EUR-Lex

Access to European Union law

This document is an excerpt from the EUR-Lex website

Search tips

Need more search options? Use the Advanced search

No legislative summaries are linked to the current document

Conradh na Róimhe (CEE)

Summarised document(s):

Summary code:

HTML

Conradh na Róimhe (CEE)

ACHOIMRE AR:

CÉN AIDHM A BHÍ LEIS AN GCONRADH?

Cuireadh ar bun faoin gconradh Comhphobal Eacnamaíochta na hEorpa (CEE) lenar tugadh le chéile sé thír (an Bheilg, an Fhrainc, an Ghearmáin, an Iodáil, an Ísiltír agus Lucsamburg) chun oibriú i dtreo comhtháthú agus fás eacnamaíoch, trí bhíthin na trádála.
Cruthaíodh leis cómhargadh ar bhonn shaorghluaiseacht na nithe seo a leanas:
- earraí,
- daoine,
- seirbhísí,
- caipiteal.
Síníodh é an tráth céanna le conradh eile faoinar bunaíodh an Comhphobal Eorpach d’Fhuinneamh Adamhach (Euratom).
Rinneadh Conradh na Róimhe a leasú roinnt uaireanta, agus anois tugtar an Conradh ar Fheidhmiú an Aontais Eorpaigh air.

PRÍOMHPHOINTÍ

Aidhmeanna

Ba é aidhm CEE agus an chómhargaidh:
- na dálaí trádála agus táirgthe a athrú ó bhonn ar chríoch a shé bhall, agus
- a bheith ina chéim i dtreo aontú polaitiúil níos dlúithe a dhéanamh ar an Eoraip.

Spriocanna sonracha

Chomhaontaigh na sínitheoirí an méid seo a leanas a dhéanamh:

na fothaí a leagan síos d’aontas buandlúite idir pobail na hEorpa
ascnamh eacnamaíoch agus sóisialta a dtíortha a áirithiú le comhghníomhaíocht chun na bacainní trádála agus na bacainní eile eatarthu a dhíchur;
feabhas a chur ar dhálaí maireachtála agus oibre a gcuid saoránach;
trádáil chothromúil agus iomaíocht chóir a áirithiú;
na difríochtaí eacnamaíocha agus sóisialta idir réigiúin éagsúla CEE a laghdú;
srianta ar an trádáil idirnáisiúnta a dhíothú de réir a chéile trí chomhbheartas trádála;
cloí le prionsabail Chairt na Náisiún Aontaithe;
a n-acmhainní a chomhthiomsú d’fhonn an tsíocháin agus an tsaoirse a chaomhnú agus a neartú agus a ghairm ar na pobail eile san Eoraip a pháirtíonn a mbarrshamhail luí isteach leis na hiarrachtaí sin.

An cómhargadh

Déantar an méid seo a leanas sa chonradh:

bunaítear cómhargadh, ina gcomhaontaíonn na tíortha a shínigh é a mbeartais eacnamaíocha a ailíniú de réir a chéile;
cruthaítear limistéar eacnamaíoch aonair ina bhfuil saor-iomaíocht idir cuideachtaí. Leagtar síos ann an bunús le haghaidh comhchuibhiú a dhéanamh ar na coinníollacha lena rialaítear an trádáil i dtáirgí agus seirbhísí de bhreis orthu siúd atá clúdaithe cheana féin ag na conarthaí eile (an Comhphobal Eorpach do Ghual agus Chruach (ECSC) agus Euratom);
cuirtear cosc ginearálta ar chomhaontuithe sriantacha agus ar fhóirdheontais rialtais a d’fhéadfadh difear a dhéanamh do thrádáil idir na sé thír;
áirítear tíortha agus críocha thar lear na sé bhall sna socruithe sin agus san aontas custaim, d’fhonn a bhforbairt eacnamaíoch agus shóisialta a chur chun cinn.

An tAontas Custaim

Faoin gconradh, rinneadh cuótaí (i.e. uasteorainneacha ar allmhairí) agus dleachtanna custaim idir na sé shínitheoir a dhíothú.
Bunaíodh faoi comhtharaif eachtrach ar allmhairí ó áit lasmuigh de CEE, a cuireadh in ionad na dtaraifí a bhí ag na stáit éagsúla roimhe sin.
Bhí comhbheartas trádála ag gabháil leis an aontas custaim. Leis an mbeartas sin, atá á bhainistiú ar leibhéal CEE agus nach mbainistítear a thuilleadh ar an leibhéal náisiúnta, déantar idirdhealú idir an t-aontas custaim agus rud nach bhfuil ann ach comhlachas saorthrádála.

Comhbheartais

Sa chonradh, bunaíodh beartais áirithe ón tús mar chomhbheartais i measc na mballstát, lena n-áirítear:
- comhbheartas talmhaíochta (Airteagal 38 go hAirteagal 47)
- comhbheartas trádála (Airteagal 110 go hAirteagal 116)
- beartas iompair (Airteagal 74 go hAirteagal 84).
Ceadaíodh faoi go gcruthófaí comhbheartais eile, dá mba ghá. Tar éis 1972, bhunaigh CEE gníomhaíocht chomhpháirteach i réimsí an bheartais comhshaoil, an bheartais réigiúnaigh, an bheartais shóisialta agus an bheartais thionsclaíoch.
Ag gabháil leis na beartais sin, bunaíodh iad seo a leanas:
- Ciste Sóisialta na hEorpa, chun feabhas a chur ar dheiseanna fostaíochta d’oibrithe agus chun feabhas a chur ar a gcaighdeán maireachtála
- Banc Eorpach Infheistíochta (BEI), chun forleathnú eacnamaíoch CEE a éascú trí chistiú infheistíochta a chur ar bun.

Institiúidí

Faoin gconradh, bunaíodh institiúidí agus sásraí cinnteoireachta a fhágann gur féidir leasanna náisiúnta agus comhfhís araon a chur in iúl.
Ba iad seo a leanas na príomhinstitiúidí:
- Comhairle na nAirí,
- an Coimisiún,
- an Tionól Parlaiminteach (a tháinig chun bheith ina Pharlaimint na hEorpa ní ba dhéanaí),
- an Chúirt Bhreithiúnais.
Cuireann an Coiste Eacnamaíoch agus Sóisialta comhairle ar na chéad trí institiúid sin le linn an phróisis cinnteoireachta.