(1)

Le Treoir 91/676/CEE, leagtar síos rialacha maidir le huiscí a chosaint ar thruailliú de bharr níotráití ó fhoinsí talmhaíochta.

(2)

Le mír 2 d’Iarscríbhinn III a ghabhann le Treoir 91/676/CEE, maidir leis na Ballstáit a bhfuil sé beartaithe acu níos mó aoileach beostoic ná 170 kg de nítrigin in aghaidh an heicteáir a úsáid, leagtar síos go bhfuil na Ballstáit sin chun méideanna a shocrú ionas nach ndéanfar dochar do bhaint amach na gcuspóirí a shonraítear in Airteagal 1 den Treoir sin. I gcás go gceadaíonn Ballstát méid difriúil faoi phointe (b) den dara fomhír, cuirfidh sé an Coimisiún ar an eolas faoi agus scrúdóidh an Coimisiún an réasúnú i gcomhréir leis an nós imeachta rialúcháin dá dtagraítear in Airteagal 9(2).

(3)

Le Cinneadh 2005/880/CE (2), dheonaigh an Coimisiún maolú arna iarraidh ag an Ísiltír de bhun Threoir 91/676/CEE chun úsáid aoiligh féaránach a cheadú suas le teorainn 250 kg de nítrigin in aghaidh an heicteáir in aghaidh na bliana ar fheirmeacha ar féarthalamh 70 % díobh ar a laghad.

(4)

Le Cinneadh 2010/65/AE (3), dheonaigh an Coimisiún, agus Cinneadh 2005/880/CE á leasú aige, maolú arna iarraidh ag an Ísiltír de bhun Threoir 91/676/CEE chun úsáid aoiligh féaránach suas le teorainn 250 kg de nítrigin in aghaidh an heicteáir in aghaidh na bliana ar fheirmeacha ar féarthalamh 70 % díobh ar a laghad a cheadú go dtí an 31 Nollaig 2013.

(5)

Le Cinneadh Cur Chun Feidhme 2014/291/AE ón gCoimisiún (4), a scoir d’fheidhm a bheith aige an 31 Nollaig 2017, deonaíodh maolú don Ísiltír de bhun Threoir 91/676/CEE chun úsáid aoiligh féaránach a cheadú ar fheirmeacha ar féarthalamh 80 % díobh ar a laghad suas le teorainn 230 kg de nítrigin in aghaidh an heicteáir in aghaidh na bliana i gcás feirmeacha ar ithreacha gainmheacha an deiscirt agus an láir agus ar ithreacha lóis, agus suas le teorainn 250 kg de nítrigin in aghaidh an heicteáir in aghaidh na bliana i gcás feirmeacha ar ithreacha eile. Bhain an maolú le 19 564 fheirm in 2016, a chomhfhreagraíonn do 47 % den ghlanlimistéar talmhaíochta iomlán san Ísiltír.

(6)

Le Cinneadh Cur Chun Feidhme (AE) 2018/820 ón gCoimisiún (5), a scoir d’fheidhm a bheith aige an 1 Eanáir 2020, deonaíodh maolú don Ísiltír de bhun Threoir 91/676/CEE chun úsáid aoiligh féaránach a cheadú ar fheirmeacha ar féarthalamh 80 % díobh ar a laghad suas le teorainn 230 kg de nítrigin in aghaidh an heicteáir in aghaidh na bliana i gcás feirmeacha ar ithreacha gainmheacha an deiscirt agus an láir agus ar ithreacha lóis, agus suas le teorainn 250 kg de nítrigin in aghaidh an heicteáir in aghaidh na bliana i gcás feirmeacha ar ithreacha eile. Bhain an maolú le 18 818 bhfeirm in 2019, a chomhfhreagraíonn do 44,7 % den ghlanlimistéar talmhaíochta iomlán san Ísiltír.

(7)

Le Cinneadh Cur Chun Feidhme (AE) 2020/1073 ón gCoimisiún (6), a scoir d’fheidhm a bheith aige an 31 Nollaig 2021, deonaíodh maolú don Ísiltír chun úsáid aoiligh féaránach a cheadú ar fheirmeacha ar féarthalamh 80 % díobh ar a laghad suas le teorainn 230 kg de nítrigin in aghaidh an heicteáir in aghaidh na bliana i gcás feirmeacha ar ithreacha gainmheacha an deiscirt agus an láir agus ar ithreacha lóis, agus suas le teorainn 250 kg de nítrigin in aghaidh an heicteáir in aghaidh na bliana i gcás feirmeacha ar ithreacha eile. Rinneadh fad an Chinnidh Cur Chun Feidhme sin a theorannú do 2 bhliain chun é a chur ar a chumas don Ísiltír straitéis um fhorfheidhmiú feabhsaithe a chur chun feidhme go hiomlán chun calaois a chosc i gcur chun feidhme a beartais aoiligh. Thairis sin, áiríodh coinníollacha breise chun a áirithiú nár tháinig méadú ar an méid beostoic agus chun astaíochtaí amóinia in úsáid aoiligh a laghdú.

(8)

An 25 Feabhra 2022 d’iarr an Ísiltír maolú nua de bhun Threoir 91/676/CEE mír 2, an tríú fomhír, d’Iarscríbhinn III.

(9)

Thuairiscigh an Ísiltír sonraí (7) faoi Airteagal 10 de Threoir 91/676/CEE, ar sonraí iad a léirigh go raibh an meántiúchan níotráití os cionn 50 mg/l i gcás thart ar 14 % de na stáisiúin faireacháin screamhuisce san Ísiltír sa tréimhse 2016 go 2019, bhí sé idir 40 agus 50 mg/l i gcás 5 % díobh agus faoi bhun 25 mg/l i gcás 73 % díobh. Léirigh na sonraí freisin go raibh meántiúchan níotráití faoi bhun 50 mg/l ag 99 % de na stáisiúin faireacháin uisce dromchla san Ísiltír sa tréimhse 2016 go 2019, agus go raibh meántiúchan níotráití faoi bhun 25 mg/l ag 96 % de na stáisiúin faireacháin sin. Mar sin féin, le linn thréimhse tuairiscithe 2016 go 2019, bhí 58 % de na fionnuiscí eotrófach agus d’fhéadfadh 10 % díobh éirí eotrófach mura ndéanfaí aon bheart.

(10)

Maidir leis na sonraí sin, a foilsíodh sa Tuarascáil ar Airteagal 10 de Threoir 91/676/CEE (8), léirigh siad freisin go bhfuil éagsúlacht nach beag idir cúigí na hÍsiltíre agus go bhfuil teophointí truaillithe maidir le tiúchan níotráití sa screamhuisce agus maidir le heotrófú le fáil i roinnt de chúigí na hÍsiltíre. In Limburg, bhí meántiúchan níotráití os cionn 50 mg/l i ag 36 % de stáisiúin screamhuisce agus bhí treochtaí diúltacha i ag 22 % díobh, agus thairis sin, bhí 74 % d’uiscí dromchla eotrófach agus 16 % díobh i mbaol éirí eotrófach mura ndéanfaí aon bheart. In Noord-Brabant, bhí meántiúchan níotráití os cionn 50 mg/l ag 26 % de stáisiúin screamhuisce agus bhí treochtaí diúltacha ag 20 % díobh, agus thairis sin, bhí 68 % d’uiscí dromchla eotrófach agus 7 % díobh i mbaol éirí eotrófach mura ndéanfaí aon bheart. In Zeeland, bhí meántiúchan níotráití os cionn 50 mg/l ag 14 % de stáisiúin screamhuisce agus bhí treochtaí diúltacha ag 47 % díobh, agus thairis sin, bhí 80 % d’uiscí dromchla eotrófach agus 11 % díobh i mbaol éirí eotrófach mura ndéanfaí aon bheart. In Zuid-Holland, bhí 54 % d’uiscí dromchla eotrófach agus 17 % díobh i mbaol éirí eotrófach mura ndéanfaí aon bheart. In Noord-Holland, bhí 61 % d’uiscí dromchla eotrófach agus 19 % díobh i mbaol éirí eotrófach mura ndéanfaí aon bheart. In Utrecht, bhí treochtaí diúltacha maidir le tiúchan níotráití ag 24 % de stáisiúin screamhuisce, bhí 43 % d’uiscí dromchla eotrófach agus 10 % díobh i mbaol éirí eotrófach mura ndéanfaí aon bheart. In Gelderland, bhí meántiúchan níotráití os cionn 50 mg/l ag 10 % de stáisiúin screamhuisce agus bhí treochtaí diúltacha i ag 15 % díobh. In Overijssel, bhí meántiúchan níotráití os cionn 50 mg/l ag 18 % de stáisiúin screamhuisce agus bhí treochtaí diúltacha i ag 19 % díobh, agus thairis sin, bhí 67 % d’uiscí dromchla eotrófach agus 4 % díobh i mbaol éirí eotrófach mura ndéanfaí aon bheart. In Drenthe, bhí meántiúchan níotráití os cionn 50 mg/l i ag 15 % de stáisiúin screamhuisce, bhí 65 % d’uiscí dromchla eotrófach agus 9 % díobh i mbaol éirí eotrófach mura ndéanfaí aon bheart. In Friesland, bhí treochtaí diúltacha maidir le tiúchan níotráití ag 23 % de stáisiúin screamhuisce, agus bhí 85 % d’uiscí dromchla eotrófach. In Groningen, bhí 52 % d’uiscí dromchla eotrófach agus 11 % díobh i mbaol éirí eotrófach mura ndéanfaí aon bheart. In Flevoland, bhí 33 % d’uiscí dromchla eotrófach.

(11)

Thuairiscigh an Ísiltír sonraí in 2020 agus 2021 i gcomhthéacs na dtuarascálacha faoi Chinneadh Cur Chun Feidhme (AE) 2020/1073, agus léirigh na sonraí sin méaduithe ar thiúchain níotráití i screamhuisce i limistéir ina bhfuil ithreacha lóis, gainmheacha agus créúla. I ndeisceart agus in oirthear réigiún na hithreach gainmhí, ba é 67 mg/l an meántiúchan níotráití i méadar uachtarach an screamhuisce in 2021. Is mó sin ná teorainnluach an Aontais eadhon 50 mg/l. Ó bhí 2017 ann, tá méadú faoi dhó tagtha ar an tiúchan níotráití sa chuid sin de réigiún na hithreach gainmhí. D’fhan an meántiúchan i dtuaisceart réigiún na hithreach gainmhí níos ísle ná teorainnluach an Aontais, ach tháinig méadú air go 37 mg/l in 2021. I réigiún na hithreach lóis, tháinig laghdú beag ar an meántiúchan go 57 mg/l in 2020, ach tá sin fós os cionn theorainnluach an Aontais. I réigiún na hithreach créúla, d’fhan tiúchain níotráití faoi bhun an teorainnluacha go seasta, ach tá méadú tagtha orthu. Rinneadh na tiúchain ab ísle a thomhas i réigiún na hithreach móna, áit inarbh é 14 mg/l an meántiúchan in 2021. Léirigh na sonraí freisin gur mhinic a sháraigh uisce creasa fhréamhaithe ó fheirmeacha sa líonra faireacháin maolaithe na noirm tiúchana níotráití fiú má d’fhan an meánluach faoi bhun 50 mg/l.

(12)

I gcomhréir le hAirteagal 3(5) de Threoir 91/676/CEE, cuireann an Ísiltír clár gníomhaíochta i bhfeidhm maidir lena críoch iomlán. An 26 Nollaig 2021, ghlac an Ísiltír clár gníomhaíochta nua le haghaidh na tréimhse 2022-2025 (9) (an 7ú Clár Gníomhaíochta um Níotráití), ina bhfuil bearta breise chun caillteanais cothaitheach (nítrigin agus fosfar) sa chomhshaol a laghdú agus atá bunaithe ar chur chuige difreáilte réigiúnach ag brath ar leibhéal an truaillithe cothaitheach agus ar an gcineál ithreach. Mar sin féin, rinne coimisiún comhairleach eolaíoch údaráis na hÍsiltíre (Commissie van Deskundigen Meststoffenwet) measúnú ar an tionchar ar an gcomhshaol mar ullmhúchán don 7ú Clár Gníomhaíochta um Níotráití, measúnú inar fuarthas amach nár leordhóthanach na héifeachtaí a d’fhéadfadh a bheith ag an gclár gníomhaíochta chun na cuspóirí maidir le cáilíocht uisce a bhaint amach. An 25 Feabhra 2022, ghlac an Ísiltír Aguisín (10) a ghabhann leis an 7ú Clár Gníomhaíochta um Níotráití lena dtagraítear don Chlár Náisiúnta um Limistéir Thuaithe (11) ina leagtar amach cur chuige comhtháite i leith an dúlra, an uisce agus na haeráide, lena n-áirítear astaíochtaí nítrigine, chun ceanglais chomhshaoil agus aeráide an Aontais a chomhlíonadh. Leis an Aguisín, féachann Rialtas na hÍsiltíre le bearta nithiúla a dhéanamh dá huaillmhianta, ar bearta iad arb é is aidhm dóibh na spriocanna cáilíochta uisce maidir le cothaithigh ó fhoinsí talmhaíochta a bhaint amach.

(13)

Sa 7ú Clár Gníomhaíochta um Níotráití 2022-2025 agus san Aguisín a ghabhann leis, socraíodh na hiarrachtaí is gá in aghaidh an réigiúin chun na cuspóirí cáilíochta uisce maidir le níotráití agus fosfar ó fhoinsí talmhaíochta a bhaint amach, cuspóirí a shonraítear i dTreoir 91/676/CEE agus i bplean na hÍsiltíre um bainistiú abhantrach a glacadh i gcomhthéacs Threoir 2000/60/CE ó Pharlaimint na hEorpa agus ón gComhairle (12). Maidir le tiúchain níotráití i screamhuisce, is gá iarracht áirithe chun na spriocanna a bhaint amach i réigiúin Zand Noord, Zand Oost, Westelijk Noord-Brabant, Centraal zeeklei, Zuidwestelijk zeekleigebied, Westelijk zandgebied, agus is gá iarracht mhór chun iad a bhaint amach i réigiúin Gelderse Vallei, Oostelijk Noord-Brabant en Limburg Zand, Lössgebied. Maidir le tiúchain fosfair i screamhuisce (eotrófú), is gá iarracht áirithe chun na spriocanna a bhaint amach i réigiúin Zand Noord, Zand Oost, Westelijk Noord-Brabant, Oostelijk Noord-Brabant en Limburg Zand, Noordelijk zeekleigebied, Centraal zeeklei Zuidwestelijk zeekleigebied, agus is gá iarracht mhór chun iad a bhaint amach i réigiúin Gelderse Vallei, Lössgebied, Westelijk Zeeklei, Westelijk veengebied, Westelijk zandgebied. Tá an méid sin comhsheasmhach leis na sonraí a thuairiscigh an Ísiltír faoi Airteagal 10 de Threoir 91/676/CEE.

(14)

Glacfaidh an Ísiltír sonrúchán nua le haghaidh limistéir arna dtruailliú le níotráití agus fosfar ó fhoinsí talmhaíochta (limistéir arna dtruailliú le cothaithigh), agus ba cheart a áireamh san ainm nua sin gach dobharcheantar le haghaidh pointí faireacháin i gcomhair screamhuisce agus uisce dromchla lena léirítear meántruailliú níotráití nó teagmhais ócáideacha truaillithe níotráití, gach dobharcheantar atá i mbaol truaillithe agus treochtaí méadaitheacha, mar aon le pointí faireacháin lena léirítear eotrófú nó atá i mbaol éirí eotrófach. Ba cheart cásdlí ábhartha Chúirt Bhreithiúnais an Aontais Eorpaigh a chur san áireamh leis an sonrúchán freisin, go háirithe na rialuithe i gcásanna C-221/03 (13) agus C-543/16 (14). Mura bhfuil aon sonrúchán nua i bhfeidhm an 1 Eanáir 2024, ainmneofar gach limistéar ina bhfuil gá le hiarrachtaí áirithe nó móra mar limistéir arna dtruailliú le cothaithigh.

(15)

Ba cheart an iarraidh seo ar mhaolú a mheas laistigh de chomhthéacs beartais níos leithne an Aontais maidir le saincheisteanna bainistithe cothaitheach, go háirithe, cuspóirí agus spriocanna Threoracha 2000/60/CE, 2006/118/CE (15) agus 2008/56/CE (16) ó Pharlaimint na hEorpa agus ón gComhairle, uaillmhian mhéadaitheach an Rialacháin maidir le Comhroinnt Díchill (17) agus Plean Straitéiseach CBT le haghaidh na hÍsiltíre (18), chomh maith le cuspóirí an Chomhaontaithe Ghlais don Eoraip maidir leis an truailliú cothaitheach. Sa Chomhaontú Glas don Eoraip socraítear cuspóirí le haghaidh an Aontais chun caillteanais cothaitheach a laghdú, agus chun teorainn a chur le gáis ceaptha teasa nach CO2 iad, eadhon meatán agus ocsaíd nítriúil, a bhfuil an leasúchán agus beostoc ina bhfoinse mhór díobh. Tá gealltanas tugtha ag an Aontas go háirithe, sa Straitéis “ón bhfeirm go dtí an forc” (19) agus sa Phlean Gníomhaíochta um Thruailliú Nialasach (20), caillteanais cothaitheach a laghdú 50 % faoi 2030, rud a fhágfaidh go dtiocfaidh laghdú 20 % ar leasacháin, agus go gcaomhnófar torthúlacht na hithreach, agus laghdú 25 % a dhéanamh ar limistéir éiceachórais an Aontais arna dtomhas mar limistéir os cionn “ualaí criticiúla” sil-leagain nítrigine, ina bhfuil an bhithéagsúlacht faoi bhagairt ag an truailliú aeir.

(16)

Sa “togra bunaidh i dtaobh an Chláir Náisiúnta um Limistéir Thuaithe” an 10 Meitheamh 2022 (21), tugann Rialtas na hÍsiltíre dá aire “go bhfuil na dúshláin is mó i limistéir talún portaigh, limistéir Natura 2000, limistéir cosanta screamhuisce, sruthchúrsaí leochaileacha, agus criosanna maolánacha timpeall ar láithreáin Natura 2000. Sna limistéir sin, beidh níos mó srianta gnó ar fheirmeoirí nó beidh níos lú deiseanna forbartha acu. Is é fairsingiú na talmhaíochta an bealach is oiriúnaí dá bhrí sin”. Áirítear ann freisin “gealltanas chun limistéir idirthréimhseacha a chruthú timpeall ar láithreáin Natura 2000”. “Is é atá i limistéir idirthréimhseacha (criosanna maolánacha) timpeall ar limistéir Natura 2000 limistéir atá in aice láithreáin Natura 2000 lena rannchuidítear le hathchóiriú córas chun an bhithéagsúlacht sa láithreán Natura 2000 lena mbaineann a chothabháil agus a athbhunú”.

(17)

Rinne an Coimisiún scrúdú ar an iarraidh ón Ísiltír ar mhaolú agus ceanglais agus cuspóirí Threoir 91/676/CEE á gcur san áireamh aige mar aon leis an taithí a fuarthas ó na cinntí maolaithe a rinneadh roimhe seo agus i bhfianaise an 7ú Clár Gníomhaíochta um Níotráití agus an Aguisín a ghabhann leis. Rinne sé scrúdú freisin ar na treochtaí i gcáilíocht an uisce agus tá cuspóirí an Chomhaontaithe Ghlais don Eoraip curtha san áireamh aige. Ar bhonn an mhéid thuas, measann an Coimisiún gur gá idirthréimhse intuartha mhaolaithe 4 bliana ar a mhéad a áirithiú le haghaidh feirmeoirí féarthalún go dtí go mbeidh na hathchóirithe atá beartaithe, athchóirithe a leagtar amach san Aguisín, ionchorpraithe go hiomlán i ndlí na hÍsiltíre agus chun gabháil le cur chun feidhme de réir a chéile na n-athchóirithe nua. Measann an Coimisiún thairis sin gur gá don Ísiltír coinníollacha dochta breise a chomhlíonadh chun cuspóirí Threoir 91/676/CEE a bhaint amach, go háirithe sna limistéir arna dtruailliú le cothaithigh ach ní sna limistéir sin amháin. Leis an maolú arna iarraidh, ba cheart tacú leis an gconair athchóirithe a shainítear san Aguisín agus sa Chlár Náisiúnta um Limistéir Thuaithe.

(18)

Tá an maolú a dheonaítear leis an gCinneadh seo gan dochar d’oibleagáidí na hÍsiltíre Treoir 92/43/CEE ón gComhairle (22) a chur i bhfeidhm, ná don rialú ó Chúirt Bhreithiúnais an Aontais Eorpaigh i gCás C-293/17 (23), go háirithe maidir le léirmhíniú Airteagal 6(3) den Treoir sin, agus chun Treoir 2000/60/CE agus Treoir 2008/56/CE a chur i bhfeidhm agus ní eisiatar léi go bhféadfadh gá a bheith le bearta breise chun oibleagáidí a dhíorthaítear ó na Treoracha sin a chomhlíonadh.

(19)

Tá sé fíor-riachtanach a áirithiú nach gcuirfear moill ar cheanglais reachtaíochta eile de chuid an Aontais a bhféadfadh truailliú nítrigine agus fosfair a bheith ina bhac ar bhaint amach chuspóirí na reachtaíochta sin ná nach gcuirfear na ceanglais sin i mbaol sin dá ndéanfaí méideanna breise aoiligh a údarú in aghaidh an heicteáir in aghaidh na bliana. Dá bhrí sin, níor cheart údaruithe náisiúnta le haghaidh maoluithe d’fheirmeoirí aonair a cheadú i limistéir cosanta screamhuisce ná i limistéir Natura 2000, ná laistigh de na criosanna maolánacha timpeall ar limistéir Natura 2000 a shainítear i gClár Náisiúnta na hÍsiltíre um Limistéir Thuaithe, agus a sonrófar a méid in 2023.

(20)

Tá an dlús beostoic san Ísiltír an-ard fós, in 2016, ba é an dlús beostoic ab airde san Aontas é, agus beagnach cúig huaire níos airde ná meán an Aontais. De réir na sonraí a chuir an Ísiltír ar fáil, tháinig laghdú 2,5 % ar an mbeostoc iomlán sa tréimhse 2019 go 2021, ach tháinig méadú ar líon an eallaigh.

(21)

Níor cheart an táirgeadh foriomlán aoiligh in 2020 a shárú. Beidh an uasteorainn sin maidir le huastáirgeadh aoiligh leabaithe sa reachtaíocht náisiúnta an 1 Eanáir 2024. Ina theannta sin, ba cheart laghdú de réir a chéile a theacht ar an táirgeadh aoiligh faoi dheireadh bhailíocht an Chinnidh seo de thoradh chur chun feidhme na n-athchóirithe atá beartaithe faoin gClár Náisiúnta um Limistéir Thuaithe.

(22)

I limistéir arna dtruailliú le cothaithigh go háirithe, is gá an 7ú Clár Gníomhaíochta um Níotráití agus an tAguisín a ghabhann leis a chomhlánú le bearta sonracha a aithnítear ar mhaithe lena n-éifeachtacht maidir le cothaithigh a bhainistiú ar bhealach inbhuanaithe ar leibhéal na feirme agus maidir le caillteanais cothaitheach i screamhuisce agus i bhfionnuisce a laghdú.

(23)

Bhunaigh an Ísiltír straitéis um fhorfheidhmiú feabhsaithe chun dlús a chur le calaois a chosc i gcur chun feidhme a beartais aoiligh. Cuireadh an straitéis sin chun feidhme sna blianta 2020-2021, ach cuireadh roinnt moilleanna uirthi freisin de dheasca phaindéim COVID. Is gá cur chun feidhme na straitéise de réir a príomh-aiseanna gníomhaíochta a shaothrú go héifeachtach agus a leathnú chun réigiúin eile a chumhdach, ar réigiúin iad a léirítear ina leith sa mheasúnú neamhspleách go bhfuil riosca nach beag nach gcomhlíonfar d’aon ghnó na rialacha maidir le bainistiú aoiligh. D’fhéadfadh méadú teacht ar an gcalaois mar gheall ar an idirthréimhse le haghaidh na n-athchóirithe talmhaíochta atá beartaithe, agus dá bhrí sin ba cheart dlús a chur leis na rialuithe.

(24)

Tá na húdaruithe d’fheirmeoirí aonair faoi réir coinníollacha áirithe arb é is aidhm dóibh leasúchán ar leibhéal na feirme atá bunaithe ar riachtanais na mbarr a áirithiú agus caillteanas nítrigine agus fosfáite san uisce a chosc. Ba cheart na bearta a leagtar síos sa Chinneadh seo a bheith sa bhreis ar na bearta atá á gcur i bhfeidhm cheana tríd an 7ú Clár Gníomhaíochta um Níotráití agus tríd an Aguisín a ghabhann leis.

(25)

Ceanglaítear ar an Ísiltír na bearta uile a leagtar amach in Iarscríbhinn III a ghabhann le Treoir (AE) 2016/2284 ó Pharlaimint na hEorpa agus ón gComhairle (24) a chur chun feidhme chun astaíochtaí amóinia a laghdú. Ba é conclúid na tuarascála ar thionchar Threoir 91/676/CEE ar astaíochtaí nítrigine gásaí (25) go bhféadfadh astaíochtaí gásacha níos airde a bheith ina dtoradh ar an maolú i roinnt réigiún ina bhfuil dlús ard beostoic. Dá bhrí sin, ba cheart bearta iomchuí a dhéanamh chun astaíochtaí amóinia a laghdú, lena n-áirítear teicnící leata íseal-astaíochtaí, i gcás inar gá, in éineacht le huasteocht ag ar féidir aoileach a úsáid agus oibleagáid dhocht maidir le haoileach/sciodar a ionchorprú láithreach san ithir nuair a chuirtear ar ghoirt iad.

(26)

Meastar gurb iad na coinníollacha a leagtar síos in Airteagal 4 den Chinneadh seo an leagan de na Ceanglais Reachtúla Bhainistíochta a leagtar síos sa dlí náisiúnta de réir bhrí Airteagail 12 agus 13 de Rialachán (AE) 2021/2115 ó Pharlaimint na hEorpa agus ón gComhairle (26), agus maidir le heintitis a thairbhíonn de mhaoluithe, meastar gurb iad na coinníollacha a leagtar síos in Airteagail 5 go 9 den Chinneadh seo an leagan de na Ceanglais Reachtúla Bhainistíochta a leagtar síos sa dlí náisiúnta de réir bhrí Airteagail 12 agus 13 de Rialachán (AE) 2021/2115.

(27)

Ní mór don Ísiltír na cuspóirí maidir le hastaíochtaí agus aistrithe gás ceaptha teasa ó úsáid talún, athrú ar úsáid talún agus foraoiseacht i gcreat 2030 don aeráid agus don fhuinneamh a chomhlíonadh. Dá ndéanfaí úsáid talún a thiontú ó fhéarthalamh go talamh arúil, chruthófaí méadú ar astaíochtaí carbóin ithreach agus chuirfí bac ar chomhlíonadh Airteagal 4 de Rialachán (AE) 2018/841 ó Pharlaimint na hEorpa agus ón gComhairle (27).

(28)

Le Treoir 2007/2/CE ó Pharlaimint na hEorpa agus ón gComhairle (28), leagtar síos rialacha ginearálta arb é is aidhm dóibh an Bonneagar d’Fhaisnéis Spáis san Aontas a bhunú chun críocha bheartais chomhshaoil an Aontais agus chun críocha bheartais nó ghníomhaíochtaí an Aontais a d’fhéadfadh tionchar a imirt ar an gcomhshaol. I gcás inarb infheidhme, ba cheart an fhaisnéis spáis arna bailiú i gcomhthéacs an Chinnidh seo a bheith i gcomhréir leis na forálacha a leagtar amach sa Treoir sin. Thairis sin, chun an t-ualach riaracháin a laghdú agus comhleanúnachas sonraí a fheabhsú, ba cheart don Ísiltír, agus na sonraí is gá á mbailiú aici faoin gCinneadh seo, i gcás inarb iomchuí, úsáid a bhaint as an bhfaisnéis arna giniúint faoin gcóras comhtháite riaracháin agus rialaithe a bhunaigh an Ísiltír de bhun Airteagal 67(1) de Rialachán (AE) Uimh. 1306/2013 ó Pharlaimint na hEorpa agus ón gComhairle (29).

(29)

Scoirfidh an Cinneadh seo d’fheidhm a bheith aige an 31 Nollaig 2025.

(30)

Tá na bearta dá bhforáiltear sa Chinneadh seo i gcomhréir leis an tuairim ón gCoiste um Níotráití a bunaíodh de bhun Airteagal 9 de Threoir 91/676/CEE,

(1)

ciallaíonn “feirm féarthalún” aon ghabháltas inar féar é 80 % ar a laghad den acraíocht atá ar fáil chun aoileach a úsáid uirthi,

(2)

ciallaíonn “féaránaigh” eallach (cé is moite de laonna feola), caoirigh, gabhair, capaill, asail, fianna agus buabhaill uisce,

(3)

ciallaíonn “talamh feirme” an acraíocht atá faoi úinéireacht an fheirmeora, atá á fáil ar cíos nó á bainistiú aige faoi chonradh aonair i scríbhinn agus as a bhfuil freagracht dhíreach bhainistíochta ar an bhfeirmeoir,

(4)

ciallaíonn “féarthalamh” féarthalamh buan nó féarthalamh sealadach talamh atá ann níos lú ná 5 bliana,

(5)

ciallaíonn “plean leasúcháin” ríomh ar úsáid bheartaithe agus infhaighteacht cothaitheach,

(6)

ciallaíonn “cuntas leasúcháin” an comhardú cothaitheach bunaithe ar fhíorúsáid agus ar ghlacadh cothaitheach,

(7)

ciallaíonn “clár leasúcháin” córas leictreonach trína ndéanann feirmeoirí tuairisciú ar fhíorúsáidí cothaitheach agus ar bhainistiú aoiligh,

(8)

ciallaíonn “ithreacha gainmheacha an deiscirt agus an láir” ithreacha a léirítear mar ithreacha gainmheacha an deiscirt agus ithreacha gainmheacha an láir faoi reachtaíocht na hÍsiltíre: Airteagal 1, mír 1, den Rialachán Cur Chun Feidhme maidir leis an Acht um Leasacháin (30),

(9)

ciallaíonn “ithreacha lóis” ithreacha a léirítear mar ithreacha lóis faoi reachtaíocht na hÍsiltíre: Airteagal 1, mír 1, den Rialachán Cur Chun Feidhme maidir leis an Acht um Leasacháin,

(10)

le “cothaithigh”, tagraítear do nítrigin agus d’fhosfáit.

1.

Forbróidh an Ísiltír sonrúchán nua agus léarscáil nua de limistéir arna dtruailliú le níotráití agus fosfar ó fhoinsí talmhaíochta (limistéir arna dtruailliú le cothaithigh) faoin 1 Eanáir 2024 ar a dhéanaí, lena n-áirítear gach dobharcheantar le haghaidh pointí faireacháin i gcomhair screamhuisce agus uisce dromchla lena léirítear meántruailliú níotráití nó teagmhais ócáideacha truaillithe níotráití, atá i mbaol truaillithe agus treochtaí méadaitheacha, mar aon le pointí faireacháin lena léirítear eotrófú nó atá i mbaol éirí eotrófach.

Mar bheart idirthréimhseach agus go dtí go mbeidh an sonrúchán nua i bhfeidhm faoin 1 Eanáir 2024 ar a dhéanaí, le limistéir arna dtruailliú le cothaithigh, cumhdófar limistéir ithreacha gainmheacha an deiscirt agus an láir agus limistéir ithreacha lóis, agus ón 1 Eanáir 2023 ar aghaidh, na dobharcheantair arna sainiú de réir dobharlaigh réigiúnacha agus a cáilíodh mar limistéir a bhfuil cothaithigh neamhleora iontu (olc, neamh-leordhóthanach agus measartha) san anailís náisiúnta ar cháilíocht uisce (2020) (31) a rinne Gníomhaireacht na hÍsiltíre um Measúnú Comhshaoil (PBL).

Ón 1 Eanáir 2024 ar aghaidh, beidh sonrúchán críochnaitheach agus léarscáil de limistéir arna dtruailliú le cothaithigh i bhfeidhm agus áireofar iontu na limistéir arna n-ainmniú in 2023 ar a laghad chomh maith le haon limistéar breise eile inar mórán méid a gcuireann an talmhaíocht leis an truailliú cothaitheach i.e. níos mó ná 19 % d’ualach iomlán na gcothaitheach.

Mura mbeidh an sonrúchán críochnaitheach agus an léarscáil de limistéir arna dtruailliú le cothaithigh i bhfeidhm an 1 Eanáir 2024, bainfear úsáid as an sonrúchán dá bhforáiltear sa 7ú Clár Gníomhaíochta um Níotráití agus san Aguisín a ghabhann leis, lena n-áirítear gach limistéar ina bhfuil gá le hiarrachtaí áirithe nó móra chun na cuspóirí cáilíochta uisce maidir le tiúchain níotráití agus fosfair a shonraítear i dTreoir 91/676/CEE agus i bplean na hÍsiltíre um bainistiú abhantrach a glacadh i gcomhthéacs Threoir 2000/60/CE a bhaint amach.

2.

Déanfaidh an Ísiltír faireachán ar an méid aoiligh a tháirgtear agus áiritheoidh sí nach mbeidh an táirgeadh aoiligh ar an leibhéal náisiúnta, i dtéarmaí nítrigine agus fosfáite araon, níos mó ná 489,4 milliún kg de nítrigin agus 150,7 milliún kg d’fhosfáit (an méid a táirgeadh in 2020), agus, de thoradh na n-athchóirithe a leagtar amach san Aguisín atá á gcur chun feidhme, go dtiocfaidh laghdú ar an méid aoiligh a tháirgtear de réir a chéile, agus nach mbeidh an táirgeadh níos mó ná 440 milliún kg de nítrigin agus 135 mhilliún kg d’fhosfáit in 2025.

3.

Ón 1 Eanáir 2023 ar aghaidh, ní dheonóidh an Ísiltír údaruithe le haghaidh maoluithe dá dtagraítear in Airteagal 5 den Chinneadh seo laistigh de láithreáin Natura 2000 a bunaíodh i gcomhréir le Treoir 2009/147/CE ó Pharlaimint na hEorpa agus ón gComhairle (32) agus le Treoir 92/43/CEE, agus, ón 1 Eanáir 2024 ar aghaidh, i gcriosanna maolánacha atá gar do láithreáin Natura 2000 mar a shonraítear sa Chlár Náisiúnta um Limistéir Thuaithe, a bhfuil an t-ualach nítrigine criticiúil i gcomhair sil-leagan nítrigine sáraithe ina leith.

4.

Ón 1 Eanáir 2023 ar aghaidh, ní dheonóidh an Ísiltír údaruithe le haghaidh maoluithe dá dtagraítear in Airteagal 5 den Chinneadh seo i limistéir cosanta screamhuisce. I limistéir ina bhfuil an screamhuisce truaillithe le níotráití, cuirfear pacáiste beart sainordaitheach i bhfeidhm chun ualaí cothaitheach a laghdú sna limistéir cosanta screamhuisce faoin 1 Eanáir 2024.

5.

Cuirfidh an Ísiltír na bearta seo a leanas i bhfeidhm:

6.

Saothróidh an Ísiltír cur chun feidhme na straitéise um fhorfheidhmiú feabhsaithe, ag cur leis an taithí a fuarthas de bhun chur chun feidhme Airteagal 4(3) de Chinneadh Cur Chun Feidhme (AE) 2020/1073. Áireofar sa straitéis um fhorfheidhmiú feabhsaithe na heilimintí seo a leanas, ar a laghad: