(1)

Skont l-Artikolu 168(7) tat-Trattat dwar il-Funzjonament tal-Unjoni Ewropea (1), “id-definizzjoni tal-politika tas-saħħa” u “l-organizzazzjoni u l-għoti ta’ servizzi tas-saħħa u tal-kura medika” jibqgħu setgħa nazzjonali. Għalhekk, l-Istati Membri huma responsabbli biex jiddeċiedu dwar l-istrateġiji li jintraċċaw il-preżenza tas-SARS-CoV-2 fil-popolazzjonijiet tagħhom, filwaqt li jqisu s-sitwazzjonijiet epidemjoloġiċi u soċjali tagħhom.

(2)

Kif tħabbar fil-11 ta’ Novembru 2020 (2), il-Kummissjoni beħsiebha tipproponi l-istabbiliment ta’ Awtorità għat-Tħejjija u għar-Rispons f’Każ ta’ Emerġenza tas-Saħħa (HERA) li se ssaħħaħ it-tħejjija u l-kapaċità ta’ rispons tal-Unjoni għal theddid transfruntier ġdid u emerġenti għas-saħħa tal-bniedem. Permezz tal-missjoni tal-HERA, l-Unjoni u l-Istati Membri tagħha se jkunu jistgħu jiskjeraw malajr l-aktar kontromiżuri mediċi u oħrajn avvanzati f’każ ta’ emerġenza tas-saħħa pubblika, billi jkopru l-katina tal-valur kollha mit-tnissil sad-distribuzzjoni u l-użu.

(3)

Din is-sena, il-Kummissjoni se tniedi diversi azzjonijiet preparatorji li se jwittu t-triq għall-HERA u jservu bħala pjan ta’ azzjoni għat-tħejjija fit-tul tal-Unjoni għall-emerġenzi tas-saħħa pubblika. Fis-17 ta’ Frar 2021, il-Kummissjoni adottat pjan Ewropew imsejjaħ “l-Inkubatur HERA” dwar it-tħejjija għall-bijodifiża, li jistabbilixxi proposta għal azzjoni immedjata biex l-Ewropa tkun imħejjija għat-theddid dejjem akbar tal-varjanti tas-SARS-CoV-2 (3).

(4)

Fl-Ewropa u madwar id-dinja qed jevolvu u jinfirxu bosta varjanti ġodda tal-virus. Iż-żieda fit-trażmissibbiltà u fil-propensità ta’ wħud minnhom li jikkawżaw mard aktar sever, qed toħloq theddida għar-rispons tagħna kontra l-virus. Għalhekk hu importanti li nużaw il-mezzi kollha disponibbli biex nidentifikaw dawn il-varjanti minnufih u nipprovdu risponsi xierqa u fil-ħin.

(5)

Wieħed mill-oqsma ta’ azzjoni li jeħtieġ l-attenzjoni tal-Inkubatur tal-HERA hu l-identifikazzjoni malajr tal-varjanti attwali u futuri ta’ tħassib tas-SARS-CoV-2. L-esperjenza tal-Istati Membri f’dan il-qasam uriet li s-sorveljanza tas-SARS-CoV-2 u tal-varjanti tiegħu fl-ilmijiet mormija tista’ tipprovdi sors ta’ informazzjoni kosteffettiv, rapidu u affidabbli dwar it-tixrid tas-SARS-CoV-2 fil-popolazzjoni, u din tista’ tkun element vitali fiż-żieda tas-sorveljanza ġenomika u epidemjoloġika.

(6)

Il-monitoraġġ tal-ilma mormi jenħtieġ jitqies bħala approċċ kumplimentari u indipendenti għall-istrateġiji tas-sorveljanza u tal-ittestjar tal-COVID-19. Kif tisħaq ir-Rakkomandazzjoni tal-Kummissjoni tat-28 ta’ Ottubru 2020 dwar “l-istrateġiji tal-ittestjar għall-COVID-19, inkluż l-użu tat-testijiet tal-antiġeni rapidi” (4), it-tħejjija u r-rispons għall-COVID-19 jeħtieġu strateġiji sodi tal-ittestjar u kapaċitajiet biżżejjed tal-ittestjar. Kif jisħqu wkoll il-Komunikazzjonijiet tal-Kummissjoni tat-2 ta’ Diċembru 2020 imsejħa “Nipproteġu ruħna mill-COVID-19 fix-xitwa” (5), u tad-19 ta’ Jannar 2021 imsejħa “Front magħqud biex negħlbu l-COVID-19” (6), l-ittestjar jibqa’ element kruċjali għall-monitoraġġ, it-trażżin u l-mitigazzjoni tal-pandemija tal-COVID-19. Għalhekk, l-istrateġiji nazzjonali tal-ittestjar jeħtieġ jiġu aġġornati b’mod urġenti biex ikunu jqisu l-varjanti ġodda, peress li dawn huma vitali għall-istrateġiji tal-kontroll tal-COVID-19. Is-sorveljanza tas-SARS-CoV-2 fl-ilma mormi tista’ tipprovdi informazzjoni kumplimentari u indipendenti importanti għall-proċess tat-teħid tad-deċiżjonijiet dwar is-saħħa pubblika fil-kuntest tal-pandemija attwali tal-COVID-19. Għaldaqstant, il-monitoraġġ tal-ilma mormi jeħtieġ jiġi inkluż b’mod aktar sistematiku fl-istrateġiji nazzjonali tal-ittestjar għad-detezzjoni tal-virus SARS-CoV-2.

(7)

Fit-30 ta’ Novembru 2020, l-Organizzazzjoni Dinjija tas-Saħħa (WHO) organizzat konsultazzjoni esperta dwar il-ħtiġijiet tas-saħħa pubblika relatati mas-sorveljanza tas-SARS-CoV-2 fl-ilma mormi (7), u din ikkonkludiet li s-sorveljanza tas-SARS-CoV-2 fl-ilma mormi tista’ tipprovdi informazzjoni kumplimentari u indipendenti importanti lill-awtoritajiet tas-saħħa pubblika. Madankollu, din mhix sostitut għall-approċċi u l-istrateġiji eżistenti tal-ittestjar tal-COVID-19. Is-sorveljanza tal-ilma mormi hija għodda biex jingħarfu x-xejriet, iżda mhix mezz assolut biex isiru konklużjonijiet dwar il-prevalenza tal-COVID-19 fil-popolazzjoni. Din tista’ taqdi skopijiet differenti fi stadji differenti ta’ epidemija.

(8)

B’mod aktar speċifiku, is-sorveljanza tal-ilma mormi tista’ tintuża għal skopijiet preventivi jew ta’ twissija bikrija, peress li d-detezzjoni tal-virus fl-ilma mormi jenħtieġ titqies bħala sinjal li jista’ jkun se (terġa’) tfeġġ il-pandemija. Bl-istess mod, ir-riżultati li jindikaw l-assenza tal-virus fl-ilma mormi jistgħu jindikaw li ż-żona tal-popolazzjoni kontribwenti tista’ titqies waħda b’riskju aktar baxx. L-analiżi tax-xejriet fir-riżultati hi vitali wkoll għall-monitoraġġ tal-effettività tal-miżuri fis-seħħ biex titrażżan it-trażmissjoni tal-virus. Għalhekk, il-monitoraġġ tax-xejriet tal-konċentrazzjoni virali (tal-varjanti tas-SARS-CoV-2) fl-ilma mormi jista’ jinforma l-miżuri ta’ tħejjija u ta’ rispons.

(9)

Għalhekk hu kruċjali li l-Istati Membri jistabbilixxu sistemi effettivi tas-sorveljanza tal-ilma mormi u jiżguraw li d-data rilevanti tingħata fil-pront lill-awtoritajiet tas-saħħa kompetenti. L-esperjenza turi li l-istabbiliment ta’ sistema ġdida tas-sorveljanza tal-ilma mormi jista’ jinkiseb fi żmien massimu ta’ sitt xhur, peress li l-operaturi tal-ilma mormi huma mdorrija jwettqu monitoraġġ ta’ parametri differenti fl-installazzjonijiet tagħhom.

(10)

Jenħtieġ ikunu disponibbli metodi komuni għat-teħid tal-kampjuni, għall-kejl u għall-analiżi, u li dawn jintużaw fil-prattika biex ikun żgurat li d-data miġbura tkun affidabbli u komparabbli.

(11)

Hu kruċjali li tiġi appoġġata l-kondiviżjoni tal-aqwa prattika bejn l-Istati Membri, iżda anki ma’ pajjiżi terzi li jaf ma jkollhomx aċċess faċli għal data mill-prattiki tal-ittestjar tas-soltu. Għal dan il-għan, hu importanti li l-Istati Membri jitħeġġu jipparteċipaw fil-pjattaforma Ewropea futura ta’ skambju.

(12)

Jekk ikun meħtieġ, u biex jitħaffef u jiġi appoġġat l-użu tal-attivitajiet stabbiliti f’din ir-Rakkomandazzjoni, se jkun hemm disponibbli fondi tal-UE biex jappoġġaw l-attivitajiet tas-sorveljanza tal-ilma mormi u jiżguraw analiżi sistematika tal-preżenza tal-varjanti fl-ilmijiet mormija. B’hekk, l-Istati Membri jkunu jistgħu jħaffu l-iskjerament tal-monitoraġġ u tal-analiżi tal-ilma mormi, u jiżguraw analiżi regolari tas-SARS-CoV-2 u tal-varjanti tiegħu fl-ilmijiet mormija.

(13)

Filwaqt li l-infrastruttura tal-ġbir tad-data għall-monitoraġġ tal-ilma mormi tiffoka fuq is-sorveljanza tas-SARS-CoV-2 fil-kuntest tal-pandemija attwali tas-saħħa pubblika, l-istabbiliment tas-sistema u tal-proċeduri tas-sorveljanza rakkomandati se jagħti wkoll valur miżjud lil hinn mis-sorveljanza tas-SARS-CoV-2. Dan se jipprovdi twissija bikrija għal tifqigħat possibbli fil-futur ta’ patoġeni oħra ta’ tħassib jew ta’ theddid minn sustanzi niġġiesa oħra ta’ tħassib emerġenti.

(14)

Fid-dawl tar-rieżami li qed isir tad-Direttiva tal-Kunsill 91/271/KEE (8), hu importanti li tinġabar l-informazzjoni mingħand l-Istati Membri dwar l-esperjenza tagħhom fil-monitoraġġ ta’ parametri rilevanti tas-saħħa fl-ilma mormi tagħhom. Dan jista’ jgħin fl-identifikazzjoni tal-parametri rilevanti relatati mas-saħħa li għandhom jiġu mmonitorjati regolarment fl-ilma mormi.

(15)

Din ir-Rakkomandazzjoni hi parti minn sett ta’ miżuri għall-COVID-19 adottati mill-Kummissjoni kif ħabbret fil-Komunikazzjoni tagħha tas-17 ta’ Marzu 2021 imsejħa “Perkors komuni lejn ftuħ mill-ġdid sikur u sostnut”. L-azzjonijiet li tħeġġeġ din ir-Rakkomandazzjoni jridu jiġu interpretati fil-kuntest tal-inizjattiva usa’ tal-Unjoni, u se jibnu fuq l-aqwa prattika stabbilita mill-Istati Membri u mill-pajjiżi madwar id-dinja. Dawn huma msejsa fuq is-sejbiet ta’ proġett tal-Kummissjoni dwar is-sorveljanza tal-ilma mormi (9) u fuq ir-riżultati tal-konsultazzjoni tad-WHO dwar il-ħtiġijiet tas-saħħa pubblika relatati mas-sorveljanza tas-SARS-CoV-2 fl-ilma mormi (10).

(1)

(2)

(3)

(4)

(5)

(6)

(7)

(8)

(9)

(10)

(11)

(12)

(13)

(14)

(15)

(16)

(17)