17.3.2011

EL

Επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης

C 84/19

---

Γνωμοδότηση της Ευρωπαϊκής Οικονομικής και Κοινωνικής Επιτροπής με θέμα «Έκθεση της Επιτροπής στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, στο Συμβούλιο, στην Ευρωπαϊκή Οικονομική και Κοινωνική Επιτροπή και στην Επιτροπή των Περιφερειών: Παρακολούθηση της αγοράς εμπορίου και διανομής “Προς μια πιο αποτελεσματική και πιο δίκαιη εσωτερική αγορά εμπορίου και διανομής για το 2020”»

[COM(2010) 355 τελικό]

2011/C 84/04

Εισηγητής: ο κ. ALMEIDA FREIRE

Στις 5 Ιουλίου 2010, και σύμφωνα με το άρθρο 262 της Συνθήκης για τη λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή αποφάσισε να ζητήσει τη γνωμοδότηση της Ευρωπαϊκής Οικονομικής και Κοινωνικής Επιτροπής σχετικά με την

Έκθεση της Επιτροπής στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, στο Συμβούλιο, στην Ευρωπαϊκή Οικονομική και Κοινωνική Επιτροπή και στην Επιτροπή των Περιφερειών: Παρακολούθηση της αγοράς εμπορίου και διανομής «Προς μια πιο αποτελεσματική και πιο δίκαιη εσωτερική αγορά εμπορίου και διανομής για το 2020»

COM(2010) 355 τελικό.

Το ειδικευμένο τμήμα «Ενιαία αγορά, παραγωγή και κατανάλωση», στο οποίο ανατέθηκε η προετοιμασία των σχετικών εργασιών της Ευρωπαϊκής Οικονομικής και Κοινωνικής Επιτροπής, υιοθέτησε τη γνωμοδότησή του στις 6 Ιανουαρίου 2011.

Κατά την 468η σύνοδο ολομέλειάς της, της 19ης και 20ης Ιανουαρίου 2011 (συνεδρίαση της 20ης Ιανουαρίου), η Ευρωπαϊκή Οικονομική και Κοινωνική Επιτροπή υιοθέτησε με 192 ψήφους υπέρ, 4 ψήφους κατά και 4 αποχές την ακόλουθη γνωμοδότηση.

1.   Συμπεράσματα και συστάσεις

1.1   Η ΕΟΚΕ αναγνωρίζει τη σημασία του κλάδου του εμπορίου και της διανομής στην ενιαία αγορά, καθώς και τη συμβολή του στο σύνολο της ευρωπαϊκής οικονομίας. Λόγω των ιδιαίτερων χαρακτηριστικών της λιανικής πώλησης, η ΕΟΚΕ επικροτεί την ολιστική προσέγγιση που ακολουθεί η Ευρωπαϊκή Επιτροπή στην έκθεση παρακολούθησης της αγοράς εμπορίου και διανομής και συμφωνεί ότι απαιτείται να αποφευχθεί η εστίαση σε διάφορους επιμέρους τομείς.

1.2   Η ΕΟΚΕ εκφράζει τη λύπη της για την ελάχιστη προσοχή που επιδεικνύεται στις μικρομεσαίες επιχειρήσεις, οι οποίες διαδραματίζουν ζωτικό ρόλο στην απασχόληση και στην παραγωγή αξίας, αλλά και γενικότερα στη ζωή των αγροτικών περιοχών και των αστικών κέντρων. Σύμφωνα με την «Πράξη για τις μικρές επιχειρήσεις», κρίνεται σκόπιμο να δοθεί μεγαλύτερη προτεραιότητα στις ΜΜΕ, καθώς και στη λήψη μέτρων με στόχο να ενθαρρυνθούν οι εν λόγω επιχειρήσεις για την ανάπτυξη και τη δημιουργία θέσεων εργασίας.

1.3   Σε ολόκληρη την Ευρώπη υφίσταται συγκέντρωση επιχειρήσεων του κλάδου της διανομής μεγάλης κλίμακας, οι οποίες προσελκύουν περισσότερους πελάτες χάρη στην ισχυρή προσφορά τους (οι πέντε κορυφαίες επιχειρήσεις λιανικού εμπορίου τροφίμων κάλυπταν το 2005 ποσοστό υψηλότερο του 70 % της αγοράς). Παρομοίως, παρατηρείται υψηλή συγκέντρωση μιας σειράς αγορών, ιδιαιτέρως για απολύτως απαραίτητα είδη, τα οποία οι λιανέμποροι είναι αναγκασμένοι να διαθέτουν στα καταστήματά τους.

1.4   Η διαπραγματευτική δύναμη είναι συνήθης πρακτική σε μια οικονομία της αγοράς και ασκείται από τους πάντες, συμπεριλαμβανομένων των γεωργών, των παραγωγών, των μεταποιητών, των προμηθευτών και των εμπόρων. Η ΕΟΚΕ εκφράζει την ανησυχία της όσον αφορά τα μέτρα που λαμβάνονται σε ορισμένες χώρες για τον έλεγχο του επιπέδου των τιμών ή των περιθωρίων κέρδους, ο οποίος αντίκειται στις αρχές του ελεύθερου ανταγωνισμού και της εύρυθμης λειτουργίας της ενιαίας αγοράς.

1.4.1   Για κοινωνικοπολιτικούς λόγους, π.χ. σε κοινωνικούς ή περιβαλλοντικούς τομείς, αυτά τα μέτρα ενδέχεται να είναι αναγκαία για την εγγύηση της κοινωνικής συνοχής ή της προστασίας του περιβάλλοντος.

1.5   Εντός της εσωτερικής αγοράς έχουν αναφερθεί σημαντικές διαφορές τιμών μεταξύ κρατών μελών για παρεμφερή προϊόντα. Η ΕΟΚΕ συνιστά κάθε μελέτη που διενεργείται σχετικά με τις τιμές να επικεντρώνεται στη μετάδοση των τιμών και των περιθωρίων σε ολόκληρη την αλυσίδα εφοδιασμού.

1.6   Η ΕΟΚΕ υπενθυμίζει ότι οι αγορές εμπορίου και διανομής –και οι συμβατικές σχέσεις στον εν λόγω κλάδο– είναι, εκ φύσεως, εθνικές και εμφανίζουν διαφορετικά νομικά, οικονομικά, πολιτικά και πολιτισμικά χαρακτηριστικά. Η ΕΟΚΕ αναγνωρίζει τη σημασία της αλυσίδας εφοδιασμού τροφίμων και αιτείται, κατά συνέπεια, την ενδεδειγμένη ανάλυση και αντιμετώπιση των καταφανώς αθέμιτων πρακτικών που παρατηρούνται σε ολόκληρη την αλυσίδα εφοδιασμού.

1.7   Ειδικότερα, η ΕΟΚΕ καλεί την Επιτροπή να εξετάσει με ποιον τρόπο αντιμετωπίζονται σε εθνικό επίπεδο οι «αθέμιτες συμβατικές σχέσεις», συμπεριλαμβανομένης της επιβολής της νομοθεσίας. Επιπλέον, η ΕΟΚΕ υπενθυμίζει τη σημασία που έχει, ιδιαίτερα σε περιόδους κρίσης, η διασφάλιση της ορθής εφαρμογής της ισχύουσας νομοθεσίας και επισημαίνει ότι τούτο αποτελεί ευθύνη των κρατών μελών και παράλληλα τονίζει όπου πρέπει να καλυφθεί δράση και ποιο θα ήταν το καταλληλότερο επίπεδο γι' αυτό, σε συμφωνία με τις αρχές της επικουρικότητας και της αναλογικότητας.

1.8   Η απασχόληση στον κλάδο του εμπορίου και της διανομής είναι σημαντική και αποτελεί συχνά την πύλη εισόδου στην αγορά εργασίας για πολλούς νέους εργαζόμενους με χαμηλή ή χωρίς καμία ειδίκευση. Ο κλάδος του εμπορίου και της διανομής παρέχει επίσης σημαντικές ευκαιρίες στους επιχειρηματίες.

1.9   Η ΕΟΚΕ προτρέπει την Επιτροπή να στηρίξει την προώθηση της αυτοαπασχόλησης, της επιχειρηματικότητας και της ανάπτυξης δεξιοτήτων, ως μέσο για την αντιμετώπιση της κρίσης, και να διευκολύνει την είσοδο ή την επάνοδο των εργαζομένων στην αγορά εργασίας.

1.10   Η Επιτροπή ορθώς επισημαίνει τους τομείς προτεραιότητας για την ανάληψη δράσης. Επιπλέον, η ΕΟΚΕ αιτείται την έγκαιρη έγκριση των σχετικών προτάσεων και καλεί την Ευρωπαϊκή Επιτροπή να επιταχύνει τη διαδικασία λήψης αποφάσεων σε έναν τομέα στον οποίο επιβάλλεται να αναληφθούν επείγουσες, έμπρακτες και απτές δράσεις. Ειδικότερα, το ανανεωμένο Φόρουμ Υψηλού Επιπέδου για τη βελτίωση της λειτουργίας της αλυσίδας εφοδιασμού τροφίμων θα πρέπει να αποτελέσει κινητήριο άξονα νέων και καινοφανών πολιτικών για τη βιομηχανία γεωργικών ειδών διατροφής, συμπεριλαμβανομένης της περαιτέρω εξισορρόπησης των σχέσεων στη συνολική αλυσίδα εφοδιασμού.

1.11   Επιπροσθέτως, η ΕΟΚΕ καλεί την Επιτροπή να εξετάσει την εφαρμογή της οδηγίας για τις υπηρεσίες και να λάβει τα δέοντα μέτρα με τα ενδιαφερόμενα κράτη μέλη. Ζητεί επίσης από την Επιτροπή να λάβει μέτρα σχετικά με τις διατραπεζικές προμήθειες, οι οποίες λειτουργούν ως κρυφός φόρος για τους καταναλωτές.

2.   Εισαγωγή

2.1   Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή αναγνωρίζει τον σημαντικό ρόλο του κλάδου του εμπορίου και της διανομής στην ενιαία αγορά. Πράγματι, η οικονομική σημασία του για την Ευρωπαϊκή Ένωση (4,2 % του ΑΕγχΠ της ΕΕ, 17,4 εκατομμύρια υπάλληλοι και 20 % των ευρωπαϊκών ΜΜΕ, καθώς και στενοί δεσμοί με πλήθος αγορών) εξηγεί για ποιο λόγο ο κλάδος του εμπορίου και της διανομής επιλέχθηκε για μια διαδικασία παρακολούθησης της αγοράς.

2.2   Η έκθεση παρακολούθησης της αγοράς εμπορίου και διανομής και το συνοδευτικό έγγραφο των υπηρεσιών της Επιτροπής παρέχουν μια ανάλυση των ζητημάτων που επηρεάζουν –από την άποψη της ενιαίας αγοράς– τις οικονομικές, κοινωνικές και περιβαλλοντικές επιδόσεις του κλάδου του εμπορίου και της διανομής. Με την ανάλυση αυτή, στην έκθεση και στο συνοδευτικό έγγραφο των υπηρεσιών της Επιτροπής, εξετάζονται οι επιδόσεις του κλάδου, οι πρόσφατες τάσεις και ο αντίκτυπος του εκσυγχρονισμού σε άλλους ανταγωνιστές. Προσδιορίζονται δε προβλήματα που επηρεάζουν τις επιδόσεις των εμπόρων, ακόμη και από τη σκοπιά των συνομιλητών τους στις αγορές προηγούμενου και επόμενου σταδίου.

2.3   Η ανάλυση του κλάδου που πραγματοποιείται στην έκθεση βασίζεται σε μελέτη των αλληλεπιδράσεων των εμπόρων με τους προμηθευτές τους (αγορές προηγούμενου σταδίου) και τους καταναλωτές (αγορές επόμενου σταδίου). Με τον τρόπο αυτό, η Επιτροπή αναγνωρίζει την πολυπλοκότητα των αλληλεπιδράσεων που αναπτύσσουν οι έμποροι, προκειμένου να διασφαλίζεται ότι οι καταναλωτές βρίσκουν το κατάλληλο προϊόν στον κατάλληλο τόπο και χρόνο και στη βέλτιστη τιμή.

2.4   Στην έκθεση ανακοινώνεται ότι η Επιτροπή θα καθορίσει μέτρα για τη βελτίωση της εύρυθμης λειτουργίας της ενιαίας αγοράς για το εμπόριο και τη διανομή κατόπιν διαβούλευσης, με στόχο την παροχή βοήθειας προς τους εμπόρους λιανικής για τη βέλτιστη χρήση της ενιαίας αγοράς και τη βελτίωση των οικονομικών, κοινωνικών και περιβαλλοντικών επιδόσεών τους.

3.   Γενικές παρατηρήσεις

3.1   Με την έκθεση αυτή, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή αναγνωρίζει τη σημασία του κλάδου του εμπορίου και της διανομής στην ενιαία αγορά, καθώς και τη συμβολή του σε θέματα ανάπτυξης, απασχόλησης και βιωσιμότητας. Δεδομένου ότι η εντύπωση που επικρατεί σχετικά με τον εν λόγω κλάδο βασίζεται συχνά στην απλοϊκή άποψη ότι οι έμποροι αγοράζουν από τους γεωργούς και πωλούν στους καταναλωτές, η προσέγγιση που υιοθετείται στην έκθεση περιγράφει την πολυπλοκότητα της αλυσίδας εφοδιασμού και των αλληλεπιδράσεων των εμπόρων με τους συνομιλητές τους. Στην έκθεση εξηγείται επίσης με ποιον τρόπο οι έμποροι φέρνουν εις πέρας την αποστολή τους, η οποία συνίσταται στην παροχή στους καταναλωτές του κατάλληλου προϊόντος στον κατάλληλο τόπο και χρόνο και στη βέλτιστη τιμή, και περιγράφονται οι προκλήσεις που αντιμετωπίζουν.

3.2   Στην έκθεση αναγνωρίζεται ο ρόλος του εκσυγχρονισμού του κλάδου του εμπορίου και της διανομής τόσο στην καταπολέμηση του πληθωρισμού κατά την τελευταία πεντηκονταετία όσο και στη μεγιστοποίηση των επιλογών των καταναλωτών. Η αύξηση του ανταγωνισμού και της ενοποίησης στον κλάδο επέφερε μείωση των τιμών, μεγιστοποίηση των επιλογών των καταναλωτών και καθιέρωση συγκριτικά χαμηλών περιθωρίων κέρδους (εν αντιθέσει με άλλους τομείς, όπως ο κατασκευαστικός), με αντίκτυπο στους ανταγωνιστές, στις αρχές τοπικής αυτοδιοίκησης, στους γεωργούς, στους προμηθευτές, στους εργαζομένους κ.λπ.

3.3   Η ΕΟΚΕ εκφράζει τη λύπη της για το γεγονός ότι η έκθεση επικεντρώνεται ενδεχομένως υπερβολικά στον κλάδο του εμπορίου και της διανομής τροφίμων, με αποτέλεσμα να μην αποτυπώνει τη σημασία των ΜΜΕ (άνω του 95 % των εταιρειών του κλάδου του εμπορίου και της λιανικής πώλησης και 11 εκατομμύρια εργαζόμενοι), τις ιδιαίτερες ανάγκες τους και τις δυσκολίες που αντιμετωπίζουν, συμπεριλαμβανομένων των υπηρεσιών μετά την πώληση, τον ρόλο τους στη ζωή των κέντρων των πόλεων, των αγροτικών περιοχών ή των προαστίων, την εξάρτησή τους από τους μεγάλους κατασκευαστές και τον ανταγωνισμό με τους προμηθευτές που δημιουργούν τα δικά τους δίκτυα διανομής.

3.4   Στην έκθεση παραβλέπεται επίσης η σημασία του συνεταιριστικού επιχειρηματικού μοντέλου, ιδίως στον κλάδο του εμπορίου και της διανομής τροφίμων μέσω των συνεταιρισμών καταναλωτών.

3.5   Στην έκθεση αναλύονται οι επιδόσεις του κλάδου του εμπορίου και της διανομής σε συνάρτηση με στόχους δημόσιας πολιτικής –προσβασιμότητα και προσιτότητα των τιμών. Στην πράξη, ωστόσο, οι έμποροι δραστηριοποιούνται σε ένα εξαιρετικά ανταγωνιστικό περιβάλλον, εντός του οποίου οι εταιρείες αγωνίζονται να προσελκύσουν πελάτες και να τους προσφέρουν ικανοποιητική σχέση κόστους-οφέλους. Επομένως, οι αποφάσεις των εμπόρων όσον αφορά την εγκατάσταση και τις υπηρεσίες τους ανταποκρίνονται περισσότερο στη δυναμική της αγοράς παρά σε στόχους δημόσιας πολιτικής. Η συγκριτική αξιολόγηση των επιδόσεων των εμπόρων σε σχέση με στόχους δημόσιας πολιτικής παραβλέπει το γεγονός ότι το εμπόριο και η διανομή είναι μια εμπορική δραστηριότητα η οποία, προκειμένου να επιβιώσει στην οικονομία της αγοράς, πρέπει να παραμείνει επικερδής. Παρόμοια συμπεράσματα μπορούν να εξαχθούν και για οποιαδήποτε άλλη δραστηριότητα της αγοράς.

3.6   Με την πάροδο του χρόνου, η ζήτηση από τους καταναλωτές έχει καταστεί πιο εξειδικευμένη και δεν μπορεί να θεωρηθεί ομοιογενής. Το γεγονός αυτό, σε συνδυασμό με τη σημασία του ανταγωνισμού στο εμπόριο, εξηγεί την πολυπλοκότητα των δυνάμεων της αγοράς και τους λόγους για τους οποίους στην πραγματικότητα συνυπάρχουν διαφορετικά σχήματα εμπορίου και διανομής με διαφορετικές υπηρεσίες μετά την πώληση. Αυτό σημαίνει ότι τα μικρότερα σχήματα μπορούν να είναι επιτυχημένα εάν παρέχουν μια συγκεκριμένη υπηρεσία σε συγκεκριμένους καταναλωτές. Περισσότεροι από 11 εκατομμύρια Ευρωπαίοι εργάζονται σε ΜΜΕ στον κλάδο στου εμπορίου και της διανομής. Επομένως, είναι καθοριστικής σημασίας να ενθαρρυνθεί περαιτέρω η ανάπτυξη ΜΜΕ, ιδίως μέσω της βελτίωσης του ρυθμιστικού περιβάλλοντος και της μείωσης του διοικητικού φόρτου.

4.   Ειδικές παρατηρήσεις

4.1   Μια εσωτερική αγορά εμπορίου και διανομής πιο αποτελεσματική και πιο δίκαιη για τους καταναλωτές

4.1.1   Η βασική δραστηριότητα των εμπόρων συνίσταται στο να παρέχουν στους καταναλωτές ευρύ φάσμα προϊόντων που πληρούν τις απαιτήσεις ποιότητας και ασφάλειας, στη βέλτιστη δυνατή τιμή. Ο εκσυγχρονισμός στον κλάδο του εμπορίου και της διανομής κατά την τελευταία εικοσαετία χαρακτηρίζεται από μια ταχεία διαδικασία συγκέντρωσης των μεγάλων πολυεθνικών εμπορικών αλυσίδων που δραστηριοποιούνται σε διάφορα κράτη μέλη της ΕΕ και σε τρίτες χώρες, γεγονός που έχει σαν αποτέλεσμα τον κορεσμό των αγορών στην ΕΕ, την ενσωμάτωση των τεχνολογιών της πληροφορίας και της επικοινωνίας (ΤΠΕ) και την παγκοσμιοποίηση, συμπεριλαμβανομένης της επέκτασης σε άλλες αγορές και της πρόσβασης των καταναλωτών σε ευρύτερο φάσμα προϊόντων σε χαμηλότερες τιμές (προσιτότητα των τιμών).

4.1.2   Η ΕΟΚΕ και η Επιτροπή συμφωνούν ότι οι ανισορροπίες που υφίστανται όσον αφορά την προσβασιμότητα σε καταστήματα λιανικής πώλησης και η ανάγκη διατήρησης της ζωτικότητας των αγροτικών περιοχών είναι καθοριστικά ζητήματα τα οποία χρήζουν αντιμετώπισης. Οι έμποροι τείνουν να εγκαθίστανται στο κέντρο των πόλεων ή σε προαστιακά εμπορικά κέντρα, εξ ου και η ανάγκη να διασφαλισθεί ότι το κέντρο των πόλεων παραμένει προσιτό όσον αφορά τον εφοδιασμό. Ολοένα και περισσότερο οι κάτοικοι των αγροτικών περιοχών εξαρτώνται από τη χρήση του αυτοκινήτου, με επακόλουθο περιβαλλοντικό αντίκτυπο, για την πραγματοποίηση των καθημερινών αγορών τους, πράγμα που σημαίνει ότι εκείνοι που δεν έχουν την οικονομική δυνατότητα να αποκτήσουν αυτοκίνητο ή που δεν ξέρουν να οδηγούν έχουν περιορισμένη πρόσβαση σε υπηρεσίες εμπορίου και διανομής.

4.1.3   Οι αποφάσεις των εμπόρων σχετικά με την εγκατάστασή τους βασίζονται σε διάφορους παράγοντες, εκ των οποίων ο σημαντικότερος είναι η ανάγκη μεγιστοποίησης της ροής πελατών. Ο παράγοντας αυτός εξηγεί από μόνος του γιατί λιγότεροι έμποροι εγκαθίστανται σε αραιοκατοικημένες περιοχές εν αντιθέσει προς τα κέντρα των πόλεων ή τα εμπορικά κέντρα που κατασκευάζονται για τον σκοπό αυτό στα περίχωρα των πόλεων. Επομένως, τα ζητήματα της προσβασιμότητας θα πρέπει να τύχουν αντιμετώπισης βάσει διεξοδικής κατανόησης του περιβάλλοντος στο οποίο δραστηριοποιούνται οι έμποροι.

4.1.4   Η δυσκολία πρόσβασης των καταναλωτών σε ευρύτερη επιλογή καταστημάτων λιανικής πώλησης εξαρτάται από οικονομικούς και μη οικονομικούς παράγοντες, όπως το ρυθμιστικό περιβάλλον, συμπεριλαμβανομένης της πολεοδομίας και της πρόσβασης των εμπόρων στις αγορές ακινήτων. Οι εν λόγω παράγοντες μπορεί να σχετίζονται με τοπικούς κανονισμούς που θέτουν εμπόδια στην είσοδο ορισμένων μορφών δραστηριότητας ή ορισμένων τύπων καταστημάτων, με διαδικασίες έγκρισης οι οποίες ενδέχεται να παραμένουν υπερβολικά πολύπλοκες και να εισάγουν διακρίσεις, παρά την οδηγία για τις υπηρεσίες. Επιπλέον, οι κανονισμοί που επιτρέπουν την αποκλειστική πώληση προϊόντων υγείας για τα οποία δεν απαιτείται συνταγή από ορισμένα μονοπώλια περιορίζουν τον ανταγωνισμό και, άρα, την πρόσβαση των καταναλωτών σε φαρμακευτικά προϊόντα διαθέσιμα σε λογικές τιμές.

4.1.5   Κατά την τελευταία εικοσαετία, τα άτομα με χαμηλότερα εισοδήματα ωφελήθηκαν σε μεγάλο βαθμό από την παροχή πρόσβασης σε ευρύτερο φάσμα προϊόντων και καλύτερες τιμές ως αποτέλεσμα του εκσυγχρονισμού, της αύξησης του ανταγωνισμού και της παγκοσμιοποίησης. Η ανάπτυξη προϊόντων ιδιωτικής ετικέτας, τα οποία είναι κατά μέσο όρο κατά 30 % φθηνότερα από τα προϊόντα συγκεκριμένου εμπορικού σήματος, διαδραμάτισε καθοριστικό ρόλο σε αυτή τη διαδικασία.

4.1.6   Λόγω του επιχειρηματικού μοντέλου λιανικής πώλησης, οι τιμές λιανικής αντικατοπτρίζουν λειτουργικά έξοδα με σχετικά περιορισμένα περιθώρια κέρδους σε σύγκριση με άλλους κλάδους, οι οποίοι λειτουργούν με υψηλότερα περιθώρια κέρδους. Η ΕΟΚΕ εκφράζει την ανησυχία της όσον αφορά τα μέτρα που λαμβάνονται σε ορισμένες χώρες για τον έλεγχο του επιπέδου των τιμών ή των περιθωρίων κέρδους. Λόγω της σημασίας του κοινωνικοπολιτικού τομέα, αυτά τα μέτρα ενδέχεται να είναι αναγκαία για την εγγύηση της κοινωνικής συνοχής και την πρόληψη της φτώχειας.

4.1.7   Εντός της εσωτερικής αγοράς έχουν αναφερθεί σημαντικές διαφορές τιμών μεταξύ κρατών μελών για παρεμφερή προϊόντα. Η ΕΟΚΕ συνιστά κάθε μελέτη που διενεργείται σχετικά με τις τιμές να επικεντρώνεται στη μετάδοση των τιμών και των περιθωρίων σε ολόκληρη την αλυσίδα εφοδιασμού. Η ΕΟΚΕ συμφωνεί επίσης με την Επιτροπή ότι υπάρχουν διάφοροι παράγοντες οι οποίοι επηρεάζουν τη διαμόρφωση μιας τιμής. Εκτός από τα λειτουργικά έξοδα, οι εν λόγω παράγοντες περιλαμβάνουν το μέσο διαθέσιμο εισόδημα των νοικοκυριών, τον ΦΠΑ, τα μεταφορικά έξοδα, το κόστος μίσθωσης, τα μισθολογικά έξοδα, το ρυθμιστικό πλαίσιο, το επίπεδο του ανταγωνισμού ή τις εμπορικές πρακτικές, όπως τα εδαφικά όρια της προσφοράς και καταχρηστικές πρακτικές που εφαρμόζονται σε ολόκληρη την αλυσίδα εφοδιασμού. Η ΕΟΚΕ καλεί την Επιτροπή να εξετάσει τον αντίκτυπο των εν λόγω πρακτικών και να λάβει μέτρα με στόχο τη διασφάλιση της δυνατότητας εφοδιασμού σε άλλα κράτη μέλη προκειμένου να μπορούν οι καταναλωτές να επωφεληθούν από χαμηλότερες τιμές, περισσότερες επιλογές, καλύτερη ποιότητα, εναλλακτικά προϊόντα, κλπ.

4.1.8   Η ΕΟΚΕ σημειώνει ότι καταναλωτικές έρευνες έχουν καταδείξει ότι απαιτείται η ανάπτυξη πηγών παροχής ανεξάρτητων συγκριτικών πληροφοριών σχετικά με τις προσφορές στον κλάδο του εμπορίου και της διανομής.

4.1.9   Η ΕΟΚΕ συμφωνεί ότι το ηλεκτρονικό εμπόριο μπορεί να διαδραματίσει κάποιον ρόλο στην επίταση του ανταγωνισμού σε ορισμένους τομείς, πράγμα το οποίο θα συμβάλει στη μείωση των τιμών, και ανησυχεί για την αργή υιοθέτηση του ηλεκτρονικού εμπορίου, ιδίως όσον αφορά τις διασυνοριακές συναλλαγές. Η ΕΟΚΕ σημειώνει ότι ένα από τα σημαντικά εμπόδια στην ανάπτυξη διασυνοριακών συναλλαγών ηλεκτρονικού εμπορίου, ιδίως για τις ΜΜΕ, είναι η απουσία κοινών κανόνων για την προστασία των καταναλωτών σε ολόκληρη την Ευρώπη και καλεί τα ευρωπαϊκά θεσμικά όργανα να εγκρίνουν ταχέως οδηγία για τα ψηφιακά δικαιώματα των καταναλωτών βάσει της «στοχοθετημένης πλήρους εναρμόνισης» στην πιο προωθημένη μορφή της. Αυτή η οδηγία δε θα αποτρέψει τα κράτη μέλη από τη διατήρηση ή την εισαγωγή αυστηρότερων μέτρων προστασίας των καταναλωτών σύμφωνα με το άρθρο 169(4) ΣΛΕΕ.

4.2   Μια εσωτερική αγορά εμπορίου και διανομής πιο αποτελεσματική και πιο δίκαιη για τους εμπόρους

4.2.1   Η ΕΟΚΕ συμφωνεί με τη δήλωση ότι «μια εσωτερική αγορά εμπορίου και διανομής […] αναμένεται να επιτρέψει στους ανταγωνιστικούς εμπόρους, ανεξαρτήτως μεγέθους, να συνυπάρξουν στην αγορά και να αναπτύξουν τη δραστηριότητά τους».

4.2.2   Η τοποθεσία είναι καθοριστικός παράγοντας για το άνοιγμα ενός νέου καταστήματος και οι έμποροι ενδέχεται να χρειαστεί να περιμένουν αρκετά χρόνια προτού μπορέσουν να ανοίξουν ένα νέο κατάστημα σε μια δεδομένη περιοχή και να δημιουργήσουν θέσεις εργασίας. Η δυσκολία εισόδου στην αγορά και πρόσβασης στην αγορά ακινήτων υποδεικνύεται ως πιθανό εμπόδιο στην ανάπτυξη μικρών επιχειρήσεων εμπορίου και διανομής και θα πρέπει να τύχει περαιτέρω ανάλυσης. Η ανάλυση αυτή θα μπορούσε να διενεργηθεί με βάση τις άμεσα διαθέσιμες πληροφορίες και με παράλληλη συνεκτίμηση της άποψης των καταναλωτών (επιλογή τοποθεσίας για την πραγματοποίηση αγορών), διαφόρων παραμέτρων της πολιτικής ανταγωνισμού, καθώς και της επικουρικότητας και της αναλογικότητας.

4.2.3   Σκοπός της οδηγίας για τις υπηρεσίες, η οποία έπρεπε να τεθεί σε ισχύ σε όλα τα κράτη μέλη της ΕΕ έως την 31η Δεκεμβρίου 2009, είναι η κατάργηση ορισμένων πρακτικών διακριτικής μεταχείρισης που συνδέονται με τη χορήγηση άδειας εγκατάστασης. Στην πράξη, ωστόσο, ανακύπτουν διάφορα νέα εμπόδια και υπάρχουν περιπτώσεις κατά τις οποίες οι κανονισμοί της πολεοδομίας χρησιμοποιούνται με καταχρηστικό τρόπο για τον έλεγχο του ανταγωνισμού και την προτιμησιακή διευκόλυνση της εγκατάστασης ορισμένων τύπων εμπορίου και διανομής ή επιχειρήσεων. Η ΕΟΚΕ καλεί την Επιτροπή να εξετάσει την εφαρμογή της οδηγίας για τις υπηρεσίες και να λάβει τα δέοντα μέτρα με τα ενδιαφερόμενα κράτη μέλη.

4.2.4   Ένα άλλο πρόβλημα το οποίο αντιμετωπίζουν οι έμποροι είναι η απουσία διαφανούς και ανταγωνιστικής εσωτερικής αγοράς πληρωμών. Οι τρέχουσες πρακτικές όσον αφορά τα καθεστώτα κάρτας είναι αντίθετες προς τον ανταγωνισμό και παραβιάζουν μια βασική αρχή της εσωτερικής αγοράς. Οι διατραπεζικές προμήθειες λειτουργούν ως κρυφός φόρος για τους εμπόρους, ιδίως για τους μικρότερους εξ αυτών. Με τις διατραπεζικές προμήθειες στο πυρήνα του συστήματος, ο ενιαίος χώρος πληρωμών σε ευρώ (ΕΧΠΕ) θα οδηγήσει στην εξαφάνιση των φθηνών και αποτελεσματικών εθνικών καθεστώτων χρεωστικής κάρτας. Ως εκ τούτου, η αγορά καρτών θα συρρικνωθεί σε ένα δυοπώλιο, το οποίο θα επιφέρει υψηλότερα επίπεδα διατραπεζικών προμηθειών εις βάρος των καταναλωτών. Η ΕΟΚΕ καλεί την Επιτροπή να λάβει μέτρα σχετικά με τις διατραπεζικές προμήθειες, οι οποίες λειτουργούν ως κρυφός φόρος για τους καταναλωτές.

4.3   Μια εσωτερική αγορά εμπορίου και διανομής πιο αποτελεσματική και πιο δίκαιη για τους προμηθευτές

4.3.1   Ως πάροχοι υπηρεσιών, οι έμποροι προσφέρουν στους προμηθευτές τους πρόσβαση στο δίκτυο διανομής τους, είτε πρόκειται για ένα κατάστημα είτε για ολόκληρη την επικράτεια της ΕΕ. Οι υπηρεσίες περιλαμβάνουν, για παράδειγμα, ειδική θέση στα ράφια, δραστηριότητες μάρκετινγκ και εφοδιαστικής κ.λπ. Καθεμία από τις υπηρεσίες αυτές έχει μια τιμή, η οποία λαμβάνει συχνά τη μορφή αμοιβών.

4.3.2   Το εμπόριο και η διανομή είναι ένας μόνον από τους αρκετούς άλλους διαύλους διανομής που είναι διαθέσιμοι στους προμηθευτές. Χωρίς τους εμπόρους, ελάχιστοι προμηθευτές θα μπορούσαν να ιδρύσουν μεγάλα δίκτυα διανομής, με αποτέλεσμα λιγότερες επιλογές και υψηλότερες τιμές για τους καταναλωτές. Ωστόσο, κάθε κρίκος είναι σημαντικός στην αλυσίδα εφοδιασμού, δεδομένου ότι χωρίς πρώτες ύλες δεν είναι δυνατόν να υπάρξει μεταποίηση προϊόντων και χωρίς μεταποίηση δεν είναι δυνατόν να υπάρξει διάθεση στο εμπόριο. Συνεπώς, η ΕΟΚΕ θεωρεί ότι η ΕΕ οφείλει να θεσπίσει μηχανισμούς για την επίτευξη πραγματικής ισορροπίας στην αλυσίδα εμπορίου και διανομής προϊόντων.

4.3.3   Σε ολόκληρη την Ευρώπη υφίσταται συγκέντρωση επιχειρήσεων του κλάδου διανομής μεγάλης κλίμακας, οι οποίες προσελκύουν περισσότερους πελάτες χάρη στην ισχυρή προσφορά τους (οι πέντε κορυφαίες επιχειρήσεις λιανικού εμπορίου τροφίμων κάλυπταν το 2005 ποσοστό υψηλότερο του 70 % της αγοράς). Παρομοίως, παρατηρείται υψηλή συγκέντρωση μιας σειράς αγορών, ιδιαιτέρως για απολύτως απαραίτητα είδη, τα οποία οι λιανέμποροι είναι αναγκασμένοι να διαθέτουν στα καταστήματά τους. Ο έντονος ανταγωνισμός μεταξύ εμπόρων προξενεί εντάσεις στην αλυσίδα εφοδιασμού για μείωση των τιμών και των περιθωρίων κέρδους. Η διαπραγματευτική ισχύς είναι συνήθης πρακτική σε μια οικονομία της ανοικτής αγοράς και ασκείται από κάθε εταιρεία, συμπεριλαμβανομένων των εμπόρων και των προμηθευτών τους· όταν όμως καθίσταται καταχρηστική, πρέπει να περιστέλλεται. Οι έμποροι, συμπεριλαμβανομένων των μεγαλύτερων εξ αυτών, δεν διαθέτουν καμία διαπραγματευτική ισχύ έναντι των παραγωγών εντελώς απαραίτητων προϊόντων («must have» products), ανεξάρτητα από το αν πρόκειται για μεγάλους ή μικρούς προμηθευτές. Κατά τον ίδιο τρόπο, οι προμηθευτές μικρού και μεσαίου μεγέθους δεν διαθέτουν διαπραγματευτική ισχύ έναντι των μεγάλων επιχειρήσεων λιανικής πώλησης για ορισμένες κατηγορίες προϊόντων. Λέγεται ότι οι παράγοντες της αλυσίδας εφοδιασμού δεν μπορούν να διαμαρτυρηθούν, φοβούμενοι αντίποινα. Η ΕΟΚΕ παροτρύνει τους μικρούς εμπόρους να συνάψουν αγοραστικές συμμαχίες, έτσι ώστε να αυξήσουν τη διαπραγματευτική τους ισχύ έναντι των προμηθευτών τους, να εξασφαλίσουν καλύτερους όρους και να είναι σε θέση να εξυπηρετούν καλύτερα τους καταναλωτές. Οι περιπτώσεις κατάχρησης της αγοραστικής δύναμης θα πρέπει να καταδικάζονται και η ΕΟΚΕ ζητά τη δέουσα εφαρμογή των κανόνων ανταγωνισμού σε όλους τους φορείς της αλυσίδας εφοδιασμού.

4.3.4   Η Ευρωπαϊκή Οικονομική και Κοινωνική Επιτροπή εξέδωσε δύο γνωμοδοτήσεις σχετικά με τη λειτουργία της αλυσίδας εφοδιασμού τροφίμων (1), στις οποίες συνιστά την καθιέρωση κώδικα δεοντολογίας σε επίπεδο κρατών μελών και τον διορισμό διαμεσολαβητή με δυνατότητα παρέμβασης σε περίπτωση ανάγκης. Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, η ισπανική Προεδρία της Ευρωπαϊκής Ένωσης και η Ευρωπαϊκή Επιτροπή (2) εξέδωσαν επίσης σειρά συστάσεων για την καλύτερη λειτουργία της αλυσίδας εφοδιασμού τροφίμων. Ειδικότερα, η ΕΟΚΕ χαιρετίζει τη σύσταση του φόρουμ υψηλού επιπέδου (3) για τη βελτίωση της λειτουργίας της αλυσίδας εφοδιασμού τροφίμων, το οποίο καθιερώνει μια πλατφόρμα ενδιαφερομένων φορέων για τις συμβατικές πρακτικές μεταξύ επιχειρήσεων σε ολόκληρη την αλυσίδα εφοδιασμού.

4.3.5   Η ΕΟΚΕ υπενθυμίζει ότι οι αγορές εμπορίου και διανομής –και οι συμβατικές σχέσεις στον εν λόγω κλάδο– είναι, εκ φύσεως, εθνικές και εμφανίζουν διαφορετικά νομικά, οικονομικά, πολιτικά και πολιτισμικά χαρακτηριστικά. Οι εμπορικές σχέσεις διευθετούνται συνήθως σε εθνικό επίπεδο, μέσω κανονιστικών ρυθμίσεων, νομολογίας ή/και κωδίκων δεοντολογίας. Πολλά κράτη μέλη επιχείρησαν να ρυθμίσουν κανονιστικά ορισμένες πρακτικές. Ωστόσο, σε πολλές περιπτώσεις, οι εν λόγω προσπάθειες είχαν ως αποτέλεσμα τη δημιουργία νέων εμποδίων περιορίζοντας τη δυνατότητα των αλλοδαπών επιχειρήσεων να εγκατασταθούν σε μια δεδομένη χώρα, κατά παράβαση των αρχών της εσωτερικής αγοράς. Η ΕΟΚΕ αιτείται την ενδεδειγμένη ανάλυση και αντιμετώπιση των καταφανώς αθέμιτων πρακτικών που παρατηρούνται σε ολόκληρη την αλυσίδα εφοδιασμού. Ειδικότερα, η ΕΟΚΕ καλεί την Επιτροπή να εξετάσει με ποιον τρόπο αντιμετωπίζονται σε εθνικό επίπεδο οι «αθέμιτες συμβατικές σχέσεις», συμπεριλαμβανομένης της επιβολής της νομοθεσίας. Μια τέτοια εξέταση θα μπορούσε να προβάλει την αποτελεσματικότητα των εθνικών πρακτικών· να καταδείξει εάν απαιτείται η λήψη μέτρων και να υποδείξει το καταλληλότερο επίπεδο για τη λήψη των εν λόγω μέτρων, σύμφωνα με τις αρχές της επικουρικότητας και της αναλογικότητας. Επιπλέον, η ΕΟΚΕ υπενθυμίζει τη σημασία που έχει, ιδιαίτερα σε περιόδους κρίσης, η διασφάλιση της ορθής εφαρμογής της ισχύουσας νομοθεσίας και επισημαίνει ότι τούτο αποτελεί ευθύνη των κρατών μελών.

4.3.6   Προκειμένου να διασφαλίσουν την επιλογή των καταναλωτών, να διατηρήσουν τη μοναδικότητά τους και να ενισχύσουν την τοπική εικόνα τους, οι έμποροι δημιούργησαν προϊόντα ιδιωτικής ετικέτας, για τα οποία φέρουν ευθύνη παραγωγού. Η επιτυχία των προϊόντων αυτών βασίζεται στην ευρεία αποδοχή τους από τους καταναλωτές, καθώς σχεδόν 80 % των ευρωπαίων καταναλωτών (4) θεωρούν ότι αυτά τα εμπορικά σήματα των υπεραγορών αποτελούν ικανοποιητική εναλλακτική επιλογή έναντι των άλλων εμπορικών σημάτων.

4.3.7   Το φάσμα των προϊόντων ιδιωτικής ετικέτας αναπτύσσεται σε συνεργασία με τους προμηθευτές τους, οι οποίοι στην ευρεία πλειονότητα των περιπτώσεων είναι ΜΜΕ. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή αναγνωρίζει ότι οι συνεργασίες αυτές, οι οποίες βασίζονται σε σχέση υπεργολαβίας, αποδεικνύονται συχνά οι πλέον σταθερές και διαρκείς σχέσεις. Οι προμηθευτές ωφελούνται από την παροχή δεδομένων σχετικά με τους καταναλωτές, κινήτρων για περαιτέρω καινοτομία και πρόσβασης σε μια πιο εκτεταμένη αγορά. Ωστόσο, έχουν διατυπωθεί ανησυχίες σχετικά με τον αντίκτυπο των προϊόντων αυτών στην καινοτομία, στον ανταγωνισμό, στην ανάπτυξη των ΜΜΕ και στις επιλογές των καταναλωτών. Η ΕΟΚΕ προτρέπει την Επιτροπή να εξετάσει τον αντίκτυπο των προϊόντων ιδιωτικής ετικέτας σε σχέση με τους προμηθευτές, τον ανταγωνισμό, την καινοτομία και τις επιλογές των καταναλωτών.

4.4   Μια εσωτερική αγορά εμπορίου και διανομής πιο αποτελεσματική και πιο δίκαιη για τους μισθωτούς

4.4.1   Η απασχόληση στον κλάδο του εμπορίου και της διανομής είναι σημαντική και αποτελεί συχνά την πύλη εισόδου στην αγορά εργασίας για πολλούς νέους εργαζόμενους με χαμηλή ή χωρίς ειδίκευση. Ο κλάδος του εμπορίου και της διανομής εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από ευέλικτα μοντέλα εργασίας, με σκοπό την προσαρμογή στην καταναλωτική ζήτηση κατά τη διάρκεια της ημέρας, της εβδομάδας ή της εποχής. Ο έντονος ανταγωνισμός στις τιμές ασκεί πιέσεις υπέρ της υιοθέτησης πιο ελαστικού ωραρίου εργασίας των εργαζομένων, το οποίο δεν συνάδει πλέον με την οργάνωση του ιδιωτικού τους βίου. Ως εκ τούτου, η νομοθεσία και οι συλλογικές συμβάσεις θα πρέπει να διευκρινίσουν ποια μορφή ελαστικού ωραρίου συνάδει τόσο με τις οργανωτικές ανάγκες της επιχείρησης όσο και με τις ανάγκες των εργαζομένων για την επίτευξη πραγματικής ισορροπίας μεταξύ της ιδιωτικής και της επαγγελματικής τους ζωής. Εν προκειμένω, η συμμετοχή των γυναικών είναι υψηλότερη από ό,τι σε οποιονδήποτε άλλο κλάδο και η μερική απασχόληση είναι επίσης εκτεταμένη. Ο κλάδος του εμπορίου και της διανομής παρέχει επίσης σημαντικές ευκαιρίες στους επιχειρηματίες.

4.4.2   Η ΕΟΚΕ καλεί την Επιτροπή να στηρίξει την προώθηση της αυτοαπασχόλησης, της επιχειρηματικότητας και της ανάπτυξης δεξιοτήτων, ως μέσο για την αντιμετώπιση της κρίσης, και να διευκολύνει την είσοδο ή την επάνοδο των εργαζομένων στην αγορά εργασίας. Καλεί επίσης τις επιχειρήσεις του κλάδου να εφαρμόσουν την εθνική και κοινοτική νομοθεσία όσον αφορά τις ίσες ευκαιρίες και την ισότητα των φύλων, προκειμένου να προαχθεί η ποσοτική και ποιοτική ανάπτυξη της απασχόλησης των γυναικών στον κλάδο.

4.4.3   Η τρέχουσα χρηματοπιστωτική κρίση και η μείωση της κατανάλωσης οδήγησαν, σε όλη την Ευρώπη, σε παύσεις λειτουργίας, αναδιαρθρώσεις, συγχωνεύσεις και εξαγορές εμπορικών επιχειρήσεων. Συνεπώς, ο κίνδυνος της μακροχρόνιας ανεργίας αυξάνεται σημαντικά. Η ΕΟΚΕ καλεί την Επιτροπή να στηρίξει την προαγωγή της αυταπασχόλησης και την ανάπτυξη των επαγγελματικών δεξιοτήτων ως μέσο για την αντιμετώπιση της κρίσης και τη διευκόλυνση της επανένταξης στην αγορά εργασίας.

4.4.4   Υπάρχει μακρά παράδοση συλλογικών διαπραγματεύσεων στο εμπόριο τόσο σε ευρωπαϊκό όσο και σε εθνικό επίπεδο. Οι διαφορές μεταξύ χωρών είναι αποτέλεσμα διαφορετικών πολιτισμών και παραδόσεων εργασιακών σχέσεων και κάθε σχεδιαζόμενο μέτρο στον συγκεκριμένο τομέα θα πρέπει να συνεχίσει να υπόκειται στην αρχή της επικουρικότητας. Η ΕΟΚΕ καλεί τα κράτη μέλη καθώς και τις υποψήφιες προς ένταξη χώρες να αναπτύξουν τον κοινωνικό διάλογο μεταξύ των εταίρων, καθώς και ένα σύστημα που ρυθμίζει τις σχέσεις εργοδοτών-εργαζομένων στον κλάδο.

4.4.5   Η αδήλωτη εργασία και η άτυπη οικονομία αποτελούν μείζον πρόβλημα το οποίο χρήζει επείγουσας αντιμετώπισης, καθώς οδηγεί σε αθέμιτο ανταγωνισμό μεταξύ των επιχειρήσεων λόγω της φοροδιαφυγής και εισφοροδιαφυγής, ενώ έχει αρνητικές συνέπειες στις συνθήκες εργασίας, ιδίως όσον αφορά τις υγειονομικές συνθήκες και την ασφάλεια στους χώρους εργασίας. Η ΕΟΚΕ καλεί την Επιτροπή και τα κράτη μέλη να λάβουν μέτρα για την απλούστευση και τη μείωση του διοικητικού φόρτου, ιδίως για τις μικρές και τις πολύ μικρές επιχειρήσεις, καθώς και για την περαιτέρω ευαισθητοποίηση της κοινής γνώμης σχετικά με τα πλεονεκτήματα της νόμιμης εργασίας.

4.4.6   Η ΕΟΚΕ ζητά τη διεξαγωγή ανοικτής συζήτησης με τους κοινωνικούς εταίρους σχετικά με τη δικαιόχρηση, μια εμπορική μορφή στην οποία καταφεύγουν πολλοί προκειμένου να παρακάμψουν τις συμβατικές και νομικές υποχρεώσεις όσον αφορά τους όρους απασχόλησης και προτρέπει σθεναρά τα κράτη μέλη να ενισχύσουν τα μέτρα για την καταπολέμηση της άτυπης οικονομίας η οποία δημιουργεί περαιτέρω διακρίσεις και αθέμιτο ανταγωνισμό εις βάρος των ΜΜΕ.

4.4.7   Ο εκσυγχρονισμός, η τεχνολογική ανάπτυξη και η αυξημένη χρήση των ΤΠΕ στον κλάδο του εμπορίου και της διανομής είχαν ως αποτέλεσμα την αύξηση της αναντιστοιχίας μεταξύ των δεξιοτήτων που έχουν ανάγκη οι εταιρείες και των δεξιοτήτων που διαθέτουν οι υπάλληλοι του εν λόγω κλάδου. Η ΕΟΚΕ εφιστά την προσοχή της Επιτροπής στην απαιτούμενη βελτίωση των δεξιοτήτων των εργαζομένων καθ’ όλη τη διάρκεια της σταδιοδρομίας/του επαγγελματικού βίου τους. Σχετικά με αυτό το θέμα, η ΕΟΚΕ καλεί επίσης τους κοινωνικούς εταίρους του εμπορικού κλάδου να ενισχύσουν περαιτέρω τη μεταξύ τους συνεργασία για την αντιμετώπιση της αναντιστοιχίας μεταξύ των δεξιοτήτων που έχουν ανάγκη οι εταιρείες και των δεξιοτήτων που διαθέτουν οι εργαζόμενοι, επιδιώκοντας την εξεύρεση κλαδικών λύσεων και μέσων για την πρόβλεψη και τη διαχείριση του αντικτύπου των νέων τεχνολογιών από πλευράς δεξιοτήτων και απασχόλησης.

4.4.8   Υπάρχει μακρά παράδοση εταιρικής κοινωνικής ευθύνης στον κλάδο του εμπορίου και της διανομής. Συγκεκριμένα, εδώ και πολλά χρόνια, εμπορικές εταιρείες δρομολογούν και εφαρμόζουν ευρύ φάσμα υπεύθυνων πρακτικών. Οι πρακτικές αυτές δεν αφορούν μόνον κοινωνικά και περιβαλλοντικά ζητήματα, αλλά και άλλους τομείς όπως η υγεία, η ασφάλεια των προϊόντων και θέματα που σχετίζονται με την αλυσίδα εφοδιασμού ή την ενεργό συμμετοχή στα τοπικά δρώμενα.

4.4.9   Η ΕΟΚΕ συμφωνεί με την Επιτροπή πως είναι αναγκαία η αντιμετώπιση του ζητήματος του ανταγωνισμού των τιμών, ο οποίος ασκεί ισχυρή πίεση στο μισθολογικό κόστος και στο ωράριο εργασίας. Προς τούτο η ΕΟΚΕ συνιστά στην Επιτροπή να προβεί σε ειδική μελέτη με θέμα τον αντίκτυπο των ωραρίων λειτουργίας των καταστημάτων, συμπεριλαμβανομένης και της κυριακάτικης λειτουργίας τους, στην οικονομική και κοινωνική ανάπτυξη της περιοχής, στο επίπεδο των υπηρεσιών που παρέχονται στους καταναλωτές και στην ποιότητα ζωής των εργαζόμενων.

4.4.10   Στον κλάδο εξακολουθούν να υφίστανται σημαντικά φαινόμενα αθέμιτου ανταγωνισμού και κοινωνικού ντάμπινγκ μεταξύ των εμπορικών επιχειρήσεων, ανεξαρτήτως μεγέθους, επειδή το εργατικό δίκαιο και οι συλλογικές συμβάσεις που διαφέρουν από χώρα σε χώρα οδηγούν σε διαφορετικές επενδυτικές πολιτικές και διαφορετικά οικονομικά και αναπτυξιακά μοντέλα. Η ΕΟΚΕ καλεί τους κοινωνικούς εταίρους να διεξαγάγουν συζήτηση στο πλαίσιο του ευρωπαϊκού κοινωνικού διαλόγου, προκειμένου να καθοριστούν οι πολιτικές που θα συμβάλουν στην ενίσχυση της οικονομικής, κοινωνικής και εδαφικής συνοχής και στην εξάλειψη των εμποδίων στα οποία προσκρούουν η αρμονική ανάπτυξη και ο θεμιτός ανταγωνισμός σ' αυτόν τον κλάδο σε όλη την Ευρώπη. Η Επιτροπή πρέπει να υποστηρίξει μια τέτοια πρωτοβουλία και να θεσπίσει τα κατάλληλα μέτρα για να εξαλειφθούν οι συμπεριφορές που εμποδίζουν την υλοποίηση και την εύρυθμη λειτουργία μιας δίκαιης και αποτελεσματικής εσωτερικής αγοράς που προωθεί την ανάπτυξη.

4.4.11   Η οικονομική συμμετοχή των εργαζομένων διαδραματίζει ολοένα και σημαντικότερο ρόλο στον κλάδο του εμπορίου και της διανομής, ιδίως στην περίπτωση των μεγαλύτερων ευρωπαϊκών επιχειρήσεων του κλάδου, καθώς παρέχει στους εργαζόμενους τη δυνατότητα να εκφράζουν καλύτερα την άποψή τους σχετικά με την ποιότητα της απασχόλησης, την παροχή κινήτρων και τις συνθήκες εργασίας. Η Επιτροπή θα πρέπει να εξετάσει το συγκεκριμένο μέσο στα πλαίσια των προσπαθειών της για την παρακολούθηση του εν λόγω κλάδου.

4.5   Μια εσωτερική αγορά εμπορίου και διανομής πιο αποτελεσματική και πιο δίκαιη για τις μελλοντικές γενεές

4.5.1   Η ΕΟΚΕ αναγνωρίζει τη σημασία του κλάδου του εμπορίου και της διανομής για την προώθηση περισσότερο βιώσιμων μοντέλων κατανάλωσης και παραγωγής στην ΕΕ. Υπενθυμίζει ότι ο άμεσος αντίκτυπος των δραστηριοτήτων του εμπορίου και της διανομής έχει υπερεκτιμηθεί, αλλά ότι, έμμεσα, ως ο στενότερος σύνδεσμος μεταξύ καταναλωτών και παραγωγών, ο κλάδος μπορεί να πράξει πολλά. Η ΕΟΚΕ χαιρετίζει το φόρουμ του λιανικού εμπορίου, το οποίο έχει ως αποστολή την ανταλλαγή ορθών πρακτικών τόσο μεταξύ εμπόρων όσο και μεταξύ εμπόρων και ενδιαφερόμενων μερών σχετικά με συγκεκριμένα ζητήματα. Η ΕΟΚΕ αναγνωρίζει επίσης το έργο που επιτελεί η στρογγυλή τράπεζα για τη βιώσιμη κατανάλωση και παραγωγή.

4.5.2   Η ΕΟΚΕ εφιστά την προσοχή της Επιτροπής στην ανάγκη διασφάλισης συνεκτικότητας κατά τη χάραξη πολιτικής μεταξύ των περιβαλλοντικών στόχων και άλλων πολιτικών στόχων, όπως η εσωτερική αγορά. Τα τελευταία χρόνια έχουν ανακύψει συγκρούσεις και, ολοένα και πιο συχνά, οι βασικές αρχές της εσωτερικής αγοράς καταστρατηγούνται για λόγους προστασίας του περιβάλλοντος. Επιπλέον, η ΕΟΚΕ προειδοποιεί κατά της ενδεχόμενης μετατόπισης της ευθύνης από τους παραγωγούς προς τους εμπόρους.

---

(1)  NAT/460: «Βελτίωση της λειτουργίας της αλυσίδας εφοδιασμού τροφίμων στην Ευρώπη» των κ. Narro και Kapuvari· CCMI/050 «Η εξέλιξη του κλάδου των μεγάλων λιανοπωλητών και ο αντίκτυπός της στους προμηθευτές και τους καταναλωτές» της κ. Sharma.

(2)  COM(2009) 591 τελικό - Ανακοίνωση της Επιτροπής «Βελτίωση της λειτουργίας της αλυσίδας εφοδιασμού τροφίμων στην Ευρώπη».

(3)  Απόφαση της Επιτροπής, της 30ής Ιουλίου 2010, για τη σύσταση φόρουμ υψηλού επιπέδου για τη βελτίωση της λειτουργίας της αλυσίδας εφοδιασμού τροφίμων (ΕΕ C 210 της 3.8.2010).

(4)  Μελέτη AC Nielsen «Consumer attitudes towards private labels» (Στάσεις των καταναλωτών έναντι των ιδιωτικών ετικετών) 2005

---