52002PC0244

Πρόταση ΟΔΗΓΙΑΣ ΤΟΥ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟΥ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟΥ ΚΑΙ ΤΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ για την τροποποίηση των οδηγιών 72/166/EΟΚ, 84/5/EΟΚ, 88/357/EΟΚ, 90/232/EΟΚ του Συμβουλίου και της οδηγίας 2000/26/ΕΚ σχετικά με την ασφάλιση αστικής ευθύνης που προκύπτει από την κυκλοφορία οχημάτων

(υποβληθείσα από την Επιτροπή)

ΑΙΤΙΟΛΟΓΙΚΗ ΕΚΘΕΣΗ

1. γενικεσ παρατηρησεισ

1.1. Οι υφιστάμενες οδηγίες ασφάλισης αυτοκινήτων

Οι οδηγίες για την ασφάλιση της αστικής ευθύνης που προκύπτει από την κυκλοφορία αυτοκινήτων οχημάτων (οδηγίες ασφάλισης αυτοκινήτων) [1] χρονολογούνται από το 1972, όταν εκδόθηκε η πρώτη οδηγία ασφάλισης αυτοκινήτων. Η πιο πρόσφατη εξέλιξη στον τομέα αυτό έλαβε χώρα το 2000, με την έκδοση της τέταρτης οδηγίας ασφάλισης αυτοκινήτων.

[1] Οδηγία 72/166/EΟΚ, ΕΕ L 103, 2.5.1972, σ. 1 (Πρώτη οδηγία ασφάλισης αυτοκινήτων), οδηγία 84/5/EΟΚ, ΕΕ L 8, 11.1.1984, σ. 17 (Δεύτερη οδηγία ασφάλισης αυτοκινήτων), οδηγία 90/232/EΟΚ, ΕΕ L 129, 19.5.1990, σ. 33 (Τρίτη οδηγία ασφάλισης αυτοκινήτων), οδηγία 2000/26/EΚ, ΕΕ L 181, 20.7.2000, σ. 65 (Τέταρτη οδηγία ασφάλισης αυτοκινήτων).

Με τις τρεις πρώτες οδηγίες, η Κοινότητα θέσπισε θεμελιώδη μέτρα για την εγκαθίδρυση μιας ενιαίας αγοράς στον τομέα της ασφάλισης των αυτοκινήτων:

- θεσπίστηκε η υποχρέωση όλα τα αυτοκίνητα οχήματα της Κοινότητας να καλύπτονται με ασφάλιση αστικής ευθύνης (υποχρεωτική ασφάλιση αυτοκινήτων) και καθορίστηκαν τα ελάχιστα ποσά αυτής της ασφαλιστικής κάλυψης.

- εξασφαλίστηκε η ελεύθερη κυκλοφορία των αυτοκινήτων οχημάτων με την γενική καθιέρωση του πιστοποιητικού ασφάλισης με ισχύ σε όλη την επικράτεια της Κοινότητας, καταργώντας την ανάγκη ελέγχων της ασφάλισης στα σύνορα. Αυτό αποτέλεσε ένα σημαντικό βήμα για την εξασφάλιση της ελεύθερης κυκλοφορίας των προσώπων και των εμπορευμάτων μεταξύ των διαφόρων χωρών.

- εξασφαλίστηκε ότι τα θύματα ατυχημάτων που προκαλούνται από οχήματα αγνώστων στοιχείων ή ανασφάλιστα οχήματα θα αποζημιώνονται με τη δημιουργία οργανισμών αποζημίωσης (ταμεία εγγύησης) σε όλα τα κράτη μέλη.

- εξασφαλίστηκε ότι όλοι οι επιβάτες του οχήματος (συμπεριλαμβανομένων των μελών της οικογενείας του οδηγού) εμπίπτουν στον ορισμό των θυμάτων που καλύπτονται από την υποχρεωτική ασφάλιση.

Με τις τρεις πρώτες οδηγίες δημιουργήθηκε το σύστημα της "πράσινης κάρτας" που θεσπίστηκε για να διευκολυνθεί ο διακανονισμός των αξιώσεων σε ατυχήματα που προκαλούνται από οδηγό σε κράτος μέλος διαφορετικό από εκείνο στο οποίο το όχημα έχει τη συνήθη στάθμευσή του. Το σύστημα αυτό εξασφαλίζει την καταβολή αποζημίωσης σε θύματα ατυχημάτων που προκαλούνται από οχήματα που επισκέπτονται άλλες χώρες, μέσω ενός ιδιωτικού δικτύου γραφείων πράσινης κάρτας που δημιουργούνται από τους ασφαλιστές και υπάρχουν σε όλα τα κράτη μέλη.

Ωστόσο, εξακολουθεί να υπάρχει ένα σημαντικό κενό: δεδομένου ότι ο αρχικός στόχος ήταν η κατάργηση των ελέγχων στα σύνορα όσον αφορά την ασφάλιση, το σύστημα "πράσινης κάρτας" κάλυπτε τα θύματα μόνο όταν βρίσκονταν στη χώρα καταγωγής τους. Δεν κάλυπτε το διακανονισμό αξιώσεων όταν το ατύχημα λάμβανε χώρα εκτός του κράτους μέλους κατοικίας του θύματος (θύματα ατυχημάτων που επισκέπτονται άλλες χώρες). Το κενό αυτό καλύφθηκε από την τέταρτη οδηγία ασφάλισης αυτοκινήτων [2] η οποία προβλέπει επίσης έναν αποτελεσματικό μηχανισμό για το διακανονισμό των αξιώσεων όσον αφορά τέτοιου είδους ατυχήματα.

[2] Οδηγία 2000/26/EΚ, ΕΕ L 181, 20.7.2000, σ. 65 (Τέταρτη οδηγία ασφάλισης αυτοκινήτων).

1.2. Η ανάγκη έκδοσης μιας πέμπτης οδηγίας ασφάλισης αυτοκινήτων

Είναι απαραίτητο να επιτευχθεί περαιτέρω πρόοδος. Η διασυνοριακή κυκλοφορία οχημάτων αυξάνεται συνεχώς και η Επιτροπή εξακολουθεί να λαμβάνει μεγάλο αριθμό ερωτήσεων, καταγγελιών και προσφυγών από μεμονωμένα άτομα και μέλη του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου σχετικά με τη λειτουργία των οδηγιών ασφάλισης αυτοκινήτων.

Ορισμένες πτυχές των οδηγιών που εκδόθηκαν στη δεκαετία του 1970 ή 1980 όχι μόνο πρέπει να επικαιροποιηθούν (ειδικότερα, αναπροσαρμογή του ελάχιστου ποσού της κάλυψης), αλλά πρέπει επίσης να καλυφθούν κενά ή να δοθούν λύσεις σε προβλήματα που προκύπτουν πολύ συχνά. Αυτό ισχύει ιδίως για τα εξής:

- ένα μεγάλο αριθμό των ατόμων (π.χ. σπουδαστές, εργαζόμενοι που διαμένουν προσωρινά στο εξωτερικό και άτομα με δευτερεύουσες κατοικίες) που διαμαρτύρονται για τις δυσχέρειες που αντιμετωπίζουν όσον αφορά την εξεύρεση ασφάλισης για προσωρινή παραμονή σε ένα άλλο κράτος μέλος.

- τα άτομα που επιθυμούν να αγοράσουν ένα καινούργιο ή μεταχειρισμένο αυτοκίνητο σε άλλο κράτος μέλος και που αντιμετωπίζουν δυσχέρειες για την εξεύρεση μιας βραχυπρόθεσμης ασφαλιστικής κάλυψης πριν το όχημα εγγραφεί στη χώρα εισαγωγής.

- την αυξανόμενη ζήτηση για ασφαλιστική κάλυψη όσον αφορά πεζούς και ποδηλάτες.

- τους αυτοκινητιστές που επιθυμούν να λάβουν από τον τρέχοντα ασφαλιστή τους δήλωση σχετικά με το ιστορικό των αξιώσεων και των ατυχημάτων τους έτσι ώστε να διαπραγματευθούν ασφαλιστήριο συμβόλαιο με άλλη ασφαλιστικής επιχείρηση.

Τέλος, η τέταρτη οδηγία ασφάλισης αυτοκινήτων εφαρμόζεται μόνο για το διακανονισμό αξιώσεων όσον αφορά ατυχήματα που έλαβαν χώρα εκτός του κράτους μέλους κατοικίας του θύματος. Ο μηχανισμός διακανονισμού έχει διττό στόχο: αφενός να εξασφαλίσει ότι οι ζημιωθέντες που επισκέπτονται άλλη χώρα αποζημιώνονται γρήγορα και αφετέρου να εισαγάγει ένα αποτελεσματικό σύστημα αποζημίωσης με το οποίο τα νομικά έξοδα περιορίζονται στο ελάχιστο.

Στη νέα οδηγία προτείνεται να επεκταθεί ο μηχανισμός διακανονισμού σε όλα τα ατυχήματα, ανεξάρτητα από το κράτος μέλος κατοικίας του ζημιωθέντος.

Η ανάγκη αναθεώρησης και εκσυγχρονισμού των οδηγιών ασφάλισης αυτοκινήτων επιβεβαιώθηκε στο πλαίσιο της ευρείας διαβούλευσης που ξεκίνησε η Επιτροπή το 1999 με τις εθνικές αρχές, τους εκπροσώπους του κλάδου και ομάδες που εκπροσωπούν χρήστες και θύματα ατυχημάτων. Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, έχοντας επίγνωση των επιπτώσεων της ασφάλισης αυτοκινήτων στην καθημερινή ζωή των ατόμων, εξέδωσε τον Ιούλιο του 2001 ψήφισμα στο οποίο συνιστά την έκδοση μιας πέμπτης οδηγίας ασφάλισης αυτοκινήτων. Η παρούσα πρόταση οδηγίας είναι η απάντηση της Επιτροπής στο ανωτέρω αίτημα.

1.3. Οι στόχοι της πρότασης

Η πρόταση σκοπό έχει την αναθεώρηση των οδηγιών για την ασφάλιση των αυτοκινήτων έτσι ώστε να επιτευχθούν οι ακόλουθοι βασικοί στόχοι:

(1) να εκσυγχρονιστεί και να βελτιωθεί η προστασία των θυμάτων τροχαίων ατυχημάτων με υποχρεωτική ασφάλιση.

(2) να καλυφθούν κενά και να διευκρινισθούν ορισμένες διατάξεις των οδηγιών, εξασφαλίζονται τη μεγαλύτερη σύγκλισή τους όσον αφορά την ερμηνεία και την εφαρμογή τους από τα κράτη μέλη.

(3) να βρεθούν λύσεις σε προβλήματα που παρουσιάζονται συχνά έτσι ώστε να δημιουργηθεί μια αποτελεσματικότερη ενιαία αγορά στον τομέα της ασφάλισης αυτοκινήτων.

1.4. Το περιεχόμενο της πρότασης: τα θέματα που αντιμετωπίζονται

Οι διάφοροι λόγοι που οδήγησαν στην αναθεώρηση και τον εκσυγχρονισμό των οδηγιών ασφάλισης αυτοκινήτων περιγράφονται αναλυτικά στη συνέχεια. Οι προτεινόμενες λύσεις επεξηγούνται στην "περιγραφή των άρθρων" στο δεύτερο μέρος της παρούσας αιτιολογικής έκθεσης.

(a) Προσωρινές πινακίδες κυκλοφορίας [άρθρο 1, παράγραφος 1, στοιχείο α]

Ο ορισμός "του εδάφους εντός του οποίου το όχημα έχει τη συνήθη στάθμευσή του" στο άρθρο 1, παράγραφος 4 της οδηγίας 72/166/EΟΚ αναφέρεται στο έδαφος του κράτους του οποίου το όχημα φέρει πινακίδες αλλά δεν προσδιορίζεται κατά πόσο οι πινακίδες κυκλοφορίας πρέπει να είναι προσωρινές ή μόνιμες. Παρουσιάστηκαν δυσχέρειες στην περίπτωση ορισμένων οχημάτων που έφεραν προσωρινές πινακίδες κυκλοφορίας για την εξεύρεση ασφαλιστικής κάλυψης στο κράτος μέλος στο οποίο ήταν εγγεγραμμένα.

Για να αποφευχθεί οποιαδήποτε παρερμηνεία της διάταξης αυτής, ο ορισμός θα πρέπει να τροποποιηθεί με την προσθήκη μιας ρητής μνείας στις προσωρινές πινακίδες κυκλοφορίας.

(β) Οχήματα χωρίς πινακίδες κυκλοφορίας ή με πινακίδες κυκλοφορίας που δεν αντιστοιχούν στο όχημα [άρθρο 1, παράγραφος 1, στοιχείο β]

Όταν προκαλείται ατύχημα από όχημα που δε φέρει πινακίδες κυκλοφορίας ή φέρει πινακίδες κυκλοφορίας που δεν αντιστοιχούν στο όχημα, ο ορισμός του "εδάφους εντός του οποίου το όχημα έχει τη συνήθη στάθμευσή του" δημιουργεί ένα πρόβλημα το οποίο δεν είναι εύκολο να επιλυθεί.

Κατά την ερμηνεία των οδηγιών, το Δικαστήριο των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων έχει αποφανθεί ότι "όταν ένα όχημα το οποίο, κατά τη διέλευση των συνόρων, φέρει πινακίδες κυκλοφορίας που έχουν χορηγηθεί κανονικά από τις αρχές ενός κράτους μέλους, αλλά είναι αντικανονικές λόγω του γεγονότος ότι στην πραγματικότητα οι πινακίδες κυκλοφορίας έχουν χορηγηθεί σε άλλο όχημα, πρέπει να θεωρηθεί ότι σταθμεύει κανονικά στο έδαφος του κράτους που έχει εκδώσει τις εν λόγω πινακίδες κυκλοφορίας" [3] και ότι απαιτείται συστηματικός έλεγχος για να διαπιστωθεί κατά πόσο οι πινακίδες κυκλοφορίας ήταν έγκυρες. [4]

[3] Απόφαση Fournier

[4] Απόφαση Gambetta

Λόγω των αποφάσεων αυτών του Δικαστηρίου, τα εθνικά γραφεία είναι συχνά υποχρεωμένα να αντιμετωπίζουν τις οικονομικές επιπτώσεις ατυχημάτων που δεν έχουν καμία σχέση με το κράτος μέλος στο οποίο είναι εγκατεστημένα. Ωστόσο, οι αποφάσεις του Δικαστηρίου των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων δεν εμποδίζουν τον κοινοτικό νομοθέτη να προβλέψει διαφορετική λύση για το μέλλον. Το συμβούλιο των γραφείων πρότεινε ότι, στην περίπτωση οχημάτων που δε φέρουν πινακίδες κυκλοφορίας ή πινακίδες κυκλοφορίας που δεν αντιστοιχούν στο όχημα, ως έδαφος εντός του οποίου το όχημα έχει τη συνήθη στάθμευσή του θα πρέπει, για τους σκοπούς του διακανονισμού, να θεωρείται το έδαφος του κράτους μέλους στο οποίο έλαβε χώρα το ατύχημα.

(γ) Έλεγχοι της ασφάλισης [άρθρο 1, παράγραφος 2]

Προκειμένου να διευκολυνθεί η ελεύθερη κυκλοφορία των οχημάτων και των προσώπων στο εσωτερικό της Ευρωπαϊκής Κοινότητας, το άρθρο 2 της οδηγίας 72/166/EΟΚ καταργούσε τους ελέγχους της πράσινης κάρτας για τα οχήματα που έχουν τη συνήθη στάθμευσή τους σε κράτος μέλος όταν εισέρχονται στην επικράτεια άλλου κράτους μέλους.

Δημιουργήθηκε κάποια σύγχυση όσον αφορά την έννοια των "δειγματοληπτικών ελέγχων" που αναφέρονται στο άρθρο 2, παράγραφος 1. Το πρώτο πρόβλημα ερμηνείας συνίσταται στο κατά πόσο η τελευταία πρόταση της δεύτερης υποπαραγράφου θα πρέπει να εφαρμόζεται επίσης και στην πρώτη υποπαράγραφο. Δηλαδή, σε ποιο βαθμό οι "δειγματοληπτικοί έλεγχοι" επιτρέπονται στην περίπτωση οχημάτων που έχουν τη συνήθη στάθμευσή τους σε ένα κράτος μέλος όταν εισέρχονται στην επικράτεια ενός άλλου κράτους μέλους. Το δεύτερο πρόβλημα αφορά την ερμηνεία του όρου "δειγματοληπτικοί έλεγχοι", το νόημα του οποίου δεν είναι σαφές, ιδίως ενόψει της δυσχέρειας εξεύρεσης μιας κατάλληλης μετάφρασης στις άλλες κοινοτικές γλώσσες.

Η Επιτροπή επιθυμεί να διευκρινίσει το ζήτημα αυτό και προτείνει οι έλεγχοι της ασφάλισης όσον αφορά την ενδοκοινοτική κυκλοφορία να δικαιολογούνται, υπό ορισμένες προϋποθέσεις, για λόγους δημόσιας τάξης (π.χ. μετά από ατύχημα ή άλλο έκτακτο γεγονός). Οι προϋποθέσεις είναι ότι οι έλεγχοι πρέπει να είναι μη συστηματικοί, να μην εισάγουν διακρίσεις και να μην αποσκοπούν στον έλεγχο της ύπαρξης ασφάλισης.

(δ) Παρέκκλιση από την υποχρέωση ασφάλισης ορισμένων οχημάτων [άρθρο 1, παράγραφος 3]

Το άρθρο 4 της οδηγίας 72/166/EΟΚ προβλέπει ότι τα κράτη μέλη δύνανται να εξαιρέσουν από την υποχρεωτική ασφάλιση ορισμένους τύπους οχημάτων που έχουν ειδικές πινακίδες κυκλοφορίας, υπό τον όρο ότι οι εξαιρέσεις αυτές κοινοποιούνται από το ενδιαφερόμενο κράτος μέλος στα άλλα κράτη μέλη και στην Επιτροπή.

Η παράγραφος (α) αναφέρεται σε οχήματα που ανήκουν σε ορισμένα φυσικά ή νομικά πρόσωπα για τα οποία τα κράτη μέλη που εφαρμόζουν την παρέκκλιση αυτή θα πρέπει να διασφαλίζουν ότι θα καταβάλλεται αποζημίωση σε περίπτωση ατυχημάτων που λαμβάνουν χώρα σε άλλα κράτη μέλη. Η εφαρμογή της παραγράφου αυτής δεν δημιουργεί ιδιαίτερα προβλήματα δεδομένου ότι η καταβολή της αποζημίωσης εξασφαλίζεται από το κράτος μέλος.

Η παράγραφος (β) επιτρέπει σε ένα κράτος μέλος να εξαιρέσει από την υποχρεωτική ασφάλιση "ορισμένους τύπους οχημάτων ή ορισμένα οχήματα με ειδικές πινακίδες κυκλοφορίας" (π.χ. ορισμένα οχήματα χαμηλής ταχύτητας και ορισμένα αυτοκίνητα μηχανήματα). Τα κράτη μέλη δεν είναι υποχρεωμένα να εξασφαλίσουν την αποζημίωση των θυμάτων για τα ατυχήματα που προκαλούν αυτά τα οχήματα σε άλλα κράτη μέλη. Η παράγραφος αυτή επιτρέπει στα άλλα κράτη μέλη να πραγματοποιούν συνοριακούς ελέγχους όσον αφορά τα οχήματα αυτά προκειμένου να εξακριβώσουν ότι ο οδηγός διαθέτει πράσινη κάρτα ή έχει συνάψει σύμβαση ασφάλισης στα σύνορα.

Ωστόσο, αυτοί οι συνοριακοί έλεγχοι που διενεργούνται βάσει της οδηγίας όσον αφορά τα οχήματα που αναφέρονται στο άρθρο 4, παράγραφος (β) δεν επιτρέπονται πλέον στα εσωτερικά σύνορα των κρατών μελών μετά τη συμφωνία του Σένγκεν. Συνεπώς, δεν ισχύουν πλέον οι προϋποθέσεις για την εφαρμογή της παρέκκλισης αυτής.

(ε) Αναπροσαρμογή των ελάχιστων ποσών κάλυψης [άρθρο 2]

Σύμφωνα με το άρθρο 6, παράγραφος 2 της οδηγίας 84/5/EΟΚ, η Επιτροπή οφείλει, "να υποβάλει ενδεχομένως, προτάσεις, κυρίως όσον αφορά την αναπροσαρμογή των ποσών που προβλέπονται στο άρθρο 1, παράγραφος 2 και 4". Ωστόσο, τα υφιστάμενα ελάχιστα ποσά κάλυψης δεν έχουν αναπροσαρμοστεί μετά την έκδοση της οδηγίας.

Στο διάστημα που μεσολάβησε, πραγματοποιήθηκαν σημαντικές εξελίξεις στην εθνική νομοθεσία των κρατών μελών στον τομέα αυτό: οκτώ κράτη μέλη θέσπισαν απεριόριστη κάλυψη για τις σωματικές βλάβες και πολλά από αυτά θέσπισαν ποσά κάλυψης πολύ υψηλότερα από τα ελάχιστα που προβλέπονται στην οδηγία για την αποζημίωση των υλικών ζημιών.

Αν λάβουμε υπόψη την επίδραση του πληθωρισμού στα σημερινά ποσά [5] από την έκδοση της οδηγίας το 1984, τα ποσά θα είναι τα εξής: σωματικές βλάβες: 605 500 ευρώ για ένα θύμα και 865 000 ευρώ κατά αξίωση αν υπάρχουν περισσότερα θύματα. υλικές ζημίες: 173 000 ευρώ κατά αξίωση. σωματικές βλάβες και υλικές ζημίες: 1 038 000 ευρώ κατά αξίωση.

[5] Τα σημερινά ελάχιστα ποσά για την υποχρεωτική ασφάλιση είναι: Σωματικές βλάβες: 350 000 ευρώ για ένα θύμα, 500 000 ευρώ κατά αξίωση αν υπάρχουν περισσότερα θύματα Υλικές ζημίες: 100 000 ευρώ κατά αξίωση Σωματικές βλάβες και υλικές ζημίες: 600 000 ευρώ κατά αξίωση.

Θα πρέπει να σημειωθεί ότι το ψήφισμα του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου για την έκδοση μιας πέμπτης οδηγίας ασφάλισης αυτοκινήτων προβλέπει μια ενιαία ελάχιστη κάλυψη 2 000 000 ευρώ, χωρίς όμως να παρέχεται επεξήγηση για τον υπολογισμό αυτού του ποσού.

(στ) Κατάργηση της δυνατότητας των κρατών μελών να περιορίζουν την αποζημίωση για υλικές ζημίες σε περίπτωση ατυχημάτων που προκαλούνται από οχήματα αγνώστων στοιχείων [άρθρο 2]

Το άρθρο 1, παράγραφος 4 της οδηγίας 84/5/EΟΚ προβλέπει ότι τα κράτη μέλη ιδρύουν ή εγκρίνουν οργανισμό, αποστολή του οποίου είναι να αποκαθιστά, τουλάχιστον εντός των ορίων της υποχρεωτικής ασφάλισης, τις υλικές ζημίες ή τις σωματικές βλάβες που προκαλούνται από όχημα αγνώστων στοιχείων ή μη ασφαλισμένο όχημα.

Ωστόσο, η τέταρτη υποπαράγραφος της διάταξης αυτής προβλέπει εξαίρεση η οποία μπορεί να περιορίσει σοβαρά την έκταση της αποζημίωσης που παρέχει ο οργανισμός. Συγκεκριμένα προβλέπει ότι " τα κράτη μέλη μπορούν να περιορίσουν ή να αποκλείσουν την παρέμβαση του οργανισμού αυτού σε περίπτωση που οι υλικές ζημίες προκλήθηκαν από όχημα αγνώστων στοιχείων". Αυτή η εξαίρεση δικαιολογείται στην τελευταία πρόταση της έκτης αιτιολογικής σκέψης της οδηγίας όπου αναφέρεται η φράση "δεδομένων των κινδύνων απάτης".

Σύμφωνα με διάφορες καταγγελίες που έλαβαν οι υπηρεσίες της Επιτροπής από θύματα ατυχημάτων, φαίνεται ότι ορισμένα κράτη μέλη αποκλείουν την καταβολή αποζημίωσης από τους εθνικούς φορείς για υλικές ζημίες ακόμα και στην περίπτωση στην οποία οι συγκεκριμένες περιστάσεις αποκλείουν κάθε κίνδυνο απάτης, π.χ. όταν το θύμα έχει υποστεί σωματικές βλάβες καθώς και υλικές ζημίες κατά το ίδιο ατύχημα.

(ζ) Καθεστώς των αντιπροσώπων στο πλαίσιο της ελεύθερης παροχής υπηρεσιών [άρθρο 3]

Η πρώτη πρόταση της δεύτερης υποπαραγράφου του άρθρου 12α παράγραφος 4 της οδηγίας 88/357/EΟΚ (δεύτερη οδηγία για τις ασφάλειες του κλάδου ζημιών), όπως τροποποιήθηκε από την οδηγία 90/618/EΟΚ (ελεύθερη παροχή υπηρεσιών - τομέας αυτοκινήτων), προβλέπει ότι "το κράτος μέλος παροχής των υπηρεσιών (δηλαδή το κράτος μέλος στο οποίο βρίσκεται ο κίνδυνος) ορίζει αντιπρόσωπο με κατοικία ή εγκατάσταση στο έδαφός του ο οποίος συλλέγει όλες τις απαραίτητες πληροφορίες σχετικά με τις απαιτήσεις". Στην τελευταία πρόταση της τετάρτης υποπαραγράφου ορίζεται ότι "ο αντιπρόσωπος δεν δικαιούται να αναλαμβάνει, για λογαριασμό της επιχείρησης αυτής, δραστηριότητα συνιστάμενη σε πρωτασφάλιση".

Η τελευταία διάταξη εμποδίζει τα υποκαταστήματα των ασφαλιστικών επιχειρήσεων να αναλαμβάνουν το ρόλο του αντιπροσώπου διακανονισμού ζημιών υπό καθεστώς ελεύθερης παροχής υπηρεσιών, παρόλο που οι θυγατρικές επιχειρήσεις (οι οποίες αποτελούν αυτόνομα νομικά πρόσωπα) δεν επηρεάζονται από την απαγόρευση αυτή. Αυτό μπορεί να συνεπάγεται πρόσθετο κόστος.

Σκοπός της διάταξης αυτής, που δεν προσδιορίζεται στις αιτιολογικές σκέψεις της οδηγίας, ήταν ίσως να αποφευχθεί η ταυτόχρονη άσκηση του δικαιώματος ελεύθερης παροχής υπηρεσιών και του δικαιώματος εγκατάστασης. Ωστόσο, σε μεταγενέστερο στάδιο, οι τρίτες οδηγίες κατήργησαν όλους τους περιορισμούς για την ταυτόχρονη άσκηση αυτών των δυο λειτουργιών. Συνέπεια αυτής της νομοθετικής εξέλιξης είναι ότι, σύμφωνα με τις υφιστάμενες ασφαλιστικές οδηγίες, τα υποκαταστήματα των ασφαλιστικών επιχειρήσεων μπορούν να λειτουργούν ως αντιπρόσωποι παροχής υπηρεσιών για όλες τις ασφαλιστικές πράξεις εκτός από την ασφάλιση αυτοκινήτων.

(η) Κάλυψη για επιβάτες οι οποίοι γνώριζαν ή έπρεπε να γνωρίζουν ότι ο οδηγός ήταν υπό την επήρεια οινοπνεύματος ή οποιασδήποτε άλλης τοξικής ουσίας [άρθρο 4, παράγραφος 1]

Δεν αμφισβητείται η πρόθεση των ασφαλιστικών οδηγιών να εξασφαλιστεί ότι η υποχρεωτική ασφάλιση καλύπτει όλους τους επιβάτες του οχήματος. Ωστόσο, σύμφωνα με ορισμένες ερμηνείες, οι επιβάτες ενδέχεται να μην καλυφθούν εάν γνώριζαν ή έπρεπε να γνωρίζουν ότι ο οδηγός του οχήματος ήταν υπό την επήρεια οινοπνεύματος ή άλλης τοξικής ουσίας κατά την στιγμή του ατυχήματος. Η ερμηνεία αυτή έχει συμπεριληφθεί στην εθνική νομοθεσία ορισμένων κρατών μελών.

Συνήθως, ο επιβάτης δεν είναι σε θέση να εκτιμήσει ορθά το βαθμό στον οποίο ο οδηγός έχει επηρεαστεί από οινόπνευμα ή άλλη τοξική ουσία. Σε κάθε περίπτωση, η έμφαση θα πρέπει να δοθεί στην προστασία του θύματος. Η προσπάθεια να αποθαρρυνθούν τα άτομα που βρίσκονται υπό την επήρεια τοξικών ουσιών από την οδήγηση αποτελεί απολύτως θεμιτό στόχο, αλλά δεν είναι σκόπιμο να επιτευχθεί το αποτέλεσμα αυτό με τη μείωση της ασφαλιστικής κάλυψης για τους επιβάτες που είναι θύματα τροχαίων ατυχημάτων.

Συνεπώς, είναι σημαντικό να διευκρινιστεί το σημείο αυτό των οδηγιών σύμφωνα με τη νομολογία του Δικαστηρίου των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων. [6]

[6] Υπόθεση C-129/94 Ruiz Bernαldez.

(θ) Πεζοί και ποδηλάτες [άρθρο 4, παράγραφος 2]

Ενώ οι πεζοί και οι ποδηλάτες μπορεί να ευθύνονται για ορισμένα ατυχήματα, τα αυτοκίνητα οχήματα προκαλούν τα περισσότερα ατυχήματα. Ανεξάρτητα από το πρόσωπο που φέρει την ευθύνη του ατυχήματος, οι πεζοί και οι ποδηλάτες πλήττονται σε μεγαλύτερο βαθμό από ατυχήματα στα οποία ενέχονται αυτοκίνητα οχήματα.

Στην περίπτωση ατυχήματος που δεν έχει προκληθεί από τον οδηγό, η κατάσταση των πεζών και των ποδηλατών διαφέρει αισθητά από το ένα κράτος μέλος στο άλλο. Ορισμένα κράτη μέλη δεν παρέχουν ασφαλιστική κάλυψη και τα δικαστήρια προσπαθούν συχνά να προσδιορίσουν την ευθύνη του οδηγού κατά τέτοιο τρόπο ώστε το θύμα να μπορέσει να συμπεριληφθεί στην κάλυψη της ασφάλισης του αυτοκινήτου. Σε άλλα κράτη μέλη, η νομοθεσία προβλέπει ότι οι πεζοί και οι ποδηλάτες καλύπτονται από την ασφάλιση του οχήματος που ενέχεται στο ατύχημα, ανεξάρτητα εάν η υπαιτιότητα είναι του οδηγού, παρόλο που οι ειδικές περιστάσεις υπό τις οποίες υπάρχει αστική ευθύνη του πεζού ή του ποδηλάτη διαφέρουν από τη μια εθνική νομοθεσία στην άλλη.

Στο βαθμό που γνωρίζει η Επιτροπή, η κάλυψη των πεζών και των ποδηλατών στην εθνική νομοθεσία ορισμένων κρατών μελών δεν φαίνεται να έχει σημαντικές επιπτώσεις στο κόστος της ασφάλισης.

(ι) Κάλυψη στο σύνολο της επικράτειας της Κοινότητας καθόλη τη διάρκεια του ασφαλιστηρίου συμβολαίου (προσωρινή παραμονή σε άλλα κράτη μέλη) [άρθρο 4, παράγραφος 3]

Η Επιτροπή λαμβάνει πολλές επιστολές από πολίτες που καταγγέλλουν τα προβλήματα που αντιμετωπίζουν για την εξεύρεση ασφαλιστικής κάλυψης κατά την προσωρινή παραμονή τους στο εξωτερικό, που οφείλονται στις πρακτικές που ακολουθούν ορισμένες ασφαλιστικές επιχειρήσεις. Ορισμένες ασφαλιστικές επιχειρήσεις προβλέπουν στα ασφαλιστήρια συμβόλαιά τους ότι το συμβόλαιο παύει να ισχύει εφόσον το ασφαλισμένο όχημα έχει παραμείνει για ένα ορισμένο χρονικό διάστημα σε ένα άλλο κράτος μέλος. Σε άλλα συμβόλαια αναφέρεται ότι ο κάτοχος του ασφαλιστηρίου συμβολαίου πρέπει να ενημερώσει την ασφαλιστική επιχείρηση εάν το όχημα παραμείνει στο εξωτερικό πέραν ενός ορισμένου χρονικού διαστήματος έτσι ώστε να αναπροσαρμοστούν τα ασφάλιστρα. Η μη ειδοποίηση της ασφαλιστικής εταιρείας μπορεί να συνεπάγεται την πρόωρη λήξη του συμβολαίου.

Και τα δύο είδη των ρητρών αυτών έχουν παρόμοιες επιπτώσεις : εμποδίζουν την ελεύθερη κυκλοφορία των προσώπων καθώς και τη λειτουργία της ενιαίας αγοράς. Αντιβαίνουν στο άρθρο 2, πρώτη περίπτωση, της οδηγίας 90/232/EΟΚ, που υποχρεώνει τα κράτη μέλη να εξασφαλίζουν ότι τα συμβόλαια υποχρεωτικής ασφάλισης για την αστική ευθύνη που προκύπτει από την κυκλοφορία των αυτοκινήτων πρέπει να καλύπτουν ολόκληρη την κοινοτική επικράτεια με βάση ένα ενιαίο ασφάλιστρο.

Θα ήταν ίσως σκόπιμο να διευκρινιστεί το θέμα αυτό για να εξασφαλιστεί η αποτελεσματική εφαρμογή της αρχής αυτής έτσι ώστε ο ασφαλισμένος που διακινείται από ένα κράτος μέλος σε άλλο σε προσωρινή βάση, είτε για επαγγελματικούς είτε για ιδιωτικούς λόγους, να μη χάνει την ασφαλιστική του κάλυψη. Ωστόσο, αυτό δεν θα πρέπει να επηρεάζει τις υποχρεώσεις βάσει της εθνικής νομοθεσίας των κρατών μελών όσον αφορά την εγγραφή των οχημάτων.

(κ) Ασφαλιστική κάλυψη για εισαγόμενα οχήματα [άρθρο 4, παράγραφος 4]

Κάθε χρόνο χιλιάδες πολίτες υποβάλλουν αιτήσεις στο κράτος μέλος της μόνιμης κατοικίας τους για την εγγραφή ιδιωτικού οχήματος που ήταν προηγουμένως εγγεγραμμένο σε άλλο κράτος μέλος . [7] Το όχημα μπορεί να είναι μεταχειρισμένο που έχει αγοραστεί σε άλλο κράτος μέλος από τον ίδιο τον αιτούντα ή από αντιπρόσωπο ή να πρόκειται για νέο όχημα που αγοράστηκε σε άλλο κράτος μέλος. Υπάρχουν αισθητές διαφορές στις τιμές εντός της Κοινότητας και είναι φυσικό οι πολίτες να επιθυμούν να επωφεληθούν από την ενιαία αγορά.

[7] Η προθεσμία για τη νέα εγγραφή των οχημάτων δεν είναι εναρμονισμένη. Διαφέρει αισθητά εντός του ΕΟΧ: μια μέρα για την Ιρλανδία, τρεις μέρες για την Αυστρία, δεκατέσσερις μέρες για τη Δανία, ένας μήνας για τη Φινλανδία την Πορτογαλία και τη Σουηδία, τρεις μήνες για τη Γαλλία και το Ηνωμένο Βασίλειο, έξι μήνες για την Ελλάδα, το Λουξεμβούργο και την Ισπανία και ένας χρόνος για τη Γερμανία, την Ιταλία, τις Κάτω Χώρες και τη Νορβηγία.

Για το ταξίδι στο κράτος μέλος προορισμού, το όχημα πρέπει να καλύπτεται από ασφαλιστήριο συμβόλαιο που είχε εκδοθεί από εταιρεία που έχει άδεια λειτουργίας στο κράτος μέλος προέλευσης. Αυτές οι βραχυπρόθεσμες ασφαλίσεις είναι συνήθως πολύ ακριβότερες σε σχέση με την ασφάλιση για μια κανονική περίοδο ή είναι συχνά πιο δύσκολο να βρεθεί ασφαλιστικής επιχείρηση που είναι διατεθειμένη να προσφέρει μια τέτοια βραχυπρόθεσμη κάλυψη.

Όταν το όχημα φτάσει στο κράτος μέλος προορισμού, πρέπει να καλύπτεται από ασφάλιση μέχρις ότου ολοκληρωθεί η νέα εγγραφή του. Στο κράτος μέλος εξαγωγής, η ασφάλιση του οχήματος συχνά δεν προσφέρει κάλυψη για την περίοδο αυτή και είναι δύσκολο να βρεθεί εναλλακτική ασφάλιση στο κράτος μέλος προορισμού.

Οι οδηγίες θα πρέπει να προβλέψουν μια λύση έτσι ώστε να διευκολυνθεί η εξεύρεση ασφαλιστικής κάλυψης για τα οχήματα αυτά.

(λ) Βεβαίωση ατυχημάτων παρεχόμενη από τον ασφαλιστή [άρθρο 4, παράγραφος 4]

Όταν, κατά τον τερματισμό ενός ασφαλιστικού συμβολαίου, ο κάτοχος του ασφαλιστηρίου συμβολαίου αποφασίσει να συνάψει νέο συμβόλαιο με ασφαλιστική επιχείρηση που είναι εγκατεστημένη σε άλλο κράτος μέλος (επειδή έχει αλλάξει ο τόπος κατοικίας του ή επιθυμεί να συνάψει διασυνοριακή ασφάλιση), ενδέχεται να αντιμετωπίσει δυσχέρειες για τη χορήγηση βεβαίωσης από τον προηγούμενο ασφαλιστή του όσον αφορά την επίδοση του βάσει του προηγούμενου συμβολαίου. Το γεγονός ότι δεν είναι σε θέση να αποδείξει το ιστορικό των ατυχημάτων του βάσει του προηγούμενου συμβολαίου, συνεπάγεται συχνά ότι ο ασφαλισμένος δεν είναι σε θέση να διαπραγματευθεί το χαμηλότερο ασφάλιστρο με το νέο ασφαλιστή.

Συνεπώς, θα πρέπει οι οδηγίες να προβλέπουν την υποχρέωση του ασφαλιστή να παρέχει την προαναφερθείσα βεβαίωση μετά τη λήξη της συμβατικής σχέσης. Η υποχρέωση αυτή δεν θα πρέπει να επηρεάζει την ελευθερία των μερών να καθορίζουν το ασφάλιστρο για το ασφαλιστήριο συμβόλαιο.

(μ) Απαλλαγές [άρθρο 4, παράγραφος 4]

Οι απαλλαγές αποτελούν μέρος των αξιώσεων για αποζημιώσεις που πρέπει να πληρωθούν από τον ασφαλισμένο και όχι από τον ασφαλιστή.

Η αποτελεσματική προστασία των θυμάτων απαιτεί ότι οι απαλλαγές που προβλέπονται στην εθνική νομοθεσία ή συμφωνούνται στο ασφαλιστήριο συμβόλαιο δεν πρέπει να χρησιμοποιούνται κατά του θύματος του ατυχήματος στο μέτρο που αυτό αφορά την υποχρεωτική ασφάλιση.

Τα ποσά αυτά θα πρέπει να επιτρέπονται μόνο στο πλαίσιο της σχέσης μεταξύ ασφαλισμένου και ασφαλιστή.

(ν) Επέκταση σε όλα τα ατυχήματα των μηχανισμών της τέταρτης οδηγίας ασφάλισης αυτοκινήτων [8] για τον ταχύ και αποτελεσματικό διακανονισμό των ζημιών [άρθρο 4, παράγραφος 4]

[8] Οδηγία 2000/26/EΚ, ΕΕ L 181, 20.7.2000, σ. 65 (Τέταρτη οδηγία ασφάλισης αυτοκινήτων).

Ο μηχανισμός που προβλέπεται στην τέταρτη οδηγία ασφάλισης αυτοκινήτων για τον διακανονισμό των ζημιών που προκύπτουν από ατυχήματα έχει δύο στόχους: να εξασφαλίσει ότι τα θύματα θα αποζημιωθούν χωρίς καθυστέρηση και να θεσπίσει ένα αποτελεσματικό σύστημα αποζημίωσης με το οποίο οι νομικές δαπάνες διατηρούνται σε ένα ελάχιστο επίπεδο. Η οδηγία εφαρμόζεται για το διακανονισμό ζημιών όσον αφορά ατυχήματα που λαμβάνουν χώρα εκτός του κράτους μέλους κατοικίας του θύματος.

Στο πλαίσιο του εκσυγχρονισμού των οδηγιών ασφάλισης αυτοκινήτων, θεωρήθηκε σκόπιμο να επεκταθούν οι διατάξεις που θεσπίστηκαν από την τέταρτη οδηγία στο διακανονισμό των ζημιών όσον αφορά όλα τα είδη ατυχημάτων, ανεξάρτητα από το κράτος μέλος κατοικίας του θύματος. Η επέκταση αυτή πρέπει να είναι συμβιβάσιμη με το υφιστάμενο σύστημα των γραφείων ασφαλίσεων που προβλέπεται στο άρθρο 2, παράγραφος 2 της οδηγίας 72/166/EΟΚ για το διακανονισμό των ζημιών όσον αφορά ατυχήματα που προκαλούνται από οχήματα με συνήθη στάθμευση στο έδαφος άλλου κράτους μέλους.

Ο μηχανισμός που προτείνεται περιλαμβάνει τα εξής στοιχεία:

- Δικαίωμα ευθείας αγωγής για τα θύματα οποιουδήποτε τροχαίου ατυχήματος

Το άρθρο 3 της τέταρτη οδηγίας ασφάλισης αυτοκινήτων προβλέπει ότι τα θύματα ατυχημάτων που λαμβάνουν χώρα είτε σε κράτος μέλος διαφορετικό από εκείνο του κράτους μέλους κατοικίας του ζημιωθέντος είτε σε τρίτη χώρα που ανήκει στο σύστημα πράσινης κάρτας, διαθέτουν δικαίωμα άσκησης ευθείας αγωγής κατά της ασφαλιστικής επιχείρησης που καλύπτει την αστική ευθύνη του υπευθύνου. Το δικαίωμα ευθείας αγωγής αποτελεί απαραίτητη προϋπόθεση για την κατάλληλη εφαρμογή της διαδικασίας αιτιολογημένης προσφοράς (βλέπε κατωτέρω).

Θα πρέπει να σημειωθεί ότι το δικαίωμα άσκησης ευθείας αγωγής του θύματος κατά της ασφαλιστικής επιχείρησης δεν αποτελεί διαδικασία ή θέμα αστικού δικαίου άγνωστο στον ασφαλιστικό τομέα. Η θέσπιση ενός βελτιωμένου συστήματος υποχρεωτικής ασφάλισης στην Κοινότητα με ένα κατάλληλο επίπεδο προστασίας των θυμάτων απαιτεί την επέκταση του δικαιώματος άσκησης ευθείας αγωγής σε όλα τα θύματα τροχαίων ατυχημάτων.

- Διορισμός εκ μέρους της ασφαλιστικής επιχείρησης αντιπροσώπου για τον διακανονισμό των ζημιών

Το άρθρο 4, παράγραφος 1 της τέταρτης οδηγίας ασφάλισης αυτοκινήτων απαιτεί από κάθε ασφαλιστική επιχείρηση το διορισμό ενός αντιπροσώπου σε όλα τα κράτη μέλη για το διακανονισμό των ζημιών. Τα καθήκοντα αυτού του αντιπροσώπου περιορίζονται προς το παρόν στα ατυχήματα που καλύπτονται από την οδηγία (ατυχήματα που λαμβάνουν χώρα εκτός του κράτους μέλους κατοικίας του θύματος).

- Διαδικασία αιτιολογημένης προσφοράς

Το άρθρο 4, παράγραφος 6 της τέταρτης οδηγίας ασφάλισης αυτοκινήτων προβλέπει ότι τα κράτη μέλη θεσπίζουν υποχρέωση σύμφωνα με την οποία η ασφαλιστική επιχείρηση του υπαιτίου του ατυχήματος υποχρεούνται εντός τριών μηνών από την ημερομηνία υποβολής της αίτησης αποζημίωσης να υποβάλει αιτιολογημένη προσφορά αποζημίωσης σε περίπτωση που η ευθύνη δεν αμφισβητείται και η ζημία έχει αποτιμηθεί ή να παράσχει αιτιολογημένη απάντηση σε περίπτωση αμφισβήτησης. Η υποχρέωση αυτή πρέπει να συνοδεύεται από κατάλληλες, αποτελεσματικές και συστηματικές οικονομικές ή ισοδύναμες διοικητικές κυρώσεις.

- Ίδρυση κέντρων πληροφοριών

Το άρθρο 5 της οδηγίας 2000/26/EΚ υποχρεώνει κάθε κράτος μέλος να ιδρύσει ένα κέντρο πληροφοριών το οποίο είναι υπεύθυνο για την τήρηση μητρώου που θα περιέχει συγκεκριμένες πληροφορίες για τη διευκόλυνση του διακανονισμού των ζημιών.

Ωστόσο, η επέκταση των οργανισμών αποζημίωσης που προβλέπονται στο άρθρο 6 της τέταρτης οδηγίας ασφάλισης αυτοκινήτων σε όλα τα ατυχήματα δεν θα ήταν σκόπιμη δεδομένου ότι η λειτουργία των οργανισμών αυτών θα παρεμβαλλόταν με το υφιστάμενο σύστημα των γραφείων "πράσινης κάρτας" για το διακανονισμό των ζημιών όσον αφορά ατυχήματα που προκαλούνται από οχήματα που έχουν τη συνήθη στάθμευσή τους στο έδαφος άλλου κράτους μέλους.

2. περιγραφη των αρθρων

Άρθρο 1, παράγραφος 1 - Προσωρινές πινακίδες κυκλοφορίας - οχήματα χωρίς πινακίδες κυκλοφορίας ή με πινακίδες κυκλοφορίας που δεν αντιστοιχούν στο όχημα

Με την παράγραφο 1 του άρθρου αυτού τροποποιείται η πρώτη περίπτωση του άρθρου 1, παράγραφος 4 της οδηγίας 72/166/EΟΚ, όπου υπάρχει ο ορισμός του εδάφους του κράτους όπου το όχημα έχει τη συνήθη στάθμευσή του. Στόχος της τροποποίησης αυτής είναι να αποκλεισθεί οποιαδήποτε παρερμηνεία της διάταξης. Το κείμενο καθιστά σαφές ότι ο ορισμός ισχύει τόσο για τις προσωρινές όσο και για τις μόνιμες πινακίδες.

Με την παράγραφο 2 προστίθεται μια πρόταση στον ανωτέρω ορισμό του εδάφους στο οποίο το όχημα έχει τη συνήθη στάθμευσή του. Με την τροποποίηση αυτή διευκρινίζεται η εφαρμογή του ορισμού στην περίπτωση των οχημάτων χωρίς πινακίδες κυκλοφορίας ή με πινακίδες κυκλοφορίας που δεν αντιστοιχούν στο όχημα. Αναφέρει ότι, σε περίπτωση ατυχήματος, το έδαφος στο οποίο τα οχήματα αυτά πρέπει να θεωρηθεί ότι έχουν τη συνήθη στάθμευσή τους είναι το έδαφος εντός του οποίου έλαβε χώρα το ατύχημα. Παρόλο που εξετάστηκαν και ορισμένα άλλα εναλλακτικά κριτήρια (όπως το έδαφος της τελευταίας πινακίδας κυκλοφορίας που είχε νόμιμα χορηγηθεί στο όχημα), η πρόταση ακολουθεί τη σύσταση των γραφείων ασφάλισης σχετικά με το θέμα αυτό δεδομένου ότι διευκολύνεται ο διακανονισμός των απαιτήσεων από ατυχήματα στα οποία ενέχονται τα οχήματα αυτά.

Προκειμένου να καλυφθούν όλες οι πιθανές παράνομες καταστάσεις όσον αφορά τις πινακίδες κυκλοφορίας (πλαστές και παραποιημένες πινακίδες, απουσία πινακίδων και μη έγκυρες πινακίδες), η διάταξη αναφέρεται σε οχήματα "που δεν φέρουν πινακίδες κυκλοφορίας ή φέρουν πινακίδες κυκλοφορίας που δεν αντιστοιχούν ή δεν αντιστοιχούν πλέον στο όχημα".

Άρθρο 1, παράγραφος 2 - Έλεγχοι της ασφάλισης

Δημιουργήθηκε κάποια σύγχυση όσον αφορά το πεδίο εφαρμογής του όρου "δειγματοληπτικοί έλεγχοι" που χρησιμοποιείται στο άρθρο 2, παράγραφος 1 της οδηγίας 72/166/EΟΚ καθώς και την ερμηνεία του.

Στην πρόταση διευκρινίζεται η εφαρμογή της διάταξης αυτής ως προς δύο σημαντικές πτυχές: πρώτον, περιορίζεται το πεδίο εφαρμογής της απαγόρευσης για τη διενέργεια ελέγχων της ασφάλισης των οχημάτων σε αυτά που έχουν τη συνήθη στάθμευσή τους στο έδαφος άλλου κράτους μέλους καθώς και σε οχήματα που έχουν τη συνήθη στάθμευσή τους στο έδαφος τρίτης χώρας και εισέρχονται στο έδαφός τους προερχόμενα από το έδαφος άλλου κράτους μέλους. δεύτερον, αποφεύγεται ο όρος "δειγματοληπτικοί έλεγχοι" και ορίζονται οι έλεγχοι που επιτρέπονται με τρεις αρνητικούς όρους: οι έλεγχοι πρέπει να είναι μη συστηματικοί, να μη συνιστούν διακρίσεις και να μην έχουν ως αποκλειστικό στόχο τον έλεγχο της ύπαρξης ασφάλειας.

Άρθρο 1, παράγραφος 3 - Παρέκκλιση από την υποχρέωση ασφάλισης ορισμένων οχημάτων

Η πρόταση οδηγίας καταργεί το άρθρο 4, παράγραφος β) της οδηγίας 72/166/EΟΚ.

Το άρθρο 4 της πρώτης οδηγίας ασφάλισης αυτοκινήτων επιτρέπει στα κράτη μέλη να παρεκκλίνουν σε ορισμένες περιπτώσεις από τη γενική υποχρέωση παροχής υποχρεωτικής ασφάλισης για αυτοκίνητα οχήματα. Το άρθρο 4, παράγραφος α) προβλέπει ορισμένες περιπτώσεις παρέκκλισης (οχήματα που ανήκουν σε συγκεκριμένα νομικά πρόσωπα) στις οποίες τα κράτη μέλη πρέπει να εξασφαλίσουν την καταβολή αποζημίωσης για τυχόν ζημίες ή σωματικές βλάβες που έχουν προκληθεί από ατυχήματα στο έδαφος άλλων κρατών μελών. Δεδομένου ότι, στις περιπτώσεις αυτές, εξασφαλίζεται η προστασία των θυμάτων των μη ασφαλισμένων οχημάτων, η παρέκκλιση μπορεί να διατηρηθεί.

Η παράγραφος β) του προαναφερθέντος άρθρου προβλέπει άλλες περιπτώσεις παρέκκλισης (οχήματα με ειδικά χαρακτηριστικά) στις οποίες η οδηγία επιτρέπει στα κράτη μέλη να ζητούν την παρουσίαση έγκυρης πράσινης κάρτας ή ασφαλιστηρίου συμβολαίου στα σύνορα, προκειμένου να εξασφαλιστεί η καταβολή αποζημίωσης στα θύματα ατυχημάτων που προκαλούνται από οχήματα που προέρχονται από άλλο κράτος μέλος. Ωστόσο, μετά την κατάργηση των ελέγχων στα σύνορα εντός της Κοινότητας βάσει της συμφωνίας του Σένγκεν, η καταβολή αποζημίωσης στα θύματα ατυχημάτων που προκαλούνται εκτός του εδάφους στο οποίο είναι εγγεγραμμένα τα οχήματα που υπόκεινται στην παρέκκλιση αυτή δεν μπορεί πλέον να εξασφαλιστεί. Συνεπώς, η παρέκκλιση αυτή πρέπει να καταργηθεί.

Άρθρο 2 - Ελάχιστα ποσά κάλυψης

Κατά την αναπροσαρμογή των ελάχιστων ποσών κάλυψης που συμφωνήθηκαν πριν από πολλά χρόνια, η Επιτροπή απέρριψε το ενδεχόμενο θέσπισης απεριόριστης κάλυψης όπως ισχύει σε ορισμένα κράτη μέλη. Επίσης απέρριψε το ενδεχόμενο μιας ενιαίας ελάχιστης κάλυψης για σωματικές βλάβες και υλικές ζημίες. Θεωρεί ότι οι σωματικές βλάβες είναι σημαντικότερες για το θύμα από ό,τι οι υλικές ζημίες και απαιτούν μεγαλύτερη προστασία.

Η πρόταση τροποποιεί το άρθρο 1, παράγραφος 2 της οδηγίας 84/5/EΟΚ και προβλέπει ένα ελάχιστο ποσό κάλυψης 1 000 000 ευρώ ανά θύμα για σωματικές βλάβες και 500 000 ευρώ ανά αξίωση για υλικές ζημίες. Το συνολικό ελάχιστο ποσό ανά αξίωση για σωματικές βλάβες όταν υπάρχουν περισσότερα από ένα θύματα και το συνολικό ποσό για τις σωματικές βλάβες και τις υλικές ζημίες καταργούνται. Η Επιτροπή θεώρησε ότι τα προτεινόμενα ποσά πρέπει να αντιπροσωπεύουν ένα αποδεκτό ελάχιστο όριο, όχι μόνο για να λαμβάνεται υπόψη ο πληθωρισμός και η οικονομική κατάσταση όλων των κρατών μελών, αλλά και για να βελτιωθεί η προστασία των θυμάτων.

Η κατάργηση των ποσών αυτών, εκτός από την αύξηση του ελάχιστου ποσού κάλυψης, έχουν αποφασιστική σημασία για τη βελτίωση της προστασίας. Θα πρέπει να τονιστεί ότι η πρόθεση της Επιτροπής είναι όχι μόνο να διατηρηθεί η οικονομική αξία των υπαρχόντων κατωτάτων ορίων με την αναπροσαρμογή τους προκειμένου να ληφθεί υπόψη ο πληθωρισμός, αλλά και η αισθητή βελτίωση της προστασίας που παρέχεται στα θύματα.

Η νέα παράγραφος 3 αντικαθιστά την παλαιά παράγραφο 3 του τροποποιημένου άρθρου. Η παλαιά παράγραφος 3 περιείχε μια ρήτρα όσον αφορά την τιμή μετατροπής η οποία δεν ισχύει πλέον ενόψει της εισαγωγής του ευρώ. Η νέα διάταξη προβλέπει μια ρήτρα περιοδικής αναπροσαρμογής που εξασφαλίζει ότι τα ελάχιστα ποσά θα αναθεωρούνται χωρίς να χρειάζεται τροποποίηση της οδηγίας. Ο σαφέστερος και αντικειμενικότερος δείκτης είναι πιθανότητα ο ευρωπαϊκός δείκτης τιμών καταναλωτή ο οποίος δημοσιεύεται από την Ευρωστάτ.

Για να διευκολυνθεί η εφαρμογή της ρήτρας αναπροσαρμογής, η Επιτροπή πρέπει να ενημερώνει το Συμβούλιο και το Κοινοβούλιο σχετικά με την αναθεώρηση και τα προσαρμοσμένα ποσά και να εξασφαλίζει τη δημοσίευση των ποσών αυτών στην Επίσημη Εφημερίδα των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων.

Τέλος, προκειμένου να βελτιωθεί η προστασία που παρέχεται στα θύματα στην περίπτωση ζημιών που προκαλούνται από οχήματα αγνώστων στοιχείων, προτείνεται μια τροποποίηση του άρθρου 1, παράγραφος 4 της οδηγίας 84/5/EΟΚ. Σκοπός της τροποποίησης αυτής είναι ο περιορισμός της διακριτικής ευχέρειας των κρατών μελών να μειώνουν ή να αποκλείουν την καταβολή πληρωμών από τον οργανισμό αποζημίωσης προκειμένου να αποφευχθούν περιπτώσεις απάτης. Τα κράτη μέλη δεν έχουν τη διακριτική αυτή ευχέρεια όταν κατά το ίδιο ατύχημα έχουν προκύψει υλικές ζημίες και σημαντικές σωματικές βλάβες και, συνεπώς, ο κίνδυνος απάτης είναι αμελητέος. Λόγω των δυσχερειών που υπάρχουν για την υιοθέτηση ενός εναρμονισμένο ορισμού των σημαντικών σωματικών βλαβών, ο ορισμός της έννοιας αυτής επαφίεται στην εθνική νομοθεσία.

Άρθρο 3 - Αντιπρόσωποι παροχής υπηρεσιών

Το άρθρο 12α παράγραφος 4 της οδηγίας 88/357/ΕΟΚ τροποποιείται έτσι ώστε να μπορούν τα υποκαταστήματα των ασφαλιστικών επιχειρήσεων να καταστούν αντιπρόσωποι όσον αφορά την ελευθερία παροχής υπηρεσιών, όπως ήδη συμβαίνει για όλες τις άλλες ασφαλιστικές δραστηριότητες εκτός από την ασφάλιση αυτοκινήτων.

Άρθρο 4, παράγραφος 1 - Γνώση των επιβατών σχετικά με την ανικανότητα του οδηγού

Η διάταξη αυτή σκοπό έχει να επανορθώσει οποιαδήποτε λανθασμένη ερμηνεία των οδηγιών και να εξασφαλίσει την πλήρη κάλυψη όλων των επιβατών. Σύμφωνα με ορισμένες ερμηνείες σε κάποια κράτη μέλη, οι επιβάτες μπορεί να αποκλειστούν από την ασφαλιστική κάλυψη εάν γνώριζαν ή όφειλαν να γνωρίζουν ότι ο οδηγός του οχήματος ήταν υπό την επήρεια οινοπνεύματος ή άλλων τοξικών ουσιών. Η στέρηση της ασφαλιστικής κάλυψης του επιβάτη σε μια τέτοια περίπτωση θα ήταν σαφώς ασυμβίβαστη με το πνεύμα των ασφαλιστικών οδηγιών καθώς και με τη νομολογία του Δικαστηρίου των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων.

Η κάλυψη των επιβατών αυτών βάσει της υποχρεωτικής ασφάλισης για το όχημα δεν προδικάζει οποιαδήποτε υποθετική ευθύνη ενδέχεται να υπέχουν οι επιβάτες αυτοί σύμφωνα με την ισχύουσα εθνική νομοθεσία ή το επίπεδο των αποζημιώσεων σε συγκεκριμένο ατύχημα, που πρέπει να προσδιοριστούν από τα εθνικά δικαστήρια.

Άρθρο 4, παράγραφος 2 - Πεζοί και ποδηλάτες

Προστίθεται μια νέα διάταξη στην οδηγία 84/5/EΟΚ έτσι ώστε στην κάλυψη που παρέχεται από την ασφάλιση του οχήματος να καλύπτονται οι σωματικές βλάβες που υφίστανται οι πεζοί και οι ποδηλάτες σε ατυχήματα στα οποία ενέχονται αυτοκίνητα οχήματα. Αυτή η κάλυψη θα εφαρμόζεται βάσει της υποχρεωτικής ασφάλισης του οχήματος, ανεξάρτητα αν υπάρχει ή όχι υπαιτιότητα του οδηγού.

Για να αποφευχθεί τυχόν σύγχυση μεταξύ των ασφαλιστικών θεμάτων (που καλύπτονται από τις ασφαλιστικές οδηγίες) και του αστικού δικαίου (που καλύπτεται από την εθνική νομοθεσία), σε μια αιτιολογική σκέψη αναφέρεται ότι η αστική ευθύνη των πεζών και των ποδηλατών πρέπει να διέπεται από την ισχύουσα νομοθεσία των κρατών μελών. Με άλλα λόγια, οι σωματικές βλάβες του θύματος, πρέπει, καταρχήν, να καλύπτονται από την ασφάλιση του οχήματος. Η κάλυψη αυτή βάσει της υποχρεωτικής ασφάλισης του αυτοκινήτου οχήματος δεν προσδιορίζει την αστική ευθύνη του πεζού ή του ποδηλάτη σε ένα συγκεκριμένο ατύχημα ή το επίπεδο μιας τυχόν αποζημίωσης. Τα θέματα αυτά πρέπει να διέπονται από την ισχύουσα εθνική νομοθεσία και τα εθνικά δικαστήρια.

Άρθρο 4, παράγραφος 3 - Κάλυψη για όλο το έδαφος της Κοινότητας καθόλη τη διάρκεια της σύμβασης

Το άρθρο 2, πρώτη περίπτωση, της οδηγίας 90/232/EΟΚ προβλέπει ότι η ασφαλιστική κάλυψη θα πρέπει να καλύπτει όλο το έδαφος της Κοινότητας βάσει ενός ενιαίου ασφαλίστρου.

Το άρθρο 4 παράγραφος 3 της πρότασης οδηγίας σκοπό έχει να διευκρινίσει την υποχρέωση αυτή και να αποτρέψει τους ασφαλιστές από την εφαρμογή πρακτικών που περιορίζουν την υποχρέωση αυτή. Στόχος είναι ότι ο ασφαλισμένος που διακινείται από ένα κράτος σε άλλο σε προσωρινή βάση, είτε πρόκειται να επαγγελματικούς είτε για ιδιωτικούς λόγους, δεν πρέπει να στερείται άμεσα ή έμμεσα από την ασφαλιστική του κάλυψη.

Άρθρο 4, παράγραφος 4 - Ασφαλιστική κάλυψη εισαγόμενων οχημάτων

Τα άτομα που επιθυμούν να αγοράσουν καινουργή ή μεταχειρισμένα αυτοκίνητα σε ένα κράτος μέλος και να τα εισαγάγουν σε άλλο κράτος μέλος αντιμετωπίζουν συχνά δυσχέρειες όσον αφορά την εξεύρεση ασφαλιστικής κάλυψης.

Θεωρώντας ότι το κράτος μέλος όπου εισάγεται το όχημα αποτελεί το έδαφος εντός του οποίου το όχημα έχει τη συνήθη στάθμευσή του για μια περίοδο τριάντα ημερών μετά την παράδοση, οι ασφαλιστικές επιχειρήσεις στο εν λόγω κράτος μέλος θα πρέπει να έχουν τη δυνατότητα να καλύπτουν τον κίνδυνο κατά τη διάρκεια της περιόδου αυτής χωρίς να είναι υποχρεωμένες να τηρούν τις διαδικασίες που προβλέπουν οι ασφαλιστικές οδηγίες όσον αφορά την ελεύθερη παροχή υπηρεσιών. Αυτό θα διευκολύνει την απόκτηση ασφαλιστικής κάλυψης για τις πρώτες τριάντα ημέρες μετά την παράδοση και θα επιτρέπει στον αγοραστή να πραγματοποιήσει την εισαγωγή και την εγγραφή του αυτοκινήτου κατά τη διάρκεια της περιόδου αυτής.

Εάν κατά τη διάρκεια των τριάντα αυτών ημερών το εισαγόμενο όχημα εμπλακεί σε ατύχημα χωρίς να καλύπτεται από ασφάλιση, υπεύθυνος πρέπει να θεωρηθεί ο οργανισμός αποζημίωσης του εισάγοντος κράτους μέλους. Η αρμοδιότητα του οργανισμού αποζημίωσης αποτελεί στην περίπτωση αυτή απόρροια της διάταξης σύμφωνα με την οποία το εισάγον κράτος μέλος θεωρείται ως το έδαφος εντός του οποίου το όχημα έχει τη συνήθη στάθμευσή του κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου.

Άρθρο 4, παράγραφος 4 - Βεβαίωση του ασφαλιστή σχετικά με τα ατυχήματα

Η διάταξη αυτή σκοπό έχει να επιτρέψει στον ασφαλισμένο που επιθυμεί να συνάψει ένα νέο ασφαλιστήριο συμβόλαιο με άλλη ασφαλιστική επιχείρηση να αποδείξει την επίδοσή του ως προς τις αξιώσεις ή τα ατυχήματά του κατά τη διάρκεια του παλαιού συμβολαίου.

Το άρθρο αυτό προβλέπει την υποχρέωση του ασφαλιστή να χορηγήσει στον κάτοχο του ασφαλιστηρίου συμβολαίου, εντός δεκαπέντε ημερών από τη λήξη της συμβατικής σχέσης, δήλωση σχετικά με τις αξιώσεις στις οποίες ενεχόταν το όχημά του κατά τη διάρκεια της συμβατικής αυτής σχέσης, εντός ενός χρονικού ορίου πέντε ετών.

Ωστόσο, η πρόταση δεν αποσκοπεί στον προσδιορισμό του τρόπου με τον οποίο θα πρέπει να λαμβάνονται υπόψη τα προηγούμενα ατυχήματα από το νέο ασφαλιστή προκειμένου να αξιολογηθούν οι κίνδυνοι ή να προσδιοριστεί το ασφάλιστρο. Οι οδηγίες δεν πρέπει να παρεμβαίνουν με την αρχή της ελευθερίας προσδιορισμού των τιμών που εφαρμόζεται στην ενιαία αγορά για τις χρηματοπιστωτικές υπηρεσίες. Συνεπώς, η διάταξη αυτή δεν επηρεάζει την ελευθερία των μερών να καθορίζουν το ασφάλιστρο για ένα ασφαλιστήριο συμβόλαιο.

Άρθρο 4, παράγραφος 4 - Απαλλαγές

Για να εξασφαλιστεί η πλήρης προστασία των θυμάτων τροχαίων ατυχημάτων, τα κράτη μέλη δεν θα πρέπει να επιτρέπουν τη χρησιμοποίηση των απαλλαγών κατά ενός ζημιωθέντος μέρους, εκτός από τις εξαιρετικές περιπτώσεις στις οποίες αυτό επιτρέπεται από τις οδηγίες (π.χ. άρθρο 1, παράγραφος 4 της οδηγίας 84/5/EΟΚ, όπως τροποποιήθηκε από το άρθρο 4 της παρούσας πρότασης, προκειμένου να αποφεύγονται περιπτώσεις απάτης).

Άρθρο 4, παράγραφος 4 - Δικαίωμα ευθείας αγωγής

Η διάταξη αυτή επεκτείνει το δικαίωμα της ευθείας αγωγής που προβλέπεται στο άρθρο 3 της τέταρτης οδηγίας ασφάλισης αυτοκινήτων στα θύματα που υπέστησαν υλικές ζημίες ή σωματικές βλάβες σε οποιοδήποτε τροχαίο ατύχημα.

Ο προσδιορισμός του κατά πόσο το θύμα ενός ατυχήματος έχει δικαίωμα να επικαλεστεί την ασφαλιστική σύμβαση και να προβάλει την αξίωσή του απευθείας κατά της ασφαλιστικής επιχείρησης αποτελεί ένα σημαντικό στοιχείο της ασφαλιστικής σχέσης που έχει μεγάλη σημασία για την προστασία του θύματος. Δεν δικαιολογείται στο πλαίσιο του εκσυγχρονισμού των οδηγιών ασφάλισης αυτοκινήτων να περιοριστεί το δικαίωμα αυτό στα θύματα ατυχημάτων που λαμβάνουν χώρα εκτός του κράτους μέλους κατοικίας όπως προβλέπεται στην τέταρτη οδηγία ασφάλισης αυτοκινήτων. Τα θύματα άλλων τροχαίων ατυχημάτων πρέπει να έχουν τον ίδιο βαθμό προστασίας.

Άρθρο 4, παράγραφος 4 - Αντιπρόσωποι για τον διακανονισμό των ζημιών και διαδικασία αιτιολογημένης προσφοράς

Όπως και για το δικαίωμα ευθείας αγωγής, δεν θεωρείται δικαιολογημένο στο πλαίσιο του εκσυγχρονισμού των οδηγιών ασφάλισης αυτοκινήτων, να περιοριστεί η εφαρμογή των διατάξεων που μπορεί να είναι ιδιαίτερα σημαντικές για την προστασία των θυμάτων, στο περιορισμένο πεδίο εφαρμογής της τέταρτης οδηγίας ασφάλισης αυτοκινήτων.

Η διάταξη αυτή επεκτείνει τη διαδικασία αιτιολογημένης προσφοράς που προβλέπεται στο άρθρο 4, παράγραφος 6 της τέταρτης οδηγίας ασφάλισης αυτοκινήτων σε οποιοδήποτε είδος τροχαίου ατυχήματος.

Επιπλέον, δεδομένου ότι η ορθή λειτουργία της διαδικασίας αυτή απαιτεί κάθε ασφαλιστική επιχείρηση να διαθέτει έναν αντιπρόσωπο διακανονισμού των ζημιών σε όλα τα κράτη μέλη και δεδομένου ότι η τέταρτη οδηγία ήδη υποχρεώνει τις ασφαλιστικές επιχειρήσεις να διορίσουν έναν τέτοιο αντιπρόσωπο, η πρόταση, χρησιμοποιώντας τον υφιστάμενο μηχανισμό, επεκτείνει τα καθήκοντα του αντιπροσώπου έτσι ώστε να είναι σε θέση να αντιμετωπίζει οποιοδήποτε ατύχημα προκαλείται από όχημα που καλύπτεται από υποχρεωτική ασφάλιση.

Το άρθρο 4 παράγραφος 4 της πρότασης συμβιβάζεται με το σύστημα των γραφείων που προβλέπονται στο άρθρο 2, παράγραφος 2 της οδηγίας 72/166/EΟΚ για τον διακανονισμό των ζημιών όσον αφορά ατυχήματα που προκαλούνται από οχήματα που έχουν τη συνήθη στάθμευσή τους στο έδαφος άλλου κράτους μέλους, ανεξάρτητα από το κατά πόσο τα οχήματα αυτά είναι ασφαλισμένα

Άρθρο 4, παράγραφος 4 - Κέντρα πληροφοριών

Προκειμένου να διευκολυνθεί το θύμα στην αναζήτηση αποζημίωσης, τα κέντρα πληροφοριών που προβλέπονται στην τέταρτη οδηγία ασφάλισης αυτοκινήτων δεν θα πρέπει να περιορίζονται στα ατυχήματα στα οποία αναφέρεται η οδηγία αυτή, αλλά να παρέχουν επίσης πληροφορίες και στην περίπτωση οποιουδήποτε ατυχήματος έχει προκληθεί από όχημα που καλύπτεται από υποχρεωτική ασφάλιση.

Άρθρο 5 - Διαγραφή της παραπομπής σε άρθρο που έχει καταργηθεί

Το άρθρο 5 της πρότασης οδηγίας καταργεί το άρθρο 4, παράγραφος β) της οδηγίας 72/166/EΟΚ, το οποίο προβλέπει ορισμένες παρεκκλίσεις από την ασφάλιση των αυτοκινήτων οχημάτων. Συνεπώς, θα πρέπει να καταργηθεί η παραπομπή στη διάταξη αυτή στο άρθρο 5 της οδηγίας 2000/26/EΚ.

2002/0124 (COD)

Πρόταση ΟΔΗΓΙΑΣ ΤΟΥ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟΥ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟΥ ΚΑΙ ΤΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ για την τροποποίηση των οδηγιών 72/166/EΟΚ, 84/5/EΟΚ, 88/357/EΟΚ, 90/232/EΟΚ του Συμβουλίου και της οδηγίας 2000/26/ΕΚ σχετικά με την ασφάλιση αστικής ευθύνης που προκύπτει από την κυκλοφορία οχημάτων

(Κείμενο που παρουσιάζει ενδιαφέρον για τον ΕΟΧ)

ΤΟ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟ ΚΑΙ ΤΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗΣ ΕΝΩΣΗΣ,

Έχοντας υπόψη:

τη συνθήκη για την ίδρυση της Ευρωπαϊκής Κοινότητας, και ιδίως το άρθρο 47 παράγραφος 2 πρώτη και τρίτη πρόταση, το άρθρο 55 και το άρθρο 95 παράγραφος 1,

την πρόταση της Επιτροπής [9],

[9] ΕΕ C

τη γνώμη της Οικονομικής και Κοινωνικής Επιτροπής [10],

[10] ΕΕ C

αποφασίζοντας σύμφωνα με τη διαδικασία του άρθρου 251 της συνθήκης [11],

[11] ΕΕ C

Εκτιμώντας τα ακόλουθα:

(1) Η ασφάλιση της αστικής ευθύνης που προκύπτει από την κυκλοφορία αυτοκινήτων οχημάτων (ασφάλιση αυτοκινήτων) έχει ιδιαίτερη σημασία για τους ευρωπαίους πολίτες, είτε είναι κάτοχοι ασφαλιστηρίων συμβολαίων είτε θύματα ατυχήματος. Επίσης αποτελεί βασική μέριμνα των ασφαλιστικών επιχειρήσεων, δεδομένου ότι αποτελεί τον κύριο όγκο των δραστηριοτήτων τους στον κλάδο ασφάλισης ζημιών στην Κοινότητα. Η ασφάλιση αυτοκινήτων έχει επίσης επιπτώσεις στην ελεύθερη κυκλοφορία των προσώπων και των οχημάτων. Επομένως, η ενίσχυση και η εδραίωση της ενιαίας ασφαλιστικής αγοράς όσον αφορά την ασφάλιση αυτοκινήτων θα πρέπει να αποτελέσει βασικό στόχο της δράσης της Κοινότητας στο πεδίο των χρηματοπιστωτικών υπηρεσιών.

(2) Σημαντικά βήματα προς την κατεύθυνση αυτή έχουν γίνει με την οδηγία 72/166/ΕΟΚ του Συμβουλίου της 24ης Απριλίου 1972 περί εναρμονίσεως των νομοθεσιών των κρατών μελών των σχετικών με την ασφάλιση της αστικής ευθύνης που προκύπτει από την κυκλοφορία αυτοκινήτων οχημάτων και με τον έλεγχο της υποχρεώσεως προς ασφάλιση της ευθύνης αυτής [12], την δεύτερη οδηγία 84/5/ΕΟΚ του Συμβουλίου της 30ής Δεκεμβρίου 1083 για την προσέγγιση των νομοθεσιών των κρατών μελών των σχετικών με την ασφάλιση της αστικής ευθύνης που προκύπτει από την κυκλοφορία αυτοκινήτων οχημάτων [13], την τρίτη οδηγία 90/232/ΕΟΚ του Συμβουλίου της 14ης Μαΐου 1990 για την προσέγγιση των νομοθεσιών των κρατών μελών σχετικά με την ασφάλιση αστικής ευθύνης που προκύπτει από την κυκλοφορία αυτοκινήτων οχημάτων [14], και την οδηγία 2000/26/ΕΟΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου της 16ης Μαΐου 2000 για την προσέγγιση των νομοθεσιών των κρατών μελών σχετικά με την ασφάλιση της αστικής ευθύνης που προκύπτει από την κυκλοφορία αυτοκινήτων οχημάτων και για την τροποποίηση των οδηγιών 73/239/ΕΟΚ και 88/357/ΕΟΚ του Συμβουλίου (τέταρτη οδηγία ασφάλισης αυτοκινήτων) [15].

[12] ΕΕ L 103, 2.5.1972, σ. 1, οδηγία όπως τροποποιήθηκε τελευταία με την οδηγία 84/5/EΟΚ, ΕΕ L 8, 11.1.1984, σ. 17.

[13] ΕΕ L 8, 11.1.1984, σ. 17, οδηγία όπως τροποποιήθηκε τελευταία με την οδηγία 90/232/ΕΟΚ, ΕΕ L 129, 19.5.1990, σ. 33.

[14] ΕΕ L 129, 19.5.1990, σ. 33.

[15] ΕΕ L 181, 20.7.2000, σ. 65.

(3) Το κοινοτικό σύστημα ασφάλισης οχημάτων χρειάζεται προσαρμογή και βελτίωση. Η ανάγκη αυτής επιβεβαιώθηκε από τις διαβουλεύσεις που πραγματοποιήθηκαν με ενώσεις του κλάδου, των καταναλωτών και θυμάτων ατυχημάτων.

(4) Προκειμένου να αποκλειστεί οποιαδήποτε παρερμηνεία των ισχυουσών διατάξεων της οδηγίας 72/166/EΟΚ και για να καταστεί ευκολότερη η ασφαλιστική κάλυψη των αυτοκινήτων που φέρουν προσωρινές πινακίδες κυκλοφορίας, ο ορισμός του εδάφους εντός του οποίου το όχημα έχει τη συνήθη στάθμευσή του θα πρέπει να αναφέρεται στο έδαφος του κράτους μέλους που εξέδωσε τις πινακίδες κυκλοφορίας, ανεξάρτητα με το αν οι εν λόγω πινακίδες είναι μόνιμες ή προσωρινές.

(5) Σύμφωνα με την οδηγία 72/166/EΟΚ, τα οχήματα που φέρουν πλαστές ή παράνομες πινακίδες θεωρούνται ότι έχουν τη συνήθη στάθμευσή τους στο έδαφος του κράτους μέλους που εξέδωσε τις εν λόγω πινακίδες. Συνεπεία του κανόνος αυτού τα εθνικά γραφεία υποχρεώνονται να αντιμετωπίζουν τις οικονομικές συνέπειες ατυχημάτων που δεν έχουν καμία σχέση με το κράτος μέλος όπου είναι εγκατεστημένα. Χωρίς να μεταβάλλεται το γενικό κριτήριο της πινακίδας κυκλοφορίας για τον καθορισμό του εδάφους το οποίο έχει τη συνήθη στάθμευσή του το όχημα, θα πρέπει να θεσπισθεί ένας ειδικός κανόνας σε περίπτωση ατυχήματος που προκαλεί όχημα χωρίς πινακίδα κυκλοφορίας ή που φέρει πινακίδα κυκλοφορίας η οποία δεν αντιστοιχεί ή δεν αντιστοιχεί πλέον στο όχημα. Στην περίπτωση αυτή, και με μοναδικό σκοπό το διακανονισμό των σχετικών αξιώσεων, το έδαφος στο οποίο έχει τη συνήθη στάθμευσή του το όχημα θα πρέπει να θεωρηθεί το έδαφος στο οποίο συνέβη το ατύχημα.

(6) Προκειμένου να διευκολυνθεί η ερμηνεία και η εφαρμογή του όρου "δειγματοληπτικός έλεγχος" στην οδηγία 72/166/EΟΚ, η σχετική διάταξη θα πρέπει να διευκρινιστεί. Η απαγόρευση της συστηματικής διενέργειας ελέγχου της ασφαλίσεως του αυτοκινήτου, θα πρέπει να ισχύει τόσο για τα οχήματα που έχουν τη συνήθη στάθμευσή τους στο έδαφος άλλου κράτους μέλους, όσο και για τα οχήματα που έχουν τη συνήθη στάθμευσή τους στο έδαφος τρίτης χώρας και εισέρχονται από το έδαφος άλλου κράτους μέλους. Μπορεί να επιτραπεί η διενέργεια μόνο μη συστηματικών ελέγχων χωρίς διακρίσεις και στα πλαίσια αστυνομικού ελέγχου που δεν αποσκοπεί αποκλειστικά στην επαλήθευση της ασφάλισης του αυτοκινήτου.

(7) Σύμφωνα με την οδηγία 72/166/EΟΚ, σε ορισμένες περιπτώσεις επιτρέπεται στα κράτη μέλη να παρεκκλίνουν από τη γενική υποχρέωση της υποχρεωτικής ασφάλισης των αυτοκινήτων οχημάτων. Σε ορισμένες από τις περιπτώσεις αυτές, τα κράτη μέλη πρέπει να εξασφαλίζουν την καταβολή αποζημίωσης για ζημίες ή σωματικές βλάβες που προκλήθηκαν στο έδαφος άλλου κράτους μέλους. Η εν λόγω παρέκκλιση, με την οποία δεν θίγεται η προστασία των θυμάτων, μπορεί να διατηρηθεί. Σε άλλες περιπτώσεις, το κράτος μέλος που εφαρμόζει την παρέκκλιση δεν υποχρεούται να καταβάλει αποζημίωση στο θύμα ατυχήματος που συνέβη στο εξωτερικό, ενώ παράλληλα τα άλλα κράτη μέλη έχουν το δικαίωμα να ζητούν, κατά την είσοδο εντός του εδάφους τους, έγκυρη πράσινη κάρτα ή σύναψη ασφαλιστικής σύμβασης στα σύνορα. Ωστόσο, μετά την κατάργηση των ελέγχων στα εσωτερικά σύνορα της Κοινότητας, δεν υπάρχει πλέον εγγύηση για την αποζημίωση των θυμάτων ατυχημάτων που προκάλεσαν στο εξωτερικό αυτά τα ανασφάλιστα οχήματα. Επομένως, στις περιπτώσεις αυτές, θα πρέπει να καταργηθεί η παρέκκλιση που προβλέπεται στην οδηγία 72/166/ΕΟΚ. Θα πρέπει να απαλειφθούν οι σχετικές διατάξεις από την οδηγία 2000/26/EΟΚ.

(8) Ένας σημαντικό στοιχείο που εξασφαλίζει την προστασία των θυμάτων είναι η υποχρέωση των κρατών μελών να εγγυώνται την ασφαλιστική κάλυψη μέχρις ορισμένων ελάχιστων ποσών. Τα ελάχιστα ποσά που προβλέπει η οδηγία 84/5/EΟΚ θα πρέπει όχι μόνο να προσαρμοστούν ώστε να ληφθεί υπόψη ο πληθωρισμός, αλλά και να αυξηθούν σε πραγματικούς όρους για να βελτιωθεί η προστασία των θυμάτων. Επιπλέον, το ισχύον σήμερα συνολικό ελάχιστο ποσό ανά αξίωση για σωματικές βλάβες σε περίπτωση περισσοτέρων του ενός θυμάτων, καθώς και το συνδυασμένο ποσό για σωματικές βλάβες και υλικές ζημίες, που περιορίζουν την αποτελεσματική ασφαλιστική κάλυψη των θυμάτων σε ορισμένα ατυχήματα, θα πρέπει να καταργηθεί.

(9) Προκειμένου να εξασφαλιστεί ότι μελλοντικά το ελάχιστο ποσό της κάλυψης δεν θα ελαττωθεί με την πάροδο του χρόνου, θα πρέπει να θεσπιστεί μια ρήτρα περιοδικής αναθεώρησης χρησιμοποιώντας ως σημείο αναφοράς τον ευρωπαϊκό δείκτη τιμών καταναλωτή (ΕΔΤΚ) που δημοσιεύει η Ευρωστάτ όπως προβλέπεται από τον κανονισμό (ΕΚ) αριθ. 2494/95 του Συμβουλίου της 23ης Οκτωβρίου 1995 για τη θέσπιση εναρμονισμένων δεικτών τιμών καταναλωτή [16]. Οι διαδικαστικοί κανόνες που ρυθμίζουν την εν λόγω αναθεώρηση θα πρέπει να θεσπιστούν.

[16] ΕΕ L 257, 27.10.1995, σ. 1.

(10) Η διάταξη της οδηγίας 84/5/EΟΚ με την οποία επιτρέπεται στα κράτη μέλη, για λόγους πρόληψης της απάτης, να περιορίζουν ή να αποκλείουν την παρέμβαση του οργανισμού αποζημίωσης σε περίπτωση που οι υλικές ζημίες προκλήθηκαν από όχημα αγνώστων στοιχείων προκειμένου να αποτραπούν οι απάτες, μπορεί να εμποδίσει σε ορισμένες περιπτώσεις τη νόμιμη αποζημίωση θυμάτων. Η δυνατότητα αυτή περιορισμού ή αποκλεισμού της αποζημίωσης δεν θα πρέπει να παρέχεται στις περιπτώσεις όπου, εκτός από την υλική ζημία, έχουν προκληθεί σημαντικές σωματικές βλάβες από το ίδιο ατύχημα, και επομένως ο κίνδυνος απάτης είναι αμελητέος. Η έννοια των σημαντικών σωματικών βλαβών θα πρέπει να καθοριστεί από την εθνική νομοθεσία κάθε κράτους μέλους.

(11) Παρέχεται επί του παρόντος στα κράτη μέλη με την οδηγία 84/5/EΟΚ η δυνατότητα να επιτρέπουν, σε περίπτωση υλικών ζημιών που προκαλούνται από ανασφάλιστα οχήματα, απαλλαγή αντιτάξιμη στο θύμα μέχρις ενός ορισμένου ανωτάτου ορίου Η εν λόγω δυνατότητα περιορίζει, χωρίς καμία δικαιολογία, την προστασία των θυμάτων και δημιουργεί διάκριση όσον αφορά τα θύματα άλλων ατυχημάτων. Η δυνατότητα αυτή θα πρέπει να καταργηθεί.

(12) Η δεύτερη οδηγία 88/357/ΕΟΚ του Συμβουλίου της 22ας Ιουνίου 1988 για το συντονισμό των νομοθετικών, κανονιστικών και διοικητικών διατάξεων σχετικά με την πρωτασφάλιση, εκτός της ασφάλειας ζωής, και τη θέσπιση των διατάξεων που σκοπό έχουν να διευκολύνουν την πραγματική άσκηση της ελεύθερης παροχής υπηρεσιών καθώς και για την τροποποίηση της οδηγίας 73/239/ΕΟΚ [17] πρέπει να τροποποιηθεί ώστε να καταστούν αντιπροσωπευτικοί έναντι των δραστηριοτήτων ασφάλισης αυτοκινήτων οι κλάδοι των ασφαλιστικών επιχειρήσεων, όπως συμβαίνει ήδη για άλλες ασφαλιστικές υπηρεσίες εκτός της ασφάλισης αυτοκινήτων.

[17] ΕΕ L 172, 4.7.1988, σ. 1, οδηγία όπως τροποποιήθηκε τελευταία με την δηγία 2000/26/EΚ.

(13) Ένα σημαντικό επίτευγμα της ισχύουσας νομοθεσίας είναι ότι η ασφαλιστική κάλυψη περιλαμβάνει όλους τους επιβάτες του οχήματος. Ο στόχος αυτός θα διακυβευόταν σε περίπτωση που η εθνική νομοθεσία αποκλείει τους επιβάτες από την ασφαλιστική κάλυψη, επειδή γνώριζαν ή όφειλαν να γνωρίζουν ότι ο οδηγός του οχήματος ήταν υπό την επήρεια οινοπνευματωδών ποτών ή άλλης τοξικής ουσίας κατά τον χρόνο του ατυχήματος. Ο επιβάτης συνήθως δεν είναι σε θέση να αξιολογεί δεόντως το επίπεδο μέθης του οδηγού. Ο στόχος να αποθαρρύνονται οι οδηγοί να οδηγούν υπό την επήρεια τοξικών ουσιών δεν επιτυγχάντεται περιορίζοντας την ασφαλιστική κάλυψη των επιβατών που είναι θύματα τροχαίων ατυχημάτων. Η κάλυψη των επιβατών αυτών στο πλαίσιο της υποχρεωτικής ασφάλισης αυτοκινήτου δεν προδικάζει την τυχόν ευθύνη που μπορεί να έχουν βάσει της ισχύουσας εθνικής νομοθεσίας ούτε το επίπεδο της επιδικαζομένης αποζημίωσης σε ένα συγκεκριμένο ατύχημα.

(14) Η ασφαλιστική κάλυψη των πεζών και των ποδηλατών σε περίπτωση ατυχημάτων που προκαλούνται από αυτοκίνητο όχημα, διαφέρει σημαντικά στις διάφορες χώρες της Κοινότητας. Σε ορισμένα κράτη μέλη οι πεζοί και οι ποδηλάτες δεν καλύπτονται από την ασφάλιση αυτοκινήτου, εκτός εάν μπορεί να αποδειχθεί κάποιας μορφής ευθύνη του οδηγού. Σε άλλα κράτη μέλη οι πεζοί και οι ποδηλάτες καλύπτονται από την εν λόγω ασφάλιση, δεδομένου ότι συνήθως είναι το ασθενέστερο μέρος σε κάθε ατύχημα. Για να περιορισθεί η ανομοιογένεια αυτή, οι οδηγίες θα πρέπει να εξασφαλίζουν την κάλυψη των πεζών και των ποδηλατών από την υποχρεωτική ασφάλιση του αυτοκινήτου που εμπλέκεται στο ατύχημα, ανεξαρτήτως της υπαιτιότητας του οδηγού. Η κάλυψη αυτή στο πλαίσιο της υποχρεωτικής ασφάλισης αυτοκινήτων οχημάτων δεν προδικάζει το θέμα της αστικής ευθύνης του πεζού ή του ποδηλάτη ή του επίπεδου της χορηγούμενης αποζημίωσης σε ένα συγκεκριμένο ατύχημα, βάσει της εθνικής νομοθεσίας.

(15) Ορισμένοι ασφαλιστές εισάγουν στα ασφαλιστήρια συμβόλαια ρήτρες που προβλέπουν ότι η σύμβαση δεν ισχύει αν το όχημα παραμένει εκτός του κράτους μέλους εγγραφής επάνω από ορισμένο χρονικό διάστημα. Η πρακτική αυτή προσκρούει στην αρχή που θεσπίζει η οδηγία 90/232/EΟΚ σύμφωνα με την οποία η υποχρεωτική ασφάλιση αυτοκινήτου πρέπει να καλύπτει, με βάση ένα και μόνο ασφάλιστρο, το σύνολο του εδάφους της Κοινότητας. Ως εκ τούτου, θα πρέπει να ορισθεί ότι η ασφαλιστική κάλυψη εξακολουθεί να ισχύει καθ' όλο το χρονικό διάστημα της σύμβασης, ανεξάρτητα εάν το όχημα παραμένει σε άλλο κράτος μέλος για ορισμένο χρονικό διάστημα, με την επιφύλαξη των υποχρεώσεων που προκύπτουν από τις εθνικές νομοθεσίες των κρατών μελών όσο αφορά την εγγραφή των οχημάτων.

(16) Το συμφέρον των καταναλωτών απαιτεί τη λήψη μέτρων για τη διευκόλυνση της ασφαλιστικής κάλυψης των οχημάτων που μετακινούνται από ένα κράτος μέλος σε άλλο για το χρονικό διάστημα μεταξύ της αποδοχής παράδοσης από τον αγοραστή και της εγγραφής του αυτοκινήτου στο κράτος μέλος προορισμού. Για το λόγο αυτό, θα πρέπει να θεσπιστεί μια προσωρινή παρέκκλιση από το γενικό κανόνα βάσει του οποίου καθορίζεται το κράτος μέλος όπου ευρίσκεται ο κίνδυνος. Για χρονικό διάστημα τριάντα ημερών από την αποδοχή της παράδοσης από τον αγοραστή, κράτος μέλος προορισμού θεωρείται το κράτος όπου βρίσκεται ο κίνδυνος και όχι το κράτος μέλος της εγγραφής.

(17) Το πρόσωπο που επιθυμεί να συνάψει νέα σύμβαση ασφάλισης αυτοκινήτου με άλλον ασφαλιστή θα πρέπει να είναι σε θέση να δικαιολογήσει το ιστορικό των ατυχημάτων και απαιτήσεών του στο πλαίσιο της παλαιάς σύμβασης. Κατά τη λύση της σύμβασης, η ασφαλιστικής επιχείρηση θα πρέπει να παρέχει στον αντισυμβαλλόμενο μια βεβαίωση σχετικά με τα ατυχήματα που είχε κατά τα πέντε προηγούμενα έτη της ασφάλισής του, με τη επιφύλαξη του δικαιώματος των μερών της ασφαλιστικής σύμβασης να διαπραγματευθούν το ασφάλιστρο.

(18) Για την εξασφάλιση της δέουσας προστασίας των θυμάτων τροχαίων ατυχημάτων, τα κράτη μέλη δεν θα πρέπει να επιτρέπουν να αντιτάσσεται απαλλαγή στο ζημιωθέν μέρος.

(19) Το δικαίωμα να επικαλεστεί την ασφαλιστική σύμβαση και να στραφεί ευθέως κατά της ασφαλιστικής επιχείρησης έχει μεγάλη σημασία για την προστασία του θύματος τροχαίου ατυχήματος. Η οδηγία 2000/26/EΟΚ προβλέπει ήδη για τα θύματα ατυχημάτων που συμβαίνουν σε ένα κράτος μέλος εκτός του κράτους διαμονής του ζημιωθέντος και τα οποία προκαλούνται από τη χρήση οχημάτων που είναι ασφαλισμένα και έχουν συνήθη στάθμευση σε ένα κράτος μέλος, το δικαίωμα ευθείας αγωγής κατά της ασφαλιστικής επιχείρησης που καλύπτει το πρόσωπο, που φέρει αστική ευθύνη. Προκειμένου να διευκολυνθεί ο αποτελεσματικός και ταχύς διακανονισμός των απαιτήσεων και να αποφευχθούν όσο το δυνατόν οι δαπανηρές νομικές διαδικασίες, το εν λόγω δικαίωμα θα πρέπει να επεκταθεί στα θύματα οποιουδήποτε τροχαίου ατυχήματος.

(20) Για την ενίσχυση της προστασίας όλων των θυμάτων τροχαίων ατυχημάτων, η διαδικασία αιτιολογημένης προσφοράς αποζημίωσης που προβλέπει η οδηγία 2000/26/EΟΚ θα πρέπει να επεκταθεί σε όλα τα είδη τροχαίων ατυχημάτων. Προκειμένου να εξασφαλιστεί η ορθή λειτουργία του μηχανισμού αυτού χωρίς να δημιουργηθεί εκ νέου ένας φορέας σαν αυτόν που προβλέπει η εν λόγω οδηγία, ο αντιπρόσωπος που ορίζει η ασφαλιστική επιχείρηση για τους σκοπούς της οδηγίας αυτής μπορεί να είναι υπεύθυνος και για τη διεκπεραίωση κάθε τροχαίου ατυχήματος. Η διαδικασία αυτή συμβιβάζεται με το σύστημα των γραφείων πράσινης κάρτας που προβλέπει η οδηγία 72/166/ΕΟΚ για το διακανονισμό απαιτήσεων από ατυχήματα που προκαλούν οχήματα που έχουν τη συνήθη στάθμευσή τους στο έδαφος άλλου κράτους μέλους.

(21) Προκειμένου να διευκολυνθεί η επιδίωξη αποζημίωσης εκ μέρους του ζημιωθέντος, τα κέντρα πληροφοριών που ιδρύονται σύμφωνα με την οδηγία 2000/26/EΚ δεν θα πρέπει να περιορίζονται στην παροχή πληροφοριών σχετικά με τα ατυχήματα που καλύπτει η εν λόγω οδηγία, αλλά θα πρέπει να είναι σε θέση να παρέχουν τις ίδιες πληροφορίες για κάθε τροχαίο ατύχημα.

(22) Συνεπώς οι οδηγίες 72/166/ΕΟΚ, 84/5/ΕΟΚ, 88/357/ΕΟΚ, 90/232/ΕΟΚ και 2000/26/ΕΚ θα πρέπει να τροποποιηθούν αναλόγως.

ΕΞΕΔΩΣΑΝ ΤΗΝ ΠΑΡΟΥΣΑ ΟΔΗΓΙΑ:

Άρθρο 1

Τροποποίηση της οδηγίας 72/166/ΕΟΚ

Η οδηγία 72/166/ΕΟΚ τροποποιείται ως εξής:

1) Το άρθρο 1 παράγραφος 4 τροποποιείται ως εξής:

α) Η πρώτη περίπτωση αντικαθίσταται από το ακόλουθο κείμενο: "- το έδαφος του κράτους όπου είναι εγγεγραμμένο το όχημα, ανεξάρτητα αν η πινακίδα του είναι μόνιμη ή προσωρινή, ή"

β) Προστίθεται η ακόλουθη περίπτωση: "- εφόσον το αυτοκίνητο δεν φέρει πινακίδες κυκλοφορίας ή φέρει πινακίδες που δεν αντιστοιχούν ή δεν αντιστοιχούν πλέον στο όχημα, και εμπλέκεται σε ατύχημα, το έδαφος του κράτους στο οποίο συνέβη το ατύχημα, για τους σκοπούς της ικανοποίησης των αξιώσεων, όπως προβλέπει το άρθρο 2 παράγραφος 2 πρώτη περίπτωση".

2) Το άρθρο 2 παράγραφος 1 αντικαθίσταται από το ακόλουθο κείμενο:

"1. Κάθε κράτος μέλος απέχει της διενεργείας ελέγχου ασφαλίσεως της αστικής ευθύνης που προκύπτει από την κυκλοφορία οχημάτων που έχουν συνήθη στάθμευση στο έδαφος άλλου κράτους μέλους και οχημάτων που έχουν συνήθη στάθμευση στο έδαφος τρίτης χώρας και εισέρχονται στο έδαφός του προερχόμενα από το έδαφος άλλου κράτους μέλους. Ωστόσο, τα κράτη μέλη μπορούν να διενεργούν μη συστηματικούς ελέγχους της ασφάλισης, εφόσον αυτοί δεν ενέχουν διακρίσεις και πραγματοποιούνται στο πλαίσιο αστυνομικών ελέγχων που δεν έχουν αποκλειστικό σκοπό τη διαπίστωση της ύπαρξης ασφάλισης."

3) Στο άρθρο 4 απαλείφεται το στοιχείο β).

Άρθρο 2

Τροποποίηση της οδηγίας 84/5/ΕΟΚ

Η οδηγία 84/5/EΟΚ τροποποιείται ως εξής:

Το άρθρο 1 αντικαθίσταται από το ακόλουθο κείμενο:

"Άρθρο 1

1. Η ασφάλιση που αναφέρεται στο άρθρο 3 παράγραφος 1 της οδηγίας 72/166/EΟΚ καλύπτει υποχρεωτικά τις υλικές ζημίες και τις σωματικές βλάβες.

2. Με την επιφύλαξη μεγαλύτερων ποσών εγγύησης, που ενδεχομένως απαιτούνται από τα κράτη μέλη, κάθε κράτος μέλος απαιτεί τα ποσά υποχρεωτικής ασφάλισης να ανέρχονται:

α) σε περίπτωση σωματικής βλάβης, τουλάχιστον σε 1.000.000 ευρώ για κάθε θύμα,

β) σε περίπτωση υλικών ζημιών, τουλάχιστον σε 500.000 ευρώ για κάθε αξίωση, ανεξάρτητα από τον αριθμό των θυμάτων.

3. Τα ποσά που αναφέρονται στην παράγραφο 2 θα αναθεωρούνται κάθε πέντε έτη, ώστε να λαμβάνονται υπόψη οι αλλαγές στον ευρωπαϊκό δείκτη τιμών καταναλωτή (ΕΔΤΚ), όπως προβλέπεται στον κανονισμό (ΕΚ) αριθ. 2494/95 του Συμβουλίου(*). Η πρώτη αναθεώρηση θα γίνει [πέντε έτη μετά την έναρξη ισχύος της οδηγίας 2003/.../ΕΚ]. Τα ποσά θα προσαρμόζονται αυτομάτως, προσαυξανόμενα κατά το ποσοστό μεταβολής του προαναφερθέντος ΕΔΤΚ για την αντίστοιχη περίοδο, δηλαδή τα πέντε έτη πριν την αναθεώρηση και θα στρογγυλοποιούνται προς τα άνω σε πολλαπλάσιο των 10.000 ευρώ. Η Επιτροπή ανακοινώνει τα προσαρμοσμένα ποσά στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο και μεριμνά για τη δημοσίευσή τους στην Επίσημη Εφημερίδα των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων.

(*) ΕΕ L 257, 27.10.1995, σ. 1."

4. Κάθε κράτος μέλος ιδρύει ή εγκρίνει οργανισμό, αποστολή του οποίου είναι να αποκαθιστά, τουλάχιστον εντός των ορίων της υποχρέωσης ασφάλισης, τις υλικές ζημίες ή τις σωματικές βλάβες που προκαλούνται από οχήματα αγνώστων στοιχείων ή για τα οποία δεν έχει εκπληρωθεί η υποχρέωση ασφάλισης που προβλέπεται στην παράγραφο 1. Το πρώτο εδάφιο δεν θίγει το δικαίωμα των κρατών μελών να προσδώσουν ή όχι στην παρέμβαση του οργανισμού αυτού επικουρικό χαρακτήρα, ούτε το δικαίωμα να ρυθμίζουν το διακανονισμό των απαιτήσεων μεταξύ του οργανισμού αυτού και του υπεύθυνου ή των υπεύθυνων του ατυχήματος και των άλλων ασφαλιστών ή οργανισμών κοινωνικής ασφάλισης που υποχρεούνται να αποζημιώσουν το θύμα για το ίδιο ατύχημα. Ωστόσο, τα κράτη μέλη δεν μπορούν να επιτρέπουν στον οργανισμό να απαιτεί από το θύμα του ατυχήματος, προκειμένου να του καταβάλει την αποζημίωση, να αποδείξει καθ' οιονδήποτε τρόπο ότι ο υπεύθυνος αδυνατεί ή αρνείται να πληρώσει.

5. Το θύμα μπορεί σε κάθε περίπτωση να απευθυνθεί απευθείας στον οργανισμό, ο οποίος, με βάση τις πληροφορίες που ζητά και λαμβάνει από το θύμα, είναι υποχρεωμένος να του δώσει αιτιολογημένη απάντηση σχετικά με την καταβολή οποιασδήποτε αποζημίωσης. Τα κράτη μέλη μπορούν, ωστόσο, να αποκλείσουν από την παρέμβαση του οργανισμού αυτού τα πρόσωπα τα οποία επιβιβάστηκαν με τη θέλησή τους στο όχημα που προκάλεσε τη ζημία ή τη σωματική βλάβη, εφόσον ο οργανισμός μπορεί να αποδείξει ότι γνώριζαν ότι το όχημα δεν ήταν ασφαλισμένο.

6. Τα κράτη μέλη μπορούν να περιορίσουν ή να αποκλείσουν την παρέμβαση του οργανισμού αυτού σε περίπτωση που οι υλικές ζημίες προκλήθηκαν από όχημα αγνώστων στοιχείων. Η δυνατότητα αυτή δεν ισχύει στις περιπτώσεις κατά τις οποίες, συνεπεία του ίδιου ατυχήματος, το θύμα υπέστη σοβαρές σωματικές βλάβες. Οι προϋποθέσεις για τον χαρακτηρισμό των σωματικών βλαβών ως σημαντικών καθορίζονται από τη νομοθεσία κάθε κράτους μέλους.

7. Κάθε κράτος μέλος εφαρμόζει τις νομοθετικές, κανονιστικές και διοικητικές διατάξεις του κατά την παρέμβαση του οργανισμού αυτού, με την επιφύλαξη κάθε άλλης πρακτικής ευνοϊκότερης για τα θύματα.

Άρθρο 3

Τροποποίηση της οδηγίας 88/357/ΕΟΚ

Στο άρθρο 12α παράγραφος 4 τέταρτο εδάφιο της οδηγίας 88/357/ΕΟΚ απαλείφεται η δεύτερη πρόταση.

Άρθρο 4

Τροποποίηση της οδηγίας 90/232/ΕΟΚ

Η οδηγία 90/232/ΕΟΚ τροποποιείται ως εξής:

1) Στο άρθρο 1 παρεμβάλλεται το ακόλουθο εδάφιο μεταξύ του πρώτου και δευτέρου εδαφίου:

"Οι επιβάτες δεν αποκλείονται από την ασφαλιστική κάλυψη λόγω του ότι γνώριζαν ή όφειλαν να γνωρίζουν ότι ο οδηγός του οχήματος βρισκόταν υπό την επήρεια οινοπνεύματος ή οποιασδήποτε άλλης τοξικής ουσίας κατά τον χρόνο του ατυχήματος."

2) Παρεμβάλλεται το ακόλουθο άρθρο 1α:

"Άρθρο 1α

Η ασφάλιση που αναφέρεται στο άρθρο 3 παράγραφος 1 της οδηγίας 72/166/EΟΚ καλύπτει και τις σωματικές βλάβες που υπέστησαν πεζοί και ποδηλάτες συνεπεία ατυχήματος στο οποίο εμπλέκεται αυτοκίνητο όχημα, ανεξαρτήτως της υπαιτιότητας του οδηγού."

3) Στο άρθρο 2 η πρώτη περίπτωση αντικαθίσταται από το ακόλουθο κείμενο:

"- καλύπτουν, βάσει ενιαίου ασφαλίστρου, και καθ' όλη τη διάρκεια της σύμβασης, ολόκληρο το έδαφος της Κοινότητας, περιλαμβανομένης και οποιασδήποτε περιόδου παραμονής του οχήματος σε άλλα κράτη μέλη κατά τη διάρκεια της σύμβασης, και".

4) Παρεμβάλλονται τα ακόλουθα άρθρα 4α ως 4στ:

"Άρθρο 4α

1. Κατά παρέκκλιση του άρθρου 2 στοιχείο δ) δεύτερη περίπτωση της οδηγίας 88/357/EΟΚ, όταν ένα όχημα μετακινείται από ένα κράτος μέλος σε άλλο, θεωρείται κράτος όπου βρίσκεται ο κίνδυνος το κράτος μέλος προορισμού, αμέσως μετά την αποδοχή της παράδοσης από τον αγοραστή για χρονικό διάστημα τριάντα ημερών, ακόμη και αν το όχημα δεν έχει εγγραφεί επισήμως στο μητρώο του κράτους μέλους προορισμού.

2. Σε περίπτωση που το όχημα εμπλακεί σε ατύχημα κατά την περίοδο που αναφέρεται στην παράγραφο 1 χωρίς να είναι ασφαλισμένο, υπεύθυνος για την καταβολή της αποζημίωσης είναι ο οργανισμός του κράτους μέλους προορισμού που αναφέρεται στο άρθρο 1 παράγραφος 4 της οδηγίας 84/5/EΟΚ.

Άρθρο 4β

Τα κράτη μέλη μεριμνούν ώστε, εντός δεκαπέντε ημερών από τη λήξη της ασφαλιστικής σύμβασης για όχημα που καλύπτεται σύμφωνα με το άρθρο 3 παράγραφος 1 της οδηγίας 72/166/EΟΚ, ο συμβαλλόμενος να λαμβάνει βεβαίωση σχετικά με τις απαιτήσεις ή την απουσία απαιτήσεων σχετικών με το όχημα στη διάρκεια της τελευταίας πενταετίας της συμβατικής σχέσης.

Άρθρο 4γ

Δεν αντιτάσσεται απαλλαγή κατά ζημιωθέντος από ατύχημα όσον αφορά την ασφάλιση που αναφέρεται στο άρθρο 3 παράγραφος 1 της οδηγίας 72/166/EΟΚ.

Άρθρο 4δ

Τα κράτη μέλη μεριμνούν ώστε οι ζημιωθέντες σε ατυχήματα που προκλήθηκαν από όχημα το οποίο καλύπτεται από ασφάλιση σύμφωνα με το άρθρο 3 παράγραφος 1 της οδηγίας 72/166/EΟΚ να έχουν δικαίωμα ευθείας αγωγής κατά της ασφαλιστικής επιχείρησης που καλύπτει την αστική ευθύνη του υπεύθυνου προσώπου.

Άρθρο 4ε

1. Τα κράτη μέλη μεριμνούν ώστε ο αντιπρόσωπος που έχει οριστεί από την ασφαλιστική επιχείρηση σύμφωνα με το άρθρο 4 παράγραφοι 1 έως 5 της οδηγίας 2000/26/EΟΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου(*) χωρίς να θίγονται οι υποχρεώσεις που έχει βάσει της οδηγίας, να είναι υπεύθυνος για τη διαχείριση και τον διακανονισμό των αξιώσεων σχετικά με ατυχήματα τα οποία προκλήθηκαν από οχήματα καλυπτόμενα από υποχρεωτική ασφάλιση σύμφωνα με το άρθρο 3 παράγραφος 1 της οδηγίας 72/166/EΟΚ που έχει συνάψει η ασφαλιστική επιχείρηση την οποία αντιπροσωπεύει.

(*) ΕΕ L 181, 20.7.2000, σ. 65."

2. Τα κράτη μέλη καθιερώνουν την διαδικασία που προβλέπεται στο άρθρο 4 παράγραφος 6 της οδηγίας 2000/26/EΟΚ για το διακανονισμό αξιώσεων σχετικά με ατυχήματα που προκλήθηκαν από οχήματα καλυπτόμενα από ασφάλιση σύμφωνα με το άρθρο 3 παράγραφος 1 της οδηγίας 72/166/EΟΚ.

3. Οι παράγραφοι 1 και 2 του παρόντος άρθρου δεν θίγουν το σύστημα των γραφείων που προβλέπει το άρθρο 2 παράγραφος 2 της οδηγίας 72/166/EΟΚ για το διακανονισμό των αξιώσεων από ατυχήματα που έχουν τη συνήθη στάθμευσή τους στο έδαφος άλλου κράτους μέλους, ανεξαρτήτως εάν τα σχετικά οχήματα είναι ασφαλισμένα.

Άρθρο 4στ

Τα κράτη μέλη μεριμνούν ώστε τα κέντρα πληροφοριών που ιδρύονται ή εγκρίνονται βάσει του άρθρου 5 της οδηγίας 2000/26/EΟΚ, χωρίς να θίγονται οι υποχρεώσεις που έχουν σύμφωνα με την οδηγία, να παρέχουν τις πληροφορίες που

αναφέρονται στο εν λόγω άρθρο σε οποιοδήποτε θύμα ατυχήματος έχει υποστεί υλικές ζημίες ή σωματικές βλάβες από όχημα που καλύπτεται από ασφάλιση σύμφωνα με το άρθρο 3 παράγραφος 1 της οδηγίας 72/166/EΟΚ.

Άρθρο 5

Τροποποίηση της οδηγίας 2000/26/ΕΚ

Στο άρθρο 5 παράγραφος 1 το στοιχείο α) τροποποιείται ως εξής:

α) το σημείο 2(ii) απαλείφεται,

β) το σημείο 5(ii) απαλείφεται.

Άρθρο 6

Ενσωμάτωση

1. Τα κράτη μέλη θέτουν σε ισχύ τις αναγκαίες, νομοθετικές, κανονιστικές και διοικητικές διατάξεις για να συμμορφωθούν με την παρούσα οδηγία το αργότερο μέχρι τις 31 Δεκεμβρίου 2004. Ενημερώνουν την Επιτροπή σχετικά.

Όταν τα κράτη μέλη θεσπίζουν τις εν λόγω διατάξεις, οι τελευταίες αυτές περιέχουν παραπομπή στην παρούσα οδηγία ή συνοδεύονται από παρόμοια παραπομπή κατά την επίσημη δημοσίευσή τους. Ο τρόπος της παραπομπής καθορίζεται από τα κράτη μέλη.

2. Τα κράτη μέλη ανακοινώνουν στην Επιτροπή το κείμενο των κυριότερων διατάξεων εσωτερικού δικαίου που θεσπίζουν στον τομέα που διέπεται από την παρούσα οδηγία.

Άρθρο 7

Έναρξη ισχύος

Η παρούσα οδηγία αρχίζει να ισχύει την εικοστή ημέρα από τη δημοσίευσή της στην Επίσημη Εφημερίδα των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων.

Άρθρο 8

Αποδέκτες

Η παρούσα οδηγία απευθύνεται στα κράτη μέλη.

Βρυξέλλες,

Για το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο Για το Συμβούλιο

Ο Πρόεδρος Ο Πρόεδρος

ΔΕΛΤΙΟ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΣ ΕΠΙΠΤΩΣΕΩΝ ΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣ ΤΗΣ ΠΡΟΤΑΣΗΣ ΣΤΙΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΙΣ ΚΑΙ, ΕΙΔΙΚΟΤΕΡΑ, ΣΤΙΣ ΜΙΚΡΕΣ ΚΑΙ ΜΕΣΑΙΕΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΙΣ (ΜΜΕ)

Τίτλος της πρότασης

Οδηγία του ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου για την τροποποίηση των οδηγιών 72/166/EΟΚ, 84/5/EΟΚ, 88/357/EΟΚ, 90/232/EΟΚ και 2000/26/EΚ σχετικά με την ασφάλιση αστικής ευθύνης που προκύπτει από την κυκλοφορία οχημάτων ("Πέμπτη οδηγία ασφάλισης αυτοκινήτων").

Αριθμός αναφοράς του κειμένου

COM(2002) 244 τελικό

Η πρόταση

1. Λαμβανομένης υπόψη της αρχής της επικουρικότητας, γιατί χρειάζεται κοινοτική νομοθεσία στον τομέα αυτό και ποιοι είναι οι κεντρικοί στόχοι της;

Η κοινοτική νομοθεσία είναι απαραίτητη για να διευκρινιστούν και να βελτιωθούν οι ισχύουσες οδηγίες για θέματα ασφάλισης αυτοκινήτων.

Η πιο επείγουσα τροποποίηση αφορά την αναθεώρηση των ελάχιστων εγγυημένων ποσών που προβλέπονται στις οδηγίες αυτές. Το άρθρο 6, παράγραφος 2 της οδηγίας 84/5/ΕΟΚ καθορίζει ότι η Επιτροπή "υποβάλλει, ενδεχομένως, προτάσεις κυρίως όσον αφορά την αναπροσαρμογή των ποσών που προβλέπονται στο άρθρο 1, παράγραφοι 2 και 4". Ωστόσο, δεν πραγματοποιήθηκε τέτοια αναπροσαρμογή μετά την έγκριση του κειμένου.

Άλλες τροποποιήσεις αποτελούν συνέχεια ορισμένων ερωτήσεων, καταγγελιών και ψηφισμάτων από πολίτες και μέλη του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου σχετικά με την εφαρμογή των οδηγιών. Κατά τη διαβούλευση που ξεκίνησε με τους ενδιαφερόμενους επαγγελματικούς κύκλους, τις ενώσεις των θυμάτων οδικών ατυχημάτων και τις ενώσεις αυτοκινητιστών καθώς και με τους εθνικούς εμπειρογνώμονες, η Επιτροπή επιβεβαίωσε, μετά από λεπτομερή ανάλυση, ότι η αναπροσαρμογές αυτές ήταν πράγματι απαραίτητες.

Οι τελευταίες τροποποιήσεις που προτείνονται έχουν ως στόχο να επεκτείνουν, σε οποιοδήποτε είδος τροχαίου ατυχήματος, τον μηχανισμό διακανονισμού των ζημιών που εισαγάγει στην κοινοτική νομοθεσία η οδηγία 2000/26/ΕΚ (Τέταρτη οδηγία ασφάλισης αυτοκινήτων).

Σε ό,τι αφορά την επικουρικότητα πρέπει εξάλλου να σημειωθεί ότι τον Ιούλιο του 2001 το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο ενέκρινε ψήφισμα με το οποίο συνιστούσε στην Επιτροπή να υποβάλει μια πρόταση πέμπτης οδηγίας ασφάλισης αυτοκινήτων. Τα μέτρα που ζητούσε το εν λόγω ψήφισμα καλύπτονται από την παρούσα πρόταση.

Η πρόταση περιορίζεται στο πεδίο εφαρμογής της κοινοτικής νομοθεσίας σχετικά με την ασφάλιση αυτοκινήτων. Αφορά αποκλειστικά την υποχρεωτική ασφάλιση αυτοκινήτων και αποφεύγει να ρυθμίσει οποιοδήποτε θέμα υπερβαίνει τον συγκεκριμένο τομέα, τόσο από πλευράς αστικού δικαίου όσο και σε ό,τι αφορά τις πινακίδες κυκλοφορίας των οχημάτων.

Επιπτώσεις στις επιχειρήσεις

2. Ποιους αφορά η πρόταση;

- ποιους επιχειρηματικούς τομείς; Τις ασφαλιστικές επιχειρήσεις εκτός ασφαλειών ζωής που δραστηριοποιούνται στον κλάδο της ασφάλισης αυτοκινήτων.

- ποια μεγέθη επιχειρήσεων (μερίδιο μικρών και μεσαίων επιχειρήσεων); Τόσο τις μικρές και μεσαίες επιχειρήσεις όσο και τις μεγάλες επιχειρήσεις ασφάλισης εκτός ασφαλειών ζωής. Η πρόταση, και γενικότερα η κοινοτική νομοθεσία σχετικά με την υποχρεωτική ασφάλιση αυτοκινήτων έχουν ως στόχο να διασφαλίσουν ότι προσφέρουν προστασία ad hoc στα θύματα τροχαίων ατυχημάτων, ανεξάρτητα από το μέγεθος και τα χαρακτηριστικά της ασφαλιστικής επιχείρησης που παρέχει την κάλυψή της. Δεν θα ήταν σκόπιμη καμία διάκριση μεταξύ ασφαλιστικών επιχειρήσεων βάσει του μεγέθους τους.

- υπάρχουν στην Κοινότητα ιδιαίτερες γεωγραφικές περιοχές όπου είναι εγκατεστημένες οι επιχειρήσεις αυτές; Όχι.

3. Ποια μέτρα θα πρέπει να λάβουν οι επιχειρήσεις για να συμμορφωθούν με την πρόταση;

Οι περισσότερες από τις διατάξεις που περιέχει η πρόταση δεν θα επιβάλλουν συμπληρωματικές επιβαρύνσεις στις ασφαλιστικές επιχειρήσεις.

Μπορούμε να θεωρήσουμε ότι το άρθρο 2, που τροποποιεί τα ελάχιστα εγγυημένα ποσά που προβλέπουν οι οδηγίες και καθορίζει ρήτρα αναπροσαρμογής αυτών των ποσών, θα επηρεάσει το ύψος των αποζημιώσεων που καταβάλλουν οι ασφαλιστικές επιχειρήσεις. Η διαβούλευση που ξεκίνησε η Επιτροπή με τα διάφορα ενδιαφερόμενα μέρη έδειξε ωστόσο ότι, μόνο σε ελάχιστες περιπτώσεις (γενικά, μόνο σε λιγότερα από 0,1% των ατυχημάτων) φθάνει η αποζημίωση το όριο που προβλέπουν οι οδηγίες για την υποχρεωτική ασφάλιση ή αυτό που καθορίζουν ορισμένα κράτη μέλη. Σε πολλά κράτη μέλη δεν υπάρχουν ελάχιστα εγγυημένα επίπεδα (σύστημα απεριόριστης κάλυψης) ή μόνο για υλικές ζημίες. Εξάλλου, τα περισσότερα από τα κράτη μέλη που έχουν καθορίσει εγγυημένα ελάχιστα επίπεδα καθόρισαν υψηλότερα από αυτά που προβλέπονται στις οδηγίες. Εξ' όσων γνωρίζει η Επιτροπή, οι ασφαλιστικές επιχειρήσεις που είναι εγκατεστημένες στα κράτη αυτά δεν επλήγησαν από το μέτρο. Εξάλλου, το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, στο ψήφισμά του του Ιουλίου 2001 ζητούσε υψηλότερη αναπροσαρμογή από αυτή που περιλαμβάνει η πρόταση.

Το άρθρο 4, παράγραφος 2, που εισαγάγει τους πεζούς και τους ποδηλάτες στο πεδίο εφαρμογής της υποχρεωτικής ασφάλισης αυτοκινήτου που ενέχεται σε ατύχημα (με την επιφύλαξη των διατάξεων του εθνικού δικαίου που εφαρμόζονται σχετικά με την αστική ευθύνη), δεν αναμένεται να έχει σημαντικές επιπτώσεις στα ασφάλιστρα. Πολλά κράτη μέλη έχουν ήδη λάβει πολλά παρόμοια μέτρα και οι ασφαλιστικές τους αγορές απορρόφησαν αυτή την επέκταση της κάλυψης χωρίς ιδιαίτερη δυσκολία.

Το άρθρο 4, παράγραφος 4, που επιβάλλει στον ασφαλιστή να παρέχει στον ασφαλιζόμενο βεβαίωση σχετικά με τα ατυχήματα στο τέλος της λήξης της ασφάλισης, αποτελεί τρέχουσα πρακτική του τομέα και ήδη υποχρέωση σε ορισμένα κράτη μέλη. Η διοικητική επιβάρυνση που αντιπροσωπεύει η υποχρέωση αυτή για τους ασφαλιστές είναι αμελητέα.

Το άρθρο 4, παράγραφος 4, υποχρεώνει επίσης τις ασφαλιστικές επιχειρήσεις να υποδεικνύουν σε κάθε κράτος μέλος αντιπρόσωπο για τον διακανονισμό των ζημιών. Ωστόσο, η διάταξη αυτή δεν επιφέρει συμπληρωματική επιβάρυνση στις δομές τους, στο μέτρο που βασίζεται στο σύστημα των αντιπροσώπων που έχει ήδη εγκαθιδρυθεί από την τέταρτη οδηγία ασφάλισης αυτοκινήτων. Εξάλλου, το άρθρο 3 περιορίζει τη διοικητική επιβάρυνση για τις ασφαλιστικές επιχειρήσεις καταργώντας την απαγόρευση που προβλέπουν οι ισχύουσες οδηγίες για τους ασφαλιστές να υποδεικνύουν θυγατρική ως αντιπρόσωπο σε άλλο κράτος μέλος.

4. Ποια οικονομικά αποτελέσματα μπορεί να έχει η πρόταση:

- στην απασχόληση; γενικά ουδέτερα

- στις επενδύσεις και τη δημιουργία νέων επιχειρήσεων; γενικά ουδέτερα

- στην ανταγωνιστικότητα των επιχειρήσεων; γενικά ουδέτερα.

5. Περιέχει η πρόταση μέτρα με στόχο να ληφθεί υπόψη η ιδιαίτερη κατάσταση των μικρών και μεσαίων επιχειρήσεων (μειωμένες ή διαφορετικές απαιτήσεις κ.λ.π.);

Η πρόταση δεν τροποποιεί τις εποπτικές απαιτήσεις σχετικά με τα ίδια κεφάλαια που επιβάλλονται στις ασφαλιστικές επιχειρήσεις (σχηματισμός τεχνικών αποθεματικών και περιθώριο φερεγγυότητας). Στόχος της είναι να ενισχυθεί η προστασία στα θύματα των τροχαίων ατυχημάτων και να μπορούν οι ασφαλιζόμενοι να αναζητούν ευκολότερα την κάλυψη που τους ταιριάζει. Στο πλαίσιο αυτό, δεν είναι αποδεκτή καμία διάκριση βάσει του μεγέθους των ενδιαφερομένων επιχειρήσεων.

Διαβούλευση

6. Κατάλογος των οργανισμών με τους οποίους πραγματοποιήθηκαν διαβουλεύσεις σχετικά με την πρόταση και κυριότερα στοιχεία των θέσεών τους.

1) Ευρωπαϊκή Ομοσπονδία Θυμάτων Τροχαίων Ατυχημάτων (ΕΟΘΤΑ)

Η οργάνωση αυτή υποστηρίζει τα μέτρα που προτείνει η Επιτροπή. Στην περίπτωση των σωματικών βλαβών, θα προτιμούσε ωστόσο την εναλλακτική λύση μιας απεριόριστης κάλυψης αντί για το ελάχιστο εγγυημένο επίπεδο, που επελέγη τόσο στις ισχύουσες οδηγίες όσο και στην πρόταση. Εξάλλου, μολονότι είναι θετική για την επέκταση σε οποιοδήποτε είδος τροχαίου ατυχήματος του μηχανισμού διακανονισμού των ατυχημάτων που εγκαθιδρύει η τέταρτη οδηγία για την ασφάλιση αυτοκινήτων, η ΕΟΘΤΑ προτείνει να επιβληθούν μεγαλύτερες εγγυήσεις και να καθοριστούν αυστηρότερες προθεσμίες από αυτές που προβλέπονται στο κείμενο. Προτείνει επίσης μέτρα πέρα από το πεδίο εφαρμογής της νομοθεσίας για την ασφάλιση, όπως την εναρμόνιση της έννοιας "ηθικής ευθύνης" και την χορήγηση, στα θύματα τροχαίων ατυχημάτων, πληροφοριών για τις αρμόδιες ενώσεις νομικής κάλυψης στην επικράτεια της χώρας όπου συνέβη το ατύχημα.

2) Ευρωπαϊκή Επιτροπή Ασφαλειών (ΕΕΑ)

Η οργάνωση που εκπροσωπεί τους Ευρωπαίους ασφαλιστές εξέφρασε την υποστήριξή της σχετικά με την πρωτοβουλία που ανέλαβε η Επιτροπή για τον εκσυγχρονισμό των οδηγιών ασφάλισης αυτοκινήτων καθώς και για τις κυριότερες διατάξεις της πρότασης. Εξάλλου, ενσωματώθηκαν ορισμένες από τις τεχνικές προτάσεις της. Σε ό,τι αφορά την αναθεώρηση των ελάχιστων εγγυημένων ποσών, μολονότι αντιμετωπίζει θετικά την αναπροσαρμογή των ποσών που καθορίστηκαν το 1984 και την εισαγωγή μιας ρήτρας περιοδικής αναπροσαρμογής, η EΕA δεν είναι υπέρ της σημαντικής αύξησης που προβλέπει η πρόταση (και ζήτησε το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο) ενόψει της ενίσχυσης της προστασίας που προσφέρεται στα θύματα. Η EΕA επιθυμεί να οριστεί ένα συνολικό ποσό ανά ατύχημα (στην περίπτωση σωματικών βλαβών περισσοτέρων ατόμων στο ίδιο ατύχημα και στην περίπτωση ταυτόχρονων σωματικών βλαβών και υλικών ζημιών (όπως προβλέπουν οι ισχύουσες οδηγίες). Θεωρεί, εξάλλου, ότι ορισμένες ασφαλιστικές αγορές θα χρειαστούν μεταβατική περίοδο για να προσαρμοστούν στα νέα ποσά αποζημίωσης που περιλαμβάνει η πρόταση. Τέλος, η EΕA εκφράζει την ανησυχία της για το γεγονός ότι περιελήφθησαν οι πεζοί και οι ποδηλάτες στην υποχρεωτική ασφαλιστική κάλυψη των οχημάτων, γιατί εκτιμά ότι θίγεται ένα θέμα αστικής ευθύνης που υπερβαίνει το πεδίο εφαρμογής της οδηγίας για την ασφάλιση των αυτοκινήτων.

3) Συμβούλιο Γραφείων [18]

[18] Το Συμβούλιο των Γραφείων είναι το όργανο συντονισμού του συστήματος των "πράσινων καρτών". Το σύστημα αυτό διασφαλίζει την αποζημίωση θυμάτων από ατυχήματα που προκάλεσαν οχήματα τα οποία κυκλοφορούν σε έδαφος διαφορετικό από αυτό της συνήθους στάθμευσής τους, μέσω ενός ιδιωτικού δικτύου γραφείων πράσινων καρτών, που αποτελούν οι ασφαλιστές και είναι εγκατεστημένο σε κάθε κράτος μέλος καθώς και σε πολλές τρίτες χώρες.

Το Συμβούλιο των Γραφείων αντιμετωπίζει θετικά τις κυριότερες διατάξεις της πρότασης και πρόσφερε τις υπηρεσίες του στην Επιτροπή για την επίλυση ορισμένων πολύπλοκων προβλημάτων, όπως αυτά των οχημάτων χωρίς πινακίδες κυκλοφορίας ή που φέρουν πινακίδα κυκλοφορίας η οποία δεν ανταποκρίνεται στο όχημα ή την ασφαλιστική κάλυψη των εισαγόμενων οχημάτων.

4) Ένωση των Συνεταιριστικών και Αμοιβαίων Ευρωπαϊκών Ασφαλιστικών Επιχειρήσεων (ΕΣΑΕΑΕ)

Η ΕΣΑΕΑΕ υποστηρίζει την πρωτοβουλία της Επιτροπής ενόψει του εκσυγχρονισμού των οδηγιών για την ασφάλιση των αυτοκινήτων, όπως υποστηρίζει και τις κυριότερες διατάξεις που περιλαμβάνει η πρόταση. Ωστόσο, η Ένωση εξέφρασε την ανησυχία της για την κατάργηση του συνολικού ποσού αποζημίωσης ανά ατύχημα (στην περίπτωση σωματικών βλαβών όταν υπάρχουν περισσότερα θύματα από το ίδιο ατύχημα ή στην περίπτωση τόσο σωματικών βλαβών όσο και υλικών ζημιών), όπως προβλέπουν οι ισχύουσες οδηγίες. Εκφράζει επίσης την ανησυχία της για την κατάργηση της δυνατότητας που παρέχεται σήμερα στα κράτη μέλη να περιοριστεί η αποζημίωση των υλικών ζημιών που προκαλεί ένα μη αναγνωρισμένο όχημα, λαμβανομένου υπόψη του κινδύνου απάτης. Τέλος, θα προτιμούσε η υποχρέωση του ασφαλιστή για την χορήγηση βεβαίωσης σχετικά με τα ατυχήματα να περιορίζεται στις περιπτώσεις στις οποίες ακυρώθηκε η ασφαλιστική σύμβαση ή όταν το ζητεί ο ίδιος ο ασφαλισμένος.

5) Ευρωπαϊκό Γραφείο των Ενώσεων Καταναλωτών (ΕΓΕΚ)

Το ΕΓΕΚ χαιρέτησε την πρωτοβουλία της Επιτροπής ενόψει του εκσυγχρονισμού των ασφαλιστικών οδηγιών και της βελτίωσης του κοινοτικού νομοθετικού πλαισίου για τον τομέα. Εκφράστηκε επίσης θετικά σε σχέση με τις κυριότερες διατάξεις της πρότασης. Εξάλλου, ενσωματώθηκαν πολλές από τις προτάσεις του. Πέρα από συγκεκριμένες παρατηρήσεις για τις διατάξεις αυτές, το ΕΓΕΚ υπογράμμισε την αναγκαιότητα μεγαλύτερης εναρμόνισης στον τομέα της νομοθεσίας σχετικά με τις ασφαλιστικές συμβάσεις. Εξάλλου, εξέφρασε την ανησυχία του για το υψηλό επίπεδο των ασφαλίστρων για την ασφάλιση των αυτοκινήτων και συνέστησε τα ασφάλιστρα αυτά να βασίζονται περισσότερο στις στατιστικές των ατυχημάτων για κάθε κατηγορία κινδύνου.

6) Ευρωπαϊκό Γραφείο της Διεθνούς Ένωσης Τουρισμού και της Διεθνούς Ομοσπονδίας Αυτοκινήτου

Οι δύο αυτές οργανώσεις που εκπροσωπούν αυτοκινητιστές εξέφρασαν την υποστήριξή τους στην πρωτοβουλία της Επιτροπής καθώς και στις κυριότερες διατάξεις που περιλαμβάνει η πρόταση. Ωστόσο, θα προτιμούσαν την λύση μιας απεριόριστης κάλυψης των σωματικών βλαβών αντί για το ελάχιστο εγγυημένο επίπεδο που επελέγη τόσο για τις ισχύουσες οδηγίες όσο και για την πρόταση. Εξάλλου, εκφράζουν την ανησυχία τους για το γεγονός ότι περιελήφθησαν οι πεζοί και οι ποδηλάτες στο πεδίο εφαρμογής της υποχρεωτικής ασφάλισης του αυτοκινήτου, γιατί θεωρούν ότι πρόκειται για θέμα αστικής ευθύνης που εμπίπτει στην αρμοδιότητα των εθνικών νομοθετών. Θεωρούν επίσης ότι τα προβλήματα της προσωρινής διαμονής σε άλλο κράτος μέλος, της δευτερεύουσας διαμονής, της εισαγωγής οχημάτων κ.λ.π. πρέπει να αποτελέσουν αντικείμενο χωριστής οριζόντιας οδηγίας που θα καλύπτει όλες τις σχετικές πτυχές (ασφάλιση, πινακίδες κυκλοφορίας των οχημάτων, φορολογία κ.λ.π.).

Όπως προαναφέρθηκε, πολλές από τις προτάσεις και τις ανησυχίες που εκφράστηκαν από τις παραπάνω οργανώσεις ελήφθησαν υπόψη στην πρόταση. Ωστόσο, ορισμένες παρατηρήσεις δεν μπόρεσαν να περιληφθούν λόγω της αναγκαιότητας να πραγματοποιηθεί ένας ικανοποιητικός συμβιβασμός μεταξύ συμφερόντων και δικαιωμάτων των διαφόρων πλευρών που αφορά η εφαρμογή των οδηγιών ασφάλισης αυτοκινήτων. Τέλος, η προσέγγιση που επέλεξε η Επιτροπή για κάθε θέμα αιτιολογήθηκε δεόντως στην αιτιολογική έκθεση της παρούσας πρότασης.