Choose the experimental features you want to try

This document is an excerpt from the EUR-Lex website

Η κοινή οργάνωση των γεωργικών αγορών στην ΕΕ

ΣΥΝΟΨΗ ΤΟΥ ΑΚΟΛΟΥΘΟΥ ΚΕΙΜΕΝΟΥ:

Κανονισμός (ΕΕ) αριθ. 1308/2013 — κοινή οργάνωση των αγορών γεωργικών προϊόντων

ΠΟΙΟΣ ΕΙΝΑΙ Ο ΣΚΟΠΟΣ ΤΟΥ ΚΑΝΟΝΙΣΜΟΥ;

  • Στοχεύει στη σταθεροποίηση των αγορών και στην πρόληψη της κλιμάκωσης των κρίσεων της αγοράς παρέχοντας ένα δίχτυ ασφαλείας στις γεωργικές αγορές με τη χρήση μέσων παρέμβασης σε αυτές (δημόσια παρέμβαση1 και ιδιωτική αποθεματοποίηση) και τη λήψη έκτακτων μέτρων. Προβλέπει επίσης τα απαραίτητα μέτρα διαφάνειας της αγοράς που επιτρέπουν στους γεωργικούς παραγωγούς να λαμβάνουν καλύτερες αποφάσεις όσον αφορά την παραγωγή και τις επενδύσεις τους ανάλογα με τις εξελίξεις στην αγορά.
  • Αποβλέπει στη βελτίωση της παραγωγικότητας και της ποιότητας σε επίπεδο παραγωγής, στην αύξηση της ζήτησης και στην ενίσχυση των γεωργικών τομέων της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΕΕ) ώστε να προσαρμόζονται καλύτερα στις αλλαγές στην αγορά και να αυξήσουν την ανταγωνιστικότητά τους, μέσω ενισχύσεων σε συγκεκριμένους τομείς (ιδίως στον τομέα των οπωροκηπευτικών και στον αμπελοοινικό).
  • Επιδιώκει την ενθάρρυνση της συνεργασίας εντός της αλυσίδας εφοδιασμού τροφίμων μέσω οργανώσεων παραγωγών2 και διεπαγγελματικών οργανώσεων3 (οργανισμοί που εκπροσωπούν παράγοντες της αλυσίδας εφοδιασμού τροφίμων οι οποίοι συμμετέχουν στην παραγωγή, στο εμπόριο ή/και στη μεταποίηση προϊόντων σε συγκεκριμένους τομείς).
  • Καθορίζει, επίσης, τις ελάχιστες απαιτήσεις ποιότητας (πρότυπα εμπορίας) για μια σειρά από προϊόντα, κανόνες και προϋποθέσεις για τη διασφάλιση της ποιότητας τόσο της διαδικασίας παραγωγής όσο και των προϊόντων. Προσδιορίζει τους κανόνες για τη χρήση προαιρετικών αποκλειστικών ενδείξεων για χαρακτηριστικά που προσδίδουν προστιθέμενη αξία σε ένα προϊόν ή διεργασίες παραγωγής για μια σειρά προϊόντων. Θεσπίζει επίσης κανόνες για το εμπόριο γεωργικών προϊόντων και ειδικούς κανόνες για τον ανταγωνισμό.
  • Ο κανονισμός έχει τροποποιηθεί αρκετές φορές, πιο πρόσφατα με τον κανονισμό (ΕΕ) 2020/2220, ο οποίος θεσπίζει μεταβατικούς κανόνες για την κοινή γεωργική πολιτική (ΚΓΠ) την περίοδο 2021-2022.

ΒΑΣΙΚΑ ΣΗΜΕΙΑ

Οι βασικοί κανόνες που καθορίζονται στον κανονισμό χωρίζονται σε διάφορα μέρη. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή έχει τη δυνατότητα να εκδίδει πρόσθετες κατ’ εξουσιοδότηση και εκτελεστικές πράξεις για την περαιτέρω επεξεργασία αυτών των κανόνων.

  1. Εσωτερική αγορά

    Η ενότητα για την εσωτερική αγορά έχει διάφορους τίτλους και κεφάλαια.

    Παρέμβαση στην αγορά

    Ο κανονισμός θεσπίζει κανόνες παρέμβασης στην αγορά για έναν καθορισμένο κατάλογο προϊόντων στα ακόλουθα πεδία.

    Δημόσια παρέμβαση και ενίσχυση για ιδιωτική αποθεματοποίηση

    Ο κανονισμός θεσπίζει κανόνες για την παρέμβαση στην αγορά όσον αφορά:

    • τη δημόσια παρέμβαση, στο πλαίσιο της οποίας οι κυβερνήσεις των χωρών της ΕΕ ή οι αρμόδιες υπηρεσίες αγοράζουν προϊόντα και τα αποθεματοποιούν μέχρι τη διάθεσή τους· και
    • τη χορήγηση ενίσχυσης για την αποθεματοποίηση προϊόντων από ιδιώτες.

    Ο κανονισμός παρέχει στην Επιτροπή τη δυνατότητα να εκδίδει:

    • κατ’ εξουσιοδότηση πράξεις, για να διασφαλιστεί ότι τα προϊόντα αυτά θα είναι κατάλληλα για μακροπρόθεσμη αποθήκευση, ανόθευτα και καλής ποιότητας σύμφωνα με τα συναλλακτική ήθη [βλέπε κατ’ εξουσιοδότηση κανονισμό (ΕΕ) 2016/1238]· και
    • εκτελεστικές πράξεις, που αφορούν θέματα όπως η ελάχιστη χωρητικότητα αποθεματοποίησης για τις αποθήκες παρέμβασης [βλ. εκτελεστικός κανονισμό (ΕΕ) 2016/1240].

    Καθεστώτα ενισχύσεων

    Ο κανονισμός περιλαμβάνει κανόνες για διάφορα καθεστώτα ενισχύσεων.

    • Για την παροχή οπωροκηπευτικών, γάλακτος και γαλακτοκομικών προϊόντων σε εκπαιδευτικά ιδρύματα (τα λεγόμενα σχολικά προγράμματα):
      • Οι χώρες της ΕΕ πρέπει να καταρτίσουν μια στρατηγική για την εφαρμογή του προγράμματος σε εθνικό ή περιφερειακό επίπεδο·
      • πρόσθετοι κανόνες περιλαμβάνονται στον κανονισμό (ΕΕ) 2017/40, στον κανονισμό (ΕΕ) 2017/39 και στον κανονισμό (ΕΕ) 2020/600.
    • Στον τομέα του ελαιολάδου και των επιτραπέζιων ελιών:
      • τριετή προγράμματα εργασίας που καταρτίζονται από οργανώσεις παραγωγών ή/και ενώσεις τους προς όφελος των παραγωγών στην Ελλάδα, τη Γαλλία και την Ιταλία·
      • περαιτέρω κανόνες περιλαμβάνονται στον κανονισμό (ΕΕ) 615/2014, στον κανονισμό (ΕΕ) 611/2014 και στον κανονισμό (ΕΕ) 2020/600.
    • Στον τομέα των οπωροκηπευτικών:
      • κανόνες για τα επιχειρησιακά ταμεία και τα επιχειρησιακά προγράμματα, για την εθνική χρηματοδοτική συνδρομή και την εθνική στρατηγική για τέτοια προγράμματα·
      • πρόσθετοι κανόνες περιλαμβάνονται στον κανονισμό (ΕΕ) αριθ. 543/2011, στον κανονισμό (ΕΕ) 2020/743, στον κανονισμό (ΕΕ) 2020/884 και στον κανονισμό (ΕΕ) 2020/600.
    • Στον αμπελοοινικό τομέα:
      • λεπτομερείς κανόνες καθορίζονται στον κανονισμό (ΕΕ) 2016/1149 και στον κανονισμό (ΕΕ) 2016/1150.
    • Στον τομέα της μελισσοκομίας:
      • λεπτομερείς κανόνες καθορίζονται στον κανονισμό (ΕΕ) 2015/1366, στον κανονισμό (ΕΕ) 2015/1368, στην απόφαση (ΕΕ) 2019/974 και στον κανονισμό (ΕΕ) 2020/600.
    • Στον τομέα του λυκίσκου:
      • λεπτομερείς κανόνες καθορίζονται στον κανονισμό (ΕΕ) αριθ. 738/2010.
    • Για τα καθεστώτα αδειοδότησης αμπελοφυτεύσεων:
      • κανόνες καθορίζονται στους κανονισμούς (ΕΕ) 2018/273 και (ΕΕ) 2018/274.

    Οι κανόνες της ΕΕ όσον αφορά τον καθορισμό των τιμών και άλλων παραμέτρων που απαιτούνται για μέτρα που αφορούν την αγορά για διάφορα γεωργικά προϊόντα περιλαμβάνονται στον κανονισμό (ΕΕ) αριθ. 1370/2013 (βλ. σύνοψη).

    Εμπορία και οργανώσεις παραγωγών

    Ο κανονισμός καθορίζει κανόνες για την εμπορία και τις οργανώσεις παραγωγών που αφορούν τους ακόλουθους τομείς.

    Εμπορία

    • Πρότυπα εμπορίας — τα προϊόντα που περιλαμβάνονται σε αυτό το τμήμα πρέπει να συμμορφώνονται με τα πρότυπα για να διατεθούν στην αγορά της ΕΕ. Λεπτομερείς κανόνες καθορίζονται στους ακόλουθους κανονισμούς:
      • κανονισμός (ΕΕ) αριθ. 29/2012 και κανονισμός (ΕΟΚ) αριθ. 2568/91 σχετικά με το ελαιόλαδο·
      • κανονισμός (ΕΕ) αριθ. 1333/2011 σχετικά με τις μπανάνες·
      • κανονισμός (ΕΕ) αριθ. 543/2011 σχετικά με τα οπωροκηπευτικά·
      • κανονισμός (ΕΕ) αριθ. 2019/934 και κανονισμός (ΕΕ) 2019/935 σχετικά με το κρασί·
      • κανονισμός (ΕΚ) αριθ. 589/2008 σχετικά με τα αυγά·
      • κανονισμός (ΕΚ) αριθ. 617/2008 σχετικά με τα αυγά για επώαση·
      • κανονισμός (ΕΚ) αριθ. 543/2008 σχετικά με το κρέας πουλερικών·
      • κανονισμός (ΕΚ) αριθ. 566/2008 σχετικά με το κρέας βοοειδών·
      • κανονισμός (ΕΚ) αριθ. 1850/2006 σχετικά με τον λυκίσκο.
    • Υπάρχουν κανόνες σχετικά με τα καθεστώτα για την προώθηση των μοναδικών χαρακτηριστικών των γεωργικών προϊόντων και τροφίμων [κανονισμός (ΕΕ) αριθ. 1151/2012]. Αυτοί αφορούν προστατευόμενες ονομασίες προέλευσης, γεωγραφικές ενδείξεις, παραδοσιακές ενδείξεις και παρουσίαση και επισήμανση (βλ. σύνοψη). Λεπτομερείς κανόνες για τον αμπελοοινικό τομέα καθορίζονται στον κανονισμό (ΕΕ) 2019/33 (βλ. σύνοψη) και στον κανονισμό (ΕΕ) 2019/34.

    Ιδιαίτεροι τομείς (ζάχαρη, κρασί και γάλα)

    • Λεπτομερείς κανόνες καθορίζονται σχετικά με:
      • τη ζάχαρη στον κανονισμό (ΕΚ) αριθ. 967/2006·
      • το γάλα στον κανονισμό (ΕΕ) αριθ. 880/2012 και στον κανονισμό (ΕΕ) αριθ. 511/2012·
      • τον οίνο στον κανονισμό (ΕΕ) 2018/273 και στον κανονισμό (ΕΕ) 2018/274 (αμπελουργικό μητρώο, εμπόριο, τεκμηρίωση, δηλώσεις, έλεγχοι).

    Ομάδες παραγωγών και διεπαγγελματικές οργανώσεις

    • Οι οργανώσεις αυτές πρέπει να πληρούν συγκεκριμένες απαιτήσεις και να επιδιώκουν συγκεκριμένους στόχους για να αναγνωριστούν και να εξαιρεθούν από ορισμένους κανόνες ανταγωνισμού της ΕΕ.
    • Οι κανόνες και οι υποχρεωτικές συνεισφορές μπορούν να επεκταθούν σε οικονομικούς φορείς που δεν ανήκουν σε μια τέτοια οργάνωση.
    • Λεπτομερείς κανόνες καθορίζονται στον κατ’ εξουσιοδότηση κανονισμό (ΕΕ) 2016/232 της Επιτροπής και, για τον τομέα των οπωροκηπευτικών, στον εκτελεστικό κανονισμό (ΕΕ) 2017/892της Επιτροπής.
    • Ειδικοί κανόνες για τις ομάδες παραγωγών στον τομέα του λυκίσκου καθορίζονται στον κανονισμό (ΕΚ) αριθ. 1299/2007.
  2. Εμπόριο με τρίτες χώρες

    Ο κανονισμός καθορίζει κανόνες για τα πιστοποιητικά εισαγωγής και εξαγωγής, τους εισαγωγικούς δασμούς, τις δασμολογικές ποσοστώσεις, τις διασφαλίσεις και τις επιστροφές κατά την εξαγωγή.

    Πρόσθετοι κανόνες καθορίζονται στους ακόλουθους κανονισμούς:

    • κανονισμός (ΕΕ) 2015/1538 όσον αφορά τις αιτήσεις έκδοσης πιστοποιητικών εισαγωγής·
    • κατ’ εξουσιοδότηση κανονισμός (ΕΕ) 2016/1237 της Επιτροπής και εκτελεστικός κανονισμός (ΕΕ) 2016/1239 της Επιτροπής·
    • κανονισμός (ΕΕ) 2019/2163 σχετικά με τους πρόσθετους εισαγωγικούς δασμούς·
    • κανονισμός (ΕΕ) αριθ. 642/2010 της Επιτροπής που καθορίζει τη μέθοδο υπολογισμού των εισαγωγικών δασμών στον τομέα των σιτηρών·
    • κατ’ εξουσιοδότηση κανονισμός (ΕΕ) 2020/760 της Επιτροπής και τον εκτελεστικός κανονισμός (ΕΕ) 2020/761 της Επιτροπής, μαζί με τον εκτελεστικό κανονισμό (ΕΕ) 2020/1988 της Επιτροπής και τον κατ’ εξουσιοδότηση κανονισμό (ΕΕ) 2020/1987 της Επιτροπής, σχετικά με τη διαχείριση των εισαγωγικών και εξαγωγικών δασμολογικών ποσοστώσεων.
  3. Κανόνες ανταγωνισμού

    Ο κανονισμός θεσπίζει κανόνες οι οποίοι αφορούν:

    • τον ανταγωνισμό και τη γεωργία·
      • ισχύουν για όλες τις συμφωνίες, αποφάσεις και πρακτικές που αναφέρονται στο άρθρο 101 παράγραφος 1 και στο άρθρο 102 της ΣΛΕΕ που σχετίζονται με την παραγωγή ή το εμπόριο αγροτικών προϊόντων
      • παρέχεται εξαίρεση στην εφαρμογή αυτών των κανόνων σε γεωργούς και ενώσεις για την εξυπηρέτηση των στόχων της ΚΓΠ, μαζί με συμφωνίες και εναρμονισμένες πρακτικές αναγνωρισμένων διεπαγγελματικών οργανώσεων·
    • κρατικές ενισχύσεις για τη γεωργία.
  4. Γενικοί κανόνες

    Έκτακτα μέτρα

    • Μέτρα κατά της διατάραξης της αγοράς, για να επιτραπεί μια αποτελεσματικότερη και ουσιαστικότερη αντιμετώπιση απειλών διατάραξης της αγοράς που προκαλούνται από σημαντικές αυξήσεις ή πτώσεις των τιμών σε εσωτερικές ή εξωτερικές αγορές, ή άλλα γεγονότα και περιστάσεις που διαταράσσουν ή απειλούν να διαταράξουν σημαντικά την αγορά, όταν αυτή η κατάσταση ή η επίδρασή της στην αγορά είναι πιθανό να διατηρηθεί ή να επιδεινωθεί. Τα μέτρα αυτά σχετίζονται ουσιαστικά με συγκεκριμένη απειλή ή διατάραξη.
    • Παραδείγματα εφαρμογής έκτακτων μέτρων μπορείτε να βρείτε στους ακόλουθους κανονισμούς:
      • κανονισμός (ΕΕ) αριθ. 1263/2014 για τα γαλακτοκομικά προϊόντα κατά την περίοδο του ρωσικού εμπάργκο στις εξαγωγές από την ΕΕ·
      • κανονισμός (ΕΕ) 2020/592, κανονισμός (ΕΕ) 2020/1275, κανονισμός (ΕΕ) 2020/884 και κανονισμός (ΕΕ) 2020/600 για τους τομείς των οπωροκηπευτικών και του οίνου κατά την πανδημία COVID-19, και κανονισμοί (ΕΕ) 2020/133 και 2020/419 για την αντιμετώπιση της επιβολής δασμών από τις ΗΠΑ στις εισαγωγές κρασιού·
      • κανονισμός (ΕΕ) 2015/1853 σχετικά με τη χορήγηση ενίσχυσης στους κτηνοτρόφους κατά την κρίση του 2015 στους τομείς των γαλακτοκομικών προϊόντων και του χοιρείου κρέατος.
    • Μέτρα σχετικά με τις ασθένειες ζώων και τον κλονισμό της εμπιστοσύνης των καταναλωτών λόγω κινδύνων για τη δημόσια υγεία ή την υγεία των ζώων ή των φυτών. Αυτά αφορούν τους ακόλουθους τομείς:
      • βόειο κρέας·
      • γάλα και γαλακτοκομικά προϊόντα·
      • χοίρειο κρέας·
      • αιγοπρόβειο κρέας·
      • αυγά·
      • κρέας πουλερικών.
    • Τέτοιου είδους μέτρα εφαρμόστηκαν, για παράδειγμα, μέσω του εκτελεστικού κανονισμού (ΕΕ) 2018/1507 της Επιτροπής σχετικά με έκτακτα μέτρα στήριξης για τους τομείς των αυγών και του κρέατος πουλερικών στην Πολωνία (μετά την εκδήλωση επιδημίας γρίπης των πτηνών).
    • Συγκεκριμένα προβλήματα:
      • μέτρα έκτακτης ανάγκης όσον αφορά τη φύτευση αμπέλων κατά τη διάρκεια της πανδημίας COVID-19 καθορίζονται στον κανονισμό (ΕΕ) 2020/601.
    • Συμφωνίες και αποφάσεις σε περιόδους σοβαρής ανισορροπίας στις αγορές:
      • θεσπίστηκαν ειδικοί κανόνες, για παράδειγμα, κατά τη διάρκεια της πανδημίας COVID-19 με τον κανονισμό (ΕΕ) 2020/593, τον κανονισμό (ΕΕ) 2020/594 και τον κανονισμό (ΕΕ) 2020/599.

    Κοινοποιήσεις και εκθέσεις

    Στον κανονισμό (ΕΕ) 2017/1185 προβλέπονται κανόνες σχετικά με κοινοποιήσεις και εκθέσεις.

    Αποθεματικό για κρίσεις στον γεωργικό τομέα

    Τα κεφάλαια από το αποθεματικό μπορεί να είναι διαθέσιμα για χρόνια όταν απαιτείται πρόσθετη ενίσχυση του τομέα.

Από πότε εφαρμόζεται ο κανονισμός;

  • Εφαρμόζεται από την .
  • Κατάργησε τους κανονισμούς (ΕΟΚ) αριθ. 922/72, (ΕΟΚ) αριθ. 234/79, (ΕΚ) αριθ. 1037/2001 και (ΕΚ) αριθ. 1234/2007.

ΓΕΝΙΚΟ ΠΛΑΙΣΙΟ

Οι κανόνες χρηματοδότησης, διαχείρισης και παρακολούθησης της ΚΓΠ καθορίζονται στον κανονισμό (ΕΕ) αριθ. 1306/2013 (βλ. σύνοψη).

Η Επιτροπή έχει προτείνει μια μεταρρύθμιση της ΚΓΠ που στοχεύει στην προώθηση ενός βιώσιμου και ανταγωνιστικού γεωργικού τομέα που να μπορεί να συμβάλει σημαντικά στην Ευρωπαϊκή Πράσινη Συμφωνία (βλ. σύνοψη), ιδίως όσον αφορά τη στρατηγική από το αγρόκτημα στο πιάτο (βλ. σύνοψη) και τη στρατηγική για τη βιοποικιλότητα (βλ. σύνοψη). Συγκεκριμένα, οι προτάσεις επικεντρώνονται στα εξής:

  • διασφάλιση δίκαιης συμφωνίας και σταθερού οικονομικού μέλλοντος για τους αγρότες·
  • καθορισμός υψηλότερων φιλοδοξιών για την περιβαλλοντική και κλιματική δράση·
  • ενίσχυση της θέσης των γεωργικών παραγωγών στην αλυσίδα εφοδιασμού τροφίμων.

ΒΑΣΙΚΟΙ ΟΡΟΙ

  1. Δημόσια παρέμβαση: όταν τα προϊόντα αγοράζονται από τις αρμόδιες αρχές των κρατών μελών της ΕΕ και αποθεματοποιούνται από αυτές μέχρι τη διάθεσή τους.
  2. Οργανώσεις παραγωγών: οργανώσεις παραγωγών που δημιουργήθηκαν για να αυξήσουν τη συλλογική διαπραγματευτική ισχύ τους, ιδίως μέσω της επιδίωξης συγκεκριμένων στόχων που ορίζονται στο άρθρο 152 του κανονισμού.
  3. Διεπαγγελματικές οργανώσεις: οργανώσεις παραγωγών και μεταποιητών ή εμπόρων στην αλυσίδα εφοδιασμού, που επιδιώκουν ιδίως συγκεκριμένους στόχους οι οποίοι ορίζονται στο άρθρο 157 του κανονισμού.

ΒΑΣΙΚΟ ΚΕΙΜΕΝΟ

Κανονισμός (ΕΕ) αριθ. 1308/2013 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της , για τη θέσπιση κοινής οργάνωσης των αγορών γεωργικών προϊόντων και την κατάργηση των κανονισμών (ΕΟΚ) αριθ. 922/72, (ΕΟΚ) αριθ. 234/79, (ΕΚ) αριθ. 1037/2001 και (ΕΚ) αριθ. 1234/2007 του Συμβουλίου (ΕΕ L 347 της , σ. 671-854)

Οι διαδοχικές τροποποιήσεις του κανονισμού (ΕΕ) αριθ. 1308/2013 έχουν ενσωματωθεί στο αρχικό κείμενο. Αυτή η ενοποιημένη απόδοση αποτελεί απλώς εργαλείο τεκμηρίωσης.

τελευταία ενημέρωση

Top