(1)

L-Artikolu 4(3) tat-Trattat dwar l-Unjoni Ewropea jirrikjedi li l-Unjoni u l-Istati Membri jassistu lil xulxin, b’rispett reċiproku sħiħ, fit-twettiq tal-kompiti li joħorġu mit-Trattati.

(2)

Id-Direttiva 2008/115/KE tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill (1) tistabbilixxi standards u proċeduri komuni fl-Istati Membri għar-ritorn ta’ ċittadini ta’ pajjiżi terzi li jkunu qegħdin fil-pajjiż illegalment.

(3)

Fit-12 ta’ Settembru 2018, il-Kummissjoni ressqet proposta għal riformulazzjoni tad-Direttiva 2008/115/KE li tnaqqas it-tul tal-proċeduri ta’ ritorn, tiżgura rabta aħjar bejn il-proċeduri tal-ażil u tar-ritorn u tiżgura użu aktar effettiv tal-miżuri għall-prevenzjoni tal-ħarba, filwaqt li tiżgura r-rispett għad-drittijiet fundamentali kif minquxa fil-Karta tad-Drittijiet Fundamentali tal-Unjoni Ewropea (il-Karta).

(4)

Il-Patt il-Ġdid dwar il-Migrazzjoni u l-Ażil (2) għandu l-għan li jistabbilixxi sistema komuni tal-UE għar-ritorni li tgħaqqad strutturi aktar b’saħħithom fl-Unjoni ma’ kooperazzjoni aktar effettiva ma’ pajjiżi terzi dwar ir-ritorn u r-riammissjoni, bħala parti minn approċċ komprensiv dwar il-ġestjoni tal-migrazzjoni. Dak l-approċċ jiġbor flimkien il-politiki kollha fl-oqsma tal-migrazzjoni, l-ażil, l-integrazzjoni, il-ġestjoni tal-fruntieri, filwaqt li jirrikonoxxi li l-effettività ġenerali tiddependi fuq il-progress fuq il-fronti kollha. Proċess ta’ migrazzjoni aktar rapidu u bla xkiel u governanza aktar b’saħħitha tal-politiki dwar il-migrazzjoni u l-fruntieri, il-kooperazzjoni ma’ pajjiżi terzi inkluż dwar l-implimentazzjoni tal-ftehimiet u l-arranġamenti ta’ riammissjoni tal-UE, mirfuda minn sistemi moderni tal-IT u appoġġ mill-aġenziji rilevanti tal-UE se jrawmu proċess ta’ ritorn aktar effettiv u sostenibbli.

(5)

Il-Kunsill Ewropew enfasizza b’mod konsistenti l-importanza ta’ politika tal-Unjoni unifikata, komprensiva u effettiva dwar ir-ritorn u r-riammissjoni li tappella għal azzjoni rapida biex jiġu żgurati ritorni effettivi mill-Unjoni billi jitħaffu l-proċeduri ta’ ritorn. Il-Kunsill Ewropew stieden ukoll lill-Istati Membri biex jirrikonoxxu d-deċiżjonijiet ta’ ritorn ta’ xulxin (3).

(6)

Il-Komunikazzjoni tal-Kummissjoni tal-10 ta’ Frar 2021 dwar “It-titjib tal-kooperazzjoni dwar ir-ritorn u r-riammissjoni bħala parti minn politika tal-UE dwar il-migrazzjoni ġusta, effettiva u komprensiva” (4) identifikat l-ostakli li jfixklu r-ritorn effettiv u indikat li, biex jingħelbu, hemm bżonn ta’ proċeduri mtejba li jnaqqsu l-frammentazzjoni tal-approċċi nazzjonali, kif ukoll kooperazzjoni aktar mill-qrib u solidarjetà msaħħa bejn l-Istati Membri kollha. Il-mekkaniżmu ta’ Evalwazzjoni u Monitoraġġ ta’ Schengen stabbilit bir-Regolament tal-Kunsill (UE) 2022/922 (5) u l-informazzjoni miġbura permezz tan-Network Ewropew dwar il-Migrazzjoni (6) stabbilit bid-Deċiżjoni tal-Kunsill 2008/381/KE ppermettew valutazzjoni komprensiva ta’ kif l-Istati Membri jimplimentaw il-politika tal-Unjoni dwar ir-ritorn u biex jiġu identifikati l-lakuni u l-ostakli eżistenti.

(7)

Fid-dawl tal-isfidi kontinwi fil-qasam tar-ritorn, u sakemm jiġu konklużi n-negozjati leġiżlattivi, b’mod partikolari dwar il-proposta għal riformulazzjoni tad-Direttiva 2008/115/KE, huma rakkomandati azzjonijiet addizzjonali biex tkompli tittejjeb l-applikazzjoni effettiva u effiċjenti tal-qafas legali eżistenti.

(8)

Ir-rakkomandazzjoni tal-Kummissjoni (UE) 2017/432 (7) li tirrakkomanda sensiela ta’ miżuri u azzjonijiet biex ir-ritorni jsiru aktar effettivi meta tiġi implimentata d-Direttiva 2008/115/KE, tibqa’ rilevanti u jenħtieġ li tkompli tiggwida lill-Istati Membri għal proċess ta’ ritorn aktar rapidu. Ir-rakkomandazzjoni (UE) 2017/432 ġiet inkorporata fir-Rakkomandazzjoni tal-Kummissjoni (UE) 2017/2338 (8) li tippermetti valutazzjoni kontinwa tal-implimentazzjoni tagħha bħala parti mill-Mekkaniżmu ta’ Evalwazzjoni u Monitoraġġ ta’ Schengen.

(9)

Bħala pass lejn sistema komuni tal-UE għar-ritorni, ir-rikonoxximent reċiproku tad-deċiżjonijiet ta’ ritorn jista’ jiffaċilita u jaċċellera l-proċessi ta’ ritorn għall-Istat Membru responsabbli għar-ritorn u jsaħħaħ il-kooperazzjoni u l-fiduċja reċiproka bejn l-Istati Membri biex tkompli tiżdied il-konverġenza bejn l-Istati Membri dwar il-ġestjoni tal-migrazzjoni. Ir-rikonoxximent reċiproku ta’ deċiżjonijiet ta’ ritorn maħruġa preċedentement fi Stat Membru ieħor jista’ jikkontribwixxi wkoll biex jiskoraġġixxi l-migrazzjoni irregolari u jiskoraġġixxi movimenti sekondarji mhux awtorizzati fl-Unjoni. Id-Direttiva tal-Kunsill 2001/40/KE (9) tistabbilixxi qafas għar-rikonoxximent reċiproku. Dan il-qafas ġie kkomplementat bid-Deċiżjoni tal-Kunsill 2004/191/KE (10) li tistabbilixxi l-kriterji u l-arranġamenti prattiċi għall-kumpens tal-iżbilanċi finanzjarji li jirriżultaw mill-applikazzjoni tad-Direttiva 2001/40/KE, li tippreċedi ħafna mill-appoġġ li minn dak iż-żmien ġie żviluppat fil-livell tal-Unjoni. Il-progress dwar ir-rikonoxximent reċiproku tad-deċiżjonijiet ta’ ritorn jenħtieġ li jikkontribwixxi wkoll għad-diskussjonijiet li għaddejjin dwar il-proposta tal-Kummissjoni għar-riformulazzjoni tad-Direttiva 2008/115/KE.

(10)

In-nuqqas ta’ sistema fl-Unjoni kollha li tindika jekk ċittadin ta’ pajjiż terz maqbud huwiex diġà soġġett għal deċiżjoni ta’ ritorn maħruġa minn Stat Membru ieħor preċedentement xekkel ir-rikors għar-rikonoxximent reċiproku.

(11)

Mis-7 ta’ Marzu 2023 meta beda japplika r-Regolament (UE) 2018/1860 tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill (11), l-Istati Membri huma meħtieġa jdaħħlu allert dwar ritorn fis-Sistema ta’ Informazzjoni ta’ Schengen mingħajr dewmien wara l-ħruġ ta’ deċiżjoni ta’ ritorn. Permezz tas-Sistema ta’ Informazzjoni ta’ Schengen, l-Istati Membri issa jistgħu jaraw immedjatament jekk ċittadin ta’ pajjiż terz maqbud mill-awtorità kompetenti huwiex diġà soġġett għal deċiżjoni ta’ ritorn maħruġa minn Stat Membru ieħor.

(12)

Il-valur miżjud ta’ din il-karatteristika ġdida fis-Sistema ta’ Informazzjoni ta’ Schengen jiddependi fuq l-użu attiv u s-segwitu adegwat tal-allerti dwar ir-ritorn inkluż permezz ta’ rikonoxximent reċiproku ta’ deċiżjoni ta’ ritorn maħruġa qabel minn Stati Membri oħra. Dan jista’ jħaffef b’mod sinifikanti u jagħmel il-proċess ta’ ritorn aktar effiċjenti b’mod partikolari meta r-ritorn ikun jista’ jiġi infurzat immedjatament, inkluż fejn il-perijodu għat-tluq volontarju mogħti fid-deċiżjoni ta’ ritorn mill-Istat Membru emittenti jkun skada u fejn ir-rimedji kontra tali deċiżjoni ta’ ritorn ikunu ġew eżawriti.

(13)

Il-finanzjament iddedikat taħt il-Fond għall-Ażil, il-Migrazzjoni u l-Integrazzjoni (12) se jappoġġa l-implimentazzjoni ta’ din ir-Rakkomandazzjoni u b’mod partikolari, ir-rikonoxximent reċiproku tad-deċiżjonijiet ta’ ritorn bejn l-Istati Membri. Barra minn hekk, jenħtieġ li jingħata appoġġ prattiku u operazzjonali mill-Aġenziji kompetenti tal-UE fl-implimentazzjoni ta’ din ir-rakkomandazzjoni.

(14)

L-ostakli għall-kooperazzjoni u l-komunikazzjoni fost l-awtoritajiet nazzjonali responsabbli għall-ażil u l-proċeduri ta’ ritorn jirrappreżentaw sfida strutturali ewlenija għal proċess ta’ ritorn aktar effiċjenti. Jenħtieġ li l-awtoritajiet kompetenti kollha tal-Istati Membri involuti fil-fażijiet differenti tal-proċess ta’ ritorn jaħdmu u jikkoordinaw mill-qrib.

(15)

Rabtiet aktar mill-qrib bejn il-proċeduri tal-ażil u tar-ritorn u proċeduri rapidi fil-fruntieri esterni tal-Istati Membri jistgħu jżidu b’mod konsiderevoli l-effiċjenza tar-ritorn. Meta d-deroga mill-applikazzjoni tad-Direttiva 2008/115/KE abbażi tal-Artikolu 2(2)(a) ma tkunx applikabbli, hemm il-ħtieġa li jitħaffef, fi ħdan il-qafas leġiżlattiv attwali, b’mod partikolari r-ritorn effettiv ta’ dawk iċ-ċittadini ta’ pajjiżi terzi li l-applikazzjoni tagħhom għall-protezzjoni internazzjonali tkun ġiet irrifjutata u għal każijiet fil-viċinanza tal-fruntiera esterna tal-Istati Membri, permezz ta’ proċess ta’ ritorn aktar mgħaġġel li jipprevedi li r-rispett tad-drittijiet fundamentali tagħhom jiġi żgurat matul il-proċess kollu ta’ ritorn.

(16)

L-Artikolu 3(3) tar-Regolament (UE) 2018/1860 jipprevedi l-possibbiltà li ma jiddaħħlux allerti dwar ritorn fis-Sistema ta’ Informazzjoni ta’ Schengen meta d-deċiżjoni ta’ ritorn tinħareġ fil-fruntiera esterna ta’ Stat Membru u tiġi eżegwita immedjatament. Madankollu, l-Artikolu 3(1) tar-Regolament (UE) 2018/1860 jirrikjedi li l-Istati Membri jiżguraw li l-allerti jiddaħħlu fis-Sistema ta’ Informazzjoni ta’ Schengen mingħajr dewmien meta r-ritorn ma jkunx ġie eżegwit immedjatament mill-fruntieri esterni.

(17)

Sabiex jiġu inċentivati u mħeġġa r-ritorni volontarji, il-possibbiltajiet previsti mid-Direttiva 2008/115/KE jistgħu jintużaw biex jiġi kkunsidrat li ma tinħariġx projbizzjoni fuq id-dħul fir-rigward ta’ ċittadini ta’ pajjiżi terzi li jikkooperaw mal-awtoritajiet u li jipparteċipaw fi programm ta’ ritorn volontarju assistit u riintegrazzjoni, mingħajr preġudizzju għall-obbligi stabbiliti mill-Artikolu 11(1) tad-Direttiva 2008/115/KE. F’każijiet bħal dawn, l-Istati Membri għandhom itawlu l-perjodu għat-tluq volontarju kif xieraq, f’konformità mal-Artikolu 7(2) tad-Direttiva 2008/115/KE.

(18)

Il-prevenzjoni ta’ ħarba u movimenti mhux awtorizzati fl-Unjoni hija essenzjali biex tiġi żgurata l-effettività tas-sistema komuni tal-UE għar-ritorni. Huwa meħtieġ approċċ komprensiv, li jinkludi l-għodod ewlenin għall-valutazzjoni u l-prevenzjoni tar-riskju ta’ ħarba, biex tiġi ffaċilitata u ssimplifikata l-valutazzjoni ta’ dan ir-riskju f’każijiet individwali, biex jissaħħaħ l-użu ta’ alternattivi effiċjenti għad-detenzjoni, u biex tiġi żgurata kapaċità ta’ detenzjoni suffiċjenti — meta d-detenzjoni tintuża bħala l-aħħar miżura u għal perjodu qasir kemm jista’ jkun f’konformità mal-Artikolu 15 tad-Direttiva 2008/115/KE.

(19)

L-appoġġ fil-livell tal-Unjoni huwa disponibbli għall-implimentazzjoni ta’ din ir-Rakkomandazzjoni inkluż mill-Koordinatur tar-Ritorn tal-UE u n-Network ta’ Livell Għoli għar-Ritorn iggwidat minn strateġija operazzjonali dwar ir-ritorn. L-appoġġ operazzjonali huwa disponibbli wkoll permezz tal-Aġenziji kompetenti tal-Unjoni, b’mod partikolari l-Frontex, l-Aġenzija tal-Unjoni Ewropea għall-Ażil u l-Aġenzija għad-Drittijiet Fundamentali.

(20)

L-awtoritajiet nazzjonali tar-ritorn huma parti mill-Gwardja Ewropea tal-Fruntiera u tal-Kosta li hija responsabbli biex tiżgura l-implimentazzjoni effettiva tal-Ġestjoni Integrata Ewropea tal-Fruntieri. Il-Frontex għandha rwol ċentrali bħala l-fergħa operazzjonali tas-sistema komuni tal-UE għar-ritorni u tipprovdi assistenza lill-Istati Membri fil-fażijiet kollha tal-proċess ta’ ritorn skont il-mandat tagħha skont ir-Regolament (UE) 2019/1896 tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill (13).

(21)

Jenħtieġ li din ir-Rakkomandazzjoni tiġi indirizzata lill-Istati Membri kollha marbuta bid-Direttiva 2008/115/KE.

(22)

L-Istati Membri huma mħeġġa jagħtu struzzjonijiet lill-awtoritajiet nazzjonali tagħhom kompetenti li jwettqu kompiti relatati mar-ritorn biex japplikaw din ir-Rakkomandazzjoni meta jwettqu dmirijiethom.

(23)

Din ir-Rakkomandazzjoni tikkonforma mad-drittijiet fundamentali u l-prinċipji rikonoxxuti mill-Karta. B’mod partikolari, din ir-Rakkomandazzjoni tiżgura rispett sħiħ għad-dinjità tal-bniedem u l-applikazzjoni tal-Artikoli 1, 4, 14, 18, 19, 21, 24 u 47 tal-Karta u għandha tiġi implimentata kif xieraq.

(1)

(2)

(3)

(4)

(5)

(6)

(7)

(8)

(9)

(10)

(11)

(12)

(13)