51994AC1159(01)

Γνωμοδότηση για :

- την πρόταση κανονισμού (ΕΚ) του Συμβουλίου για την εφαρμογή ενός πολυετούς συστήματος γενικευμένων δασμολογικών προτιμήσεων για την περίοδο 1995-1997 σε ορισμένα βιομηχανικά προϊόντα καταγωγής αναπτυσσόμενων χωρών, και - την πρόταση κανονισμού (ΕΚ) του Συμβουλίου για την παράταση, το 1995, της εφαρμογής των κανονισμών (ΕΟΚ) αριθ. 3833/90, (ΕΟΚ) αριθ. 3835/90 και (ΕΟΚ) αριθ. 3900/91 περί εφαρμογής των γενικευμένων δασμολογικών προτιμήσεων για ορισμένα γεωργικά προϊόντα καταγωγής αναπτυσσόμενων χωρών (94/C 397/02)

Στις 11 Οκτωβρίου 1994 και σύμφωνα με το άρθρο 198 της Συνθήκης περί ιδρύσεως της Ευρωπαϊκής Οικονομικής Κοινότητας, το Συμβούλιο αποφάσισε να ζητήσει τη γνωμοδότηση της Οικονομικής και Κοινωνικής Επιτροπής για τις ανωτέρω προτάσεις.

Η Οικονομική και Κοινωνική Επιτροπή αποφάσισε να αναθέσει την προετοιμασία των σχετικών εργασιών στον κ. Giesecke ως γενικό εισηγητή.

Κατά την 319η σύνοδο ολομέλειάς της, που πραγματοποιήθηκε στις 20 Οκτωβρίου 1994, η Οικονομική και Κοινωνική Επιτροπή υιοθέτησε ομόφωνα την ακόλουθη γνωμοδότηση.

1. Η ΟΚΕ επιδοκιμάζει την πρόταση για την ουσιαστική αναθεώρηση του συστήματος γενικευμένων δασμολογικών προτιμήσεων, βάσει της οποίας πρόκειται να δοθεί προτεραιότητα στις χώρες που ευρίσκονται σε ιδιαίτερα μειονεκτική θέση.

2. Ως ιδιαιτέρως θετική κρίνεται η πρόθεση της επίτευξης του στόχου αυτού με βάση την αρχή της « συνολικής ουδετερότητας », που σημαίνει ότι ο συνολικός όγκος των εισαγωγών που πραγματοποιήθηκαν με βάση το ΣΓΠ θα διατηρηθεί, ούτως ώστε να υπάρξει μία μετατόπιση της προτιμησιακής μεταχείρισης προς τις φτωχότερες χώρες.

3. Η ΟΚΕ επικροτεί απόλυτα τις προσπάθειες της Κοινότητας που αποσκοπούν παράλληλα στην απλοποίηση της διαδικασίας στο πλαίσιο της εν λόγω αναθεώρησης. Η απλοποίση αυτή ενδιαφέρει τόσο τις διοικητικές αρχές των δικαιούχων χωρών, οι οποίες επιθυμούν να επικεντρώσουν τις εξαγωγικές προσπάθειες που καταβάλουν σε αγορές που χαρακτηρίζονται από διαφάνεια, όσο επίσης και τους ευρωπαίους εισαγωγείς, οι οποίοι πρέπει να διαθέτουν επαρκή κίνητρα για να καθιερώσουν νέες πηγές προμηθειών. Για το λόγο αυτό, κάθε νέο μέτρο το οποίο πρόκειται να θεσπιστεί πρέπει να αξιολογείται με βάση το κριτήριο της απλοποίησης της μέχρι τούδε ισχύουσας διαδικασίας. Λαμβάνοντας υπόψη την πολυπλοκότητα των ρυθμίσεων (μηχανισμός διαβάθμισης, μηχανισμός αλληλεγγύης και ειδικά καθεστώτα για την τήρηση θετικής στάσης) η ΕΤΠ διακατέχεται από το φόβο ότι ο σημαντικός αυτός στόχος δεν πρόκειται να επιτευχθεί.

4. Ακριβώς από την άποψη αυτή, η ΟΚΕ επικροτεί τις προσπάθειες της Επιτροπής που αφορούν την καθιέρωση προθεσμίας τριών ετών για τις γενικευμένες δασμολογικές προτιμήσεις, γεγονός το οποίο προσφέρει τόσο στις χώρες δικαιούχους όσο και στις ενδιαφερόμενες επιχειρήσεις τα περιθώρια να εκτιμήσουν εκ των προτέρων την κατάσταση.

5. Ακολουθώντας το ίδιο σκεπτικό, η ΟΚΕ επιδοκιμάζει την αντικατάσταση του ισχύοντος συστήματος που βασίζεται σε δασμολογικές ποσοστώσεις και οροφές από ένα σύστημα επιλεκτικών προτιμήσεων ανάλογα με την ευαισθησία των εμπορευμάτων.

Εν όψει των σχετικά περιορισμένων δασμολογικών περιθωρίων που ισχύουν για τα περισσότερα προϊόντα της μεταποιητικής βιομηχανίας μετά από την ολοκλήρωση των διαπραγματεύσεων στο πλαίσιο του Γύρου της Ουρουγουάης, η ΟΚΕ πιστεύει ότι, για τη δημιουργία ενός διαφανούς συστήματος, η καταχώρηση σε τρεις κατηγορίες είναι ορθή αλλά και ταυτόχρονα απολύτως επαρκής. Οι εν λόγω κατηγορίες είναι :

- Ιδιαιτέρως ευαίσθητα προϊόντα,

- Ευαίσθητα προϊόντα,

- Μη ευαίσθητα προϊόντα.

Για την περίπτωση των ιδιαίτερα ευαίσθητων και των ευαίσθητων προϊόντων θα πρέπει να υπάρχει αντίστοιχη μείωση των δασμών ενώ για την περίπτωση των μη ευαίσθητων προϊόντων πρέπει να καθιερωθεί αναστολή των δασμών.

6. Ήδη εν όψει της παράτασης της περιόδου ισχύος των διαφόρων μέτρων σε τρία έτη, η ΟΚΕ - σε σύμφωνη γνώμη με την Επιτροπή - θεωρεί απολύτως απαραίτητη την ύπαρξη ρήτρας προστασίας για τη βιομηχανία της Ευρωπαϊκής Κοινότητας.

Στο πλαίσιο αυτό θεωρεί εύλογο τα μέτρα προστασίας να μπορούν να εφαρμόζονται όχι μόνο εκ των υστέρων, δηλαδή αφού έχει συντελεστεί ήδη κάποια ζημία, αλλά και κατά τρόπο προληπτικό σε περίπτωση που υπάρχει σχετικός κίνδυνος.

Όμως, κατά την αξιολόγηση της σοβαρότητας μίας ζημίας θα πρέπει να χρησιμοποιούνται αποκλειστικά αντικειμενικά κριτήρια 7 κατά συνέπεια, δεν πρέπει να χρησιμοποιούνται κριτήρια που σχετίζονται με το οικονομικό κέρδος των κοινοτικών παραγωγών.

Η ΟΚΕ θεωρεί ορθό, παράλληλα με τις ρυθμίσεις που αφορούν την καθιέρωση μέτρων προστασίας, να περιληφθούν στον κανονισμό και ρυθμίσεις σχετικά με τη διάρκεια και την περιοδική αξιολόγηση των μέτρων αυτών. Προκειμένου να αποφευχθεί μία τομεακή περίφραξη της ευρωπαϊκής αγοράς, τα μέτρα προστασίας δεν επιτρέπεται σε καμία περίπτωση να ισχύουν επ`αόριστο.

7. Με σημείο αναφοράς το γεγονός ότι τα κίνητρα του συστήματος προτιμήσεων για τις αναπτυσσόμενες χώρες δεν θα είναι παρά προσωρινού χαρακτήρα, η ΟΚΕ επιδοκιμάζει την καθιέρωση ενός μηχανισμού διαβάθμισης και αλληλεγγύης (άρθρο 4).

Ο στόχος της διαβάθμισης είναι οι αναπτυσσόμενες χώρες που, με βάση το ακαθάριστο εθνικό τους προϊόν και την εξαγωγική τους ικανότητα, έχουν επιτύχει ένα υψηλότερο βιοτικό επίπεδο να εξέλθουν σταδιακά από το ΣΓΠ και να αντιμετωπίζονται ως βιομηχανικές χώρες.

Μέσω του μηχανισμού αλληλεγγύης θα πρέπει να παύει η προτιμησιακή αντιμετώπιση αναπτυσσόμενων χωρών οι οποίες έχουν σημειώσει ιδιαίτερη πρόοδο σε ένα συγκεκριμένο τομέα σε σχέση με το επίπεδο που ισχύει σε άλλες αναπτυσσόμενες χώρες 7 η ΟΚΕ θεωρεί ότι στο σημείο αυτό θα πρέπει να καθιερωθεί ως όριο ένα τμήμα των εξαγωγών που να αντιστοιχεί σε ποσοστό 25% των συνολικών εξαγωγών των αναπτυσσόμενων χωρών σε ένα συγκεκριμένο τομέα.

Η ΟΚΕ πιστεύει παράλληλα ότι για την καθιέρωση τόσο του μηχανισμού διαβάθμισης όσο και του μηχανισμού αλληλεγγύης θα πρέπει να τεθούν σαφή κριτήρια αξιολόγησης και λήψης αποφάσεων. Αυτό ισχύει ιδιαιτέρως για το χρονικό διάστημα που θα ισχύει για τον προσδιορισμό του όγκου των εξαγωγών που σχετίζονται με το επίπεδο ανάπτυξης μιας χώρας και την εφαρμογή του μηχανισμού αλληλεγγύης. Στον κανονισμό πρέπει επίσης να προσδιοριστεί ότι :

Αμφότερα τα μέτρα πρέπει αδιακρίτως να αφορούν την τριετία η οποία ορίζεται σε κάθε περίπτωση και, κυρίως όσον αφορά το μέλλον, να μην εφαρμόζονται και να μην υπολογίζονται ανεξάρτητα από την περίοδο αυτή.

Βασική προϋπόθεση για τη λειτουργία του συστήματος αυτού είναι η ορθή και ταχεία συγκέντρωση των σχετικών στατιστικών δεδομένων σε όλα τα κράτη μέλη της ΕΕ.

8. Η ΟΚΕ συμφωνεί με την Επιτροπή ότι σε περίπτωση αρνητικής στάσης εκ μέρους των δικαιούχων κρατών θα πρέπει να υπάρχει η δυνατότητα προσωρινής μερικής ή και πλήρους αναστολής της προτιμησιακής μεταχείρισης. Η ΟΚΕ συμφωνεί με τον κατάλογο πράξεων που προτείνεται από την Επιτροπή και που θα αποτελέσει κριτήριο για την περίπτωση που μόλις προαναφέρθηκε. Προτείνει όμως, προς όφελος της σαφήνειας, όσον αφορά την περίπτωση εμπορευμάτων που έχουν κατασκευαστεί σε σωφρονιστικά ιδρύματα, να διευκρινιστεί καλύτερα το κριτήριο αποκλεισμού 7 θα πρέπει επίσης να λαμβάνεται υπόψη τυχόν παραβίαση των ελάχιστων προφιαγραφών του ΟΗΕ για τους κρατούμενους σωφρονιστικών ιδρυμάτων.

9. Η ΟΚΕ επικροτεί την πρόταση καθιέρωσης ειδικών καθεστώτων ενθάρρυνσης - ως επιπλέον κίνητρο (άρθρα 5 και επ.) - για τις χώρες που τηρούν ιδιαιτέρως θετική στάση.

Κατά την άποψη της ΟΚΕ, τα εν λόγω ειδικά καθεστώτα ενθάρρυνσης δεν θα πρέπει να ισχύουν μόνο για τις αναπτυσσόμενες χώρες που έχουν σημειώσει ιδιαίτερη πρόοδο, αλλά και για τις αναπτυσσόμενες χώρες οι οποίες δεν απολαύουν πλέον της πλήρους αναστολής δασμών.

Λαμβάνοντας όμως υπόψη ότι η αναθεώρηση του συνολικού συστήματος δασμολογικών προτιμήσεων πρόκειται να οδηγήσει σε σημαντικές αλλαγές - εκτός άλλων - και στη συμπεριφορά των αναπτυσσόμενων χωρών, η ΟΚΕ εκφράζει την επιφύλαξή της όσον αφορά τον δεσμευτικό καθορισμό, σήμερα ήδη, ειδικών καθεστώτων ενθάρρυνσης που πρόκειται να ισχύσουν μετά από δύο χρόνια. Φαίνεται ότι θα ήταν περισσότερο σκόπιμο οι πράξεις που αφορούν τα επιμέρους στοιχεία των ειδικών καθεστώτων ενθάρρυνσης να πραγματοποιηθούν μετά την πάροδο ενός ορισμένου χρονικού διαστήματος από την καθιέρωση του νέου συστήματος. Στο πλαίσιο αυτό μπορούν να ληφθούν υπόψη τα ήδη διαθέσιμα πορίσματα των πιστοποιήσεων, τη διεξαγωγή των οποίων έχει αναθέσει η Επιτροπή.

10. Η ΟΚΕ αποδίδει, επίσης, μεγάλη σημασία στη ρύθμιση που αφορά τους σωρευτικούς κανόνες προέλευσης ιδιαιτέρως όσον αφορά τις λιγότερο αναπτυγμένες χώρες. Αυτές θα πρέπει να είναι σε θέση να απολαύουν των πλεονεκτημάτων της διμερούς σώρευσης σε συνεργασία με τα κράτη μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης καθώς επίσης και της πολυμερούς σώρευσης στο πλαίσιο περιφερειακών ενώσεων ακόμα και στην περίπτωση που μεμονωμένες χώρες της περιφέρειας ευρίσκονται ήδη σε προχωρημένο στάδιο ανάπτυξης.

Τα κριτήρια προέλευσης, τα οποία θα πρέπει να καθιερωθούν σύμφωνα με τους κανόνες του τελωνειακού κώδικα, θα πρέπει οπωσδήποτε να έχουν έντονη συνάφεια με τους ισχύοντες σωρευτικούς και προτιμησιακούς κανόνες της Κοινότητας ώστε να μπορούν να χρησιμοποιηθούν με απλό τρόπο από τις διοικητικές αρχές και τους εισαγωγείς.

Βρυξέλλες, 20 Οκτωβρίου 1994.

Ο Πρόεδρος της

Οικονομικής και Κοινωνικής Επιτροπής

Carlos FERRER