23.12.2009

EL

Επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης

C 317/126

---

Γνωμοδότηση της Ευρωπαϊκής Οικονομικής και Κοινωνικής Επιτροπής για την «Ανακοίνωση της Επιτροπής στο Συμβούλιο, στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, στην Οικονομική και Κοινωνική Επιτροπή και στην Επιτροπή των Περιφερειών: Περιφερειακή ολοκλήρωση για την ανάπτυξη στις χώρες ΑΚΕ»

COM(2008) 604 τελικό

(2009/C 317/24)

Εισηγητής: ο κ. DANTIN

Συνεισηγητής: ο κ. JAHIER

Την1η Οκτωβρίου 2008 και σύμφωνα με το άρθρο 262 της Συνθήκης για την Ευρωπαϊκή Κοινότητα, η Επιτροπή αποφάσισε να ζητήσει τη γνωμοδότηση της Ευρωπαϊκής Οικονομικής και Κοινωνικής Επιτροπής για την

«Ανακοίνωση της Επιτροπής προς το Συμβούλιο, το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, την Ευρωπαϊκή Οικονομική και Κοινωνική Επιτροπή και την Επιτροπή των Περιφερειών: Περιφερειακή ολοκλήρωση για την ανάπτυξη στις χώρες ΑΚΕ»

COM(2008) 604 τελικό.

Το ειδικευμένο τμήμα «Εξωτερικές σχέσεις», στο οποίο ανατέθηκε η προετοιμασία των σχετικών εργασιών, επεξεργάστηκε τη γνωμοδότησή του στις 27 Μαΐου 2009 με βάση εισηγητική έκθεση του κ. DANTIN και του κ. JAHIER, συνεισηγητή.

Κατά την 455η σύνοδο ολομέλειάς της, της 15ης και 16ης Ιουλίου 2009 (συνεδρίαση της 16ης Ιουλίου 2009), η Ευρωπαϊκή Οικονομική και Κοινωνική Επιτροπή υιοθέτησε την παρούσα γνωμοδότηση με 132 ψήφους υπέρ και 2 αποχές.

1.   Συμπεράσματα και συστάσεις

1.1.   Όπως έχει ήδη τονίσει σε προηγούμενες εργασίες της, η ΕΟΚΕ κρίνει ότι η περιφερειακή ολοκλήρωση των χωρών ΑΚΕ αποτελεί ουσιαστική προϋπόθεση για την ανάπτυξή τους. Η ανάπτυξη θα συμβάλει με τη σειρά της στην εμβάθυνση της ολοκλήρωσης, πυροδοτώντας κατά τον τρόπο αυτό έναν «ενάρετο κύκλο».

1.2.   Συνεπώς, η ΕΟΚΕ επιδοκιμάζει τις αναλύσεις και τους προσανατολισμούς που περιέχει η υπό εξέταση ανακοίνωση και ευελπιστεί, επιπλέον, ότι η περιφερειακή ολοκλήρωση θα αποτελέσει βασικό άξονα της αναθεώρησης της Συμφωνίας του Κοτονού το 2010.

1.3.   Ωστόσο, η ΕΟΚΕ διαπιστώνει ότι δυστυχώς στην ανακοίνωση δεν εξετάζονται οι δυσκολίες που έχουν αντιμετωπιστεί μέχρι τώρα και δεν προσδιορίζονται με απόλυτη σαφήνεια ποιες πτυχές θα υλοποιηθούν με προτεραιότητα.

1.4.   Η ΕΟΚΕ τονίζει ότι ορισμένοι παράγοντες συμβάλουν καθοριστικά στην πρόοδο της περιφερειακής ολοκλήρωσης. Η ΕΕ μπορεί και πρέπει να διαδραματίζει σημαντικό ρόλο σε κάθε έναν από αυτούς τους παράγοντες.

1.5.   Η περιφερειακή ολοκλήρωση δεν μπορεί να αναπτυχθεί περαιτέρω εάν δεν ενισχυθεί η πολιτική σταθερότητα των ενδιαφερόμενων κρατών. Η ειρήνη και η ασφάλεια πρέπει να ανήκουν στις προτεραιότητες της ΕΕ.

1.6.   Η ανάπτυξη των χωρών ΑΚΕ αποτελεί μια από τις προϋποθέσεις για την περιφερειακή τους ολοκλήρωση η οποία θα συμβάλει με τη σειρά της στην ανάπτυξή τους.

1.7.   Η ανάπτυξη αυτή εξαρτάται ιδιαίτερα από τους ακόλουθους παράγοντες:

—	τον αναπροσανατολισμό του περιεχομένου της ανάπτυξης με στόχο τη διαφοροποίηση της οικονομίας, των διαρθρώσεων παραγωγής και των συστημάτων παροχής υπηρεσιών·

—	μία αειφόρο αγροτική ανάπτυξη η οποία να συμβάλει στην επισιτιστική ασφάλεια·

—	την ανάπτυξη του ιδιωτικού τομέα και ιδιαίτερα των μικρομεσαίων επιχειρήσεων·

—

την χρηστή διακυβέρνηση από γενική άποψη και κυρίως όσον αφορά τα δικαιώματα του ανθρώπου και των εργαζομένων, το κράτος δικαίου, τη δημοκρατία και την καταπολέμηση της διαφθοράς· ως προς το τελευταίο αυτό ζήτημα, η ΕΟΚΕ εκπλήσσεται που το θέμα της διαφθοράς δεν αναφέρεται σε κανένα σημείο της ανακοίνωσης, και εκφράζει συγκεκριμένα την ευχή να τεθεί ως όρος για την χορήγηση του 1,75 δις ευρώ από το 10ο ΕΤΑ, που σκοπό έχει να συμβάλει στην ανάπτυξη της ολοκλήρωσης, η δυνατότητα ανίχνευσης της χρησιμοποίησης του·

—	την ουσιαστική συμμετοχή των μη κρατικών φορέων όπως καταγράφεται στη συμφωνία με το Φόρουμ Καραϊβικής των κρατών ΑΚΕ/ΕΕ (CARIFORUM)· από αυτή την άποψη κρίνεται απαραίτητο να προαχθούν τόσο με πολιτικά όσο και με οικονομικά μέσα τα περιφερειακά κοινωνικά και επαγγελματικά δίκτυα.

1.8.   Η ΕΟΚΕ εύχεται να συνεχιστεί ο προβληματισμός ή η δρομολόγηση των ακόλουθων πτυχών:

—	η χρησιμότητα και η δυνατότητα προώθησης μορφών περιφερειακής συνεργασίας των εξόχως απόκεντρων περιοχών της ΕΕ με τις ολοκληρωμένες περιφέρειες των χωρών ΑΚΕ που ανήκουν στο άμεσο γεωγραφικό τους περιβάλλον·

—	το γεγονός ότι οι ενδιάμεσες ΣΟΕΣ (Συμφωνία Οικονομικής Εταιρικής Σχέσης) που αφορούν ένα μόνο κράτος θα μπορούσαν να εμποδίσουν τη σύναψη περιφερειακών ΣΟΕΣ και πιθανοί τρόποι αντιμετώπισης·

—	το γεγονός ότι οι διαπραγματεύσεις για τη σύναψη ΣΟΕΣ με διαφορετικές ομάδες κρατών από αυτές πού έχουν ήδη συσταθεί, θα μπορούσαν επίσης να εμποδίσουν την περιφερειακή ολοκλήρωση·

—	η επίδραση της μορφής και της ποικιλομορφίας των οικονομικών «δυνάμεων» που μεταβλήθηκαν και ενισχύθηκαν κατά τα τελευταία χρόνια, στην περιφερειακή ολοκλήρωση ιδιαίτερα στην Αφρική·

—	οι συνέπειες της σημερινής χρηματοπιστωτικής και οικονομικής κρίσης.

2.   Εισαγωγή

2.1.   Μπορεί εύλογα να θεωρηθεί ότι η σημαντικότερη τάση που χαρακτηρίζει την νέα χιλιετία είναι ο παγκόσμιος ανταγωνισμός. Ενόψει των ευκαιριών και των προκλήσεων που δημιουργεί η παγκοσμιοποίηση, μία από τις απαντήσεις που θα μπορούσαν να δώσουν τα κράτη όλων των ηπείρων, είναι η περιφερειακή ενοποίηση των οικονομιών τους με την οικονομία των γειτόνων χωρών τους και η δημιουργία πιο σημαντικών και ανταγωνιστικότερων οικονομικών συνασπισμών (NAFTA, ASEAN, ΟΣΑΕ, MERCOSUR, CARIFORUM, κλπ.) ώστε να εξασφαλίσουν τη συμμετοχή τους στις διεθνείς εμπορικές συναλλαγές όχι μόνον ως κράτη αλλά και ως περιφερειακή δύναμη.

2.2.   Πουθενά αλλού η εξέλιξη αυτή δεν είναι τόσο επείγουσα όσο στις χώρες ΑΚΕ και ιδιαίτερα στην Αφρική (1), όπου διάφοροι παράγοντες (χαμηλή οικονομική ανάπτυξη, μεγάλη έκταση της ένδειας, συνθήκες εμπορικών συναλλαγών, χάραξη των συνόρων όπως κληρονομήθηκε από την εποχή της αποικιοκρατίας, κακή διακυβέρνηση, συγκρούσεις συχνά ενδημικές, διαφθορά, κ.ά.) δεν επιτρέπουν στα κράτη να συμμετάσχουν ουσιαστικά στις διεθνείς εμπορικές συναλλαγές, παρά το αξιοσημείωτο μέγεθος των αγορών τους και των δυνατοτήτων που προσφέρουν.

2.3.   Υπό αυτό το πρίσμα η στήριξη της περιφερειακής ολοκλήρωσης αποτέλεσε τον ακρογωνιαίο λίθο της πολιτικής της Ευρωπαϊκής Ένωσης για τη συνεργασία με τις χώρες ΑΚΕ. Η υποστήριξη που παρέχει η Ευρωπαϊκή Κοινότητα στην οικονομική ολοκλήρωση έχει τις ρίζες της στη Σύμβαση του Γιαουντέ του 1969 στην οποία δίνεται ο ορισμός της έννοιας της συνεργασίας σε συνδυασμό με την ενίσχυση της εταιρικής σχέσης. Η ΕΕ συνέχισε από τότε την συνεργασία τόσο σε πολιτικό όσο και σε τεχνικό και οικονομικό επίπεδο (2) στα πλαίσια διάφορων συμβάσεων (Λομέ, Κοτονού). Στη συνέχεια, το θέμα αυτό αναπτύχθηκε και επεκτάθηκε, πέρα από τις χώρες ΑΚΕ, σε όλες τις αναπτυσσόμενες χώρες (3). Αξίζει, εξάλλου, να υπενθυμιστεί ότι ένα από τα οκτώ σχέδια δράσης που υιοθετήθηκαν κατά τη συνάντηση κορυφής ΕΕ/Αφρικής, στις 8 και 9 Δεκεμβρίου 2007 στη Λισσαβώνα, αφορά «την περιφερειακή ολοκλήρωση και τις υποδομές» (4).

2.4.   Στόχος της ανακοίνωσης είναι να επαναπροσδιοριστούν το πλαίσιο και οι όροι της περιφερειακής ολοκλήρωσης, Προσδιορίζει επίσης τους επιδιωκόμενους στόχους και προτείνει μια υποστηρικτική προσέγγιση για την επίτευξή τους.

2.5.   Στην παρούσα γνωμοδότηση, περιγράφονται και εξετάζονται τα κυριότερα σημεία της ανακοίνωσης και στη συνέχεια διατυπώνονται ορισμένες σκέψεις και γενικές, ιδιαίτερες και ειδικές παρατηρήσεις. Για το σκοπό αυτό η γνωμοδότηση στηρίζεται στο σύνολο των εργασιών που έχει παράγει η ΕΟΚΕ, τόσο στα πλαίσια προηγούμενων γνωμοδοτήσεών της όσο και στα πλαίσια περιφερειακών σεμιναρίων που διοργάνωσε με την συμμετοχή της κοινωνίας των πολιτών διαφόρων περιοχών των χωρών ΑΚΕ ή ακόμη στα πλαίσια διασκέψεων στις οποίες συμμετείχαν μη κυβερνητικοί παράγοντες από όλες τις χώρες ΑΚΕ.

3.   Κύρια σημεία της ανακοίνωσης

3.1.   Μετά από τη σύντομη περιγραφή ενός «μεταβαλλόμενου πλαισίου», την αναφορά στην πολύχρονη και αδιάλειπτη δράση της Ευρωπαϊκής Ένωσης καθώς και σε ορισμένες πρόσφατες πολιτικές πρωτοβουλίες για την προαγωγή της περιφερειακής ολοκλήρωσης των χωρών ΑΚΕ (ο περιφερειακός προγραμματισμός του 10ου Ευρωπαϊκού Ταμείου Ανάπτυξης, εντατικοποίηση της διαπραγμάτευσης Συμφωνιών Οικονομικής Εταιρικής Σχέσης με τις χώρες ΑΚΕ …) η ανακοίνωση προτείνει να γίνει απολογισμός, να επανεξεταστεί η συνοχή της κοινοτικής δράσης και να χαραχθεί ο δρόμος που πρέπει να ακολουθηθεί με την αξιοποίηση των μέσων που διαθέτει η ΕΕ.

3.2.   Ο απολογισμός της δράσης που αναπτύχθηκε κατά το παρελθόν και οι προοπτικές περιγράφονται σε τέσσερα κύρια κεφάλαια:

—	βασικοί στόχοι της περιφερειακής ολοκλήρωσης·

—	επιτεύγματα και προκλήσεις της περιφερειακής ολοκλήρωσης στις χώρες ΑΚΕ·

—

ανάπτυξη της προσέγγισης της στήριξης που παρέχει η ΕΕ με βάση 5 προτεραιότητες: — ενίσχυση των περιφερειακών θεσμών, — δημιουργία περιφερειακών ολοκληρωμένων αγορών, — υποστήριξη της ανάπτυξης των επιχειρήσεων, — διασύνδεση των περιφερειακών δικτύων υποδομής, — χάραξη περιφερειακών πολιτικών για την αειφόρο ανάπτυξη·

—

καλύτερη δυνατή χρήση των μέσων της ΕΕ με την ενίσχυση του πολιτικού διαλόγου σε διεθνές, περιφερειακό και εθνικό επίπεδο υποστηρίζοντας συστηματικά τη δημιουργία ή την ενίσχυση περιφερειακών φόρουμ της κοινωνίας των πολιτών. Αυτή η ενισχυμένη κοινοτική στήριξη οδήγησε στην καλύτερη αξιοποίηση του 10ου ΕΤΑ.

4.   Γενικές παρατηρήσεις

Η Ευρωπαϊκή Οικονομική και Κοινωνική Επιτροπή έχει εξετάσει επανειλημμένα στις εργασίες της το θέμα της οικονομικής περιφερειακής ολοκλήρωσης των χωρών ΑΚΕ.

4.1.1.   Για το λόγο αυτό, η περιφερειακή ολοκλήρωση ήταν κεντρικό θέμα των τριών περιφερειακών σεμιναρίων που διοργάνωσε (στο Γιαουντέ το Μάιο 2003, στις Νήσους Φίτζι τον Οκτώβριο 2004 και στο Μπαμακό τον Φεβρουάριο 2006) και αντικείμενο δύο γνωμοδοτήσεων.

4.1.2.   Ο προβληματισμός αυτός πήρε πιο συγκεκριμένη μορφή κατά τη διάσκεψη των μη κρατικών φορέων των χωρών ΑΚΕ, τον Ιούνιο 2005 στις Βρυξέλλες. Στα πρακτικά της διάσκεψης αυτής δηλώνονται τα εξής: Η προσαρμογή των χωρών ΑΚΕ στην ελευθέρωση του εμπορίου συνεπάγεται την ενίσχυση της περιφερειακής τους ολοκλήρωσης. Είναι αναγκαίο να επιταχυνθεί η δημιουργία πραγματικά ενοποιημένων αγορών στην Αφρική, στην Καραϊβική και στον Ειρηνικό. Αν επιτύχουν τη βελτίωση της οργάνωσης των αγορών τους σε αυτή τη βάση, οι χώρες αυτές θα μπορούν να προασπίζουν καλύτερα τα οικονομικά και κοινωνικά τους συμφέροντα ενόψει της παγκοσμιοποίησης.

4.1.3.   Σε πρόσφατη διερευνητική γνωμοδότηση που καταρτίσθηκε μετά από αίτηση του Επιτρόπου Michel με τίτλο «Η στρατηγική ΕΕ/Αφρικής» (5), η ΕΟΚΕ δήλωσε τα εξής: « Η οικονομική ανάπτυξη της Αφρικής εξαρτάται πρωτίστως από την εμβάθυνση της εσωτερικής αγοράς της, ώστε να μπορέσει να αναπτύξει μια ενδογενή οικονομική μεγέθυνση που θα επιτρέψει τη σταθεροποίηση και την εδραίωση της θέσης της ηπείρου στην παγκόσμια οικονομία. Η περιφερειακή ολοκλήρωση και η ανάπτυξη της εσωτερικής αγοράς αποτελούν σημεία στήριξης, εφαλτήρια, που θα επιτρέψουν στην Αφρική να ανοιχθεί θετικά στο παγκόσμιο εμπόριο . Από την άποψη αυτή, η ΕΟΚΕ εκφράζει τη λύπη της για το γεγονός ότι δεν έχουν ακόμη ολοκληρωθεί οι περιφερειακές διαπραγματεύσεις των Συμφωνιών Οικονομικής Εταιρικής Σχέσης, ένας από τους στόχους των οποίων είναι ακριβώς η οικονομική ολοκλήρωση.»

4.2.   Με βάση τις σκέψεις και τις θέσεις που έχει υιοθετήσει κατά το παρελθόν η Ευρωπαϊκή Οικονομική και κοινωνική Επιτροπή επιδοκιμάζει την εξεταζόμενη ανακοίνωση καθώς και το σύνολο των προσανατολισμών που περιέχει. Φρονεί, επιπλέον, ότι η περιφερειακή ολοκλήρωση θα αποτελέσει, δεδομένης της σημασίας της, έναν από τους βασικούς άξονες της αναθεώρησης της Συμφωνίας του Κοτονού το 2010, τόσο όσον αφορά την κοινή αξιολόγηση των παραγόντων της εταιρικής σχέσης, όσο και την ενίσχυση και την προώθηση κατά προτεραιότητα του σχετικού μηχανισμού κατά τα επόμενα χρόνια.

4.3.   Ωστόσο, διαπιστώνει ότι δυστυχώς στην ανακοίνωση δεν καταγράφονται λεπτομερώς και με εξαντλητικό τρόπο οι δυσκολίες που έχουν αντιμετωπιστεί μέχρι τώρα οι οποίες και εμπόδισαν την περιφερειακή ολοκλήρωση. Παρόμοια ανάλυση θα είχε συμβάλει στην αποφυγή σφαλμάτων αλλά και στην εδραίωση ενός λογικού προσδιορισμού των προτεινόμενων συνεργασιών. Επίσης, η ΕΟΚΕ κρίνει ότι η ανακοίνωση θα ήταν πιο ευανάγνωστη και πιο κατανοητή αν είχε καθιερωθεί μια σαφέστερη ιεράρχηση των προτεραιοτήτων, παρά το γεγονός ότι κατά τη φάση εφαρμογής θα χρειαστούν ορισμένες τροποποιήσεις λόγω του διαφορετικού βαθμού ανάπτυξης των ενδιαφερόμενων κρατών.

4.4.   Στα πλαίσια των γενικών και ιδιαίτερων παρατηρήσεων που ακολουθούν, η ΕΟΚΕ έκρινε χρήσιμο να επισημάνει ορισμένα ζητήματα. Πρόκειται για ζητήματα τα οποία είτε θίγονται συνολικά είτε καθόλου στην ανακοίνωση αλλά τα οποία χαρακτηρίζονται από πτυχές οι οποίες, κατά τη γνώμη της, είναι καθοριστικές για την εμβάθυνση της περιφερειακής ολοκλήρωσης, γεγονός που δικαιολογεί την προβολή τους ως ακρογωνιαίων λίθων και επιβεβλημένων και αναπόδραστων σταδίων αυτής της οικοδόμησης.

5.   Γενικές και ειδικές παρατηρήσεις

5.1.   Είναι γενικώς αποδεκτό ότι στην επιτυχημένη υλοποίηση της περιφερειακής ολοκλήρωσης συμβάλει ένας ορισμένος αριθμός παραγόντων. Τέτοιοι παράγοντες είναι η πολιτική δέσμευση, η ειρήνη και η ασφάλεια, το κράτος δικαίου, η δημοκρατία, η χρηστή διαχείριση των δημόσιων θεμάτων και η μακροοικονομική σταθερότητα. Απαραίτητες προϋποθέσεις είναι, επίσης, η εύρυθμη λειτουργία των αγορών, το άνοιγμα των αγορών προς τρίτες χώρες, ισχυρά θεσμικά όργανα με σαφή εντολή, κατάλληλη χρηματοδότηση και πολιτική υποστήριξη καθώς και η ευρεία συμμετοχή του ιδιωτικού τομέα και της κοινωνίας των πολιτών.

5.2.   Ωστόσο, προκειμένου να σημειωθεί πρόοδος στην υλοποίηση της περιφερειακής ολοκλήρωσης, ιδιαίτερα με την επιδίωξη του σκεπτικού της ευρείας ερμηνείας όπως προτείνεται στη Συμφωνία του Κοτονού (6), είναι απαραίτητο να ληφθούν υπόψη οι πτυχές που αναπτύσσονται στις επόμενες παραγράφους και οι οποίες συμβάλουν στην ανάπτυξη των χωρών ΑΚΕ, διότι αν αληθεύει ότι η ολοκλήρωση είναι πηγή ανάπτυξης, άλλο τόσο αληθεύει ότι η ανάπτυξη ευνοεί την ολοκλήρωση. Η ΕΕ οφείλει να καταβάλει κάθε δυνατή προσπάθεια για κάθε μία από τις πτυχές αυτές.

5.3.   Η ειρήνη και η ασφάλεια – Η ανάπτυξη, ειδικά στην Αφρική, και κατά συνέπεια η περιφερειακή ολοκλήρωση, δεν μπορεί να επιτευχθεί χωρίς μια μεγαλύτερη σταθερότητα των κρατών. Όμως, σημαντικός αριθμός χωρών εξακολουθεί να βιώνει ατέρμονες συγκρούσεις. Τα δέκα τελευταία χρόνια, στη Γουινέα, στη Λιβερία και στη Σιέρρα Λεόνε, χώρες που διαθέτουν φυσικούς πόρους, και ιδίως διαμάντια και ξυλεία, οι συγκρούσεις προκάλεσαν σοβαρή κρίση στην περιοχή, η οποία είχε με τη σειρά της ως αποτέλεσμα σημαντικές μετακινήσεις προσφύγων. Χωρίς να αναφερθούμε στη σύγκρουση στο Νταρφούρ που μαίνεται στο Σουδάν, στον «ξεχασμένο πόλεμο» στη βόρεια Ουγκάντα, στις σφαγές στο Κίβου με αφορμή τα κοιτάσματα κολουμβίτη-τανταλίτη που μοιάζουν με εθνοτικό πόλεμο και θυμίζουν τη γενοκτονία της Ρουάντας, στη διαρκή ανασφάλεια στα ανατολικά και στα βόρεια της Κεντροαφρικανικής Δημοκρατίας και στην αστάθεια στο Κονγκό, στη Μαυριτανία και στις νήσους Φίτζι, τις «δυσκολίες» που αντιμετωπίστηκαν πρόσφατα στην Κένυα και στο Ζιμπάμπουε, φαινόμενα που συνιστούν ανυπέρβλητο εμπόδιο για την περιφερειακή ολοκλήρωση. Η συμβολή στην ενίσχυση της σταθερότητας αυτών των κρατών και στην ειρήνη πρέπει να αποτελέσουν προτεραιότητες της Ευρωπαϊκής Ένωσης, ώστε να προωθηθεί η ανάπτυξη, η οποία με τη σειρά της μπορεί να συμβάλει στην εμβάθυνση της ολοκλήρωσης.

5.4.   Καταρχάς τα κράτη … – Η περιφερειακή ολοκλήρωση, μολονότι έχει θεμελιώδη σημασία για την ανάπτυξη των κρατών ΑΚΕ, εξαρτάται από την ανάπτυξη κάθε κράτους (7), το βαθμό συμπληρωματικότητας, την κατάσταση της οικονομίας του και το είδος πολιτικών που εφαρμόζει. Θα ήταν μάταιο να επιδιωχθεί η ενοποίηση ανύπαρκτων στοιχείων. Η περιφερειακή ενοποίηση των δικτύων μεταφορών, η διασύνδεση των υποδομών, μπορούν να επιτευχθούν μόνο στο βαθμό που υπάρχουν και έχουν ήδη αναπτυχθεί στα επιμέρους κράτη. Από αυτή την άποψη, έχει θεμελιώδη σημασία η ποιότητα της επεξεργασίας (συμμετοχή των ΜΚΟ) του περιεχομένου και της εκτέλεσης, καταρχάς των εθνικών και στη συνέχεια των περιφερειακών, ενδεικτικών προγραμμάτων. Η ευθύνη της ΕΕ είναι δεδομένη κυρίως όσον αφορά τη «χρησιμοποίηση» των διατιθέμενων πόρων του ΕΤΑ. Η ΕΟΚΕ συνιστά ωστόσο να δοθεί ιδιαίτερη σημασία στο ζήτημα της χρηματοδότησης των μέτρων συνοχής στην περίπτωση που οι ενισχύσεις για την περιφερειακή οικονομική ολοκλήρωση χορηγούνται σε διάφορα κράτη με διαφορετικές οικονομικές διαρθρώσεις και διαφορετικό επίπεδο ανάπτυξης. Στην αντίθετη περίπτωση οι ενισχύσεις μπορεί να βλάψουν παρά να ωφελήσουν.

5.5.   Η διαφθορά – Το φαινόμενο αυτό απαντάται, κυρίως στην Αφρική, σχεδόν σε όλα τα επίπεδα της κοινωνίας και εμποδίζει την οικονομική ανάπτυξη (8). Κατά συνέπεια συνιστά εμπόδιο και για την περιφερειακή ολοκλήρωση (9). Η ΕΟΚΕ εκπλήσσεται που σε κανένα σημείο της ανακοίνωσης δεν αναφέρεται η διαφθορά ενώ η εξάλειψή της αποτελεί έναν από τους στόχους της «Αφρικανικής Ένωσης» και καταλαμβάνει εξέχουσα θέση στη συμφωνία του Κοτονού (πρβλ. άρθρο 30, εδάφιο στ). Ασφαλώς, οι πολιτικές και οικονομικές συνέπειες είναι σημαντικές κυρίως στις αφρικανικές χώρες και αν η διπλωματία πρέπει να διαδραματίζει σοβαρό ρόλο, σε καμία περίπτωση δεν επαρκεί. Πράγματι, μολονότι η ΕΕ, ως δανειστής, δεν έχει δικαίωμα να επιβάλλει στους εταίρους της την επιλογή των δράσεων που εφαρμόζουν, έχει υποχρέωση να μεριμνά για τη σωστή χρήση και τον ορθό προορισμό των πόρων της συνεργασίας, διότι πρόκειται, σε τελική ανάλυση, για τα χρήματα των ευρωπαίων φορολογούμενων. Για το λόγο αυτό, η ΕΟΚΕ συνιστά να εξαρτηθεί η χορήγηση των 1,75 δισεκατομμυρίων ευρώ του 10ου ΕΤΑ, που προορίζονται για την προώθηση της ολοκλήρωσης, από την δυνατότητα ιχνηλασίας της χρήσης τους.

5.6.   Το περιεχόμενο της ανάπτυξης πρέπει να αναπροσανατολιστεί μέσω της διαφοροποίησης της οικονομίας, των διαρθρώσεων παραγωγής και του συστήματος υπηρεσιών. Η περιφερειακή οικονομική ολοκλήρωση θα διευκολυνθεί μέσω μιας διαφοροποιημένης και αναπτυσσόμενης αγοράς. Αυτό δεν πρόκειται να επιτευχθεί με την απλή εκμετάλλευση των φυσικών πόρων ή με την παραδοσιακή και μαζική γεωργική παραγωγή (ζαχαροκάλαμο, βαμβάκι, μπανάνες, φιστίκι, κακάο …). Θα είναι αποτέλεσμα της ανάπτυξης μιας μεταποιητικής βιομηχανίας που παράγει επεξεργασμένα προϊόντα σημαντικής προστιθέμενης αξίας, που αποτελεί μακροπρόθεσμα τον καλύτερο τρόπο για την αποφυγή στρέβλωσης των εμπορικών συναλλαγών, για τη θετική συμμετοχή και την περιφερειακή οικονομική ανάπτυξη (8).

5.7.   Η διασφάλιση της επισιτιστικής ασφάλειας και της αειφόρου αγροτικής ανάπτυξης – Η περιφερειακή οικονομική ολοκλήρωση δεν θα επιτευχθεί αν δεν διασφαλιστεί η επισιτιστική ασφάλεια όλων των κρατών που συμμετέχουν σε αυτή την ολοκλήρωση (8). Συνεπώς, η γεωργία, ως σημαντική πτυχή της αειφόρου ανάπτυξης, πρέπει να αποτελέσει προτεραιότητα στρατηγικής σημασίας. Θα πρέπει να εξαγάγει όλα τα απαραίτητα διδάγματα από την επισιτιστική κρίση του 2007 και 2008, καθώς και από τη σημερινή επισιτιστική κρίση, που είναι αποτέλεσμα της ραγδαίας αύξησης των τιμών των γεωργικών προϊόντων και της ενέργειας το 2008. Η προοδευτική ανάπτυξη της γεωργίας που αποτελεί τον θεμέλιο λίθο της δημιουργίας και της ανάπτυξης της αλυσίδας εφοδιασμού τροφίμων και αποτυπώνει τη νέα προτεραιότητα που δίνεται στην αγροτική διάσταση της ανάπτυξης, μπορεί να επιτευχθεί μόνο μέσω μιας σοβαρής αγροτικής πολιτικής και χάρη σε μία πολιτική επισιτιστικής ασφάλειας και ολοκληρωμένης αγροτικής ανάπτυξης, τόσο σε κρατικό όσο και σε περιφερειακό επίπεδο, η οποία να είναι διαρθρωμένη και να διαθέτει βραχυπρόθεσμο, μεσοπρόθεσμο και μακροπρόθεσμο προγραμματισμό. Η πολιτική αυτή πρέπει να αποδέχεται τη δημοσιονομική και οικονομική προτεραιότητα με την ευρεία έννοια και να είναι προσαρμοσμένη στους ιδιαίτερους περιορισμούς κάθε χώρας ενώ θα πρέπει να εμπεριέχει και μια περιφερειακή προσέγγιση. Στα πλαίσια του 10ου ΕΤΑ θα πρέπει να προαχθεί ένα πρόγραμμα προτεραιοτήτων στον τομέα της γεωργικής ανάπτυξης σε κάθε χώρα ΑΚΕ που εντάσσεται στην περιφερειακή ολοκλήρωση. Στόχος είναι να τερματιστεί ο τρόπος χρήσης του 9ου ΕΤΑ όπου μόνο 4 από τις 78 χώρες ΑΚΕ χαρακτήρισαν τη γεωργία ως τομέα προτεραιότητας και μόνο 15 επέλεξαν την αγροτική ανάπτυξη. Επιπλέον, μόνο 7 % του 9ου ΕΤΑ χρησιμοποιήθηκε για την αειφόρο ανάπτυξη και 1,1 % για δραστηριότητες που συνδέονται σαφώς με τη γεωργία. Σχετικά με αυτό το θέμα πρέπει να τονισθεί ότι η ευρύτερη, σταθερή και διαρθρωμένη συμμετοχή των μη κρατικών φορέων (ΜΚΟ), ιδιαίτερα των γεωργών και των αγροτικών οργανώσεων, αλλά και των τοπικών αρχών συνιστά καθοριστική προϋπόθεση για την υλοποίηση αναπτυξιακών πολιτικών με αειφόρο προοπτική.

5.8.   Ανάπτυξη του ιδιωτικού τομέα – Η ενίσχυση και η διαφοροποίηση του ιδιωτικού τομέα, έχουν καθοριστική σημασία για τη βιώσιμη ανάπτυξη, τη δημιουργία αξιοπρεπών θέσεων εργασίας και συνεπώς για τη μείωση της ένδειας. Η ανάπτυξη του ιδιωτικού τομέα και ιδιαίτερα των βιομηχανικών ΜΜΕ (8), συμβάλλει στη βελτίωση των εμπορικών συναλλαγών και αποτελεί, συνεπώς, απαραίτητη προϋπόθεση για την επιτυχία της ολοκλήρωσης. Για να χαρακτηρίζεται από συνέπεια η ανάπτυξη θα πρέπει να ενισχυθεί η οργάνωση των ΜΜΕ σε περιφερειακό επίπεδο και ταυτόχρονα να λαμβάνεται υπόψη η αξιοποίηση των ανθρώπινων πόρων  (10) σε ό,τι αφορά, βεβαίως, την εκπαίδευση και κατάρτιση, αλλά επίσης και τα θέματα υγείας: καταπολέμηση του HIV/ΑIDS (11), πρόσβαση σε πόσιμο νερό, εύκολη πρόσβαση σε υγειονομική περίθαλψη (Κοινωνική Ασφάλιση), υγεία και ασφάλεια στον τόπο εργασίας κλπ. Η ΕΟΚΕ εκφράζει συνεπώς την ικανοποίησή της για το γεγονός ότι η Επιτροπή χαρακτήρισε την ανάπτυξη των επιχειρήσεων και ειδικά των ΜΜΕ, ως έναν από τους άξονες της δράσης της για την ενίσχυση της περιφερειακής ολοκλήρωσης. Από αυτή την άποψη, ο κοινωνικός διάλογος, οι συλλογικές διαπραγματεύσεις και, γενικά, ο ρόλος των αντιπροσωπευτικών κοινωνικών εταίρων αποτελούν απαραίτητα στοιχεία για την επιτυχία της διαδικασίας και συνεπώς πρέπει να προωθούνται σε περιφερειακό επίπεδο. Η ΔΟΕ είχε δώσει προτεραιότητα στην ανάπτυξη του κοινωνικού διαλόγου στη δυτική Αφρική, στα πλαίσια του προγράμματος επαγγελματικής κατάρτισης «PRODIAF» (12). Η ΕΟΚΕ εύχεται, όπως έχει τονίσει και σε διάφορες τελικές δηλώσεις που εκδόθηκαν κατά τα σεμινάρια και τις διασκέψεις που διοργάνωσε, να επαναληφθεί το παράδειγμα αυτό και στην αγγλόφωνη Αφρική καθώς και στις χώρες του Ειρηνικού, για παράδειγμα μέσω της προώθησης της περιφερειακής συλλογικής σύμβασης όπως ήδη συνέβη στην γαλλόφωνη Αφρική.

5.9.   Η χρηστή διακυβέρνηση– Η κακή και ανομοιογενής διακυβέρνηση μεταξύ των κρατών της περιοχής συνιστά εμπόδιο τόσο για την ολοκλήρωση όσο και για τις άμεσες ξένες επενδύσεις. Η χρηστή διακυβέρνηση πρέπει να εξετάζεται από γενική άποψη και κυρίως υπό το πρίσμα των δικαιωμάτων του ανθρώπου, των παιδιών και των εργαζομένων, του κράτους δικαίου, της δημοκρατίας και της καταπολέμησης της διαφθοράς (13)· Η χρηστή διακυβέρνηση, για να είναι αποτελεσματική θα πρέπει να συνοδεύεται συγχρόνως από συλλόγους και αντιπροσωπευτικές ενώσεις εργοδοτών και εργαζομένων που να είναι ισχυρές και ανεξάρτητες από την πολιτική εξουσία.

5.10.   Η συμμετοχή των μη κρατικών φορέων  (8) – Η ΕΟΚΕ εκφράζει την ικανοποίησή της για το γεγονός ότι η Επιτροπή δηλώνει στην ανακοίνωση την πρόθεσή της «να υποστηρίζει συστηματικά τη δημιουργία ή την ενίσχυση περιφερειακών φόρουμ της κοινωνίας των πολιτών» με στόχο την παρακολούθηση της περιφερειακής ολοκλήρωσης. Οι διαπραγματεύσεις για τη σύναψη Συμφωνίας Οικονομικής Εταιρικής Σχέσης αποτελούν μια ευκαιρία για το σκοπό αυτό. Η ευκαιρία αυτή αξιοποιήθηκε με εντυπωσιακό τρόπο στα πλαίσια της ΣΟΕΣ CARIFORUM/CE, με την οποία καθιερώθηκε η συμμετοχή μη κρατικών φορέων στην παρακολούθηση της εφαρμογής αυτής της συμφωνίας. Επειδή κρίνει ότι η αρχή αυτή συμβάλλει, με την συγκέντρωση των γνώσεων, στην εμβάθυνση της περιφερειακής οικοδόμησης και στην αποδοχή της ιδιότητας του πολίτη σε περιφερειακό επίπεδο, αξιοποιώντας κατ' αυτό τον τρόπο την εταιρική σχέση ΑΚΕ/ΕE, η ΕΟΚΕ καλεί την Επιτροπή καθώς και τις χώρες ΑΚΕ που διεξάγουν διαπραγματεύσεις να εφαρμόσουν αυτή την αρχή σε όλες τις μελλοντικές περιφερειακές ΣΟΕΣ. Ωστόσο, προκειμένου η βούληση που εκδηλώνεται να λάβει μορφή και να γίνει πράξη, προκειμένου η κοινωνία των πολιτών να συμμετάσχει πλήρως και αποτελεσματικά στη διαδικασία περιφερειακής ολοκλήρωσης, κρίνεται σκόπιμο να προωθηθεί, τόσο με πολιτικά όσο και με οικονομικά μέσα, η δημιουργία ή/και η ενίσχυση δικτύων των κοινωνικών και επαγγελματικών φορέων σε περιφερειακό επίπεδο. Πράγματι, οι εμπειρίες αποδεικνύουν ότι αυτό αποτελεί απαραίτητο βήμα προς την οργάνωση συνεκτικού και αποτελεσματικού διαλόγου μεταξύ ΜΚΟ σε περιφερειακό επίπεδο.

Η υιοθέτηση αυτού του προσανατολισμού προϋποθέτει τη συνεκτίμηση των δυσκολιών που αντιμετωπίστηκαν σχετικά με το θέμα αυτό στα πλαίσια της εφαρμογής της Συμφωνίας του Κοτονού και ιδιαίτερα όσον αφορά την ενίσχυση των ικανοτήτων των ΜΚΟ, ώστε να αποφευχθεί το ενδεχόμενο αποτυχίας. Αυτό είναι απαραίτητο ενόψει των αναγκών και των αδυναμιών που διαπιστώθηκαν όσον αφορά τους κρατικούς και περιφερειακούς θεσμούς.

6.   Ειδικές παρατηρήσεις

6.1.   Συνέχεια του προβληματισμού – Η ΕΟΚΕ καλεί την Επιτροπή να αξιολογήσει τον αντίκτυπο των πολιτισμικών και εθνικών πτυχών καθώς και της χάραξης των συνόρων επί της προώθησης της περιφερειακής ολοκλήρωσης καθώς και να προσδιορίσει τις δράσεις που πρέπει να αναληφθούν προκειμένου νε περιοριστούν οι αρνητικές συνέπειες.

6.2.   Δημιουργία συνεργασιών – Η ΕΟΚΕ καλεί την Επιτροπή να προωθήσει ή/και να στηρίξει τις περιφερειακές συνεργασίες μεταξύ των εξόχως απόκεντρων περιοχών της Ένωσης και κρατών ή ολοκληρωμένων περιφερειών ΑΚΕ που συνιστούν το άμεσο γεωγραφικό τους περιβάλλον με την προοπτική μιας συνεργασίας βασισμένης στις αναπτυξιακές ανάγκες των διαφόρων εταίρων η οποία να σέβεται τα συμφέροντα κάθε εταίρου.

6.3.   Οι ΣΟΕΣ και η περιφερειακή ολοκλήρωση – Υπενθυμίζεται ότι στο σημείο 4.1.3 της γνωμοδότησης «Η στρατηγική ΕΕ-Αφρικής» του Σεπτεμβρίου 2008, η ΕΟΚΕ είχε εκφράσει ουσιαστικά τη λύπη της επειδή δεν έχει συναφθεί ακόμη καμία συμφωνία οικονομικής περιφερειακής συνεργασίας (με εξαίρεση τη συμφωνία CARIFORUM-CE) με αντικείμενο συγκεκριμένα την περιφερειακή ολοκλήρωση. Σήμερα, η σύναψη ενδιάμεσων ΣΟΕΣ που να αφορούν μεμονωμένα κράτη, αντικατέστησε προς το παρόν τη σύναψη περιφερειακών ΣΟΕΣ. Η ΕΚΕ εκφράζει την άποψη ότι παρόμοια προσέγγιση ενδέχεται να εμποδίσει τη σύναψη περιφερειακών ΣΟΕΣ και κατά συνέπεια την περιφερειακή ολοκλήρωση στο βαθμό που συνεκτιμά ως επί τω πλείστον τις ιδιαιτερότητες μεμονωμένων κρατών σε βάρος μιας σύνθεσης που θα αποτύπωνε τις ιδιαιτερότητες που συνιστούν την ταυτότητα της περιφέρειας. Πρέπει να δοθεί ιδιαίτερη προσοχή σε αυτή την κατάσταση που θα δυσκολέψει τη μετάβαση από εθνικές προς περιφερειακές ΣΕΟΣ.

Εξάλλου, η ΕΟΚΕ κρίνει απαραίτητο να αξιολογηθούν οι επιπτώσεις που ενδέχεται να έχουν στην περιφερειακή ολοκλήρωση οι διαπραγματεύσεις για τη σύναψη ΣΟΕΣ που αφορούν ομάδες περιφερειών διαφορετικές από αυτές που έχουν ήδη συσταθεί (14).

6.4.   Η παρουσία νέων δυνάμεων - Σε πολυάριθμες χώρες ΑΚΕ και ιδιαίτερα στην Αφρική σημειώνονται αλλαγές όσον αφορά τη φύση και την πολυμορφία των «δυνάμεων» που δρουν ως οικονομικοί παράγοντες και έχει αυξηθεί η παρουσία τους. Προκειμένου να είναι αποτελεσματική η μελλοντική πολιτική, θα ήταν χρήσιμο να είχε συμπεριληφθεί στην ανακοίνωση η ανάλυση των επιπτώσεων που έχουν στην περιφερειακή ολοκλήρωση η πανταχού παρουσία της Κίνας, η εμφανής επιστροφή των ΗΠΑ, καθώς και η εμφανιζόμενη διείσδυση της Ινδίας, της Ιαπωνίας και της Κορέας. Θα ήταν επίσης χρήσιμο να είχε διασταυρωθεί η εξέταση της παρούσας ανακοίνωσης με αυτήν της ανακοίνωσης «Η EE, η Αφρική και η Κίνα: για ένα τριμερή διάλογο και για τη συνεργασία» (15), υπό το φώς της περιφερειακής ολοκλήρωσης.

6.5.   Η ανακοίνωση συντάχθηκε πολύ πριν η παγκόσμια οικονομική κρίση λάβει τις σημερινές της διαστάσεις, και επομένως δεν συμπεριλαμβάνει ανάλυση της κρίσης. Η ΕΟΚΕ υποστηρίζει ότι η κρίση δικαιολογεί ακόμη περισσότερο την ανάγκη της ολοκλήρωσης. Ωστόσο, λαμβανομένων υπόψη των εξελίξεων που σημειώθηκαν στις ΗΠΑ και στην Ευρώπη, υπάρχει φόβος να συμβεί ακριβώς το αντίθετο, να παρατηρηθεί δηλαδή αναδίπλωση των κρατών με την επιδίωξη αυτάρκειας και επιστροφής στον εθνικισμό. Είναι προφανές ότι η Ευρωπαϊκή Ένωση δεν έχει τη δυνατότητα να αποφασίσει για τις επιλογές που θα υιοθετήσουν οι χώρες ΑΚΕ. Ωστόσο, η ΕΕ με την εφαρμογή της Συμφωνίας του Κοτονού και τη σύναψη περιφερειακών ΣΟΕΣ, και καταβάλλοντας ιδιαίτερη προσπάθεια με σκοπό να αποφευχθεί μια ενδεχόμενη αναθεώρηση προς τα κάτω των χρηματοδοτικών δεσμεύσεων που αναλήφθηκαν αρχικά από τα κράτη μέλη και διασφαλίζοντας την καλή εκτέλεση των αποφάσεων της G20 υπέρ των αναπτυσσομένων χωρών, οφείλει να διαδραματίσει καθοριστικό ρόλο προκειμένου να αποφευχθεί μια εξέλιξη που θα ήταν αντίθετη με την οικονομική ανάπτυξη των χωρών ΑΚΕ. Κάτι τέτοιο θα μπορούσε να οδηγήσει σε αύξηση των μεταναστευτικών ροών, λαμβανομένου κυρίως υπόψη του γεγονότος ότι υπάρχει κίνδυνος να μειωθούν δραστικά τα κεφάλαια που αποστέλλονται μέσω της διασποράς στις χώρες ΑΚΕ και ειδικά στην Αφρική (16).

Επιπλέον, είναι πολύ πιθανό, η ενίσχυση της περιφερειακής διάστασης να αποτελεί για τις χώρες ΑΚΕ, αλλά ειδικά για την Αφρική, τη μοναδική απτή ευκαιρία για την προορατική αντιμετώπιση της χρηματοπιστωτικής και οικονομικής κρίσης με στόχο να διαδραματίσουν έναν ρόλο στα πλαίσια της μελλοντικής δυναμικής της παγκοσμιοποίησης και να διασφαλίσουν ταυτόχρονα μια αναπτυξιακή προοπτική.

---

(1)  Εκτός από το σημαντικό της μέγεθος σε σχέση προς τις άλλες ομάδες χωρών ΑΚΕ, η Αφρική απορροφά και το 95 % των ενισχύσεων.

(2)  Βλ. σχετικά τις πολύ σαφείς πρόνοιες της Σύμβασης του Κοτονού τόσο ως προς τους στόχους (άρθρο 1) όσο και την στρατηγική συνεργασίας και περιφερειακής ολοκλήρωσης (άρθρα 28, 29 και 30 – πρβλ. παράρτημα 1) Οι πρόνοιες αυτές είναι ακόμη επίκαιρες και πρέπει να ενεργοποιηθούν και να χρησιμοποιηθούν εκ νέου

(3)  Ανακοίνωση της Επιτροπής για τη στήριξη από την Ευρωπαϊκή Κοινότητα προσπαθειών περιφερειακής οικονομικής ολοκλήρωσης μεταξύ αναπτυσσομένων χωρών, COM (1995) 219 τελικό της 16ης Ιουνίου 1995.

(4)  Στόχος είναι η υποστήριξη του προγράμματος αφρικανικής ολοκλήρωσης, ενίσχυση των ικανοτήτων των αφρικανικών χωρών όσον αφορά την εφαρμογή κανόνων, προτύπων και του ελέγχου ποιότητας, υλοποίηση της εταιρικής σχέσης ΕΕ/Αφρικής στον τομέα των υποδομών. Βλ. επίσης σχετικά τη γνωμοδότηση ΕΕ C 77 της 31.3.2009, σ. 148-156 με τίτλο «Η στρατηγική ΕΕ-Αφρικής»

(5)  REX 247 – ΕΕ C 77 της 31.3.2009, σ. 148-156. Εισηγητής: Gérard Dantin.

(6)  «… η περιφερειακή ολοκλήρωση είναι η διαδικασία της υπέρβασης, με κοινή συμφωνία, των πολιτικών, φυσικών, οικονομικών και κοινωνικών φραγμών που χωρίζουν τις χώρες από τους γείτονες τους, καθώς και της συνεργασίας για τη διαχείριση κοινών πόρων και κοινών περιφερειακών αγαθών …».

(7)  Βλ. στη γνωμοδότηση «Η στρατηγική ΕΕ-Αφρικής» – ΕΕ C 77 της 31.3.2009, σ. 148-156, τις αναλύσεις και τις προτάσεις της ΕΟΚΕ για το θέμα αυτό.

(8)  Αυτόθι 7.

(9)  Αξίζει να αναφερθεί η έκθεση της Παγκόσμιας Τράπεζας, του Μαΐου 2008 για την Ακτή του Ελεφαντοστού, στην οποία αναφέρεται ότι οι πρακτικές προσφοράς «προστασίας» έναντι χρημάτων των αρχών ασφαλείας της Ακτής του Ελεφαντοστού και οι ταλαιπωρίες που προκαλούν τα οδοφράγματα στη χώρα αυτή, εμποδίζουν την ελεύθερη κυκλοφορία αγαθών και προσώπων. Ταυτόχρονα αυτός ο εκβιασμός για την προσφορά προστασίας έχει αρνητικό αντίκτυπο στην οικονομική δραστηριότητα διότι κοστίζει, μέσω «είσπραξης» ή «υπεξαίρεσης» από 230 έως 363 εκατομμύρια δολάρια για τους μεταφορείς. Στη μελέτη υπογραμμίζεται ότι το ποσό αυτό αντιστοιχεί στο 30-50 % των δαπανών για επενδύσεις που προβλέπονταν στον εθνικό προϋπολογισμό της χώρας για το 2007.

(10)  Αυτόθι, 7: άρθρο 7,5 και Παράρτημα V.

(11)  Αυτόθι, 7. Επί του σημείου αυτού, θα παρουσίαζε ενδιαφέρον η ανάγνωση της γνωμοδότησης του κ. BEDOSSA του Μαΐου 2006 «Μία απαραίτητη προτεραιότητα στην Αφρική: η άποψη της ευρωπαϊκής κοινωνίας των πολιτών»ΕΕ C 195 της 18.8.2006, σ. 104-109

(12)  «Προώθηση του κοινωνικού διαλόγου στη γαλλόφωνη Αφρική».

(13)  Αυτόθι 7. Βλ. επίσης και το άρθρο 30 της ισχύουσας Συμφωνίας του Κοτονού.

(14)  Για παράδειγμα, η SADC (Κοινότητα για την Ανάπτυξη της Μεσημβρινής Αφρικής) απαρτίζεται από 15 κράτη μέλη. 7 από τα κράτη αυτά συμμετέχουν στις διαπραγματεύσεις στα πλαίσια της νοτίου Αφρικής, 6 στα πλαίσια της νοτιοανατολικής Αφρικής (ESA, Eastern Southern african Communauty), 1 στα πλαίσια της ανατολικής Αφρικής (EAC, Eastern Africa) και 1 στα πλαίσια της κεντρικής Αφρικής..

(15)  COM(2008) 654 τελικό

(16)  Βλ. ΕΕ C 120 της 16.5.2008, σ. 82-88«Μετανάστευση και ανάπτυξη: ευκαιρίες και προκλήσεις» εισηγητής: ο κ. SHARMA.

---