Úsáid breiseán in ábhar beatha

 

ACHOIMRE AR:

Rialachán (CE) Uimh. 1831/2003 maidir le breiseáin le húsáid i gcothú ainmhithe

CAD IS AIDHM LEIS AN RIALACHÁN?

Leagtar amach nós imeachta caighdeánaithe leis le haghaidh breiseáin beatha* a údarú agus leagtar síos rialacha leis maidir lena lipéadú, lena gcur ar an margadh agus lena n–úsáid.

PRÍOMHPHOINTÍ

Raon feidhme

Tá feidhm ag an rialachán maidir le breiseáin beatha agus réamh-mheascáin* uile. Níl feidhm léi i dtaca le:

• áiseanna próiseála*; agus
• táirgí íocshláinte tréidliachta de réir mar atá sainithe ag Treoir 2001/82/CE.

Gnéithe ginearálta

Ní féidir ach breiseáin údaraithe a chur ar an margadh agus a úsáid. Deonaítear údaruithe le haghaidh a n–úsáid i mbeatha do speicis nó catagóirí d’ainmhithe sainiúla agus le haghaidh coinníollacha úsáide sainiúla.

Féadtar breiseáin a chatagóiriú mar a leanas:

• teicneolaíoch (m.sh. leasuithe, frithocsaídeoirí, eiblitheoirí, oibreáin chobhsaitheacha, rialtáin aigéadachta, breiseáin i sadhlas (féar nó farae glas eile a dhéantar a dhlúthú nó a stóráil i ndálaí aerdhíonacha, go tipiciúil i sadhlann));
• céadfach (m.sh. blásóirí, datháin);
• cothaitheach (m.sh. vitimíní, mianraí, aimínaigéid, rian-dúile);
• zóiteicniúil (m.sh. feabhsaitheoirí díleáiteachta, cobhsaitheoirí fhlóra na stéige);
• coicideastait nó histeamonastait.

Déantar na catagóirí iad féin sin a roinnt ina ngrúpaí feidhmiúla de réir phríomhfheidhmeanna na mbreiseán.

Ní breiseáin beatha antaibheathaigh, seachas coicideastait nó histeamonastait.

Cineálacha na n–údaruithe

Tá 2 chineál údaruithe ann:

• Údaruithe arna n–eisiúint do shealbhóir údaraithe le haghaidh breiseán sna catagóirí a bhaineann le “breiseáin zóiteicniúla” agus “coicideastait agus histeamonastait”, chomh maith le breiseáin lena gcuimsítear orgánaigh ghéinmhodhnaithe, nó a bhfuil siad iontu nó atá táirgthe uathu.
• Údaruithe arna n–eisiúint do shealbhóir údaraithe le haghaidh substaintí a bhaineann le catagóirí breiseán, “breiseáin theicneolaíocha”, “breiseáin chéadfacha” agus “breiseáin chothaitheacha”.

Bíonn údaruithe bailí le haghaidh 10 mbliana ar fud an Limistéir Eorpaigh Eacnamaíoch (LEE). Is féidir iad a athnuachan le haghaidh thréimhse 10 mbliana. Ní mór iarratas ar athnuachan a sheoladh chuig an gCoimisiún Eorpach tráth nach déanaí ná 1 bhliain roimh dhul in éag an údaraithe. Tá an nós imeachta maidir le hathnuachan leagtha amach sa rialachán.

Leagtar síos nós imeachta freisin leis an rialachán le haghaidh an t–údarú a mhionathrú, a chur ar fionraí nó a aisghairm.

Nós imeachta údaraithe

• Cuirtear iarratais ar údarú faoi bhráid an Choimisiúin. Cuirtear in iúl do thíortha AE faoi na hiarratais sula gcuirtear ar aghaidh iad chuig an Údarás Eorpach um Shábháilteacht Bhia (EFSA).
• Ní mór don iarratasóir cóip den iarratas agus an sainchomhad iomlán a sheoladh:
  • ainm agus seoladh an iarratasóra;
  • cur síos ar mhodh an táirgthe;
  • déantúsaíocht agus úsáidí beartaithe an bhreiseáin;
  • na coinníollacha atá molta le haghaidh an breiseán a chur ar an margadh;
  • na staidéir sábháilteachta agus éifeachtúlachta, srl.
• Tá EFSA freagrach as an measúnú riosca a chur chun feidhme bunaithe ar an sainchomhad arna chur isteach ag an iarratasóir.
• Ní mór don iarratasóir samplaí den bhreiseán a sheoladh freisin chuig Saotharlann Tagartha an Chomhphobail le haghaidh anailíse.
• Féadfaidh EFSA iarraidh ar an iarratasóir faisnéis bhreise a sholáthar le linn nós imeachta an mheasúnaithe.
• Ní foláir nó go bhfaigheann breiseáin atá beartaithe le húsáid i gcothú ainmhithe tuairim atá fabhrach sula dtabharfar údarú i dtaca le hiad a úsáid agus a chur ar an margadh. Laistigh de 6 mhí ón iarratais a fháil, tugann EFSA tuairim bunaithe ar an bhfaisnéis arna soláthar ag an iarratasóir. Bíonn an tuarascáil ar mheasúnú a sholáthraíonn an tsaotharlann tagartha san áireamh leis an tuairim. Más tuairim fabhrach an tuairim, ní foláir nó go mbíonn faisnéis san áireamh léi maidir leis na coinníollacha nó srianta sainiúla a bhaineann le láimhseáil, riachtanais monatóireachta tar éis é a chur ar an margadh agus úsáid an bhreiseáin, lena n áirítear speicis na n ainmhithe agus catagóirí na n ainmhithe a ndéanfar an breiseán a úsáid ina leith. Áirítear leis sin faisnéis maidir le riachtanais bhreise shainiúla maidir le lipéadú an bhreiseáin agus, nuair is iomchuí, moladh le haghaidh teorainneacha iarmharach uasta sna hábhair beatha de thionscnamh ainmhithe ábhartha.
• Bunaithe ar thuairim an EFSA, cinneann an Coimisiún cibé acu ar cheart dó údarú an bhreiseáin a údarú nó a dhiúltú. Ullmhaíonn an Coimisiún dréacht-rialachán feidhmithe chun an t–údarú a dhámhachtain nó a dhiúltú. Tugtar cúnamh don Choimisiún sa nós imeachta ag an mBuanchoiste um Plandaí, Ainmhithe, Bia agus Beatha — an rannóg um Chothú Ainmhithe.
• Tá oibreoirí gnólachtaí beatha freagrach as breiseáin beatha a chur ar an margadh agus a úsáid agus as a chinntiú go gcomhlíontar aon choinníollacha nó srianta arna bhforchur ag an reachtaíocht.

Clár AE

Bhunaigh an Coimisiún Clár Breiseán Beatha an Aontais Eorpaigh, a dhéantar a nuashonrú go rialta, agus tá nasc ann leis na rialacháin údaraithe ábhartha. Áirítear leis na rialacháin sin na riachtanais shainiúla le haghaidh breiseáin a chur ar an margadh.

Tá 2 chuid ann:

• An Chéad Chuid: Iarscríbhinn I — ina bhfuil an liosta de mhionathruithe ar an gclár agus na húdaruithe reatha.
• An Dara Cuid: Iarscríbhinn II — ina bhfuil an liosta de bhreiseáin a dhéanfar a aistarraingt sa mheántéarma. Áirítear leis an liosta na breiseáin dá bhfuil dáta léirithe sa cholún “Dul in éag an údaraithe”. Ní ceadmhach níos mó na breiseáin sin a chur ar an margadh má tá an dáta dulta in éag.

Tá an clár ann chun críocha faisnéise agus níl sé in ionad achtanna dlíthiúla AE.

Lipéadú

Ní mór breiseáin a lipéadú ar dhóigh atá feiceálach, inléite go soiléir agus doscriosta. Ní foláir nó go mbeidh an fhaisnéis seo a leanas ar an lipéad:

• an t ainm sainiúil atá tugtha do na breiseáin agus iad á n údarú, an grúpa feidhmiúil agus a n uimhir aitheantais;
• ainm agus seoladh nó áit chláraithe an duine atá freagrach as na sonraí seo;
• glanmheáchan nó glanmhéid na mbreiseán;
• nuair is iomchuí uimhir cheadaithe an ghnóthais a dhéanann nó a chuireann an breiseán ar an margadh;
• treoracha maidir le húsáid agus aon mholtaí sábháilteachta maidir le húsáid, nuair is iomchuí;
• na riachtanais shainiúla atá luaite san údarú;
• uimhir thagartha na baisce agus dáta an déanaimh.

Leagtar síos riachtanais leis an rialachán freisin le haghaidh réamh-mheascáin agus breiseáin beatha a lipéadú.

CÉN UAIR ATÁ TOSACH FEIDHME AN RIALACHÁIN?

Tá feidhm aige ón 18 Deireadh Fómhair 2004.

CÚLRA

Le haghaidh tuilleadh faisnéise, féach:

• Breiseáin beatha (An Coimisiún Eorpach).

PRÍOMHTHÉARMAÍ

PRÍOMHDHOICIMÉAD

Rialachán (CE) Uimh. 1831/2003 ó Pharlaimint na hEorpa agus ón gComhairle an 22 Meán Fómhair 2003 maidir le breiseáin bia le húsáid i gcothú ainmhithe (IO L 268, 18.10.2003, lgh. 29-43)

Rinneadh leasuithe comhleanúnacha ar Rialachán (CE) Uimh. 1831/2003 a chorprú sa bhundoiciméad. Níl de luach ar an leagan comhdhlúite seo ach luach doiciméadach amháin.

DOICIMÉID GHAOLMHARA

Rialachán (CE) Uimh. 429/2008 ón gCoimisiún an 25 Aibreán 2008 maidir le rialacha mionsonraithe le haghaidh Rialachán (CE) Uimh. 1831/2003 ó Pharlaimint na hEorpa agus ón gComhairle a chur chun feidhme maidir le hiarratais a ullmhú agus a chur i láthair agus maidir le breiseáin beatha a mheasúnú agus a údarú (IO L 133, 22.5.2008, lgh. 1-65)

Féach an leagan comhdhlúite.

Nuashonraithe 27.03.2021