52000IR0132

Γνωμοδότηση της Επιτροπής των Περιφερειών της με θέμα "Η προσπελασιμότητα των αγροτικών περιοχών"

(2000/C 317/06)

Η ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΤΩΝ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΩΝ,

έχοντας υπόψη την απόφαση που έλαβε το Προεδρείο της στις 2 Ιουνίου 1999, σύμφωνα με το άρθρο 265, παράγραφος 5, της Συνθήκης περί ιδρύσεως των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων, να καταρτίσει γνωμοδότηση με θέμα "Η προσπελασιμότητα της υπαίθρου" και να αναθέσει στην επιτροπή 2 (Γεωργία, ανάπτυξη της υπαίθρου, αλιεία) τις προπαρασκευαστικές εργασίες·

έχοντας υπόψη τη γνωμοδότηση που εξέδωσε στις 16 Ιανουαρίου 1997 με θέμα "Η πολιτική για την ανάπτυξη της υπαίθρου" (CdR 389/96 fin)(1)·

έχοντας υπόψη τη δήλωση του Corc του Νοεμβρίου 1996 σχετικά με την ανάπτυξη της υπαίθρου·

έχοντας υπόψη τη γνωμοδότηση που εξέδωσε στις 14 Ιανουαρίου 1999 με θέμα "Ατζέντα 2000 - η μεταρρύθμιση της ΚΓΠ" (CdR 273/98 fin)(2)·

έχοντας υπόψη τη γνωμοδότηση που εξέδωσε στις 14 Ιανουαρίου 1999 σχετικά με την "Πρόταση κανονισμού (ΕΚ) του Συμβουλίου για τη στήριξη της αγροτικής ανάπτυξης από το Ευρωπαϊκό Γεωργικό Ταμείο Προσανατολισμού και Εγγυήσεων (ΕΓΤΠΑ)" (CdR 308/98 fin)(3)·

έχοντας υπόψη τον κανονισμό (ΕΚ) αριθ. 1257/1999 του Συμβουλίου της 17ης Μαΐου 1999 για τη στήριξη της αγροτικής ανάπτυξης από το Ευρωπαϊκό Γεωργικό Ταμείο Προσανατολισμού και Εγγυήσεων (ΕΓΤΠΑ)(4)·

έχοντας υπόψη τη συμβολή της επιτροπής 5 (Κοινωνική πολιτική, δημόσια υγεία, προστασία των καταναλωτών, έρευνα, τουρισμός) της 19ης Οκτωβρίου 1999 στο σχέδιο γνωμοδότησης (CdR 348/99 fin) (εισηγητής ο κ. Torchio, δήμαρχος Spineda, I/PPE)·

έχοντας υπόψη το σχέδιο γνωμοδότησης που ενέκρινε η επιτροπή 2 στις 4 Μαΐου 2000 (CdR 132/2000 rev) (εισηγητής ο κ. van Gelder, βασιλικός επίτροπος της επαρχίας Zeeland, NL,EPP)·

υιοθέτησε κατά την 34η Σύνοδο ολομέλειας που πραγματοποιήθηκε στις 14 Ιουνίου 2000 την ακόλουθη γνωμοδότηση.

ΣΥΣΤΑΣΕΙΣ

1. Σε συμφωνία με την αρχή της επικουρικότητας, η προαγωγή της προσπελασιμότητας της υπαίθρου αποτελεί κατ' αρχάς κοινή ευθύνη των περιφερειών και των κρατών μελών της ΕΕ, που αποβλέπουν σε μία συνεργασία με τη μορφή εταιρικής σχέσης των οργάνων της ΕΕ με τις τοπικές και περιφερειακές οργανώσεις.

2. Η ύπαρξη μιας υποδομής που λειτουργεί καλά και αποτελείται, μεταξύ άλλων, από δρόμους και από δυνατότητες ανάπτυξης ευρείας ζώνης αποτελεί προϋπόθεση για την προσπελασιμότητα της υπαίθρου. Πράγματι, είναι σημαντικό να διατηρηθούν και να αναπτυχθούν οι συνθήκες που καθιστούν προσπελάσιμες τις αγροτικές περιοχές προκειμένου οι τοπικές αρχές να αποκτήσουν τα μέσα που θα εξασφαλίσουν τη διαρκή ανάπτυξη της περιοχής τους.

3. Στην πολιτική της ΕΕ πρέπει να καθίσταται σαφές ότι η προαγωγή βασικών μορφών διάθεσης του ελεύθερου χρόνου, όπως η πεζοπορία και η ποδηλασία, σχετίζεται με άμεσο τρόπο με τις σημερινές αιχμές της κοινής γεωργικής πολιτικής, όπως είναι "η ανάπτυξη της υπαίθρου", "η αειφόρος ανάπτυξη" και "η διατήρηση των ευρωπαϊκών αγροτικών περιοχών".

4. Συνιστάται στις περιφέρειες και τα κράτη μέλη της ΕΕ να προσαρμόσουν την πολιτική τους έτσι ώστε να προάγεται κατά τον καλύτερο δυνατό τρόπο η προσπελασιμότητα της υπαίθρου για δραστηριότητες αναψυχής και αειφόρες μορφές τουρισμού.

5. Ξεχωριστή γνωμοδότηση θα αφιερωθεί σε τρεις πτυχές για τις οποίες απαιτείται προσαρμογή των νομοθετικών και κανονιστικών διατάξεων υπό τον όρο ότι τηρούνται οι εθνικές νομοθετικές διατάξεις και γίνονται σεβαστές οι αρμοδιότητες των τοπικών και περιφερειακών αρχών (ιδιαίτερα όσον αφορά τα θέματα χάραξης.

a) Σε όλες τις περιπτώσεις που το νόμιμο δικαίωμα πρόσβασης δεν είναι επαρκώς κατοχυρωμένο (όπως συμβαίνει στα παράλια και στις όχθες ποταμών και λιμνών σε ορισμένες χώρες), πρέπει να οριστεί ότι η πρόσβαση επιτρέπεται κατά κανόνα και ότι η αρχή αυτή δεν ισχύει μόνο εφόσον υπάρχουν βαρυσήμαντοι λόγοι που έχουν σχέση με την ασφάλεια, το περιβάλλον κ.λπ.

b) Εφόσον υπάρχουν μονοπάτια και δρόμοι που τελούν υπό τη διαχείριση ημικρατικών φορέων, η ελεύθερη πρόσβαση του κοινού θα είναι μάλλον εξασφαλισμένη. Στην αντίθετη περίπτωση, όπως και στο προηγούμενο σημείο, θα μπορούσε να ισχύει ο κανόνας "ελεύθερη πρόσβαση εκτός και αν υπάρχει ρητή αντίθετη ένδειξη".

c) Εφόσον υπάρχουν μονοπάτια και δρόμοι που τελούν υπό τη διαχείριση ιδιωτικών επιχειρήσεων και "το δικαίωμα διέλευσης" δεν ρυθμίζεται από το νόμο, η πολιτική που ασκείται πρέπει να προάγει στο ανώτερο δυνατό βαθμό την κοινή χρήση για λόγους αναψυχής.

6. Πρέπει να διεξαχθεί μια ολοκληρωμένη αξιολόγηση των συνεπειών που θα έχει η εφαρμογή της οδηγίας για τη πτηνά (οδηγία 79/409/ΕΟΚ), της οδηγίας Ηabitat (οδηγία 92/43/ΕΚ) και του κοινοτικού κανονισμού για την αναδάσωση (αριθ. 2080/92) καθώς και ενδεχομένως άλλων ευρωπαϊκών ρυθμίσεων που εφαρμόζονται για την πρόσβαση του κοινού στις αγροτικές περιοχές.

7. Συνιστάται στις περιφέρειες να συμπεριλάβουν στα αναπτυξιακά τους προγράμματα και σχέδια για την ανάπτυξη δικτύων πεζοπορίας και ποδηλασίας. Επίσης, εφιστάται η προσοχή των περιφερειών στη σημασία των διαπεριφερειακών οδικών υποδομών.

8. Για την αναζωογόνηση των αγροτικών περιοχών της ΕΕ, οι πόροι των διαρθρωτικών ταμείων (ε.α. ΕΓΤΠΑ, ΕΤΠΑ, Leader) πρέπει να μπορούν να χρησιμοποιηθούν και για την περαιτέρω ανάπτυξη υποδομών για ποδηλασία και πεζοπορία, και για οποιοδήποτε άλλο τύπο δραστηριότητας αναψυχής στην ύπαιθρο.

9. Παράλληλα, πρέπει να διατεθούν επαρκείς πόροι για την προαγωγή της πολυλειτουργικότητας της γεωργίας, εκτός άλλων, με την προσαρμογή αγροκτημάτων για τη δημιουργία τουριστικών καταλυμάτων και την εξυπηρέτηση πεζοπόρων, ποδηλατών και ιππέων, και των ατόμων που επιδίδονται σε οποιοδήποτε άλλο τύπο δραστηριότητας αναψυχής στην ύπαιθρο.

10. Για τη θέσπιση μέτρων που στοχεύουν στην εξέλιξη του αειφόρου, οικολογικού τουρισμού στις περιφέρειες, πρέπει να προαχθούν οι πρωτοβουλίες που αποσκοπούν στη διεύρυνση του ερείσματος των διαφόρων πλευρών (γεωργία, φύση, αναψυχή/τουρισμός). Μία σοβαρή προϋπόθεση για την καλή εφαρμογή αυτών των μέτρων είναι η διασύνδεση των εντοπίως δραστηριο-ποιούμενων παραγόντων, μέσω της οποίας τα ευεργετήματα αυτής της δράσης θα προωθηθούν εκ των κάτω προς τα άνω και θα αντιστοιχούν επίσης στην επικουρική δημιουργία της Ευρώπης.

Πρέπει να προβλεφθούν διαρθρώσεις και να υιοθετηθούν μέτρα για την αντιστάθμιση των ζημιών που προκαλούνται στο περιβάλλον και στις σοδειές των αγροτικών περιοχών, κυρίως σε περιοχές που είναι ευαίσθητες από περιβαλλοντική άποψη.

Η εκπαίδευση με θέμα το σεβασμό του περιβάλλοντος πρέπει να συμβαδίζει με την αυξανόμενη προσπελασιμότητα των αγροτικών περιοχών.

Εξάλλου, αξίζει να σημειωθεί ότι η θελκτικότητα και η προσπελασιμότητα των αγροτικών περιοχών χρησιμοποιούνται επίσης ως σημεία πώλησης σε εκστρατείες προαγωγής ιδιαίτερα μέσω νέας τεχνολογίας επικοινωνιών (Διαδίκτυο).

11. Προκειμένου να υπάρξει μία συνεχής επικέντρωση στο θέμα της "προσπελασιμότητας των αγροτικών περιοχών" και να προαχθεί η ανταλλαγή τεχνογνωσίας και εμπειριών μεταξύ των περιφερειών, θα ήταν σκόπιμο να καθιερώσει η Επιτροπή ένα ετήσιο "βραβείο αριστείας" για την περιφέρεια που θα αποδεικνύει ότι ασχολείται με σοβαρότητα με τις προαναφερθείσες συστάσεις με την υλοποίηση ενός πρότυπου ή καινοτόμου σχεδίου. Επίσης θα ήταν σκόπιμο να ευνοηθεί η δημοσίευση, εκ μέρους της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, ενός οδηγού ορθών πρακτικών.

12. Προτείνεται στην Επιτροπή να συμπεριλάβει στην επιτροπή που θα απονέμει το βραβείο αυτό και εκπροσώπους των συντονιστικών οργανώσεων των πεζοπόρων και των ποδηλατών και των ατόμων που επιδίδονται σε οποιοδήποτε άλλο τύπο δραστηριότητας αναψυχής στην ύπαιθρο.

Βρυξέλλες, 14 Ιουνίου 2000.

Ο Πρόεδρος

της Επιτροπής των Περιφερειών

Jos Chabert

(1) ΕΕ C 116 της 14.4.1997, σ. 46.

(2) ΕΕ C 93 της 6.4.1991, σ. 1.

(3) ΕΕ C 93 της 6.4.1991, σ. 9.

(4) ΕΕ L 160 της 26.6.1999, σ. 80.