–

għal Brussels Securities SA, minn R. Forestini, avocat,

–

għall-Gvern Belġjan, minn C. Pochet, P. Cottin u J.‑C. Halleux, bħala aġenti, kif ukoll minn G. Vercauteren, espert,

–

għall-Kummissjoni Ewropea, minn W. Roels u N. Gossement, bħala aġenti,

1

It-talba għal deċiżjoni preliminari tirrigwarda l-interpretazzjoni tal-Artikolu 4(1) tad-Direttiva tal-Kunsill 90/435/KEE tat‑23 ta’ Lulju 1990 dwar is-sistema komuni tat-tassazzjoni li tapplika fil-każ tal-kumpanniji prinċipali u sussidjarji ta’ Stati Membri differenti (ĠU Edizzjoni Speċjali bil-Malti, Kapitolu 9, Vol. 1, p. 147), kif emendata bid-Direttiva tal-Kunsill 2003/123/KE tat‑22 ta’ Diċembru 2003 (ĠU Edizzjoni Speċjali bil-Malti, Kapitolu 9, Vol. 2, p. 3) (iktar ’il quddiem id-“Direttiva 90/435”).

2

Din it-talba tressqet fil-kuntest ta’ tilwima bejn Brussels Securities SA u l-État belge dwar l-ordni li fiha għandhom jitnaqqsu d-dħul li jista’ jitnaqqas mill-profitti taxxabbli.

3

Skont it-tielet premessa tad-Direttiva 90/435:

“Billi d-dispożizzjonijiet eżistenti tat-taxxa li jirregolaw ir-relazzjonijiet bejn il-kumpanniji ġenituri u s-sussidjarji tagħhom fl-Istati Membri differenti ivarjaw b’mod apprezzabbli minn Stat Membru għall-ieħor u huma ġeneralment inqas vantaġġużi minn dawk li japplikaw għall-kumpanniji ġenituri u s-sussidjari fl-istess Stat Membru; billi l-kooperazzjoni bejn il-kumpanniji ta’ Stati Membri differenti tiġi b’hekk żvantaġġata meta mqabbla mal-kooperazzjoni bejn il-kumpanniji fl-istess Stat Membru; billi huwa meħtieġ li jiġi eliminat dan l-iżvantaġġ bid-dħul ta’ sistema komuni sabiex tiffaċilita r-raggruppament tal-kumpanniji”.

4

L-Artikolu 4 ta’ din id-direttiva huwa redatt kif ġej:

“1.   Meta kumpannija parent jew l-istabbiliment permanenti tagħha jirċievu l-profitti mqassna bis-saħħa ta’ l-assoċjazzjoni tal-kumpannija parent mas-sussidjarja tagħha, l-Istat tal-kumpannija parent u l-Istat ta’ l-istabbiliment permanenti tagħha għandhom, għajr meta s-sussidjarja tiġi llikwidata, jew:

[…]

2.   Madankollu, kull wieħed mill-Istati Membri għandu jżomm il-għażla li jipprovdi illi kull impost li jkollu x’jaqsam ma’ l-ishma u kull telf li jirriżulta mit-tqassim tal-qligħ tal-kumpannija sussidjarja jistgħu ma jitnaqqsux mill-profitti taxxabbli tal-kumpannija ġenitur. Meta l-ispejjeż tal-ġestjoni li jkollhom x’jaqsmu ma’ l-ishma f’dan il-każ jiġu ffissati bħala rata waħda uniformi, l-ammont iffissat ma jistax jaqbeż il 5 % tal-profitti mqassma mill-kumpannija sussidjarja.

[…]”

5

Id-Direttiva 90/435 tħassret permezz tad-Direttiva tal-Kunsill 2011/96/UE tat-30 ta’ Novembru 2011 dwar is-sistema komuni tat-tassazzjoni li tapplika fil-każ tal-kumpanniji prinċipali u sussidjarji ta’ Stati Membri differenti (ĠU 2011, L 345, p. 8), li daħlet fis-seħħ fit‑18 ta’ Jannar 2012. Madankollu, fid-dawl tad-data tal-fatti tat-tilwima fil-kawża prinċipali, id-Direttiva 90/435 hija d-direttiva applikabbli ratione temporis.

6

L-Artikolu 202 tal-code des impôts sur les revenus de 1992 (il-Kodiċi dwar it-Taxxi fuq id-Dħul 1992), fil-verżjoni tiegħu fis-seħħ matul is-sena taxxabbli 2011 (iktar ’il quddiem il-“KTD 1992”), jipprevedi, fir-rigward tas-sistema ta’ dħul intaxxat b’mod definittiv (iktar ’il quddiem id-“DID”):

“1.   Mill-profitti tal-perijodu taxxabbli għandhom jitnaqqsu wkoll, sa fejn ikunu inklużi:

1° id-dividendi, bl-eċċezzjoni tad-dħul li jinkiseb fl-okkażjoni tat-trasferiment lil kumpannija tal-azzjonijiet jew ishma tagħha stess jew waqt il-qsim totali jew parzjali tal-assi ta’ kumpannija;

[…]

2.   Id-dħul imsemmi fis-subparagrafi 1 u 2 tal-paragrafu 1, ħlief fil-każ li jkun hemm eċċess li jirriżulta mill-applikazzjoni tat-tielet inċiż tal-Artikolu 211(2) jew ta’ dispożizzjonijiet li għandhom effett simili fi Stat Membru ieħor tal-Unjoni Ewropea, jista’ jitnaqqas biss sa fejn:

1° fid-data tal-għoti jew tal-ħlas tagħhom, il-kumpannija li tibbenefika minnha, għandha sehem mill-kapital tal-kumpannija li tiddistribwixxiha ta’ mhux inqas minn 10 [%] jew li l-valur tal-investiment tagħha jilħaq mill-inqas EUR 2500000;

2° dan id-dħul huwa relatat ma’ azzjonijiet jew ma’ ishma li għandhom in-natura ta’ assi finanzjarji u li huma jew kienu miżmuma bi proprjetà sħiħa għal perijodu kontinwu ta’ mill-inqas sena.”

7

Skont l-Artikolu 204(1) tal-KTD 1992:

“Id-dħul li jista’ jitnaqqas skont l-ewwel, it-tielet u r-raba’ subparagrafu tal-Artikolu 202(1) huwa meqjus li jaqa’ taħt il-profitti tal-perijodu taxxabbli sa 95 % tal-ammont miġbur jew riċevut eventwalment miżjud bil-ħlas bil-quddiem ta’ taxxa fuq id-dħul fuq proprjetà mobbli reali jew fittizja jew imnaqqsa, meta jirrigwardaw dħul imsemmi fir-raba’ u fil-ħames subparagrafu tal-Artikolu 202(1), ta’ interessi bonus għax-xerrej fil-każ tal-akkwist ta’ titoli matul il-perijodu taxxabbli.”

8

L-Artikolu 205(2) u (3) tal-KTD 1992 huwa redatt kif ġej:

“2.   “It-tnaqqis previst fl-Artikolu 202 huwa limitat għall-ammont tal-profitti tal-perijodu taxxabbli, li jibqa’ wara l-applikazzjoni tal-Artikolu 199, imnaqqas:

[…]

It-tnaqqis elenkat fl-ewwel subparagrafu ma japplikax għad-dħul indikat fl-ewwel u fit-tielet subparagrafu tal-Artikolu 202(1), allokat jew assenjat minn kumpannija sussidjarja stabbilita fi Stat Membru tal-Unjoni Ewropea.

Għall-applikazzjoni tas-subparagrafu preċedenti, kumpannija sussidjarja tfisser il-kumpannija sussidjarja kif iddefinita fid-Direttiva [90/435].

3.   Id-dħul, sa 95 % tal-ammont tiegħu, imsemmi fl-ewwel u fit-tielet subparagrafu tal-Artikolu 202(1), allokat jew assenjat minn kumpannija sussidjarja kif imsemmija fit-tielet subparagrafu tal-paragrafu 2, u stabbilita fi Stat Membru tal-Unjoni Ewropea, li ma setax jitnaqqas jista’ jiġi ttrasferit ’il quddiem għas-snin taxxabbli sussegwenti.”

9

L-ewwel subparagrafu tal-Artikolu 205 ter (1) tal-KTD 1992 jipprevedi li, sabiex jiġi stabbilit it-tnaqqis għal kapital b’riskju (iktar ’il quddiem it-TKR) għall-perijodu taxxabbli, il-kapital b’riskju li għandu jittieħed inkunsiderazzjoni jikkorrispondi, bla ħsara għad-dispożizzjonijiet tal-paragrafi 2 sa 7 ta’ dan l-artikolu, għall-ammont ta’ kapitali proprju tal-kumpannija, fi tmiem il-perijodu taxxabbli preċedenti, stabbiliti skont il-leġiżlazzjoni dwar il-kontabbiltà u skont il-kontijiet annwali kif jirriżultaw mill-bilanċ. It-tieni subparagrafu tal-Artikolu 205 ter (1) tal-KTD 1992 jiddisponi li l-kapital b’riskju stabbilit fis-subparagrafu 1 għandu jitnaqqas mill-valur fiskali nett fl-aħħar tal-perijodu taxxabbli preċedenti tal-azzjonijiet u tal-ishma proprji u tal-assi finanzjarji li jikkonsistu f’ishma u f’azzjonijiet u ishma oħra, kif ukoll il-valur fiskali nett fl-aħħar tal-perijodu taxxabbli preċedenti tal-azzjonijiet tal-azzjonijiet jew tal-ishma maħruġa minn kumpanniji ta’ investiment li d-dħul eventwali tagħhom jista’ jitnaqqas mill-profitti skont l-Artikoli 202 u 203 tal-KTD 1992.

10

L-Artikolu 205 ter (2) sa (7) tal-KTD 1992 jipprovdi għas-sitwazzjonijiet fejn il-kapitali proprji għandhom ikunu kkorreġuti sabiex iservu bħala bażi ta’ kalkolu sabiex jiġi kkonstatat l-ammont ta’ tnaqqis għal kapital b’riskju.

11

L-Artikolu 205 quinquies tal-KTD 1992 jipprevedi:

“Fl-assenza jew f’każ ta’ insuffiċjenza ta’ profitti ta’ perijodu taxxabbli li fir-rigward tiegħu t-tnaqqis għal kapital b’riskju jista’ jitnaqqas, l-eżenzjoni li ma tingħatax għal dan il-perijodu taxxabbli tista’ tiġi ttrasferita ’l quddiem suċċessivament fuq il-profitti tas-seba’ snin taxxabbli sussegwenti.”

12

L-Artikolu 206(1) tal-KTD 1992, dwar it-tnaqqis tat-telf preċedenti, jiddisponi li t-telf professjonali preċedenti jitnaqqas suċċessivament mid-dħul professjonali ta’ kull wieħed mill-perijodi taxxabbli sussegwenti.

13

Konformement mal-Artikolu 207 tal-KTD 1992, ir-Re jistabbilixxi l-modalitajiet li abbażi tagħhom iseħħ it-tnaqqis previst fl-Artikoli 199 sa 206 ta’ dan il-kodiċi.

14

L-Artikolu 77 tal-arrêté royal du 27 août 1993 d’exécution du CIR 1992 (id-Digriet Irjali tas‑27 ta’ Awwissu 1993 ta’ Eżekuzzjoni tal-KTD 1992) (Moniteur belge tat‑13 ta’ Settembru 1993), fil-verżjoni tiegħu applikabbli għall-kawża prinċipali (iktar ’il quddiem, id-“DI/KTD 1992”), jipprevedi:

“L-ammonti indikati fl-Artikoli 202 sa 205 tal-[KTD] 1992 li jistgħu jitnaqqsu abbażi tad-dħul intaxxat b’mod definittiv jew tad-dħul minn investimenti eżentat għandhom jitnaqqsu sal-ammont tal-profitti li jibqgħu wara li jiġi applikat l-Artikolu 76; dan it-tnaqqis iseħħ fid-dawl tal-provenjenza tal-profitti u, bħala kwistjoni ta’ prijorità mill-profitti li fihom dawn l-ammonti.”

15

Skont l-Artikolu 77/1 tad-DI/KTD 1992:

“It-tnaqqis għad-dħul mill-privattivi msemmi fl-Artikoli 205/1 sa 205/4 tal-[KTD] 1992 jitnaqqas sal-ammont tal-profitti li jibqgħu wara li jiġi applikat l-Artikolu 77.”

16

L-Artikolu 77 bis tad-DI/KTD 1992 huwa redatt fit-termini segwenti:

“It-[TKR] imsemmi fl-Artikoli 205 bis sa 205 septies tal-[KTD] 1992 għandu jitnaqqas sal-ammont tal-profitti li jibqa’ wara li jiġi applikat l-Artikolu 77/1.”

17

L-Artikolu 78 tad-DI/KTD 1992 jipprevedi:

“Mill-profitti stabbiliti skont l-Artikoli 74 sa 77 bis għandu jitnaqqas it-telf professjonali imġarrab matul il-perijodi taxxabbli preċedenti msemmija fl-Artikolu 206 tal-[KTD] 1992, sa fejn dan it-telf, li jiġi stabbilit skont il-leġiżlazzjoni applikabbli għall-perijodi taxxabbli li għalihom jirreferi, ma setax jitnaqqas qabel jew ma kienx kopert preċedentement minn profitti eżentati minn ftehim jew ma jkunux ġew maqsuma qabel bejn is-soċji.

Dan it-tnaqqis iseħħ skont il-modalitajiet previsti fit-tieni paragrafu tal-Artikolu 75, filwaqt li jiġi mifhum li dan it-telf, imġarrab f’pajjiżi fejn il-profitti huma eżentati minn ftehim, jitnaqqsu biss sa fejn dan jeċċedi l-profitti eżentati minn ftehim.”

18

L-Artikolu 79 tad-DI/KTD 1992 huwa redatt kif ġej:

“It-tnaqqis għall-investiment imsemmi fl-Artikoli 68 sa 77 u 201 tal-[KTD] 1992 jitnaqqas imbagħad mill-ammont tal-profitti Belġjani li jibqgħu wara li jiġi applikat l-Artikolu 78”.

19

Brussels Securities, kumpannija stabbilita fil-Belġju, hija suġġetta għat-taxxa fuq il-kumpanniji f’dan l-Istat Membru.

20

Fid-dikjarazzjoni għat-taxxa tagħha għas-sena finanzjarja 2011, Brussels Securities indikat li kienet iddeterminat il-bażi taxxabbli tagħha billi ddeduċiet, fl-ewwel lok, it-TKR u, fit-tieni lok, id-DID. Hija talbet ukoll it-trasferiment tat-tnaqqis għas-sena taxxabbli 2012 abbażi tad-DID għal ammont ta’ EUR 6 027 313.39, tat-TKR għal ammont ta’ EUR 38 787 618.70 u tat-telf fiskali għal ammont ta’ EUR 4 600 991.75.

21

F’avviż ta’ rettifika tal‑21 ta’ Mejju 2013, l-amministrazzjoni fiskali ħabbret l-intenzjoni tagħha li tirrevedi l-ammont tat-TKR li jista’ jiġi ttrasferit ’il quddiem u b’riżultat tas-sena taxxabbli 2011 billi bbażat ruħha fuq l-ordni ta’ imputazzjoni tat-tnaqqis fiskali previst fl-Artikoli 77 sa 79 tad-DI/KTD 1992. Skont din l-ordni, il-profitti taxxabbli għandhom l-ewwel jiġu dedotti mid-DID, sussegwentement mit-TKR, u, fl-aħħar nett, mit-telf li jista’ jiġi ttrasferit. Sa fejn Brussels Securities ma kinitx applikat l-ordni ta’ imputazzjoni għas-snin taxxabbli 2005 sa 2011, l-amministrazzjoni fiskali kkunsidrat li l-ebda somma ma setgħet tiġi ttrasferita għas-sena taxxabbli 2012 abbażi tad-DID u li, fir-rigward tat-TKR, l-ammont kellu jkun ta’ EUR 44 630 643.66. It-telf li jrid jiġi ttrasferit inżamm għas-somma ta’ EUR 4 600 991.75.

22

Fit‑23 ta’ Ottubru 2013, l-amministrazzjoni fiskali ħadet deċiżjoni ta’ taxxa, billi żammet il-pożizzjoni tagħha, hekk kif kienet tirriżulta mill-avviż ta’ rettifika tal‑21 ta’ Mejju 2013.

23

Peress li l-ilment tagħha kontra din id-deċiżjoni ta’ taxxa ġie miċħud, Brussels Securities adixxiet lill-qorti tar-rinviju, it-tribunal de première instance francophone de Bruxelles (il-Qorti tal-Ewwel Istanza ta’ Brussell bil-lingwa Franċiża, il-Belġju) b’talba għall-annullament tal-avviż ta’ rettifika tal‑21 ta’ Mejju 2013 u tad-deċiżjoni ta’ taxxa tat‑23 ta’ Ottubru 2013, kif ukoll b’talba intiża sabiex jiġi ddikjarat li l-ammonti tad-DID u tal-eċċess tad-DID, kif ukoll l-ammonti tat-TKR u tal-eċċess tat-TKR li Brussels Securities hija fondata li tibbaża ruħha fuqhom ilaħħqu l-ammonti ddikjarati fid-dikjarazzjoni fiskali relatata mas-sena taxxabbli 2011.

24

Skont Brussels Securities, l-ordni ta’ imputazzjoni tat-tnaqqis fiskali, kif previst fl-Artikoli 77 sa 79 tad-DI/KTD 1992, twassal sabiex ittellef lil kumpannija li tibbenefika mis-sistema tad-DID milli tibbenefika mill-vantaġġ fiskali li jikkostitwixxi t-TKR, u dan sal-ammont tad-DID li tista’ tnaqqas. Għaldaqstant, il-leġiżlazzjoni nazzjonali ma hijiex konformi mal-Artikolu 4 tad-Direttiva 90/435.

25

Għalhekk il-qorti tar-rinviju tistaqsi, minħabba l-ordni ta’ imputazzjoni tat-tnaqqis fiskali previst mid-DI/KTD 1992 u fid-dawl tad-dritt għat-TKR u tad-dritt għal tnaqqis tal-bilanċ tat-telf preċedenti, is-sistema ta’ eżenzjoni li tikkonsisti, għall-ewwel, f’li jiġi inkluż id-dividend imqassam mis-sussidjarja fil-bażi taxxabbli tal-kumpannija omm, u, sussegwentement, f’li jitnaqqas dan id-dividend minn din il-bażi taxxabbli sa 95 % tal-ammont tiegħu, skont id-DID, dan iwassal għal taxxa iktar oneruża fuq il-kumpannija omm meta mqabbla ma’ sistema ta’ eżenzjoni li fiha d-dividendi mogħtija mis-sussidjarja huma purament u sempliċement esklużi mill-profitti tas-sena taxxabbli li matulha huma kienu nkisbu, li hekk inaqqsu kemm ir-riżultat taxxabbli u jżidu fl-istess miżura, jekk ikun il-każ, it-telf fiskali trasferibbli.

26

F’dan ir-rigward, din il-qorti tippreċiża li, jekk matul waħda mis-seba’ perijodi taxxabbli li ġejjin, imsemmija fl-Artikolu 205 quinquies tal-KTD 1992, il-kumpannija omm tikseb riżultat pożittiv, is-sistema ta’ tneħħija immedjata tad-dividendi mogħtija mis-sussidjarja twassal sabiex l-imputazzjoni tat-TKR tingħata prijorità fir-rigward tal-bilanċ tat-telf preċedenti rekuperabbli, iżżid l-ammont tad-dividendi eżentati, b’tali mod li l-bilanċ ta’ dan it-telf li għandu jkun ittrasferit fuq il-perijodu taxxabbli sussegwenti jkun iktar għoli milli fil-kuntest tas-sistema ta’ tnaqqis tad-DID. Fil-kuntest ta’ din l-aħħar sistema, l-imputazzjoni tal-bilanċ tad-DID ttrasferit għandha ssir bi prijorità meta mqabbel mal-bilanċ tat-TKR li għandu jiġi ttrasferit. Għalhekk, skont l-imsemmija qorti, minħabba l-ordni ta’ imputazzjoni tat-tnaqqis fiskali previst mil-leġiżlazzjoni nazzjonali inkwistjoni fil-kawża prinċipali, it-tnaqqis tad-DID jista’ jwassal għal piż fiskali ikbar minn dak li jkun jimplika sistema għall-esklużjoni immedjata tad-dividendi mogħtija mis-sussidjarja.

27

F’dawn iċ-ċirkustanzi, it-tribunal de première instance francophone de Bruxelles (il-Qorti tal-Ewwel Istanza ta’ Brussell bil-lingwa Franċiża) iddeċidiet li tissospendi l-proċeduri quddiemha u li tagħmel lill-Qorti tal-Ġustizzja d-domanda preliminari li ġejja:

“L-Artikolu 4 tad-Direttiva [90/435], flimkien ma’ sorsi oħra tad-dritt [tal-Unjoni], għandu jiġi interpretat fis-sens li jipprekludi li leġiżlazzjoni ta’ awtorità nazzjonali, bħalma huwa l-[KTD 1992] u d-[DI/KTD 1992], fit-testi applikabbli għas-sena taxxabbli 2011,

peress li intgħażlet sistema ta’ eżenzjoni (astensjoni mill-intaxxar ta’ profitti mqassma riċevuti minn kumpannija omm bħala assoċjata ta’ kumpannija sussidjarja tagħha) li tikkonsisti, inizjalment, fl-inklużjoni tad-dividend imqassam mill-kumpannija sussidjarja fil-bażi taxxabbli tal-kumpannija omm, u, sussegwentement, fit-tnaqqis ta’ dan id-dividend minn din il-bażi taxxabbli f’proporzjon ta’ 95%, bħala [DID],

minħabba l-applikazzjoni konġunta, sabiex tiġi ddeterminata l-bażi ta’ kalkolu tat-taxxa tal-kumpanniji tal-kumpannija omm, ta’ din is-sistema Belġjana ta’ tnaqqis tad-[DID] u (1) ta’ regoli li jirrigwardaw tnaqqis ieħor li jikkostitwixxi benefiċċju fiskali previst minn din il-leġiżlazzjoni (it-[TKR]), (2) tad-dritt li jitnaqqas il-bilanċ tat-telf preċedenti li jkun rekuperabbli, (3) tad-dritt li jiġi ttrasferit għas-snin ta’ taxxa sussegwenti, fejn għal sena ta’ taxxa li l-ammont tagħha jkun ikbar minn dak tal-profitti taxxabbli, l-imputazzjoni tal-eċċess tad-[DID], it-[TKR] u l-bilanċ tat-telf preċedenti rekuperabbli, u (4) tal-ordni ta’ imputazzjoni li jipprevedi, matul dawn is-snin ta’ taxxa sussegwenti, li l-imputazzjoni għandha sservi sal-eżawriment tal-profitti taxxabbli, l-ewwel nett, fuq id-[DID] ittrasferit ’il quddiem, imbagħad fuq it-[TKR] ttrasferit ’il quddiem (li jista’ biss jiġi ttrasferit ’il quddiem għas-‘seba’ perijodi taxxabbli sussegwenti’), imbagħad għall-bilanċ tat-telf preċedenti li jkun rekuperabbli,

twassal għat-tnaqqis, sħiħ jew parzjali, tad-dividendi riċevuti mill-kumpannija sussidjarja, tat-telf li l-kumpannija omm setgħet tnaqqas kieku d-dividendi kienu ġew esklużi purament u sempliċement mill-profitti tas-sena tat-taxxa li fiha nkisbu (bl-effett li jitnaqqas ir-riżultat taxxabbli ta’ din is-sena ta’ taxxa u li żżid, jekk ikun il-każ, it-telf fiskali trasferibbli ’il quddiem), minflok ma tinżamm f’dawk il-profitti u mbagħad tkun suġġetta għal regoli ta’ eżenzjoni u ta’ trasferiment ’il quddiem tal-ammont eżentat f’każ ta’ profitti insuffiċjenti,

jiġifieri t-tnaqqis tal-bilanċ tat-telf preċedenti rekuperabbli tal-kumpanija omm, li jista’ jsir matul is-snin ta’ taxxa wara sena ta’ taxxa li għaliha d-[DID], it-[TKR] u l-bilanċ tat-telf rekuperabbli preċedenti jeċċedu l-ammont tal-profitti taxxabbli?”

28

Fl‑4 ta’ April 2019, inżammet l-ewwel seduta għas-sottomissjonijiet orali. Wara t-tluq ta’ Membru tal-Qorti tal-Ġustizzja, Imħallef Relatur f’din il-kawża, is-sostituzzjoni tiegħu fi ħdan il-kulleġġ ġudikanti minn Imħallef ieħor u n-nomina ta’ Imħallef Relatur ġdid, fit‑3 ta’ Lulju 2019 inżammet it-tieni seduta għas-sottomissjonijiet orali. Matul iż-żewġ seduti kienu rrappreżentati l-istess partijiet u l-persuni kkonċernati.

29

Permezz tad-domanda tagħha, il-qorti tar-rinviju essenzjalment tistaqsi jekk l-Artikolu 4(1) tad-Direttiva 90/435 għandux jiġi interpretat fis-sens li jipprekludi leġiżlazzjoni ta’ Stat Membru li tipprevedi li d-dividendi rċevuti minn kumpannija omm mis-sussidjarja tagħha għandhom, għall-ewwel, jiġu inklużi fil-bażi taxxabbli tal-ewwel waħda, qabel ma jkunu jistgħu, sussegwentement, ikunu s-suġġett ta’ tnaqqis, sa 95 % tal-ammont tagħhom, li l-eċċess tagħhom jista’ jiġi ttrasferit għas-snin segwenti mingħajr limitazzjoni ratione temporis, fejn dan it-tnaqqis għandu prijorità fuq tnaqqis fiskali ieħor li t-trasferiment tiegħu jkun limitat ratione temporis.

30

F’dan ir-rigward, għandu jitfakkar li l-Artikolu 4(1) tad-Direttiva 90/435 jipprevedi li, meta kumpannija omm jew l-istabbiliment permanenti tagħha jirċievu, bis-saħħa tal-assoċjazzjoni bejn il-kumpannija omm u s-sussidjarja tagħha, il-profitti mqassma li ma jkunux ġejjin mill-istralċ ta’ din tal-aħħar, l-Istat tal-kumpannija omm u l-Istat tal-istabbiliment permanenti tagħha jistgħu jew jastjenu milli jintaxxaw dawn il-profitti, jew inkella jimponu dawn il-profitti filwaqt li jawtorizzaw lill-kumpannija omm u lill-istabbiliment permanenti li jnaqqsu mill-ammont tat-taxxa tagħhom dak il-frazzjon tat-taxxa fuq il-kumpanniji relatat ma’ dawn il-profitti u mħallas mis-sussidjarja u minn kull sottosussidjarja, bil-kundizzjoni li f’kull livell il-kumpannija u s-sottosussidjarja tagħha jkunu konformi mar-rekwiżiti previsti fl-Artikoli 2 u 3 ta’ din id-direttiva, sal-limitu tal-ammont dovut tat-taxxa korrispondenti.

31

Id-Direttiva 90/435 għalhekk tħalli espliċitament l-għażla lill-Istati Membri bejn is-sistema ta’ eżenzjoni u s-sistema ta’ imputazzjoni, previsti rispettivament fl-ewwel u fit-tieni inċiż tal-Artikolu 4(1) tagħha (ara, f’dan is-sens, is-sentenza tat‑12 ta’ Frar 2009, Cobelfret, C‑138/07, EU:C:2009:82, punt 31).

32

Skont l-indikazzjonijiet li jinsabu fit-talba għal deċiżjoni preliminari, ir-Renju tal-Belġju għażel is-sistema ta’ eżenzjoni, prevista fl-ewwel inċiż tal-Artikolu 4(1) tad-Direttiva 90/435. Għaldaqstant, huwa fid-dawl ta’ din id-dispożizzjoni biss li għandha tingħata risposta għad-domanda magħmula.

33

Għandu jingħad li l-obbligu tal-Istat Membru li għażel is-sistema prevista fl-ewwel inċiż tal-Artikolu 4(1) tad-Direttiva 90/435 li jastjeni milli jintaxxa l-profitti li l-kumpannija omm tirċievi bis-saħħa tal-assoċjazzjoni tagħha mal-kumpannija sussidjarja tagħha ma għandu miegħu l-ebda kundizzjoni u huwa espress suġġett biss għall-paragrafi 2 u 3 tal-istess artikolu kif ukoll għal dak previst fl-Artikolu 1(2) ta’ din id-direttiva (sentenza tat‑12 ta’ Frar 2009, Cobelfret, C‑138/07, EU:C:2009:82, punt 33).

34

Għalhekk, l-Istati Membri ma għandhomx id-dritt li jissuġġettaw il-benefiċċju tal-vantaġġ li jirriżulta mill-ewwel inċiż tal-Artikolu 4(1) tal-imsemmija direttiva għal kundizzjonijiet oħra minbarra dawk previsti minn din id-direttiva (ara, f’dan is-sens, is-sentenza tat‑12 ta’ Frar 2009, Cobelfret, C‑138/07, EU:C:2009:82, punti 34 u 36).

35

Barra minn hekk, b’mod partikolari mit-tielet premessa tad-Direttiva 90/435 jirriżulta li din hija intiża li, permezz tal-istabbiliment ta’ sistema fiskali komuni, telimina kull żvantaġġ għall-kooperazzjoni bejn kumpanniji ta’ Stati Membri differenti meta mqabbla mal-kooperazzjoni bejn kumpanniji fl-istess Stat Membru u li, b’dan il-mod, tiffaċilita l-formazzjoni ta’ gruppi ta’ kumpanniji fuq il-livell tal-Unjoni. Din id-direttiva hija intiża għaldaqstant sabiex tiżgura n-newtralità, mill-aspett fiskali, tat-tqassim ta’ profitti minn kumpannija sussidjarja stabbilita fi Stat Membru lill-kumpannija omm tagħha stabbilita fi Stat Membru ieħor (sentenzi tal‑1 ta’ Ottubru 2009, Gaz de France – Berliner Investissement, C‑247/08, EU:C:2009:600, punt 27 u l-ġurisprudenza ċċitata, kif ukoll tat‑8 ta’ Marzu 2017, Wereldhave Belgium et, C‑448/15, EU:C:2017:180, punt 25).

36

Sabiex jintlaħaq l-għan tan-newtralità, mill-aspett fiskali, tat-tqassim ta’ profitti minn kumpannija sussidjarja stabbilita fi Stat Membru lill-kumpannija omm tagħha stabbilita fi Stat Membru ieħor, id-Direttiva 90/435 għandha l-intenzjoni li tevita, b’mod partikolari, permezz tar-regola prevista fl-ewwel inċiż tal-Artikolu 4(1), tassazzjoni doppja ta’ dawn il-profitti, f’termini ekonomiċi, jiġifieri sabiex jiġi evitat li l-profitti mqassma ma jkunux intaxxati, l-ewwel darba, f’idejn il-kumpannija sussidjarja u, it-tieni darba, f’idejn il-kumpannija omm (ara, f’dan is-sens, is-sentenzi tat‑3 ta’ April 2008, Banque Fédérative du Crédit Mutuel, C‑27/07, EU:C:2008:195, punti 24, 25 u 27, kif ukoll tat‑12 ta’ Frar 2009, Cobelfret, C‑138/07, EU:C:2009:82, punti 29 u 30).

37

Għalhekk, il-Qorti tal-Ġustizzja ddeċidiet li l-ewwel inċiż tal-Artikolu 4(1) tad-Direttiva 90/435 jipprojbixxi lill-Istati Membri milli jintaxxaw lill-kumpannija omm fir-rigward tal-profitti mqassma mis-sussidjarja tagħha, mingħajr ma tagħmel distinzjoni skont jekk it-tassazzjoni tal-kumpannija omm għandhiex bħala fatt taxxabbli l-irċevuta ta’ dawn il-profitti jew it-tqassim mill-ġdid tagħhom (ara, f’dan is-sens, is-sentenza tas‑17 ta’ Mejju 2017, X, C‑68/15, EU:C:2017:379, punt 79) u li taqa’ taħt tali projbizzjoni wkoll leġiżlazzjoni nazzjonali li, għalkemm ma timponix id-dividendi rċevuti mill-kumpannija omm bħala tali, jista’ jkollha bħala effett li l-kumpannija omm tkun indirettament suġġetta għat-taxxa fuq dawn id-dividendi (ara, f’dan is-sens, is-sentenza tat‑12 ta’ Frar 2009, Cobelfret, C‑138/07, EU:C:2009:82, punt 40).

38

Fil-fatt, tali leġiżlazzjoni la hija kompatibbli mal-formulazzjoni u lanqas mal-għanijiet u mas-sistema tad-Direttiva 90/435, peress li ma tippermettix li jintlaħaq b’mod sħiħ l-għan ta’ prevenzjoni tat-taxxa doppja ekonomika li jipprevedi r-regola stabbilita fl-ewwel inċiż tal-Artikolu 4(1) ta’ din id-direttiva (ara, f’dan is-sens, is-sentenza tat‑12 ta’ Frar 2009, Cobelfret, C‑138/07, EU:C:2009:82, punti 41 u 45).

39

F’dan ir-rigward, għandu jiġi rrilevat li s-sistema fiskali Belġjana dwar id-DID, hekk kif kienet fis-seħħ matul is-snin taxxabbli 1992 sa 1998, inkwistjoni fil-kawża li tat lok għas-sentenza tat‑12 ta’ Frar 2009, Cobelfret (C‑138/07, EU:C:2009:82), kienet tipprevedi li d-dividendi rċevuti mill-kumpannija omm kienu jiżdiedu mal-bażi taxxabbli tagħha u li, sussegwentement, ammont li jikkorrispondi għal 95 % ta’ dawn id-dividendi kien dedott minn din il-bażi, iżda biss sa fejn kien hemm profitti taxxabbli tal-kumpannija omm u mingħajr possibbiltà li tiġi ttrasferita għas-snin taxxabbli sussegwenti l-parti mhux dedotta tad-DID. Il-Qorti tal-Ġustizzja kkunsidrat, fil-punti 37 u 39 ta’ din is-sentenza, li, meta l-kumpannija omm ma tkunx tagħmel profitti taxxabbli oħra fil-perijodu taxxabbli kkonċernat, tali leġiżlazzjoni kellha l-effett li tnaqqas it-telf tal-kumpannija omm sad-dividendi rċevuti u, sa fejn hija tawtorizza t-trasferiment ta’ telf fuq snin taxxabbli sussegwenti, setgħet iżżid il-bażi taxxabbli tal-kumpannija omm matul is-snin taxxabbli sussegwenti.

40

Mit-talba għal deċiżjoni preliminari jirriżulta li, wara s-sentenza tat-‑12 ta’ Frar 2009, Cobelfret (C‑138/07, EU:C:2009:82), is-sistema tad-DID ġiet emendata. Skont l-Artikolu 205(3) tal-KTD 1992, il-parti tad-DID li ma tistax tiġi dedotta matul is-sena taxxabbli kkonċernata minħabba l-insuffiċjenza ta’ profitti tista’ issa tkun is-suġġett ta’ trasferiment għas-snin ta’ taxxa sussegwenti. Barra minn hekk, dan it-trasferiment ma huwiex limitat ratione temporis. Għalhekk jidher li t-tnaqqis tat-telf trasferibbli, li għalih twassal l-integrazzjoni tad-dividendi fil-bażi taxxabbli tal-kumpannija omm, huwa llum ikkumpensat bi trasferiment, mingħajr limitu ta’ żmien, ta’ DID tal-istess ammont.

41

Madankollu, mill-indikazzjonijiet li jidhru fid-deċiżjoni tar-rinviju jirriżulta li, skont id-dispożizzjonijiet tal-KTD 92, id-DID ittrasferit għandu jitnaqqas bi prijorità mir-riżultati pożittivi miksuba mill-kumpannija omm matul is-snin taxxabbli sussegwenti, peress li l-elementi l-oħra li jistgħu jitnaqqsu, b’mod partikolari t-TKR u t-telf, jistgħu biss ikunu s-suġġett ta’ tnaqqis jekk, u sa fejn, dan ikun għadu possibbli wara t-tnaqqis prijoritarju tad-DID. B’mod iktar preċiż, il-bażi taxxabbli tal-kumpannija omm hija ddeterminata billi mill-profitti tagħha jiġu dedotti, l-ewwel nett id-DID ittrasferit, imbagħad, sakemm ikun għad hemm profitti taxxabbli, it-TKR ittrasferit, jekk it-terminu għall-użu tiegħu ma jkunx skada, u, fl-aħħar nett, it-telf ittrasferit.

42

Għalhekk, it-tnaqqis prijoritarju tad-DID jista’ jnaqqas, jew iniżżel għal żero, il-bażi taxxabbli, fatt li jista’ jkollu l-effett li jċaħħad lil persuna taxxabbli, totalment jew parzjalment, minn vantaġġ fiskali ieħor.

43

Fil-fatt, għalkemm, konformement mal-leġiżlazzjoni nazzjonali applikabbli għall-kawża prinċipali, it-telf jista’ jiġi ttrasferit mingħajr limitazzjoni ratione temporis, it-TKR jista’ biss ikun suġġett għas-seba’ snin ta’ tassazzjoni sussegwenti. F’dawn iċ-ċirkustanzi, l-ordni li fih għandu jsir dan it-tnaqqis, deskritt fil-punt 41 ta’ din is-sentenza, jista’ jwassal għall-iskadenza tad-dritt li jintuża t-TKR ittrasferit, sal-ammont tad-DID li jkun ġie dedott bi prijorità mill-profitti taxxabbli tal-kumpannija omm.

44

Issa, it-TKR mogħti lil kumpannija suġġetta għat-taxxa fuq il-kumpanniji fil-Belġju jikkostitwixxi vantaġġ fiskali li għandu bħala effett li jnaqqas ir-rata effettiva ta’ taxxa fuq il-kumpanniji li jkollha tħallas tali kumpannija fl-imsemmi Stat Membru (sentenza tas‑17 ta’ Ottubru 2019, Argenta Spaarbank, C‑459/18, EU:C:2019:871, punt 37).

45

Għalhekk jidher li l-kombinazzjoni tas-sistema tad-DID applikabbli għad-dividendi rċevuti, skont l-ordni ta’ tnaqqis previst mil-leġiżlazzjoni nazzjonali, kif ukoll mil-limitazzjoni ratione temporis tal-possibbiltà ta’ użu tat-TKR, jista’ jkollu bħala effett li l-ġbir ta’ dividendi jista’ jwassal, għall-kumpannija omm, għat-telf ta’ vantaġġ fiskali ieħor previst mil-leġiżlazzjoni nazzjonali, u, minħabba f’hekk, tassazzjoni iktar oneruża tal-imsemmija kumpannija milli dik li għaliha kien tkun suġġetta kieku din tal-aħħar ma tkunx irċeviet dividendi mis-sussidjarja tagħha mhux residenti jew jekk, kif tindika l-qorti tar-rinviju, id-dividendi kienu ġew purament u sempliċement miċħuda mill-bażi taxxabbli tal-kumpannija omm.

46

F’dawn iċ-ċirkustanzi, kuntrarjament għall-għan segwit mill-ewwel inċiż tal-Artikolu 4(1) tad-Direttiva 90/435, il-ġbir ta’ tali dividendi ma huwiex fiskalment newtrali għall-kumpannija omm.

47

Il-Gvern Belġjan sostna, quddiem il-Qorti tal-Ġustizzja, li l-effetti fuq il-bażi taxxabbli tal-kumpannija omm, kif deskritti fil-punti 42, 43 u 45 ta’ din is-sentenza, huma dovuti biss għall-elementi li ma humiex relatati mal-ġbir tad-dividendi li ma jaqgħux taħt id-Direttiva 90/435, bħall-ordni ta’ imputazzjoni tat-tnaqqis fiskali jew il-limitazzjoni ratione temporis tat-trasferiment tat-TKR, li jirriżultaw biss mil-leġiżlazzjoni nazzjonali.

48

F’dan ir-rigward, huwa ċertament minnu li, skont il-prinċipju tal-awtonomija fiskali tal-Istati Membri, fl-assenza ta’ miżuri ta’ armonizzazzjoni adottati fuq livell tal-Unjoni, huma dawn tal-aħħar li għandhom jiddeterminaw kemm l-ordni tat-tnaqqis li jistgħu jiġu applikati għall-bażi taxxabbli ta’ kumpannija omm kif ukoll it-termini ta’ trasferiment ta’ tali vantaġġi. Madankollu, tali kompetenza għandha tiġi eżerċitata b’osservanza tad-dritt tal-Unjoni (ara, f’dan is-sens, is-sentenza tal‑14 ta’ Marzu 2019, Jacob u Lennertz, C‑174/18, EU:C:2019:205, punt 30 u l-ġurisprudenza ċċitata, kif ukoll id-digriet tal‑15 ta’ Lulju 2019, Galeria Parque Nascente, C‑438/18, mhux ippubblikat, EU:C:2019:619, punt 50).

49

Barra minn hekk, kif ġie rrilevat fil-punt 32 ta’ din is-sentenza, fil-kuntest tat-traspożizzjoni tad-Direttiva 90/435, ir-Renju tal-Belġju għażel is-sistema ta’ eżenzjoni prevista fl-ewwel inċiż tal-Artikolu 4(1) tal-imsemmija direttiva u għażel li jimplimenta din is-sistema billi pprovda għall-inklużjoni ta’ dividendi fil-bażi taxxabbli tal-kumpannija omm, segwita bit-tnaqqis ta’ din il-bażi u bil-possibbiltà li d-DID jiġi ttrasferit għas-snin taxxabbli sussegwenti, bl-għan ta’ tnaqqis bi prijorità. Issa, għażla bħal din timplika neċessarjament interazzjoni bejn id-dividendi u l-elementi l-oħra tal-bażi taxxabbli, bħalma huwa t-TKR. F’dawn iċ-ċirkustanzi, l-effetti ta’ tali interazzjoni għandhom ikunu konformi mad-Direttiva 90/435, indipendentement miċ-ċirkustanza li d-determinazzjoni tal-ordni ta’ imputazzjoni tat-tnaqqis fiskali u l-limitazzjoni ratione temporis tat-trasferiment tat-TKR jaqgħu taħt il-kompetenza nazzjonali biss.

50

Barra minn hekk, huwa mingħajr rilevanza l-argument imqajjem mill-Gvern Belġjan fl-osservazzjonijiet bil-miktub tiegħu, li jipprovdi, minn naħa, li l-kumpannija omm ma hijiex sistematikament intaxxata fuq id-dividendi li hija tirċievi mis-sussidjarja tagħha, iżda dan huwa l-każ biss fejn hija ma setgħetx tinvoka d-dritt tagħha għat-TKR matul seba’ snin konsekuttivi, fin-nuqqas ta’ profitti suffiċjenti matul dan il-perijodu, u, min-naħa l-oħra, li anki jekk isseħħ tali tassazzjoni, din ma tkunx tirrigwarda d-dividendi bħala tali.

51

Fil-fatt, kif irrileva, essenzjalment, l-Avukat Ġenerali fil-punt 82 tal-konklużjonijiet tiegħu, għalkemm l-effetti dannużi ta’ leġiżlazzjoni nazzjonali bħal dik inkwistjoni fil-kawża prinċipali jistgħu jseħħu biss f’ċerti każijiet u mhux b’mod sistematiku, xorta jibqa’ l-fatt li tali leġiżlazzjoni twassal għal effetti li huma inkompatibbli mad-Direttiva 90/435.

52

Fl-aħħar nett, il-Gvern Belġjan josserva li fil-każ li jkun għad hemm profitti fl-istadju tal-imputazzjoni tat-TKR, id-DID diġà seta’ jitnaqqas mill-profitti tal-kumpannija omm, b’tali mod li l-inklużjoni minn qabel, fil-bażi taxxabbli tagħha, tad-dividendi mqassma mis-sussidjarja mhux residenti tagħha kienet kompletament ikkumpensata, mill-aspett fiskali, minn ammont ugwali ta’ tnaqqis tad-DID.

53

Madankollu, tali konstatazzjoni hija intiża biss sabiex jiġi stabbilit li d-dividendi ma ġewx intaxxati b’mod dirett, bħala tali. Issa, hekk kif tfakkar fil-punti 33 u 37 ta’ din is-sentenza, l-ewwel inċiż tal-Artikolu 4(1) tad-Direttiva 90/435 jipprekludi, bl-unika eċċezzjoni tkun dak li jawtorizzaw il-paragrafi 2 u 3 tal-imsemmi artikolu, kemm għal kull tassazzjoni diretta tal-kumpannija omm fir-rigward tal-profitti mqassma mis-sussidjarja tagħha kif ukoll għas-sitwazzjonijiet fejn il-kumpannija omm tkun suġġetta indirettament għat-taxxa fuq id-dividendi rċevuti mis-sussidjarja tagħha. Issa, kif ġie ppreċiżat fil-punt 45 et seq. ta’ din is-sentenza, il-ġbir tad-dividendi, fil-kuntest tal-applikazzjoni ta’ sistema fiskali bħal dik inkwistjoni fil-kawża prinċipali, jista’, f’ċerti sitwazzjonijiet, iwassal għat-telf ta’ vantaġġ fiskali, li, min-naħa tiegħu, jista’ jwassal għal tassazzjoni iktar oneruża tal-kumpannija omm biss jekk tali dividendi kienu ġew esklużi mill-bażi taxxabbli tiegħu. Peress li l-piż fiskali tal-kumpannija omm jista’ jiġi affettwat, għandu jiġi kkunsidrat li din tal-aħħar iġġarrab, minħabba dan il-fatt, indirettament taxxa fuq id-dividendi rċevuti mis-sussidjarja tagħha.

54

Fid-dawl tal-kunsiderazzjonijiet preċedenti, ir-risposta għad-domanda preliminari għandha tkun li l-Artikolu 4(1) tad-Direttiva 90/435 għandu jiġi interpretat fis-sens li jipprekludi leġiżlazzjoni ta’ Stat Membru li tipprevedi li d-dividendi rċevuti minn kumpannija omm mis-sussidjarja tagħha għandhom, għall-ewwel, jiġu inklużi fil-bażi taxxabbli tal-ewwel waħda, qabel ma jkunu jistgħu, sussegwentement, ikunu s-suġġett ta’ tnaqqis, sa 95 % tal-ammont tagħhom, li l-eċċess tagħhom jista’ jiġi ttrasferit għas-snin finanzjarji segwenti mingħajr limitazzjoni ratione temporis, fejn dan it-tnaqqis għandu prijorità fuq tnaqqis fiskali ieħor li t-trasferiment tiegħu jkun limitat ratione temporis.

55

Peress li l-proċedura għandha, fir-rigward tal-partijiet fil-kawża prinċipali, in-natura ta’ kwistjoni mqajma quddiem il-qorti tar-rinviju, hija dik il-qorti li tiddeċiedi fuq l-ispejjeż. L-ispejjeż sostnuti għas-sottomissjoni tal-osservazzjonijiet lill-Qorti tal-Ġustizzja, barra dawk tal-imsemmija partijiet, ma jistgħux jitħallsu lura.

Għal dawn il-motivi, Il-Qorti tal-Ġustizzja (Is-Seba’ Awla) taqta’ u tiddeċiedi:

L-Artikolu 4(1) tad-Direttiva tal-Kunsill 90/435/KEE tat‑23 ta’ Lulju 1990 dwar is-sistema komuni tat-tassazzjoni li tapplika fil-każ tal-kumpanniji prinċipali u sussidjarji ta’ Stati Membri differenti, kif emendata bid-Direttiva tal-Kunsill 2003/123/KE tat‑22 ta’ Diċembru 2003, għandu jiġi interpretat fis-sens li jipprekludi leġiżlazzjoni ta’ Stat Membru li tipprevedi li d-dividendi rċevuti minn kumpannija omm mis-sussidjarja tagħha għandhom, għall-ewwel, jiġu inklużi fil-bażi taxxabbli tal-ewwel waħda, qabel ma jkunu jistgħu, sussegwentement, ikunu s-suġġett ta’ tnaqqis, sa 95 % tal-ammont tagħhom, li l-eċċess tagħhom jista’ jiġi ttrasferit għas-snin finanzjarji segwenti mingħajr limitazzjoni ratione temporis, fejn dan it-tnaqqis għandu prijorità fuq tnaqqis fiskali ieħor li t-trasferiment tiegħu jkun limitat ratione temporis.