13.6.2018   

EL

Επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης

C 204/95

—

έχοντας υπόψη τις Συνθήκες, και ιδίως τα άρθρα 2, 3, 4 και 6 της Συνθήκης για την Ευρωπαϊκή Ένωση (ΣΕΕ),

—

έχοντας υπόψη τον Χάρτη των Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της Ευρωπαϊκής Ένωσης,

—

έχοντας υπόψη το Σύνταγμα της Δημοκρατίας της Πολωνίας,

—

έχοντας υπόψη την Ευρωπαϊκή Σύμβαση των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου (ΕΣΔΑ) και τη νομολογία του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων,

—

έχοντας υπόψη την ανακοίνωση της Επιτροπής, της 11ης Μαρτίου 2014, με τίτλο «Ένα νέο πλαίσιο της ΕΕ για την ενίσχυση του κράτους δικαίου» (COM(2014)0158),

—

έχοντας υπόψη τη συζήτηση στην ολομέλειά του, στις 19 Ιανουαρίου 2016, σχετικά με την κατάσταση στην Πολωνία,

—

έχοντας υπόψη το ψήφισμά του, της 13ης Απριλίου 2016, σχετικά με την κατάσταση στην Πολωνία (1),

—

έχοντας υπόψη τη γνώμη της Επιτροπής, που εγκρίθηκε την 1η Ιουνίου 2016, σχετικά με το κράτος δικαίου στην Πολωνία,

—

έχοντας υπόψη τη σύσταση της Επιτροπής, της 27ης Ιουλίου 2016, σχετικά με το κράτος δικαίου στην Πολωνία,

—

έχοντας υπόψη την από 6ης Ιουνίου 2016 γνωμοδότηση εμπειρογνωμόνων του Συμβουλίου της Ευρώπης σχετικά με τα τρία νομοσχέδια για τα πολωνικά δημόσια μέσα ενημέρωσης,

—

έχοντας υπόψη τη γνωμοδότηση της Επιτροπής της Βενετίας, της 11ης Μαρτίου 2016, σχετικά με τις τροποποιήσεις στον νόμο της 25ης Ιουνίου 2015 περί του Συνταγματικού Δικαστηρίου της Πολωνίας,

—

έχοντας υπόψη τη γνωμοδότηση της Επιτροπής της Βενετίας, της 13ης Ιουνίου 2016, σχετικά με τον νόμο της 15ης Ιανουαρίου 2016 για την τροποποίηση του νόμου περί αστυνομίας και ορισμένων άλλων νόμων,

—

έχοντας υπόψη την από 15ης Ιουνίου 2016 έκθεση του Επιτρόπου Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων του Συμβουλίου της Ευρώπης σε συνέχεια της επίσκεψής του στην Πολωνία από 9 έως 12 Φεβρουαρίου 2016,

—

έχοντας υπόψη το άρθρο 123 παράγραφος 2 του Κανονισμού του,

Α.

λαμβάνοντας υπόψη ότι η ΕΕ βασίζεται στις αξίες του σεβασμού της ανθρώπινης αξιοπρέπειας, της ελευθερίας, της δημοκρατίας, της ισότητας, του κράτους δικαίου και του σεβασμού των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, συμπεριλαμβανομένων των δικαιωμάτων των προσώπων που ανήκουν σε μειονότητες, ότι οι αξίες αυτές είναι κοινές στα κράτη μέλη στο πλαίσιο μιας κοινωνίας όπου κυριαρχούν η πολυφωνία, η απουσία διακρίσεων, η ανοχή, η δικαιοσύνη, η αλληλεγγύη και η ισότητα μεταξύ ανδρών και γυναικών, και ότι αυτά επικυρώθηκαν από τον πολωνικό λαό με την ευκαιρία του δημοψηφίσματος του 2003·

Β.

λαμβάνοντας υπόψη ότι το άρθρο 6 παράγραφος 3 ΣΕΕ επιβεβαιώνει ότι τα θεμελιώδη δικαιώματα, όπως κατοχυρώνονται από την ΕΣΔΑ και όπως απορρέουν από τις κοινές συνταγματικές παραδόσεις των κρατών μελών, αποτελούν μέρος των γενικών αρχών του δικαίου της ΕΕ·

Γ.

λαμβάνοντας υπόψη ότι η ΕΕ λειτουργεί στη βάση της αμοιβαίας πίστης πως τα κράτη μέλη σέβονται τη δημοκρατία, το κράτος δικαίου και τα θεμελιώδη δικαιώματα, όπως αυτά κατοχυρώνονται στην ΕΣΔΑ και στον Χάρτη των Θεμελιωδών Δικαιωμάτων·

Δ.

λαμβάνοντας υπόψη ότι το άρθρο 9 του πολωνικού Συντάγματος δηλώνει ότι η Δημοκρατία της Πολωνίας σέβεται το διεθνές δίκαιο που τη δεσμεύει·

Ε.

λαμβάνοντας υπόψη ότι το κράτος δικαίου είναι μία από τις κοινές αξίες στις οποίες βασίζεται η ΕΕ, και λαμβάνοντας υπόψη ότι η Επιτροπή, από κοινού με το Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο, έχουν την ευθύνη, βάσει των Συνθηκών, να διασφαλίζουν τον σεβασμό του κράτους δικαίου ως θεμελιώδους αξίας της Ένωσης και να εξασφαλίζουν ότι η νομοθεσία, οι αξίες και οι αρχές της ΕΕ γίνονται σεβαστές·

ΣΤ.

λαμβάνοντας υπόψη ότι η ανεξαρτησία των δικαστηρίων κατοχυρώνεται στο άρθρο 47 του Χάρτη των Θεμελιωδών Δικαιωμάτων και στο άρθρο 6 της ΕΣΔΑ, και αποτελεί θεμελιώδη προϋπόθεση της δημοκρατικής αρχής του διαχωρισμού των εξουσιών, η οποία επίσης αποτυπώνεται στο άρθρο 10 του πολωνικού Συντάγματος·

Ζ.

λαμβάνοντας υπόψη ότι ο διαχωρισμός των εξουσιών και η ανεξαρτησία των δικαστηρίων βρίσκονται στο επίκεντρο του δημοκρατικού συστήματος και δεν πρέπει να υπονομεύονται·

Η.

λαμβάνοντας υπόψη ότι τα πρόσφατα γεγονότα στην Πολωνία, ιδίως η διαμάχη σχετικά με τη σύνθεση και τη λειτουργία του Συνταγματικού Δικαστηρίου, και η μη δημοσίευση των αποφάσεών του, έχουν προξενήσει ανησυχίες σχετικά με τις εγγυήσεις σεβασμού του κράτους δικαίου·

Θ.

λαμβάνοντας υπόψη ότι η Επιτροπή της Βενετίας, στη γνωμοδότησή της σχετικά με τις τροποποιήσεις του νόμου περί του Συνταγματικού Δικαστηρίου, κάλεσε τα κρατικά όργανα της Πολωνίας να δημοσιεύουν, να σέβονται πλήρως και να εφαρμόζουν τις αποφάσεις του Δικαστηρίου, τονίζοντας παράλληλα ότι οι προαναφερθείσες τροποποιήσεις θα υπονόμευαν σοβαρά το έργο του Δικαστηρίου και θα το καταστήσουν αναποτελεσματικό ως θεματοφύλακα του Συντάγματος·

Ι.

λαμβάνοντας υπόψη ότι η παράλυση του Συνταγματικού Δικαστηρίου υποχρέωσε την Επιτροπή να ξεκινήσει διάλογο με την πολωνική κυβέρνηση στη βάση του πλαισίου για το κράτος δικαίου με στόχο να διασφαλιστεί ο πλήρης σεβασμός του κράτους δικαίου· λαμβάνοντας υπόψη ότι, έπειτα από εντατικό διάλογο με τις πολωνικές αρχές και υπό το πρίσμα της έλλειψης προόδου από την πολωνική κυβέρνηση για την επίλυση της συνταγματικής κρίσης, η Επιτροπή έκρινε αναγκαίο να επισημοποιήσει την εκτίμησή της σχετικά με την παρούσα κατάσταση με την έκδοση γνώμης·

ΙΑ.

λαμβάνοντας υπόψη ότι, παρά τις περαιτέρω συζητήσεις με τις πολωνικές αρχές, τα ζητήματα που θέτουν σε κίνδυνο το κράτος δικαίου στην Πολωνία δεν έχουν επιλυθεί ικανοποιητικά και η Επιτροπή πιστεύει πως υφίσταται συστημική απειλή για το κράτος δικαίου στην Πολωνία· λαμβάνοντας υπόψη ότι, για τον λόγο αυτόν, η Επιτροπή παρουσίασε συγκεκριμένες συστάσεις προς τος πολωνικές αρχές για τον τρόπο με τον οποίο πρέπει επειγόντως να αντιμετωπίσουν τις ανησυχίες της·

ΙΒ.

λαμβάνοντας υπόψη ότι το πλαίσιο για το κράτος δικαίου αποσκοπεί στην αντιμετώπιση των συστημικών απειλών για το κράτος δικαίου σε οποιοδήποτε κράτος μέλος της ΕΕ, ιδίως σε καταστάσεις που δεν μπορούν να αντιμετωπιστούν αποτελεσματικά μέσω της διαδικασίας επί παραβάσει και όπου οι «ασφαλιστικές δικλίδες για το κράτος δικαίου» που υπάρχουν σε εθνικό επίπεδο δεν φαίνονται πλέον ικανές να αντιμετωπίσουν αποτελεσματικά τις απειλές αυτές·

ΙΓ.

λαμβάνοντας υπόψη ότι η ΕΕ είναι προσηλωμένη στον σεβασμό και την ελευθερία και πολυφωνία των μέσων ενημέρωσης, καθώς και στο δικαίωμα πληροφόρησης και το δικαίωμα της ελευθερίας έκφρασης, που κατοχυρώνονται στο άρθρο 11 του Χάρτη των Θεμελιωδών Δικαιωμάτων και στο άρθρο 10 της ΕΣΑΔ, όπως αποτυπώνεται και στο άρθρο 14 του πολωνικού Συντάγματος·

ΙΔ.

λαμβάνοντας υπόψη ότι οι ήδη εγκριθείσες και οι πρόσφατα προταθείσες αλλαγές στο πολωνικό δίκαιο για τα μέσα ενημέρωσης, ιδίως όσον αφορά τη διακυβέρνηση, τη συντακτική ανεξαρτησία και τη θεσμική αυτονομία των δημόσιων μέσων ενημέρωσης, έχουν δημιουργήσει ανησυχίες σχετικά με το κατά πόσο γίνονται σεβαστές η ελευθερία έκφρασης και η ελευθερία και πολυφωνία των μέσων ενημέρωσης·

ΙΕ.

λαμβάνοντας υπόψη ότι εμπειρογνώμονες του Συμβουλίου της Ευρώπης, μετά τη διεξαγωγή διαλόγου σε επίπεδο εμπειρογνωμόνων με τις πολωνικές αρχές σχετικά με τη δέσμη των τριών νομοσχεδίων για τα δημόσια μέσα ενημέρωσης, κατέληξαν στο συμπέρασμα ότι απαιτούνται βελτιώσεις, ιδίως στους τομείς της διακυβέρνησης, του περιεχομένου, καθώς και της δημόσιας αποστολής και της προστασίας των δημοσιογράφων·

ΙΣΤ.

λαμβάνοντας υπόψη ότι το δικαίωμα στην ελευθερία και την ασφάλεια και το δικαίωμα σεβασμού της ιδιωτικής ζωής και προστασίας των δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα κατοχυρώνονται στα άρθρα 6, 7 και 8 του Χάρτη Θεμελιωδών Δικαιωμάτων και στα άρθρα 5 και 8 της ΕΣΔΑ, και επίσης στα άρθρα 31 και 47 του πολωνικού Συντάγματος·

ΙΖ.

λαμβάνοντας υπόψη ότι η Επιτροπή της Βενετίας, στη γνωμοδότησή της σχετικά με τις τροποποιήσεις στον νόμο περί αστυνομίας και ορισμένους άλλους νόμους, κατέληξε στο συμπέρασμα ότι οι δικονομικές εγγυήσεις και οι ουσιώδεις προϋποθέσεις που ορίζονται στο νόμο περί αστυνομίας για την πραγματοποίηση μυστικής παρακολούθησης δεν επαρκούν για να αποφεύγεται η υπερβολική χρήση της ή η αδικαιολόγητη παρέμβαση στην ιδιωτική ζωή και στην προστασία των προσωπικών δεδομένων των ατόμων· υπενθυμίζει, εν προκειμένω, ότι τόσο το Δικαστήριο της Ευρωπαϊκής Ένωσης όσο και το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων έχουν τονίσει την ανάγκη θέσπισης αποτελεσματικών μηχανισμών εποπτείας, και κατά προτίμηση δικαστικού ελέγχου, προκειμένου να διασφαλιστεί η επίβλεψη αυτών των δραστηριοτήτων·

ΙΗ.

λαμβάνοντας υπόψη ότι ο νέος αντιτρομοκρατικός νόμος προκαλεί παρόμοιες ανησυχίες όσον αφορά τη συμμόρφωσή του ιδίως με τα άρθρα 5, 8, 10 και 11 της ΕΣΔΑ και με το πολωνικό Σύνταγμα·

ΙΘ.

λαμβάνοντας υπόψη ότι η Ευρωπαϊκή Επιτροπή εκτιμά πως ενόσω το Συνταγματικό Δικαστήριο εμποδίζεται να εξασφαλίσει τον πλήρη και αποτελεσματικό συνταγματικό έλεγχο, δεν μπορεί αν υπάρχει πραγματικός έλεγχος της συμμόρφωσης με το Σύνταγμα, περιλαμβανομένων των διατάξεών του σχετικά με τα θεμελιώδη δικαιώματα και σχετικά με τις νομοθετικές πράξεις, όπως οι ιδιαίτερα επίμαχες νέες νομοθετικές πράξεις που ενέκρινε πρόσφατα το πολωνικό Κοινοβούλιο·

Κ.

λαμβάνοντας υπόψη ότι η Επιτροπή της Βενετίας αποτελείται από ανεξάρτητους εμπειρογνώμονες συνταγματικού δικαίου που διορίζονται από όλα τα μέλη του Συμβουλίου της Ευρώπης, συμπεριλαμβανομένης της Πολωνίας, και ότι η γνωμοδότησή της αποτελεί την πλέον έγκυρη ερμηνεία των υποχρεώσεων που υπέχουν τα κράτη μέλη του Συμβουλίου της Ευρώπης, σε ό,τι αφορά το κράτος δικαίου και τη δημοκρατία· λαμβάνοντας υπόψη ότι η παρούσα πολωνική κυβέρνηση ζήτησε άμεσα τη γνωμοδότηση της Επιτροπής της Βενετίας·

ΚΑ.

λαμβάνοντας υπόψη ότι το δικαίωμα σε δίκαιη δίκη, το τεκμήριο της αθωότητας και το δικαίωμα υπεράσπισης περιλαμβάνονται στα άρθρα 47 και 48 του Χάρτη Θεμελιωδών Δικαιωμάτων και στο άρθρο 6 της ΕΣΑΔ, όπως επίσης στα άρθρα 41, 42 και 45 του πολωνικού Συντάγματος·

ΚΒ.

λαμβάνοντας υπόψη ότι ο Επίτροπος Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων του Συμβουλίου της Ευρώπης, στην έκθεσή του μετά την επίσκεψή του στην Πολωνία, κατέληξε στο συμπέρασμα ότι οι πρόσφατα εγκριθείσες αλλαγές στον Κώδικα Ποινικής Δικονομίας και στον νόμο περί διώξεων μπορεί να διακυβεύσουν την προστασία του δικαιώματος σε δίκαιη δίκη στο πλαίσιο ποινικής διαδικασίας, το τεκμήριο αθωότητας και το δικαίωμα υπεράσπισης, ιδιαίτερα σε περιπτώσεις όπου δεν έχουν θεσπιστεί επαρκείς ασφαλιστικές δικλίδες προκειμένου να αποφεύγεται η κατάχρηση εξουσίας, και να τηρείται η αρχή του διαχωρισμού των εξουσιών·

ΚΓ.

λαμβάνοντας υπόψη ότι σύμφωνα με το Χάρτη των Θεμελιωδών Δικαιωμάτων, την ΕΣΔΑ και τη νομολογία του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων, η σεξουαλική και αναπαραγωγική υγεία των γυναικών σχετίζεται με πολλά ανθρώπινα δικαιώματα, στα οποία συγκαταλέγονται το δικαίωμα στη ζωή και στην αξιοπρέπεια, το δικαίωμα στην προστασία από απάνθρωπη και εξευτελιστική μεταχείριση, το δικαίωμα πρόσβασης σε υγειονομική περίθαλψη, το δικαίωμα στην ιδιωτική ζωή, το δικαίωμα στην εκπαίδευση, και η απαγόρευση διακρίσεων, όπως αποτυπώνεται και στο πολωνικό Σύνταγμα·

ΚΔ.

λαμβάνοντας υπόψη ότι ένα αποδοτικό, αμερόληπτο, επαγγελματικό και πολιτικά ουδέτερο σύστημα δημόσιας διοίκησης αποτελεί θεμελιώδες στοιχείο δημοκρατικής διακυβέρνησης, και ότι ο νέος νόμος για τη δημόσια διοίκηση φαίνεται να υπονομεύει αυτή την αρχή, καθώς και το άρθρο 153 του πολωνικού Συντάγματος·

ΚΕ.

λαμβάνοντας υπόψη ότι το Συνταγματικό Δικαστήριο της Πολωνίας χαρακτήρισε αντισυνταγματικές ορισμένες από τις διατάξεις του νόμου που εγκρίθηκε στις 22 Ιουλίου 2016·

ΚΣΤ.

λαμβάνοντας υπόψη ότι ο πολωνός Υπουργός Περιβάλλοντος ενέκρινε σχέδιο για την αύξηση της υλοτομίας στον δρυμό Białowieża· λαμβάνοντας υπόψη ότι, όταν το Εθνικό Συμβούλιο για την Προστασία της Φύσης εξέφρασε την αντίθεσή του στο σχέδιο, η κυβέρνηση αντικατέστησε 32 από τα 39 μέλη του· λαμβάνοντας υπόψη ότι, τη 16η Ιουνίου 2016, η Επιτροπή κίνησε διαδικασία επί παραβάσει στον δρυμό Białowieża·

1.

2.

3.

4.

5.

6.

7.

8.

9.

10.