Treoirlínte maidir le srianta ingearacha

 

ACHOIMRE AR:

Fógra ón gCoimisiún Eorpach: Treoirlínte maidir le srianta ingearacha

CAD IS AIDHM LEIS NA TREOIRLÍNTE?

• Leagtar amach sna treoirlínte na prionsabail chun measúnú a dhéanamh ar chomhaontuithe ingearacha* agus ar chleachtais chomhbheartaithe faoi Airteagal 101 den Chonradh ar Fheidhmiú an Aontais Eorpaigh (CFAE) (féach an achoimre) agus Rialachán (AE) 2022/720 ón gCoimisiún Eorpach (an rialachán nua blocdhíolúine maidir le comhaontuithe ingearacha — féach an achoimre).
• Tá sé beartaithe leo cuidiú le gnólachtaí measúnú a dhéanamh ar chomhoiriúnacht a gcomhaontuithe ingearacha le rialacha iomaíochta an Aontais Eorpaigh (AE). Leagann an Coimisiún béim ar nár cheart na treoirlínte a chur i bhfeidhm go meicniúil agus nach mór gach comhaontú a mheasúnú de réir a fhíricí féin.

PRÍOMHPHOINTÍ

Clúdaítear ocht bpríomhcheist sna treoirlínte.

Measúnú ar chomhaontú ingearach ag brath ar cé acu an bhfuil sciar den mhargadh os cionn 30% ag an soláthraí agus/nó ag an gceannaitheoir

• Mura dtéann an soláthraí ná an ceannaitheoir thar an tairseach agus mura bhfuil srianta diana ar iomaíocht (“cruashrianta”) sa chomhaontú, baineann an comhaontú leas go huathoibríoch as díolúine ó Airteagal 101 CFAE.
• Má tá sciar den mhargadh os cionn na tairsí 30 % ag an soláthraí nó ag an gceannaitheoir nó má tá cruashrian amháin nó níos mó sa chomhaontú, ní mór an comhaontú a mheasúnú chun a chinneadh, ar dtús, an dtagann sé faoi raon feidhme Airteagal 101(1) CFAE agus, má thagann, an gcomhlíonann sé coinníollacha na heisceachta dá bhforáiltear in Airteagal 101(3) CFAE.

Éifeachtaí féideartha na gcomhaontuithe ingearacha

• Dearfach. Praghsanna níos ísle, iomaíocht neamhphraghais a chur chun cinn, cáilíocht fheabhsaithe agus éifeachtaí dearfacha eile don iomaíocht.
• Diúltach. Foriamh frithiomaíoch soláthraithe nó ceannaitheoirí eile trí bhacainní ar iontráil nó ar mhéadú a ardú, trí roghanna tomhaltóirí a shrianadh nó trí phraghsanna a mhéadú.

Comhaontuithe a thagann lasmuigh de raon feidhme Airteagal 101(1) CFAE go ginearálta. Áirítear orthu sin an méid seo a leanas:

• comhaontuithe nach dtéann i bhfeidhm go suntasach ar thrádáil idir Ballstáit (“gan éifeacht ar thrádáil”), nach gcuireann srian suntasach ar iomaíocht (“comhaontuithe miontábhachtacha”) nó a bhaineann le fiontair bheaga agus mheánmhéide;
• comhaontuithe gníomhaireachta, i gcás ina ndéanann gnóthas amháin conarthaí díolacháin nó ceannaigh a chaibidliú agus/nó a thabhairt i gcrích thar ceann gnóthais eile agus nach nglacann sé aon rioscaí eacnamaíocha suntasacha i ndáil leis an ngníomhaíocht díolacháin nó ceannaigh sin.

Raon feidhme Rialachán (AE) 2022/720 Áirítear leis sin:

• an “tearmann” arna bhunú leis an rialachán maidir le comhaontuithe a chomhlíonann na coinníollacha a bhaineann leis;
• sainmhíniú ar chomhaontú ingearach: “comhaontú nó cleachtas comhbheartaithe a dhéantar idir dhá ghnóthas nó níos mó, agus gach ceann díobh ag oibriú, chun críocha an chomhaontaithe nó an chleachtais chomhbheartaithe, ar leibhéal éagsúil den tslabhra táirgthe nó dáileacháin, agus a bhaineann leis an gcoinníoll faoinar féidir leis na páirtithe earraí agus seirbhísí áirithe a cheannach, a dhíol nó a athdhíol”;
• comhaontuithe ingearacha sa gheilleagar ardán ar líne, nach gcáilíonn go ginearálta mar chomhaontuithe gníomhaireachta a thagann lasmuigh de raon feidhme Airteagal 101(1) CFAE;
• teorainneacha sonracha le cur i bhfeidhm Rialachán (AE) 2022/720, lena n–áirítear:
  • comhaontuithe a bhaineann le comhlachais miondíoltóirí;
  • comhaontuithe a bhaineann le cearta maoine intleachtúla;
  • comhaontuithe idir iomaitheoirí;
  • comhaontuithe le soláthraithe seirbhísí idirghabhála ar líne a bhfuil feidhm hibrideach acu (“ardáin hibrideacha”);
  • comhaontuithe atá clúdaithe i rialacháin blocdhíolúine eile.

Sainiú margaidh agus ríomh an sciar den mhargadh

• Soláthraítear san Fhógra ón gCoimisiún um Shainmhíniú ar an Margadh treoir maidir leis na rialacha, na critéir agus an fhianaise a chuireann an Coimisiún san áireamh.
• Rialachán (AE) 2022/720 sonraítear ann go ndéantar sciartha an tsoláthraí agus an cheannaitheora den mhargadh a ríomh i bprionsabal ar bhonn sonraí luacha, agus na foinsí ioncaim ar fad ó dhíolachán earraí agus seirbhísí á gcur san áireamh. I gcás nach mbeidh sonraí luacha ar fáil, is féidir meastacháin a bhfuil bunús leo a dhéanamh, bunaithe ar fhaisnéis iontaofa eile faoin margadh amhail figiúirí toirte.

Cruashrianta i Rialachán (AE) 2022/720. Maidir leis na srianta sin:

• ba cheart iad a thoirmeasc go ginearálta mar gheall ar an dochar a dhéanann siad do thomhaltóirí;
• déantar an comhaontú ingearach iomlán a eisiamh ó thairbhe na blocdhíolúine mar thoradh orthu;
• áirítear leo cothabháil praghsanna athdhíola agus srianta ar an gcríoch nó ar na custaiméirí lena bhféadfaidh an ceannaitheoir na hearraí nó na seirbhísí conartha a dhíol go gníomhach nó go héighníomhach.

Rialacha aistarraingthe agus neamhfheidhme. Baineann siad sin le:

• cumhachtaí an Choimisiúin agus na n–údarás náisiúnta iomaíochta leas na blocdhíolúine a aistarraingt i ndáil le comhaontuithe ingearacha aonair i gcás ina gcinnfidh an t–údarás ábhartha nach gcomhlíonann an comhaontú ceann amháin nó níos mó de choinníollacha Airteagal 101(3) CFAE;
• cumhacht an Choimisiúin rialacháin a ghlacadh lena ndearbhaítear nach bhfuil feidhm ag Rialachán (AE) 2022/720 a thuilleadh, go háirithe nuair a chumhdaítear níos mó ná 50 % de mhargadh ábhartha i líonraí comhthreomhara srianta ingearacha comhchosúla.

Beartas forfheidhmithe i gcásanna aonair. Maidir leis an ngrúpa sin:

• mínítear conas a dhéanann an Coimisiún measúnú, faoi Airteagal 101(1) agus Airteagal 101(3) CFAE, ar chomhaontuithe ingearacha nach mbaineann leas as an mblocdhíolúine dá bhforáiltear i Rialachán (AE) 2022/720;
• soláthraítear treoir maidir le measúnú ar shrianta ingearacha sonracha, amhail brandáil aonair, soláthar eisiach, srianta ar úsáid margaí ar líne nó seirbhísí comparáide praghsanna, agus oibleagáidí paireachta.

CÉN UAIR ATÁ TOSACH FEIDHME NA DTREOIRLÍNTE?

Tá feidhm acu in éineacht leis an rialachán nua blocdhíolúine maidir le comhaontuithe ingearacha, a tháinig i bhfeidhm an 1 Meitheamh 2022, agus a cuireadh in ionad treoirlínte ón mbliain 2010 i leith.

CÚLRA

• Toirmisctear le hAirteagal 101(1) CFAE comhaontuithe idir gnóthais a chuireann cosc, srian nó saobhadh ar iomaíocht. Baineann comhaontuithe ingearacha le dhá ghnóthas nó níos mó a oibríonn ar leibhéil éagsúla den slabhra táirgthe nó dáileacháin.
• Ceadaítear le hAirteagal 101(3) CFAE comhaontuithe den sórt sin más rud é:
  • go gcuirtear feabhas leo ar tháirgeadh nó ar dháileadh earraí nó go gcuirtear dul chun cinn teicniúil nó eacnamaíoch chun cinn leo;
  • go dtugtar cion cothrom de na tairbhí do thomhaltóirí leo;
  • nach bhfuil srianta iontu nach bhfuil fíor–riachtanach chun na tairbhí a bhaint amach;
  • nach gcuirtear deireadh go hiomlán leis an iomaíocht leo.
• Leis an Rialachán blocdhíolúine maidir le comhaontuithe ingearacha díolmhaítear comhaontuithe ingearacha a chomhlíonann coinníollacha áirithe lena n–éascaítear “tearmann”.
• Rinneadh athbhreithniú ar an rialachán agus ar na treoirlínte a ghabhann leis maidir le srianta ingearacha chun iad a chur in oiriúint do thimpeallacht ghnó a athmhúnlaíodh de bharr fhás na ríomhthráchtála.
• Le haghaidh tuilleadh faisnéise, féach:
  • Blocdhíolúintí – comhaontuithe ingearacha (An Coimisiún Eorpach).

PRÍOMHTHÉARMAÍ

PRÍOMHDHOICIMÉAD

Teachtaireacht ón gCoimisiún — Fógra ón gCoimisiún: Treoirlínte maidir le Srianta Ingearacha (IO C 248, 30.6.2022, lgh. 1-85).

DOICIMÉID GHAOLMHARA

Rialachán (AE) 2022/720 ón gCoimisiún an 10 Bealtaine 2022 maidir le cur i bhfeidhm Airteagal 101(3) den Chonradh ar Fheidhmiú an Aontais Eorpaigh maidir le haicmí comhaontuithe ingearacha agus cleachtas comhbheartaithe (IO L 134, 11.5.2022, lgh. 4–13).

Leagan comhdhlúite den Chonradh ar Fheidhmiú an Aontais Eorpaigh — Cuid a Trí — Beartais agus gníomhaíochtaí inmheánacha an Aontais — Teideal VII — Rialacha comhchoiteanna maidir le hiomaíocht, cánachas agus comhfhogasú dlíthe — Caibidil 1 — Rialacha iomaíochta — Roinn 1 — Rialacha a bhaineann le gnóthais — Airteagal 101 (iar-Airteagal 81 CCE) (IO C 202, 7.6.2016, lgh. 88–89).

Nuashonraithe 09.09.2022