Cearta an duine agus an daonlathas - PLean gníomhaíochta nua an Aontais Eorpaigh

Caithfidh an tAontas Eorpach (AE) freagairt go láidir diongbháilte do choinbhleachtaí an lae inniu agus do na hiarrachtaí a dhéantar go forleathan neamhní a dhéanamh de chearta an duine.

GNÍOMH

Comhtheachtaireacht chuig Parlaimint na hEorpa agus chuig an gComhairle - Plean gníomhaíochta um chearta an duine agus um an daonlathas (2015-2019) “Cearta an duine a chur ag croílár chlár oibre AE” (JOIN(2015) 16 final an 28.04.2015).

ACHOIMRE

Caithfidh an tAontas Eorpach (AE) freagairt go láidir diongbháilte do choinbhleachtaí an lae inniu agus do na hiarrachtaí a dhéantar go forleathan neamhní a dhéanamh de chearta an duine.

Féachtar le plean gníomhaíochta nua AE um chearta an duine agus um an daonlathas beartas AE um chearta an duine a chur i bhfeidhm níos fearr ar fud an domhain. Dírítear ann ar ról ghníomhairí na sochaí sibhialta agus cearta an duine á gcosaint acu agus tacaíocht á tabhairt acu do chosantóirí chearta an duine.

CAD Í AIDHM NA COMHTHEACHTAIREACHTA SEO?

Is í aidhm chomhtheachtaireacht (CT) an Choimisiúin Eorpaigh agus Ardionadaí an Aontais Eorpaigh do Ghnóthaí Eachtracha agus don Bheartas Slándála ná plean gníomhaíochta um chearta an duine agus um an daonlathas a mholadh don tréimhse 2015-2019.

Ghlac Comhairle AE leis an bplean gníomhaíochta an 20 Iúil 2015 ina conclúidí um an plean gníomhaíochta um chearta an duine agus um an daonlathas 2015-2019. Cuirfear an plean gníomhaíochta i bhfeidhm ag institiúidí agus ag tíortha AE, agus glacfaidh eagraíochtaí sochaí sibhialta páirt mhór ann freisin.

PRÍOMHPHOINTÍ

Leagtar béim go speisialta i bplean gníomhaíochta 2015-2019 ar úinéireachtinstitiúidí agus sásraí áitiúla agus ar an gcomhoibriú leo, institiúidí náisiúnta um chearta an duine agus an tsochaí shibhialta san áireamh.

Prionsabail

Tá sé beartaithe sa phlean gníomhaíochta:

• gníomhairí (eagraíochtaí rialtasacha, parlaiminteacha agus réigiúnacha) i dtíortha neamh-AE a chumhachtú, ról na mbreithiúna a neartú agus tacaíocht a thabhairt don tsochaí shibhialta, páirtithe sóisialta san áireamh;
• an t-idirdhealú a chomhrac agus meas ar an saoirse cainte, ar chomhionannas inscne agus ar chumhachtú na mban a chur chun cinn;
• ról níos infheicthe a chinntiú do ghníomhaíocht AE maidir le cearta an duine.

Réimsí straitéiseacha

Tá cúig phríomhréimse straitéiseacha ghníomhaíochta sa phlean gníomhaíochta:

• 1.

  ról na ngníomhairí áitiúla a spreagadh trí ghníomhartha chun idirghníomhú le páirtithe leasmhara seachtracha rialtasacha agus neamhrialtasacha;

• 2.

  dul i ngleic le príomhdhúshláin chearta an duine tríd an gcothromaíocht idir chearta sibhialta agus chearta polaitiúla a chosaint*, sa chéad chás de, agus cearta eacnamaíocha, sóisialta agus cultúrtha a chosaint*, os a choinne sin, a chur san áireamh;

• 3.

  cur chuige uileghabhálach maidir le cearta an duine a chinntiú i gcás coinbhleachtaí agus géarchéimeanna trí thacaíocht a thabhairt d’fhorbairt uirlisí náisiúnta, réigiúnacha agus idirnáisiúnta, a n-úsáidfear iad chun sáruithe ar chearta an duine a chosc agus a chomhrac agus chun dul i ngleic leo;

• 4.

  comhtháthú agus comhsheasmhacht beartas níos fearr a chur chun cinn chun cearta an duine a chur san áireamh i mbeartais AE, amhail trádáil agus infheistíocht, imirce agus tearmann, beartais forbartha agus gníomhartha frithsceimhlitheoireachta;

• 5.

  cultúr chearta an duine agus an daonlathais a fheabhsú, cultúr atá bunaithe ar éifeachtúlacht agus ar thorthaí, trí chuir chuige níos straitéisí a fhorbairt ina ndíreofar níos mó ar na torthaí.

Plean domhanda

Cuirfear gníomhartha phlean gníomhaíochta AE i bhfeidhm ar fud an domhain, agus riachtanais áitiúla á gcur san áireamh.

Déanfar athbhreithniú meántéarmach ar an bplean sa bhliain2017 chun na príomhthorthaí a mheas agus chun dúshláin nua a chur san áireamh.

CÚLRA

Sa bhliain 2012, ghlac AE le creat straitéiseach um chearta an duine agus um an daonlathas. Bhí plean gníomhaíochta 2012-2014 ina chuid den chreat sin. Rinneadh iarracht ann cúrsaí maidir le cearta an duine a phríomhshruthú i raon leathan bheartais AE.

Chonacthas i ndiaidh an phlean straitéisigh 3 bliana sin, a raibh 97 ngníomh ann, gurbh éigin iarrachtaí breise a dhéanamh i réimsí áirithe. Rachfar i ngleic leo sin i bplean gníomhaíochta 2015-2019.

Chun tuilleadh faisnéise a fháil, féach:

• plean gníomhaíochta AE um chearta an duine agus um an daonlathas ar láithreán gréasáin sheirbhís gníomhaíochta seachtraí AE;
• preaseisiúint faoin gcomhphlean gníomhaíochta nua um chearta an duine agus um an daonlathas ar láithreán gréasáin an Choimisiúin Eorpaigh.

EOCHAIRFHOCAIL

• *Cearta sibhialta agus polaitiúla: cearta a chosnaíonn saoirse an duine agus a chinntíonn gur féidir le daoine páirt a ghlacadh sa saol sibhialta agus sa saol polaitiúil gan idirdhealú agus brú faoi.
• *Cearta eacnamaíocha, sóisialta agus cultúrtha: cearta ar bhia, ar thithíocht, ar oideachas, ar shláinte agus ar shlándáil shóisialta, an ceart páirt a ghlacadh sa saol cultúrtha, an ceart ar uisce agus sláintíocht agus an ceart chun obair a dhéanamh.

GNÍOMHARTHA GAOLMHARA

Conclúidí na Comhairle um chearta an duine agus um an daonlathas, creat straitéiseach AE um chearta an duine agus um an daonlathas agus plean gníomhaíochta AE um chearta an duine agus um an daonlathas an 25 Meitheamh 2012.

Conclúidí na Comhairle um an plean gníomhaíochta um chearta an duine agus um an daonlathas 2015-2019 an 20 Iúil2015.

Nuashonraithe 16.08.2015