(4)

De Europese verklaring over digitale rechten en beginselen voor het digitale decennium (de “Europese verklaring”) zal mensen centraal stellen in de digitale transformatie, bevordert beginselen voor de digitale transformatie in overeenstemming met gemeenschappelijke Europese waarden en rechtsregels en beoogt bij te dragen aan de verwezenlijking van de algemene doelstellingen van dit besluit. Daartoe moeten de Commissie en de lidstaten bij hun gezamenlijke inspanningen voor de verwezenlijking van de algemene doelstellingen van dit besluit rekening houden met de in de Europese verklaring vastgestelde digitale beginselen en rechten.

(5)

Zoals beschreven in de mededeling van de Commissie van 5 mei 2021 getiteld “Actualisering van de nieuwe industriestrategie van 2020: een sterkere eengemaakte markt tot stand brengen voor het herstel van Europa” is het noodzakelijk dat de Unie kritieke technologieën en strategische sectoren identificeert, zodat strategische zwakke punten en risicovolle afhankelijkheden die bevoorradingsproblemen of risico’s op het gebied van cyberbeveiliging kunnen veroorzaken, worden verholpen en de digitale transformatie wordt gestimuleerd. Hiermee wordt onderstreept hoe belangrijk het is dat de lidstaten hun krachten verenigen en de industrie helpen bij het aanpakken van die afhankelijkheden en het ontwikkelen van strategische capaciteitsbehoeften. Dit is ook een antwoord op de analyse van de Commissie zoals beschreven in haar mededeling van 8 september 2021 getiteld “Strategisch prognoseverslag 2021 — Het vermogen en de vrijheid tot handelen van de EU”. In het kader van de bij Verordening (EU) 2021/241 van het Europees Parlement en de Raad (3) vastgestelde herstel- en veerkrachtfaciliteit en van het opstellen van de nationale herstel- en veerkrachtplannen heeft de Commissie de lidstaten aangemoedigd om hun inspanningen te coördineren, onder meer om meerlandenprojecten op digitaal gebied op te zetten.

Die ervaring onderstreept dat het noodzakelijk is dat de Commissie de coördinatie door de lidstaten ondersteunt en dat de Unie moet beschikken over uitvoeringsmechanismen voor het vergemakkelijken van gezamenlijke investeringen, teneinde meerlandenprojecten op te zetten. In samenhang met andere initiatieven van de Commissie, zoals het waarnemingscentrum van de Unie voor kritieke technologieën, als bedoeld in de mededeling van de Commissie van 22 februari 2021 getiteld “Actieplan voor synergieën tussen de civiele, defensie- en ruimtevaartindustrieën” moet voor de uitvoering van het digitale kompas een governancestructuur worden opgezet, die moet helpen bij het in kaart brengen van de huidige en eventuele toekomstige digitale strategische afhankelijkheden van de Unie en op die moet bijdragen aan het versterken van de digitale open soevereiniteit van de Unie.

(6)

In haar mededeling van 11 december 2019 getiteld “De Europese Green Deal” benadrukte de Commissie dat de Unie gebruik moet maken van het potentieel van de digitale transformatie, die bij uitstek de doelstellingen van de Europese Green Deal een stuk dichterbij kan brengen. De Unie moet de noodzakelijke digitale transformatie bevorderen en daarin investeren, want digitale technologieën en nieuwe methoden en processen zijn in tal van sectoren van cruciaal belang voor het verwezenlijken van de duurzaamheidsdoelstellingen van de Europese Green Deal, de Overeenkomst van Parijs die is aangenomen in het kader van het Raamverdrag van de Verenigde Naties inzake klimaatverandering (4) en de doelstellingen van de Verenigde Naties voor duurzame ontwikkeling. Digitale technologieën, zoals artificiële intelligentie, 5G, 6G, blockchain, cloud- en edgecomputing en het internet der dingen moeten de effecten van beleid in verband met klimaatverandering en milieubescherming versnellen en optimaliseren, onder meer via duurzame levenscycli. Samen met satellietnavigatie en satellietplaatsbepaling biedt digitalisering ook nieuwe mogelijkheden voor het op afstand monitoren van lucht- en waterverontreiniging en voor het monitoren en optimaliseren van het gebruik van energie en natuurlijke hulpbronnen. De Unie heeft behoefte aan een digitale sector waarin duurzaamheid centraal staat, ook in zijn toeleveringsketen, zodat een buitensporige afhankelijkheid van kritieke grondstoffen wordt voorkomen en digitale infrastructuur en technologie aantoonbaar duurzamer, hernieuwbaarder en energie- en hulpbronnenefficiënter worden en overeenkomstig de Europese Green Deal bijdragen aan een duurzame circulaire en klimaatneutrale economie.

(7)

Beleid en investeringen inzake digitale infrastructuur en investeringen daarin moeten connectiviteit, met inbegrip van een beschikbare internettoegang, voor iedereen en overal in de Unie tot doel hebben, teneinde de digitale kloof in de gehele Unie te dichten, met bijzondere aandacht voor de kloof tussen verschillende geografische gebieden.

(8)

De in de mededeling over het digitale kompas voorziene maatregelen moeten worden uitgevoerd om de acties zoals bedoeld in de strategie die werd voorgesteld in de mededeling van de Commissie van 19 februari 2020 met als titel “De digitale toekomst van Europa vormgeven”, daarbij voortbouwend op bestaande instrumenten van de Unie, zoals de programma’s in het kader van het Europees Fonds voor regionale ontwikkeling en het Cohesiefonds, vastgesteld bij Verordening (EU) 2021/1058 van het Europees Parlement en de Raad (5) en het instrument voor technische ondersteuning, vastgesteld bij Verordening (EU) 2021/240 van het Europees Parlement en de Raad (6), en Verordeningen (EU) 2021/523 (7), (EU) 2021/690 (8), (EU) 2021/694 (9), (EU) 2021/695 (10), (EU) 2021/1153 (11) van het Europees Parlement en de Raad, alsook op de middelen die zijn toegewezen aan de digitale transformatie op grond van Verordening (EU) 2021/241. Dit besluit moet een beleidsprogramma voor het digitale decennium tot 2030 vaststellen voor de verwezenlijking, versnelling en vormgeving van een geslaagde digitale transformatie van de economie en de samenleving van de Unie.

(9)

De Europese pijler van sociale rechten die door het Europees Parlement, de Raad en de Commissie tijdens de informele bijeenkomst van de staatshoofden en regeringsleiders op 17 november 2017 in Göteborg, Zweden is afgekondigd, roept op tot het recht op toegang tot essentiële diensten van goede kwaliteit, waaronder digitale communicatie, alsook het recht op hoogwaardige en inclusieve voorzieningen voor onderwijs, opleiding en een leven lang leren.

(10)

Om wat betreft het tempo van de digitale transformatie het Unietraject te kunnen volgen, moeten er digitale streefcijfers op Unieniveau worden vastgesteld. Die digitale streefcijfers moeten worden gekoppeld aan concrete terreinen waarop naar verwachting binnen de Unie collectief vooruitgang zal worden geboekt. De digitale streefcijfers sluiten aan bij de vier in de mededeling over het digitale kompas genoemde kernpunten, die zijn aangewezen als gebieden die essentieel zijn voor de digitale transformatie van de Unie: digitale vaardigheden, digitale infrastructuur, digitalisering van ondernemingen en digitalisering van overheidsdiensten.

(11)

Dit besluit doet geen afbreuk aan de artikelen 165 en 166 van het Verdrag betreffende de werking van de Europese Unie (VWEU).

(12)

Digitale basis- en geavanceerde vaardigheden en andere vaardigheden, onder meer op het gebied van wetenschap, technologie, engineering en wiskunde (STEM), zijn essentieel voor een snellere aanpassing van de industrie van de Unie aan structurele veranderingen. Het is de bedoeling dat digitaal zelfbewuste en bekwame burgers, met inbegrip van burgers met een beperking, in staat zijn de mogelijkheden van het digitale decennium te benutten. Hiervoor moet de nadruk worden gelegd op onderwijs, zodat de onderwijsgemeenschap, met name leerkrachten, adequaat is opgeleid, gekwalificeerd en toegerust om technologie doeltreffend te gebruiken in haar onderwijsmethoden en les te geven over digitale technologieën, zodat studenten beter toegerust zijn om op korte en langere termijn tot de arbeidsmarkt toe te treden. Digitaal onderwijs en digitale opleiding moeten de Unie ook aantrekkelijker maken voor hooggekwalificeerde professionals met geavanceerde digitale vaardigheden vergroten zodat er meer van deze personen beschikbaar komen op de arbeidsmarkt.

Volgens de door de Commissie gepubliceerde index van de digitale economie en samenleving (DESI) 2021 hadden bedrijven in de Unie, met name kleine en middelgrote ondernemingen (kmo’s), al vóór de COVID-19-pandemie moeite om voldoende informatie- en communicatietechnologie (ICT-)professionals te vinden. Digitale opleiding en digitaal onderwijs moeten derhalve alle acties ondersteunen die ervoor zorgen dat werknemers zijn toegerust met de nodige huidige en toekomstige vaardigheden die alle relevante belanghebbenden in beweging brengen en stimuleren voor een maximaal effect van investeringen in de verbetering van bestaande vaardigheden (bijscholing) en opleiding in nieuwe vaardigheden (omscholing) en in een leven lang leren ten behoeve van de actieve bevolking, teneinde ervoor te zorgen dat de mogelijkheden van de digitalisering van de industrie en diensten ten volle worden benut. Ook niet-formele digitale opleiding die door werkgevers in de vorm van “al doende leren” wordt aangeboden, moet worden aangemoedigd. Onderwijs en opleiding zullen ook concrete loopbaanstimulansen bieden om verschillen in kansen en behandeling tussen vrouwen en mannen te voorkomen en op te heffen.

(13)

Een duurzame digitale infrastructuur voor connectiviteit, micro-elektronica en het vermogen om big data te verwerken zijn van cruciaal belang om de voordelen van digitalisering te benutten, alsook voor verdere technologische ontwikkelingen en voor het digitale leiderschap van de Unie. Overeenkomstig de mededeling van de Commissie van 30 juni 2021 getiteld “Een langetermijnvisie voor de plattelandsgebieden van de EU — Naar sterkere, verbonden, veerkrachtige en welvarende plattelandsgebieden in 2040” is er behoefte aan betrouwbare, snelle en beveiligde connectiviteit voor iedereen en overal in de Unie, ook in landelijke en afgelegen gebieden, zoals eilanden en bergachtige en dunbevolkte gebieden en ultraperifere gebieden. De maatschappelijke behoefte aan convergerende bandbreedte voor uploaden en downloaden groeit voortdurend. Uiterlijk 2030 moeten er netwerken met gigabitsnelheden beschikbaar komen voor wie dergelijke capaciteit nodig heeft of wil. Alle eindgebruikers in de Unie moeten kunnen gebruikmaken van gigabitdiensten die door netwerken op een vaste locatie tot aan het netwerkaansluitpunt worden aangeboden. Bovendien moeten alle bevolkte gebieden worden gedekt door een draadloos hogesnelheidsnetwerk van de volgende generatie met prestaties die minstens aan 5G gelijkwaardig zijn. Alle marktdeelnemers die profiteren van de digitale transformatie moeten hun sociale verantwoordelijkheid op zich nemen en een eerlijke en evenredige bijdrage leveren aan de publieke goederen, diensten en infrastructuur, ten bate van alle burgers in de Unie.

(14)

Technologische neutraliteit als bedoeld in Richtlijn (EU) 2018/1972 van het Europees Parlement en de Raad (12)is een beginsel dat als leidraad moet dienen voor het nationale beleid van de Unie en de lidstaten op het gebied van infrastructuur voor digitale connectiviteit, die de hoogste prestaties, veerkracht, veiligheid en duurzaamheid moet bieden, om van de welvaart te kunnen profiteren. Alle technologieën en transmissiesystemen die kunnen bijdragen aan de verwezenlijking van de gigabitconnectiviteit, met inbegrip van de huidige en toekomstige ontwikkelingen op het gebied van glasvezel, satelliet, 5G of enig ander toekomstig ecosysteem en wifi van de volgende generatie, moeten derhalve gelijk worden behandeld wanneer zij gelijkwaardige netwerkprestaties leveren.

(15)

Halfgeleiders zijn van essentieel belang voor de belangrijkste strategische waardeketens en in de toekomst zal er naar verwachting nog meer vraag naar zijn dan op dit ogenblik, vooral op de meest innovatieve technologische gebieden. Aangezien zij centraal staan in de digitale economie, zijn halfgeleiders ook van cruciaal belang voor de transitie naar duurzaamheid en dragen zij aldus ook bij tot de doelstellingen van de Europese Green Deal. Halfgeleiders met een lage energievoetafdruk dragen ook bij aan het leiderschap van de Unie op het gebied van duurzame digitale technologieën. Het is de bedoeling dat de veerkracht van de waardeketen voor halfgeleiders en productiecapaciteit voor halfgeleiders (bestaande uit materiaal, uitrusting, ontwerp, vervaardiging, verwerking en verpakking) wordt versterkt, onder meer door het tot stand brengen van grootschalige innovatieve infrastructuur in overeenstemming met het Unierecht inzake ecologische duurzaamheid. Kwantumcapaciteit en energiezuinige halfgeleiders zijn bijvoorbeeld van cruciaal belang voor het bereiken van klimaatneutrale, zeer beveiligde edge nodes die, waar gebruikers zich ook bevinden, de toegang tot datadiensten met lage latentie waarborgen.

(16)

De huidige en toekomstige technologieën zijn niet alleen faciliterende factoren, maar zullen de kern vormen van nieuwe producten, productieprocessen en bedrijfsmodellen die gebaseerd zijn op eerlijke en beveiligde gegevensuitwisseling in de data-economie en tegelijkertijd zorgen voor een doeltreffende bescherming van de persoonlijke levenssfeer en van persoonsgegevens. De transformatie van bedrijven hangt af van hun vermogen om snel en volledig nieuwe digitale technologieën in te voeren, ook in industriële en dienstverlenende ecosystemen die momenteel achterlopen. Die transformatie is met name belangrijk voor kmo’s, die nog steeds geconfronteerd worden met uitdagingen bij de invoering van digitale oplossingen.

(17)

De lidstaten worden aangemoedigd om binnen hun overheidsdiensten het eenmaligheidsbeginsel toe te passen en aldus het hergebruik van gegevens te bevorderen, in overeenstemming met de regels inzake gegevensbescherming, om extra lasten voor burgers of bedrijven te vermijden.

(18)

Ook het democratisch bestel en belangrijke overheidsdiensten zijn sterk afhankelijk van digitale technologieën. Alle burgers en bedrijven moeten digitaal kunnen communiceren met overheidsdiensten. Verschillende parameters van dergelijke communicatie, zoals gebruikersgerichtheid en transparantie, moeten via de DESI worden gemonitord. Belangrijke overheidsdiensten, alsook elektronische patiëntendossiers, moeten vrij en volledig toegankelijk zijn in een uitstekende digitale omgeving die gebruiksvriendelijke, efficiënte, betrouwbare en gepersonaliseerde diensten en instrumenten met hoge beveiligings- en privacynormen biedt. Dergelijke belangrijke overheidsdiensten moeten ook diensten omvatten die relevant zijn bij grote levensgebeurtenissen van natuurlijke personen, zoals het verliezen of vinden van een baan, studeren, het bezitten of besturen van een auto, of het opstarten van een bedrijf, en van rechtspersonen in hun beroepsleven. De offlinetoegankelijkheid van diensten moet echter worden gehandhaafd bij de overgang naar digitale instrumenten.

(19)

Digitale technologieën moeten bijdragen tot het bereiken van bredere maatschappelijke resultaten die niet beperkt blijven tot de digitale sfeer, maar positieve effecten hebben op het dagelijks leven en het welzijn van de burgers. Voor het slagen van de digitale transformatie is het nodig dat deze gepaard gaat met verbeteringen op het gebied van democratie, goed bestuur, sociale inclusie en efficiëntere overheidsdiensten.

(20)

De Commissie moet de digitale streefcijfers en desbetreffende definities uiterlijk in juni 2026 evalueren om te beoordelen of zij nog aan het hoge ambitieniveau van de digitale transformatie voldoen. Indien zij dit nodig acht, moet de Commissie wijzigingen in de digitale streefcijfers kunnen voorstellen om technische, economische en maatschappelijke ontwikkelingen aan te pakken, met name op het gebied van data-economie, duurzaamheid en cyberbeveiliging.

(21)

Wanneer overheidsmiddelen worden gebruikt, is het van het allergrootste belang dat die de grootst mogelijke waarde opleveren voor de samenleving en het bedrijfsleven. Overheidsfinanciering moet daarom gericht zijn op open en niet-discriminerende toegang tot de resultaten van gefinancierde projecten, tenzij een andere benadering in gemotiveerde en evenredige gevallen beter wordt geacht.

(22)

Harmonieuze, inclusieve en gestage voortgang bij de digitale transformatie en bij het verwezenlijken van de digitale streefcijfers van de Unie vergt een uitvoerige, solide, betrouwbare, flexibele en transparante vorm van governance, op basis van nauwe samenwerking en coördinatie tussen het Europees Parlement, de Raad, de Commissie en de lidstaten. Met een geschikt mechanisme moet worden gezorgd voor de coördinatie van de convergentie, voor de uitwisseling van beste praktijken en voor de samenhang en effectiviteit van de beleidslijnen en maatregelen op Unie- en nationaal niveau, en moet ook worden aangemoedigd dat er passende synergieën tot stand worden gebracht tussen Unie- en nationale financiering alsmede tussen initiatieven en programma’s van de Unie. Daartoe zou de Commissie de lidstaten kunnen begeleiden en ondersteunen bij het optimaal gebruikmaken van de meest geschikte vormen van synergie. Daartoe moeten bepalingen worden vastgesteld voor een monitoring- en samenwerkingsmechanisme ter uitvoering van het digitale kompas. Een dergelijk mechanisme moet rekening houden met de uiteenlopende situaties tussen en binnen de lidstaten, moet evenredig zijn, met name wat de administratieve lasten betreft, en moet de lidstaten in staat stellen om bij het vaststellen van hun nationale doelstellingen een hoger ambitieniveau na te streven.

(23)

Het monitoring- en samenwerkingsmechanisme ter uitvoering van het digitale kompas moet een versterkt monitoringsysteem omvatten voor het in kaart brengen van lacunes in de strategische digitale capaciteit van de Unie. Ook moet het onder meer een mechanisme omvatten voor de verslaglegging over de voortgang bij het realiseren van de in dit besluit vervatte digitale streefcijfers, alsook over de mate van naleving van de in dit besluit vastgestelde algemene doelstellingen in meer algemene zin. Met dat mechanisme moet een kader voor samenwerking tussen de Commissie en de lidstaten worden ingesteld om oplossingen te zoeken voor knelpunten en gerichte acties voor te stellen om die doeltreffend aan te pakken.

(24)

De DESI dient te worden geïntegreerd in het verslag over de staat van het digitale decennium (het “verslag over het digitale decennium”), en te worden gebruikt om de voortgang bij het behalen van de digitale streefcijfers bij te houden. Een dergelijke monitoring moet onder meer bestaan uit een analyse van de indicatoren waarmee de voortgang op lidstaatniveau wordt gemeten, het nationale beleid en de nationale initiatieven ter verwezenlijking van de in dit besluit vastgestelde algemene doelstellingen en de digitale streefcijfers, alsook de horizontale en thematische analyses waarmee de digitale transformatie van de economieën van de Unie wordt bijgehouden en een rangorde van de vorderingen van de lidstaten in die richting. Bovenal moeten de dimensies en indicatoren van de DESI worden afgestemd op de in het besluit vastgestelde digitale streefcijfers. In de uitvoeringshandelingen die door de Commissie zullen worden vastgesteld, zullen per digitaal streefcijfer kernprestatie-indicatoren (key performance indicators — KPI’s) worden bepaald. Met het oog op de blijvende effectiviteit van de monitoring en om rekening te houden met technologische ontwikkelingen, moeten de kernprestatie-indicatoren wanneer nodig worden bijgewerkt. Het mechanisme voor gegevensverzameling binnen de lidstaten moet, waar passend, worden versterkt, zodat er een volledig beeld ontstaat van de vorderingen op weg naar de digitale streefcijfers en van de informatie over relevante beleidslijnen, programma’s en initiatieven op nationaal niveau, en moet, waar mogelijk, naar geslacht en naar regio uitgesplitste gegevens bevatten overeenkomstig het Unierecht en nationale recht.

Op basis van de evaluaties van de Commissie en wanneer dat nodig is, moet de Commissie na raadpleging van de lidstaten een tijdschema opstellen waarin de toekomstige behoeften op het gebied van gegevensverzameling worden vastgelegd. Bij het opstellen van de DESI moet de Commissie zich hoofdzakelijk baseren op officiële statistieken die in het kader van verschillende onderzoeken van de Unie over de informatiemaatschappij uit hoofde van Verordeningen (EU) 2019/1700 (13) en (EU) 2019/2152 (14) van het Europees Parlement en de Raad worden verzameld. Voor het verzamelen van gegevens over de relevante indicatoren die niet in de onderzoeken van de Unie worden gemeten of niet via andere verslagleggingen, zoals in het kader van de strategie in de mededeling van de Commissie van 25 juni 2008 getiteld “ “Denk eerst klein” — Een “Small Business Act” voor Europa”, met inbegrip van haar jaarlijkse evaluatie van de prestaties van kmo’s, worden verzameld, moet de Commissie gebruikmaken van specifieke onderzoeken. De definities met betrekking tot de in dit besluit bedoelde digitale streefcijfers gelden niet als precedent voor KPI’s en zij vormen op geen enkele wijze een belemmering voor de komende meting van de voortgang bij de verwezenlijking van die streefcijfers door middel van de KPI’s.

(25)

Om de medewetgevers op de hoogte te houden van de voortgang bij de digitale transformatie in de Unie moet de Commissie jaarlijks een verslag doen toekomen over het digitale decennium aan het Europees Parlement en de Raad, met daarin een overzicht en analyse van de digitale transformatie van de Unie en een evaluatie van de voortgang inzake de in dit besluit bedoelde algemene doelstellingen en de digitale streefcijfers voor de periode tot 2030. Het verslag over het digitale decennium, met name de DESI moeten worden meegenomen in het Europees Semester, waaronder aspecten in verband met de herstel- en veerkrachtfaciliteit, terwijl de aanbevelingen voor beleidslijnen, maatregelen en acties in het verslag over het digitale decennium een aanvulling moeten vormen op de landspecifieke aanbevelingen.

(26)

Sinds 2019 omvat DESI het scorebord “Women in Digital”, waarin de prestaties van de lidstaten op het gebied van internetgebruik, vaardigheden van internetgebruikers, gespecialiseerde vaardigheden en arbeidsparticipatie worden beoordeeld op basis van twaalf indicatoren. De opname van het scorebord “Women in Digital” in het verslag over het digitale decennium moet het mogelijk maken de digitale genderkloof te monitoren.

(27)

De Commissie moet met name in haar verslag over het digitale decennium nagaan in welke mate de algemene doelstellingen van dit besluit doeltreffend zijn omgezet in beleidslijnen, maatregelen of acties, alsook welke voortgang is geboekt bij de verwezenlijking van de digitale streefcijfers en per streefcijfer specificeren hoeveel vorderingen de Unie ten opzichte van de prognosetrajecten heeft gemaakt, een inschatting geven van de inspanningen die nodig zijn om alle streefcijfers te behalen, met vermelding van eventuele investeringsachterstanden met betrekking tot digitale capaciteit en innovatie, en meer bekendheid geven aan de acties die nodig zijn voor het vergroten van de digitale open soevereiniteit. Het verslag moet ook een beoordeling van de uitvoering van relevante regelgevingsvoorstellen bevatten, en een beoordeling van de acties die op het niveau van de lidstaten en van de Unie zijn ondernomen.

(28)

Op basis van de beoordeling van de Commissie dient het verslag specifieke aanbevelingen voor beleidslijnen, maatregelen en acties te bevatten. Wanneer zij in het verslag aanbevelingen doet voor beleidslijnen, maatregelen of acties, moet de Commissie rekening houden met de meest recente beschikbare gegevens, de gezamenlijke verbintenissen die zijn aangegaan, de door de lidstaten vastgestelde beleidslijnen en maatregelen en de voortgang met betrekking tot voorstellen voor acties die in eerdere verslagen zijn gedaan en waaraan door middel van het samenwerkingsmechanisme gevolg is gegeven. Bovendien moet de Commissie rekening houden met het feit dat de afzonderlijke lidstaten in verschillende mate kunnen bijdragen aan de verwezenlijking van de digitale streefcijfers, evenals met reeds bestaande beleidslijnen, maatregelen en acties die geschikt worden geacht om die streefcijfers te behalen, ook als die nog geen effect hebben gesorteerd.

(29)

Om te waarborgen dat de in dit besluit bedoelde algemene doelstellingen en digitale streefcijfers worden verwezenlijkt en dat alle lidstaten daar daadwerkelijk aan bijdragen, moeten de opzet en uitvoering van het monitoring- en samenwerkingsmechanisme garanderen dat er, door middel van een constructieve en inclusieve dialoog tussen de lidstaten en de Commissie. De Commissie moet ervoor zorgen dat het Europees Parlement tijdig over het resultaat van de dialoog wordt geïnformeerd.

(30)

De Commissie moet samen met de lidstaten prognosetrajecten voor de Unie vaststellen teneinde de in dit besluit uiteengezette digitale streefcijfers te verwezenlijken. Die prognosetrajecten moeten, waar mogelijk, door de lidstaten in nationale prognosetrajecten worden omgezet, en, in voorkomend geval, naar behoren rekening houden met de regionale dimensie. De verschillende mate waarin de afzonderlijke lidstaten een bijdrage kunnen leveren aan de verwezenlijking van de digitale streefcijfers, alsmede hun verschillende uitgangspunten, moeten in de nationale prognosetrajecten worden meegenomen en weerspiegeld. De nationale prognosetrajecten moeten helpen bij het beoordelen van de vorderingen op Unie- en nationaal niveau.

(31)

Om ervoor te zorgen dat de samenwerking tussen de Commissie en de lidstaten doelmatig en doeltreffend verloopt, moeten de lidstaten bij de Commissie een nationaal strategisch stappenplan voor het digitale decennium indienen voor de periode tot 2030 (het “nationaal stappenplan”) waarin, indien mogelijk en meetbaar op nationaal niveau, nationale prognosetrajecten worden voorgesteld met daarin een beschrijving van alle geplande, vastgestelde of uitgevoerde instrumenten die zijn bedoeld als bijdrage aan het op Unieniveau verwezenlijken van de in dit besluit vastgestelde algemene doelstellingen en de digitale streefcijfers. De lidstaten moeten in hun nationaal stappenplan informatie kunnen opnemen over de beleidslijnen, maatregelen en acties op regionaal niveau. De nationale stappenplannen moeten worden opgesteld na raadpleging van de voornaamste belanghebbenden, zoals bedrijfsorganisaties, met inbegrip van vertegenwoordigers van kmo’s, sociale partners en het maatschappelijk middenveld, waaronder ouderen en jongeren, alsmede lokale en regionale vertegenwoordigers, en behoren een essentieel instrument te zijn voor het coördineren van het beleid van de lidstaten en voor het waarborgen van de voorspelbaarheid van de markt. De lidstaten moeten oog hebben voor relevante sectorale initiatieven op Unie- en nationaal niveau en samenhang daarmee bevorderen. De toezegging van een lidstaat om een nationaal stappenplan op te stellen teneinde bij te dragen aan de verwezenlijking van de digitale streefcijfers op Unieniveau, belet diezelfde lidstaat niet om strategieën op nationaal of regionaal niveau uit te tekenen en uit te voeren of zich in bepaalde industriële of digitale domeinen te specialiseren.

(32)

Tijdens de samenwerkingscycli tussen de Commissie en de lidstaten kunnen de lidstaten voorstellen doen voor aanpassingen aan hun nationaal stappenplan, zodat er rekening kan worden gehouden met het verloop van de digitale transformatie op Unie- en nationaal niveau en met name kan worden gereageerd op de door de Commissie gedane aanbevelingen voor beleidslijnen, maatregelen en acties. Om een consistente en vergelijkbare aanpak in alle lidstaten te bevorderen en de opstelling van de nationale stappenplannen te vergemakkelijken, moet de Commissie richtsnoeren verstrekken waarin de belangrijkste elementen van de structuur van een nationaal stappenplan en met name de gemeenschappelijke elementen die alle nationale stappenplannen moeten bevatten, nader worden uiteengezet. De richtsnoeren moeten ook voorzien in een algemene aanpak die de lidstaten bij de vaststelling van hun nationale prognosetrajecten moeten volgen.

(33)

Het monitoring- en samenwerkingsmechanisme tussen de Commissie en de lidstaten moet van start gaan met de beoordeling van het nationaal stappenplan en gebaseerd zijn op de gegevens en de beoordeling in het verslag over het digitale decennium, alsmede op de feedback die van relevante belanghebbenden, zoals bedrijfsorganisaties, met inbegrip van vertegenwoordigers van kmo’s, de sociale partners en het maatschappelijk middenveld, alsmede lokale en regionale vertegenwoordigers, is ontvangen.

(34)

Bij het tijdschema voor de samenwerking moet worden bedacht dat het noodzakelijk is om de uitkomsten van een eerdere samenwerkingscyclus toe mee te nemen, evenals de beleidslijnen, maatregelen, acties en eventuele aanpassingen aan de nationale stappenplannen om de twee jaar.

(35)

Om ervoor te zorgen dat de voortgang van de digitale streefcijfers aansluit bij de prognosetrajecten, moeten de lidstaten die volgens het verslag op een bepaald terrein onvoldoende voortgang hebben gemaakt aanpassingen voorstellen van de beleidslijnen, maatregelen en acties waarmee zij op dat kritieke terrein meer vooruitgang denken te boeken. Verder moeten de Commissie en de lidstaten nagaan op welke wijze de lidstaten gezamenlijk en afzonderlijk gehoor hebben gegeven aan de genoemde aanbevelingen voor beleidslijnen, maatregelen en acties in het verslag van het voorgaande jaar. Een lidstaat moet een verzoek kunnen doen om een procedure voor collegiale toetsing in gang te zetten, zodat andere lidstaten de gelegenheid krijgen opmerkingen te maken over de voorstellen die de lidstaat in zijn nationaal stappenplan voornemens is te presenteren, en met name betreffende de vraag in hoeverre die voorstellen geschikt zijn om een bepaald streefcijfer te behalen. De Commissie moet de uitwisseling van ervaringen en beste praktijken vergemakkelijken door middel van collegiale toetsing.

(36)

De Commissie en een of meer lidstaten, of minstens twee lidstaten, moeten gezamenlijke verbintenissen kunnen aangaan die betrekking hebben op gecoördineerde acties die zij ter verwezenlijking van de digitale streefcijfers willen ondernemen, meerlandenprojecten opzetten en andere beleidslijnen, maatregelen en acties op Unie- en nationale niveau afspreken die tot doel hebben om met de prognosetrajecten overeenstemmende voortgang te maken bij het behalen van de die streefcijfers. Een gezamenlijke verbintenis is een initiatief om samen te werken, met name om bij te dragen tot de verwezenlijking van de in dit besluit vastgestelde algemene doelstellingen en digitale streefcijfers. Meerlandenprojecten en Europese consortia voor digitale infrastructuur (EDIC’s) moeten bestaan uit minstens drie deelnemende lidstaten.

(37)

Voor de monitoring van de verwezenlijking van de in dit besluit vastgestelde algemene doelstellingen en digitale streefcijfers, zijn de Commissie en de lidstaten er overeenkomstig artikel 4, lid 3, van het Verdrag van de Europese Unie toe verplicht loyaal samen te werken. De lidstaten moeten derhalve op passende wijze gevolg geven aan elke oproep van de Commissie tot samenwerking, met name wanneer er sprake is van een significante afwijking van het nationaal prognosetraject van de lidstaat of wanneer een dergelijke afwijking gedurende lange tijd niet is aangepakt.

(38)

Voor de verwezenlijking van de in dit besluit vastgestelde algemene doelstellingen en digitale streefcijfers is het van essentieel belang dat de aanbevelingen voor beleidslijnen, maatregelen en acties, evenals de nationale stappenplannen en de aanpassingen daarvan, doeltreffend worden uitgevoerd. Een gestructureerde dialoog met de afzonderlijke lidstaten is essentieel om hen te begeleiden en te ondersteunen bij het vaststellen en uitvoeren van passende maatregelen om vooruitgang te boeken bij de verwezenlijking van hun nationale prognosetrajecten, met name wanneer de lidstaten het noodzakelijk achten om hun nationale stappenplannen aan te passen op basis van de aanbevelingen van de Commissie voor beleidslijnen, maatregelen of acties. De Commissie moet het Europees Parlement en de Raad naar behoren op de hoogte houden, met name over het proces en de resultaten van de gestructureerde dialoog.

(39)

Ter waarborging van transparantie en betrokkenheid van het publiek moet de Commissie met alle belanghebbenden overleggen. Daartoe moet de Commissie nauw samenwerken met belanghebbenden, waaronder het maatschappelijk middenveld en particuliere en publieke actoren zoals publiekrechtelijke instellingen in de onderwijs- en opleidingssectoren of de gezondheidszorg, en moet zij de belanghebbenden raadplegen over maatregelen om de digitale transformatie op Unieniveau te versnellen. Bij de raadpleging van de belanghebbenden moet de Commissie zo inclusief mogelijk te werk gaan en er organen bij betrekken die een belangrijke rol spelen bij de bevordering van de participatie van meisjes en vrouwen in digitaal onderwijs en digitale beroepsloopbanen, om te bevorderen dat er zo veel mogelijk een genderevenwichtige aanpak wordt gevolgd bij de uitvoering van de nationale stappenplannen door de lidstaten. Ook op het niveau van de lidstaten is het belangrijk dat er sprake is van betrokkenheid van belanghebbenden, met name wanneer de lidstaten hun nationaal stappenplan en de eventuele aanpassingen daarvan vaststellen. Zowel op het niveau van de Unie als op nationaal niveau moeten de Commissie en de lidstaten bedrijfsorganisaties, met inbegrip van vertegenwoordigers van kmo’s, sociale partners en het maatschappelijk middenveld, er tijdig en evenredig met de beschikbare middelen bij betrekken.

(40)

Meerlandenprojecten moeten ruimte bieden voor grootschalig ingrijpen op belangrijke terreinen wanneer dat nodig is voor de verwezenlijking van de in dit besluit vastgestelde digitale streefcijfers, met name door middelen van de Unie, de lidstaten en in voorkomend geval particuliere bron te bundelen. Wanneer dat nodig is voor de verwezenlijking van de digitale streefcijfers, moeten de lidstaten er derde landen bij kunnen betrekken die geassocieerd zijn met een Unieprogramma in direct beheer ter ondersteuning van de digitale transformatie van de Unie. Meerlandenprojecten moeten op gecoördineerde wijze worden uitgevoerd, waarbij de Commissie en de lidstaten nauw samenwerken. De Commissie moet een spilfunctie vervullen bij de versnelde uitvoering van meerlandenprojecten, door onder de projectcategorieën die ter indicatie in een bijlage bij dit besluit zijn opgenomen meerlandenprojecten aan te wijzen die klaar zijn om uitgevoerd te worden en door de lidstaten te adviseren bij de keuze van het meest geschikte bestaande uitvoeringsmechanisme, bij de keuze van financieringsbronnen en een combinatie daarvan, en over andere strategische kwesties omtrent de uitvoering van die projecten. In voorkomend geval moet de Commissie richtsnoeren verstrekken over de oprichting van een EDIC als uitvoeringsmechanisme. De lidstaten kunnen desgewenst samenwerken of gecoördineerd optreden op andere gebieden dan die waarin dit besluit voorziet.

(41)

De overheidssteun voor meerlandenprojecten moet met name worden gebruikt om marktfalen of suboptimale investeringsvoorwaarden op evenredige wijze aan te pakken, zonder verstoring van het gelijke speelveld of overlapping met of verdringing van particuliere financiering. Meerlandenprojecten moeten een duidelijke Europese toegevoegde waarde hebben en moeten overeenkomstig het geldende Unierecht en het met het Unierecht overeenstemmende nationale recht worden uitgevoerd.

(42)

Meerlandenprojecten moeten op efficiënte wijze verschillende financieringsbronnen van de Unie en de lidstaten en, in voorkomend geval, financiering uit derde landen die geassocieerd zijn met een Unieprogramma in direct beheer ter ondersteuning van de digitale transformatie van de Unie kunnen aantrekken en combineren, waarbij waar mogelijk synergieën tussen die bronnen moeten worden gevonden. Het moet vooral mogelijk zijn geldmiddelen uit het centraal beheerde programma van de Unie te combineren met middelen die door de lidstaten zijn toegezegd, wat onder bepaalde voorwaarden ook geldt voor bijdragen vanuit de herstel- en veerkrachtfaciliteit, zoals wordt toegelicht in deel 3 van de richtsnoeren van de Commissie aan de lidstaten over hun nationale herstel- en veerkrachtplannen, alsmede met bijdragen uit het Europees Fonds voor regionale ontwikkeling en het Cohesiefonds. Wanneer dat op grond van de aard van een bepaald meerlandenproject gerechtvaardigd is, moeten ook bijdragen van andere entiteiten dan de Unie en de lidstaten worden toegestaan, zoals bijdragen van particulieren.

(43)

In samenwerking met de lidstaten en optredend als coördinator van de meerlandenprojecten, moet de Commissie de lidstaten helpen bij het bepalen van hun belangen bij meerlandenprojecten, hen niet-bindend advies verstrekken bij de keuze van optimale uitvoeringsmechanismen en uitvoeringsondersteuning verlenen en aldus bijdragen aan de breedst mogelijke deelname. De Commissie moet dergelijke steun verlenen, tenzij lidstaten die deelnemen aan een meerlandenproject hiertegen bezwaar maken. De Commissie moet in samenwerking met de deelnemende lidstaten optreden.

(44)

De Commissie moet, op verzoek van de betrokken lidstaten en na beoordeling van dat verzoek, een EDIC kunnen opzetten voor de uitvoering van een meerlandenproject.

(45)

De gastlidstaat moet bepalen of een EDIC voldoet aan de vereisten voor de erkenning als internationale instelling als bedoeld in artikel 143, punt g), en artikel 151, lid 1, punt b), van Richtlijn 2006/112/EG van de Raad (15) en als een internationale instelling als bedoeld in artikel 12, lid 1, punt b), van Richtlijn 2008/118/EG van de Raad (16).

(46)

Om eenvormige voorwaarden te waarborgen voor de uitvoering van dit besluit, moeten aan de Commissie uitvoeringsbevoegdheden worden toegekend met betrekking tot de KPI’s en voor het opzetten van de EDIC’s. Die bevoegdheden moeten worden uitgeoefend in overeenstemming met Verordening (EU) nr. 182/2011 van het Europees Parlement en de Raad (17).

(47)

Dit besluit is niet van toepassing op door de lidstaten genomen maatregelen op het gebied van nationale veiligheid, openbare veiligheid of defensie,

1)

“index van de digitale economie en samenleving” of “DESI”: een jaarlijkse reeks analyse- en meetindicatoren op basis waarvan de Commissie de algemene digitale prestaties van de Unie en de lidstaten over verschillende beleidsdimensies, met inbegrip van de vooruitgang in de richting van de in artikel 4 vastgestelde digitale streefcijfers, monitort;

2)

“meerlandenprojecten”: grootschalige projecten die de verwezenlijking van de in artikel 4 vastgestelde digitale streefcijfers vergemakkelijken, met inbegrip van de financiering van de Unie en de lidstaten, overeenkomstig artikel 10;

3)

“statistiek”: statistiek als gedefinieerd in artikel 3, punt 1, van Verordening (EG) nr. 223/2009 van het Europees Parlement en de Raad (18);

4)

“collegiale toetsing”: een mechanisme waarbij de lidstaten beste praktijken kunnen uitwisselen over specifieke aspecten van de door een bepaalde lidstaat voorgestelde beleidslijnen, maatregelen en acties, en met name over de doeltreffendheid en geschiktheid ervan om bij te dragen tot de verwezenlijking van een specifiek in artikel 4 vastgesteld digitaal streefcijfer, krachtens de in artikel 8 vastgestelde samenwerking;

5)

“prognosetraject”: het prognosetraject per digitaal streefcijfer tot 2030, om de in artikel 4 vastgestelde digitale streefcijfers te verwezenlijken op basis van historische gegevens, indien beschikbaar;

6)

“edge nodes”: capaciteit voor gedistribueerde gegevensverwerking die met het netwerk is verbonden en zich bevindt in de buurt van of in het fysieke eindpunt waar de gegevens worden aangemaakt, en die gedistribueerde reken- en opslagcapaciteit biedt voor gegevensverwerking met lage latentie;

7)

“digitale intensiteit”: de geaggregeerde waarde die aan een onderneming wordt toegekend op basis van het aantal technologieën dat zij gebruikt, ten opzichte van een scorebord van verschillende technologieën, in overeenstemming met de DESI;

8)

“belangrijke overheidsdiensten”: essentiële diensten die door overheidsinstanties worden verleend aan natuurlijke personen bij grote levensgebeurtenissen en aan rechtspersonen in hun beroepsleven;

9)

“geavanceerde digitale vaardigheden”: vaardigheden en professionele competenties waarvoor kennis en ervaring nodig zijn voor het begrijpen, ontwerpen, ontwikkelen, beheren, testen, uitrollen, gebruiken en onderhouden van digitale technologieën, producten en diensten;

10)

“digitale basisvaardigheden”: het vermogen om met behulp van digitale middelen minstens één activiteit op de volgende gebieden uit te voeren: informatie, communicatie en samenwerking, creëren van inhoud, veiligheid en persoonsgegevens, en probleemoplossing;

11)

“eenhoorn”:

12)

“kleine of middelgrote onderneming” of “kmo”: een kleine, middelgrote of micro-onderneming zoals gedefinieerd in artikel 2 van de bijlage bij Aanbeveling 2003/361/EG van de Commissie (19).