23.12.2009

MT

Il-Ġurnal Uffiċjali tal-Unjoni Ewropea

C 317/84

---

Opinjoni tal-Kumitat Ekonomiku u Soċjali Ewropew dwar il-Komunikazzjoni tal-Kummissjoni lill-Parlament, lill-Kunsill, lill-Kumitat Ekonomiku u Soċjali Ewropew u lill-Kumitat tar-Reġjuni dwar it-telemediċina għall-benefiċċju tal-pazjenti, tas-sistemi tal-kura tas-saħħa u tas-soċjetà

COM(2008) 689 finali

(2009/C 317/15)

Relatur: Is-Sur BOUIS

Nhar l-4 ta’ Novembru 2008, il-Kummissjoni ddeċidiet, b’konformità mal-Artikolu 262 tat-Trattat li jistabbilixxi l-Komunità Ewropea, li tikkonsulta lill-Kumitat Ekonomiku u Soċjali Ewropew dwar

il-Komunikazzjoni tal-Kummissjoni lill-Parlament, lill-Kunsill, lill-Kumitat Ekonomiku u Soċjali Ewropew u lill-Kumitat tar-Reġjuni dwar it-telemediċina għall-benefiċċju tal-pazjenti, tas-sistemi tal-kura tas-saħħa u tas-soċjetà

COM(2008) 689 finali.

Is-Sezzjoni Speċjalizzata għat-Trasport, l-Enerġija, l-Infrastruttura u s-Soċjetà tal-Informazzjoni, inkarigata sabiex tipprepara l-ħidma tal-Kumitat dwar is-suġġett, adottat l-opinjoni tagħha nhar is-26 ta’ Ġunju 2009. Ir-relatur kien is-Sur Bouis.

Matul l-455 sessjoni plenarja tiegħu li nżammet fil-15 u s-16 ta’ Lulju 2009 (seduta tal-15 ta’ Lulju), il-Kumitat Ekonomiku u Soċjali Ewropew adotta din l-opinjoni b’ 160 vot favur u 3 astensjonijiet.

1.   Osservazzjonijiet u rakkomandazzjonijiet

1.1.   Il-KESE jilqa’ bi pjaċir il-komunikazzjoni tal-Kummissjoni li tappoġġja u tħeġġeġ lill-Istati Membri fir-rigward tal-integrazzjoni tat-telemediċina fil-politiki tagħhom dwar is-saħħa.

1.2.   Il-KESE jirrispetta r-rieda tal-Kummissjoni li, b’konformità mal-prinċipju tas-sussidjarjetà, għandha l-għan li trawwem il-fiduċja fir-rigward tat-telemediċina, li tara li n-nies jitgħallmu jaċċettawha, li żżid iċ-ċarezza legali dwar dan is-suġġett, li ssolvi l-problemi tekniċi u li tiffaċilita l-iżvilupp tas-suq. L-Istati Membri jibqgħu responsabbli għall-politika tagħhom dwar is-saħħa pubblika u għall-iżvilupp tat-telemediċina, skont il-kapaċità tagħhom għall-investiment.

1.3.   Il-KESE huwa tal-opinjoni li dawk responsabbli għas-saħħa pubblika, il-professjonisti u l-pazjenti għandhom ikunu informati aktar, billi tingħatalhom informazzjoni rilevanti b’mod sistematiku fir-rigward tal-evalwazzjoni tal-bilanċ bejn in-nefqa u l-effettività.

1.4.   Il-KESE se joqgħod attent biex jara li x-xogħlijiet ta’ riċerka/żvilupp jagħtu garanzija sħiħa ta’ sigurtà f’dak li għandu x’jaqsam mal-użu, l-ergonomija semplifikata u t-tnaqqis tal-ispejjeż marbuta mal-akkwist u l-użu. Huwa jinnota r-rieda tal-Kummissjoni li tappoġġja proġett pilota fuq skala kbira dwar it-telemonitoraġġ.

1.5.   Il-KESE jinnota d-diffikultajiet marbuta mal-iżvilupp tat-telemediċina għalkemm f’ċerti kondizzjonijiet definiti b’mod ċar, tista’ ttejjeb is-sistema tas-saħħa għall-benefiċċju tal-pazjenti, tat-tobba u tas-sistemi tas-sigurtà soċjali. Huwa tal-opinjoni li jeħtieġ li jkun hemm definizzjoni tal-oqsma ta’ applikazzjoni tagħha u li tingħata bażi ġuridika soda.

1.6.   Il-KESE huwa tal-opinjoni li huwa opportun li jkun hemm definizzjoni semplifikata tal-proċeduri mediċi fil-qasam tat-telemediċina, biex tkun tista’ tiġi garantita l-kunfidenzjalità u biex jiġi żgurat l-ogħla livell ta’ sigurtà għall-pazjent.

1.7.   Il-KESE jinnota b’sodisfazzjon ir-rieda li fl-2009 titnieda pjattaforma Ewropea ta’ assistenza lill-Istati Membri fir-rigward tal-iskambju ta’ informazzjoni dwar l-oqfsa legali nazzjonali.

1.8.   Fil-fehma tal-KESE, l-att mediku li juża t-telemediċina bħala teknika komplementari għandu jħares id-drittijiet u l-obbligi marbuta ma’ kull att mediku, iżda għandu wkoll jikkunsidra l-obbligi marbuta mal-ispeċifiċità tiegħu, bħal pereżempju informazzjoni dwar il-mezzi tekniċi ta’ trażmissjoni u s-sigurtà tad-data.

1.9.   Fil-fehma tal-KESE, huwa evidenti li l-aċċess għall-broadband (1), mifrux bl-istess mod f’kull pajjiż, u l-konnettività sħiħa huma kondizzjonijiet essenzjali għall-iżvilupp tat-telemediċina. It-tagħmir diġitali fit-territorji, speċjalment fiż-żoni rurali u ultraperiferiċi, għandu jissaħħaħ sabiex jiġi żgurat aċċess ugwali għall-kura tas-saħħa liċ-ċittadini.

1.10.   Il-KESE jappoġġja lill-Kummissjoni fir-rieda tagħha li tippubblika dokument ta’ strateġija politika fuq il-bażi tal-istandards eżistenti jew li qed jiġu żviluppati, sabiex jiġu garantiti l-interoperabilità, il-kwalità u s-sigurtà tas-sistemi.

1.11.   Fil-fehma tal-KESE, minbarra l-aspetti tekniċi u dawk marbuta mal-organizzazzjoni, jeħtieġ li jinħolqu skambji dwar il-prattiki kliniċi tajbin fil-qasam tat-telemediċina.

1.12.   Il-KESE jilqa’ b’sodisfazzjon il-proposta li jiġu definiti tliet livelli ta’ azzjoni għas-snin li ġejjin.

1.13.   Fil-livell tal-Istati Membri, għandha tingħata attenzjoni partikolari għall-klassifikazzjoni tal-atti, l-ispejjeż u r-rati ta’ rimborż tagħhom.

1.14.   Fil-livell tal-Istati li se jibbenifikaw minn għajnuna tal-UE, tajjeb jiġu stabbiliti għodod ta’ gwida (piloting tools) u ta’ evalwazzjoni dwar l-aspetti tekniċi u l-effiċjenza tat-telemediċina.

1.15.   Fir-rigward tal-azzjonijiet implimentati mill-Kummissjoni, fil-fehma tal-KESE, sabiex tinstab soluzzjoni għat-tħassib tal-utenti u sabiex tissaħħaħ il-fiduċja tagħhom, hija għandha tappoġġja l-programmi ta’ informazzjoni u ta’ taħriġ dwar l-użu ta’ teknoloġiji ġodda mmirati lejn il-professjonisti fil-qasam tas-saħħa u lejn il-pubbliku ġenerali.

1.16.   Il-KESE jiddispjaċih li l-aspetti marbuta mat-taħriġ tat-tobba ma jingħatawx attenzjoni partikolari. It-tħejjija ta’ proġett strutturat għal taħriġ universitarju u taħriġ tul il-karriera hija fundamentali. L-għan aħħari ta’ dan it-taħriġ mhuwiex li jipproduċi “tobba tat-telemediċina” iżda li t-tobba kollha jkunu mħarrġa fit-telemediċina.

1.17.   Il-KESE jħeġġeġ lill-Kummissjoni u lill-Istati Membri sabiex jirrispettaw bis-sħiħ ir-rakkomandazzjonijiet imniżżla f’din il-komunikazzjoni u l-kalendarju ta’ azzjonijiet propost.

1.18.   Il-KESE huwa tal-fehma li l-organizzazzjonijiet li jirrappreżentaw il-pazjenti, il-konsumaturi u l-professjonisti fil-qasam tas-saħħa għandhom ikunu involuti fid-definizzjoni tal-mezzi ta’ żvilupp ta’ dawn it-teknoloġiji l-ġodda, u jħoss li huwa importanti li jiġi involut fl-analiżi tal-istadji differenti tal-impenji involuti.

1.19.   Fil-fehma tal-KESE, l-iżvilupp tat-telemediċina għall-benefiċċju tal-pazjenti, tas-sistemi tal-kura tas-saħħa u tas-soċjetà għandu jitfassal fil-qafas tal-evoluzzjoni ġenerali tas-sistemi u tal-politiki tas-saħħa.

2.   Sommarju tal-komunikazzjoni

2.1.   Kuntest

2.1.1.   It-“telemediċina” (2), jiġifieri l-forniment tas-servizzi tal-kura tas-saħħa mill-bogħod, tista’ tgħin biex ittejjeb il-ħajja taċ-ċittadini Ewropej, kemm tal-pazjenti kif ukoll tal-professjonisti tas-saħħa, filwaqt li jiġu indirizzati l-isfidi relatati mas-sistemi tal-kura tas-saħħa (il-popolazzjoni li qed tixjieħ, l-iżvilupp ta’ mard kroniku, appoġġ xieraq għall-individwi li jibqgħu d-dar, il-morda iżolati jew ristretti fil-movimenti tagħhom, id-demografija medika, l-iżbilanċ fit-tqassim ġeografiku tas-servizzi tal-kura, eċċ.).

2.1.2.   Minbarra t-titjib tal-kura u tal-effiċjenza tas-sistemi tas-saħħa, it-telemediċina tista’ titkkontribwixxi għall-ekonomija tal-UE minħabba d-dinamiżmu ta’ dan is-settur ta’ attività (b’mod partikolari l-SMEs). Madankollu, l-użu tat-telemediċina għadu limitat u s-suq għadu frammentat.

2.2.   L-approċċ tal-komunikazzjoni

2.2.1.   Il-komunikazzjoni tappoġġja u tħeġġeġ lill-Istati Membri fl-integrazzjoni tat-telemediċina fil-politiki tagħhom marbuta mal-kura tas-saħħa billi telenka t-tfixkil għall-użu tagħha, billi toffri soluzzjonijiet biex jingħeleb dan it-tfixkil u billi tipprovdi elementi li jqajmu interess f’dawn is-servizzi sabiex jiġu aċċettati mill-komunità medika u mill-pazjenti.

2.2.2.   Fid-dawl tal-fatt li huma l-Istati Membri għandhom l-akbar r-responsabbiltà għall-organizzazzjoni, l-iffinanzjar u l-provvista tal-kura tas-saħħa, u li huma biss għandhom il-kapaċità li t-telemediċina jbiddluha f’realtà b’konformità mal-prinċipju tas-sussidjarjetà, il-Kummissjoni ddefinixxiet l-azzjonijiet li għandhom jittieħdu mill-Istati, mill-Kummissjoni nnifisha u mill-partijiet konċernati.

Osservazzjonijiet ġenerali

3.1.   Il-KESE jieħu nota tad-definizzjoni tal-qasam kopert mill-komunikazzjoni tal-Kummissjoni, iżda jixtieq itenni l-ħtieġa li l-fajls mediċi jiġu kompjuterizzati/jinħażnu b’mezzi elettroniċi, u jixħet dawl fuq ir-rabta ta’ din il-kwistjoni mal-iżvilupp tat-telemediċina.

Il-KESE huwa favur l-iżvilupp tat-telemediċina bħala soluzzjoni għall-għan prinċipali li kulħadd jiġi garantit aċċess ugwali għal kura ta’ kwalità tajba. Huwa jinnota l-impatt prevedibbli tagħha fuq is-sistema tas-saħħa u fuq il-prattiki tal-professjonisti u jħoss li hemm il-ħtieġa ta’ aktar viġilanza fir-rigward tar-riskji tal-kummerċjalizzazzjoni ta’ dan il-qasam.

3.2.1.   L-iżvilupp tat-telemediċina huwa mezz biex jiġu standardizzati l-prattiki tal-kulleġġi tat-tobba u l-organizzazzjoni tal-kura f’netwerks, u huwa wkoll mezz għat-titjib tal-kwalità u tal-aċċessibilità għall-kura; madankollu, tkun idea tajba jekk dawn il-kambjamenti jiġu antiċipati u akkumpanjati minn riflessjonijiet dwar l-organizzazzjoni, l-ordni ta’ preċedenza u d-delegazzjoni tal-ħidmiet, kif ukoll dwar il-ħolqien ta’ protokolli b’rabta mal-prattiki tat-telemediċina.

Il-KESE jesprimi apprezzament għat-tliet livelli ta’ azzjoni proposti u ser jagħmel xi osservazzjonijiet dwarhom.

3.3.1.   Nibnu l-kunfidenza fis-servizzi tat-telemediċina u naħdmu favur l-aċċettazzjoni tagħhom

3.3.1.1.   Fil-fehma tal-KESE, tajjeb li l-ewwel u qabel kollox jiġu informati dawk responsabbli għas-saħħa pubblika, il-professjonisti u l-pazjenti, kif ukoll l-organizzazzjonijiet rispettivi tagħhom billi jinħolqu opportunitajiet ta’ dibattitu u billi tintwera biċ-ċar l-effikaċja tat-telemediċina. F’din il-perspettiva, għandha tingħata informazzjoni relevanti dwar l-evalwazzjoni tal-bilanċ bejn in-nefqa u l-effettività. F’dan ir-rigward, ta’ min wieħed ifakkar li l-iżvilupp u l-użu kontinwu tat-telemediċina jiddependu mil-livell ta’ rimborż tal-ispejjeż ta’ dawn is-servizzi u mis-somma li trid titħallas mill-pazjenti.

3.3.1.2.   Il-KESE jiġbed l-attenzjoni għall-fatt li l-SMEs f’dan is-settur m’għandhomx is-saħħa finanzjarja meħtieġa għar-riċerka u l-iżvilupp. Għaldaqstant, l-intervent tas-settur pubbliku kif ukoll is-sħubija bejn is-settur pubbliku u dak privat jikkostitwixxu strument għat-tixrid, fuq skala kbira, tas-sistemi tat-telemonitoraġġ. Fir-rigward tal-apparat tat-telemediċina, il-KESE se jkun attent biex jiżgura li fl-implimentazzjoni tiegħu tiġi garantita s-sigurtà tiegħu, li tiġi ssemplifikata l-ergonomija tiegħu u li jkun hemm inqas spejjeż marbuta mal-akkwist u l-użu. L-iżvilupp tekniku mhuwiex ir-responsabbiltà tas-settur industrijali biss.

3.3.1.3.   Il-KESE jenfasizza li l-użu tat-telemediċina, u b’mod partikolari tat-telemonitoraġġ, joħloq problemi ġodda ta’ etika minħabba l-fatt li hemm kambjament fir-relazzjoni bejn il-pazjent u t-tabib. Sabiex dawk it-tekniki, li qatt ma jistgħu jieħdu post ir-relazzjonijiet umani, jiġu aċċettati, huwa tal-fehma li huwa indispensabbli li tiġi indikata biċ-ċar ir-relazzjoni bejn min jipprovdi l-kura u l-pazjent għal dawk il-pazjenti li jkunu jixtiequ kuntatt uman u spjegazzjonijiet li jkunu faċli biex jifhmuhom, preċiżi u rassiguranti.

3.3.1.4.   Fil-fehma tal-KESE, huwa essenzjali li l-użu tal-għodda teknika jiġi demokratizzat sabiex il-pazjenti jkunu jistgħu jżommu l-kontroll fuq ħajjithom u fuq l-għażliet tagħhom.

3.3.1.5.   Barra minn hekk, il-persunal mediku li jagħti s-servizzi tiegħu lill-pazjent permezz tat-telefown jew tal-internet għandu jkun irċieva taħriġ psikoloġiku sabiex ikun kapaċi jintroduċi element ta’ umanità fir-relazzjoni mill-bogħod u sabiex jagħmel tajjeb għan-nuqqas ta’ preżenza fiżika, li fuqha tissejjes ir-relazzjoni attwali bejn it-tabib u l-pazjent.

3.3.1.6.   Il-KESE jinnota b’interess ir-rieda tal-Kummissjoni li tappoġġja, fil-qafas tal-programm tagħha “Għall-kompetittività u l-innovazzjoni”, proġett pilota fuq skala kbira dwar it-telemonitoraġġ, li jinvolvi lil dawk li jħallsu s-servizzi tal-kura tas-saħħa. Huwa jinsisti fuq il-fatt li l-Istati Membri għandhom ir-responsabbiltà jevalwaw il-bżonnijiet u l-prijoritajiet tagħhom fil-qasam tat-telemediċina minn issa sal-aħħar tal-2009.

3.3.1.7.   Il-KESE japprova wkoll l-iffinanzjar ta’ programmi bħalma huwa l-programm imsejjaħ “Ambient Assisted Living” (AAL – Għajxien Megħjun Kontestwalment) (3), li ġie implimentat b’konformità mal-Artikolu 169 tat-Trattat, u jħeġġeġ lill-Istati Membri sabiex jieħdu sehem fih.

3.3.2.   Inżidu ċ-ċarezza legali

3.3.2.1.   Il-KESE jinnota li t-telemediċina qed tiffaċċja diffikultajiet fl-iżvilupp tagħha għalkemm f’ċerti kondizzjonijiet definiti b’mod ċar, tista’ ttejjeb is-sistema tas-saħħa għall-benefiċċju tal-pazjenti, tat-tobba u tas-sistemi tas-sigurtà soċjali: hija mezz effikaċi biex ittejjeb il-kwalità tal-kura minħabba l-ħeffa tal-iskambji u peress li tikkontribwixxi għat-titjib tal-effiċjenza tal-“ħin mediku”. Il-KESE jħoss li hemm il-ħtieġa li jiġu definiti l-oqsma ta’ applikazzjoni tagħha u li tingħata bażi ġuridika sodisfaċenti.

3.3.2.2.   Fil-fehma tal-KESE, ikun għaqli li wieħed iżomm definizzjoni semplifikata tal-proċeduri mediċi fil-qasam tal-telemediċina bħalma huma:

—	it-telekonsultazzjoni: att mediku li jinvolvi relazzjoni mal-pazjent li jiddjaloga mill-bogħod mat-tabib; id-djanjosi tista’ twassal għal riċetta għal kura jew mediċini;

—	it-telekonsulenza: djanjosi u/jew terapija li ma titwettaqx fil-preżenza tal-pazjent. Hawnhekk iseħħ skambju bejn għadd ta’professjonisti fil-qasam tas-saħħa li jagħmlu d-djanjosi tagħhom fuq il-bażi ta’ data li tkun tinsab fil-fajl mediku tal-pazjent;

—	it-teleassistenza: att li jikkonsisti minn tabib li joffri għajnuna mill-bogħod lil tabib ieħor li jkun qed iwettaq att mediku jew kirurġiku. Dan it-terminu jintuża wkoll f’sitwazzjoni ta’ emerġenza sabiex tingħata assistenza lil min ikun qiegħed jagħti l-ewwel għajnuna.

Huwa fundamentali li tittejjeb iċ-ċarezza ġuridika ta’ dawn l-atti, b’tali mod li s-sistemi ta’ protezzjoni tad-data jissaħħu u sabiex wieħed jiżgura l-ogħla livell ta’ sigurtà għall-pazjent f’dak li għandu x’jaqsam mal-ġbir, il-ħażna u l-użu tad-data.

3.3.2.3.   Fid-dawl tal-fatt li d-definizzjonijiet tal-atti mediċi u l-implikazzjonijiet tagħhom mil-lat ġuridiku u ġudizzjali, kif ukoll f’dak li għandu x’jaqsam mar-rimborż, ivarjaw minn Stat Membru għal ieħor, il-KESE jiġbed l-attenzjoni għall-fatt li dawk li jkunu qegħdin jirċievu l-kura tas-saħħa jistgħu jitolbu parir mediku u jirċievu kura medika fi Stat ieħor li mhux dak tagħhom, hu x’inhu l-mezz li jintuża biex jingħata dan is-servizz (4), inkluż dak tat-telemediċina.

3.3.2.4.   Il-KESE jtenni l-interess tiegħu fil-ħolqien ta’ proċeduri għat-tressiq ta’ lmenti f’każ ta’ danni u ta’ proċeduri ċari bil-għan li jiġi indirizzat it-tilwim legali, inkluż fil-livell transnazzjonali; dan ifisser il-ħolqien ta’ sistema fuq medda wiesgħa ta’ assigurazzjoni obbligatorja għall-professjonisti kollha.

3.3.2.5.   Il-KESE jinnota b’sodisfazzjon ir-rieda tal-Kummissjoni li fl-2009 tistabbilixxi pjattaforma Ewropea ta’ għajnuna lill-Istati Membri għall-iskambju ta’ informazzjoni dwar l-oqfsa ġuridiċi nazzjonali u l-aġġustamenti eventwali tagħhom b’rabta mat-telemediċina.

3.3.2.6.   Fil-fehma tal-KESE, it-telemediċina ma tistax u m’għandhiex tissostitwixxi l-att mediku. Hija mezz supplimentari u għandha ċerti limitazzjonijiet minħabba n-nuqqas ta’ eżamijiet kliniċi. Hija għandha tikkonforma mal-istess drittijiet u obbligi marbuta ma’ kull att mediku. Barra minn hekk, għandha tingħata attenzjoni partikolari għall-punti li ġejjin:

—	il-funzjoni speċifika tat-tabib għandha tiġi indikata b’mod ċar;

—	il-pazjent għandu jibbenifika mill-aħħar skoperti mediċi, irrispettivament mill-età, is-sitwazzjoni finanzjarja u l-patoloġija tiegħu;

—	il-pazjent għandu jiġi infurmat dwar il-benefiċċju u l-effett tal-att mediku, kif ukoll dwar il-mezzi użati;

—	il-pazjent għandu jkun f’pożizzjoni li jagħti l-kunsens tiegħu fil-libertà kollha;

—	is-sigriet mediku għandu jkun żgurat;

—	ir-riċetta li tingħata għandha tiġi rikonoxxuta;

—	il-mistoqsijiet u t-tweġibiet tat-tabib għandhom ikunu jistgħu jinftiehmu mill-pazjent;

—	id-dokumenti li jiġu prodotti għandhom ikunu sikuri u mdaħħla fil-fajl mediku;

—	il-kontinwità tal-kura għandha tkun żgurata;

—	l-att mediku għandu jkun ta’ kwalità tal-inqas ekwivalenti għal dik tal-att tradizzjonali;

—	in-nuqqas tal-eżami klinikua m’għandux jiġi kkumpensat b’numru sproporzjonat ta’ eżamijiet radjoloġiċi jew bijoloġiċi;

—	għandha tiġi żgurata kunfidenzjalità stretta fir-rigward tal-mezzi tekniċi użati għat-trażmissjoni tad-data u l-mod kif din tiġi trattata mill-persunal mediku u paramediku.

B’mod iktar speċifiku, it-telemediċina għandha tinkludi informazzjoni dwar il-mezzi tekniċi użati għat-trażmissjoni tad-data.

3.3.3.   Insolvu l-kwistjonijiet tekniċi u niffaċilitaw l-iżvilupp tas-suq

Fil-fehma tal-KESE, l-iżvilupp tat-telemediċina jeħtieġ l-aċċess għall-“broadband” (1), bil-għan li tiġi żgurata sigurtà massima, kif ukoll konnettività sħiħa. Fil-fatt, biex it-tobba u l-pazjenti jkollhom fiduċja f’din il-prattika, jeħtieġu garanzija li t-teknoloġija applikata hija sigura u faċli tintuża.

3.3.3.1.1.   It-tagħmir diġitali fit-territorji, b’mod partikolari fiż-żoni rurali u ultraperiferiċi, għandu jiġi kkonsolidat, billi t-telemediċina teħtieġ netwerk effiċjenti, peress li l-popolazzjonijiet f’żoni bħal dawn huma partikolarment milquta.

3.3.3.1.2.   In-nuqqas ta’ “broadband” ifisser li l-professjonisti fil-qasam tas-saħħa ma jkunux jistgħu jagħtu t-tweġibiet tagħhom f’ħin aċċettabli u jfisser ukoll li ma jkunux jistgħu jitrażmettu fajls kbar; il-kwalità ħażina ta’ ċerta informazzjoni tista’ tikkawża perikli gravi għas-saħħa.

3.3.3.2.   Il-KESE jappoġġja lill-Kummissjoni fir-rieda tagħha li tippubblika, flimkien mal-Istati Membri, dokument ta’ strateġija politika bl-għan li jiġu garantiti l-interoperabilità, il-kwalità u s-sigurtà tas-sistemi tat-telemonitoraġġ, fuq il-bażi tal-istandards eżistenti jew li qed jiġu żviluppati fil-livell Ewropew. Fil-fehma tal-KESE, minħabba l-iżvilupp kontinwu tat-teknoloġiji msemmija, il-fiduċja titrawwem biss jekk l-affidabbiltà tal-apparat tiġi evalwata b’mod regolari.

3.4.   Fil-fehma tal-KESE, minkejja li l-iżvilupp ta’ dawn it-teknoloġiji huwa opportunità għall-ekonomija b’mod ġenerali, jeħtieġ li l-impatt fuq l-iffinanzjar fraġli tas-sistemi tas-saħħa jiġi evalwat; barra minn hekk, ikun utli li jkun hemm aktar għajnuna Komunitarja fil-qasam tar-riċerka u l-iżvilupp. Huwa jemmen li l-programm l-“ICT għal Xjuħija Tajba” (5) fil-futur għandu jindirizza l-aspetti partikolari tat-telemediċina.

4.   Osservazzjonijiet partikolari

Ladarba t-telemediċina ma tistax tiġi kkunsidrata bħala qasam li jiddependi biss mill-iżvilupp tal-Kummerċ-e (kummerċ elettroniku), peress li hija tibqa’ att mediku minnha nnifisha, il-KESE jilqa’ bi pjaċir it-tliet livelli ta’ azzjoni proposti għas-snin li ġejjin.

Fil-livell tal-Istati Membri, il-KESE jenfasizza l-attenzjoni li għandha tingħata lill-klassifikazzjoni tal-atti u lir-rimborż tagħhom. Fil-fatt, is-sistemi ta’ assigurazzjoni mhux kollha inkludew it-telemediċina bħala att mediku u huma prudenti fir-rigward tal-kondizzjonijiet relatati mar-riċetti li jingħataw.

4.1.1.1.   Huwa ċar li minħabba l-ispejjeż tal-investimenti, jeħtieġ li l-istituzzjonijiet u/jew l-organizzazzjonijiet tas-saħħa pubblika kompetenti fil-qasam tal-politika tal-kura tas-saħħa jeżaminaw, permezz tal-pjattaforma tal-iskambji bejn id-diversi partijiet interessati, is-soluzzjonijiet kollha possibbli li jinstabu finanzjamenti ġodda u li jiġu identifikati s-sorsi tagħhom. Jibqa’ l-fatt li l-KESE huwa mħasseb dwar ir-riskju li l-kontribut tal-pazjenti biex ikopru l-kura tagħhom jiżdied b’mod konsiderevoli minħabba dawn id-dispożizzjonijiet il-ġodda.

Fil-livell tal-Istati Membri li ser jibbenifikaw minn appoġġ tal-UE, il-KESE jinnota li, meta jitqiesu d-diversi regolamenti fil-pajjiżi differenti, kif ukoll il-prattiki u l-użu f’dan il-qasam, ikun tajjeb li fl-2009 tibda tiġi ppubblikata l-analiżi tal-qafas ġuridiku Komunitarju li jista’ jiġi applikat għas-servizzi tat-telemediċina.

4.1.2.1.   Fil-fehma tal-KESE, ikun tajjeb li minbarra din l-analiżi, jiġu stabbiliti għodod ta’ gwida u ta’ evalwazzjoni bl-għajnuna tal-UE. Bl-istess mod, tajjeb jiġu stabbiliti objettivi strateġiċi u koerenti sabiex tiġi żgurata l-viżibbiltà li dawk li jieħdu d-deċiżjonijiet għandhom bżonn. Din il-viżibbiltà teħtieġ evalwazzjoni medika u ekonomika adattata għall-isfidi demografiċi u għal dawk tal-iżvilupp tas-sistemi tas-saħħa għall-benefiċċju tal-pazjenti.

F’dak li għandu x’jaqsam mal-azzjonijiet li l-Kummissjoni għandha timplimenta, il-KESE huwa tal-fehma li biex joffri soluzzjoni għat-tħassib tal-utenti u għall-problemi ta’ fiduċja relatati, il-Kummissjoni għandha tappoġġja programmi pedagoġiċi bl-għan li l-pazjenti jsiru iktar familjari ma’ dawn il-prattiki u strumenti ġodda, speċjalment meta wieħed iqis li dawn il-pazjenti ta’ spiss ikunu persuni anzjani.

Il-KESE jiddispjaċih li l-Kummissjoni ma tagħtix attenzjoni partikolari lill-aspetti marbuta mat-taħriġ tat-tobba, sabiex dawn isiru iktar familjari mal-kondizzjonijiet il-ġodda tal-eżerċitar tal-professjoni tagħhom. Il-kontinwità u l-koordinazzjoni tal-kura jeħtieġu wkoll li t-tobba jkunu jafu jużaw tajjeb il-mezzi l-ġodda ta’ djalogu mal-pazjent.

4.1.3.1.1.   Il-KESE jenfasizza li fil-qasam tat-telemediċina, l-istess bħal f’oqsma oħra, it-taħriġ adattat għal kull kategorija ta’ professjonisti tas-settur tas-saħħa għandu jitqies bħala strument prinċipali għall-bidla. It-tħejjija ta’ proġett strutturat ta’ taħriġ universitarju u tul il-karriera, bl-għan li jsir l-aħjar l-użu tat-telemediċina biex titjieb il-kwalità tal-kura, hija fundamentali. Dan jimplika wkoll impenn sfiq li l-pubbliku jiġi informat.

4.1.3.1.2.   Barra minn hekk, il-KESE jinnota li n-natura interattiva u interprofessjonali tal-użu ta’ dawn it-teknoloġiji l-ġodda fiha nnifisha tikkostitwixxi appoġġ pedagoġiku li jiffavorixxi s-“self-learning” (meta persuna titgħallem waħedha) fil-qafas ta’ ħidma bi sħab, li jeħtieġ li jiżviluppa.

4.1.4.   Fil-fehma tal-KESE, f’dak li għandu x’jaqsam kemm mar-riċerka teknoloġika, mal-iżvilupp tal-apparat u s-softwer u mal-aspetti ekonomiċi tal-provvista tat-tagħmir u tar-rimborż tal-prestazzjonijiet, kif ukoll mal-aċċettazzjoni tat-telemediċina u l-fiduċja fiha, il-mediċina għandha titqies bħala prattika medika stabbilita u mhux bħala moda jew bħala sostituzzjoni. Ikun tajjeb li jiġu stipulati regoli marbuta mal-armonizzazzjoni u l-approvazzjoni sabiex jiġu ffaċilitati l-iskambji bejn l-operaturi fil-qasam tal-kura u l-parteċipazzjoni tal-pazjenti, permezz tal-ħolqien ta’ ambjent armonjuż.

5.   Konklużjonijiet

5.1.   L-iżvilupp kulturali, li jikkaratterizza l-prattika tat-telemediċina, jeħtieġ komunikazzjoni adegwata. Dan l-iżvilupp jista’ joħloq professjonijiet ġodda.

5.2.   Fil-fehma tal-KESE, l-iżvilupp tat-telemediċina għandu jitfassal fil-qafas ta’ żvilupp tas-sistemi u tal-politiki dwar is-saħħa.

5.3.   L-utenti tas-sistema tas-saħħa qed ikollhom sehem dejjem aktar attivfil-kura ta’ saħħithom. L-organizzazzjonijiet rappreżentattivi u dawk tal-professjonisti tas-settur tas-saħħa għandhom ikunu involuti fid-definizzjoni tal-proċess marbut mal-iżvilupp u l-iffinanzjar ta’ dawn it-teknoloġiji ġodda.

5.4.   Il-KESE jemmen li huwa importanti li jiġi involut fl-analiżi tal-istadji differenti tal-implimentazzjoni tal-impenji meħuda: lil hinn mill-iżvilupp operazzjonali tat-telemediċina u tal-mezzi disponibbli, il-kwistjoni hawnhekk hija l-ugwaljanza taċ-ċittadini fir-rigward tal-aċċess għall-kura.

---

(1)  ĠU C 175, 28.7.2009, p. 8.

(2)  It-telemediċina tiġbor fiha varjetà ta’ servizzi bħal pereżempju t-teleradjoloġija, it-teledermatoloġija, it-telekonsultazzjonijiet, it-telemonitoraġġ, it-teleoftalmoloġija, minbarra t-telekirurġija. Madankollu, skont il-komunikazzjoni, il-portali ta’ informazzjoni/saħħa, id-dokumenti elettroniċi dwar is-saħħa, it-trażmissjoni elettronika tar-riċetti jew tar-referenzi tal-pazjenti għall-parir tal-ispeċjalista ma jitqisux bħala servizzi tat-telemediċina.

(3)  ĠU C 224, 20.8.2008, p. 8-11.

(4)  ĠU C 175, 28.7.2009, p. 116.

(5)  Kopert mill-FP7 (is-Seba’ Programm Qafas).

---