(1)

Mar thoradh ar ráig COVID-19, tá laghdú géar tagtha ar an éileamh ar sheribhísí iompair d’iarnród. Bhí tionchar mór aige sin ar ghnóthais iarnróid. Bhí an tionchar le sonrú chomh luath leis an 1 Márta 2020, agus is dócha go mairfidh sé go dtí an 31 Nollaig 2020 ar a laghad. Níl neart ag gnóthais iarnróid ar na cúinsí atá nasctha le ráig COVID-19 agus a bhfuil fadhbanna leachtachta suntasacha, agus caillteanais ollmhóra le sárú acu, mar aon le riosca na dócmhainneachta i gcásanna áirithe.

(2)

Chun gníomhú in aghaidh éifeachtaí eacnamaíocha diúltacha ráig COVID-19, d’fhéadfadh sé go mbeadh tacaíocht airgeadais ag teastáil ó ghnóthais iarnróid. D’fhéadfadh sé nach bhféadfadh gnóthais iarnróid muirir a íoc i leith úsáid an bhonneagar iarnróid le linn ráig COVID-19, agus, chuige sin, ba cheart a chur ar a gcumas do bhainisteoirí bonneagair muirir den chineál sin a laghdú, a tharscaoileadh nó a iarchur. Ba cheart an deis seo a dheonú go ceann tréimhse ina bhfuil éifeachtaí ráig COVID-19 le sonrú cheana féin ar an margadh iarnróid agus go ceann na tréimhse a mheastar a mhairfidh na héifeachtaí sin, is é sin ón 1 Márta 2020 go dtí an 31 Nollaig 2020 (an “tréimhse tagartha”).

(3)

Faoi Airteagal 31(3) de Threoir 2012/34/AE ó Pharlaimint na hEorpa agus ón gComhairle (3), níl na muirir rianrochtana, atá le híoc leis an mbainisteoir bonneagair, le dul faoi bhun an chostais a thabhófar go díreach de thoradh an tseirbhís traenach a oibriú. Tarscaoileadh muirear, bíodh sé páirteach nó iomlán, nó iarchur muirear, a dhéanfaí amhlaidh, agus a chuirfí i bhfeidhm ar mhodh trédhearcach oibiachtúil neamh-idirdhealaitheach maidir le gach gnóthas iarnróid, atá gníomhach san earnáil iarnróid lastais agus/nó paisinéirí, laghdódh sé tionchar ráig COVID-19 le linn na tréimhse tagartha. Ba cheart, dá bhrí sin, an fhéidearthacht a bheith ag na Ballstáit a údarú do na bainisteoirí bonneagair bearta chun na críche sin a ghlacadh.

(4)

Le hAirteagal 32(1) de Threoir 2012/34/AE, ceadaítear do na Ballstáit uasmharcálacha a thobhach, i gcás inar féidir leis an margadh iad a sheasamh. De dheasca thionchair ráig COVID-19, d’fhéadfadh sé go bhfuil laghdú tagtha ar chumas na ndeighleog margaidh uasmharcálacha a sheasamh. Ba cheart, dá bhrí sin, an fhéidearthacht a bheith ag na Ballstáit a údarú do na bainisteoirí bonneagair athmheasúnú a dhéanamh ar chumas na ndeighleog margaidh uasmharcálacha a sheasamh, chun críocha laghdú féideartha ar na suimeanna atá le híoc i leith na tréimhse tagartha.

(5)

Le hAirteagal 36 de Threoir 2012/34/AE, déantar foráil maidir le córas um muirir áirithinte, rud a bhfuil sé beartaithe leis úsáid éifeachtúil an toillte a dhreasú. De réir an Airteagail sin, tá sé sainordaitheach na muirir sin a thobhach i gcás ina mainníonn iarratasóir, lena n‐áirítear gnóthais iarnróid, go tráthrialta, na conairí traenach leithdháilte, nó codanna díobh, a úsáid. Tá bainisteoirí bonneagair chun na critéir atá le húsáid chun neamhúsáid den chineál sin a chinneadh a fhoilsiú ina gcuid ráiteas gréasáin. De dheasca ráig COVID-19, cuireadh as don trácht iarnróid chomh dona sin gur cuireadh conairí traenach ar ceal go forleathan. Níl, agus ní raibh, neart ag gnóthais iarnróid ar na heachtraí ba chúis leis an méid a thit amach. Thairis sin, bhí ró-thoilleadh sealadach ann mar gheall ar an méid a thit amach. Dá bhrí sin, i dtaca leis an éifeacht dreasachta a bhí beartaithe leis na muirir áirithinte i gcomhréir le hAirteagal 36 de Threoir 2012/34/AE, is féidir glacadh leis nach bhfuil an éifeacht dreasachta sin ábhartha a mhéid a bhaineann leis an tréimhse thagartha. Dá bhrí sin, ba cheart an fhéidearthacht a bheith ag na Ballstáit a údarú do bhainisteoirí bonneagair gan muirir áirithinte a thobhach i leith toilleadh a leithdháileadh ach nár úsáideadh le linn na tréimhse tagartha, fiú i gcás ina measfaí gur mainneachtain thráthrialta na conairí traenach, nó codanna díobh a úsáid, í an neamh-úsáid sin faoi na critéir is infheidhme faoi láthair.

(6)

I leith na muirear rianrochtana, i leith na huasmharcálacha a thobhach agus i leith na muirear áirithinte, thiocfadh caillteanas ioncaim do na bainisteoirí bonneagair as aon laghdú ar mhuirir a d’údaródh Ballstáit i gcomhréir leis an Rialachán seo. Chúiteofaí na caillteanais ioncaim sin, i bprionsabal, i gcomhréir le hAirteagal 8(4) de Threoir 2012/34/AE. I bhfianaise chineál neamhghnáiche na gcaillteanas sin, ba cheart na bainisteoirí bonneagair a chúiteamh laistigh de thréimhse níos giorra ná an tréimhse dá bhforáiltear san Airteagal sin, is é sin faoin 31 Nollaig den bhliain tar éis na bliana inar tabhaíodh an caillteanas.

(7)

Ba cheart coigeartuithe sealadacha a dhéanamh ar na coinníollacha a ghabhann le húsáid an bhonneagar iarnróid agus ba cheart na ráitis ghréasáin a choinneáil cothrom le dáta agus iad a leasú de réir mar is gá.

(8)

De dheasca chineál neamh-intuartha agus tobann ráig COVID-19, fágadh nárbh fhéidir bearta ábhartha a ghlacadh in am. Ar an gcúis sin, ba cheart a chumhdach freisin leis an Rialachán seo tréimhse sula dtiocfaidh sé i bhfeidhm. I bhfianaise chineál na mbeart dá bhforáiltear leis an Rialachán seo, níl sárú ar ionchais dhlisteanacha na ndaoine lena mbaineann mar thoradh ar chur chuige den sórt sin.

(8a)

Is deacair an fhorbairt a thiocfaidh ar ráig COVID-19 amach anseo agus an tionchar a bheidh aici ar earnáil an iompair d’iarnród amach anseo a thuar. Ba cheart don Choimisiún anailís a dhéanamh go leanúnach ar thionchar eacnamaíoch ráig COVID-19 ar an earnáil sin agus ba cheart é a bheith ar chumas an Aontais síneadh a chur leis an tréimhse ar lena linn a bhfuil feidhm ag na bearta dá bhforáiltear leis an Rialachán seo má leanann na himthosca diúltacha de bheith ann gan moill míchuí.

(9)

Chun go bhféadfar síneadh a chur le bailíocht na mbeart dá bhforáiltear leis an Rialachán seo, más gá agus má bhíonn bonn cirt leis sin, ba cheart an chumhacht chun gníomhartha a ghlacadh i gcomhréir le hAirteagal 290 den Chonradh ar Fheidhmiú an Aontais Eorpaigh a tharmligean chuig an gCoimisiún i dtaca le síneadh a chur leis an tréimhse ar lena linn a mbeidh feidhm ag na bearta dá bhforáiltear leis an Rialachán seo. Tá sé tábhachtach, go háirithe, go rachadh an Coimisiún i mbun comhairliúcháin iomchuí le linn a chuid oibre ullmhúcháin, lena n‐áirítear ar leibhéal na saineolaithe, agus go ndéanfaí na comhairliúcháin sin i gcomhréir leis na prionsabail a leagtar síos i gComhaontú Idirinstitiúideach an 13 Aibreán 2016 maidir le Reachtóireacht Níos Fearr (4). Go sonrach, chun rannpháirtíocht chomhionann in ullmhú na ngníomhartha tarmligthe a áirithiú, faigheann Parlaimint na hEorpa agus an Chomhairle na doiciméid uile ag an am céanna a fhaigheann na saineolaithe iad sna Ballstáit, agus bíonn rochtain chórasach ag a gcuid saineolaithe ar chruinnithe ghrúpaí saineolaithe an Choimisiúin a bhíonn ag déileáil le hullmhú na ngníomhartha tarmligthe.

(10)

Ós rud é nach féidir leis na Ballstáit cuspóir an Rialacháin seo, eadhon rialacha sealadacha a leagan síos maidir le muirir a thobhach i leith úsáid bonneagair iarnróid mar fhreagairt ar an gcás práinne atá cruthaithe ag ráig COVID-19, a ghnóthú go leordhóthanach ach, de bharr fhairsinge nó éifeachtaí na gníomhaíochta, gur fearr is féidir é a ghnóthú ar leibhéal an Aontais, féadfaidh an tAontas bearta a ghlacadh, i gcomhréir le prionsabal na coimhdeachta a leagtar amach in Airteagal 5 den Chonradh ar an Aontas Eorpach (CAE). I gcomhréir le prionsabal na comhréireachta a leagtar amach san Airteagal sin, ní théann an Rialachán seo thar a bhfuil riachtanach chun an cuspóir sin a ghnóthú.

(11)

Chun go bhféadfar na bearta dá bhforáiltear sa Rialachán seo a chur i bhfeidhm go pras, ba cheart an Rialachán seo a theacht i bhfeidhm mar ábhar práinne ar an lá tar éis lá a fhoilsithe in Iris Oifigiúil an Aontais Eorpaigh,