MEMORANDUM TA’ SPJEGAZZJONI

1.Il-kuntest tal-politika

Il-volum dejjem jiżdied ta’ trasport bit-triq fl-Unjoni Ewropea jippreżenta bosta sfidi. It-trasport bit-triq hu l-kawża ta’ ħafna mill-emissjonijiet tal-gassijiet serra u ta’ sustanzi li jniġġsu fl-arja mis-settur tat-trasport kollu kemm hu. Filwaqt li tul dawn l-aħħar ftit deċenji tjiebet s-sikurezza fit-toroq fl-UE, dan l-aħħar din ix-xejra kellha ritmu inqas mgħaġġel u aktarx l-UE ma tilħaqx l-objettiv tagħha ta’ tnaqqis ta’ 50 % fil-fatalitajiet bejn l-2010 u l-2020. Barra minn hekk, il-konġestjoni fit-toroq tikkawża kostijiet enormi għall-ekonomija tal-UE. Hemm bżonn tittieħed azzjoni kkoordinata minn bosta fronti biex jiġu indirizzati dawn il-kwistjonijiet u biex ikun evitat li jikkawżaw ħsara serja liċ-ċittadini, l-ekonomija, l-ambjent u l-klima tal-Ewropa.

It-teknoloġiji ġodda li għandhom l-għan li jtejbu l-effiċjenza, is-sikurezza u l-prestazzjoni ambjentali tat-trasport bit-triq jaqdu rwol sinifikanti biex jintlaħqu l-miri tal-Kummissjoni f’dan il-qasam. Wieħed mill-oqsma emerġenti hu dak tas-sistemi ta’ trasport intelliġenti kooperattivi (C-ITS), li permezz tiegħu il-vetturi jinteraġixxu b’mod dirett ma’ xulxin u mal-infrastruttura tat-triq tal-madwar. Fit-trasport bit-triq, is-C-ITS tipikament jinvolvi l-komunikazzjoni minn vettura għal vettura (V2V), mill-vetturi għall-infrastruttura (V2I) u/jew minn infrastruttura għal infrastruttura (I2I), u l-komunikazzjoni bejn il-vetturi u l-persuni mixjin jew iċ-ċiklisti (“mill-vettura għal madwarha”, V2X). Dan jippermetti firxa wiesgħa ta’ servizzi ta’ informazzjoni u ta’ koperazzjoni.

Is-C-ITS huma kategorija ta’ servizzi tal-ITS, ibbażati fuq network miftuħ li jippermettu relazzjoni bejn ħafna u ħafna, jew bejn il-pari, fost l-istazzjonijiet tas-C-ITS. Dan ifisser li l-istazzjonijiet tas-C-ITS kollha, kif iddefiniti minn dan ir-Regolament, jistgħu jiskambjaw messaġġi bejniethom b’mod sigur, u mhumiex limitati għall-iskambju ta’ messaġġi ma’ stazzjon(ijiet) (wieħed) predefinit(i). Is-servizzi tal-ITS li jipprovdu informazzjoni simili, pereżempju permezz tax-xandir diġitali, in-networks ċellulari, jew ir-radju FM, iżda mingħajr il-karatteristiċi ta’ network miftuħ li jippermetti relazzjoni ta’ ħafna u ħafna, jew bejn il-parti, fost l-istazzjonijiet tas-C-ITS, huma barra mill-kamp ta’ applikazzjoni ta’ dan ir-Regolament.

Il-benefiċċji tas-C-ITS ikopru firxa ta’ oqsma u jinkludu iktar sikurezza fit-toroq, inqas konġestjoni, iktar effiċjenza tat-trasport, mobbiltà u affidabbiltà tas-servizzi, inqas użu ta’ enerġija, inqas impatti ambjentali negattivi, u appoġġ għall-iżvilupp ekonomiku. Fl-istess ħin, trid tingħata attenzjoni biex jiġu evitati effetti negattivi potenzjali, eż. iktar domanda tat-traffiku minħabba dan it-titjib, sewwieqa li jesperjenzaw tagħbija eċċessiva ta’ informazzjoni, jew li l-kondiviżjoni addizzjonali tad-data twassal għal riskji ikbar għaċ-ċibersigurtà jew għall-privatezza.

Dan l-aħħar deċenju ġab miegħu żviluppi ġodda notevoli f’teknoloġiji li jiffaċilitaw is-C-ITS. Madankollu, minkejja l-benefiċċji potenzjali, dawn għadhom ma wasslux għal skjerament fuq skala kbira. Fl-2011, il-manifatturi ta’ vetturi tal-UE magħquda fil-Konsorzju ta’ Komunikazzjoni CAR2CAR ħarġu memorandum ta’ qbil konġunt fejn iddikjaraw l-intenzjoni tagħhom ta’ skjerament fuq skala kbira sal-2015, billi s-sistemi jkunu teknoloġikament lesti sa dak iż-żmien. Madankollu, sar evidenti li dan ma jkunx possibbli jekk il-partijiet ikkonċernati prinċipali ma jsegwux approċċ komuni kemm fl-aspett tekniku u mhux tekniku.

Fl-2014, il-Kummissjoni wieġbet billi ħolqot pjattaforma għall-iskjerament ta’ sistemi ta’ trasport intelliġenti kooperattivi fl-UE (il-pjattaforma tas-C-ITS), grupp ta’ esperti li fih l-awtoritajiet nazzjonali, il-partijiet ikkonċernati tas-C-ITS u l-Kummissjoni setgħu jaħdmu flimkien fuq viżjoni komuni u soluzzjonijiet konkreti ta’ implimentazzjoni għall-iskjerament interoperabbli tas-C-ITS fl-UE. Ir-riżultati tal-ħidma estensiva tal-pjattaforma u tal-gruppi ta’ ħidma tagħha ġew ippreżentati fil-qosor fir-rapporti finali 1 għall-Fażi I (2014-2016) u għall-Fażi II (2016-2017).

Bil-pjattaforma C-ROADS 2 , inizjattiva konġunta tal-Istati Membri Ewropej u tal-operaturi tat-toroq biex jiġu ttestjati u implimentati s-servizzi tas-C-ITS fid-dawl tal-armonizzazzjoni u l-interoperabbiltà transfruntieri, kif ukoll l-investimenti sinifikanti fil-livell nazzjonali u f’dak tal-UE (EUR 199 miljun, li EUR 107 miljun minnhom kienu kkofinanzjati mill-Faċilità Nikkollegaw l-Ewropa), 16-il Stat Membru ħadmu flimkien mal-industrija biex jarmonizzaw is-servizzi V2I tas-C-ITS u biex jagħmluhom interoperabbli biex, pereżempju, il-messaġġi dwar ix-xogħlijiet fit-toroq ikunu jistgħu jinftiehmu b’mod konsistenti f’ambjenti ġeografiċi differenti u mill-manifatturi ta’ vetturi differenti. Dan seħħ bis-saħħa ta’ kooperazzjoni bejn il-pjattaforma C-ROADS u l-Konsorzju tal-Komunikazzjoni CAR 2 CAR, li tejbet il-konsistenza fil-messaġġi u fis-sistemi V2V u V2I.

Fl-2016, il-kumpaniji awtomobilistiċi u tat-telekomunikazzjoni ngħaqdu flimkien fl-Assoċjazzjoni Awtomobilistika tal-5G dwar it-teknoloġija għal mobbiltà konnessa u awtomatizzata, inkluż għal servizzi tas-C-ITS. Minħabba f’hekk bdew jeżistu żewġ teknoloġiji għall-komunikazzjoni fuq medda qasira, li jinsabu f’livelli ta’ maturità u ta’ kummerċjalizzazzjoni differenti, u li mhumiex interoperabbli fil-livell tal-aċċess bir-radju.

Il-ħidma tal-pjattaforma tas-C-ITS kienet kontribut essenzjali fil-kuntest tal-istrateġija Ewropea dwar is-C-ITS 3 , li kellha l-għan li tiffaċilita l-konverġenza tal-investimenti u tal-oqfsa regolatorji madwar l-UE biex l-iskjerament ikun jista’ jsir mill-aktar fis possibbli u, b’mod partikolari, biex mill-2019 ikunu jistgħu jiġu skjerati servizzi tas-C-ITS maturi relatati mas-sikurezza. L-istrateġija identifikat il-ħtieġa li jiġi adottat qafas legali xieraq fil-livell tal-UE sal-2018, aktarx permezz ta’ atti delegati skont id-Direttiva 2010/40/UE (id-Direttiva dwar Sistemi ta’ Trasport Intelliġenti (l-ITS)) 4 jew strumenti legali oħra.

Dan ir-Regolament Delegat li jissupplimenta lid-Direttiva 2010/40/UE tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill għandu l-iskop li joħloq ir-rekwiżiti legali minimi għall-interoperabbiltà għas-C-ITS u li jippermetti l-iskjerament fuq skala kbira ta’ sistemi u servizzi tas-C-ITS mill-2019. Id-Direttiva 2010/40/UE (id-Direttiva dwar l-ITS) tirrappreżenta qafas ta’ politika u legali biex jitħaffef l-iskjerament ta’ soluzzjonijiet ta’ trasport innovattivi madwar l-Ewropa. Id-Direttiva tiffoka fuq sistemi ta’ trasport intelliġenti għat-toroq, kif ukoll fuq l-interfaċċa tagħhom ma’ modi oħra ta’ trasport, u tagħti s-setgħa lill-Kummissjoni biex tadotta atti delegati f’erba’ oqsma ta’ prijorità. Id-definizzjoni tal-ispeċifikazzjonijiet għas-C-ITS hi parti mill-qasam ta’ prijorità IV tad-Direttiva.

Il-fokus ta’ dan ir-Regolament Delegat hu fuq servizzi “tal-jum 1”, jiġifieri s-servizzi tas-C-ITS li jridu jiġu skjerati fi żmien qasir u li jikkontribwixxu b’mod partikolari għas-sikurezza fit-toroq u għall-effiċjenza tat-traffiku. Permezz tal-kooperazzjoni bejn grupp wiesa’ ta’ partijiet ikkonċernati mill-industrija u l-awtoritajiet tal-Istati Membri, issa hemm disponibbli speċifikazzjonijiet u standards għal servizzi interoperabbli ta’ prijorità “tal-jum 1” kif ukoll soluzzjoni komuni għas-sigurtà.

2.BAŻI ĠURIDIKA, SUSSIDJARJETÀ U PROPORZJONALITÀ

2.1.Bażi ġuridika

Dan l-att delegat jissupplimenta d-Direttiva 2010/40/UE b’konformità mal-Artikolu 7 tagħha. Regolament hu l-aktar strument legali xieraq għax ma jsejjaħx għal miżuri ta’ traspożizzjoni nazzjonali u b’hekk jiżgura grad ogħla ta’ armonizzazzjoni, inqas piż amministrattiv għall-Istati Membri, aktar ċertezza legali għall-partijiet ikkonċernati pubbliċi u privati, u d-dħul fis-seħħ veloċi.

2.2.Sussidjarjetà u proporzjonalità

Skont il-prinċipju tas-sussidjarjetà (l-Artikolu 5(3) tat-Trattat dwar l-Unjoni Ewropea), azzjoni fil-livell tal-UE jenħtieġ li tittieħed biss meta l-għanijiet previsti ma jkunux jistgħu jinkisbu biżżejjed mill-Istati Membri waħidhom, u li għaldaqstant, minħabba l-iskala jew l-effetti tal-azzjoni proposta, jistgħu jinkisbu aħjar mill-UE.

Filwaqt li s-servizzi tas-C-ITS diġà qed jiġu skjerati permezz ta’ proġetti madwar l-UE, u li bosta Stati Membri u ħafna manifatturi tal-vetturi diġà indikaw li beħsiebhom jibdew jersqu lejn skjerament fuq skala kbira, ħafna minnhom ressqu l-argument li hemm bżonn qafas legali fil-livell tal-UE. L-istandardizzazzjoni mmexxija mill-industrija, permezz ta’ organizzazzjonijiet Ewropej tal-istandardizzazzjoni (ESOs), tikkontribwixxi għall-interoperabbiltà, iżda hi volontarja u tista’ tippermetti forom ta’ implimentazzjoni diverġenti u mhux interoperabbli. Hemm ħafna partijiet ikkonċernati differenti u effetti qawwija fuq in-network, u għalhekk l-ebda parti ikkonċernata ma tista’ tintroduċi soluzzjoni interoperabbli waħidha. B’mod simili, l-istabbiliment ta’ regoli fil-livell nazzjonali aktarx ifixkel il-forniment tas-servizzi kontinwi tas-C-ITS fiż-żona unika Ewropea tat-trasport.

Jeħtieġ tkun żgurata l-kompatibbiltà bejn l-infrastruttura u s-soluzzjonijiet għall-vetturi madwar l-UE, biex jinkisbu l-benefiċċji sħaħ tas-C-ITS. Barra minn hekk, hemm bżonn approċċ aktar armonizzat fil-livell tal-UE biex ikunu żgurati sinerġiji effettivi mal-iskjerament ta’ teknoloġiji ġodda għas-sikurezza u mal-introduzzjoni ta’ mobbiltà konnessa u awtomatizzata (CCAM) madwar l-UE. Mingħajr qafas inkużiv fil-livell tal-UE li jkun validu għall-ġejjieni, aktarx li l-iskjerament jibqa’ frammentat, mhux koordinat u ma jkunx kapaċi jiżgura l-kontinwità ġeografika tas-servizzi tas-C-ITS madwar l-UE u fil-fruntieri esterni tagħha.

Il-konformità ma’ dan ir-Regolament Delegat tkun obbligatorju biss fejn jiġu skjerati servizzi jew stazzjonijiet tas-C-ITS. Filwaqt li l-ispeċifikazzjonijiet tal-UE vinkolanti tabilħaqq jeħtieġu li l-istazzjonijiet tas-C-ITS eżistenti u s-soluzzjonijiet teknoloġiċi ġodda jadattaw għal dawn l-ispeċifikazzjonijiet, dawn tal-aħħar huma essenzjali biex tkun żgurata l-interoperabbiltà tas-servizzi tas-C-ITS madwar l-UE, filwaqt li bl-analiżi ppjanata ikun hemm ċerta flessibbiltà fl-iżvilupp tas-soluzzjonijiet teknoloġiċi. Regolament hu aktar strett minn linja gwida jew rakkomandazzjoni, iżda l-benefiċċji diretti u indiretti mistennija huma proporzjonalment ogħla wkoll. F’dak is-sens, dan l-att delegat hu proporzjonali.

Effett importanti ieħor ta’ dan ir-Regolament Delegat hu li jiżgura l-awtentiċità u l-integrità tal-messaġġi skambjati bejn l-istazzjonijiet tas-C-ITS. Jenħtieġ li dan jagħmilha possibbli li tiġi vvalutata l-affidabbiltà ta’ din l-informazzjoni. Fl-istess ħin, jenħtieġ li jiġi minimizzat l-impatt fuq il-privatezza tal-utenti tat-toroq. Kif xieraq, il-pjattaforma tas-C-ITS żviluppat arkitettura ta’ sigurtà appoġġata minn infrastruttura tal-kjavi pubblika (PKI) li tuża ċertifikati psewdonimi li jinbidlu sikwit. Il-politika komuni tas-sigurtà u taċ-ċertifikat li rriżultat kienet is-suġġett ta’ konsultazzjoni wiesgħa, u ntlaħaq ftehim dwarha bejn il-partijiet ikkonċernati kollha.

2.3.Drittijiet fundamentali

Id-dritt għall-protezzjoni tad-data personali hu garantit skont l-Artikolu 8 tal-Karta tad-Drittijiet Fundamentali tal-Unjoni Ewropea. Jekk il-miżuri previsti f’dan ir-Regolament ikunu jinvolvu l-ipproċessar tad-data personali, dawn iridu jitwettqu b’konformità mad-dritt tal-Unjoni dwar il-protezzjoni tad-data personali, b’mod partikolari r-Regolament Ġenerali dwar il-Protezzjoni tad-Data (il-GDPR) 5 u d-Direttiva dwar il-Privatezza Elettronika 6 .

Fl-10 ta’ Lulju 2017, bħala parti mill-ħidma ta’ tħejjija tagħhom, is-servizzi tal-Kummissjoni kkonsultaw lis-sottogrupp għat-teknoloġija tal-grupp ta’ ħidma skont l-Artikolu 29, li ġie stabbilit skont id-Direttiva dwar il-Protezzjoni tad-Data 7 . L-opinjoni tas-sottogrupp (Ottubru 2017) indikat għadd ta’ azzjonijiet meħtieġa biex jiġi appoġġat l-ipproċessar legali tad-data personali fil-qasam tas-C-ITS. Ġie ċċarat ukoll li, billi dan ir-Regolament ikopri biss l-iskambju ta’ messaġġi bejn l-istazzjonijiet tas-C-ITS, waħdu ma jistax joħloq bażi ġuridika għall-ipproċessar legali tad-data. Minħabba f’hekk, l-obbligi fuq il-kontrolluri tad-data u l-proċessuri tad-data għadhom japplikaw bis-sħiħ. Madankollu, dan ir-Regolament jiċċara li mingħajr bażi ġuridika xierqa u speċifika, id-data personali miġbura jenħtieġ li ma tintużax/terġax tintuża, la għal skopijiet kummerċjali u lanqas bħala riżorsa ġdida għall-infurzar tal-liġi. Barra minn hekk, l-informazzjoni relatata ma’ persuna fiżika identifikata jew identifikabbli jenħtieġ li tiġi pproċessata b’konformità stretta mal-prinċipju tal-minimizzazzjoni tad-data, u dan biss għall-iskopijiet ikkwotati f’dan ir-Regolament, u jenħtieġ li ma tinħażinx għal aktar żmien milli jkun meħtieġ. Finalment, l-utenti finali jenħtieġ jiġu infurmati b’mod ċar u komprensiv dwar il-ġbir tad-data u l-arranġamenti għall-perjodi li matulhom tinżamm din id-data.

3.Riżultati tal-evalwazzjonijiet ex post u tal-valutazzjonijiet tal-impatt

•    Evalwazzjonijiet ex post/kontrolli tal-idoneità tal-leġiżlazzjoni eżistenti

Ma kien hemm bżonn issir l-ebda evalwazzjoni ex post għax ma teżisti l-ebda leġiżlazzjoni f’dan il-qasam.

•    Il-ġbir u l-użu tal-għarfien espert

Il-Kummissjoni użat ir-rapporti finali tal-Fażijiet I u II tal-Pjattaforma tas-C-ITS. Barra minn hekk, il-Kummissjoni talbet għarfien espert estern permezz ta’ kuntratt għal studju ta’ appoġġ ta’ valutazzjoni tal-impatt ma’ RICARDO għall-Enerġija u l-Ambjent, bl-appoġġ ta’ TRT u TEPR, li tnieda f’Settembru 2017 u ġie konkluż f’Diċembru 2018.

•    Valutazzjoni tal-impatt

L-inizjattiva għandha l-appoġġ ta’ valutazzjoni tal-impatt li rċeviet opinjoni pożittiva dwaru, b’xi riżervi, wara rieżami mill-Bord tal-Iskrutinju Regolatorju (l-RSB) fl-10 ta’ Ottubru 2018. Ir-riżervi tal-RSB jikkonċernaw żewġ aspetti ewlenin:

·Il-Bord tal-Iskrutinju Regolatorju deherlu li r-rapport ma kienx jiċċara biżżejjed il-ħtieġa għal approċċ b’diversi stadji biex jintlaħqu l-objettivi tal-inizjattiva. Minħabba f’hekk, l-għażla tal-alternattiva ppreferuta ma kinitx toħroġ b’mod ċar mill-analiżi u l-preżentazzjoni tar-rapport.

·L-RSB deherlu wkoll li r-rapport ma jispjegax għalfejn din (għadha) ma tindirizzax it-tħassib tal-partijiet ikkonċernati b’rabta mas-sikurezza tal-utenti vulnerabbli tat-triq u l-impatti ambjentali.

Biex jindirizzaw dawn ir-riżervi, saru dawn iż-żidiet li ġejjin fil-valutazzjoni tal-impatt finali:

·Id-distinzjoni bejn l-alternattivi ta’ politika differenti u l-kunsiderazzjonijiet warajhom ġiet rieżaminata u ċċarata matul il-Valutazzjoni tal-Impatt, b’mod partikolari fit-taqsimiet 5.3, 7 u 8. Issir diskussjoni espliċita dwar il-ħtieġa li ssir valutazzjoni tal-impatt separata għal miżuri leġiżlattivi ta’ segwitu potenzjali, inkluż mandat V2V.

·L-impatt tas-C-ITS fuq l-utenti vulnerabbli tat-triq (il-VRUs) ġie ċċarat aktar fit-taqsimiet 6.1 u 6.5. Ġie enfasizzat li ċerti servizzi tas-C-ITS speċifiċi għall-VRUs għadhom mhumiex maturi biex ikunu jistgħu jiddaħħlu fl-ispeċifikazzjonijiet u għalhekk ġew ikkunsidrati dawn l-alternattivi ta’ politika f’din il-valutazzjoni tal-impatt. It-tħassib tal-partijiet ikkonċernati ġie deskritt f’aktar dettall fl-Anness 2.

·Rigward l-impatti, l-analiżi tas-sensittività fit-taqsima 6.5 ġiet estiża għall-alternattivi ta’ politika kollha, u saru xi aġġustamenti matul ir-rapport biex issir distinzjoni aħjar bejn l-alternattivi ta’ politika. It-taqsima 2 tal-Anness 4 ġiet aġġornata biex tkun tirrifletti li s-servizzi fil-jum 1 għandhom enfasi qawwija fuq is-sikurezza u biex jiġu ċċarati aktar il-limitazzjonijiet tal-analiżi.

·Żdiedet it-taqsima 6.4 biex issir diskussjoni dwar l-impatti tal-alternattivi ta’ politika differenti fuq il-protezzjoni tad-data. F’dan ir-rigward ġie aġġornat ukoll l-Anness 6.

Il-valutazzjoni tal-impatt eżaminat tliet alternattivi ta’ politika wesgħin:

PO1:    Intervent ħafif ibbażat fuq miżuri mhux leġiżlattivi, inkluż linji gwida mhux vinkolanti għal interoperabbiltà tas-servizzi fil-jum 1, komunikazzjoni sigura, protezzjoni tad-data u valutazzjoni tal-konformità;

PO2:    Intervent moderat ibbażat fuq speċifikazzjonijiet skont id-Direttiva ITS. Dan jinkludi elementi simili għal dawk fil-PO1, iżda jagħmilhom legalment vinkolanti permezz ta’ Regolament Delegat. Madankollu, l-Istati Membri u l-industrija jibqgħu liberi li jiddeċiedu jekk jiskjerawx is-C-ITS jew le;

PO3: Intervent qawwi bbażat fuq mandat minn vettura għal vettura (V2V) u t-twaqqif ta’ korpi ta’ governanza. Din l-alternattiva tkompli tibni fuq l-ispeċifikazzjonijiet legalment vinkolanti b’approċċ gradwali, billi tiżgura li l-vetturi ġodda kollha jkunu mgħammra bi stazzjonijiet tas-C-ITS, u b’hekk iżżid drastikament ir-rata ta’ adozzjoni u tilħaq il-livell limitu għal twassil effettiv tas-servizzi (relatat mal-effett tan-network) ferm aktar malajr. Il-PO3 tinkludi miżuri addizzjonali li jappoġġaw l-iskjerament tas-C-ITS u ma jistgħux jiġu introdotti permezz ta’ att delegat biss:

·miżura leġiżlattiva tista’ tipprovdi bażi ġuridika għall-ipproċessar legali ta’ data personali relatata mas-C-ITS. Dan iżid iċ-ċertezza legali u aktarx iwassal għall-forniment ta’ aktar servizzi tas-C-ITS; filwaqt li

·l-assenjar tar-rwoli ta’ governanza lill-korpi legali se jkompli jiżgura l-koordinazzjoni u s-sorveljanza tal-iskjerament tas-C-ITS, u b’hekk ikun żgurat li jitnaqqsu kemm jista’ jkun l-ostakli għall-adozzjoni tas-C-ITS.

L-approċċ ippreferut hu l-PO3 – approċċ gradwali kif previst fid-Direttiva ITS, fejn, wara l-adozzjoni tal-ispeċifikazzjonijiet, titqies inizjattiva separata għall-iskjerament, u b’hekk tkompli ssir analiżi tal-effiċjenza u tal-proporzjonalità ta’ mandat ibbażat fuq l-iżvilupp kontinwu tas-settur tas-C-ITS. Din l-alternattiva ta’ politika titqies l-aktar koerenti u effettiva, li twassal għall-akbar tnaqqis fl-inċidenti, fil-konġestjoni u fl-emissjonijiet tas-CO2.

L-impatti mistennija huma dawn li ġejjin:

·Il-benefiċċji ewlenin huma tnaqqis fl-inċidenti u fil-kostijiet tal-fjuwil, u l-iffrankar tal-ħin tal-ivvjaġġar. Barra minn hekk, hemm tnaqqis żgħir fil-kostijiet esterni tal-emissjonijiet tas-CO2 u tas-sustanzi li jniġġsu l-arja. B’kollox, il-benefiċċji monetizzati jammontaw għal EUR 78,9 biljun matul il-perjodu 2020-2035. Din iċ-ċifra issir EUR 128,9 biljun jekk jiġi introdott mandat V2V.

·Il-kostijiet ewlenin għandhom x’jaqsmu mat-tagħmir tas-C-ITS fil-vetturi u fl-infrastruttura ta’ maġenb it-triq. Ġew ivvalutati xi kostijiet oħra ta’ konformità u amministrattivi, iżda jidher li huma minuri meta mqabbla mal-kostijiet ġenerali. B’kollox, il-kostijiet monetizzati jammontaw għal EUR 19,1 biljun relattivi tul il-perjodu 2020-2035, jew EUR 32,3 biljun bl-introduzzjoni ta’ mandat V2V. B’hekk, il-benefiċċji mistennija jisbqu bil-qawwa l-kostijiet mistennija.

·Minkejja li 90 % tal-kostijiet għandhom x’jaqsmu mal-armar tal-flotot tal-vetturi, il-kost biex tiġi mgħammra l-infrastruttura fil-biċċa l-kbira se jħallsu s-settur pubbliku. Iżda l-Istati Membri jibqgħu liberi li jiddeċiedu jekk jiskjerawx jew le.

4.RIŻULTATI TAL-KONSULTAZZJONIJIET

4.1.Laqgħat ma’ esperti maħtura mill-Istati Membri

Għall-iżvilupp ta’ regoli u rekwiżiti fil-livell tal-UE biex jiġi appoġġat l-iskjerament ta’ sistemi u servizzi tas-C-ITS, u b’mod partikolari l-interoperabbiltà u l-kontinwità tas-servizzi V2V u V2I madwar l-UE, jeħtieġ issir kooperazzjoni mill-qrib bejn il-partijiet ikkonċernati (il-manifatturi, il-fornituri ta’ servizz u l-awtoritajiet kompetenti). L-Istati Membri tal-UE u l-pajjiżi tal-EFTA ntalbu jinnominaw esperti biex jattendu sensiela ta’ 13-il laqgħa mas-servizzi tal-Kummissjoni fi Brussell, bejn it-23 ta’ Mejju 2017 u t-3 ta’ Ottubru 2018, biex jgħinu fit-tfassil tal-abbozz ta’ Regolament. Barra minn hekk, ġew mistiedna wkoll xi esperti mill-Parlament Ewropew, u l-Kummissjoni ospitat għadd ta’ laqgħat bilaterali mal-Istati Membri.

4.2.Konsultazzjoni mal-partijiet ikkonċernati

Mill-10 ta’ Ottubru 2017 sat-12 ta’ Jannar 2018 (13-il ġimgħa) saret konsultazzjoni pubblika miftuħa fuq is-sit web tal-Kummissjoni li rċeviet 139 kontribut. Il-konsultazzjoni pubblika kienet ibbażata fuq kwestjonarju li jesplora l-opinjonijiet tal-partijiet ikkonċernati dwar il-komponenti ewlenin tal-valutazzjoni tal-impatt: il-problema prinċipali, il-motivaturi tagħha, miżuri ta’ politika possibbli u l-impatti probabbli tagħhom, u r-rilevanza tal-azzjoni fil-livell tal-UE.

Twettqu bosta studji tal-każ bħala parti minn studju ta’ sostenn:

·disgħa dwar proġetti ta’ skjerament tas-C-ITS tal-UE; u

·tlieta dwar l-iskjerament tas-C-ITS f’pajjiżi oħra (l-Istati Uniti, l-Awstralja u l-Ġappun); dawn kienu jinvolvu intervisti ma’ rappreżentanti superjuri bejn Ottubru 2017 u Frar 2018.

L-istudji tal-każ kollha ffukaw fuq dawn l-aspetti tal-iskjerament tas-C-ITS li ġejjin: l-objettivi, il-progress, l-ostakli, il-ġbir ta’ data u l-ispejjeż fil-qasam ikkonċernat. Fl-istudji tal-każ tal-UE, ir-rispondenti ntalbu wkoll jipprovdu rispons dwar id-definizzjoni tal-problema, il-miżuri ta’ politika u l-alternattivi, kif ukoll il-monitoraġġ u l-evalwazzjoni ta’ din l-inizjattiva ta’ politika.

Fid-9 ta’ Frar 2018 saret sessjoni ta’ ħidma mal-partijiet ikkonċernati biex tinġabar informazzjoni/data speċifika u l-fehmiet u s-suġġerimenti tal-esperti u tal-partijiet ikkonċernati. Kien hemm parteċipazzjoni tajba għas-sessjoni ta’ ħidma, b’aktar minn 140 parteċipant.

Fis-6 ta’ Settembru 2018 u fid-29 ta’ Jannar 2019, il-Kummissjoni ppreżentat l-objettiv u l-kamp ta’ applikazzjoni tar-Regolament lill-membri tal-Kumitat għat-Trasport u t-Turiżmu.

L-abbozz tar-Regolament kien soġġett għal konsultazzjoni pubblika permezz tal-Portal għal Regolamentazzjoni Aħjar bejn il-11 ta’ Jannar 2019 u t-8 ta’ Frar 2019, li rċieviet 100 kontribut.

4.3.Teknoloġiji tal-komunikazzjoni tas-C-ITS

Kwistjoni importanti partikolari għas-C-ITS hi t-teknoloġiji tal-komunikazzjoni li jistgħu jintużaw biex jiġu skambjati l-messaġġi bejn l-istazzjonijiet tas-C-ITS. Din hi marbuta direttament mal-ħtieġa li jkun żgurat li kulħadd ikun jista’ jikkomunika ma’ kulħadd (l-interoperabbiltà), u li kulħadd ikun jista’ jibqa’ jikkomunika ma’ kulħadd (il-kompatibbiltà).

Il-kisba sħiħa tal-benefiċċji tinvolvi ingranaġġ tal-vantaġġi distinti ta’ teknoloġiji differenti u kumplimentari. L-approċċ ta’ “komunikazzjoni ibrida” iżewweġ żewġ tipi ta’ teknoloġiji:

·teknoloġiji tal-komunikazzjoni fuq medda qasira, li joperaw f’banda tal-frekwenzi apposta ta’ 5,9 GHz u li huma l-aktar rilevanti għal servizzi urġenti. L-ITS-G5 ġie żviluppat speċifikament għal dan il-għan u issa hu matur, ittestjat u diġà ġie skjerat; u

·teknoloġiji tal-komunikazzjoni fuq medda itwal, li jingranaw il-kopertura tan-networks eżistenti u jikkollegaw żoni kbar, għajr għal servizzi V2I li mhumiex daqshekk urġenti. It-3G/4G ċellulari huma teknoloġiji maturi li diġà jipprovdu kopertura tajba fi nħawi kbar tal-UE.

L-implimentazzjoni prattika tal-approċċ ta’ komunikazzjoni ibrida, imżewġa mal-ħtieġa li jkunu żgurati l-interoperabbiltà u l-kontinwità tas-servizzi, timponi ċerti għażliet teknoloġiċi. Dawn huma riflessi f’sett minimu ta’ rekwiżiti funzjonali u tekniċi għall-iskambju interoperabbli ta’ messaġġi bejn l-istazzjonijiet tas-C-ITS. Dan mhux mistenni jxekkel l-innovazzjoni ulterjuri, u għalhekk dan ir-Regolament jiżgura li teknoloġiji futuri jistgħu jiġu integrati fit-taħlita tal-“komunikazzjoni ibrida”.

Bi klawżola ta’ rieżami se teħfief l-integrazzjoni ta’ bosta kandidati eżistenti, bħal-LTE-V2X (teknoloġija ta’ komunikazzjoni ċellulari fuq medda qasira) u l-5G, is-sett ta’ teknoloġiji għal networks ċellulari tal-ġenerazzjoni li jmiss. Il-Kummissjoni se tiddiskuti emendi possibbli f’dan ir-Regolament Delegat ma’ grupp ta’ esperti b’mod miftuħ u trasparenti, u tinfurmah b’mod regolari dwar il-progress u l-passi possibbli li jmiss. Il-partijiet ikkonċernati li jkunu diġà qiegħdu xi stazzjonijiet tas-C-ITS fis-servizz jenħtieġ jikkoperaw tul dan il-proċess b’bona fide, b’konformità mal-liġijiet nazzjonali u tal-Unjoni dwar il-kompetizzjoni, biex ikunu żgurati kundizzjonijiet ekwi bejn teknoloġiji differenti u mingħajr ma jfixklu l-iżvilupp ta’ teknoloġiji ġodda. Sabiex fil-futur ikunu jistgħu jsiru żviluppi f’dan il-qasam, dawn il-partijiet ikkonċernati jenħtieġ ukoll jippreparaw il-prodotti tagħhom biex jintegraw ruħhom fit-teknoloġiji futuri.

5.IMPLIKAZZJONIJIET BAĠITARJI

Dan ir-Regolament iħalli xi implikazzjonijiet fuq l-baġit tal-UE.

Biex ikun żgurat li n-network tas-C-ITS jiffunzjona mingħajr xkiel, iridu jitwettqu ċerti kompiti mill-entitajiet ċentrali qabel ma jkun jista’ jiġi stabbilit il-qafas ta’ governanza kollu. Sakemm jiġu stabbiliti entitajiet bħal dawn, il-Kummissjoni se twettaq uħud mill-kompiti – l-aktar dawk relatati mas-sistema tal-UE ta’ ġestjoni tal-kredenzjali ta’ sigurtà tas-C-ITS, il-qafas tal-UE għas-C-ITS għall-forniment ta’ komunikazzjoni affidabbli u sigura abbażi tal-PKI.

Hu importanti li jkun żgurat li l-istazzjonijiet tas-C-ITS jistgħu jiġu rreġistrati fis-sistema ta’ ġestjoni tal-kredenzjali ta’ sigurtà qabel ma jitqiegħdu fis-servizz u jibdew jitħaddmu. Għal dan il-għan, il-kompiti tal-punt ċentrali ta’ kuntatt, il-maniġer tal-lista ta’ fiduċja u l-awtorità tal-politika taċ-ċertifikat tas-C-ITS se jitwettqu mill-Kummissjoni, bħala kompitu kondiviż tal-JRC u d-DĠ MOVE.

Dan mhu se jħalli l-ebda impatt mil-lat ta’ riżorsi umani, għax il-JRC u d-DĠ MOVE iħaddmu jew iċaqilqu l-membri tal-persunal skont kif ikun meħtieġ. Barra minn hekk, il-JRC jibbenefika mill-azzjoni ta’ appoġġ “Arkitettura ta’ sigurtà għal infrastruttura u vetturi konnessi fl-Ewropa” fil-kuntest tad-Deċiżjoni ta’ Implimentazzjoni tal-Kummissjoni C(2016) 1966 8 , li talloka EUR 4 miljun għall-implimentazzjoni tal-Fażi I tas-sistema ta’ ġestjoni tal-kredenzjali ta’ sigurtà (2018-2021). Jekk ikunu meħtieġa azzjonijiet ta’ sostenn ulterjuri, dawn jistgħu jiġu ffinanzjati permezz tal-Faċilità Nikkollegaw l-Ewropa.

REGOLAMENT DELEGAT TAL-KUMMISSJONI (UE) .../...

ta’ 13.3.2019

li jissupplimenta d-Direttiva 2010/40/UE tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill fir-rigward tal-iskjerament u l-użu operattiv ta’ sistemi ta’ trasport intelliġenti kooperattivi

(Test b’rilevanza għaż-ŻEE)

IL-KUMMISSJONI EWROPEA,

Wara li kkunsidrat it-Trattat dwar il-Funzjonament tal-Unjoni Ewropea,

Wara li kkunsidrat id-Direttiva 2010/40/UE tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill tas-7 ta’ Lulju 2010 dwar il-qafas għall-varar ta’ Sistemi ta’ Trasport Intelliġenti fil-qasam tat-trasport bit-triq u għall-interkonnessjonijiet ma’ modi oħrajn ta’ trasport 9 , u b’mod partikolari l-Artikolu 6(3) flimkien mal-Artikolu 7 tagħha,

Billi:

(1)l-Artikolu 2(1) tad-Direttiva 2010/40/UE jidentifika l-konnessjoni tal-vettura mal-infrastruttura tat-trasport bħala l-qasam ta’ prijorità IV għall-iżvilupp u l-użu tal-ispeċifikazzjonijiet u tal-istandards. Dan jinvolvi, fost l-oħrajn, l-iżvilupp u l-implimentazzjoni ta’ sistemi kooperattivi (minn vettura għal vettura, minn vettura għall-infrastruttura, fejn il-messaġġi jistgħu joriġinaw kemm mill-vettura kif ukoll mill-infrastruttura, u mill-infrastruttura għall-infrastruttura) ibbażati fuq: il-faċilitazzjoni tal-iskambju ta’ data jew informazzjoni bejn il-vetturi, bejn l-infrastrutturi u bejn u il-vetturi u l-infrastruttura; l-użu ta’ format standardizzat tal-messaġġi għall-iskambju ta’ data jew informazzjoni bejn il-vetturi u l-infrastruttura; u d-definizzjoni ta’ infrastruttura ta’ komunikazzjoni għall-iskambju ta’ data jew informazzjoni bejn il-vetturi, bejn l-infrastrutturi u bejn il-vetturi u l-infrastruttura.

(2)Is-sistemi ta’ trasport intelliġenti kooperattivi (C-ITS) jużaw teknoloġiji li jippermettu li l-vetturi fit-toroq jikkomunikaw ma’ xulxin u mal-infrastruttura ta’ maġenb it-triq, inklużi sinjali tat-traffiku. Is-servizzi tas-C-ITS huma kategorija tas-servizzi ITS, ibbażati fuq network miftuħ li jippermetti relazzjoni ta’ ħafna u ħafna, jew bejn il-pari, fost l-istazzjonijiet tas-C-ITS. Dan ifisser li l-istazzjonijiet tas-C-ITS kollha, kif iddefiniti minn dan ir-Regolament, jistgħu jiskambjaw messaġġi bejniethom b’mod sigur, u mhumiex limitati għall-iskambju ta’ messaġġi ma’ stazzjon(ijiet) (wieħed) predefinit(i). L-istazzjonijiet tas-C-ITS ma jeħtiġux rekwiżiti addizzjonali, bħal: li jużaw l-istess softwer jew li jkollhom kont jew relazzjoni kuntrattwali mal-istess entità (eż. l-istess manifattur tal-vettura, awtorità tat-toroq jew fornitur ta’ servizz).

(3)L-istrateġija Ewropea għas-C-ITS 10 identifikat riskju ta’ frammentazzjoni tas-suq intern fil-qasam tas-C-ITS, u ħtieġa biex jiġu stabbiliti r-rekwiżiti minimi għas-servizzi tas-C-ITS biex ikun żgurat l-iskjerament ikkoordinat u koerenti tagħhom. F’dan il-kuntest, il-Kummissjoni ħabbret li, meta xieraq, beħsiebha tuża l-mandat tagħha skont id-Direttiva 2010/40/UE biex tadotta att(i) delegat(i) sal-2018 biex tiżgura l-kompatibbiltà, l-interoperabbiltà u l-kontinwità tas-servizzi tas-C-ITS fl-skjerament u l-użu operattiv tas-servizzi tas-CITS madwar l-Unjoni, abbażi ta’ komunikazzjoni affidabbli u sigura.

(4)Biex jitrawmu u jiġu mmassimizzati l-benefiċċji kollha tas-sikurezza fit-toroq u tal-effiċjenza tat-traffiku tas-servizzi tas-C-ITS, l-ispeċifikazzjonijiet stipulati f’dan ir-Regolament jenħtieġ li japplikaw għan-network sħiħ tat-trasport bit-triq. Dan jinkludi l-interfaċċi tiegħu ma’ modi oħra tat-trasport li huma rilevanti għas-sikurezza fit-toroq jew għall-effiċjenza tat-traffiku, bħal trasversi ferrovjarji, żoni portwarji, eċċ.

(5)L-ispeċifikazzjonijiet stabbiliti f’dan ir-Regolament jenħtieġ li japplikaw għas-servizzi tas-C-ITS kollha, mingħajr preġudizzju għal speċifikazzjonijiet partikolari adottati f’atti oħra skont id-Direttiva 2010/40/UE, b’mod partikolari r-Regolamenti ta’ Delega tal-Kummissjoni (UE) Nru 886/2013 11 u (UE) Nru 962/2015 12 .

(6)Id-Direttiva (UE) 2016/1148 tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill tas-6 ta’ Lulju 2016 dwar miżuri għal livell għoli komuni ta’ sigurtà tan-networks u tas-sistemi tal-informazzjoni madwar l-Unjoni 13 (id-“Direttiva NIS”) tistabbilixxi rekwiżiti li jikkonċernaw il-kapaċitajiet nazzjonali fil-qasam taċ-ċibersigurtà, tistabbilixxi mekkaniżmi biex tissaħħaħ il-koperazzjoni strateġika u operazzjonali bejn l-Istati Membri, u tintroduċi obbligi dwar miżuri tas-sigurtà u notifiki tal-inċidenti fost is-setturi kollha. Billi d-Direttiva NIS telenka l-operaturi tas-Sistemi ta’ Trasport Intelliġenti, kif definit fil-paragrafu 1 tal-Artikolu 4 tad-Direttiva 2010/40/UE, li jkunu operaturi potenzjali ta’ servizzi essenzjali, l-applikazzjoni tad-Direttiva NIS u tar-rekwiżiti imposti skont dan ir-Regolament, xi drabi, tista’ tkun kumplimentari.

(7)Id-Deċiżjoni tal-Kummissjoni 2008/671/KE 14 tarmonizza l-kundizzjonijiet għad-disponibbiltà u l-użu effiċjenti tal-banda tal-frekwenzi 5 875-5 905 MHz għal applikazzjonijiet tal-ITS relatati mas-sikurezza fl-Unjoni.

(8)B’rispons għall-mandat ta’ standardizzazzjoni M/453 15 , l-organizzazzjonijiet Ewropej tal-istandardizzazzjoni (ESOs) – l-Istitut Ewropew tal-Istandards tat-Telekomunikazzjoni (ETSI) u l-Kumitat Ewropew għall-Istandardizzazzjoni (CEN) – żviluppaw standards komuni għall-iskjerament ta’ servizzi tas-C-ITS, li dan ir-Regolament jirreferi għalihom. Dawn l-istandards jipprovdu bażi għall-forniment effettiv tas-servizzi tas-C-ITS prijoritarji, u b’hekk jippermettu lill-maniġers tat-traffiku fit-toroq jieħdu miżuri xierqa u jippreparaw għal awtomatizzazzjoni iktar sikura fit-toroq tal-UE. Ix-xogħol ta’ standardizzazzjoni se jkompli, fost l-oħrajn biex jiġu integrati teknoloġiji oħra u biex ikompli jissaħħaħ is-C-ITS. Għalhekk, il-korpi tal-istandardizzazzjoni rilevanti u l-partijiet ikkonċernati kollha jenħtieġ li jkomplu x-xogħol żviluppat skont il-mandat tal-istandardizzazzjoni M/453, u b’mod konġunt jiżviluppaw soluzzjonijiet li jappoġġaw l-interoperabbiltà u jippermettu li t-teknoloġiji kollha jaqdu r-rwol tagħhom.

(9)Biex tiġi żgurata l-interoperabbiltà, kull stazzjon tas-C-ITS jeħtieġ konfigurazzjoni speċifika ta’ standards (“profil tas-sistema”) li tiddetermina l-implimentazzjoni ta’ diversi standards fakultattivi. Il-profil tas-sistema jiddeskrivi l-interfaċċi esterni meħtieġa għall-komunikazzjoni bejn l-istazzjonijiet tas-C-ITS. Kull stazzjon tas-C-ITS irid jikkonforma mad-Direttiva 2014/53/UE tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill 16 . Il-kooperazzjoni bejn l-industrija u l-awtoritajiet tal-Istati Membri wasslet għall-iżvilupp ta’ profili tas-sistemi armonizzati għall-istazzjonijiet tas-C-ITS ġewwa l-vetturi u l-istazzjonijiet tas-C-ITS ta’ maġenb it-triq li jikkomunikaw fil-banda tal-frekwenzi 5 855-5 925 MHz. Jekk is-servizzi tas-C-ITS kollha se jiġu riċevuti mingħajr xkiel madwar l-Unjoni kollha, huwa meħtieġ approċċ ta’ “komunikazzjoni ibrida”, jiġifieri approċċ li jikkombina t-teknoloġiji ta’ komunikazzjoni komplementari. Fid-dawl tal-pass tal-progress teknoloġiku, l-industrija u l-Istati Membri huma mħeġġa jiżviluppaw – u jarmonizzaw madwar l-Unjoni – profili tas-sistemi komplementari u kompatibbli addizzjonali għal tipi oħra ta’ stazzjonijiet u teknoloġiji tas-C-ITS. Qabel jużaw profili jew teknoloġiji bħal dawn, jenħtieġ li jinfurmaw lill-Kummissjoni biex ikun jista’ jitqies aġġornament ta’ dan ir-Regolament minnufih. Dawn l-aġġornamenti jenħtieġ li jitħejjew f’kooperazzjoni mill-qrib mal-Istati Membri.

(10)In-natura kooperattiva tas-C-ITS teħtieġ li kull stazzjon tas-C-ITS jikkontribwixxi informazzjoni għan-network tas-C-ITS. L-istazzjonijiet tas-C-ITS jenħtieġ li ma jkunux jinterferixxu mal-forniment tas-servizzi tas-C-ITS prijoritarji, mas-servizzi Ewropej ta’ pedaġġ elettroniku jew mat-takografu intelliġenti, jew mal-funzjonament ta’ stazzjonijiet tas-C-ITS oħra.

(11)Hu importanti li l-industrija u l-Istati Membri jimplimentaw soluzzjonijiet tekniċi komuni għall-forniment tas-servizzi tas-C-ITS. B’mod partikolari, jenħtieġ li dawn jiġu żviluppati permezz tal-ESOs, biex tiġi ffaċilitata l-introduzzjoni tas-servizzi tas-C-ITS, tiġi żgurata l-interoperabbiltà u l-kontinwità tas-servizzi madwar l-Unjoni, u jitnaqqsu l-ispejjeż tal-implimentazzjoni. Biex jiġu żgurati l-kompatibbiltà, l-interoperabbiltà u l-kontinwità tas-servizzi tas-C-ITS madwar l-Unjoni, l-istandards u l-profili tas-sistemi msemmija f’dan ir-Regolament jenħtieġ li jintużaw, fejn rilevanti, bħala referenza għall-iżvilupp ta’ teknoloġiji u servizzi tas-C-ITS fil-futur.

(12)Rigward l-iskjerament, jenħtieġ tingħata prijorità lis-servizzi tas-C-ITS li jikkontribwixxu għas-sikurezza fit-toroq u għall-effiċjenza tat-traffiku. Dawk li jikkostitwixxu servizzi minimi tal-informazzjoni dwar it-traffiku universali minimi relatati mas-sikurezza fit-toroq, kif iddefinit fir-Regolament ta’ Delega (UE) Nru 886/2013, jenħtieġ li jiġu pprovduti, fejn possibbli, bħala servizz universali mingħajr ħlas lill-utenti finali fil-punt ta’ użu, b’konformità ma’ dak ir-Regolament.

(13)Biex tiġi żgurata l-interoperabbiltà, kull servizz tas-C-ITS jeħtieġ konfigurazzjoni speċifika ta’ standards, li tissejjaħ profil tas-servizz, u li tiddetermina l-implimentazzjoni ta’ diversi għażliet ta’ standards. Is-servizzi tas-C-ITS jenħtieġ li ma jkunux jinterferixxu mal-forniment ta’ servizzi tas-C-ITS prijoritarji oħra. Il-profili tas-servizz attwali minn vettura għal vettura ġew żviluppati primarjament għall-karozzi tal-passiġġieri. Biex ikunu jistgħu jiġu skjerati dawn is-servizzi jew servizzi simili għall-kategoriji ta’ vetturi oħra, jaf ikun hemm bżonn jiġu żviluppati profili ta’ servizz addizzjonali, jew inkella jsir aġġornament tal-profili ta’ servizz f’dan ir-Regolament.

(14)Id-Deċiżjoni Nru 768/2008/KE tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill 17 tistabbilixxi l-prinċipji komuni u d-dispożizzjonijiet ta’ referenza biex jiġu applikati fil-leġiżlazzjoni settorjali. Għalhekk, din tikkostitwixxi qafas orizzontali ġenerali għal kwalunkwe leġiżlazzjoni ġdida li tarmonizza l-kundizzjonijiet għall-kummerċjalizzazzjoni tal-prodotti. Id-dispożizzjonijiet ta’ referenza tagħha jipprovdu definizzjonijiet u obbligi ġenerali għall-operaturi ekonomiċi, u firxa ta’ proċeduri ta’ valutazzjoni tal-konformità li minnhom il-leġiżlatur ikun jista’ jagħżel dawk xierqa. Biex tiġi żgurata s-sikurezza tas-suq, tistabbilixxi wkoll ir-regoli għall-immarkar CE u d-dispożizzjonijiet ta’ referenza dwar il-proċeduri għat-trattament ta’ prodotti li jippreżentaw riskju. Billi dan ir-Regolament ikopri t-tqegħid fis-suq ta’ stazzjonijiet tas-C-ITS, huwa xieraq li jintużaw id-dispożizzjonijiet ta’ referenza fl-Anness I ta’ dik id-Deċiżjoni, li permezz tagħhom il-manifattur isir responsabbli, fost l-oħrajn, għall-iżgurar tal-konformità mal-leġiżlazzjoni applikabbli kollha; li titfassal dikjarazzjoni ta’ konformità tal-UE; li titwaħħal il-marka ta’ konformità u li titħejja d-dokumentazzjoni teknika xierqa. Jenħtieġ li jiġu rregolati wkoll ir-rwoli u r-responsabbiltajiet ta’ entitajiet oħra, bħar-rappreżentant awtorizzat, l-importatur u d-distributur.

(15)F’dan ir-Regolament, l-istazzjonijiet tas-C-ITS installati fuq il-vetturi, miżmuma fl-idejn jew li jinsabu maġenb l-infrastruttura tat-triq jitqiesu bħala prodotti li jistgħu jitqiegħdu fis-suq bħala assemblaġġi indipendenti, jew inkella bħala partijiet minn assemblaġġi ikbar. Il-punt sa fejn l-istazzjonijiet tas-C-ITS li jridu jiġu installati fuq il-vetturi jikkonformaw mar-rekwiżiti applikabbli jista’ jiġi ttestjat qabel jew wara l-installazzjoni. Fil-każ ta’ stazzjonijiet tas-C-ITS ta’ maġenb it-triq, dan jista’ jiġi ttestjat qabel l-installazzjoni, biex ikunu jistgħu jitqiegħdu fis-suq bħala prodotti indipendenti. Fil-każ tal-istazzjonijiet tas-C-ITS ċentrali, is-sitwazzjoni tista’ tkun differenti, minħabba li spiss dawn jiġu integrati f’ċentri ta’ kontroll tat-traffiku li ma jkunux standardizzati. Billi ċentri ta’ kontroll tat-traffiku bħal dawn jinbnew gradwalment b’konformità mal-iżvilupp taż-żoni tat-traffiku li jimmaniġġjaw, jista’ jkun li dawn ma jkunux jistgħu jiġu ttestjati kompletament qabel jitqiegħdu fis-suq. Fi kwalunkwe każ, il-livell ta’ sigurtà u ta’ fiduċja jenħtieġ li jkun l-istess għall-istazzjonijiet tas-C-ITS kollha, inklużi dawk ċentrali.

(16)Qabel ma kwalunkwe stazzjon tas-C-ITS jitqiegħed fis-servizz u jsir operattiv, huwa neċessarju li tiġi identifikata l-entità li tkun se tiċċekkja li dan ikun akkumpanjat minn dikjarazzjoni ta’ konformità tal-UE u, fejn applikabbli, li tkun twaħħlet il-marka ta’ konformità. Din l-entità jenħtieġ li tirreġistra l-istazzjon fis-sistema tal-UE ta’ ġestjoni tal-kredenzjali ta’ sigurtà tas-C-ITS u tiżgura li dan ikompli jikkonforma mar-rekwiżiti tekniċi matul il-perjodu li jintuża fih. L-entità se tkun l-operatur tal-istazzjon tas-C-ITS u se tkun responsabbli mir-relazzjonijiet mal-utent.

(17)Għal ħafna servizzi tas-C-ITS, huwa essenzjali li jiġu żgurati l-awtentiċità u l-integrità tal-messaġġi tas-C-ITS li jinkludu informazzjoni, bħall-pożizzjonament, il-veloċità u d-direzzjoni. Għalhekk, jenħtieġ li jiġi stabbilit mudell wieħed ta’ fiduċja Ewropew komuni tas-C-ITS għall-istazzjonijiet tas-C-ITS kollha (l-istazzjonijiet tas-C-ITS mobbli kollha, l-istess rekwiżiti għal dawk ġewwa l-vetturi u personali, u l-istazzjonijiet tas-C-ITS fissi kollha, l-istess rekwiżiti għal dawk ċentrali u ta’ maġenb it-triq), irrispettivament mit-teknoloġiji ta’ komunikazzjoni użati. Ir-regoli u r-rekwiżiti ta’ dan il-mudell ta’ fiduċja huma stabbiliti fil-politika taċ-ċertifikat u tas-sigurtà. L-ogħla livell tal-Infrastruttura tal-Kjavi Pubblika (il-PKI) hu l-lista ta’ fiduċja taċ-ċertifikat Ewropew, li jinkludi entrati tal-awtoritajiet taċ-ċertifikazzjoni root fdati kollha fl-Ewropa.

(18)Fil-passat saru xi sforzi biex iwasslu għal rikonoxximent reċiproku taċ-ċertifikati tas-sigurtà tal-prodotti fl-Ewropa. L-aktar eżempju importanti f’dan ir-rigward hu l-Ftehim ta’ Rikonoxximent Reċiproku (l-MRA) tal-Grupp ta’ Uffiċjali Għoljin – Sigurtà tas-Sistemi tal-Informazzjoni (is-SOG-IS), Filwaqt li dan jirrappreżenta l-aktar mudell importanti għall-koperazzjoni u għar-rikonoxximent reċiproku fil-qasam taċ-ċertifikazzjoni tas-sigurtà, is-SOG-IS jinkludi biss uħud mill-Istati Membri tal-Unjoni. Peress li ċ-ċertifikazzjoni tas-sigurtà tal-istazzjonijiet tas-C-ITS hi element importanti taċ-ċertifikat tas-C-ITS u ta’ din il-politika tas-sigurtà, l-MRA tas-SOG-IS jiġi applikat fin-nuqqas ta’ skemi Ewropej ekwivalenti taċ-ċertifikazzjoni taċ-ċibersigurtà skont il-qafas Ewropew taċ-ċibersigurtà rilevanti.

(19)Ċerti stazzjonijiet tas-C-ITS li tqiegħdu fis-suq qabel id-data tal-applikazzjoni ta’ dan ir-Regolament jistgħu ma jikkonformawx għalkollox mar-rekwiżiti tas-C-ITS relatati mas-sigurtà ta’ dan ir-Regolament, għax jaf ikunu diġà ttieħdu xi deċiżjonijiet dwar l-iskjerament tekniku waqt xi stadju aktar kmieni. Biex dawn it-tipi ta’ stazzjonijiet tas-C-ITS ikunu jistgħu jiffurmaw parti min-network tas-C-ITS wara d-data tal-applikazzjoni ta’ dan ir-Regolament, jenħtieġ li tiġi pprovduta proċedura biex titqies ir-reġistrazzjoni ta’ dawn l-istazzjonijiet tas-C-ITS fil-mudell ta’ fiduċja tas-C-ITS.

(20)L-Artikolu 6(6) tad-Direttiva 2010/40/UE jeħtieġ li l-Kummissjoni tadotta speċifikazzjonijiet li jikkonformaw ma’ sett ta’ prinċipji, inkluż l-użu ta’ infrastrutturi bbażati fuq is-satellita, jew fuq kwalunkwe teknoloġija li tipprovdi livelli ta’ preċiżjoni ekwivalenti għall-finijiet tal-applikazzjonijiet u s-servizzi tal-ITS li jeħtieġu servizzi ta’ kronometraġġ u pożizzjonament globali, kontinwi, preċiżi u garantiti. Għalhekk, jixraq tiġi żgurata l-kompatibbiltà tal-istazzjonijiet tas-C-ITS mas-servizzi ta’ valur miżjud ipprovduti mill-programmi Galileo u s-Sistema Ewropea ta’ Navigazzjoni b’Kopertura Ġeostazzjonarja (“EGNOS”), kif stipulat fir-Regolament (UE) Nru 1285/2013 tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill biex titjieb l-affidabbiltà tal-istazzjonijiet tas-C-ITS.

(21)Il-pjattaforma għall-iskjerament tas-C-ITS fl-Unjoni (il-pjattaforma tas-C-ITS), li ġiet stabbilita f’Novembru 2014 u li kienet preseduta mid-dipartimenti tal-Kummissjoni, żviluppat politika komuni tas-sigurtà u taċ-ċertifikati. Billi l-politika komuni tas-sigurtà u taċ-ċertifikat jenħtieġ li tiġi aġġornata b’konformità mal-progress tekniku u mal-iżvilupp tal-qafas ta’ governanza, il-Kummissjoni jenħtieġ li tkun qed tirrevedi dan ir-Regolament fuq bażi kontinwa biex tinżamm il-koerenza u l-konsistenza.

(22)Biex jiġi żgurat il-funzjonament mingħajr xkiel tan-network tas-C-ITS, iridu jitwettqu ċerti kompiti mill-entitajiet ċentrali qabel ikun jista’ jiġi stabbilit il-qafas ta’ governanza sħiħ. Sakemm jiġu stabbiliti l-entitajiet ċentrali, il-Kummissjoni jenħtieġ li tkun responsabbli għal dawk il-kompiti, inklużi dawk relatati mal-awtorità taċ-ċertifikat tas-C-ITS, il-maniġer tal-lista ta’ fiduċja, u l-punt ta’ kuntatt tas-C-ITS.

(23)Meta l-miżuri previsti f’dan ir-Regolament jinvolvu l-ipproċessar tad-data personali, jenħtieġ li dawn jitwettqu b’konformità mad-dritt tal-Unjoni dwar il-protezzjoni tad-data personali u l-privatezza, b’mod partikolari r-Regolament (UE) 2016/679 18 u, fejn applikabbli, id-Direttiva 2002/58/KE 19 . Dan l-ipproċessar jenħtieġ li jkollu bażi ġuridika xierqa, kif elenkat fl-Artikolu 6 tar-Regolament (UE) Nru 2016/679, li mhijiex prevista minn dan ir-Regolament Delegat.

(24)Mingħajr bażi ġuridika xierqa, id-data personali miġbura jenħtieġ li ma terġax tintuża għal xi skopijiet oħra, bħal skopijiet kummerċjali jew bħala riżorsa ġdida għall-infurzar tal-liġi, sakemm dan ma jkunx ibbażat fuq xi liġi.

(25)L-informazzjoni relatata ma’ persuna fiżika identifikata jew identifikabbli jenħtieġ li tiġi pproċessata b’konformità stretta mal-prinċipju ta’ minimizzazzjoni tad-data u dan biss għall-finijiet speċifikati f’dan ir-Regolament, u jenħtieġ li ma tinħażinx għal aktar żmien milli jkun meħtieġ. Ir-rekwiżiti ta’ sigurtà dwar il-psewdonimizzazzjoni li huma previsti f’dan ir-Regolament jikkontribwixxu għat-tnaqqis tar-riskju tal-użu ħażin tad-data.

(26)L-utenti finali jenħtieġ li jiġu infurmati b’mod ċar u komprensiv dwar l-informazzjoni rilevanti kollha dwar l-ipproċessar tad-data personali tagħhom, b’konformità mar-Regolament (UE) 2016/679.

(27)Kif inhu ddikjarat fil-politika komuni tas-sigurtà u taċ-ċertifikat, żviluppata fil-kuntest tal-pjattaforma tas-C-ITS, il-governanza teħtieġ korpi bl-għamla ta’ kumitati ta’ tmexxija komuni magħmula minn partijiet ikkonċernati, inkluż il-Kummissjoni, l-Istati Membri, l-operaturi tal-infrastruttura tat-triq, u l-manifatturi u l-operaturi tal-istazzjonijiet tas-C-ITS. Sakemm jiġu stabbiliti dawn il-korpi, il-Kummissjoni, bl-assistenza ta’ grupp ta’ esperti li fih ikunu rrappreżentati l-partijiet ikkonċernati rilevanti kollha, jenħtieġ li tkun responsabbli għall-kompiti rilevanti, inklużi dawk relatati mal-governanza, is-superviżjoni u l-awtorità tal-politika taċ-ċertifikat tas-C-ITS. Dan il-grupp ta’ esperti jenħtieġ jinkludi b’mod partikolari rappreżentanti tal-manifatturi u l-operaturi tal-istazzjonijiet tas-C-ITS fin-network tas-C-ITS, kif ukoll partijiet ikkonċernati oħra kkonċernati u awtoritajiet rilevanti tal-Istati Membri.

(28)Il-proċess ta’ konsultazzjoni wiesa’ u inklużiv li wassal għall-iżvilupp tal-politika tas-sigurtà u l-qafas ta’ governanza, kif ukoll tal-politika taċ-ċertifikat (bl-appoġġ tal-partijiet ikkonċernati pubbliċi u privati rilevanti kollha) jenħtieġ li japplika wkoll għall-aġġornament ta’ dan ir-Regolament b’konformità mal-progress tekniku u, fejn ikun il-każ, mal-iżvilupp tal-qafas ta’ governanza.

(29)L-Istati Membri u l-awtoritajiet taċ-ċertifikazzjoni root jenħtieġ li jipprovdu informazzjoni regolari lill-Kummissjoni biex din tkun tista’ timmonitorja l-implimentazzjoni ta’ dan ir-Regolament.

(30)Biex jitqies l-iżvilupp rapidu tas-swieq, tat-teknoloġiji u tas-servizzi ġodda, kif diġà tħabbar fil-programm ta’ ħidma aġġornat tad-Direttiva tal-ITS, hu mistenni li dan ir-Regolament jiġi emendat qabel ma jsir ir-rieżami tal-implimentazzjoni ta’ dan ir-Regolament, li jenħtieġ isir tliet snin wara d-dħul fis-seħħ tiegħu.

Il-kandidat primarju għal emenda bħal din hija l-inklużjoni ta’ networks 3G/4G eżistenti biex jitwasslu s-servizzi tas-C-ITS prijoritarji. Barra minn hekk, l-ispeċifikazzjonijiet għat-teknoloġiji LTE-V2X ġew iffinalizzati fit-3GPP, u attwalment qed jiġu vvalidati l-implimentazzjonijiet tal-prototipi. Attwalment, dawn it-teknoloġiji qed jiġu integrati fin-normi u fl-ispeċifikazzonijiet tekniċi Ewropej, kemm għas-servizzi tas-C-ITS prijoritarji kif ukoll għal servizzi emerġenti ġodda. Fl-aħħar nett, teknoloġiji ġodda li qed jevolvu rapidament, bħall-5G, jistgħu iservu wkoll bħala bażi għas-servizzi tas-C-ITS.

Xi wħud minn dawn l-iżviluppi jistgħu jwasslu għal emenda waħda jew iktar ta’ dan ir-Regolament, ladarba jintbagħat fajl bi speċifikazzjonijiet li jkunu teknikament maturi lill-Kummissjoni. Dawn l-emendi jenħtieġ li jiżguraw approċċ miftuħ u li jibqa’ validu fil-futur, fir-rigward tal-istandards u tal-leġiżlazzjoni. Il-Kummissjoni jenħtieġ tikkonsulta lil grupp ta’ esperti dwar emendi possibbli f’dan ir-Regolament Delegat, b’mod miftuħ u trasparenti, u tinfurmah b’mod regolari dwar il-progress u l-passi possibbli li jmiss. Biex tinżamm il-kontinwità tas-servizzi tas-C-ITS prijoritarji, jenħtieġ li dawn jiżguraw ukoll il-kompatibbiltà u l-interoperabbiltà mal-istazzjonijiet tas-C-ITS eżistenti, li diġà tqiegħdu fis-servizz b’konformità ma’ dan ir-Regolament, jew inkella jispeċifikaw perkors ta’ migrazzjoni xieraq li jqis ukoll l-iżviluppi fis-suq u fit-teknoloġija.

Fid-dawl tal-emendar possibbli ta’ dan ir-Regolament, il-Kummissjoni jenħtieġ li tanalizza l-fajl u tiddiskutih fil-grupp ta’ esperti mingħajr dewmien mhux iġġustifikat, u jenħtieġ li teżamina jekk hijiex meħtieġa bidla fir-rekwiżiti eżistenti. Il-partijiet ikkonċernati li jkunu diġà qiegħdu xi stazzjonijiet tas-C-ITS fis-servizz jenħtieġ jikkoperaw tul dan il-proċess b’bona fide, b’konformità mal-liġijiet nazzjonali u tal-Unjoni dwar il-kompetizzjoni, biex ikunu żgurati kundizzjonijiet ekwi bejn teknoloġiji differenti u mingħajr ma jfixklu l-iżvilupp ta’ teknoloġiji ġodda. Sabiex fil-futur ikunu jistgħu jsiru żviluppi f’dan il-qasam, dawn il-partijiet ikkonċernati jenħtieġ ukoll jippreparaw il-prodotti tagħhom biex jintegraw ruħhom fit-teknoloġiji futuri.

(31)Il-Kontrollur Ewropew għall-Protezzjoni tad-Data ġie kkonsultat b’konformità mal-Artikolu 28(2) tar-Regolament (KE) Nru 45/2001 tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill 20 , u ħareġ opinjoni fi...,

ADOTTAT DAN IR-REGOLAMENT:

Kapitolu I

Dispożizzjonijiet ġenerali

Artikolu 1

Suġġett u kamp ta’ applikazzjoni

1.Dan ir-Regolament jistabbilixxi l-ispeċifikazzjonijiet meħtieġa biex jiġu żgurati l-kompatibbiltà, l-interoperabbiltà u l-kontinwità fl-iskjerament u l-użu operattiv ta’ servizzi tas-C-ITS madwar l-Unjoni, abbażi ta’ komunikazzjoni affidabbli u sigura.

Dan jistabbilixxi kif il-komunikazzjoni minn vettura għal vettura, minn vettura għall-infrastruttura u mill-infrastruttura għall-infrastruttura għandha titwettaq permezz ta’ stazzjonijiet tas-C-ITS, u kif l-istazzjonijiet tas-C-ITS għandhom jitqiegħdu fis-suq u fis-servizz, biex ikunu jistgħu jiġu fornuti s-servizzi tas-C-ITS lill-utenti tal-ITS.

2.Dan ir-Regolament japplika għall-istazzjonijiet tas-C-ITS kollha fil-qasam tat-trasport bit-triq u għall-interfaċċi tagħhom ma’ modi ta’ trasport oħra.

3.L-iskjerament tal-istazzjonijiet tas-C-ITS sar b’konformità mal-Artikolu 5 tad-Direttiva 2010/40/UE. L-Istati Membri għandhom jiddeżinjaw il-parti mill-infrastruttura tan-network tat-trasport tagħhom li hija mgħammra bi stazzjonijiet tas-C-ITS.

Artikolu 2

Definizzjonijiet

Għall-finijiet ta’ dan ir-Regolament, għandhom japplikaw id-definizzjonijiet li ġejjin:

(1)“sistemi ta’ trasport intelliġenti kooperattivi” jew “C-ITS” tfisser sistemi ta’ trasport intelliġenti li jippermettu li l-utenti tal-ITS jikkooperaw billi jiskambjaw messaġġi siguri u affidabbli permezz tas-sistema tal-UE ta’ ġestjoni tal-kredenzjali ta’ sigurtà tas-C-ITS;

(2)“servizz tas-C-ITS” tfisser servizz tal-ITS ipprovdut permezz tas-C-ITS;

(3)“stazzjon tas-C-ITS” tfisser is-sett ta’ komponenti tal-ħardwer u tas-softwer meħtieġa biex jinġabru, jinħażnu, jiġu pproċessati, riċevuti u trażmessi messaġġi siguri u affidabbli biex ikun jista’ jiġi pprovdut servizz tas-C-ITS. Dan jinkludi stazzjonijiet tal-ITS personali, ċentrali, ġewwa vetturi u maġenb it-triq, kif iddefinit f’EN 302 665 v 1.1.1;

(4)“stazzjon tas-C-ITS mobbli” tfisser stazzjon tas-C-ITS installat ġewwa vettura jew fl-għamla ta’ apparat personali li jinżamm fl-idejn;

(5)“stazzjon tas-C-ITS fiss” tfisser stazzjonijiet tas-C-ITS installat f’sistema ċentrali jew fl-infrastruttura ta’ maġenb it-triq;

(6)“stazzjon tas-C-ITS ċentrali” tfisser server ċentrali b’kapaċitajiet integrati ta’ stazzjon tas-C-ITS, bħal f’ċentru ta’ ġestjoni tat-traffiku;

(7)“jagħmel disponibbli fis-suq” tfisser il-forniment ta’ stazzjon tas-C-ITS għad-distribuzzjoni jew l-użu fis-suq tal-Unjoni fil-kuntest ta’ attività kummerċjali, jew suġġett għal ħlas jew inkella mingħajr ħlas;

(8)“tqegħid fis-suq” tfisser li stazzjon tas-C-ITS isir disponibbli għall-ewwel darba fis-suq tal-Unjoni;

(9)it-“tqegħid fis-servizz” ta’ stazzjon tas-C-ITS tfisser l-ewwel użu tiegħu fl-Unjoni għall-finijiet li huwa kien intenzjonat għalihom;

(10)“komunikazzjoni fuq medda qasira” tfisser komunikazzjoni fil-banda tal-frekwenzi 5 855-5 925 MHz;

(11)“servizz tas-C-ITS prijoritarju” tfisser servizz tas-C-ITS li jikkontribwixxi għas-sikurezza fit-toroq u għall-effiċjenza tat-traffiku u li huwa inkluż fl-Anness I;

(12)“profil tas-sistema” tfisser sett minimu ta’ rekwiżiti funzjonali u tekniċi għall-iskambju interoperabbli ta’ messaġġi bejn l-istazzjonijiet tas-C-ITS;

(13)“profil tas-servizz” tfisser sett ta’ speċifikazzjonijiet funzjonali għal messaġġi interoperabbli biex ikun jista’ jiġi pprovdut servizz tas-C-ITS;

(14)“Sistema Globali ta’ Navigazzjoni bis-Satellita” (“GNSS”) tfisser infrastruttura komposta minn konstellazzjoni ta’ satelliti u network ta’ stazzjonijiet tal-art li tipprovdi informazzjoni ta’ kronometraġġ u ta’ ġeolokalizzazzjoni preċiża lill-utenti li jkollhom riċevitur xieraq.

(15)“manifattur” tfisser kwalunkwe persuna fiżika jew ġuridika li tfassal u timmanifattura stazzjon tas-C-ITS jew li tqabbad lil min ifasslilha jew jimmanifatturalha stazzjon tas-C-ITS, u li tikkummerċjalizza dak l-istazzjon tas-C-ITS f’isimha jew taħt it-trademark tagħha;

(16)“operatur ta’ stazzjon tas-C-ITS” tfisser kwalunkwe persuna fiżika jew ġuridika li tkun responsabbli għat-tqegħid fis-servizz u għat-tħaddim ta’ stazzjonijiet tas-C-ITS, b’konformità ma’ dan ir-Regolament;

(17)“rappreżentant awtorizzat” tfisser kwalunkwe persuna fiżika jew ġuridika, stabbilita fl-Unjoni, li tkun irċeviet mandat bil-miktub mingħand manifattur biex taġixxi f’ismu fir-rigward tal-kompiti speċifikati;

(18)“importatur” tfisser kwalunkwe persuna fiżika jew ġuridika stabbilita fl-Unjoni li tqiegħed stazzjon tas-C-ITS minn pajjiż terz fis-suq tal-Unjoni;

(19)“distributur” tfisser kwalunkwe persuna fiżika jew ġuridika fil-katina ta’ provvista, għajr il-manifattur jew l-importatur, li tagħmel stazzjon tas-C-ITS disponibbli fis-suq;

(20)“operatur ekonomiku” tfisser manifattur, rappreżentant awtorizzat, importatur jew distributur;

(21)“sejħa lura” tfisser kwalunkwe miżura li jkollha l-għan li tieħu lura stazzjon tas-C-ITS li jkun diġà tqiegħed għad-dispożizzjoni tal-utent finali;

(22)“irtirar” tfisser kwalunkwe miżura li jkollha l-għan li tipprevjeni li stazzjon tas-C-ITS fil-katina ta’ provvista jsir disponibbli fis-suq;

(23)“marka CE” tfisser marka li permezz tagħha l-manifattur jindika li l-prodott huwa konformi mar-rekwiżiti applikabbli stipulati fil-leġiżlazzjoni tal-Unjoni li tipprevedi t-twaħħil tagħha;

(24)“utent finali” tfisser kwalunkwe persuna fiżika jew ġuridika li, fl-aħħar mill-aħħar, tuża jew tkun biħsiebha tuża stazzjon tas-C-ITS;

(25)“awtorità tas-sorveljanza tas-suq” tfisser awtorità ta’ Stat Membru responsabbli għat-twettiq ta’ sorveljanza tas-suq fit-territorju tiegħu;

(26)“awtorità nazzjonali kompetenti” tfisser kwalunkwe awtorità li hija intitolata tiċċekkja l-konformità ta’ stazzjon tas-C-ITS mal-leġiżlazzjoni applikabbli;

(27)“sistema tal-UE ta’ ġestjoni tal-kredenzjali ta’ sigurtà tas-C-ITS” tfisser il-qafas tas-C-ITS tal-Unjoni Ewropea għall-forniment ta’ komunikazzjoni affidabbli u sigura bl-użu ta’ infrastruttura tal-kjavi pubblika (PKI);

(28)“awtorità ta’ reġistrazzjoni” tfisser l-entità legali u/jew operattiva li tawtentika stazzjon tas-C-ITS u ttih aċċess għas-C-ITS.

(29)“network tas-C-ITS” tfisser l-istazzjonijiet tas-C-ITS operattivi kollha fl-Unjoni;

Artikolu 3

Disponibbiltà fis-suq u/jew tqegħid fis-servizz

Stazzjon tas-C-ITS għandhu jitqiegħed fis-suq u/jew jitqiegħed fis-servizz biss jekk, fejn ikun miżmum b’mod xieraq u użat għall-iskop intenzjonat tiegħu, huwa jkun konformi ma’ dan ir-Regolament.

Artikolu 4

Moviment liberu

Għar-raġunijiet koperti minn dan ir-Regolament, l-Istati Membri ma għandhomx jipprojbixxu, jillimitaw jew ifixklu t-tqegħid fis-suq jew fis-servizz ta’ stazzjonijiet tas-C-ITS li jkunu jikkonformaw ma’ dan ir-Regolament fit-territorju tagħhom.

Kapitolu II

Rekwiżiti tekniċi

Artikolu 5

Rekwiżiti għall-istazzjonijiet tas-C-ITS

1.L-itazzjonijiet tas-C-ITS ġewwa vetturi mfassla għal komunikazzjoni fuq medda qasira għandhom jikkonformaw mar-rekwiżiti stabbiliti fil-profil tas-sistema fit-Taqsima 2 tal-Anness II.

2.L-itazzjonijiet tas-C-ITS ta’ maġenb it-triq imfassla għal komunikazzjoni fuq medda qasira għandhom jikkonformaw mar-rekwiżiti stabbiliti fil-profil tas-sistema fit-Taqsima 3 tal-Anness II.

3.L-istazzjonijiet tas-C-ITS għandhom jibgħatu messaġġi li jippermettu l-forniment ta’ mill-inqas wieħed mis-servizzi tas-C-ITS prijoritarji elenkati fl-Anness I.

4.L-istazzjonijiet tas-C-ITS għandhom ikunu kompatibbli mal-istazzjonijiet tas-C-ITS li jibagħtu messaġġi għas-servizzi tas-C-ITS prijoritarji elenkati fl-Anness I.

5.L-istazzjonijiet tas-C-ITS ma għandhomx jinterferixxu mat-tħaddim tas-servizz Ewropew ta’ pedaġġ elettroniku msemmi fid-Direttiva 2004/52/KE tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill 21 u fid-Deċiżjoni tal-Kummissjoni 2009/750/KE 22 u mat-tħaddim tat-takografu intelliġenti msemmi fir-Regolament (UE) Nru 165/2014 tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill 23 .

6.L-istazzjonijiet tas-C-ITS għandhom ikunu kompatibbli mal-istazzjonijiet tas-C-ITS li jikkonformaw mal-profili tas-sistema stabbiliti fl-Anness II.

7.Meta l-istazzjonijiet tas-C-ITS ikunu jistgħu jaħdmu bil-GNSS, dawn għandhom ikunu kompatibbli mas-servizzi ta’ pożizzjonament u ta’ kronometraġġ li jipprovdu s-sistemi Galileo u EGNOS. Barra minn hekk, l-istazzjonijiet tas-C-ITS jistgħu jkunu kompatibbli ma’ sistemi oħra ta’ navigazzjoni bis-satellita.

Artikolu 6

Rekwiżiti għas-servizzi tas-C-ITS

1.Is-servizzi tas-C-ITS prijoritarji elenkati fl-Anness I għandhom jikkonformaw mar-rekwiżiti tal-profil tas-servizz tas-C-ITS korrispondenti.

2.Kull servizz tas-C-ITS għandu jaħdem mingħajr modifiki mal-profili ta’ servizz kollha, kif stipulat fl-Anness I.

Kapitolu III

Tqegħid ta’ stazzjonijiiet tas-C-ITS fis-suq

Artikolu 7

Obbligi tal-manifatturi tal-istazzjonijiet tas-C-ITS

1.Meta jqiegħdu l-istazzjonijiet tas-C-ITS tagħhom fis-suq, il-manifatturi għandhom jiżguraw li dawn ikunu ġew imfassla u manifatturati b’konformità mar-rekwiżiti stipulati fl-Artikolu 5.

2.Il-manifatturi għandhom ifasslu d-dokumentazzjoni teknika msemmija fil-Parti A tal-Anness V, u jwettqu l-proċedura ta’ valutazzjoni tal-konformità msemmija fil-Parti A tal-Anness V, jew inkella jqabbdu lil min iwettaqha f’isimhom.

3.Fejn il-konformità ta’ stazzjon tas-C-ITS mar-rekwiżiti applikabbli tkun intweriet mill-proċedura ta’ valutazzjoni tal-konformità msemmija fil-Parti A tal-Anness V, il-manifatturi għandhom ifasslu dikjarazzjoni ta’ konformità tal-UE u jwaħħlu l-marka CE.

4.Il-manifatturi għandhom iżommu kemm id-dokumentazzjoni teknika msemmija fil-Parti A tal-Anness V kif ukoll id-dikjarazzjoni ta’ konformità tal-UE għal 10-il sena wara li l-istazzjon tas-C-ITS ikun tqiegħed fis-suq.

5.Il-manifatturi għandhom jiżguraw li jkollhom proċeduri stabbiliti biex il-produzzjoni tas-serje tibqa’ tikkonforma ma’ dan ir-Regolament.

6.Biex jipproteġu s-saħħa u s-sikurezza tal-konsumaturi, fejn jitqies xieraq fir-rigward tar-riskji ppreżentati mill-istazzjonijiet tas-C-ITS, il-manifatturi għandhom:

(a)iwettqu ttestjar ta’ kampjun tal-istazzjonijiet tas-C-ITS ikkummerċjalizzati;

(b)jinvestigaw, u jekk meħtieġ, iżommu reġistru tal-ilmenti, tal-istazzjonijiet tas-C-ITS mhux konformi u tas-sejħiet lura ta’ stazzjonijiet tas-C-ITS;

(c)iżommu lid-distributuri infurmati dwar kwalunkwe monitoraġġ bħal dan.

7.Il-manifatturi għandhom jiżguraw li l-istazzjonijiet tas-C-ITS li huma jkunu qiegħdu fis-suq ikollhom it-tip, il-lott jew in-numru tas-serje, jew inkella xi element ieħor li jippermetti l-identifikazzjoni tagħhom.

8.Fuq l-istazzjon tas-C-ITS jew, fejn ma jkunx possibbli, fuq l-imballaġġ tiegħu jew f’dokument li jakkumpanja l-istazzjon tas-C-ITS, il-manifatturi għandhom jindikaw:

(a)isimhom;

(b)l-isem kummerċjali jew it-trademark irreġistrata tagħhom;

(c)l-indirizz postali tagħhom, li jindika punt uniku fejn huma jistgħu jiġu kkuntattjati.

Id-dettalji ta’ kuntatt għandhom ikunu f’lingwa li tinftiehem faċilment kemm mill-utenti finali kif ukoll mill-awtoritajiet tas-sorveljanza tas-suq.

9.Il-manifatturi għandhom jiżguraw li l-istazzjon tas-C-ITS ikun akkumpanjat minn istruzzjonijiet u informazzjoni dwar is-sikurezza f’lingwa li tkun tista’ tinftiehem faċilment mill-utenti finali, skont kif jiġi ddeterminat mill-Istat Membru kkonċernat. Dawn l-istruzzjonijiet u l-informazzjoni dwar is-sikurezza, kif ukoll kull tip ta’ tikkettar, għandhom ikunu ċari, jistgħu jinftiehmu u jinqraw.

10.Il-manifatturi li jqisu li stazzjon tas-C-ITS li jkunu qiegħdu fis-suq ma jkunx jikkonforma ma’ dan ir-Regolament għandhom jieħdu l-miżuri korrettivi meħtieġa immedjatament biex iġibuh b’konformità, jew inkella biex jirtirawh jew isejħulu lura, kif xieraq. F’każ li l-istazzjon tas-C-ITS ikun jippreżenta riskju, il-manifatturi għandhom jinfurmaw minnufih lill-awtoritajiet tas-sorveljanza tas-suq tal-Istati Membri li fihom huma jkunu għamluh disponibbli, fejn jagħtu d-dettalji, b’mod partikolari, dwar in-nuqqas ta’ konformità u dwar kwalunkwe miżura korrettiva li tkun ittieħdet.

11.Fuq talba mmotivata minn awtorità nazzjonali kompetenti, il-manifatturi għandhom jipprovdulha l-informazzjoni u d-dokumentazzjoni kollha, stampata jew elettronika, li tkun meħtieġa biex tintwera l-konformità tal-istazzjon tas-C-ITS, u dan f’lingwa li tkun tista’ tinftiehem faċilment minn dik l-awtorità. Fuq it-talba tagħha, dawn għandhom jikkooperaw ma’ dik l-awtorità fir-rigward ta’ kwalunkwe azzjoni li tkun ittieħdet biex jiġu eliminati r-riskji ppreżentati mill-istazzjonijiet tas-C-ITS li huma jkunu qiegħdu fis-suq.

Artikolu 8

Rappreżentanti awtorizzati

1.Manifattur jista’ jaħtar rappreżentant awtorizzat permezz ta’ mandat bil-miktub.

2.Ir-rappreżentanti awtorizzati għandhom iwettqu l-kompiti speċifikati fil-mandat riċevut mill-manifattur. Il-mandat għandu jippermetti li r-rappreżentant awtorizzat jagħmel mill-inqas dan li ġej:

(a)iżomm id-dikjarazzjoni ta’ konformità tal-UE u d-dokumentazzjoni teknika għad-dispożizzjoni tal-awtoritajiet nazzjonali tas-sorveljanza tas-suq għal 10-il sena wara li l-istazzjon tas-C-ITS ikun tqiegħed fis-suq;

(b)fuq talba mmotivata minn awtorità nazzjonali kompetenti, jipprovdilha l-informazzjoni u d-dokumentazzjoni kollha meħtieġa biex tintwera l-konformità ta’ stazzjon tas-C-ITS;

(c)fuq it-talba tagħhom, jikkoopera mal-awtoritajiet nazzjonali kompetenti fir-rigward ta’ kwalunkwe azzjoni li tkun ittieħdet biex jiġu eliminati riskji ppreżentati mill-istazzjonijiet tas-C-ITS koperti mill-mandat tagħhom.

L-obbligi stabbiliti fl-Artikolu 7(1) u t-tfassil tad-dokumentazzjoni teknika msemmija fl-Artikolu 7(2) ma għandhomx jagħmlu parti mill-mandat tar-rappreżentant awtorizzat.

Artikolu 9

Obbligi tal-importaturi

1.L-importaturi għandhom iqiegħdu fis-suq tal-Unjoni dawk l-istazzjonijiet tas-C-ITS li jkunu konformi biss.

2.Qabel iqiegħdu stazzjon tas-C-ITS fis-suq, l-importaturi għandhom jiżguraw li:

(a)il-manifattur ikun wettaq il-proċedura ta’ valutazzjoni tal-konformità msemmija fl-Artikolu 7(2);

(b)il-manifattur ikun fassal id-dokumentazzjoni teknika;

(c)l-istazzjon tas-C-ITS ikollu l-marka CE meħtieġa;

(d)il-manifattur ikun ikkonforma mar-rekwiżiti stipulati fl-Artikolu 7(7) u (8).

3.F’każ li importatur iqis li stazzjon tas-C-ITS ma jkunx jikkonforma mar-rekwiżiti msemmija fl-Artikolu 5, ma għandux iqiegħed il-prodott fis-suq sakemm ikun inġieb b’konformità. Fejn l-istazzjon tas-C-ITS ikun jippreżenta riskju, l-importatur għandu jinforma lill-manifattur u lill-awtoritajiet tas-sorveljanza tas-suq dwar dan.

4.Fuq l-istazzjon tas-C-ITS jew, fejn ma jkunx possibbli, fuq l-imballaġġ tiegħu jew f’dokument li jakkumpanja l-istazzjon tas-C-ITS, l-importaturi għandhom jindikaw:

(a)isimhom;

(b)l-isem kummerċjali jew it-trademark irreġistrata tagħhom;

(c)l-indirizz fejn ikunu jistgħu jiġu kkuntattjati.

Id-dettalji ta’ kuntatt għandhom ikunu f’lingwa li tinftiehem faċilment mill-utenti finali u mill-awtoritajiet nazzjonali kompetenti.

5.L-importaturi għandhom jiżguraw li l-istazzjon tas-C-ITS ikun akkumpanjat minn istruzzjonijiet u informazzjoni dwar is-sikurezza f’lingwa li tkun tista’ tinftiehem faċilment mill-utenti finali, skont kif jiġi ddeterminat mill-Istat Membru kkonċernat.

6.L-importaturi għandhom jiżguraw li, waqt li stazzjon tas-C-ITS ikun taħt ir-responsabbiltà tagħhom, il-kundizzjonijiet tal-ħżin jew tat-trasport ma jikkompromettux il-konformità tiegħu mar-rekwiżiti stipulati fl-Artikolu 5.

7.Biex jipproteġu s-saħħa u s-sikurezza tal-konsumaturi, fejn jitqies xieraq fir-rigward tar-riskji ppreżentati mill-istazzjonijiet tas-C-ITS, l-importaturi għandhom:

(a)iwettqu ttestjar ta’ kampjun tal-istazzjon tas-C-ITS ikkummerċjalizzat;

(b)jinvestigaw, u jekk meħtieġ, iżommu reġistru tal-ilmenti, tal-istazzjonijiet tas-C-ITS mhux konformi u tas-sejħiet lura ta’ stazzjonijiet tas-C-ITS;

(c)iżommu lid-distributuri infurmati dwar monitoraġġ bħal dan.

8.L-importaturi li jqisu li stazzjon tas-C-ITS li jkunu qiegħdu fis-suq ma jkunx jikkonforma ma’ dan ir-Regolament għandhom jieħdu l-miżuri korrettivi meħtieġa mingħajr dewmien biex lil dak l-istazzjon tas-C-ITS jagħmluh konformi, jew inkella biex jirtirawh jew isejħulu lura, kif xieraq. F’każ li l-istazzjon tas-C-ITS ikun jippreżenta riskju, l-importaturi għandhom jinfurmaw minnufih lill-awtoritajiet nazzjonali kompetenti tal-Istati Membri li fihom huma jkunu għamluh disponibbli, fejn jagħtu d-dettalji, b’mod partikolari, dwar in-nuqqas ta’ konformità u dwar kwalunkwe miżura korrettiva li tkun ittieħdet.

9.Għal 10-il sena wara li l-istazzjon tas-C-ITS ikun tqiegħed fis-suq, l-importaturi għandhom iżommu kopja tad-dikjarazzjoni ta’ konformità tal-UE għad-dispożizzjoni tal-awtoritajiet tas-sorveljanza tas-suq u għandhom jiżguraw li d-dokumentazzjoni teknika tkun tista’ titqiegħed għad-dispożizzjoni ta’ dawk l-awtoritajiet fuq it-talba tagħhom.

10.Fuq talba mmotivata minn awtorità nazzjonali kompetenti, l-importaturi għandhom jipprovdulha l-informazzjoni u d-dokumentazzjoni kollha, stampata jew elettronika, li tkun meħtieġa biex tintwera l-konformità ta’ stazzjon tas-C-ITS, u dan f’lingwa li tkun tista’ tinftiehem faċilment minn dik l-awtorità. Fuq it-talba tagħha, huma għandhom jikkooperaw ma’ dik l-awtorità fir-rigward ta’ kwalunkwe azzjoni li tkun ittieħdet biex jiġu eliminati r-riskji ppreżentati mill-istazzjonijiet tas-C-ITS li jkunu qiegħdu fis-suq.

Artikolu 10

Obbligi tad-distributuri

1.Meta jagħmlu stazzjon tas-C-ITS disponibbli fis-suq, id-distributuri għandhom jaġixxu b’attenzjoni xierqa fir-rigward tar-rekwiżiti ta’ dan ir-Regolament.

2.Qabel ma jagħmlu stazzjon tas-C-ITS disponibbli fis-suq, id-distributuri għandhom jivverifikaw li:

(a)dan ikollu l-marka CE:

(b)ikun akkumpanjat mill-istruzzjonijiet u l-informazzjoni dwar is-sikurezza msemmija fl-Artikolu 7(9), f’lingwa li tkun tista’ tinftiehem faċilment mill-utenti finali fl-Istat Membru li fih huwa jkun se jsir disponibbli fis-suq;

(c)il-manifattur u l-importatur ikunu kkonformaw mar-rekwiżiti stipulati fl-Artikolu 7(7) u (8) u fl-Artikolu 9(4).

3.F’każ li distributur iqis li stazzjon tas-C-ITS ma jkunx jikkonforma mal-Artikolu 5, ma għandux jagħmlu disponibbli fis-suq sakemm dan ikun inġieb b’konformità. F’każ li l-istazzjon tas-C-ITS ikun jippreżenta riskju, id-distributur għandu jinforma lill-manifattur jew lill-importatur u lill-awtoritajiet tas-sorveljanza tas-suq dwar dan.

4.L-importaturi għandhom jiżguraw li, waqt li stazzjon tas-C-ITS ikun taħt ir-responsabbiltà tagħhom, il-kundizzjonijiet tal-ħżin jew tat-trasport ma jikkompromettux il-konformità tiegħu mar-rekwiżiti fl-Artikolu 5.

5.Id-distributuri li jqisu li stazzjon tas-C-ITS li jkunu qiegħdu fis-suq ma jkunx jikkonforma ma’ dan ir-Regolament jew ma’ kwalunkwe leġiżlazzjoni tal-Unjoni applikabbli oħra għandhom jiżguraw li jittieħdu miżuri korrettivi biex jagħmlu konformi, jew inkella biex jiġi rtirat jew jissejjaħ lura, kif xieraq. F’każ li l-istazzjon tas-C-ITS ikun jippreżenta riskju, id-distributuri għandhom jinfurmaw minnufih lill-awtoritajiet tas-sorveljanza tas-suq tal-Istati Membri li fihom huma jkunu għamluh disponibbli, fejn jagħtu d-dettalji, b’mod partikolari, dwar in-nuqqas ta’ konformità u dwar kwalunkwe miżura korrettiva li tkun ittieħdet.

6.Fuq talba mmotivata minn awtorità nazzjonali kompetenti, id-distributuri għandhom jipprovdulha l-informazzjoni u d-dokumentazzjoni kollha meħtieġa biex tintwera l-konformità ta’ stazzjon tas-C-ITS. Fuq it-talba tagħha, huma għandhom jikkooperaw ma’ dik l-awtorità fir-rigward ta’ kwalunkwe azzjoni li tkun ittieħdet biex jiġu eliminati r-riskji ppreżentati mill-istazzjonijiet tas-C-ITS li jkunu qiegħdu fis-suq.

Artikolu 11

Każijiet fejn l-obbligi tal-manifatturi japplikaw għall-importaturi u għad-distributuri

Fejn importatur jew distributur iqiegħed stazzjon tas-C-ITS fis-suq f’ismu jew taħt it-trademark tiegħu, jew inkella jimmodifika stazzjon tas-C-ITS li jkun diġà tqiegħed fis-suq b’mod li jista’ jaffettwa l-konformità ma’ dan ir-Regolament, huwa għandu jitqies bħala manifattur għall-finijiet ta’ dan ir-Regolament u għandu jkun suġġett għall-obbligi tal-manifattur skont l-Artikolu 7.

Artikolu 12

Identifikazzjoni tal-operaturi ekonomiċi

Meta jintalbu jagħmlu dan, l-operaturi ekonomiċi għandhom jidentifikaw dan li ġej għall-awtoritajiet tas-sorveljanza tas-suq;

(a)kwalunkwe operatur ekonomiku li jkun fornihom bi stazzjon tas-C-ITS;

(b)kwalunkwe operatur ekonomiku li huma jkunu fornewlu stazzjon tas-C-ITS.

L-operaturi ekonomiċi għandhom ikunu jistgħu jippreżentaw l-informazzjoni msemmija fl-ewwel paragrafu għal 15-il sena wara li jkunu ġew fornuti bl-istazzjon tas-C-ITS, u għal 15-il sena wara li jkunu fornew l-istazzjon tas-C-ITS.

Artikolu 13

Dikjarazzjoni ta’ konformità tal-UE

1.Id-dikjarazzjoni ta’ konformità tal-UE għandha tiddikjara li ntwera li ġew issodisfati r-rekwiżiti speċifikati fl-Artikolu 5.

2.Id-dikjarazzjoni ta’ konformità tal-UE għandha tkun strutturata skont il-mudell fil-Parti B tal-Anness V, tinkludi l-elementi speċifikati fil-Parti A tal-Anness V, u għandha tinżamm aġġornata. Għandha tiġi tradotta fil-lingwa jew fil-lingwi meħtieġa mill-Istat Membru fejn l-istazzjon tas-C-ITS jitqiegħed fis-suq.

3.Billi jfassal id-dikjarazzjoni ta’ konformità tal-UE, il-manifattur għandu jassumi r-responsabbiltà għall-konformità tal-istazzjon tas-C-ITS mar-rekwiżiti stabbiliti f’dan ir-Regolament.

4.Meta stazzjon tas-C-ITS ikun suġġett għal iktar minn att wieħed tal-Unjoni li jkun jeħtieġ dikjarazzjoni ta’ konformità tal-UE, għandha titfassal dikjarazzjoni waħda fir-rigward ta’ dawn l-atti kollha. Id-dikjarazzjoni għandha tidentifika l-atti kkonċernati, inklużi r-referenzi għall-pubblikazzjonijiet tagħhom.

Artikolu 14

Prinċipji ġenerali tal-marka CE

Il-marka CE għandha tkun suġġetta għall-prinċipji ġenerali stipulati fl-Artikolu 30 tar-Regolament (KE) Nru 765/2008 tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill 24 .

Artikolu 15

Regoli u kundizzjonijiet għat-twaħħil tal-marka CE

1.Il-marka CE għandha titwaħħal fuq l-istazzjon tas-C-ITS b’mod viżibbli, li tkun tista’ tinqara u li ma titħassarx.

2.Il-marka CE għandha titwaħħal qabel ma l-istazzjon tas-C-ITS jitqiegħed fis-suq. Din tista’ tiġi segwita minn pittogramma jew minn kwalunkwe marka oħra li tindika riskju jew użu speċjali.

Artikolu 16

Sorveljanza tas-suq tal-Unjoni u kontroll tal-istazzjonijiet tas-C-ITS li jidħlu fis-suq tal-Unjoni

L-Artikolu 15(3) u l-Artikoli 16 sa 29 tar-Regolament (KE) Nru 765/2008 għandhom japplikaw għall-istazzjonijiet tas-C-ITS.

Artikolu 17

Proċedura għat-trattament tal-istazzjonijiet tas-C-ITS li jippreżentaw riskju fil-livell nazzjonali

1.F’każ li l-awtoritajiet tas-sorveljanza tas-suq ta’ Stat Membru partikolari jkunu ħadu azzjoni skont l-Artikolu 20 tar-Regolament (KE) Nru 765/2008, jew f’każ li jkollhom raġuni biex jaħsbu li stazzjon tas-C-ITS jippreżenta riskju għas-saħħa jew għas-sikurezza ta’ persuni jew għas-sikurezza fit-toroq u l-effiċjenza tat-traffiku, huma għandhom iwettqu evalwazzjoni tal-istazzjon tas-C-ITS ikkonċernat fejn ikopru r-rekwiżiti applikabbli kollha ta’ dan ir-Regolament. L-operaturi ekonomiċi rilevanti għandhom jikkooperaw magħhom kif meħtieġ.

F’każ li, matul l-evalwazzjoni, l-awtoritajiet tas-sorveljanza tas-suq isibu li l-istazzjon tas-C-ITS ma jkunx jikkonforma mar-rekwiżiti ta’ dan ir-Regolament, huma għandhom jeħtieġu, mingħajr dewmien, li l-operatur ekonomiku rilevanti jieħu l-miżuri korrettivi xierqa kollha biex l-istazzjon tas-C-ITS jinġieb konformi ma’ dawk ir-rekwiżiti, jiġi rtirat mis-suq jew jissejjaħ lura fi ħdan perjodu raġonevoli, b’mod proporzjonali man-natura tar-riskju.

L-Artikolu 21 tar-Regolament (KE) Nru 765/2008 għandu japplika għall-miżuri msemmija fit-tieni subparagrafu ta’ dan il-paragrafu.

2.F’każ li l-awtoritajiet tas-sorveljanza tas-suq iqisu li n-nuqqas ta’ konformità mhuwiex ristrett biss għat-territorju nazzjonali tagħhom, għandhom jinfurmaw lill-Kummissjoni u lill-Istati Membri l-oħra minnufih dwar ir-riżultati tal-evalwazzjoni u dwar il-miżuri li huma jkunu ħtieġu mill-operatur ekonomiku.

3.L-operatur ekonomiku għandu jiżgura li jittieħdu l-miżuri korrettivi xierqa kollha madwar l-Unjoni fir-rigward tal-istazzjonijiet tas-C-ITS kollha kkonċernati li huwa jkun għamel disponibbli fis-suq tal-Unjoni.

4.Fejn l-operatur ekonomiku ma jiħux miżuri korrettivi adegwati fi ħdan il-perjodu msemmi fit-tieni subparagrafu tal-paragrafu 1, l-awtoritajiet tas-sorveljanza tas-suq għandhom jieħdu l-miżuri proviżorji xierqa kollha biex jipprojbixxu jew jillimitaw id-disponibbiltà tal-istazzjon tas-C-ITS fis-suq nazzjonali tagħhom, jew inkella biex jiritirawh minn dak is-suq jew isejħulu lura.

5.L-awtoritajiet tas-sorveljanza tas-suq għandhom jinfurmaw lill-Kummissjoni u lill-Istati Membri l-oħra mingħajr dewmien dwar il-miżuri proviżorji msemmija fil-paragrafu 4. Dik l-informazzjoni għandha tinkludi d-dettalji kollha disponibbli, inklużi:

(a)id-data meħtieġa biex jiġi identifikat stazzjon tas-C-ITS mhux konformi;

(b)l-oriġini tal-istazzjon tas-C-ITS;

(c)ir-riskju involut u n-natura tan-nuqqas ta’ konformità allegat tas-C-ITS mar-rekwiżiti stipulati f’dan ir-Regolament;

(d)in-natura u d-durata tal-miżuri proviżorji li ttieħdu;

(e)l-argumenti mressqa mill-operatur ekonomiku.

6.L-Istati Membri għajr l-Istat Membru li jagħti bidu għall-proċedura għandhom jinfurmaw lill-Kummissjoni u lill-Istati Membri l-oħra mingħajr dewmien dwar:

(a)kull miżura li jkunu adottaw;

(b)kull informazzjoni addizzjonali għad-dispożizzjoni tagħhom relatata man-nuqqas ta’ konformità tal-istazzjon tas-C-ITS ikkonċernat;

(c)kwalunkwe oġġezzjoni li jistgħu jkollhom għall-miżuri proviżorji meħuda mill-Istat Membru li jibda l-proċedura.

7.F’każ li, fi żmien tliet xhur minn meta jirċievu l-informazzjoni msemmija fil-paragrafu 5, l-Istati Membri l-oħra jew il-Kummissjoni ma jkunux oġġezzjonaw għal miżura proviżorja li tkun ittieħdet minn xi Stat Membru, dik il-miżura għandha titqies bħala ġġustifikata. F’każ li l-miżura proviżorja titqies bħala ġġustifikata, l-Istati Membri għandhom jiżguraw li jittieħdu miżuri restrittivi xierqa fir-rigward tal-istazzjon tas-C-ITS ikkonċernat, bħall-irtirar tiegħu mis-suq mingħajr dewmien. 

Artikolu 18

Proċedura ta’ salvagwardja tal-Unjoni

1.F’każ li, wara li tkun tlestiet il-proċedura stipulata fl-Artikolu 17(3) u (4), ikunu tqajmu oġġezzjonijiet kontra xi miżura proviżorja meħuda minn Stat Membru, jew f’każ li l-Kummissjoni tqis li miżura proviżorja tmur kontra l-leġiżlazzjoni tal-Unjoni, il-Kummissjoni għandha tikkonsulta minnufih mal-Istati Membri u mal-operaturi ekonomiċi rilevanti u għandha tevalwa l-miżura proviżorja. Abbażi tar-riżultati ta’ dik l-evalwazzjoni, il-Kummissjoni għandha tiddeċiedi jekk il-miżura nazzjonali hijiex iġġustifikata jew le. 

Il-Kummissjoni għandha tindirizza d-deċiżjoni tagħha lill-Istati Membri kollha u għandha tikkomunikaha minnufih lill-operaturi ekonomiċi rilevanti.

2.Jekk il-miżura proviżorja titqies bħala ġġustifikata fid-deċiżjoni tal-Kummissjoni, l-Istati Membri kollha għandhom jieħdu l-miżuri neċessarji biex jiżguraw li l-istazzjon tas-C-ITS mhux konformi jiġi rtirat mis-suq tagħhom u għandhom jinfurmaw lill-Kummissjoni kif xieraq. Jekk il-miżura proviżorja titqies bħala mhux iġġustifikata, l-Istat Membru kkonċernat għandu jirtiraha.

Artikolu 19

Stazzjonijiet tas-C-ITS konformi li jippreżentaw riskju għas-saħħa u s-sikurezza fil-livell nazzjonali

1.F’każ li, wara evalwazzjoni skont l-Artikolu 17(1), l-awtoritajiet tas-sorveljanza tas-suq ta’ Stat Membru jsibu li, filwaqt li jkun jikkonforma ma’ dan ir-Regolament, stazzjon tas-C-ITS ikun jippreżenta riskju għas-saħħa jew għas-sikurezza tal-persuni jew għal aspetti oħra tal-protezzjoni tal-interess pubbliku, dawk l-awtoritajiet għandhom jordnaw li l-operatur ekonomiku rilevanti jieħu waħda jew iktar mill-miżuri korrettivi li ġejjin, proporzjonalment man-natura tar-riskju:

(a)li jieħu l-miżuri xierqa kollha biex jiżgura li l-istazzjon tas-C-ITS, meta jitqiegħed fis-suq, ma jkomplix jippreżenta dak ir-riskju;

(b)li jirtira l-istazzjon tas-C-ITS mis-suq;

(c)li jsejjaħ lura l-istazzjon tas-C-ITS.

L-awtoritajiet tas-sorveljanza tas-suq għandhom jippreskrivu perjodu raġonevoli, proporzjonali man-natura tar-riskju, li fih l-operatur ekonomiku għandu jieħu l-miżuri msemmija fl-ewwel subparagrafu.

2.L-operatur ekonomiku għandu jiżgura li l-miżura korrettiva tittieħed madwar l-Unjoni fir-rigward tal-istazzjonijiet tas-C-ITS kollha kkonċernati li huwa jkun għamel disponibbli fis-suq tal-Unjoni.

3.L-awtoritajiet tas-sorveljanza tas-suq għandhom jinfurmaw lill-Kummissjoni u lill-Istati Membri l-oħra immedjatament dwar il-miżuri korrettivi li huma jkunu ordnaw skont il-paragrafu 1, kif ukoll dwar id-dettalji disponibbli kollha, inklużi:

(a)id-data neċessarja biex jiġi identifikat l-istazzjon tas-C-ITS ikkonċernat;

(b)l-oriġini u l-katina ta’ provvista tal-istazzjon tas-C-ITS;

(c)in-natura tar-riskju;

(d)in-natura u d-durata tal-miżuri korrettivi.

4.Mingħajr dewmien, il-Kummissjoni għandha tikkonsulta mal-Istati Membri u mal-operaturi ekonomiċi rilevanti, u tevalwa l-miżuri korrettivi ordnati mill-awtoritajiet tas-sorveljanza tas-suq. Abbażi tar-riżultati tal-evalwazzjoni, għandha tiddeċiedi jekk il-miżura hijiex iġġustifikata jew le u, fejn ikun xieraq, tipproponi miżuri xierqa.

5.Il-Kummissjoni għandha tindirizza d-deċiżjoni tagħha lill-Istati Membri kollha u għandha tikkomunikaha immedjatament lill-operatur jew operaturi ekonomiċi.

Artikolu 20

Nuqqas ta’ konformità formali

1.Mingħajr preġudizzju għall-Artikolu 17, Stat Membru għandu jeżiġi li l-operatur ekonomiku rilevanti jtemm in-nuqqas ta’ konformità, fejn isib xi waħda minn dawn li ġejjin:

(a)il-marka CE tkun twaħħlet bi ksur tal-Artikolu 14 jew 15;

(b)il-marka CE ma tkunx twaħħlet;

(c)ma tkunx tfasslet id-dikjarazzjoni ta’ konformità tal-UE;

(d)id-dikjarazzjoni ta’ konformità tal-UE ma tkunx tfasslet b’mod korrett;

(e)id-dokumentazzjoni teknika ma tkunx disponibbli jew ma tkunx kompleta;

(f)l-informazzjoni msemmija fl-Artikolu 5(6) jew fl-Artikolu 7(3) tkun nieqsa, falza jew mhux kompleta;

(g)ma jkunx issodisfat xi rekwiżit amministrattiv ieħor previst fl-Artikolu 5 jew fl-Artikolu 7.

2.Fejn jippersisti n-nuqqas ta’ konformità msemmi fil-paragrafu 1, l-Istat Membru kkonċernat għandu jieħu l-miżuri xierqa kollha biex jillimita jew jipprojbixxi li l-istazzjon tas-C-ITS ikun disponibbli fis-suq jew jiżgura li dan jissejjaħ lura jew jiġi rtirat mis-suq.

Kapitolu IV

Tqegħid fis-servizz u tħaddim tal-istazzjonijiet tas-C-ITS

Artikolu 21

Tqegħid fis-servizz tal-istazzjonijiet tas-C-ITS ċentrali

1.Qabel ma jqiegħdu l-istazzjonijiet tas-C-ITS ċentrali fis-suq, l-operatur tal-istazzjonijiet tas-C-ITS għandu jiżgura li dawn ikunu tfasslu u ġew immanifatturati b’konformità mar-rekwiżiti stipulati fl-Artikolu 5. Għal dan il-għan, għandu jieħu waħda minn dawn l-azzjonijiet li ġejjin:

(a)jixtri stazzjon tas-C-ITS ċentrali li jkun tqiegħed fis-suq b’konformità mal-Kapitolu III. F’dak il-każ, il-paragrafi 2 u 3 ta’ dan l-Artikolu ma għandhomx japplikaw;

(b)jintegra l-kapaċitajiet tal-istazzjon tas-C-ITS f’ċentru ta’ kontroll tat-traffiku jew f’server ċentrali. F’dak il-każ, għandhom japplikaw il-paragrafi 2 u 3 ta’ dan l-Artikolu, u l-Artikoli 7 sa 20 ma għandhomx japplikaw għall-istazzjon tas-C-ITS ċentrali.

2.L-operaturi tal-istazzjonijiet tas-C-ITS għandhom ifasslu d-dokumentazzjoni teknika meħtieġa msemmija fil-Parti C tal-Anness V, u għandhom iwettqu l-proċedura ta’ valutazzjoni tal-konformità msemmija fil-Parti C tal-Anness V. F’każ li l-konformità ta’ stazzjon tas-C-ITS ċentrali mar-rekwiżiti stipulati fl-Artikolu 5 tkun intweriet minn dik il-proċedura, l-operaturi tal-istazzjon tas-C-ITS għandhom ifasslu dikjarazzjoni ta’ konformità tal-UE b’konformtià mal-Parti D tal-Anness V.

3.L-operaturi tal-istazzjonijiet tas-C-ITS għandhom iżommu d-dokumentazzjoni teknika u d-dikjarazzjoni ta’ konformità tal-UE sakemm ikun għadu qed jitħaddem l-istazzjon tas-C-ITS ċentrali.

Artikolu 22

Obbligi tal-operaturi tal-istazzjonijiet tas-C-ITS

1.L-operaturi tal-istazzjonijiet tas-C-ITS għandhom jiżguraw li l-istazzjonijiet tas-C-ITS kollha tagħhom jitqiegħdu fis-servizz u jitħaddmu b’konformità ma’ dan ir-Regolament.

2.Qabel ma jqiegħed stazzjon tas-C-ITS fis-servizz, operatur ta’ stazzjon tas-C-ITS għandu jiċċekkja li:

(a)dan ikollu l-marka CE

(b)id-dokumentazzjoni teknika msemmija fl-Artikolu 7 tkun disponibbli;

(c)l-istazzjon tas-C-ITS huwa ċċertifikat b’konformità mar-rekwiżiti fit-Taqsima 1.6.2 tal-Anness IV.

L-obbligi previsti fil-punti (a) u (b) tal-ewwel subparagrafu ta’ dan il-paragrafu ma għandhomx japplikaw għal stazzjonijiet tas-C-ITS ċentrali mqiegħda fis-servizz b’konformità mal-punt (b) tal-Artikolu 21(1).

Barra minn hekk, qabel ma stazzjon tas-C-ITS jitqiegħed fis-servizz, l-operatur tal-istazzjon tas-C-ITS għandu jirreġistrah fis-sistema tal-UE ta’ ġestjoni tal-kredenzjali ta’ sigurtà tas-CITS, b’konformità mal-Artikolu 23(3).

3.Qabel iqiegħed stazzjon tas-C-ITS fis-servizz, l-operatur ta’ stazzjon tas-C-ITS għandu jiftiehem ma’ sid l-istazzjon tas-C-ITS dwar id-drittijiet u l-obbligi fir-rigward tat-tħaddim, il-manutenzjoni u l-aġġornament tal-istazzjon tas-C-ITS, inkluż dwar kif għandu jiġi infurmat l-utent finali.

4.Fejn stazzjon tas-C-ITS jiġi rreġistrat fis-sistema tal-UE ta’ ġestjoni tal-kredenzjali ta’ sigurtà, huwa għandu jiġi rreġistrat f’reġistru tal-istazzjonijiet tas-C-ITS tal-awtorità ta’ reġistrazzjoni tiegħu, flimkien mal-identifikazzjoni tal-operatur tiegħu. Il-punt ta’ kuntatt tas-C-ITS għandu jżomm lista ta’ reġistri tal-istazzjonijiet tas-C-ITS.

5.L-operatur ta’ stazzjon tas-C-ITS għandu jiżgura li, filwaqt li l-istazzjon tas-C-ITS ikun qed jintuża, huwa jkompli jikkonforma mar-rekwiżiti tal-Artikolu 5, kif applikabbli fiż-żmien meta jitqiegħed fis-servizz.

6.Fejn stazzjon tas-C-ITS ikun se jiġi aġġornat, jew fuq inizjattiva tal-opertatur tiegħu jew inkella kif meħtieġ minn xi emenda għal dan ir-Regolament, l-operatur għandu jiżgura li l-istazzjon tas-C-ITS jikkonforma mal-verżjoni l-iktar riċenti tal-ispeċifikazzjonijiet rilevanti msemmija fl-Artikolu 5.

7.Fejn stazzjon tas-C-ITS ikun se jiġi aġġornat fuq inizjattiva tal-manifattur jew tar-rappreżentant awtorizzat tiegħu, il-manifattur jew ir-rappreżentant awtorizzat u l-operaturi tal-istazzjon tas-C-ITS għandhom jikkooperaw bil-ħsieb li jiżguraw li l-istazzjon tas-C-ITS ikun jikkonforma mal-verżjoni l-iktar riċenti tal-ispeċifikazzjonijiet rilevanti msemmija fl-Artikolu 5.

Kapitolu V

Sigurtà

Artikolu 23

Reġistrazzjoni ta’ stazzjonijiet tas-C-ITS fis-sistema tal-UE ta’ ġestjoni tal-kredenzjali ta’ sigurtà tas-C-ITS

1.Is-sistema tal-UE ta’ ġestjoni tal-kredenzjali ta’ sigurtà tas-C-ITS hija stabbilita għall-forniment ta’ komunikazzjoni affidabbli u sigura bejn l-istazzjonijiet tas-C-ITS.

2.Il-funzjonament tas-sistema tal-UE ta’ ġestjoni tal-kredenzjali ta’ sigurtà tas-C-ITS għandu jikkonforma mar-rekwiżiti:

(a)fl-Anness III (politika taċ-ċertifikat), li jistipula r-rekwiżiti għall-ġestjoni taċ-ċertifikati tal-kjavi pubblika għas-servizzi tas-C-ITS mill-entitajiet li joħorġuhom, kif ukoll l-użu tagħhom mill-entitajiet aħħarija;

(b)fl-Anness IV (politika ta’ sigurtà), li jistipula r-rekwiżiti għall-ġestjoni tas-sigurtà tal-informazzjoni fis-C-ITS.

3.L-istazzjonijiet tas-C-ITS kollha għandhom jiġu rreġistrati u għandhom jikkonformaw mar-regoli tas-sistema tal-UE ta’ ġestjoni tal-kredenzjali ta’ sigurtà tas-C-ITS, b’konformità mal-ispeċifikazzjonijiet stabbiliti fl-Annessi III u IV.

Artikolu 24

Awtorità tal-politika taċ-ċertifikat tas-C-ITS

1.L-awtorità tal-politika taċ-ċertifikat tas-C-ITS għandha tkun responsabbli għall-ġestjoni tal-politika taċ-ċertifikat u għall-awtorizzazzjoni tal-PKI, b’konformità mal-politika taċ-ċertifikat stipulata fl-Anness III.

2.Il-Kummissjoni għandha taġixxi bħala l-awtorità tal-politika taċ-ċertifikat tas-C-ITS sakemm tiġi stabbilita entità ddedikata. 

Artikolu 25

Maniġer tal-lista ta’ fiduċja

1.Il-maniġer tal-lista ta’ fiduċja għandu jkun responsabbli għall-ġenerazzjoni u l-aġġornament tal-Lista ta’ Fiduċja taċ-Ċertifikat Ewropew (“ECTL”), b’konformità mal-politika taċ-ċertifikat stipulata fl-Anness III, kif ukoll għar-rappurtar regolari dwar l-attività lill-awtorità tal-politika taċ-ċertifikat tas-C-ITS fir-rigward tat-tħaddim ġenerali sigur tal-mudell ta’ fiduċja tas-C-ITS.

2.Il-Kummissjoni għandha taġixxi bħala l-maniġer tal-lista ta’ fiduċja sakemm tiġi stabbilita entità ddedikata.

Artikolu 26

Punt ta’ kuntatt tas-C-ITS

1.Il-punt ta’ kuntatt tas-C-ITS għandu jkun responsabbli għat-trattament tal-komunikazzjoni kollha mal-maniġers tal-awtoritajiet taċ-ċertifikazzjoni root, u għall-pubblikazzjoni taċ-ċertifikat tal-kjavi pubblika tal-maniġer tal-lista ta’ fiduċja u tal-ECTL, b’konformità mal-politika taċ-ċertifikat stipulata fl-Anness III.

2.Il-Kummissjoni għandha taġixxi bħala l-punt ta’ kuntatt tas-C-ITS sakemm tiġi stabbilita entità ddedikata.

Artikolu 27

Sistema ta’ ġestjoni tas-sigurtà tal-informazzjoni

Kull operatur ta’ stazzjon tas-C-ITS għandu jopera sistema ta’ ġestjoni tas-sigurtà tal-informazzjoni b’konformità ma’ ISO/IEC 27001 u mar-rekwiżiti addizzjonali fit-Taqsima 1.3.1 tal-Anness IV. 

Artikolu 28

Konformità mal-politika ta’ sigurtà

Perjodikament, l-operaturi tal-istazzjonijiet tas-C-ITS għandhom jitolbu u jiksbu ċertifikazzjoni b’konformità mar-rekwiżiti fit-Taqsima 1.7 tal-Anness IV. 

Kapitolu VI

Implimentazzjoni

Artikolu 29

Implimentazzjoni tan-network tas-C-ITS

1.Il-Kummissjoni għandu jkollha l-kompiti li ġejjin fl-implimentazzjoni tan-network tas-C-ITS:

(a)kompiti ta’ governanza:

(1)tħejjija ta’ aġġornamenti għall-qafas ta’ governanza tas-C-ITS;

(2)appoġġ għall-iżvilupp ta’ prinċipji komuni għall-ipproċessar legali tad-data personali mill-kontrolluri tad-data u l-proċessuri fin-network tas-C-ITS;

(3)taġixxi bħala punt ta’ kuntatt dwar l-implimentazzjoni tan-network tas-C-ITS għall-operaturi u l-manifatturi tal-istazzjonijiet tas-C-ITS, il-gruppi ta’ utenti tal-ITS, u partijiet ikkonċernati minn pajjiżi terzi;

(4)tanalizza dan li ġej:

(a)il-kriterji ta’ valutazzjoni tas-C-ITS li jridu jintużaw mil-laboratorji tal-ittestjar u minn organizzazzjonijiet ta’ valutazzjoni oħra matul il-proċess ta’ valutazzjoni tal-konformità;

(b)l-ispeċifikazzjonijiet ta’ referenza tas-C-ITS, inklużi l-istandards bażiċi u tal-ittestjar li jridu jintużaw matul id-diversi passi tal-proċess ta’ valutazzjoni.

(b)kompiti ta’ superviżjoni: li tiġi ssorveljata l-ġestjoni ta’ inċidenti relatati mas-sigurtà fuq skala kbira u ta’ severità għolja li jkollhom impatt fuq in-network tas-C-ITS kollu kemm hu (inklużi sitwazzjonijiet ta’ rkupru minn diżastri fejn l-algoritmu kriptografiku jkun kompromess).

(c)kompiti tal-awtorità tal-politika taċ-ċertifikat tas-C-ITS:

(1)ġestjoni tal-politika taċ-ċertifikat;

(2)ġestjoni tal-awtorizzazzjoni tal-PKI.

2.Meta tkun qed twettaq il-kompiti msemmija fil-paragrafu 1, il-Kummissjoni għandu jkollha l-assistenza ta’ grupp ta’ esperti b’rappreżentanti minn fost il-partijiet ikkonċernati pubbliċi u privati, b’mod partikolari l-manifatturi u l-operaturi tal-istazzjonijiet tas-C-ITS fin-network tas-C-ITS.

Kapitolu VII

Dispożizzjonijiet finali

Artikolu 30

Miżuri temporanji

Fil-każ ta’ sitwazzjoni ta’ emerġenza li tikkomprometti l-funzjonament xieraq tan-network tas-C-ITS u li jkollha impatt dirett sever fuq is-sikurezza fit-toroq, iċ-ċibersigurtà jew id-disponibbiltà u l-integrità tas-servizzi tas-C-ITS, il-Kummissjoni tista’ tadotta deċiżjoni li tintroduċi miżuri temporanji biex tiġi rrimedjata dik is-sitwazzjoni. Dik id-deċiżjoni għandha tkun limitata strettament għall-indirizzar tal-kawżi u l-konsegwenzi ta’ dik is-sitwazzjoni. Għandha tapplika sakemm dan ir-Regolament jiġi emendat biex tiġi rrimedjata dik is-sitwazzjoni.

Artikolu 31

Rappurtar

1.L-Istati Membri għandhom jimmonitorjaw l-implimentazzjoni ta’ dan ir-Regolament fit-territorju tagħhom, u jirrappurtaw dwar il-progress li jkun sar fl-implimentazzjoni tiegħu fir-rappurtar regolari msemmi fl-Artikolu 17(3) tad-Direttiva 2010/40/UE. B’mod partikolari, ir-rappurtar għandu jkopri:

(a)deskrizzjoni tal-inizjattivi pubbliċi u pubbliċi-privati rilevanti għall-iskjerament tas-C-ITS, inkluż l-objettiv, il-kronoloġija, l-istadji importanti, ir-riżorsi, il-parti(jiet) ikonċernata prinċipali u l-istatus tagħhom;

(b)il-kopertura tan-network tat-toroq, skont it-tip ta’ triq, għal kull servizz tas-C-ITS prijoritarju bejn il-vetturi u l-infrastruttura elenkat fl-Anness I;

(c)l-għadd ta’ stazzjonijiet tas-C-ITS ta’ maġenb it-triq u dawk ċentrali skjerati fit-territorju tagħhom.

L-Istati Membri għandhom jirrappurtaw għall-ewwel darba sas-27 ta’ Awwissu 2020.

2.L-awtoritajiet taċ-ċertifikazzjoni root elenkati fil-lista ta’ fiduċja Ewropea taċ-ċertifikati u li huma speċifikati fl-Anness III għandhom jinnotifikaw lill-Kummissjoni, sal-31 ta’ Diċembru 2020 u sal-31 ta’ Diċembru kull sena sussegwenti, dwar l-għadd ta’ stazzjonijiet tas-C-ITS mobbli u fissi rreġistrati u operattivi fl-awtorità tagħhom.

Artikolu 32

L-istazzjonijiiet tas-C-ITS imqiegħda fis-suq qabel il-31 ta’ Diċembru 2019

1.L-istazzjonijiet tas-C-ITS imqiegħda fis-suq sal-31 ta’ Diċembru 2019, li ma jikkonformawx bis-sħiħ mar-rekwiżiti relatati mas-sigurtà tas-C-ITS ta’ dan ir-Regolament, u l-istazzjonijiet tas-C-ITS tal-istess tip/mudell imqiegħda fis-suq sat-30 ta’ Ġunju 2021, jistgħu jingħataw reġistrazzjoni fil-mudell ta’ fiduċja tas-C-ITS mill-awtorità tal-politika taċ-ċertifikat tas-C-ITS, abbażi ta’ każ b’każ, diment li jiġu ssodisfati l-kundizzjonijiet stabbiliti fil-paragrafu 2. Anki l-istazzjonijiet tas-C-ITS tal-istess tip/mudell użat għas-sostituzzjoni ta’ stazzjonijiet tas-C-ITS difettużi jew miksura msemmija fl-ewwel sentenza, jistgħu jingħataw reġistrazzjoni bl-istess kundizzjonijiet.

2.L-awtorità tal-politika taċ-ċertifikat tas-C-ITS tista’ tirreġistra l-istazzjonijiet tas-C-ITS imsemmija fil-paragrafu 1 fil-mudell ta’ fiduċja tas-C-ITS bil-kundizzjonijiet li ġejjin:

(a)ikun stabbilit l-istess livell ta’ sigurtà u fiduċja kif jeżiġi dan ir-Regolament;

(b)jintwera li l-istazzjonijiet tas-C-ITS rispettivi, u l-proċedura ta’ reġistrazzjoni prevista, ma jkunux joħolqu xi riskju addizzjonali għan-network tas-C-ITS.

3.L-awtorità tal-politika taċ-ċertifikat tas-C-ITS għandha tieħu d-deċiżjoni tagħha abbażi tar-rapport ta’ awditur tal-PKI akkreditat u abbażi ta’ valutazzjoni tal-vulnerabbiltà tas-sigurtà mwettqa minn korp ta’ valutazzjoni tal-konformità.

Artikolu 33

Rieżami

1.Minn [OP: Insert the date: 3 years after the entry into force of this Regulation], il-Kummissjoni għandha tirrieżamina l-implimentazzjoni ta’ dan ir-Regolament u, jekk xieraq, jadotta speċifikazzjonijiet komuni ġodda fi ħdan il-kamp ta’ applikazzjoni ta’ dan ir-Regolament.

2.Jekk il-partijiet ikkonċernati jkun beħsiebhom jiskjeraw metodu jew servizz ta’ komunikazzjoni ġdid jew aġġornat, jew inkella xi soluzzjonijiet innovattivi oħra, inkluż teknoloġiji li bħalissa qed isir ittestjar tal-prototipi tagħhom, fin-network tas-C-ITS, qabelxejn għandhom jippreżentaw fajl lill-Kummissjoni li jkun fih l-ispeċifikazzjonijiet tekniċi u informazzjoni dwar il-grad ta’ maturità u l-kompatibbiltà tas-soluzzjoni innovattiva ma’ dan ir-Regolament. Dawk l-ispeċifikazzjonijiet tekniċi għandhom jiġu żviluppati b’konformità mal-prinċipji tal-aċċess miftuħ, il-kunsens u t-trasparenza, kif iddefinit fl-Anness II tar-Regolament (UE) Nru 1025/2012.

Imbagħad, fi żmien xahrejn (2), il-Kummissjoni għandha tanalizza l-fajl mingħajr dewmien żejjed u tibda tiddiskuti l-fajl fil-grupp ta’ esperti msemmi fl-Artikolu 29(2), fid-dawl ta’ emenda possibbli f’dan ir-Regolament. Il-grupp ta’ esperti għandu jivvaluta l-ħtieġa għal speċifikazzjonijiet komuni li jintegraw is-soluzzjonijiet ġodda fin-network tas-C-ITS u jipprovdu opinjoni, sa mhux aktar tard minn 6 xhur minn meta jirċievi l-fajl. Meta xieraq, iċ-Ċentru Konġunt tar-Riċerka tal-Kummissjoni għandu jappoġġa d-diskussjonijiet rilevanti b’valutazzjoni teknika indipendenti.

Il-preżentazzjoni ta’ soluzzjonijiet innovattivi lill-Kummissjoni u, fejn ikun il-każ, l-emendar sussegwenti ta’ dan ir-Regolament jistgħu jintervjenu f’kull ħin wara d-dħul fis-seħħ ta’ dan ir-Regolament.

3.Biex tinżamm il-kontinwità tas-servizzi tas-C-ITS prijoritarji elenkati fl-Anness I, kull emenda fil-futur għandha tiżgura l-kompatibbiltà u l-interoperabbiltà mal-istazzjonijiet tas-C-ITS eżistenti, li diġà tqiegħdu fis-servizz b’konformità ma’ dan ir-Regolament, jew inkella tispeċifika perkors ta’ migrazzjoni xieraq.

Artikolu 34

Dħul fis-seħħ

Dan ir-Regolament għandu jidħol fis-seħħ fl-għoxrin jum wara dak tal-pubblikazzjoni tiegħu f’Il-Ġurnal Uffiċjali tal-Unjoni Ewropea.

Għandu japplika mill-31 ta’ Diċembru 2019.

Dan ir-Regolament għandu jorbot fl-intier tiegħu u japplika direttament fl-Istati Membri kollha.

Magħmul fi Brussell, 13.3.2019

(1)    https://ec.europa.eu/transport/themes/its/c-its_mt

(2)     https://www.c-roads.eu

(3)    Komunikazzjoni tal-Kummissjoni lill-Parlament Ewropew, lill-Kunsill, lill-Kumitat Ekonomiku u Soċjali Ewropew u lill-Kumitat tar-Reġjuni dwar Strateġija Ewropea dwar is-Sistemi tat-Trasport Intelliġenti u Kooperattivi: l-ewwel pass importanti lejn mobbiltà kooperattiva, konnessa u awtomatizzata (COM/2016/766 final).

(4)    Id-Direttiva 2010/40/UE tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill tas-7 ta’ Lulju 2010 dwar il-qafas għall-varar ta’ Sistemi ta’ Trasport Intelliġenti fil-qasam tat-trasport bit-triq u għall-interkonnessjonijiet ma’ modi oħrajn ta’ trasport (ĠU L 207, 6.8.2010, p. 1).

(5)    Ir-Regolament (UE) 2016/679 tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill tas-27 ta’ April 2016 dwar il-protezzjoni tal-persuni fiżiċi fir-rigward tal-ipproċessar ta’ data personali u dwar il-moviment liberu ta’ tali data, u li jħassar id-Direttiva 95/46/KE (Regolament Ġenerali dwar il-Protezzjoni tad-Data) (ĠU L 119, 4.5.2016, p. 1).

(6)    Id-Direttiva 2002/58/KE tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill tat-12 ta’ Lulju 2002 dwar l-ipproċessar tad-data personali u l-protezzjoni tal-privatezza fis-settur tal-komunikazzjoni elettronika (Direttiva dwar il-privatezza u l-komunikazzjoni elettronika) (ĠU L 201, 31.7.2002, p. 37).

(7)    Id-Direttiva 95/46/KE tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill tal-24 ta’ Ottubru 1995 dwar il-protezzjoni ta’ individwi fir-rigward tal-ipproċessar ta’ data personali u dwar il-moviment liberu ta’ dik id-data (id-Direttiva dwar il-Protezzjoni tad-Data) (ĠU L 281, 23.11.1995, p. 31).

(8)    Id-Deċiżjoni ta’ Implimentazzjoni tal-Kummissjoni tas-7 ta’ April 2016 li temenda d-Deċiżjoni ta’ Implimentazzjoni tal-Kummissjoni C(2014) 1921 li tistabbilixxi Programm ta’ Ħidma Pluriennali 2014-2020 għal assistenza finanzjarja fil-qasam tal-Faċilità Nikkollegaw l-Ewropa (FNE) – is-settur tat-trasport għall-perjodu 2014-2020.

(9)    ĠU L 207, 6.8.2010, p. 1.

(10)    Komunikazzjoni tal-Kummissjoni lill-Parlament Ewropew, lill-Kunsill, lill-Kumitat Ekonomiku u Soċjali Ewropew u lill-Kumitat tar-Reġjuni dwar Strateġija Ewropea dwar is-Sistemi tat-Trasport Intelliġenti u Kooperattivi: l-ewwel pass importanti lejn mobbiltà kooperattiva, konnessa u awtomatizzata (COM(2016) 766 final).

(11)    Ir-Regolament ta’ Delega tal-Kummissjoni (UE) Nru 886/2013 tal-15 ta’ Mejju 2013 li jissupplimenta d-Direttiva 2010/40/UE tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill fir-rigward tad-dejta u l-proċeduri għall-forniment, fejn possibbli, ta’ informazzjoni minima universali dwar it-traffiku stradali marbuta mas-sikurezza b’xejn lill-utenti (ĠU L 247, 18.9.2013, p. 6).

(12)    Ir-Regolament ta’ Delega tal-Kummissjoni (UE) 2015/962 tat-18 ta’ Diċembru 2014 li jissupplimenta d-Direttiva 2010/40/UE tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill fir-rigward tal-forniment tas-servizzi ta’ informazzjoni dwar it-traffiku f’ħin reali fl-UE kollha (ĠU L 157, 23.6.2015, p. 21).

(13)    ĠU L 194, 19.7.2016, p. 1.

(14)    Id-Deċiżjoni tal-Kummissjoni 2008/671/KE tal-5 ta’ Awwissu 2008 dwar l-użu armonizzat tal-ispettru tar-radju fil-faxxa tal-frekwenzi 5 875-5 905 MHz għal applikazzjonijiet relatati mas-sigurtà ta’ Sistemi ta’ Trasport Intelliġenti (ITS) (ĠU L 220, 15.8.2008, p. 24).

(15)    M/453: Il-mandat tal-istandardizzazzjoni indirizzat lil CEN, CENELEC u ETSI fil-qasam tat-teknoloġiji tal-informazzjoni u tal-komunikazzjoni biex tiġi appoġġata l-interoperabbiltà ta’ sistemi kooperattivi għal trasport intelliġenti fil-Komunità Ewropea

(16)    Id-Direttiva 2014/53/UE tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill tas-16 ta’ April 2014 dwar l-armonizzazzoni tal-liġijiet tal-Istati Membri marbuta mat-tqegħid fis-suq ta’ tagħmir tar-radju u li tħassar id-Direttiva 1999/5/KE (ĠU L 153, 22.5.2014, p. 62).

(17)    Id-Deċiżjoni Nru 768/2008/KE tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill tad-9 ta’ Lulju 2008 dwar qafas komuni għall-kummerċjalizzazzjoni ta’ prodotti u li tħassar id-Deċiżjoni 93/465/KEE (ĠU L 218, 13.8.2008, p. 82).

(18)    Ir-Regolament (UE) 2016/679 tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill tas-27 ta’ April 2016 dwar il-protezzjoni tal-persuni fiżiċi fir-rigward tal-ipproċessar ta’ data personali u dwar il-moviment liberu ta’ tali data, u li jħassar id-Direttiva 95/46/KE (Regolament Ġenerali dwar il-Protezzjoni tad-Data) (ĠU L 119, 4.5.2016, p. 1).

(19)    Id-Direttiva 2002/58/KE tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill tat-12 ta’ Lulju 2002 dwar l-ipproċessar tad-data personali u l-protezzjoni tal-privatezza fis-settur tal-komunikazzjoni elettronika (Direttiva dwar il-privatezza u l-komunikazzjoni elettronika) (ĠU L 201, 31.7.2002, p. 37).

(20)    Ir-Regolament (KE) Nru 45/2001 tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill tat-18 ta’ Diċembru 2000 dwar il-protezzjoni ta’ individwu fir-rigward tal-ipproċessar ta’ data personali mill-istituzzjonijiet u l-korpi tal-Komunità u dwar il-movement liberu ta’ dik id-data (ĠU L 8, 12.1.2001, p. 1).

(21)    Id-Direttiva 2004/52/KE tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill tad-29 ta’ April 2004 dwar l-interoperabilità ta’ sistemi elettroniċi dwar taxxi tat-toroq fil-Komunità (ĠU L 166, 30.4.2004, p. 124)

(22)    Id-Deċiżjoni tal-Kummissjoni 2009/750/KE tas-6 ta’ Ottubru 2009 dwar id-definizzjoni tas-Servizz Elettroniku Ewropew tan-Nollijiet u l-elementi tekniċi tiegħu (ĠU L 268, 13.10.2009, p. 11)

(23)    Ir-Regolament (UE) Nru 165/2014 tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill tal-4 ta’ Frar 2014 dwar takografi fit-trasport bit-triq, li jħassar ir-Regolament tal-Kunsill (KEE) Nru 3821/85 dwar apparat ta’ reġistrazzjoni għat-trasport bit-triq u li jemenda r-Regolament (KE) Nru 561/2006 tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill dwar l-armonizzazzjoni ta’ ċerta leġiżlazzjoni soċjali li għandha x’taqsam mat-trasport bit-triq (ĠU L 60, 28.2.2014, p. 1).

(24)    Ir-Regolament (KE) Nru 765/2008 tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill tad-9 ta’ Lulju 2008 li jistabbilixxi r-rekwiżiti għall-akkreditament u għas-sorveljanza tas-suq relatati mal-kummerċjalizzazzjoni ta’ prodotti, u li jħassar ir-Regolament tal-Kunsill (KEE) Nru 339/93 (ĠU L 218, 13.8.2008, p. 30).

ANNESS I

1.Introduzzjoni

Dan l-Anness jinkludi l-profili tas-servizzi għas-servizzi prijoritarji tas-C-ITS. Profil tas-servizz huwa konfigurazzjoni speċifika ta’ standards, li jiddefinixxi l-implimentazzjoni ta’ diversi alternattivi ta’ standards.

1.1.Referenzi

F’dan l-Anness jintużaw ir-referenzi li ġejjin:

TS 102 894-2    ETSI TS 102 894-2, Sistemi ta’ Trasport Intelliġenti (ITS); Utenti u rekwiżiti tal-applikazzjonijiet; Parti 2: Dizzjunarju tad-data komuni tas-saff tal-applikazzjonijiet u l-faċilitajiet, V1.3.1 (2018-08)

EN 302 637-2    ETSI EN 302 637-2, Sistemi ta’ Trasport Intelliġenti (ITS); Komunikazzjoni Veikolari; Sett ta’ Applikazzjonijiet Bażiku; Parti 2: Speċifikazzjoni ta’ Servizz Bażiku ta’ Sensibilizzazzjoni Kooperattiva, V1.4.0 (2018-08); din ir-referenza għandha tinqara bħala r-referenza għall-verżjoni 1.4.1 mid-data tal-pubblikazzjoni ta’ dik il-verżjoni.

EN 302 637-3    ETSI EN 302 637-3, Sistemi ta’ Trasport Intelliġenti (ITS); Komunikazzjoni Veikolari; Sett ta’ Applikazzjonijiet Bażiku; Parti 3: Speċifikazzjonijiet ta’ Servizz Bażiku ta’ Notifika Ambjentali Deċentralizzata, v1.3.0 (201808); din ir-referenza għandha tinqara bħala r-referenza għall-verżjoni 1.3.1 mid-data tal-pubblikazzjoni ta’ dik il-verżjoni.

ECE 13    Ir-Regolament Nru 13 tal-Kummissjoni Ekonomika għall-Ewropa tan-Nazzjonijiet Uniti (NU/KEE), Dispożizzjonijiet uniformi rigward l-approvazzjoni ta' vetturi tal-kategoriji M, N u O fir-rigward tal-ibbrejkjar [2016/194]

ECE 13H    Ir-Regolament Nru 13H tal-Kummissjoni Ekonomika għall-Ewropa tan-Nazzjonijiet Uniti (NU/KEE), Dispożizzjonijiet uniformi rigward l-approvazzjoni ta’ karozzi tal-passiġġieri fir-rigward tal-ibbrejkjar [2015/2364]

ECE 48    Ir-Regolament Nru 48 tal-Kummissjoni Ekonomika għall-Ewropa tan-Nazzjonijiet Uniti (NU/KEE), Dispożizzjonijiet uniformi dwar l-approvazzjoni ta' vetturi fir-rigward tal-installazzjoni ta' apparati għat-tidwil u għas-sinjalar bid-dawl [2016/1723]

ECE 121    Ir-Regolament Nru 121 tal-Kummissjoni Ekonomika għall-Ewropa tan-Nazzjonijiet Uniti (NU/KEE), Dispożizzjonijiet uniformi dwar l-approvazzjoni tal-vetturi fir-rigward tal-pożizzjoni u l-identifikazzjoni tal-kontrolli manwali, is-sinjali u l-indikaturi [2016/18]

ISO/TS 19321    ISO/TS 19321, Sistemi ta’ trasport intelliġenti — ITS Kooperattivi — Strutturi tad-data tad-dizzjunarju ta’ informazzjoni ġewwa l-vettura (IVI) (il-15 ta’ April 2015)

ISO 639-1    Kodiċijiet għar-rappreżentazzjoni tal-ismijiet tal-lingwi — Parti 1: Kodiċi alfa-2

ISO/TS 14823    ISO/TS 14823:2017. Sistemi ta’ trasport intelliġenti – Dizzjunarju ta’ data grafika

1.2.Notazzjonijiet u abbrevjazzjonijiet

F’dan l-Anness jintużaw in-notazzjonijiet u t-taqsiriet li ġejjin:

ABS                Sistema Antilokk tal-Ibbrejkjar

ASR                Regolament Anti-Slip

AT                Biljett ta’ Awtorizzazzjoni

CAM                Messaġġ ta’ Sensibilizzazzjoni Kooperattiva

C-ITS            Sistemi ta’ Trasport Intelliġenti Kooperattivi

DCC                Kontroll tal-Konġestjoni Deċentralizzat

DEN                Notifika Ambjentali Deċentralizzata

DENM            Messaġġ ta’ Notifika Ambjentali Deċentralizzata

GNSS            Sistema Globali ta’ Navigazzjoni bis-Satellita

I2V                mill-infrastruttura għall-vettura

IRC                Kontenitur tat-Tnaqqis tal-Impatt

IVI                Informazzjoni mill-Infrastruttura għall-Vettura

MAP                Informazzjoni dwar it-topoloġija għall-intersezzjoni

SPAT                Fażi u Kronometraġġ tas-Sinjal

SREM            Messaġġ Estiż dwar Talba għas-Sinjal

SSEM            Messaġġ Estiż dwar l-Istatus tat-Talba għas-Sinjal

TC                Klassi ta’ Traffiku

TMS                Sistema ta’ Ġestjoni tat-Traffiku

TOC                ċentru ta’ operazzjonijiet tat-traffiku

TRCO            Kundizzjoni skattatriċi

TTC                Ħin sal-Kolliżjoni

V2V                minn vettura għal vettura

1.3.Definizzjonijiet

F’dan l-Anness jintużaw id-definizzjonijiet li ġejjin:

(a)“vettura wieqfa” tfisser vettura b’veloċità assoluta <= 8 ċentimetri kull sekonda. Dan l-istat għandu jiġi ddeterminat permezz ta’ sensuri interni tal-vettura;

(b)“vettura ta’ emerġenza” tfisser vettura imfassla u awtorizzata biex tirrispondi għal emerġenza. Spiss, il-vetturi ta’ emerġenza jkollhom permess bil-liġi li jiksru r-regoli konvenzjonali tat-triq sabiex jaslu fid-destinazzjonijiet tagħhom fl-iqsar ħin possibbli, bħal (iżda mhux limitat għal) sewqan minn ġo intersezzjoni meta s-sinjali tat-traffiku jkunu ħomor jew sewqan li jaqbeż il-limitu tal-veloċità.

2.Lista ta’ servizzi prijoritarji

3.Konġestjoni tat-traffiku — tmiem il-kju perikoluż

3.1.Deskrizzjoni tas-servizz ta’ sistemi ta’ trasport intelliġenti kooperattivi (C-ITS)

Dan is-servizz tas-C-ITS jittrażmetti informazzjoni minn vettura għal vettura (V2V) dwar sitwazzjoni fejn vettura ego taqbad it-tmiem ta’ konġestjoni tat-traffiku (“tmiem il-kju perikoluż”). Sitwazzjoni bħal din teżisti meta l-korsija tat-traffiku tal-vettura ego tkun imblukkata u l-vettura ma tkunx tista’ timxi ’l quddiem fil-korsija tagħha. L-ambjent urban ma jitqiesx f’dan is-servizz.

Is-servizzi tas-C-ITS li ġejjin huma relatati ma’ dan is-servizz għax jikkondividu kundizzjonijiet skattaturi simili:

·“sitwazzjonijiet perikolużi — dawl elettroniku tal-brejk ta’ emerġenza”.

3.2.Kundizzjonijiet skattaturi

3.2.1.Prekundizzjonijiet

(1)Il-prekundizzjonijiet li ġejjin għandhom jiġu ssodisfati kull darba qabel jiġi skattat dan is-servizz tas-C-ITS:

(a)il-vettura ego tkun tinsab f’ambjent mhux urban, kif iddeterminat f’mill-anqas wieħed mill-modi li ġejjin:

·il-veloċità hija akbar minn 80 km/h għal blokk ta’ ħin ta’ mill-anqas 30 s fis-60 s qabel kull detezzjoni, u l-valur assolut tal-angolu tar-rota tal-istering hija anqas minn 90 ° għal blokk ta’ ħin ta’ mill-anqas 30 s fis-60 s qabel kull detezzjoni (“tmiem il-kju perikoluż” jenħtieġ li ma jinqabadx f’ambjent mhux awtostradali);

·sensur b’kamera abbord jindika ambjent mhux urban;

·mappa diġitali abbord tindika ambjent mhux urban.

(2)Il-veloċità u d-deċellerazzjoni tal-vettura għandhom jiġu ddeterminati mis-sinjal bus tal-vettura, mhux minn Sistema Globali ta’ Navigazzjoni bis-Satellita (GNSS). Għandha tintuża l-veloċità ffiltrata tal-vettura (fir-rigward tal-ħoss tas-sensur). Dan ir-rekwiżit għandu jiġi applikat għall-okkorrenzi sussegwenti kollha ta’ analiżi tal-veloċità u tad-deċellerazzjoni tal-vettura.

(3)Il-valuri tal-veloċità u tal-angolu għandhom jitkejlu b’mod kontinwu. Il-kundizzjonijiet għandhom jiġu ssodisfati tul id-durata tal-kejl. Il-proċess għandu jerġa’ jinbeda mill-bidu jekk il-kundizzjonijiet ma jiġux issodisfati fid-durata tal-kejl.

3.2.2.Kundizzjonijiet speċifiċi għasservizz

(4)Jekk jiġu ssodisfati l-prekundizzjonijiet fil-punt (1) u mill-anqas waħda mill-kundizzjonijiet li ġejjin, il-kundizzjonijiet skattaturi għal dan is-servizz tas-C-ITS jiġu ssodisfati u għandha tiġi skattata l-ġenerazzjoni ta’ Messaġġ ta’ Notifika Ambjentali Deċentralizzata (DENM):

·TRCO_0 U (TRCO _2 JEW TRCO _3 JEW TRCO _4 JEW TRCO _5 JEW TRCO _6)

·TRCO_1 U TRCO_2.

Tabella 1: Kundizzjonijiet speċifiċi għas-servizz “Konġestjoni tat-traffiku — tmiem ilkju perikoluż”

(5)Ma għandux jintalab DENM ġdid fil-Ħin tal-Imblukkar tad-Detezzjoni. Il-Ħin tal-Imblukkar tad-Detezzjoni jitnieda wara li jinqabad l-avveniment u li jkun intalab DENM għal dak il-għan. B’dan il-mod, avveniment uniku ma jkunx jista’ jimblokka l-kanal ta’ trażmissjoni. Il-Ħin tal-Imblukkar tad-Detezzjoni għandu jkun 60 s irrispettivament minn kif jinqabad l-avveniment. Il-perjodu ta’ detezzjoni bejn żewġ avvenimenti maqbuda għandu jkun mill-anqas ugwali għall-Ħin tal-Imblukkar tad-Detezzjoni. L-algoritmu ta’ detezzjoni jista’ jopera matul il-Ħin tal-Imblukkar tad-Detezzjoni.

Nota: Ma huwa ppreżentat l-ebda perjodu għall-manuvri tal-ibbrejkjar, għax il-veloċità inizjali tal-vettura ego ma għandhiex restrizzjoni massima.

(6)Kundizzjoni għandha tkun valida sakemm tkun attiva u għal perjodu addizzjonali ta’ 5 s (il-perjodu jżid id-determiniżmu tal-algoritmu ta’ detezzjoni). Il-validità għandha tonqos mill-mument li fih il-kundizzjoni ma tibqax sodisfatta, u b’hekk jiġi ffaċilitat il-kombinament ta’ kundizzjonijiet skattaturi.

(7)Is-CAMs u d-DENMs minn vetturi mbiegħda li jintużaw għallevalwazzjoni ta’ kundizzjonijiet speċifiċi għas-servizzi, kif deskritt hawn fuq, għandhom ikunu rilevanti għall-vettura ego. Ir-rilevanza għandha tiġi ddeterminata f’wieħed minn dawn il-modi:

(a)mappa diġitali tindika li l-avveniment u l-vettura ego huma separati b’distanza ta’ anqas minn 500 m u jikkondividu l-istess direzzjoni tas-sewqan;

(b)konkordanza bejn l-istorja tal-perkorsi tindika li l-avveniment u l-vettura ego huma separati b’distanza ta’ anqas minn 500 m u jikkondividu l-istess direzzjoni tas-sewqan;

(c)id-distanza Ewklidjana bejn l-avveniment u l-vettura ego tkun anqas minn 500 m u l-valur assolut tad-differenza fid-direzzjoni jkun anqas minn 10 °. Il-pożizzjonijiet ta’ referenza tal-konġestjoni tat-traffiku, skont id-DENMs, ikunu jinsabu f’żona ta’ bejn -45 ° u +45 ° li tibda fl-assi lonġitudinali tal-vettura ego.

Nota: Meta jingħaddu l-vetturi jew l-avvenimenti, bidla fil-Biljett ta’ Awtorizzazzjoni (AT) jenħtieġ li titqies b’tali mod li ebda vettura jew avveniment ma jingħadd aktar minn darba.

3.2.3.Kwalità tal-informazzjoni

(8)Il-valur tal-element ta’ data informationQuality fid-DENM jiddependi fuq kif tinqabad is-sitwazzjoni. TRCOs (ara l-punt (4)) huma kondiviżi fi gruppi: reazzjoni tas-sewwieq, dinamika tal-vettura, ambjent u sensuri abbord. Il-valur ta’ informationQuality għandu jiġi ssettjat skont it-tabella li ġejja. Għandu jintuża l-akbar valur possibbli.

Tabella 2: Kwalità tal-informazzjoni dwar “konġestjoni tat-traffiku — tmiem il-kju perikoluż”

3.3.Kundizzjonijiet ta’ terminazzjoni

(9)Ma għandhiex titqies terminazzjoni tas-servizz tas-C-ITS.

3.3.1.Kanċellazzjoni

(10)Ma għandux jintuża DENM ta’ kanċellazzjoni għal dan is-servizz tas-C-ITS.

3.3.2.Negazzjoni

(11)Ma għandux jintuża DENM ta’ negazzjoni għal dan is-servizz tas-C-ITS.

3.4.Aġġornament

(12)Ma għandux jintuża DENM ta’ aġġornament għal dan is-servizz tas-C-ITS.

3.5.Durata tar-ripetizzjoni u intervall tar-ripetizzjoni

(13)Id-DENMs il-ġodda għandhom jiġu ripetuti għal repetitionDuration ta’ 20 s b’repetitionInterval ta’ 0.5 s. Għalhekk, il-parametri tal-interfaċċa Repetition duration u Repetition interval bejn l-applikazzjoni u s-servizz bażiku ta’ Notitika Ambjentali Deċentralizzata (DEN) għandhom jiġu ssettjati skont il-valuri ta’ hawn fuq.

Nota: F’każ li żewġ DENMs bl-istess causeCode joriġinaw mill-istess stazzjon tas-C-ITS, il-każ għandu jiġi mmaniġġjat mill-istazzjon tas-CITS riċevitur.

3.6.Klassi ta’ traffiku

(14)Id-DENMs il-ġodda għandhom jiġu ssettjati għal klassi ta’ traffiku 1.

3.7.Parametri tal-messaġġ

3.7.1.DENM

(15)It-tabella li ġejja tispeċifika l-elementi ta’ data tad-DENM li għandhom jiġu ssettjati.

Tabella 3: Elementi ta’ data tad-DENM ta’ “konġestjoni tat-traffiku — tmiem il-kju perikoluż”

3.7.2.Messaġġ ta’ Sensibilizzazzjoni Kooperattiva (CAM)

(16)Ma għandux jintuża adattament tal-CAM għal dan is-servizz tas-C-ITS.

3.8.Saff tan-netwerk u tat-trasport

(17)Il-parametru tal-interfaċċa żona ta’ destinazzjoni tad-DENM bejn is-servizz bażiku tad-DEN u s-saff tan-netwerking u tat-trasport għandu jkun ugwali għal forma ċirkolari b’raġġ ugwali għal relevanceDistance.

3.9.Saff ta’ sigurtà

(18)Jekk jiġu ssodisfati l-kundizzjonijiet skattaturi kif deskritt fil-punt (4), bidla fl-AT għandha tiġi imblukkata għal DENM ġdid, sakemm il-validityDuration ma jkunx skada. Id-DENMs il-ġodda korrispondenti għandhom jintbagħtu bl-istess AT.

4.Konġestjoni tat-traffiku — konġestjoni tat-traffiku ’l quddiem

4.1.Deskrizzjoni tas-servizz tas-C-ITS

Dan is-servizz tas-C-ITS jittrażmetti informazzjoni V2V dwar sitwazzjoni fejn vettura ego taqbad konġestjoni tat-traffiku. Sitwazzjoni bħal din teżisti jekk il-vettura ego tkun imdawra bi traffiku wieqaf jew b’volum qawwi ta’ traffiku. Dan is-servizz ma japplikax għal ambjenti urbani.

Is-servizzi tas-C-ITS li ġejjin huma relatati ma’ dan is-servizz għax jikkondividu kundizzjonijiet skattaturi simili:

•    “twissija dwar vettura wieqfa — vettura wieqfa”;

•    “twissija dwar vettura wieqfa — vettura bil-ħsara”;

•    “twissija dwar vettura wieqfa — wara ħabta”;

•    “twissija dwar vettura speċjali — twissija dwar servizz ta’ rkupru wieqaf”.

4.2.Kundizzjonijiet skattaturi

4.2.1.Prekundizzjonijiet

(19)Għandhom jiġu ssodisfati l-prekundizzjonijiet li ġejjin qabel jinbeda dan is-servizz tas-C-ITS:

(a)ma jinqabad l-ebda servizz ta’ “twissija dwar vettura wieqfa” (ara t-Taqsimiet 4 sa 6);

(b)ma jinqabad l-ebda servizz ta’ “twissija dwar vettura speċjali” (ara t-Taqsimiet 7 sa 9);

(c)il-vettura ego tkun tinsab f’ambjent mhux urban. Il-post għandu jiġi ddeterminata f’mill-anqas wieħed minn dawn il-modi:

(a)il-veloċità hija akbar minn 80 km/h għal blokk ta’ ħin ta’ mill-anqas 30 s fil-180 s qabel kull detezzjoni, u l-valur assolut tal-angolu tar-rota tal-istering hija anqas minn 90 ° għal blokk ta’ ħin ta’ mill-anqas 30 s fis-60 s qabel kull detezzjoni (konġestjonijiet tat-traffiku jenħtieġ li ma jinqabdux f’awtostradi);

(b)sensur b’kamera abbord jindika ambjent mhux urban;

(c)mappa diġitali abbord tindika ambjent mhux urban.

(20)Il-veloċità tal-vettura għandha tiġi ddeterminata mis-sinjal bus tal-vettura, mhux minn GNSS. Għandha tintuża l-veloċità ffiltrata tal-vettura (fir-rigward tal-ħoss tas-sensur). Dan ir-rekwiżit għandu jiġi applikat għall-okkorrenzi sussegwenti kollha ta’ analiżi tal-veloċità tal-vettura.

(21)Il-valuri tal-veloċità u tal-angolu għandhom jitkejlu b’mod kontinwu. Il-kundizzjonijiet għandhom jiġu ssodisfati tul id-durata tal-kejl. Il-proċess għandu jerġa’ jinbeda mill-bidu jekk il-kundizzjonijiet ma jiġux issodisfati fid-durata tal-kejl.

4.2.2.Kundizzjonijiet speċifiċi għasservizz

(22)Jekk jiġu ssodisfati l-prekundizzjoni fil-punt (19) u mill-anqas waħda mill-kundizzjonijiet li ġejjin, il-kundizzjonijiet skattaturi għal dan is-servizz tas-C-ITS jiġu ssodisfati u għandha tiġi skattata l-ġenerazzjoni ta’ DENM:

·TRCO_0;

·TRCO _1 U (TRCO _2 JEW TRCO _3 JEW TRCO _4 JEW TRCO _5)

Tabella 4: Kundizzjonijiet speċifiċi għas-servizz “Konġestjoni tat-traffiku — konġestjoni tattraffiku ’l quddiem”

(23)Ma għandux jintalab DENM ġdid fil-Ħin tal-Imblukkar tad-Detezzjoni. Il-Ħin tal-Imblukkar tad-Detezzjoni jitnieda wara li jinqabad l-avveniment u wara li jkun intalab DENM għal dak il-għan. B’dan il-mod, avveniment uniku ma jkunx jista’ jimblokka l-kanal ta’ trażmissjoni. Il-Ħin tal-Imblukkar tad-Detezzjoni għandu jkun 180 s irrispettivament minn kif jinqabad l-avveniment. Il-perjodu ta’ detezzjoni bejn żewġ avvenimenti maqbuda għandu jkun mill-anqas ugwali għall-Ħin tal-Imblukkar tad-Detezzjoni. L-algoritmu ta’ detezzjoni jista’ jopera matul il-Ħin tal-Imblukkar tad-Detezzjoni.

(24)Kundizzjoni għandha tkun valida sakemm tkun attiva u għal perjodu addizzjonali ta’ 5 s (il-perjodu jżid id-determiniżmu tal-algoritmu ta’ detezzjoni). Il-validità tonqos mill-mument li fih il-kundizzjoni ma tibqax sodisfatta, u b’hekk jiġi ffaċilitat il-kombinament ta’ kundizzjonijiet skattaturi.

(25)IlCAMs u d-DENMs minn vetturi mbiegħda li jintużaw għall-evalwazzjoni ta’ kundizzjonijiet speċifiċi għas-servizzi, kif deskritt hawn fuq, għandhom ikunu rilevanti għall-vettura ego. Ir-rilevanza għandha tiġi ddeterminata f’wieħed minn dawn il-modi:

(a)mappa diġitali tindika li l-avveniment u l-vettura ego huma separati b’distanza ta’ anqas minn 500 m u jikkondividu l-istess direzzjoni tas-sewqan;

(b)konkordanza bejn l-istorja tal-perkorsi tindika li l-avveniment u l-vettura ego huma separati b’distanza ta’ anqas minn 500 m u jikkondividu l-istess direzzjoni tas-sewqan;

(c)id-distanza Ewklidjana bejn l-avveniment u l-vettura ego tkun anqas minn 500 m u l-valur assolut tad-differenza fid-direzzjoni jkun anqas minn 10 °. Il-pożizzjonijiet ta’ referenza tal-konġestjoni tat-traffiku, skont id-DENMs, ikunu jinsabu f’żona ta’ bejn -45 ° u +45 ° li tibda fl-assi lonġitudinali tal-vettura ego.

Nota: Meta jingħaddu l-vetturi jew l-avvenimenti, bidla fl-AT jenħtieġ li titqies b’tali mod li ebda vettura jew avveniment ma jingħadd aktar minn darba.

4.2.3.Kwalità tal-informazzjoni

(26)Il-valur tal-element ta’ data informationQuality fid-DENM jiddependi fuq kif tinqabad is-sitwazzjoni. TRCOs (ara l-punt (22)) huma kondiviżi fi gruppi: reazzjoni tas-sewwieq, dinamika tal-vettura, ambjent u sensuri abbord. Il-valur ta’ informationQuality għandu jiġi ssettjat b’konformità mat-tabella li ġejja. Għandu jintuża l-akbar valur possibbli.

Tabella 5: Kwalità tal-informazzjoni dwar “konġestjoni tat-traffiku — konġestjoni tat-traffiku ’l quddiem”

4.3.Kundizzjonijiet ta’ terminazzjoni

(27)Ma għandhiex titqies terminazzjoni tas-servizz tas-C-ITS.

4.3.1.Kanċellazzjoni

(28)Ma għandux jintuża DENM ta’ kanċellazzjoni għal dan is-servizz tas-C-ITS.

4.3.2.Negazzjoni

(29)Ma għandux jintuża DENM ta’ negazzjoni għal dan is-servizz tas-C-ITS.

4.4.Aġġornament

(30)Ma għandux jintuża DENM ta’ aġġornament għal dan is-servizz tas-C-ITS.

4.5.Durata tar-ripetizzjoni u intervall tar-ripetizzjoni

(31)Id-DENMs il-ġodda għandhom jiġu ripetuti għal repetitionDuration ta’ 60 s b’repetitionInterval ta’ 1 s. Għalhekk, il-parametri tal-interfaċċa Repetition duration u Repetition interval bejn l-applikazzjoni u s-servizz bażiku tad-DEN għandhom jiġu ssettjati skont il-valuri ta’ hawn fuq.

Nota: F’każ li żewġ DENMs bl-istess causeCode joriġinaw mill-istess stazzjon tas-C-ITS, il-każ għandu jiġi mmaniġġjat mill-istazzjon tas-C-ITS riċevitur.

4.6.Klassi ta’ traffiku

(32)Id-DENMs il-ġodda għandhom jiġu ssettjati għal klassi ta’ traffiku 1.

4.7.Parametri tal-messaġġ

4.7.1.DENM

(33)It-tabella li ġejja tispeċifika l-elementi ta’ data tad-DENM li għandhom jiġu ssettjati.

Tabella 6: Elementi ta’ data tad-DENM ta’ “konġestjoni tat-traffiku — konġestjoni tat-traffiku ’l quddiem”

4.7.2.CAM

(34)Ma għandux jintuża adattament tal-CAM għal dan is-servizz tas-C-ITS.

4.8.Saff tan-netwerk u tat-trasport

(35)Il-parametru tal-interfaċċa żona ta’ destinazzjoni tad-DENM bejn is-servizz bażiku tad-DEN u s-saff tan-netwerking u tat-trasport għandu jkun ugwali għal forma ċirkolari b’raġġ ugwali għal relevanceDistance.

4.9.Saff ta’ sigurtà

(36)Jekk jiġu ssodisfati l-kundizzjonijiet skattaturi kif deskritt fil-punt (22), bidla fl-AT għandha tiġi imblukkata għal DENM ġdid, sakemm il-validityDuration ma jkunx skada. Id-DENMs il-ġodda korrispondenti għandhom jintbagħtu bl-istess AT.

5.Twissija dwar vettura wieqfa - vettura wieqfa

5.1.Deskrizzjoni tas-servizz tas-C-ITS

Dan is-servizz tas-C-ITS jittrażmetti informazzjoni V2V dwar sitwazzjoni fejn vettura tkun waqfet, mingħajr informazzjoni partikolari dwar ir-raġuni.

Is-servizzi tas-C-ITS li ġejjin huma relatati ma’ dan is-servizz għax jikkondividu kundizzjonijiet skattaturi simili:

·“twissija dwar vettura speċjali — twissija dwar servizz ta’ rkupru wieqaf”;

·“twissija dwar vettura wieqfa — vettura bil-ħsara”;

·“twissija dwar vettura wieqfa — wara ħabta”.

(37)Sinjal tad-DENM għandu jintbagħat lill-istack biss jekk il-kundizzjonijiet skattaturi deskritti f’din it-taqsima jiġu evalwati bħala li ġew issodisfati. Sinjal bħal dan jikkawża li l-istack tiġġenera DENM ġdid, ta’ aġġornament jew ta’ kanċellazzjoni. Jekk ma jiġux issodisfati l-kundizzjonijiet skattaturi, ma għandux jiġi ġġenerat sinjal ta’ DENM.

5.2.Kundizzjonijiet skattaturi

5.2.1.Prekundizzjonijiet

(38)Għandhom jiġu ssodisfati l-prekundizzjonijiet li ġejjin qabel jiġi skattat dan is-servizz tas-C-ITS:

(a)fuq ir-raggruppament tal-istrumenti ma jintwera l-ebda messaġġ ta’ twissija dwar ħsara li jipprevjeni lis-sewwieq milli jkompli jsuq (eż. simboli ta’ twissija ħomor, b’konformità ma’ [ECE 121]).

Nota: Dan is-servizz mhuwiex meħtieġ jiċċekkja l-istatus tat-terminal tal-ignition 15 qabel jiskatta (jista’ jkun mixgħul jew mitfi). It-tħaddim tas-servizz huwa fakultattiv meta t-terminal tal-ignition 15 ikun mitfi.

(39)Għandha tiġi evitata l-attivazzjoni parallela mas-servizzi tas-C-ITS relatati l-oħra. F’każ li s-servizzi tas-C-ITS “vettura bil-ħsara” u/jew “wara ħabta” jiġu skattati simultanjament, is-servizzi tas-C-ITS għandhom jiġu pprijoritizzati kif ġej:

(a)“wara ħabta” (l-akbar prijorità);

(b)“vettura bil-ħsara”;

(c)“vettura wieqfa” (l-inqas prijorità).

5.2.2.Kundizzjonijiet speċifiċi għasservizz

(40)Jekk jiġu ssodisfati l-prekundizzjonijiet fil-punt (38) kif ukoll il-kundizzjonijiet kollha li ġejjin, il-kundizzjonijiet skattaturi għal dan is-servizz tas-C-ITS jiġu ssodisfati u għandha tiġi skattata l-ġenerazzjoni ta’ DENM:

(a)il-vettura ego tkun xegħlet id-dwal ta’ twissija ta’ periklu;

(b)il-vettura tkun wieqfa;

(c)ikun skada t-Timer Skattatur.

(41)Il-veloċità tal-vettura għandha tiġi ddeterminata mis-sinjal bus tal-vettura, mhux minn GNSS. Għandha tintuża l-veloċità ffiltrata tal-vettura (fir-rigward tal-ħoss tas-sensur). Dan ir-rekwiżit għandu jiġi applikat għall-okkorrenzi sussegwenti kollha ta’ analiżi tal-veloċità tal-vettura.

(42)Jekk il-vettura tkun xegħlet id-dwal ta’ twissija ta’ periklu u tkun wieqfa, it-Timer Skattatur għandu jiġi ssettjat għal 30 s u jinbeda. It-Timer Skattatur għandu jitnaqqas fis-sitwazzjonijiet li ġejjin:

(a)it-timer għandu jitnaqqas b’10 s jekk it-trażmissjoni awtomatika (AUT) tkun issettjata għal “ipparkja” għal mill-anqas 3 s;

(b)it-timer għandu jitnaqqas b’10 s jekk il-gerboks ma tkunx ingranata għal mill-anqas 3 s;

(c)it-timer għandu jitnaqqas b’10 s jekk il-brejk tal-parking ikun attivat għal mill-anqas 3 s;

(d)it-timer għandu jitnaqqas b’10 s jekk għadd arbitrarju ta’ bokkli taċ-ċinturini ta’ sikurezza jinbidlu minn “konnessi” għal “mhux konnessi” għal mill-anqas 3 s;

(e)it-timer għandu jiġi ssettjat għal 0 jekk għadd arbitrarju ta’ bibien ikunu miftuħa għal mill-anqas 3 s;

(f)it-timer għandu jiġi ssettjat għal 0 jekk it-terminal tal-ignition jintefa’ għal mill-anqas 3 s;

(g)it-timer għandu jiġi ssettjat għal 0 jekk il-bagoll ikun miftuħ għal mill-anqas 3 s;

(h)it-timer għandu jiġi ssettjat għal 0 jekk il-bonit ikun miftuħ għal mill-anqas 3 s.

(43)Ilproċeduri kollha elenkati hawn fuq għat-tnaqqis tat-timer għandhom jiġu applikati darba biss matul id-detezzjoni inizjali. Jekk l-għadd tat-Timer Skattatur ikun laħaq 0, ma huwa meħtieġ l-ebda tnaqqis ulterjuri fiċ-ċiklu ta’ detezzjoni attwali.

(44)Waqt li jkun qed jopera t-Timer Skattatur, id-dwal ta’ twissija ta’ periklu għandhom ikunu mixgħulin u l-vettura għandha tkun wieqfa. Inkella, id-detezzjoni għandha tiġi kkanċellata.

5.2.3.Kwalità tal-informazzjoni

(45)Il-valur tal-element ta’ data informationQuality fid-DENM jiddependi fuq kif jinqabad l-avveniment (ara l-punt (42)). Il-valur ta’ informationQuality għandu jiġi ssettjat b’konformità mat-tabella li ġejja (għandu jintuża l-akbar valur possibbli):

Tabella 7: Kwalità tal-informazzjoni dwar “vettura wieqfa — vettura wieqfa”

(46)Jekk il-kundizzjonijiet skattaturi jinbidlu bejn żewġ aġġornamenti, l-informationQuality ma għandux jinbidel qabel l-aġġornament ta’ wara. Jekk il-kundizzjonijiet mibdula jkunu għadhom sodisfatti waqt li d-DENM jiġi aġġornat, għandu jiġi aġġornat l-informationQuality. Fil-fażi ta’ aġġornament, għandhom jiġu evalwati biss il-kundizzjonijiet li kieku jwasslu għal tnaqqis fit-timer, iżda mhux it-timer innifsu.

5.3.Kundizzjonijiet ta’ terminazzjoni

(47)Dan is-servizz tas-C-ITS jiġi tterminat b’kanċellazzjoni tal-istazzjon tas-C-ITS oriġinarju. Mat-terminazzjoni tas-servizz tas-C-ITS, it-talba għal DENM ta’ aġġornament għandha tiġi tterminata.

5.3.1.Kanċellazzjoni

(48)Jekk tiġi ssodisfata mill-anqas waħda mill-kundizzjonijiet li ġejjin qabel ikun skada l-perjodu ssettjat fl-element ta’ data validityDuration, għandha tiġi skattata l-ġenerazzjoni ta’ DENM ta’ kanċellazzjoni:

(a)il-vettura ma tibqax wieqfa għal durata ta’ 5 s;

(b)id-dwal ta’ twissija ta’ periklu jkunu mitfijin;

(c)il-pożizzjoni tal-vettura nbidlet b’aktar minn 500 m (eż. għax il-vettura ġiet irmonkata).

Nota: Il-kundizzjoni ta’ kanċellazzjoni ma timplikax li jeħtieġ li l-istazzjon tas-C-ITS ikun operattiv b’mod permanenti, jew li għandu jestendi t-tħaddim tiegħu matul dik il-kundizzjoni ta’ kanċellazzjoni.

5.3.2.Negazzjoni

(49)Ma għandux jintuża DENM ta’ negazzjoni għal dan is-servizz tas-C-ITS.

5.4.Aġġornament

(50)Jekk id-DENM skattat preċedentement għal Vettura Wieqfa maqbuda ma ġiex ikkanċellat, kull 15-il s għandha tiġi skattata l-ġenerazzjoni ta’ DENM ta’ aġġornament.

(51)Fil-fażi ta’ aġġornament, għandhom jiġu ċċekkjati biss il-kundizzjonijiet skattaturi (ma għandhiex titwettaq evalwazzjoni ulterjuri tat-timers).

(52)Għandhom jiġu assenjati valuri ġodda għall-oqsma jew għall-elementi tad-data fid-DENM, skont l-avveniment mibdul (eż. detectionTime jew informationQuality).

Nota: Il-kundizzjoni ta’ aġġornament ma timplikax li jeħtieġ li l-istazzjon tas-C-ITS ikun operattiv b’mod permanenti, jew li għandu jestendi t-tħaddim tiegħu matul dik il-kundizzjoni ta’ aġġornament.

5.5.Durata tar-ripetizzjoni u intervall tar-ripetizzjoni

(53)DENMs li jkunu ġodda, li jkunu ġew aġġornati jew li jkunu ġew ikkanċellati għandhom jiġu ripetuti għal repetitionDuration ta’ 15-il s b’repetitionInterval ta’ 1 s. Għalhekk, il-parametri tal-interfaċċa Repetition duration u Repetition interval bejn l-applikazzjoni u s-servizz bażiku tad-DEN għandhom jiġu ssettjati skont il-valuri ta’ hawn fuq.

Nota: Il-validityDuration jiġi ssettjat għal 30 s. Għalhekk, wieħed jista’ jipprevjeni diskrepanza ta’ DENMs jekk ir-repetitionDuration tad-DENM oriġinali jkun skada u ma jkunx għadu ġie riċevut l-aġġornament.

Nota: F’każ li żewġ DENMs bl-istess causeCode joriġinaw mill-istess stazzjon tas-C-ITS, il-każ għandu jiġi mmaniġġjat mill-istazzjon tas-C-ITS riċevitur.

5.6.Klassi ta’ traffiku

(54)Id-DENMs il-ġodda, ta’ aġġornament u ta’ kanċellazzjoni għandhom jiġu ssettjati għal klassi ta’ traffiku 1.

5.7.Parametri tal-messaġġ

5.7.1.DENM

(55)It-tabella li ġejja tispeċifika l-elementi ta’ data tad-DENM li għandhom jiġu ssettjati.

Tabella 8: Elementi ta’ data tad-DENM ta’ “vettura wieqfa — vettura wieqfa”

5.7.2.CAM

(56)Ma għandux jintuża adattament tal-CAM għal dan is-servizz tas-C-ITS.

5.8.Saff tan-netwerk u tat-trasport

(57)Il-parametru tal-interfaċċa żona ta’ destinazzjoni tad-DENM bejn is-servizz bażiku tad-DEN u s-saff tan-netwerking u tat-trasport għandu jkun ugwali għal forma ċirkolari b’raġġ ugwali għal relevanceDistance.

5.9.Saff ta’ sigurtà

(58)Jekk japplikaw il-kundizzjonijiet skattaturi kif deskritt fil-punt (40), bidla fl-AT għandha tiġi imblukkata għal DENMs ġodda, ta’ aġġornament u ta’ kanċellazzjoni, sakemm il-validityDuration ma jkunx skada. Id-DENMs il-ġodda, ta’ aġġornament u ta’ kanċellazzjoni korrispondenti għandhom jintbagħtu bl-istess AT.

6.Twissija dwar vettura wieqfa — vettura bil-ħsara

6.1.Deskrizzjoni tas-servizz tas-C-ITS

Dan is-servizz tas-C-ITS jittrażmetti informazzjoni V2V dwar vettura bil-ħsara. Għalkemm diversi raġunijiet jistgħu jikkawżaw ħsara fil-vettura, bħal tajers jinfaqgħu, nuqqas ta’ fjuwil jew falliment tal-magna, din it-taqsima tiffoka fuq ir-raġunijiet indikati mill-messaġġi ta’ twissija dwar ħsara fir-raggruppament tal-istrumenti.

Is-servizzi tas-C-ITS li ġejjin huma relatati ma’ dan is-servizz għax jikkondividu kundizzjonijiet skattaturi simili:

·“twissija dwar vettura speċjali — twissija dwar servizz ta’ rkupru wieqaf”;

·“twissija dwar vettura wieqfa — vettura wieqfa”;

·“twissija dwar vettura wieqfa — wara ħabta”.

(59)Sinjal ta’ DENM għandu jintbagħat lill-istack biss jekk il-kundizzjonijiet skattaturi deskritti f’din it-taqsima jiġu evalwati bħala validi. Sinjal bħal dan jikkawża li l-istack tiġġenera DENM ġdid, ta’ aġġornament jew ta’ kanċellazzjoni. Jekk ma jiġux issodisfati l-kundizzjonijiet skattaturi, ma għandux jiġi ġġenerat sinjal ta’ DENM.

6.2.Kundizzjonijiet skattaturi

6.2.1.Prekundizzjonijiet

(60)Il-prekundizzjoni li ġejja għandha tiġi ssodisfata qabel jiġi skattat dan is-servizz tas-C-ITS:

(a)fuq ir-raggruppament tal-istrumenti jintwera messaġġ ta’ twissija dwar ħsara li jipprevjeni lis-sewwieq milli jkompli jsuq (eż. simboli ta’ twissija ħomor, b’konformità ma’ [ECE 121]).

Nota: Dan is-servizz mhuwiex meħtieġ jiċċekkja l-istatus tat-terminal tal-ignition 15 qabel jiskatta (jista’ jkun mixgħul jew mitfi). It-tħaddim tas-servizz huwa fakultattiv meta t-terminal tal-ignition 15 ikun mitfi.

(61)Għandha tiġi evitata l-attivazzjoni parallela mas-servizzi tas-C-ITS relatati l-oħra. F’każ li s-servizzi tas-C-ITS “vettura wieqfa” u/jew “wara ħabta” jiġu skattati simultanjament, is-servizzi tas-C-ITS għandhom jiġu pprijoritizzati kif ġej:

(a)“wara ħabta” (l-akbar prijorità);

(b)“vettura bil-ħsara”;

(c)“vettura wieqfa” (l-inqas prijorità).

6.2.2.Kundizzjonijiet speċifiċi għasservizz

(62)Jekk jiġu ssodisfati l-prekundizzjoni fil-punt (60) kif ukoll il-kundizzjonijiet kollha li ġejjin, il-kundizzjonijiet skattaturi għal dan is-servizz tas-C-ITS jiġu ssodisfati u għandha tiġi skattata l-ġenerazzjoni ta’ DENM:

(a)il-vettura ego tkun xegħlet id-dwal ta’ twissija ta’ periklu;

(b)il-vettura tkun wieqfa;

(c)ikun skada t-Timer Skattatur.

(63)Il-veloċità tal-vettura għandha tiġi ddeterminata mis-sinjal bus tal-vettura, mhux minn GNSS. Għandha tintuża l-veloċità ffiltrata tal-vettura (fir-rigward tal-ħoss tas-sensur). Dan ir-rekwiżit għandu jiġi applikat għall-okkorrenzi sussegwenti kollha ta’ analiżi tal-veloċità tal-vettura.

(64)Jekk il-vettura tkun xegħlet id-dwal ta’ twissija ta’ periklu u tkun wieqfa, it-Timer Skattatur għandu jiġi ssettjat għal 30 s u jinbeda. It-Timer Skattatur għandu jitnaqqas fis-sitwazzjonijiet li ġejjin:

(a)it-timer għandu jitnaqqas b’10 s jekk it-trażmissjoni awtomatika (AUT) tkun issettjata għal “ipparkja” għal mill-anqas 3 s;

(b)it-timer għandu jitnaqqas b’10 s jekk il-gerboks ma tkunx ingranata għal mill-anqas 3 s;

(c)it-timer għandu jitnaqqas b’10 s jekk il-brejk tal-parking ikun attivat għal mill-anqas 3 s;

(d)it-timer għandu jitnaqqas b’10 s jekk għadd arbitrarju ta’ bokkli taċ-ċinturini ta’ sikurezza jinbidlu minn “konnessi” għal “mhux konnessi” għal mill-anqas 3 s;

(e)it-timer għandu jiġi ssettjat għal 0 jekk għadd arbitrarju ta’ bibien ikunu miftuħa għal mill-anqas 3 s;

(f)it-timer għandu jiġi ssettjat għal 0 jekk it-terminal tal-ignition jintefa’ għal mill-anqas 3 s;

(g)it-timer għandu jiġi ssettjat għal 0 jekk il-bagoll ikun miftuħ għal mill-anqas 3 s;

(h)it-timer għandu jiġi ssettjat għal 0 jekk il-bonit ikun miftuħ għal mill-anqas 3 s.

(65)Ilproċeduri kollha elenkati hawn fuq għat-tnaqqis tat-timer għandhom jiġu applikati darba biss matul id-detezzjoni inizjali. Jekk l-għadd tat-Timer Skattatur ikun laħaq 0, ma huwa meħtieġ l-ebda tnaqqis ulterjuri fiċ-ċiklu ta’ detezzjoni attwali.

(66)Waqt li jkun qed jopera t-Timer Skattatur, id-dwal ta’ twissija ta’ periklu għandhom ikunu mixgħulin u l-vettura għandha tkun wieqfa l-ħin kollu. Inkella, id-detezzjoni għandha tiġi kkanċellata.

6.2.3.Kwalità tal-informazzjoni

(67)Il-valur tal-element ta’ data informationQuality fid-DENM jiddependi fuq kif jinqabad l-avveniment (ara l-punt (64)). Il-valur ta’ informationQuality għandu jiġi ssettjat b’konformità mat-tabella li ġejja (għandu jintuża l-akbar valur possibbli):

Tabella 9: Kwalità tal-informazzjoni dwar “vettura wieqfa — vettura bil-ħsara”

(68)Jekk il-kundizzjonijiet skattaturi jinbidlu bejn żewġ aġġornamenti, l-informationQuality ma għandux jinbidel qabel l-aġġornament ta’ wara. Jekk il-kundizzjonijiet mibdula jkunu għadhom sodisfatti waqt li d-DENM jiġi aġġornat, għandu jiġi aġġornat l-informationQuality. Fil-fażi ta’ aġġornament, għandhom jiġu evalwati biss il-kundizzjonijiet li kieku jwasslu għal tnaqqis fit-timer, iżda mhux it-timer innifsu.

6.3.Kundizzjonijiet ta’ terminazzjoni

(69)Dan is-servizz tas-C-ITS jiġi tterminat b’kanċellazzjoni tal-istazzjon tas-C-ITS oriġinarju. Mat-terminazzjoni tas-servizz tas-C-ITS, it-talba għal DENM ta’ aġġornament għandha tiġi tterminata.

6.3.1.Kanċellazzjoni

(70)Jekk tiġi ssodisfata mill-anqas waħda mill-kundizzjonijiet li ġejjin qabel ikun skada l-perjodu ssettjat fl-element ta’ data validityDuration, għandha tiġi skattata l-ġenerazzjoni ta’ DENM ta’ kanċellazzjoni:

(a)il-vettura ma tibqax wieqfa għal durata ta’ 5 s;

(b)id-dwal ta’ twissija ta’ periklu jkunu diżattivati;

(c)il-pożizzjoni tal-vettura nbidlet b’aktar minn 500 m (eż. għax il-vettura ġiet irmonkata).

Nota: Il-kundizzjoni ta’ kanċellazzjoni ma timplikax li jeħtieġ li l-istazzjon tas-C-ITS ikun operattiv b’mod permanenti, jew li għandu jestendi t-tħaddim tiegħu matul dik il-kundizzjoni ta’ kanċellazzjoni.

6.3.2.Negazzjoni

(71)Ma għandux jintuża DENM ta’ negazzjoni għal dan is-servizz tas-C-ITS.

6.4.Aġġornament

(72)Jekk id-DENM skattat preċedentement għal Vettura bil-ħsara maqbuda ma ġiex ikkanċellat, kull 15-il s għandha tiġi skattata l-ġenerazzjoni ta’ DENM ta’ aġġornament.

(73)Fil-fażi ta’ aġġornament, għandhom jiġu ċċekkjati biss il-kundizzjonijiet skattaturi (ma għandhomx ikomplu jiġu evalwati t-timers).

(74)Jekk it-terminal tal-ignition 15 jintefa, għandu jiġi skattat DENM ta’ aġġornament minnufih.

(75)Għandhom jiġu assenjati valuri ġodda għall-oqsma jew għall-elementi tad-data fid-DENM, skont l-avveniment mibdul (eż. detectionTime jew informationQuality).

Nota: Il-kundizzjoni ta’ aġġornament ma timplikax li jeħtieġ li l-istazzjon tas-C-ITS ikun operattiv b’mod permanenti, jew li għandu jestendi t-tħaddim tiegħu matul dik il-kundizzjoni ta’ aġġornament.

6.5.Durata tar-ripetizzjoni u intervall tar-ripetizzjoni

(76)DENMs li jkunu ġodda, li jkunu ġew aġġornati jew li jkunu ġew ikkanċellati għandhom jiġu ripetuti għal repetitionDuration ta’ 15-il s b’repetitionInterval ta’ 1 s. Għalhekk, il-parametri tal-interfaċċa Repetition duration u Repetition interval bejn l-applikazzjoni u s-servizz bażiku tad-DEN għandhom jiġu ssettjati skont il-valuri ta’ hawn fuq.

(77)Fil-każ ta’ terminal tal-ignition 15 attivat, il-validityDuration għandu jiġi ssettjat għal 30 s. Għalhekk, wieħed jista’ jipprevjeni diskrepanza ta’ DENMs jekk ir-repetitionDuration tad-DENM oriġinali jkun skada u ma jkunx għadu ġie riċevut l-aġġornament.

Nota: Il-validityDuration f’każ ta’ terminal tal-ignition 15 diżattivat għandu jiġi ssettjat għal valur akbar milli f’każ ta’ terminal tal-ignition 15 attivat. Dan huwa dovut għall-fatt li DENM ta’ aġġornament ma jistax jiġi skattat u ma jkunx jista’ jintbagħat. Għalhekk, l-aħħar DENM għandu jinżamm ħaj għal aktar ħin.

Nota: F’każ li żewġ DENMs bl-istess causeCode joriġinaw mill-istess stazzjon tas-C-ITS, il-każ għandu jiġi mmaniġġjat mill-istazzjon tas-C-ITS riċevitur.

6.6.Klassi ta’ traffiku

(78)Id-DENMs il-ġodda, ta’ aġġornament u ta’ kanċellazzjoni għandhom jiġu ssettjati għal klassi ta’ traffiku 1.

6.7.Parametri tal-messaġġ

6.7.1.DENM

(79)It-tabella li ġejja tispeċifika l-elementi ta’ data tad-DENM li għandhom jiġu ssettjati.

Tabella 10: Elementi ta’ data tad-DENM ta’ “twissija dwar vettura wieqfa — vettura bil-ħsara”

6.7.2.CAM

(80)Ma għandux jintuża adattament tal-CAM għal dan is-servizz tas-C-ITS.

6.8.Saff tan-netwerk u tat-trasport

(81)Il-parametru tal-interfaċċa żona ta’ destinazzjoni tad-DENM bejn is-servizz bażiku tad-DEN u s-saff tan-netwerking u tat-trasport għandu jkun ugwali għal forma ċirkolari b’raġġ ugwali għal relevanceDistance.

6.9.Saff ta’ sigurtà

(82)Jekk japplikaw il-kundizzjonijiet skattaturi kif deskritt fil-punt (62), bidla fl-AT għandha tiġi imblukkata għal DENMs ġodda, ta’ aġġornament u ta’ kanċellazzjoni, sakemm il-validityDuration ma jkunx skada. Id-DENMs il-ġodda, ta’ aġġornament u ta’ kanċellazzjoni korrispondenti għandhom jintbagħtu bl-istess AT.

7.Twissija dwar vettura wieqfa — wara ħabta

7.1.Deskrizzjoni tas-servizz tas-C-ITS

Dan is-servizz tas-C-ITS jittrażmetti informazzjoni V2V dwar vettura li tkun wieqfa minħabba aċċident tat-traffiku.

Is-servizzi tas-C-ITS li ġejjin huma relatati ma’ dan is-servizz għax jikkondividu kundizzjonijiet skattaturi simili:

•    “twissija dwar vettura wieqfa — vettura wieqfa”;

•    “twissija dwar vettura wieqfa — vettura bil-ħsara”.

(83)Sinjal ta’ DENM għandu jintbagħat lill-istack biss jekk il-kundizzjonijiet skattaturi deskritti f’din it-taqsima jiġu evalwati bħala validi. Sinjal bħal dan jikkawża li l-istack tiġġenera DENM ġdid, ta’ aġġornament jew ta’ kanċellazzjoni. Jekk ma jiġux issodisfati l-kundizzjonijiet skattaturi, ma għandux jiġi ġġenerat sinjal ta’ DENM.

7.2.Kundizzjonijiet skattaturi

7.2.1.Prekundizzjonijiet

(84)Ma japplikawx prekundizzjonijiet speċifiċi għal dan is-servizz tas-C-ITS.

(85)Għandha tiġi evitata l-attivazzjoni parallela mas-servizzi tas-C-ITS relatati l-oħra. F’każ li s-servizzi tas-C-ITS “vettura wieqfa” u/jew “vettura bil-ħsara” jiġu skattati simultanjament, is-servizzi tas-C-ITS għandhom jiġu pprijoritizzati kif ġej:

(a)“wara ħabta” (l-akbar prijorità);

(b)“vettura bil-ħsara”;

(c)“vettura wieqfa” (l-inqas prijorità).

7.2.2.Kundizzjonijiet speċifiċi għasservizz

(86)Jekk jiġu ssodisfati l-prekundizzjonijiet fil-punt (84) u mill-anqas waħda mill-kundizzjonijiet li ġejjin, il-kundizzjonijiet skattaturi għal dan is-servizz tas-C-ITS jiġu ssodisfati u għandha tiġi skattata l-ġenerazzjoni ta’ DENM:

(a)tkun ġiet skattata eCall b’mod manwali minn okkupant tal-vettura permezz tal-buttuna eCall, u l-vettura tieqaf f’anqas minn 15-il s. Jekk il-vettura tkun diġà wieqfa, il-kundizzjoni tiġi ssodisfata immedjatament;

(b)tinqabad ħabta ta’ severità baxxa mingħajr lattivazzjoni ta’ sistema irriversibbli ta’ trażżin tal-okkupant (eż. qtugħ ta’ batterija ta’ vultaġġ għoli, ftuħ ta’ bieba), u l-vettura tieqaf f’anqas minn 15-il s. Jekk il-vettura tkun diġà wieqfa, il-kundizzjoni tiġi ssodisfata immedjatament;

(c)tinqabad kolliżjoni ma’ persuna miexja bl-attivazzjoni ta’ mill-anqas sistema irriversibbli waħda ta’ protezzjoni ta’ persuni mixjin (eż. bonit popup, airbag fuq barra), u l-vettura tieqaf f’anqas minn 15-il s. Jekk ilvettura tkun diġà wieqfa, il-kundizzjoni tiġi ssodisfata immedjatament;

(d)tinqabad ħabta ta’ severità għolja blattivazzjoni ta’ millanqas sistema irriversibbli waħda ta’ trażżin tal-okkupant (eż. apparat pirotekniku li jissikka ċ-ċinturin, airbag).

(87)Il-veloċità tal-vettura għandha tiġi ddeterminata mis-sinjal bus tal-vettura, mhux minn GNSS. Għandha tintuża l-veloċità ffiltrata tal-vettura (fir-rigward tal-ħoss tas-sensur). Dan ir-rekwiżit għandu jiġi applikat għall-okkorrenzi sussegwenti kollha ta’ analiżi tal-veloċità tal-vettura.

Nota: Il-kundizzjonijiet iridu jiġu ċċekkjati biss jekk il-provvista tal-enerġija neċessarja tkun preżenti. Dan ifisser li mhix meħtieġa implimentazzjoni tassistema li tkun tilqa’ kontra ħabta.

7.2.3.Kwalità tal-Informazzjoni

(88)Il-valur tal-element ta’ data informationQuality fid-DENM jiddependi fuq kif jinqabad l-avveniment (ara l-punt (86)). Il-valur ta’ informationQuality għandu jiġi ssettjat b’konformità mat-tabella li ġejja (għandu jintuża l-akbar valur possibbli):

Tabella 11: Kwalità tal-informazzjoni dwar “vettura wieqfa — wara ħabta”

(89)Jekk il-kundizzjonijiet skattaturi jinbidlu bejn żewġ aġġornamenti, l-informationQuality ma għandux jinbidel qabel l-aġġornament ta’ wara. Jekk il-kundizzjonijiet mibdula jkunu għadhom sodisfatti waqt li d-DENM jiġi aġġornat, għandu jiġi aġġornat l-informationQuality.

7.3.Kundizzjonijiet ta’ terminazzjoni

(90)Dan is-servizz tas-C-ITS jiġi tterminat b’kanċellazzjoni tal-istazzjon tas-C-ITS oriġinarju. Mat-terminazzjoni tas-servizz tas-C-ITS, it-talba għal DENM ta’ aġġornament għandha tiġi tterminata.

7.3.1.Kanċellazzjoni

(91)Ladarba tiġi ssodisfata mill-anqas waħda mill-kundizzjonijiet li ġejjin qabel ikun skada l-perjodu ssettjat fl-element ta’ data validityDuration, għandha tiġi skattata l-ġenerazzjoni ta’ DENM ta’ kanċellazzjoni:

(a)il-vettura ego ma tkunx wieqfa għal durata ta’ 15-il s;

(b)il-pożizzjoni tal-vettura nbidlet b’aktar minn 500 m (eż. għax il-vettura ġiet irmonkata).

Nota: Il-kundizzjoni ta’ kanċellazzjoni ma timplikax li jeħtieġ li l-istazzjon tas-C-ITS ikun operattiv b’mod permanenti, jew li għandu jestendi t-tħaddim tiegħu matul dik il-kundizzjoni ta’ kanċellazzjoni.

7.3.2.Negazzjoni

(92)Ma għandux jintuża DENM ta’ negazzjoni għal dan is-servizz tas-C-ITS.

7.4.Aġġornament

(93)Jekk is-servizz tas-C-ITS ma jkunx ġie kkanċellat, għandu jiġi skattat DENM ta’ aġġornament kull 60 s.

(94)Jekk it-terminal tal-ignition 15 jintefa, għandu jiġi skattat DENM ta’ aġġornament minnufih.

(95)Għandhom jiġu assenjati valuri ġodda għall-oqsma jew għall-elementi tad-data fid-DENM, skont l-avveniment mibdul (eż. detectionTime jew informationQuality).

Nota: Il-kundizzjoni ta’ aġġornament ma timplikax li jeħtieġ li l-istazzjon tas-C-ITS ikun operattiv b’mod permanenti, jew li għandu jestendi t-tħaddim tiegħu matul dik il-kundizzjoni ta’ aġġornament.

7.5.Durata tar-ripetizzjoni u intervall tar-ripetizzjoni

(96)DENMs li jkunu ġodda, li jkunu ġew aġġornati jew li jkunu ġew ikkanċellati għandhom jiġu ripetuti għal repetitionDuration ta’ 60 s b’repetitionInterval ta’ 1 s. Għalhekk, il-parametri tal-interfaċċa Repetition duration u Repetition interval bejn l-applikazzjoni u s-servizz bażiku tad-DEN għandhom jiġu ssettjati skont il-valuri ta’ hawn fuq.

(97)Fil-każ ta’ terminal tal-ignition 15 attivat, il-validityDuration għandu jiġi ssettjat għal 180 s. Għalhekk, wieħed jista’ jipprevjeni diskrepanza ta’ DENMs jekk ir-repetitionDuration tad-DENM oriġinali jkun skada u ma jkunx għadu ġie riċevut l-aġġornament.

Nota: Il-validityDuration f’każ ta’ terminal tal-ignition 15 diżattivat għandu jiġi ssettjat għal valur akbar milli f’każ ta’ terminal tal-ignition 15 attivat. Dan huwa dovut għall-fatt li DENM ta’ aġġornament ma jistax jiġi skattat u ma jkunx jista’ jintbagħat. Għalhekk, l-aħħar DENM għandu jinżamm ħaj għal aktar ħin.

Nota: F’każ li żewġ DENMs bl-istess causeCode joriġinaw mill-istess stazzjon tas-C-ITS, il-każ għandu jiġi mmaniġġjat mill-istazzjon tas-C-ITS riċevitur.

7.6.Klassi ta’ traffiku

(98)Id-DENMs il-ġodda, ta’ aġġornament u ta’ kanċellazzjoni għandhom jiġu ssettjati għal klassi ta’ traffiku 1.

7.7.Parametri tal-messaġġ

7.7.1.DENM

(99)It-tabella li ġejja tispeċifika l-elementi ta’ data tad-DENM li għandhom jiġu ssettjati.

Tabella 12: Elementi ta’ data tad-DENM ta’ “Twissija dwar Vettura Wieqfa — Wara Ħabta”

7.7.2.CAM

(100)Ma għandux jintuża adattament tal-CAM għal dan is-servizz tas-C-ITS.

7.8.Saff tan-netwerk u tat-trasport

(101)Il-parametru tal-interfaċċa żona ta’ destinazzjoni tad-DENM bejn is-servizz bażiku tad-DEN u s-saff tan-netwerking u tat-trasport għandu jkun ugwali għal forma ċirkolari b’raġġ ugwali għal relevanceDistance.

7.9.Saff ta’ sigurtà

(102)Jekk japplikaw il-kundizzjonijiet skattaturi kif deskritt fil-punt (86), bidla fl-AT għandha tiġi imblukkata għal DENMs ġodda, ta’ aġġornament u ta’ kanċellazzjoni, sakemm il-validityDuration ma jkunx skada. Id-DENMs il-ġodda, ta’ aġġornament u ta’ kanċellazzjoni korrispondenti għandhom jintbagħtu bl-istess AT.

8.Twissija dwar vettura speċjali — vettura ta’ emerġenza operattiva

8.1.Deskrizzjoni tas-servizz tas-C-ITS

Dan is-servizz tas-C-ITS jittrażmetti informazzjoni V2V dwar vettura ta’ emerġenza li tkun qed tivvjaġġa lejn xena ta’ operazzjoni, u dan ikun issinjalat permezz tal-iżbarra tad-dawl.

(103)Malli jiġi skattat is-servizz tas-C-ITS, għandu jiġi trażmess DENM mill-istazzjon tas-C-ITS ġewwa vettura ta’ emerġenza, u xi partijiet mill-oqsma tad-data tal-CAMs għandhom jiġi ssettjati b’konformità mat-taqsima 8.7.2.

Is-servizzi tas-C-ITS li ġejjin huma relatati ma’ dan is-servizz għax jikkondividu kundizzjonijiet skattaturi simili:

·“twissija dwar vettura speċjali — vettura ta’ emerġenza wieqfa ta’ salvagwardja”;

·“twissija dwar vettura speċjali — twissija dwar servizz ta’ rkupru wieqaf”.

(104)Is-servizz tas-C-ITS prestabbilit għal stazzjon tas-C-ITS ġewwa vettura ta’ emerġenza huwa “vettura ta’ emerġenza operattiva”. Bidla għas-servizz tas-C-ITS “vettura ta’ emerġenza wieqfa ta’ salvagwardja” għandha tiġi skattata biss fil-kundizzjonijiet stipulati fit-taqsima 9.

8.2.Kundizzjonijiet skattaturi

8.2.1.Prekundizzjonijiet

(105)Għandhom jiġu ssodisfati l-prekundizzjonijiet li ġejjin qabel jiġi skattat dan is-servizz tas-C-ITS:

(a)ikun hemm konferma li stationType ikun vettura speċjali (stationType ta’ CAM jiġi ssettjat għal specialVehicles(10)). Is-servizz tas-C-ITS huwa ristrett għal vetturi ta’ emerġenza;

(b)ma għandhomx jiġu ssodisfati l-kundizzjonijiet skattaturi fir-rigward ta’ “vettura ta’ emerġenza wieqfa ta’ salvagwardja” (ara t-taqsima 9.2).

8.2.2.Kundizzjonijiet speċifiċi għasservizz

(106)Jekk jiġu ssodisfati l-prekundizzjonijiet fil-punt (105). kif ukoll il-kundizzjoni li ġejja, għandha tiġi skattata l-ġenerazzjoni ta’ DENM:

(a)tkun qed tintuża l-iżbarra tad-dawl.

(107)Il-livell tal-kwalità tal-informazzjoni jista’ jittejjeb permezz tal-kundizzjonijiet li ġejjin:

(b)tkun qed tintuża s-sirena;

(c)il-vettura ma tkunx wieqfa.

(108)Il-veloċità tal-vettura għandha tiġi ddeterminata mis-sinjal bus tal-vettura, mhux minn GNSS. Għandha tintuża l-veloċità ffiltrata tal-vettura (fir-rigward tal-ħoss tas-sensur).

8.2.3.Kwalità tal-informazzjoni

(109)Il-valur tal-element ta’ data informationQuality fid-DENM jiddependi fuq kif jinqabad l-avveniment (ara l-punti (106) u (107)). Il-valur ta’ informationQuality għandu jiġi ssettjat b’konformità mat-tabella li ġejja (għandu jintuża l-akbar valur possibbli):

Tabella 13: Kwalità tal-informazzjoni dwar “vettura ta’ emerġenza operattiva”

(110)Jekk il-kundizzjonijiet skattaturi jinbidlu bejn żewġ aġġornamenti, l-informationQuality ma għandux jinbidel qabel l-aġġornament ta’ wara. Jekk il-kundizzjonijiet mibdula jkunu għadhom sodisfatti waqt li d-DENM jiġi aġġornat, għandu jiġi aġġornat l-informationQuality.

8.3.Kundizzjonijiet ta’ terminazzjoni

(111)Is-servizz tas-C-ITS għandu jiġi tterminat meta l-iżbarra tad-dawl ma tibqax tintuża. Mat-terminazzjoni tas-servizz tas-C-ITS, għandu jintemm l-aġġornament tad-DENMs. Il-vehicleRole għandu jiġi ssettjat għal default(0) jekk l-iżbarra tad-dawl ma tibqax tintuża.

8.3.1.Kanċellazzjoni

(112)Ma għandux jintuża DENM ta’ kanċellazzjoni għal dan is-servizz tas-C-ITS.

8.3.2.Negazzjoni

(113)Ma għandux jintuża DENM ta’ negazzjoni għal dan is-servizz tas-C-ITS.

8.4.Aġġornament

(114)Id-DENM iġġenerat għandu jiġu aġġornat kull 250 ms jekk ikunu għadhom sodisfatti l-kundizzjonijiet skattaturi. L-oqsma tad-data li jiġu assenjati valuri ġodda huma ddefiniti fit-Tabella 14 hawn taħt.

8.5.Durata tar-ripetizzjoni u intervall tar-ripetizzjoni

(115)Ma għandhiex tintuża ripetizzjoni tad-DENM għal dan is-servizz tas-C-ITS.

8.6.Klassi ta’ traffiku

(116)Id-DENMs il-ġodda, ta’ aġġornament u ta’ kanċellazzjoni għandhom jiġu ssettjati għal klassi ta’ traffiku 1.

8.7.Parametri tal-messaġġ

8.7.1.DENM

(117)It-tabella li ġejja tispeċifika l-elementi ta’ data tad-DENM li għandhom jiġu ssettjati.

Tabella 14: Elementi ta’ data tad-DENM ta’ “vettura ta’ emerġenza operattiva”

8.7.2.CAM

(118)Il-vehicleRole għandu jinbeda f’konfigurazzjoni “prestabbilita” (vehicleRole ta’ CAM issettjat għal default(0)). Jekk tiġi ssodisfata mill-anqas waħda mill-kundizzjonijiet skattaturi fil-punt (106), il-vehicleRole għandu jiġi ssettjat għal emergency(6).

(119)It-tabella li ġejja tispeċifika l-elementi ta’ data tal-CAM li għandhom jiġu ssettjati jekk jiġi skattat is-servizz tas-C-ITS.

Tabella 15: Elementi ta’ data tal-CAM ta’ “vettura ta’ emerġenza operattiva”

8.8.Saff tan-netwerk u tat-trasport

(120)Il-parametru tal-interfaċċa żona ta’ destinazzjoni tad-DENM bejn is-servizz bażiku tad-DEN u s-saff tan-netwerking u tat-trasport għandu jkun ugwali għal forma ċirkolari b’raġġ ugwali għal relevanceDistance.

8.9.Saff ta’ sigurtà

(121)Jekk japplikaw il-kundizzjonijiet skattaturi kif deskritt fil-punt (106), bidla fl-AT għandha tiġi imblukkata għal DENMs ġodda u ta’ aġġornament, sakemm il-validityDuration ma jkunx skada. Id-DENMs il-ġodda u ta’ aġġornament korrispondenti għandhom jintbagħtu bl-istess AT.

9.Twissija dwar vettura speċjali — vettura ta’ emerġenza wieqfa ta’ salvagwardja

9.1.Deskrizzjoni tas-servizz tas-C-ITS

Dan is-servizz tas-C-ITS jittrażmetti informazzjoni V2V dwar vettura ta’ emerġenza wieqfa li tkun qed tissalvagwardja żona ta’ periklu.

(122)Malli jiġi skattat is-servizz tas-C-ITS, għandu jiġi trażmess DENM mill-istazzjon tas-C-ITS ġewwa vettura ta’ emerġenza, u xi partijiet mill-oqsma tad-data tal-CAMs għandhom jiġi ssettjati b’konformità mat-taqsima 9.7.2.

Is-servizzi tas-C-ITS li ġejjin huma relatati ma’ dan is-servizz għax jikkondividu kundizzjonijiet skattaturi simili:

·“twissija dwar vettura speċjali — vettura ta’ emerġenza operattiva”;

·“twissija dwar vettura speċjali — twissija dwar servizz ta’ rkupru wieqaf”.

9.2.Kundizzjonijiet skattaturi

9.2.1.Prekundizzjonijiet

(123)Għandhom jiġu ssodisfati l-prekundizzjonijiet li ġejjin qabel jiġi skattat dan is-servizz tas-C-ITS:

·ikun hemm konferma li stationType ikun vettura ta’ emerġenza (stationType ta’ CAM jiġi ssettjat għal specialVehicles(10)). Is-servizz tas-C-ITS huwa ristrett għal vetturi ta’ emerġenza;

·it-Timer Standstill għandu jinbeda b’żero.

(124)Is-servizz tas-C-ITS prestabbilit għal stazzjon tas-C-ITS ġewwa vettura ta’ emerġenza huwa “vettura ta’ emerġenza operattiva”. Bidla għas-servizz tas-C-ITS “vettura ta’ emerġenza wieqfa ta’ salvagwardja” għandha tiġi skattata biss fil-kundizzjonijiet iddefiniti fit-taqsima 9.2.2.

9.2.2.Kundizzjonijiet speċifiċi għasservizz

(125)Jekk il-vettura tkun wieqfa u l-iżbarra tad-dawl tkun qed tintuża, għandu jinbeda Timer Standstill b’valur ta’ żero. Jekk l-iżbarra tad-dawl ma tibqax tintuża jew il-vettura ma tibqax wieqfa, it-Timer Standstill għandu jitwaqqaf u jiġi risettjat għal żero.

(126)Jekk jiġu ssodisfati l-prekundizzjonijiet fil-punt (123) u mill-anqas waħda mill-kundizzjonijiet li ġejjin, il-kundizzjonijiet skattaturi għal dan is-servizz tas-C-ITS jiġu ssodisfati u għandha tiġi skattata l-ġenerazzjoni ta’ DENM:

(a)l-iżbarra tad-dawl tkun qed tintuża u r-rilej tal-magna jkun attivat;

(b)l-iżbarra tad-dawl tkun qed tintuża, jinxtegħlu d-dwal ta’ twissija ta’ periklu u jiġi attivat il-brejk tal-parking, jew (fil-każ ta’ trażmissjoni awtomatika) jintgħażel “ipparkja”;

(c)l-iżbarra tad-dawl tkun qed tintuża, jinxtegħlu d-dwal ta’ twissija ta’ periklu u t-Timer Standstill ikun 60 s jew aktar.

(127)Il-livell tal-kwalità tal-informazzjoni jista’ jittejjeb permezz tal-kundizzjonijiet li ġejjin:

(d)l-istatus ta’ mill-anqas bieba waħda, jew tal-bagoll, ikun “miftuħ”;

(e)permezz ta’ waħda mit-tekniki li ġejjin, is-sit tas-sewwieq jiġi rilevat bħala “mhux okkupat”:

(1)kamera tal-kompartiment tal-passiġġier;

(2)fin-nota ta’ tfakkir taċ-ċinturin ta’ sikurezza, tintuża teknika tal-ogħla livell ta’ żvilupp tekniku għall-okkupazzjoni tas-sit.

(128)Il-veloċità tal-vettura għandha tiġi ddeterminata mis-sinjal bus tal-vettura, mhux minn GNSS. Għandha tintuża l-veloċità ffiltrata tal-vettura (fir-rigward tal-ħoss tas-sensur). Dan ir-rekwiżit għandu jiġi applikat għall-okkorrenzi sussegwenti kollha ta’ analiżi tal-veloċità tal-vettura.

(129)Jekk is-servizz tas-C-ITS jiġi skattat minħabba l-issodisfar tal-kundizzjoni (a) jew (b) fil-punt (126), it-Timer Standstill għandu jitwaqqaf u jiġi ssettjat għal 60 s. Fil-fażi ta’ aġġornament għandhom jiġu ċċekkjati l-kundizzjonijiet biss, iżda ma għandux jinbeda timer.

9.2.3.Kwalità tal-informazzjoni

(130)Il-valur tal-element ta’ data informationQuality fid-DENM jiddependi fuq kif jinqabad l-avveniment (ara l-punti (126) u (127)). Il-valur ta’ informationQuality għandu jiġi ssettjat b’konformità mat-tabella li ġejja (għandu jintuża l-akbar valur possibbli):

Tabella 16: Kwalità tal-informazzjoni dwar “vettura ta’ emerġenza wieqfa ta’ salvagwardja”

(131)Jekk il-kundizzjonijiet skattaturi jinbidlu bejn żewġ aġġornamenti, l-informationQuality ma għandux jinbidel qabel l-aġġornament ta’ wara. Jekk il-kundizzjonijiet mibdula jkunu għadhom sodisfatti waqt li d-DENM jiġi aġġornat, għandu jiġi aġġornat l-informationQuality.

9.3.Kundizzjonijiet ta’ terminazzjoni

(132)Dan is-servizz tas-C-ITS jiġi tterminat b’kanċellazzjoni tal-istazzjon tas-C-ITS oriġinarju. Mat-terminazzjoni tas-servizz tas-C-ITS, it-talba għal DENM ta’ aġġornament għandha tiġi tterminata.

9.3.1.Kanċellazzjoni

(133)Jekk tiġi ssodisfata l-kundizzjoni li ġejja qabel ikun skada l-perjodu ssettjat fl-element ta’ data validityDuration, għandha tiġi skattata l-ġenerazzjoni ta’ DENM ta’ kanċellazzjoni:

(a)il-kundizzjonijiet (a) sa (c) kollha speċifiċi għas-servizz tasC-ITS fit-taqsima 9.2.2 ma jibqgħux issodisfati.

Il-vehicleRole għandu jiġi ssettjat għal default(0) jekk l-iżbarra tad-dawl ma tibqax tintuża.

9.3.2.Negazzjoni

(134)Ma għandux jintuża DENM ta’ negazzjoni għal dan is-servizz tas-C-ITS.    

9.4.Aġġornament

(135)Id-DENM iġġenerat għandu jiġu aġġornat kull 60 s jekk ikunu għadhom sodisfatti l-kundizzjonijiet skattaturi. L-oqsma tad-data kollha li jiġu assenjati valuri ġodda huma ddefiniti fit-Tabella 17 hawn taħt.

9.5.Durata tar-ripetizzjoni u intervall tar-ripetizzjoni

(136)DENMs li jkunu ġodda, li jkunu ġew aġġornati jew li jkunu ġew ikkanċellati għandhom jiġu ripetuti għal repetitionDuration ta’ 60 s b’repetitionInterval ta’ 1 s. Għalhekk, il-parametri tal-interfaċċa Repetition duration u Repetition interval bejn l-applikazzjoni u s-servizz bażiku tad-DEN għandhom jiġu ssettjati skont il-valuri ta’ hawn fuq.

Nota: Il-validityDuration jiġi ssettjat għal 180 s. Għalhekk, wieħed jista’ jipprevjeni diskrepanza ta’ DENMs jekk ir-repetitionDuration tad-DENM oriġinali jkun skada u ma jkunx għadu ġie riċevut l-aġġornament.

Nota: F’każ li żewġ DENMs bl-istess causeCode joriġinaw mill-istess stazzjon tas-C-ITS, il-każ għandu jiġi mmaniġġjat mill-istazzjon tas-C-ITS riċevitur.

9.6.Klassi ta’ traffiku

(137)Id-DENMs il-ġodda, ta’ aġġornament u ta’ kanċellazzjoni għandhom jiġu ssettjati għal klassi ta’ traffiku 1.

9.7.Parametri tal-messaġġ

9.7.1.DENM

(138)It-tabella li ġejja tispeċifika l-elementi ta’ data tad-DENM li għandhom jiġu ssettjati.

Tabella 17: Elementi ta’ data tad-DENM ta’ “vettura ta’ emerġenza wieqfa ta’ salvagwardja”

9.7.2.CAM

(139)Il-vehicleRole għandu jinbeda f’konfigurazzjoni “prestabbilita” (vehicleRole ta’ CAM issettjat għal default(0)). Jekk tiġi ssodisfata mill-anqas waħda mill-kundizzjonijiet skattaturi definiti fil-punt (126), il-vehicleRole għandu jiġi ssettjat għal emergency(6).

(140)It-tabella li ġejja tispeċifika l-elementi ta’ data tal-CAM li għandhom jiġu ssettjati jekk jiġi skattat is-servizz tas-C-ITS.

Tabella 18: Elementi ta’ data tad-DENM ta’ “vettura ta’ emerġenza wieqfa ta’ salvagwardja”

9.8.Saff tan-netwerk u tat-trasport

(141)Il-parametru tal-interfaċċa żona ta’ destinazzjoni tad-DENM bejn is-servizz bażiku tad-DEN u s-saff tan-netwerking u tat-trasport għandu jkun ugwali għal forma ċirkolari b’raġġ ugwali għal relevanceDistance.

9.9.Saff ta’ sigurtà

(142)Jekk japplikaw il-kundizzjonijiet skattaturi kif deskritt fil-punt (126), bidla fl-AT għandha tiġi imblukkata għal DENMs ġodda, ta’ aġġornament u ta’ kanċellazzjoni, sakemm il-validityDuration ma jkunx skada. Id-DENMs il-ġodda, ta’ aġġornament u ta’ kanċellazzjoni korrispondenti għandhom jintbagħtu bl-istess AT.

10.Twissija dwar vettura speċjali — twissija dwar servizz ta’ rkupru wieqaf

10.1.Deskrizzjoni tas-servizz tas-C-ITS

Dan is-servizz tas-C-ITS jittrażmetti informazzjoni V2V dwar vettura ta’ servizz ta’ rkupru li tkun qed tappoġġa vettura bil-ħsara. Is-servizz tas-C-ITS tas-servizz ta’ rkupru mobbli, eż. il-ġarr ta’ vettura bil-ħsara, huwa kopert mill-CAM komuni.

Is-servizzi tas-C-ITS li ġejjin huma relatati ma’ dan is-servizz għax jikkondividu kundizzjonijiet skattaturi simili:

·“twissija dwar vettura speċjali — vettura ta’ emerġenza operattiva”;

·“twissija dwar vettura speċjali — vettura ta’ emerġenza wieqfa ta' salvagwardja”.

10.2.Kundizzjonijiet skattaturi

10.2.1.Prekundizzjonijiet

(143)Għandhom jiġu ssodisfati l-prekundizzjonijiet li ġejjin qabel jiġi skattat dan is-servizz tas-C-ITS:

·ikun hemm konferma li stationType ikun vettura ta’ emerġenza (stationType ta’ CAM jiġi ssettjat għal specialVehicles(10)). Is-servizz tas-C-ITS huwa ristrett għal vetturi ta’ servizz ta’ rkupru;

·it-Timer Standstill għandu jinbeda b’żero.

10.2.2.Kundizzjonijiet speċifiċi għasservizz

(144)Jekk il-vettura tkun wieqfa u l-iżbarra tad-dawl tkun qed tintuża, għandu jinbeda Timer Standstill b’valur ta’ żero. Jekk l-iżbarra tad-dawl ma tibqax tintuża u l-vettura ma tibqax wieqfa, it-Timer Standstill għandu jitwaqqaf u jiġi risettjat għal żero.

(145)Jekk jiġu ssodisfati l-prekundizzjoni fil-punt (143) u mill-anqas waħda mill-kundizzjonijiet li ġejjin, il-kundizzjonijiet skattaturi għal dan is-servizz tas-C-ITS jiġu ssodisfati u għandha tiġi skattata l-ġenerazzjoni ta’ DENM:

(a)l-iżbarra tad-dawl tkun qed tintuża, jinxtegħlu d-dwal ta’ twissija ta’ periklu u jiġi attivat il-brejk tal-parking, jew (fil-każ ta’ trażmissjoni awtomatika) jintgħażel “ipparkja”;

(b)l-iżbarra tad-dawl tkun qed tintuża, jinxtegħlu d-dwal ta’ twissija ta’ periklu u t-Timer Standstill ikun 60 s jew aktar.

(146)Il-livell tal-kwalità tal-informazzjoni jista’ jittejjeb permezz tal-kundizzjonijiet li ġejjin:

(c)l-istatus tal-bieba tan-naħa tas-sewwieq ikun “miftuħa”;

(d)permezz ta’ waħda mit-tekniki li ġejjin, is-sit tas-sewwieq jiġi rilevat bħala “mhux okkupat”:

(1)kamera tal-kompartiment tal-passiġġier;

(2)finnota ta’ tfakkir taċċinturin ta’ sikurezza, tintuża teknika talogħla livell ta’ żvilupp tekniku għall-okkupazzjoni tas-sit.

(147)Il-veloċità tal-vettura għandha tiġi ddeterminata mis-sinjal bus tal-vettura, mhux minn GNSS. Għandha tintuża l-veloċità ffiltrata tal-vettura (fir-rigward tal-ħoss tas-sensur). Dan ir-rekwiżit għandu jiġi applikat għall-okkorrenzi sussegwenti kollha ta’ analiżi tal-veloċità tal-vettura.

(148)Jekk is-servizz tas-C-ITS jiġi skattat minħabba l-issodisfar tal-kundizzjoni (a) fil-punt (145), it-Timer Standstill għandu jitwaqqaf u jiġi ssettjat għal 60 s. Fil-fażi ta’ aġġornament għandhom jiġu ċċekkjati l-kundizzjonijiet biss, iżda ma għandux jinbeda timer.

10.2.3.Kwalità tal-informazzjoni