ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ

Βρυξέλλες, 16.3.2023

COM(2023) 162 final

ΑΝΑΚΟΙΝΩΣΗ ΤΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ ΠΡΟΣ ΤΟ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟ, ΤΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ, ΤΗΝ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΚΑΙ ΤΗΝ ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΤΩΝ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΩΝ

30 χρόνια ενιαίας αγοράς

1.ΕΙΣΑΓΩΓΗ

Φέτος συμπληρώνονται 30 χρόνια από τη δημιουργία της ενιαίας αγοράς, η οποία αποτελεί ένα από τα μεγαλύτερα επιτεύγματα της ΕΕ. Από το 1993 οι πολίτες και οι επιχειρήσεις έχουν επωφεληθεί από την ελεύθερη κυκλοφορία των προσώπων, των υπηρεσιών, των εμπορευμάτων και των κεφαλαίων σε βαθμό που υπερβαίνει ακόμη και τις πιο μεγαλόπνοες προσδοκίες που υπήρχαν στο ξεκίνημα, πριν από τρεις δεκαετίες.

Η ενιαία αγορά, η οποία αρχικά σχεδιάστηκε ως χώρος ελεύθερων συναλλαγών χωρίς δασμολογικούς ή μη δασμολογικούς φραγμούς μεταξύ των μελών της, μετεξελίχθηκε σε κάτι πολύ ευρύτερο. Κατάφερε να γίνει η μεγαλύτερη ολοκληρωμένη ενιαία αγορά στον κόσμο 1 , παραμένοντας, παράλληλα, μια από τις πλέον εξωστρεφείς. Ωστόσο, η ενιαία αγορά είναι κάτι πολύ περισσότερο από ένα νομικό πλαίσιο ή μια συνηθισμένη αγορά· είναι ένας χώρος ελευθερίας, προόδου, ευκαιριών, ανάπτυξης, κοινής ευημερίας και ανθεκτικότητας, αλλά και ένα μέσο γεωπολιτικής προβολής.

Είναι σημαντικό όχι μόνο να αναλογιστούμε τα πολυάριθμα επιτεύγματα που θεωρούμε πλέον δεδομένα στην καθημερινή μας ζωή, αλλά και να αναγνωρίσουμε ότι η ενιαία αγορά αποτελεί πολύτιμο ζωντανό περιουσιακό στοιχείο, το οποίο πρέπει να διαφυλάσσουμε και να βελτιώνουμε συνεχώς.

Η ενιαία αγορά πρέπει να εξακολουθήσει να ανταποκρίνεται στις νέες προκλήσεις 2 , όπως επισημάνθηκε, μεταξύ άλλων, από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο στο ψήφισμά του για την 30ή επέτειο της ενιαίας αγοράς 3 . Απαιτείται συλλογική προσπάθεια προκειμένου να διατηρηθεί και να εμβαθυνθεί η ενιαία αγορά, να αξιοποιηθεί πλήρως το δυναμικό της, να διασφαλιστούν ίσοι όροι ανταγωνισμού τόσο στο εσωτερικό της όσο και σε παγκόσμιο επίπεδο και να εξασφαλιστεί ότι στηρίζει την ευημερία της ΕΕ μέσω της μακροπρόθεσμης ανταγωνιστικότητας και παραγωγικότητας, όπως ζητήθηκε από το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο 4 . Η ενιαία αγορά είναι ένας κοινός χώρος που προσελκύει επενδύσεις από πηγές εντός και εκτός της ΕΕ, και διέπεται από προβλέψιμο και απλό ρυθμιστικό πλαίσιο.

Απαιτούνται κοινές προσπάθειες προκειμένου να επιβληθούν οι ισχύοντες κανόνες, να αρθούν οι φραγμοί και να διερευνηθούν τομείς για περαιτέρω ολοκλήρωση της ενιαίας αγοράς. Τα δυνητικά οφέλη είναι ιδιαίτερα σημαντικά: εκτιμάται ότι η άρση των φραγμών σε επίπεδο κρατών μελών στην ενιαία αγορά αγαθών και υπηρεσιών θα μπορούσε από μόνη της να προσθέσει 713 δισ. ευρώ στην οικονομία έως το τέλος του 2029 5 .

2.Η ΕΝΙΑΙΑ ΑΓΟΡΑ ΣΤΟ ΕΠΙΚΕΝΤΡΟ ΤΟΥ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟΥ ΕΓΧΕΙΡΗΜΑΤΟΣ ΓΙΑ 30 ΧΡΟΝΙΑ

2.1. Βελτίωση της ζωής των πολιτών και των επιχειρήσεων, στήριξη της πράσινης και της ψηφιακής μετάβασης

Η ελεύθερη κυκλοφορία των προσώπων, των εμπορευμάτων, των υπηρεσιών και των κεφαλαίων παρέχει στους Ευρωπαίους και στις Ευρωπαίες πρόσβαση στο μεγαλύτερο δυνατό εύρος προϊόντων, υπηρεσιών, εμπειριών, ιδεών, πολιτισμών και γλωσσών. Η δυνατότητα αυτή ωφελεί καθημερινά πάνω από 440 εκατομμύρια πολίτες σε ολόκληρη την ήπειρο. Η ενιαία αγορά αποτελεί πρωτίστως ένα μέσο για την ενίσχυση της ευημερίας των ανθρώπων.

Χάρη στην κατάργηση των πρόσθετων τελών περιαγωγής μπορούμε να μένουμε σε επαφή με την οικογένεια και τους φίλους μας όταν ταξιδεύουμε οπουδήποτε στην Ευρώπη. Τα καταναλωτικά προϊόντα και τα τρόφιμα που κυκλοφορούν στην ενιαία αγορά, είτε αγοράζονται διαδικτυακά είτε εκτός διαδικτύου, έχουν καταστεί ασφαλέστερα, ενώ τα επικίνδυνα προϊόντα ανακαλούνται από την αγορά. Ο φορτιστής κοινού τύπου για τις ηλεκτρονικές συσκευές θα μειώσει τα ηλεκτρονικά απόβλητα και την ταλαιπωρία των καταναλωτών, οι οποίοι θα εξοικονομούν 250 εκατ. ευρώ ετησίως. Ο Ενιαίος Ευρωπαϊκός Χώρος Μεταφορών καθιστά εφικτή την οικονομικά προσιτή μεταφορά των ταξιδιωτών και των εμπορευμάτων εντός της ΕΕ. Τα άρτια δικαιώματα των επιβατών κατοχυρώνουν την αποζημίωσή μας σε περίπτωση που διαταραχθούν τα ταξιδιωτικά μας σχέδια. Οι επιχειρήσεις και οι πολίτες μπορούν να πραγματοποιούν πληρωμές εξίσου εύκολα σε διασυνοριακό όσο και σε εγχώριο επίπεδο. Οι καταναλωτές που υποβάλλουν αίτηση για χορήγηση πίστωσης μπορούν να είναι σίγουροι ότι θα λάβουν καλύτερη προστασία.

Η ενιαία αγορά διευκολύνει επίσης τη ζωή, τις σπουδές, την εργασία και τη συνταξιοδότηση σε άλλο κράτος μέλος. Το πρόγραμμα Erasmus έχει δώσει τη δυνατότητα σε σχεδόν 13 εκατομμύρια νέους και νέες να σπουδάσουν και να εργαστούν στο εξωτερικό. Η ενιαία αγορά έχει διευρύνει τους ορίζοντες και τις ευκαιρίες των Ευρωπαίων επαγγελματιών, των οποίων τα επαγγελματικά προσόντα αναγνωρίζονται ευκολότερα. Χάρη στον συντονισμό των κανόνων κοινωνικής ασφάλισης, εκατομμύρια Ευρωπαίοι και Ευρωπαίες μπορούν να συνεχίσουν να απολαμβάνουν τα δικαιώματά τους όσον αφορά τις συντάξεις και την υγειονομική περίθαλψη όταν ζουν στο εξωτερικό, ενώ οι κανόνες για την υγεία και την ασφάλεια στην εργασία εγγυώνται θεμιτό ανταγωνισμό και υψηλά πρότυπα για όλους και όλες, οπουδήποτε και αν εργάζονται 6 .

Η ενιαία αγορά αποτελεί ισχυρό καταλύτη για την επιτάχυνση της πράσινης μετάβασης, σύμφωνα με την Ευρωπαϊκή Πράσινη Συμφωνία. Τα πρότυπα προϊόντων που καθορίζονται ομοιόμορφα σε επίπεδο ΕΕ διασφαλίζουν τη συμμόρφωση με τους κανόνες για το περιβάλλον και την ασφάλεια, καθώς και την τήρηση των απαιτήσεων ενεργειακής απόδοσης. Η αγορακεντρική προσέγγιση του συστήματος εμπορίας εκπομπών της ΕΕ (ΣΕΔΕ) μειώνει τις εκπομπές με οικονομικά αποδοτικό τρόπο, ενώ τα έσοδα που παράγει μπορούν να στηρίξουν τη μετάβαση σε καθαρότερη παραγωγή και να τονώσουν την καινοτομία.

Η ενοποιημένη ενωσιακή αγορά ενέργειας είναι ο πλέον οικονομικά αποδοτικός τρόπος για να εξασφαλιστεί ο βιώσιμος, ασφαλής και οικονομικά προσιτός ενεργειακός εφοδιασμός των πολιτών της ΕΕ. Την τελευταία δεκαετία οι σημαντικές προσπάθειες που καταβλήθηκαν για την περαιτέρω ενοποίηση των αγορών ηλεκτρικής ενέργειας στην Ευρώπη απέφεραν σημαντικά οφέλη, τα οποία εκτιμάται ότι ανέρχονται σε περίπου 34 δισ. ευρώ ετησίως για τους καταναλωτές, καθώς κατέστη δυνατό το διασυνοριακό εμπόριο μεταξύ των κρατών μελών και βελτιώθηκε η ασφάλεια του εφοδιασμού σε ευρύτερη γεωγραφική περιοχή 7 . Σ’ ένα περιβάλλον συχνών διακοπών του εφοδιασμού, η ενιαία αγορά έχει συμβάλει στο να διασφαλιστεί ότι η ενέργεια, ιδίως το φυσικό αέριο, θα κατευθύνεται εκεί όπου είναι περισσότερο αναγκαία. Η περιφερειακή συνεργασία και αλληλεγγύη ήταν καταλυτικές για την ανθεκτικότητα του ενεργειακού συστήματος της ΕΕ. Ο κανονισμός για τα διευρωπαϊκά δίκτυα ενέργειας (ΔΕΔ-Ε) έχει συμβάλει σημαντικά στην εδραιωμένη ασφάλεια του εφοδιασμού χάρη στη διασύνδεση των ενεργειακών συστημάτων των κρατών μελών μέσω έργων κοινού ενδιαφέροντος (ΕΚΕ). Ταυτόχρονα, η πρόσφατη ενεργειακή κρίση ανέδειξε μια σειρά ελλείψεων τις οποίες η ΕΕ κλήθηκε να αντιμετωπίσει.

Τα επόμενα έτη, η ενιαία αγορά πρέπει να εξελιχθεί προκειμένου να ανταποκριθεί στις προσδοκίες των πολιτών για ανθρωποκεντρική ψηφιακή μετάβαση και για αγορές που να καθιστούν τις βιώσιμες επιλογές οικονομικά προσιτές και ελκυστικές. Η πράξη για τις ψηφιακές υπηρεσίες θα διασφαλίσει, αφενός, ότι οι διαδικτυακές επιχειρήσεις μπορούν να ασκούν τη δραστηριότητά τους σε ολόκληρη την Ευρώπη με βάση μία και μόνο δέσμη άμεσα εφαρμοστέων κανόνων και, αφετέρου, ότι οι πολίτες μπορούν να χρησιμοποιούν με ασφάλεια τις διαδικτυακές πλατφόρμες και τις υπηρεσίες ηλεκτρονικού εμπορίου οπουδήποτε στην ΕΕ, και προστατεύονται από το παράνομο περιεχόμενο, την παραπληροφόρηση και τον κυβερνοεκφοβισμό. Η πράξη για τις ψηφιακές αγορές θα διασφαλίσει δίκαιες και διεκδικήσιμες αγορές στον ψηφιακό τομέα, ώστε οι πλατφόρμες να μην μπορούν να κάνουν κατάχρηση του ρόλου τους ως ρυθμιστών της πρόσβασης στην ενιαία αγορά. Οι εναρμονισμένοι κανόνες, σε τομείς όπως τα οπτικοακουστικά μέσα και τα δικαιώματα πνευματικής ιδιοκτησίας, στηρίζουν την πολιτιστική πολυμορφία και την πολυφωνία των μέσων ενημέρωσης στο ψηφιακό περιβάλλον. Με την πράξη για τη διακυβέρνηση δεδομένων, που έχει ήδη εγκριθεί, και την πράξη για τα δεδομένα, που βρίσκεται σε προχωρημένο στάδιο διαπραγματεύσεων, η ΕΕ οικοδομεί μια πραγματική ενιαία αγορά δεδομένων, καθώς δημιουργεί ευκαιρίες για όλους τους οικονομικούς παράγοντες και αναδεικνύει την Ευρώπη σε παγκόσμια πρωτοπόρο όσον αφορά την ευέλικτη ως προς την αξιοποίηση δεδομένων οικονομία. Δημιουργούμε επίσης ενιαία αγορά κυβερνοασφάλειας, θεσπίζοντας, μεταξύ άλλων, απαιτήσεις κυβερνοασφάλειας για κάθε συνδέσιμο προϊόν, λογισμικό ή υλισμικό.

Η ΕΕ έχει δημιουργήσει ψηφιακά εργαλεία για την ομαλότερη λειτουργία της ενιαίας αγοράς. Κατά τη διάρκεια της πανδημίας, η Επιτροπή ανέπτυξε γρήγορα ένα ψηφιακό πιστοποιητικό COVID για να διευκολύνει την ελεύθερη κυκλοφορία, παρέχοντας στους πολίτες και τους κατοίκους της ΕΕ τη δυνατότητα να αποδεικνύουν με ψηφιακά μέσα ότι είτε είχαν εμβολιαστεί κατά της COVID-19 είτε είχαν υποβληθεί σε τεστ με αρνητικό αποτέλεσμα είτε είχαν αναρρώσει από τη νόσο αυτή.

Τα ψηφιακά εργαλεία μειώνουν τον διοικητικό φόρτο και δημιουργούν συνθήκες διαφάνειας για τους πολίτες και τις επιχειρήσεις. Αν επιθυμούν να μάθουν περισσότερα για τα δικαιώματά τους και τις ευκαιρίες που τους παρέχονται, μπορούν να επισκεφθούν τη δικτυακή πύλη «Η Ευρώπη σου», αξιοποιώντας τη συγκεκριμένη υπηρεσία μίας στάσης για την ενημέρωσή τους. Όσοι αναζητούν συμβουλές για προβλήματα σχετικά με την ενιαία αγορά μπορούν να χρησιμοποιήσουν την υπηρεσία «Η Ευρώπη σου — Συμβουλές» και το SOLVIT, που βοηθούν τις επιχειρήσεις ή τους ιδιώτες που θίγονται από παραβάσεις του δικαίου της ΕΕ να επιλύουν τις διαφορές και να επιτυγχάνουν την εξωδικαστική επίλυση διαφορών, αφού τους δίνουν τη δυνατότητα να υπερβούν τυχόν εμπόδια. Για τη βελτίωση του επιχειρηματικού περιβάλλοντος, το SOLVIT θα επικεντρώσει τις προσπάθειές του στην παροχή βοήθειας στις μικρές και μεσαίες επιχειρήσεις (ΜΜΕ) ώστε να αξιοποιούν με τον καλύτερο δυνατό τρόπο τις ευκαιρίες που προσφέρει η ενιαία αγορά. Το σύστημα πληροφόρησης για την εσωτερική αγορά (IMI) 8 , το οποίο συνδέει χιλιάδες δημόσιες διοικήσεις, διευκολύνει τη μεταξύ τους διασυνοριακή διοικητική επικοινωνία και επιλύει προβλήματα. Με την πάροδο του χρόνου, το ΙΜΙ διευρύνεται συνεχώς, καλύπτοντας πλέον 19 τομείς πολιτικής 9 . Συνολικά, τα στοιχεία αυτά δημιουργούν ένα πραγματικό «γραφείο υποστήριξης της ενιαίας αγοράς», προς όφελος τόσο των επιχειρήσεων όσο και των διοικήσεων.

Το τεχνικό σύστημα «μόνον άπαξ» (OOTS) θα διασφαλίζει ότι, όταν επιχείρηση ή ιδιώτης υποβάλλει έγγραφο σε δημόσια διοίκηση μία φορά, το έγγραφο μπορεί να διαβιβαστεί με ασφάλεια σε άλλες δημόσιες διοικήσεις, έτσι ώστε η επιχείρηση ή ο ιδιώτης να μπορεί να ολοκληρώσει άλλες διαδικασίες χωρίς να χρειάζεται να υποβάλει το εν λόγω έγγραφο εκ νέου. Όλα αυτά τα εργαλεία είναι προσβάσιμα μέσω της ενιαίας ψηφιακής πύλης της ΕΕ. Επιπλέον, το ευρωπαϊκό πορτοφόλι ψηφιακής ταυτότητας 10 θα παρέχει στους πολίτες και τις επιχειρήσεις τυποποιημένα έγγραφα τα οποία θα μπορούν να χρησιμοποιούν με ασφάλεια οπουδήποτε στην ΕΕ για την ταυτοποίησή τους και την παροχή βασικών πληροφοριών, π.χ. διπλώματα που πιστοποιούν επαγγελματικά προσόντα ή έγγραφα σχετικά με την υγειονομική περίθαλψη και την κοινωνική ασφάλιση. Επιπλέον, στο πλαίσιο υλοποίησης της φιλοδοξίας για την ψηφιακή δεκαετία 11 , η ΕΕ έχει ως στόχο την παροχή όλων των βασικών δημόσιων υπηρεσιών διαδικτυακά έως το 2030.

2.2. Τόνωση της οικονομίας

Η ενιαία αγορά —η μεγαλύτερη ενοποιημένη αγορά στον κόσμο— υπερέβη κάθε προσδοκία από μακροοικονομική άποψη. Αντιπροσωπεύοντας το 18 % του παγκόσμιου ΑΕΠ 12 , αποτελεί εφαλτήριο για τις επιχειρήσεις που παρέχουν τα αγαθά και τις υπηρεσίες τους σε πάνω από 440 εκατομμύρια πολίτες της ΕΕ σε ολόκληρη την ήπειρο. Φιλοξενεί 23 εκατομμύρια επιχειρήσεις 13 που απασχολούν σχεδόν 128 εκατομμύρια άτομα 14 . Η ενιαία αγορά έχει αποφέρει πολύ σημαντικά οικονομικά οφέλη, με αποτέλεσμα η ΕΕ να έχει ΑΕΠ που είναι, μακροπρόθεσμα, έως και 9 % υψηλότερο απ’ ό,τι αν δεν υπήρχε η ενιαία αγορά 15 . Η ενοποίηση αυτή αποτέλεσε και εξακολουθεί να αποτελεί θεμελιώδη πηγή ανάπτυξης και δημιουργίας θέσεων εργασίας 16 . Ενώ η συνολική απασχόληση στην ΕΕ αυξήθηκε κατά 5,5 % την περίοδο 2000-2014, ο αριθμός των θέσεων εργασίας που συνδέονται με διασυνοριακές υπηρεσίες 17 σχεδόν διπλασιάστηκε κατά το ίδιο διάστημα (από 5,6 σε 10,9 εκατομμύρια) 18 . Ο όγκος του εμπορίου αγαθών και υπηρεσιών μεταξύ των κρατών μελών σε σύγκριση με το μέγεθος της οικονομίας της ΕΕ έχει σχεδόν διπλασιαστεί τα τελευταία 30 έτη. Σύμφωνα με ερευνητές, η οικονομική ολοκλήρωση στην Ευρώπη είναι πιο προχωρημένη από ρυθμιστική άποψη απ’ ό,τι π.χ. στις Ηνωμένες Πολιτείες 19 .

Επιπλέον, η ενιαία αγορά αποτελεί σημαντικό όχημα για τη χρηματοπιστωτική ολοκλήρωση στην Ευρώπη και έχει καίρια σημασία για την οικονομική και νομισματική ένωση. Διευκολύνει τις επιχειρήσεις να αντλούν χρήματα και καθιστά την Ευρώπη ελκυστικότερο τόπο για επενδύσεις 20 . Τις τελευταίες δεκαετίες, οι ενδοενωσιακές συμμετοχές σε άμεσες ξένες επενδύσεις και σε επενδύσεις χαρτοφυλακίου συνέχισαν να αυξάνονται — το δεύτερο τρίμηνο του 2021 ήταν σχεδόν πενταπλάσιες και τετραπλάσιες, αντίστοιχα, σε σύγκριση με τις αρχές του 2002. Στο πλαίσιο του σχεδίου δράσης για την Ένωση Κεφαλαιαγορών, έχουν δρομολογηθεί διάφορες πρωτοβουλίες για την ολοκλήρωση της ενιαίας αγοράς κεφαλαίων. Πιο πρόσφατα, τον Δεκέμβριο του 2022, στο πλαίσιο της Ένωσης Κεφαλαιαγορών, η Επιτροπή υπέβαλε πρόταση για τη μείωση της γραφειοκρατίας που αντιμετωπίζουν οι εταιρείες, ιδίως οι ΜΜΕ, κατά την άντληση κεφαλαίων από τα χρηματιστήρια, καθώς και πρόταση για την αντιμετώπιση των διαρθρωτικών φραγμών μέσω της εναρμόνισης βασικών πτυχών της νομοθεσίας περί αφερεγγυότητας των εταιρειών. Ωστόσο, πρέπει να γίνουν πολύ περισσότερα για την ενοποίηση των εθνικών κεφαλαιαγορών. Τα ολοκληρωμένα και αξιόπιστα συστήματα πληρωμών στηρίζουν τη λειτουργία της ενιαίας αγοράς και, ως εκ τούτου, συμβάλλουν στην ανταγωνιστικότητα της ΕΕ.

Τα κοινωνικά οφέλη της ενιαίας αγοράς όσον αφορά την απασχόληση είναι επίσης σημαντικά, καθώς έως και 56 εκατομμύρια θέσεις εργασίας στην ΕΕ εξαρτώνται από το ενδοενωσιακό εμπόριο. Ο αριθμός των μετακινούμενων εργαζομένων της ΕΕ αυξάνεται σταθερά τα τελευταία 30 χρόνια χάρη επίσης σε προγράμματα όπως το EURES 21 και σε πολιτικές που αποσκοπούν στη βελτίωση της αναγνώρισης των επαγγελματικών προσόντων και των δεξιοτήτων. Το ενωσιακό μοντέλο κοινωνικής οικονομίας της αγοράς βασίζεται σε υψηλά κοινωνικά πρότυπα, όπως κατοχυρώνονται στον ευρωπαϊκό πυλώνα κοινωνικών δικαιωμάτων. Προωθεί τις ίσες ευκαιρίες και την πρόσβαση στην αγορά εργασίας, τους δίκαιους όρους εργασίας και την κοινωνική προστασία, την ένταξη και την πολυμορφία (π.χ. όσον αφορά την απόσπαση εργαζομένων 22 , την ισορροπία μεταξύ επαγγελματικής και ιδιωτικής ζωής 23 , τους επαρκείς κατώτατους μισθούς 24 και τη μισθολογική διαφάνεια). Με τη σειρά του, αυτό το κοινωνικό πλαίσιο συμβάλλει στην εξασφάλιση ίσων όρων ανταγωνισμού στην ενιαία αγορά.

Χάρη στην ενιαία αγορά μπόρεσε επίσης να αναπτυχθεί περαιτέρω η κοινωνική οικονομία, με περίπου 2,8 εκατομμύρια οντότητές της στην Ευρώπη να απασχολούν περίπου 13,6 εκατομμύρια άτομα 25 . Τον Δεκέμβριο του 2021 η Επιτροπή ενέκρινε σχέδιο δράσης για την κοινωνική οικονομία 26 , με συγκεκριμένες δράσεις που πρέπει να υλοποιηθούν έως το 2030. Φέτος θα εγκριθεί δέσμη μέτρων για την κοινωνική οικονομία, συμπεριλαμβανομένης νομοθετικής πρωτοβουλίας για τις διασυνοριακές δραστηριότητες των ενώσεων στην ενιαία αγορά.

Η ενιαία αγορά έχει συμβάλει σημαντικά στη διευκόλυνση της προοδευτικής οικονομικής σύγκλισης προς τα πάνω εντός της ΕΕ μετά τις διαδοχικές διευρύνσεις. Αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι η ενιαία αγορά έχει δημιουργήσει ίσους όρους ανταγωνισμού για τις επιχειρήσεις σε ολόκληρη την ΕΕ, διευκολύνοντάς τες να δραστηριοποιούνται σε διασυνοριακό επίπεδο και να ανταγωνίζονται επί ίσοις όροις. Επομένως, αυξήθηκε το διασυνοριακό εμπόριο και οι επενδύσεις, κάτι που με τη σειρά του συνέβαλε στην τόνωση της οικονομικής μεγέθυνσης και στη δημιουργία θέσεων εργασίας 27 . Η κοινωνική και οικονομική συνοχή έχει καίρια σημασία για τη λειτουργία της ενιαίας αγοράς, όπως αναγνωρίστηκε στην ιδρυτική πράξη της πριν από 30 χρόνια. Η πολιτική συνοχής στηρίζει την αρμονική ανάπτυξη των ευρωπαϊκών περιφερειών, παρέχοντάς τους τη δυνατότητα να συμβάλλουν στην ενιαία αγορά και να αξιοποιούν τα οφέλη της συμμετοχής τους σε αυτή. Η ενιαία αγορά, αυξάνοντας τις ευκαιρίες οικονομικής δραστηριότητας, έδωσε τη δυνατότητα στις χώρες χαμηλότερου εισοδήματος να συγκλίνουν προς τις χώρες υψηλότερου εισοδήματος και συνέβαλε στη δημιουργία περισσότερων θέσεων εργασίας, μειώνοντας έτσι την ανεργία. Η ενιαία αγορά στήριξε την ανταγωνιστικότητα των ευρωπαϊκών επιχειρήσεων 28 , με αποτέλεσμα τη βελτίωση των προϊόντων και τη μείωση των τιμών για τους καταναλωτές 29 . Επιπλέον, κατέστησε τις αξιακές αλυσίδες στην ΕΕ ενοποιημένες και διασυνδεδεμένες σε μεγάλο βαθμό. Για παράδειγμα, το οικοσύστημα της κινητικότητας και της αυτοκινητοβιομηχανίας δεν αποτελείται μόνο από μεγάλες εταιρείες παγκόσμιας φήμης, αλλά κυρίως από προμηθευτές εξαρτημάτων και δίκτυα πωλήσεων και επισκευών, και αντιπροσωπεύει συνολικά 1,8 εκατομμύρια επιχειρήσεις, το 99,7 % των οποίων είναι ΜΜΕ.

Η πολιτική ανταγωνισμού διαδραματίζει κομβικό ρόλο στη διατήρηση της εύρυθμης λειτουργίας των αγορών και στην αντιμετώπιση των σχετικών αδυναμιών της αγοράς στην Ευρώπη. Από τη δημιουργία της Ένωσης, η πολιτική ανταγωνισμού έχει βοηθήσει τις βιομηχανίες να καταστούν ισχυρότερες και ανταγωνιστικές σε παγκόσμιο επίπεδο και έχει διασφαλίσει ότι οι πολίτες της ΕΕ είναι οι τελικοί δικαιούχοι μιας άκρως ανταγωνιστικής κοινωνικής οικονομίας της αγοράς. Επιπλέον, η βάσει κανόνων επιβολή του δικαίου περί ανταγωνισμού παρέχει ασφάλεια δικαίου και προβλεψιμότητα σε όλες τις επιχειρήσεις που προσπαθούν να αξιοποιήσουν πλήρως την ενιαία αγορά της Ευρώπης.

2.3. Οικοδόμηση αντοχής και ανθεκτικότητας απέναντι σε κρίσεις

Οι πρόσφατες διαδοχικές κρίσεις κατέδειξαν την καίρια σημασία που έχει η ομαλή λειτουργία της ενιαίας αγοράς. Βασικές υπηρεσίες όπως η παροχή ενέργειας, νερού και υγείας, οι μεταφορές 30 και οι τηλεπικοινωνίες είναι καθοριστικές για τη διασφάλιση της ευημερίας των ανθρώπων, καθώς και για την ίδια την αντιμετώπιση των καταστάσεων έκτακτης ανάγκης. Οι υπηρεσίες αυτές πρέπει να παραμένουν λειτουργικές τόσο κατά τη διάρκεια μιας καταστροφής ή κρίσης όσο και μετά.

Όταν τα κράτη μέλη ενεργούν μεμονωμένα, κλείνοντας τα σύνορά τους ή εισάγοντας ενδοενωσιακές απαγορεύσεις στις εξαγωγές ιατρικού εξοπλισμού, σιτηρών ή πρώτων υλών, ασκούνται πιέσεις σε ολόκληρη τη λειτουργία της ενιαίας αγοράς, με αποτέλεσμα να απειλούνται η βιομηχανία, οι υπηρεσίες και οι επαγγελματίες και, τελικά, οι ίδιοι οι πολίτες. Παρότι η πανδημία COVID-19 οδήγησε αρχικά σε ελλείψεις βασικών προϊόντων και σε τεράστια κυκλοφοριακή συμφόρηση στα σύνορα που εμπόδισε την ελεύθερη κυκλοφορία των εργαζομένων σε θέσεις κρίσιμες σημασίας, η ενιαία αγορά άντεξε. Όταν η παγκόσμια ζήτηση για μάσκες και εμβόλια εκτοξεύτηκε, η ενιαία αγορά μάς βοήθησε να ξεπεράσουμε την απουσία διαφοροποιημένων πηγών εφοδιασμού και την έλλειψη ικανότητας παραγωγής προϊόντων ζωτικής σημασίας.

Αν και αρχικά οι εθνικές αρχές έθεσαν εμπόδια στην ελεύθερη ροή αγαθών, υπηρεσιών και προσώπων με μονομερείς ενέργειες και ασυντόνιστο τρόπο —κάτι που επηρέασε σημαντικά την οικονομική δραστηριότητα—, η Επιτροπή, με την υποστήριξη των κρατών μελών, παρενέβη για να εξαλείψει τα εμπόδια αυτά με πρωτοβουλίες όπως οι «πράσινες λωρίδες». Επιπλέον, η ΕΕ διατήρησε πλήρως ανοικτές τις αλυσίδες εφοδιασμού με τον υπόλοιπο κόσμο, βασιζόμενη σε μια ακμάζουσα βιομηχανία που επωφελείται από την ενιαία αγορά εδώ και δεκαετίες, και ενώνοντας δυνάμεις και ικανότητες σε ολόκληρη την Ευρώπη — από μεγάλες εταιρείες έως εξαιρετικά καινοτόμες και ανταγωνιστικές ΜΜΕ.

Από αυτές τις κρίσεις αντλήσαμε τα αναγκαία διδάγματα πολιτικής, αξιοποιώντας τα επιτεύγματά μας. Η Επιτροπή ίδρυσε την Αρχή Ετοιμότητας και Αντιμετώπισης Καταστάσεων Έκτακτης Υγειονομικής Ανάγκης (HERA) με στόχο την καλύτερη ανίχνευση, πρόληψη και αντιμετώπιση μελλοντικών διασυνοριακών καταστάσεων έκτακτης υγειονομικής ανάγκης. Η Επιτροπή πρότεινε επίσης ένα νέο μέσο αντιμετώπισης έκτακτων αναγκών στην ενιαία αγορά, προκειμένου να διασφαλιστεί ότι, σε μελλοντική κατάσταση κρίσης, η ενιαία αγορά θα παραμένει ανοικτή και δίκαιη και θα εξακολουθεί να διασφαλίζει τη διαθεσιμότητα εμπορευμάτων και υπηρεσιών που χρειάζονται περισσότερο οι άνθρωποι και οι επιχειρήσεις. Γενικότερα, η ΕΕ έχει εντείνει την ετοιμότητά της για καταστάσεις έκτακτης ανάγκης σε όλα τα επίπεδα μέσω του μηχανισμού πολιτικής προστασίας της Ένωσης 31 . Τέλος, η διασφάλιση της ανθεκτικότητας της ενιαίας αγοράς απαιτεί συντονισμένη προσέγγιση σε ενωσιακό επίπεδο έναντι των αυξανόμενων διασυνοριακών απειλών, ιδίως σε κρίσιμους τομείς και υποδομές που αναπτύσσονται και υλοποιούνται στο πλαίσιο της Ένωσης Ασφάλειας 32 .

Η καλύτερη ετοιμότητα συνεπάγεται επίσης καλύτερη ανθεκτικότητα. Η Επιτροπή σχεδίασε ένα σύστημα έγκαιρης προειδοποίησης (σύστημα παρακολούθησης SCAN) 33 με στόχο την παροχή τεκμηριωμένων στοιχείων για την άσκηση πολιτικής. Το σύστημα αυτό χρησιμοποιεί τελωνειακά δεδομένα σε σχεδόν πραγματικό χρόνο και εξετάζει τις ανώμαλες διακυμάνσεις των ποσοτήτων και των τιμών ώστε να εντοπίζονται πρόωρα σημάδια διαταραχών στην αλυσίδα εφοδιασμού. Άλλα πιθανά ενδεικτικά στοιχεία είναι, μεταξύ άλλων, η υπερβολική συγκέντρωση ορισμένων εισαγωγών από περιορισμένες ξένες πηγές, η ύπαρξη παγκόσμιων μοναδικών σημείων αποτυχίας στους κρίσιμους συντελεστές παραγωγής που πυροδοτούνται από στρατηγικές εξαρτήσεις, ή ενδείξεις περιορισμένης βιομηχανικής παραγωγικής ικανότητας της ΕΕ. Η πράξη για τα μικροκυκλώματα 34 , που προτάθηκε το 2022, και η ευρωπαϊκή πράξη για τις κρίσιμες πρώτες ύλες 35 , που εκδόθηκε παράλληλα με την παρούσα ανακοίνωση, θα συμβάλουν, αντίστοιχα, ώστε η ενωσιακή έρευνα παγκόσμιας κλάσης να μετασχηματιστεί σε βιομηχανική υπεροχή, μέσω επενδύσεων στην ευρωπαϊκή βιομηχανία και της προώθησης διεθνών εταιρικών σχέσεων, και να καθοριστεί ένα πλαίσιο προκειμένου να βελτιωθεί η πρόσβαση σε πρώτες ύλες εντός της ενιαίας αγοράς, να αυξηθεί η ευρωπαϊκή παραγωγική ικανότητα και να διαφοροποιηθούν οι εξωτερικές πηγές πρώτων υλών.

Το βιομηχανικό σχέδιο της Πράσινης Συμφωνίας για την εποχή των μηδενικών καθαρών εκπομπών 36 καθορίζει τις προκλήσεις που αντιμετωπίζει επί του παρόντος η ευρωπαϊκή βιομηχανία και, υπό αυτό το πρίσμα, προτείνει περαιτέρω μέτρα για την προώθηση της βιομηχανίας μηδενικών εκπομπών. Στο πλαίσιο του σχεδίου αυτού, η Επιτροπή πρότεινε την πράξη για τη βιομηχανία των μηδενικών καθαρών εκπομπών 37 και ενέκρινε προσωρινό πλαίσιο κρίσης και μετάβασης για τις κρατικές ενισχύσεις 38 , το οποίο καθορίζει στοχευμένα, προσωρινά και αναλογικά μέτρα με σκοπό την επιτάχυνση της ανταγωνιστικής μετάβασης της Ευρώπης σε μια οικονομία μηδενικών καθαρών εκπομπών, αποφεύγοντας παράλληλα τον κατακερματισμό της ενιαίας αγοράς. Επιπλέον, όπως ανακοινώθηκε στο βιομηχανικό σχέδιο της Πράσινης Συμφωνίας, η Επιτροπή προτίθεται να προτείνει ένα ευρωπαϊκό ταμείο κυριαρχίας πριν από το καλοκαίρι του 2023 με σκοπό να διατηρηθεί το ευρωπαϊκό προβάδισμα στις κρίσιμες και τις αναδυόμενες τεχνολογίες που σχετίζονται με την πράσινη και την ψηφιακή μετάβαση, καθώς και να διασφαλιστεί η συνοχή και να διαφυλαχθεί η ακεραιότητα της ενιαίας αγοράς.

2.4. Η ενιαία αγορά ως πόλος έλξης και γεωπολιτικό πλεονέκτημα στην παγκόσμια σκηνή

Τα οφέλη που αποφέρει η ενιαία αγορά αποτελούν σημαντική συνιστώσα της συνολικής ελκυστικότητας της ΕΕ ως πόλου ασφάλειας, σταθερότητας και ανοικτών αξιών. Η ΕΕ αντιπροσωπεύει περίπου το 14 % των παγκόσμιων εμπορευματικών συναλλαγών 39 . Πέραν των διαδοχικών διευρύνσεων κατά το διάστημα 1973-2007, τα μέλη της ΕΖΕΣ Ισλανδία, Λιχτενστάιν και Νορβηγία αποφάσισαν, τη δεκαετία του 1990, να δημιουργήσουν τον Ευρωπαϊκό Οικονομικό Χώρο από κοινού με την ΕΕ, επεκτείνοντας έτσι τις τέσσερις ελευθερίες της ενιαίας αγοράς στις χώρες τους. Πολλές χώρες των Δυτικών Βαλκανίων και της ανατολικής γειτονίας βλέπουν το μέλλον τους ως μέλη της Ένωσης και της ενιαίας αγοράς της. Η ΕΕ έχει αναλάβει ισχυρή δέσμευση να στηρίξει τα Δυτικά Βαλκάνια στην πορεία τους προς την ΕΕ.

Η ΕΕ αξιοποιεί επίσης κάθε ευκαιρία για να ενσωματώσει περαιτέρω την Ουκρανία στην ενιαία αγορά, π.χ. συνδέοντάς την με το δίκτυο ηλεκτρικής ενέργειας της ΕΕ, αναστέλλοντας τους εισαγωγικούς δασμούς στις ουκρανικές εξαγωγές προς την ΕΕ, δημιουργώντας λωρίδες αλληλεγγύης προκειμένου να βελτιωθεί η κυκλοφορία εμπορευμάτων και προσώπων, και επιτρέποντας στην Ουκρανία να συμμετάσχει στην ευρωπαϊκή ζώνη περιαγωγής με χρέωση εσωτερικού. Η Επιτροπή θα επικεντρωθεί με την Ουκρανία σε συμφωνηθείσες δράσεις προτεραιότητας 40 , όπως στον τομέα των δημόσιων συμβάσεων, της τυποποίησης, της βιομηχανικής συνεργασίας, των τεχνικών εμποδίων στο εμπόριο και της διαπίστωσης της συμμόρφωσης 41 , προκειμένου η Ουκρανία να ενσωματωθεί καλύτερα στην ενιαία αγορά. Ανάλογες προσπάθειες βρίσκονται σε εξέλιξη για την αντίστοιχη ενσωμάτωση της Μολδαβίας. Η ΕΕ συμπεριλαμβάνει επίσης την Ουκρανία και άλλες χώρες της Ανατολικής Εταιρικής Σχέσης σε ορισμένα βασικά προγράμματα της ΕΕ, όπως το πρόγραμμα για την ενιαία αγορά 42 .

Η ενιαία αγορά είναι επίσης δύναμη προβολής, ένας γεωπολιτικός μοχλός που ενισχύει τη θέση και την επιρροή της ΕΕ στον κόσμο. Αποτελεί την οικονομική ραχοκοκαλιά της διεθνούς διπλωματίας της ΕΕ. Αυτή η παγκόσμια επιρροή έχει καθοριστική σημασία υπό το πρίσμα των γεωπολιτικών εξελίξεων της τελευταίας 30ετίας και του εντεινόμενου παγκόσμιου ανταγωνισμού με άλλες οικονομίες ανάλογου μεγέθους. Για παράδειγμα, κατά τη διάρκεια της πανδημίας, η ταχεία ανάπτυξη και έγκριση εμβολίων στο πλαίσιο του αυστηρού ενωσιακού καθεστώτος φαρμάκων 43 έδωσε στην ΕΕ μια ισχυρή πλατφόρμα για να συμβάλει στην αντιμετώπιση της COVID-19 σε παγκόσμια κλίμακα.

Το μέγεθος και η ελκυστικότητα της ενιαίας αγοράς της ΕΕ ωθούν συχνά τις εταιρείες να επιλέγουν την εφαρμογή της ενωσιακής νομοθεσίας και προτύπων στις παγκόσμιες δραστηριότητές τους. Αυτό έδωσε τη δυνατότητα στην ΕΕ να συμβάλει στην παγκόσμια ευημερία και στους Στόχους Βιώσιμης Ανάπτυξης — επιτυγχάνοντας βιώσιμη μεγέθυνση, υψηλό επίπεδο κοινωνικής προστασίας, σεβασμό της ιδιωτικής ζωής και των θεμελιωδών δικαιωμάτων 44 και ισχυρή προστασία του περιβάλλοντος και των ανθρωπίνων δικαιωμάτων.

Από την άποψη αυτή, το ευρωπαϊκό σύστημα τυποποίησης αποτελεί ιδιαίτερη επιτυχία, καθώς τα εναρμονισμένα ευρωπαϊκά πρότυπα διαδραματίζουν ειδικό ρόλο που δίνει τη δυνατότητα στους οικονομικούς φορείς να αποδεικνύουν τη συμμόρφωσή τους με το δίκαιο της ΕΕ μέσω ενός προτύπου που ισχύει σε ολόκληρη την ενιαία αγορά. Όπως υποστηρίζεται στην πρόσφατη στρατηγική της ΕΕ για την τυποποίηση 45 , τα πρότυπα συμβάλλουν σημαντικά στην ψηφιακή και την πράσινη μετάβαση και μπορούν να δώσουν στην ΕΕ ηγετικό ρόλο σε παγκόσμιο επίπεδο, ιδίως όσον αφορά τις στρατηγικές τεχνολογίες. Τα πρότυπα μπορούν επίσης να συμβάλουν σε μια πιο συμπεριληπτική κοινωνία, διασφαλίζοντας προσβασιμότητα σ’ ένα φάσμα προϊόντων και υπηρεσιών καθημερινής χρήσης. Τα διεθνή πρότυπα διαδραματίζουν επίσης σημαντικό ρόλο όχι μόνο για την άρση των τεχνικών εμποδίων στο εμπόριο, αλλά και για τη διευκόλυνση της πρόσβασης των επιχειρήσεων της ΕΕ στη διεθνή αγορά. Με τον εντεινόμενο γεωπολιτικό ρόλο των προτύπων, η ενισχυμένη δέσμευση της ΕΕ στις διαδικασίες ανάπτυξης διεθνών προτύπων είναι επίσης καθοριστική για τη διατήρηση των ενωσιακών αξιών και συμφερόντων. Για τον σκοπό αυτό, η Επιτροπή διεξάγει στρατηγικούς διαλόγους με βασικούς εμπορικούς εταίρους, όπως οι ΗΠΑ, η Ιαπωνία ή η Ινδία. 

Η ενιαία αγορά έδωσε την ευκαιρία στην ΕΕ να καταστεί εμπορική δύναμη, δημιουργώντας ευκαιρίες για τις επιχειρήσεις της ΕΕ στο εξωτερικό, προβάλλοντας τους κανόνες και τις αξίες μας, συνδέοντας την ΕΕ με πόλους ανάπτυξης σε ολόκληρο τον κόσμο, διασφαλίζοντας τις εισροές που χρειαζόμαστε και παρέχοντας στήριξη σε άλλους παράγοντες με σκοπό την επίτευξη των στόχων βιωσιμότητας. Η ΕΕ είναι ο υπ’ αριθμόν ένα εμπορικός εταίρος για 53 χώρες ανά τον κόσμο, οι οποίες αντιπροσωπεύουν από κοινού το 48 % του παγκόσμιου ΑΕΠ. Η ενιαία αγορά παρέχει μόχλευση προκειμένου να διασφαλιστεί ότι ο ανοικτός χαρακτήρας της ΕΕ συμβαδίζει με την τήρηση των ενωσιακών κανόνων, για παράδειγμα την αντιμετώπιση των στρεβλώσεων που προκαλούνται από ξένες επιδοτήσεις 46 , την απαγόρευση προϊόντων καταναγκαστικής εργασίας 47 ή την εφαρμογή περιβαλλοντικά/κοινωνικά μη βιώσιμων πρακτικών. Επιπλέον, η ικανότητα της ΕΕ να χρησιμοποιεί οικονομικά εργαλεία, όπως κυρώσεις και περιοριστικά μέτρα, με σκοπό την τήρηση της διεθνούς τάξης που βασίζεται σε κανόνες εξαρτάται από μια εύρυθμα λειτουργούσα ενιαία αγορά με κομβικό ρόλο στην παγκόσμια οικονομία.

3. Η ΕΝΔΕΔΕΙΓΜΕΝΗ ΠΟΡΕΙΑ ΠΡΟΣ ΤΑ ΕΜΠΡΟΣ — ΠΕΡΑΙΤΕΡΩ ΟΛΟΚΛΗΡΩΣΗ ΤΗΣ ΕΝΙΑΙΑΣ ΑΓΟΡΑΣ

Οι επέτειοι είναι μια ευκαιρία όχι μόνο να ανατρέξουμε στα επιτεύγματα του παρελθόντος, αλλά και να καθορίσουμε τις προσδοκίες και τους στόχους για το μέλλον. Σ’ ένα ταχέως μεταβαλλόμενο περιβάλλον, πρέπει να συνεχιστούν οι προσπάθειες για να βελτιωθεί η επιβολή των κανόνων της ενιαίας αγοράς και να καλλιεργηθεί ο από κοινού ενστερνισμός της ενιαίας αγοράς σε ενωσιακό και εθνικό επίπεδο. Επίσης, οι κανόνες πρέπει, όπου είναι αναγκαίο, να εξακολουθήσουν να προσαρμόζονται στα νέα προϊόντα, υπηρεσίες και επιχειρηματικά μοντέλα που θα συμβάλουν στην υλοποίηση της πράσινης και της ψηφιακής μετάβασης.

Μια πλήρως λειτουργική ενιαία αγορά αποτελεί το βασικό θεμέλιο της μακροπρόθεσμης ανταγωνιστικότητας της ΕΕ. Η ανακοίνωση της Επιτροπής για την ανταγωνιστικότητα 48 , η οποία δημοσιεύεται μαζί με την παρούσα ανακοίνωση, καθορίζει δράσεις που διασφαλίζουν, αφενός, ένα προβλέψιμο, συνεκτικό και απλουστευμένο κανονιστικό πλαίσιο ευνοϊκό προς τη μακροπρόθεσμη ανταγωνιστικότητα και, αφετέρου, τη διαθεσιμότητα των δεξιοτήτων που απαιτούνται για την πράσινη και την ψηφιακή μετάβαση και για την οικονομική ανάπτυξη, ενώ επιταχύνουν και βελτιώνουν την πρόσβαση σε χρηματοδότηση.

Στο μέλλον, η Επιτροπή θα συνεργαστεί με όλα τα επίπεδα διακυβέρνησης και με όλα τα ενδιαφερόμενα μέρη για την πλήρη αξιοποίηση του δυναμικού της ενιαίας αγοράς, ώστε να αποτελέσει στέρεη βάση για μακροπρόθεσμη βιώσιμη ανταγωνιστικότητα. Στο πλαίσιο αυτό, η παρούσα ανακοίνωση επικεντρώνεται σε δύο βασικούς τομείς για περαιτέρω δράση:

·επιβολή των υφιστάμενων κανόνων της ενιαίας αγοράς και άρση των φραγμών σε επίπεδο κρατών μελών, ιδίως των φραγμών στη διασυνοριακή παροχή υπηρεσιών και στα βιομηχανικά οικοσυστήματα με το μεγαλύτερο δυναμικό οικονομικής ολοκλήρωσης (λιανικό εμπόριο, κατασκευές, τουρισμός, επιχειρηματικές υπηρεσίες και ανανεώσιμες πηγές ενέργειας)·

·συνέχιση της προώθησης της πράσινης και της ψηφιακής διάστασης της ενιαίας αγοράς ως πηγής καινοτομίας, ανάπτυξης και ανταγωνιστικότητας.

3.1. Επιβολή των κανόνων της ενιαίας αγοράς και άρση των φραγμών σε επίπεδο κρατών μελών

Οι πολίτες και οι επιχειρήσεις μπορούν να επωφεληθούν πλήρως από την ενιαία αγορά μόνο όταν οι κανόνες της ΕΕ εφαρμόζονται και επιβάλλονται σωστά 49 . Η διασφάλιση της ορθής καθημερινής εφαρμογής των κανόνων της ενιαίας αγοράς αποτελεί συλλογική ευθύνη της Επιτροπής και των κρατών μελών. Ειδικότερα, η ορθή εφαρμογή των κανονιστικών ρυθμίσεων βασίζεται στις προσπάθειες των εθνικών αρχών προκειμένου οι ρυθμίσεις αυτές να παράγουν πλήρως αποτελέσματα.

Η ορθή και έγκαιρη μεταφορά της νομοθεσίας της ΕΕ στο εθνικό δίκαιο είναι καίριας σημασίας για να διασφαλιστεί ότι η νομοθεσία για την ενιαία αγορά επιτυγχάνει τα επιδιωκόμενα αποτελέσματά της. Το μέσο έλλειμμα μεταφοράς των οδηγιών για την ενιαία αγορά στο εθνικό δίκαιο 50 υπερβαίνει πλέον το όριο του 1 % που είχε ορίσει το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο τον Μάρτιο του 2007. Μόνο πέντε κράτη μέλη έχουν επιτύχει τον συμφωνηθέντα στόχο (βλ. γράφημα 3). Οι οδηγίες πρέπει επίσης να μεταφέρονται και να εφαρμόζονται ορθά στην πράξη, με ιδιαίτερη έμφαση σε ζητήματα αδικαιολόγητου κανονιστικού υπερθεματισμού. Εν προκειμένω, τα κράτη μέλη πρέπει να βελτιώσουν σημαντικά την κατάσταση που επικρατεί (βλ. γράφημα 4).