(1)

Η ισχύς του κανονισμού (ΕΕ) αριθ. 231/2014 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου (4) έληξε στις 31 Δεκεμβρίου 2020. Προκειμένου να διατηρηθεί η αποτελεσματικότητα της εξωτερικής δράσης της Ένωσης, θα πρέπει να διατηρηθεί ένα πλαίσιο για τον σχεδιασμό και την παροχή εξωτερικής βοήθειας για την περίοδο μεταξύ 2021 και 2027.

(2)

Στόχος ενός μηχανισμού προενταξιακής βοήθειας είναι να προετοιμάσει τους δικαιούχους για τη μελλοντική τους ένταξη στην Ένωση και να υποστηρίξει τη διαδικασία προσχώρησής τους. Είναι επομένως απαραίτητο να υπάρχει ειδικός μηχανισμός προενταξιακής βοήθειας προς τους δικαιούχους που απαριθμούνται στο παράρτημα I για την περίοδο 2021-2027 (ΜΠΒ III) για την υποστήριξη της διεύρυνσης και να διασφαλίζεται παράλληλα ότι οι στόχοι και η λειτουργία του είναι συνεπείς και συμπληρωματικοί προς τους γενικούς στόχους της εξωτερικής δράσης της Ένωσης, όπως ορίζονται στο άρθρο 21 της Συνθήκης για την Ευρωπαϊκή Ένωση (ΣΕΕ), συμπεριλαμβανομένων του σεβασμού των θεμελιωδών δικαιωμάτων και αρχών, καθώς και της προστασίας και της προαγωγής των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, της δημοκρατίας και του κράτους δικαίου. Ο μηχανισμός αυτός θα πρέπει επίσης να είναι συμπληρωματικός προς τον Μηχανισμό Γειτονίας, Ανάπτυξης και Διεθνούς Συνεργασίας – Παγκόσμια Ευρώπη (ΜΓΑΔΣ) που θεσπίστηκε με τον κανονισμό (ΕΕ) 2021/947 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου (5).

(3)

Το άρθρο 49 ΣΕΕ προβλέπει ότι κάθε ευρωπαϊκό κράτος που σέβεται τις αξίες του σεβασμού της ανθρώπινης αξιοπρέπειας, της ελευθερίας, της δημοκρατίας, της ισότητας, του κράτους δικαίου και του σεβασμού των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, συμπεριλαμβανομένων των δικαιωμάτων των ατόμων που ανήκουν σε μειονότητες, και δεσμεύεται να προάγει αυτές τις αξίες, μπορεί να ζητήσει να γίνει μέλος της Ένωσης. Οι αξίες αυτές είναι κοινές στα κράτη μέλη σε μια κοινωνία που χαρακτηρίζεται από τον πλουραλισμό, την απαγόρευση των διακρίσεων, την ανεκτικότητα, τη δικαιοσύνη, την αλληλεγγύη και την ισότητα μεταξύ γυναικών και ανδρών.

(4)

Ευρωπαϊκό κράτος που έχει υποβάλει αίτηση προσχώρησης στην Ένωση μπορεί να γίνει μέλος της Ένωσης μόνον εφόσον επιβεβαιωθεί ότι πληροί απολύτως τα κριτήρια προσχώρησης που καθορίστηκαν στη σύνοδο του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου στην Κοπεγχάγη τον Ιούνιο του 1993 («κριτήρια της Κοπεγχάγης») και υπό την προϋπόθεση ότι η Ένωση έχει την ικανότητα να ενσωματώσει το νέο μέλος. Τα κριτήρια της Κοπεγχάγης συνδέονται με τη σταθερότητα θεσμών που εγγυώνται τη δημοκρατία, το κράτος δικαίου, τον σεβασμό των ανθρώπινων δικαιωμάτων, τον σεβασμό και την προστασία των μειονοτήτων, την ύπαρξη λειτουργικής οικονομίας της αγοράς, καθώς και την ικανότητα αντιμετώπισης της ανταγωνιστικής πίεσης και των δυνάμεων της αγοράς εντός της Ένωσης, και την ικανότητα ανάληψης όχι μόνο των δικαιωμάτων αλλά και των υποχρεώσεων βάσει των Συνθηκών, συμπεριλαμβανομένης της επιδίωξης των στόχων της πολιτικής, οικονομικής και νομισματικής ένωσης.

(5)

Η πολιτική διεύρυνσης της Ένωσης αποτελεί στρατηγική επένδυση για την ειρήνη, την ασφάλεια, τη σταθερότητα και την ευημερία στην Ευρώπη και τοποθετεί την Ένωση σε καλύτερη θέση για την αντιμετώπιση των παγκόσμιων προκλήσεων. Παρέχει επίσης μεγαλύτερες οικονομικές και εμπορικές ευκαιρίες προς το αμοιβαίο όφελος της Ένωσης και των επίδοξων κρατών μελών, εξασφαλίζοντας παράλληλα τον σταδιακό μετασχηματισμό των δικαιούχων. Η προοπτική της προσχώρησης στην Ένωση έχει ισχυρό μετασχηματιστικό αντίκτυπο, διότι ενσωματώνει θετικές δημοκρατικές, πολιτικές, οικονομικές και κοινωνικές αλλαγές.

(6)

Η διαδικασία διεύρυνσης βασίζεται σε καθορισμένα κριτήρια και σε δίκαιες και αυστηρές προϋποθέσεις. Κάθε δικαιούχος αξιολογείται με βάση τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά του. Η αξιολόγηση της επιτευχθείσας προόδου και ο εντοπισμός των ελλείψεων αποσκοπούν στην παροχή κινήτρων και καθοδήγησης στους δικαιούχους του παραρτήματος I ώστε να πραγματοποιήσουν τις αναγκαίες εκτενείς μεταρρυθμίσεις. Για να γίνει η προοπτική της διεύρυνσης πραγματικότητα, η σταθερή δέσμευση στην «προτεραιότητα στις θεμελιώδεις αρχές» παραμένει ζήτημα ουσιαστικής σημασίας. Η προσέγγιση «προτεραιότητα στις θεμελιώδεις αρχές» συνδέει το κράτος δικαίου και τα θεμελιώδη δικαιώματα με τους άλλους δύο τομείς κρίσιμης σημασίας της διαδικασίας προσχώρησης: την οικονομική διακυβέρνηση - ενισχυμένη προσοχή στην οικονομική ανάπτυξη και βελτίωση της ανταγωνιστικότητας - και την ενίσχυση των δημοκρατικών θεσμών και μεταρρύθμιση της δημόσιας διοίκησης. Καθεμία από τις τρεις «θεμελιώδεις αρχές» έχει κρίσιμη σημασία για τις διαδικασίες μεταρρύθμισης των δικαιούχων του παραρτήματος I και ανταποκρίνεται σε βασικές ανησυχίες του πληθυσμού. Η πρόοδος προς την προσχώρηση εξαρτάται από τον σεβασμό των αξιών της Ένωσης από κάθε υποψήφια χώρα ή οντότητα και από την ικανότητά της να πραγματοποιήσει και να εφαρμόσει τις αναγκαίες μεταρρυθμίσεις για την ευθυγράμμιση του πολιτικού, θεσμικού, νομικού, διοικητικού και οικονομικού της συστήματος με τους κανόνες, τα πρότυπα, τις πολιτικές και τις πρακτικές της Ένωσης.

(7)

Οι σχέσεις καλής γειτονίας και η περιφερειακή συνεργασία αποτελούν ουσιώδη στοιχεία της διαδικασίας διεύρυνσης και έχουν κρίσιμη σημασία για την ασφάλεια και τη σταθερότητα της Ένωσης στο σύνολό της. Σημαντική είναι επίσης η οριστική, χωρίς αποκλεισμούς και δεσμευτική επίλυση των διμερών διαφορών.

(8)

Η υιοθέτηση των βασικών ευρωπαϊκών αξιών και η προσήλωση σε αυτές συνιστά επιλογή και είναι απαραίτητη για κάθε εταίρο που επιθυμεί να προσχωρήσει στην Ένωση. Κατά συνέπεια, οι εταίροι θα πρέπει να ενστερνιστούν τις ευρωπαϊκές αξίες και να δεσμευτούν πλήρως ότι θα τις προασπίζονται, καθώς και να υποστηρίξουν μια παγκόσμια τάξη που βασίζεται σε κανόνες και αξίες, και να επιδιώξουν σθεναρά τις αναγκαίες μεταρρυθμίσεις προς το συμφέρον του λαού τους. Αυτό περιλαμβάνει τη σταδιακή ευθυγράμμιση με την κοινή εξωτερική πολιτική και πολιτική ασφάλειας της Ένωσης, ιδίως για ζητήματα όπου διακυβεύονται μείζονα κοινά συμφέροντα, όπως για παράδειγμα τα περιοριστικά μέτρα και η αντιμετώπιση της παραπληροφόρησης και άλλων υβριδικών απειλών.

(9)

Η Επιτροπή τόνισε τη σταθερή και αξιοκρατική προοπτική προσχώρησης των Δυτικών Βαλκανίων στην Ένωση στην ανακοίνωσή της, της 6ης Φεβρουαρίου 2018, με τίτλο «Μια αξιόπιστη προοπτική διεύρυνσης για τα Δυτικά Βαλκάνια και αυξημένη δέσμευση της ΕΕ απέναντί τους». Στις 5 Φεβρουαρίου 2020, η Επιτροπή παρουσίασε αναθεωρημένη μεθοδολογία για τη διαδικασία προσχώρησης στην ανακοίνωσή της με τίτλο «Ενίσχυση της διαδικασίας προσχώρησης - Μια αξιόπιστη προοπτική της ΕΕ για τα Δυτικά Βαλκάνια», την οποία προσυπέγραψε το Συμβούλιο. Η Επιτροπή παρουσίασε επίσης οικονομικό και επενδυτικό σχέδιο για τα Δυτικά Βαλκάνια για τη μακροπρόθεσμη ανάκαμψή τους μετά την κρίση της COVID-19.

(10)

Η Ένωση και τα κράτη μέλη της επιβεβαίωσαν, στη δήλωση της Σόφιας, της 17ης Μαΐου 2018, και στη δήλωση του Ζάγκρεμπ, της 6ης Μαΐου 2020, την ακλόνητη στήριξή τους στην ευρωπαϊκή προοπτική των Δυτικών Βαλκανίων, καθώς και τη δέσμευσή τους, σε όλα τα επίπεδα, για τη στήριξη του πολιτικού, οικονομικού και κοινωνικού μετασχηματισμού της περιοχής. Στη δήλωση του Ζάγκρεμπ, η Ένωση και τα κράτη μέλη της επανέλαβαν την αμέριστη αλληλεγγύη τους προς τους εταίρους των Δυτικών Βαλκανίων, ιδίως στην κρίση της νόσου COVID-19.

(11)

Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο έχει χορηγήσει το καθεστώς της υποψήφιας χώρας στη Δημοκρατία της Αλβανίας, την Ισλανδία, το Μαυροβούνιο, τη Δημοκρατία της Βόρειας Μακεδονίας, τη Δημοκρατία της Σερβίας και τη Δημοκρατία της Τουρκίας. Επιβεβαίωσε την ευρωπαϊκή προοπτική των Δυτικών Βαλκανίων, με βάση τη Διαδικασία Σταθεροποίησης και Σύνδεσης, η οποία παραμένει το κοινό πλαίσιο για τις σχέσεις με τα Δυτικά Βαλκάνια. Με την επιφύλαξη των θέσεων σχετικά με το καθεστώς ή τυχόν μελλοντικών αποφάσεων που θα ληφθούν από το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο ή το Συμβούλιο, οι επωφελούμενοι της ευρωπαϊκής αυτής προοπτικής, στους οποίους δεν έχει χορηγηθεί καθεστώς υποψήφιας χώρας, μπορούν να θεωρηθούν δυνάμει υποψήφιοι αποκλειστικά για τους σκοπούς του παρόντος κανονισμού. Τον Μάρτιο του 2015, η κυβέρνηση της Ισλανδίας ζήτησε από την Ένωση να μην θεωρεί πλέον την Ισλανδία υποψήφια προς ένταξη χώρα, χωρίς, ωστόσο, να αποσύρει επισήμως την αίτηση ένταξης της Ισλανδίας.

(12)

Βοήθεια θα πρέπει να παρέχεται επίσης βάσει των συμφωνιών που έχουν συναφθεί από την Ένωση με τους δικαιούχους του παραρτήματος I. Η βοήθεια βάσει του παρόντος κανονισμού θα πρέπει κυρίως να εστιάζεται στην υποστήριξη των δικαιούχων του παραρτήματος I ώστε να ενισχύσουν τους δημοκρατικούς θεσμούς και το κράτος δικαίου, να μεταρρυθμίσουν το δικαστικό σύστημα και τη δημόσια διοίκηση, να σέβονται τα θεμελιώδη δικαιώματα, μεταξύ άλλων και των προσώπων που ανήκουν σε μειονότητες, και να προωθούν την ισότητα των φύλων, την ανεκτικότητα, την κοινωνική ένταξη και την εξάλειψη των διακρίσεων, μεταξύ άλλων σε σχέση με ανθρώπους που βρίσκονται σε ευάλωτες καταστάσεις, παιδιά ή άτομα με αναπηρίες. Θα πρέπει να υποστηρίζει επίσης την ανάπτυξη μιας κοινωνικής οικονομίας της αγοράς σύμφωνα με τις βασικές αρχές και τα δικαιώματα που καθορίζονται στον ευρωπαϊκό πυλώνα κοινωνικών δικαιωμάτων που διακηρύχθηκε επίσημα και υπογράφηκε στις 17 Νοεμβρίου 2017 από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, το Συμβούλιο και την Επιτροπή (6). Η βοήθεια δεν θα πρέπει να στηρίζει δράσεις που συμβάλλουν σε οποιαδήποτε μορφή διαχωρισμού ή κοινωνικού αποκλεισμού.

(13)

Δεδομένου ότι οι σχέσεις καλής γειτονίας και η περιφερειακή συνεργασία αποτελούν θεμελιώδη στοιχεία της διαδικασίας διεύρυνσης, η βοήθεια θα πρέπει επίσης να συνεχίσει να στηρίζει τις προσπάθειες των δικαιούχων του παραρτήματος I για προώθηση της περιφερειακής, της μακροπεριφερειακής και της διασυνοριακής συνεργασίας και της εδαφικής ανάπτυξης, μεταξύ άλλων μέσω της εφαρμογής μακροπεριφερειακών στρατηγικών της Ένωσης. Τα εν λόγω προγράμματα θα πρέπει να συμβάλλουν περαιτέρω στη μεγάλη προβολή της βοήθειας εντός της Ένωσης και μεταξύ των δικαιούχων του παραρτήματος I. Η βοήθεια βάσει του παρόντος κανονισμού θα πρέπει επίσης να βελτιώσει την οικονομική και κοινωνική ανάπτυξη και την οικονομική διακυβέρνηση των δικαιούχων, να ενισχύσει την οικονομική ενσωμάτωση στην ενιαία αγορά της Ένωσης, συμπεριλαμβανομένης της τελωνειακής συνεργασίας, να προαγάγει το ανοικτό και δίκαιο εμπόριο που προωθεί ένα θεματολόγιο για έξυπνη, βιώσιμη και χωρίς αποκλεισμούς ανάπτυξη, μεταξύ άλλων μέσω της εφαρμογής πολιτικών για την περιφερειακή ανάπτυξη και τη συνοχή, πολιτικών για τη γεωργία και την αγροτική ανάπτυξη, κοινωνικών πολιτικών και πολιτικών απασχόλησης, συμπεριλαμβανομένης της εργασιακής κινητικότητας, της ανάπτυξης της ψηφιακής οικονομίας και κοινωνίας, και να προωθεί την έρευνα και καινοτομίας, μεταξύ άλλων στο πλαίσιο της εμβληματικής πρωτοβουλίας του ψηφιακού θεματολογίου για τα Δυτικά Βαλκάνια του 2018.

(14)

Οι δράσεις στο πλαίσιο του ΜΠΒ III θα πρέπει να υποστηρίζουν τη συμφιλίωση, την οικοδόμηση της ειρήνης και την πρόληψη των συγκρούσεων, μέσω προσπαθειών διαμεσολάβησης, μέτρων οικοδόμησης εμπιστοσύνης και διαδικασιών που προάγουν τη δικαιοσύνη, την αναζήτηση της αλήθειας, τις επανορθώσεις και τις εγγυήσεις μη επανάληψης.

(15)

Η βοήθεια στο πλαίσιο του παρόντος κανονισμού θα πρέπει να χρησιμοποιείται για την ενίσχυση της υγειονομικής ασφάλειας και της ετοιμότητας για καταστάσεις έκτακτης ανάγκης στον τομέα της δημόσιας υγείας, καθώς και για την αντιμετώπιση, συμπληρωματικά με άλλα μέσα της Ένωσης, του μείζονος οικονομικού κλονισμού που προκάλεσε η έξαρση της COVID-19 και για τον μετριασμό των σοβαρών κοινωνικοοικονομικών επιπτώσεών της, κινητοποιώντας πόρους για επιτάχυνση της οικονομικής ανάκαμψης της περιοχής.

(16)

Ιδιαίτερη έμφαση θα πρέπει να δοθεί στη δημιουργία περισσότερων ευκαιριών για τους νέους, συμπεριλαμβανομένων των νέων επαγγελματιών, και να διασφαλιστεί παράλληλα ότι οι εν λόγω ευκαιρίες συμβάλλουν στην κοινωνικοοικονομική ανάπτυξη των δικαιούχων του παραρτήματος I. Η βοήθεια δυνάμει του παρόντος κανονισμού θα πρέπει επίσης να στοχεύει στην αντιμετώπιση της διαρροής εγκεφάλων.

(17)

Οι προσπάθειες της Ένωσης να στηρίξει την πρόοδο των μεταρρυθμίσεων στους δικαιούχους του παραρτήματος I μέσω της χρηματοδότησης βάσει του ΜΠΒ ΙΙΙ θα πρέπει να δημοσιοποιούνται καταλλήλως τόσο από τους εν λόγω δικαιούχους όσο και από την Ένωση. Στο πλαίσιο αυτό, η Ένωση θα πρέπει να εντείνει τις προσπάθειές της στον τομέα της επικοινωνίας και των εκστρατειών προκειμένου να διασφαλίσει την προβολή της χρηματοδότησης στο πλαίσιο του ΜΠΒ ΙΙΙ.

(18)

Η Ένωση θα πρέπει να παράσχει στήριξη για την πορεία προς την ένταξη, αντλώντας από την εμπειρία των κρατών μελών της, προς όφελος των δικαιούχων του παραρτήματος I. Η εν λόγω συνεργασία θα πρέπει να επικεντρώνεται κυρίως στην ανταλλαγή των εμπειριών που απέκτησαν τα κράτη μέλη κατά τις οικείες διαδικασίες μεταρρυθμίσεων.

(19)

Η ενίσχυση του κράτους δικαίου, συμπεριλαμβανομένης της ανεξαρτησίας της δικαιοσύνης, της καταπολέμησης της διαφθοράς, της νομιμοποίησης εσόδων από εγκληματικές δραστηριότητες και του οργανωμένου εγκλήματος, καθώς και η διαφάνεια, η χρηστή διακυβέρνηση σε όλα τα επίπεδα και η μεταρρύθμιση της δημόσιας διοίκησης, μεταξύ άλλων στους τομείς των δημοσίων συμβάσεων, του ανταγωνισμού και των κρατικών ενισχύσεων παραμένουν βασικές προκλήσεις και έχουν ζωτική σημασία για να προσεγγίσουν οι δικαιούχοι περαιτέρω την Ένωση και να προετοιμαστούν ώστε να αναλάβουν πλήρως την ευθύνη των υποχρεώσεών τους ως μελών της Ένωσης. Λόγω του περισσότερο μακροπρόθεσμου χαρακτήρα των μεταρρυθμίσεων που επιδιώκονται στους εν λόγω τομείς και της ανάγκης δημιουργίας ιστορικού επιδόσεων, η χρηματοδοτική βοήθεια δυνάμει του παρόντος κανονισμού θα πρέπει να κατευθυνθεί στα θέματα αυτά το συντομότερο δυνατόν.

(20)

Σύμφωνα με την αρχή της συμμετοχικής δημοκρατίας, η Επιτροπή θα πρέπει να ενθαρρύνει την ενίσχυση των κοινοβουλευτικών ικανοτήτων, την κοινοβουλευτική εποπτεία, τις δημοκρατικές διαδικασίες και τη δίκαιη εκπροσώπηση σε κάθε δικαιούχο του παραρτήματος I.

(21)

Η ενισχυμένη στρατηγική και επιχειρησιακή συνεργασία μεταξύ της Ένωσης και των δικαιούχων του παραρτήματος I στον τομέα της ασφάλειας είναι καθοριστική για την αποτελεσματική και αποδοτική αντιμετώπιση των απειλών κατά της ασφάλειας και των απειλών από το οργανωμένο έγκλημα και την τρομοκρατία.

(22)

Η διεθνής και η περιφερειακή συνεργασία για τη μετανάστευση, η οποία περιλαμβάνει την περαιτέρω ενοποίηση των ικανοτήτων διαχείρισης των συνόρων και της μετανάστευσης, τη διασφάλιση πρόσβασης σε διεθνή προστασία, την ανταλλαγή συναφών πληροφοριών, την ενίσχυση του ελέγχου των συνόρων και των προσπαθειών αντιμετώπισης της παράνομης μετανάστευσης, την αντιμετώπιση του αναγκαστικού εκτοπισμού και την καταπολέμηση της εμπορίας και διακίνησης ανθρώπων, αποτελεί σημαντική πτυχή της συνεργασίας μεταξύ της Ένωσης και των δικαιούχων του παραρτήματος I.

(23)

Θα πρέπει να ενισχυθούν οι ικανότητες επικοινωνίας των δικαιούχων του παραρτήματος I προκειμένου να εξασφαλιστούν η δημόσια στήριξη και η κατανόηση των αξιών της Ένωσης και των οφελών και των υποχρεώσεων που απορρέουν από την ενδεχόμενη ιδιότητα του μέλους της Ένωσης, και παράλληλα να καταπολεμηθεί η παραπληροφόρηση.

(24)

Η Ένωση απαιτείται να πρωτοστατήσει στη μετάβαση προς έναν πλανήτη υγιή και έναν κόσμο πιο συνδεδεμένο. Η Ευρωπαϊκή Πράσινη Συμφωνία, όπως προσδιορίζεται στην ανακοίνωση της Επιτροπής της 11ης Δεκεμβρίου 2019, παρέχει ανανεωμένη δέσμευση και νέο στρατηγικό πλαίσιο για την επίτευξη του εν λόγω παγκόσμιου στόχου. Η Ένωση θα πρέπει να χρησιμοποιήσει την επιρροή, την εμπειρογνωσία και τη χρηματοδοτική της βοήθεια για να κινητοποιήσει τους δικαιούχους του παραρτήματος I να βαδίσουν μαζί της σε μια βιώσιμη πορεία. Ο παρών κανονισμός θα πρέπει επομένως να προάγει την πράσινη ατζέντα ενισχύοντας την προστασία του περιβάλλοντος, συμβάλλοντας στον μετριασμό της κλιματικής αλλαγής και αυξάνοντας την ανθεκτικότητα απέναντί της, καθώς και επιταχύνοντας τη μετάβαση προς μια οικονομία χαμηλών εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα.

(25)

Οι δικαιούχοι του παραρτήματος I χρειάζεται να είναι καλύτερα προετοιμασμένοι για να αντιμετωπίσουν τις παγκόσμιες προκλήσεις, όπως τη βιώσιμη ανάπτυξη και την κλιματική αλλαγή, και να ευθυγραμμιστούν με τις προσπάθειες της Ένωσης για την αντιμετώπιση των εν λόγω ζητημάτων. Αντικατοπτρίζοντας τη σπουδαιότητα της αντιμετώπισης της κλιματικής αλλαγής, σύμφωνα με τις δεσμεύσεις της Ένωσης για εφαρμογή της συμφωνίας των Παρισίων που εγκρίθηκε στο πλαίσιο της σύμβασης των Ηνωμένων Εθνών για την κλιματική αλλαγή (7) και υλοποίηση των στόχων βιώσιμης ανάπτυξης των Ηνωμένων Εθνών, ο ΜΠΒ ΙΙΙ θα πρέπει να συμβάλει στην ενσωμάτωση της δράσης για το κλίμα στις πολιτικές της Ένωσης, καθώς και στην επίτευξη του γενικού στόχου να διατεθεί το 30 % των δαπανών του προϋπολογισμού της Ένωσης για την υποστήριξη στόχων για το κλίμα, καθώς και της φιλοδοξίας να διατεθεί το 7,5 % του προϋπολογισμού το 2024 και το 10 % το 2026 και το 2027 για την κάλυψη δαπανών υπέρ της βιοποικιλότητας, λαμβάνοντας παράλληλα υπόψη τις υπάρχουσες επικαλύψεις ανάμεσα στους στόχους για το κλίμα και τη βιοποικιλότητα. Οι δράσεις στο πλαίσιο του ΜΠΒ ΙΙΙ αναμένεται ότι θα συνεισφέρουν το 18 % του συνολικού χρηματοδοτικού κονδυλίου του ΜΠΒ ΙΙΙ σε στόχους για το κλίμα, με στόχο να αυξηθεί το ποσοστό αυτό σε 20 % έως το 2027. Οι σχετικές δράσεις πρόκειται να προσδιοριστούν κατά τη διάρκεια της προετοιμασίας και της υλοποίησης του ΜΠΒ ΙΙΙ, και η συνολική συνεισφορά του ΜΠΒ ΙΙΙ θα πρέπει να εκτιμάται στο πλαίσιο των σχετικών διαδικασιών αξιολόγησης και επανεξέτασης.

(26)

Οι δράσεις στο πλαίσιο του ΜΠΒ ΙΙΙ θα πρέπει να υποστηρίζουν την υλοποίηση του θεματολογίου του 2030 των Ηνωμένων Εθνών για τη βιώσιμη ανάπτυξη, που εγκρίθηκε τον Σεπτέμβριο του 2015 ως οικουμενικό θεματολόγιο το οποίο έχουν δεσμευτεί να υλοποιήσουν πλήρως η Ένωση και τα κράτη μέλη της και έχουν προσυπογράψει όλοι οι δικαιούχοι του παραρτήματος I. Για να επιτευχθούν οι εν λόγω στόχοι, εκτός από τις δράσεις που έχουν το κλίμα ως έναν από τους κύριους στόχους τους, οι δράσεις στο πλαίσιο του ΜΠΒ ΙΙΙ θα πρέπει, όποτε είναι δυνατόν, να ενσωματώνουν σε όλους τους τομείς στόχους σχετικά με την περιβαλλοντική βιωσιμότητα και την κλιματική αλλαγή, με ιδιαίτερη προσοχή στην προστασία του περιβάλλοντος και την αντιμετώπιση της διασυνοριακής ρύπανσης, και θα πρέπει να επιδιώκουν την ένταξη της πράσινης ανάπτυξης στις εθνικές και τις τοπικές στρατηγικές, συμπεριλαμβανομένης της υποστήριξης κριτηρίων βιωσιμότητας στις δημόσιες συμβάσεις. Οι δράσεις στο πλαίσιο του ΜΠΒ ΙΙΙ θα πρέπει να συνάδουν με την αρχή του «μη βλάπτειν» και θα πρέπει να συμμορφώνονται με την ταξινομία της ΕΕ στο μέτρο του δυνατού, ιδίως για να διασφαλιστεί η βιωσιμότητα των επενδύσεων στα Δυτικά Βαλκάνια και την Τουρκία.

(27)

Η εφαρμογή του παρόντος κανονισμού θα πρέπει να καθοδηγείται από τις αρχές της ισότητας των φύλων, της ενδυνάμωσης της θέσης των γυναικών και των κοριτσιών, και θα πρέπει να επιδιώκει την προάσπιση και την προώθηση των δικαιωμάτων των γυναικών και των κοριτσιών σύμφωνα με τα σχέδια δράσης της ΕΕ για θέματα φύλου και τα σχετικά συμπεράσματα του Συμβουλίου και τις διεθνείς συμβάσεις, συμπεριλαμβανομένων των συμπερασμάτων του Συμβουλίου, της 10ης Δεκεμβρίου 2018, σχετικά με τις γυναίκες, την ειρήνη και την ασφάλεια. Η ενίσχυση της ισότητας των φύλων, η ενδυνάμωση της θέσης των γυναικών και των κοριτσιών στην εξωτερική δράση της Ένωσης και η αύξηση των προσπαθειών επίτευξης των ελάχιστων προτύπων επιδόσεων που προσδιορίζονται στα σχέδια δράσης της ΕΕ για θέματα φύλου θα πρέπει να οδηγήσουν σε μια ευαίσθητη ως προς το φύλο και μετασχηματιστική προσέγγιση στη συνεργασία μεταξύ της Ένωσης και των δικαιούχων του παραρτήματος I. Η ισότητα των φύλων θα πρέπει να αντικατοπτρίζεται και να ενσωματώνεται σε όλα τα στάδια εφαρμογής του παρόντος κανονισμού.

(28)

Ο παρών κανονισμός καθορίζει, για το σύνολο της διάρκειας του ΜΠΒ ΙΙΙ, χρηματοδοτικό κονδύλιο που αποτελεί, για το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο, προνομιακή αναφορά κατά την ετήσια διαδικασία του προϋπολογισμού, κατά την έννοια του σημείου 18 της διοργανικής συμφωνίας της 16ης Δεκεμβρίου 2020 μεταξύ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, του Συμβουλίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης και της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, για τη δημοσιονομική πειθαρχία, τη συνεργασία σε δημοσιονομικά θέματα και τη χρηστή δημοσιονομική διαχείριση, καθώς και για τους νέους ίδιους πόρους, συμπεριλαμβανομένου ενός οδικού χάρτη για την εισαγωγή νέων ιδίων πόρων (8), για το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο κατά την ετήσια διαδικασία του προϋπολογισμού.

(29)

Η Επιτροπή και τα κράτη μέλη θα πρέπει να διασφαλίσουν τη συμμόρφωση, τη συνοχή, τη συνέπεια και τη συμπληρωματικότητα της βοήθειάς τους, ιδίως με τακτικές διαβουλεύσεις και συχνές ανταλλαγές πληροφοριών κατά τα διάφορα στάδια του κύκλου της βοήθειας, μεταξύ άλλων και σε τοπικό επίπεδο. Θα πρέπει επίσης να ληφθούν τα απαραίτητα μέτρα για τη βελτίωση του συντονισμού και της συμπληρωματικότητας με τους άλλους χορηγούς βοήθειας, μεταξύ άλλων μέσω τακτικών διαβουλεύσεων. Η Επιτροπή θα πρέπει να μεριμνά ώστε να λαμβάνεται δεόντως υπόψη η γνώμη των ενδιαφερόμενων φορέων των δικαιούχων του παραρτήματος I, συμπεριλαμβανομένων των οργανώσεων της κοινωνίας των πολιτών και των τοπικών και περιφερειακών αρχών, κατά περίπτωση, και να τους παρέχεται έγκαιρη πρόσβαση στις σχετικές πληροφορίες ώστε να τους επιτραπεί να διαδραματίσουν ουσιαστικό ρόλο κατά τον σχεδιασμό και την υλοποίηση των προγραμμάτων καθώς και στις συναφείς διαδικασίες παρακολούθησης. Ο ρόλος της κοινωνίας των πολιτών θα πρέπει να ενισχυθεί στο πλαίσιο των προγραμμάτων που εφαρμόζονται μέσω κρατικών φορέων και μέσω άμεσης βοήθειας που λαμβάνεται από την Ένωση. Ομοίως, η βοήθεια της Ένωσης θα πρέπει επίσης να στηρίζει τους υπερασπιστές των ανθρωπίνων δικαιωμάτων.

(30)

Οι προτεραιότητες των δράσεων που αποσκοπούν στην επίτευξη στόχων στους σχετικούς τομείς πολιτικής που υποστηρίζονται βάσει του παρόντος κανονισμού θα πρέπει να προσδιοριστούν σε πλαίσιο προγραμματισμού που θα καθορίσει η Επιτροπή για τη διάρκεια του πολυετούς δημοσιονομικού πλαισίου της Ένωσης για την περίοδο 2021-2027 («πλαίσιο προγραμματισμού του ΜΠΒ»). Το πλαίσιο προγραμματισμού του ΜΠΒ θα πρέπει να καθοριστεί σε συνεργασία με τους δικαιούχους του παραρτήματος I, σύμφωνα με το συνολικό πλαίσιο πολιτικής και τις σχετικές αρχές, καθώς και με τους γενικούς και ειδικούς στόχους που καθορίζονται στον παρόντα κανονισμό, και θα πρέπει να λάβει δεόντως υπόψη τις σχετικές εθνικές στρατηγικές. Το πλαίσιο προγραμματισμού του ΜΠΒ θα πρέπει να προσδιορίζει τους τομείς που θα υποστηριχθούν μέσω της βοήθειας και μια ενδεικτική κατανομή κονδυλίων για κάθε τομέα παροχής στήριξης, συμπεριλαμβανομένης μιας εκτίμησης των δαπανών που αφορούν το κλίμα.

(31)

Είναι προς το κοινό συμφέρον της Ένωσης και των δικαιούχων του παραρτήματος I να προωθηθούν οι προσπάθειες των εν λόγω δικαιούχων για τη μεταρρύθμιση των πολιτικών, νομικών και οικονομικών τους συστημάτων, με σκοπό την ένταξή τους στην Ένωση. Η βοήθεια θα πρέπει να βασίζεται τόσο σε προσέγγιση βάσει επιδόσεων όσο και στην αρχή της δίκαιης κατανομής, εξασφαλίζοντας πρόοδο σε όλους τους δικαιούχους του παραρτήματος I. Η βοήθεια θα πρέπει να είναι στοχευμένη και προσαρμοσμένη στις ειδικές καταστάσεις τους, λαμβάνοντας υπόψη οποιεσδήποτε περαιτέρω προσπάθειες που απαιτούνται για την εκπλήρωση των στόχων του παρόντος κανονισμού. Θα πρέπει επίσης να λαμβάνονται υπόψη οι ανάγκες και οι ικανότητες των δικαιούχων του παραρτήματος I, σύμφωνα με την αρχή της δίκαιης κατανομής προκειμένου να αποφευχθεί δυσανάλογα χαμηλό επίπεδο βοήθειας σε σύγκριση με άλλους δικαιούχους. Η βοήθεια βάσει του παρόντος κανονισμού θα πρέπει να διαφοροποιείται ως προς το πεδίο εφαρμογής και την ένταση ανάλογα με τις επιδόσεις των δικαιούχων του παραρτήματος I, ιδιαίτερα όσον αφορά τη δέσμευσή τους και την πρόοδο στην εφαρμογή των μεταρρυθμίσεων, ιδίως στο πεδίο του κράτους δικαίου και των θεμελιωδών δικαιωμάτων, των δημοκρατικών θεσμών και της μεταρρύθμισης της δημόσιας διοίκησης, της οικονομικής ανάπτυξης και της ανταγωνιστικότητας.

(32)

Όταν, οι σχετικοί δείκτες εμφανίζουν σημαντική οπισθοδρόμηση ή συνεχιζόμενη έλλειψη προόδου από δικαιούχο του παραρτήματος I στους τομείς που καλύπτονται από την προσέγγιση «προτεραιότητα στις θεμελιώδεις αρχές», το πεδίο εφαρμογής και η ένταση της βοήθειας θα πρέπει να προσαρμόζονται αναλόγως, με την επιφύλαξη των εξουσιών του Συμβουλίου να λαμβάνει περιοριστικά μέτρα μετά από απόφαση διακοπής ή μείωσης, εν όλω ή εν μέρει, των οικονομικών και χρηματοοικονομικών σχέσεων με μία ή περισσότερες τρίτες χώρες σύμφωνα με το άρθρο 215 της Συνθήκης για τη λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΣΛΕΕ), και με την επιφύλαξη της εξουσίας της Επιτροπής να αναστέλλει τις πληρωμές ή την εφαρμογή των συμφωνιών χρηματοδότησης, σύμφωνα με τον κανονισμό (ΕΕ, Ευρατόμ) 2018/1046 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου (9) (ο «δημοσιονομικός κανονισμός»). Θα πρέπει να λαμβάνεται δεόντως υπόψη η τήρηση των αρχών του Καταστατικού Χάρτη των Ηνωμένων Εθνών και του διεθνούς δικαίου από τους δικαιούχους.

(33)

Η Επιτροπή θα πρέπει να αξιολογεί ετησίως την υλοποίηση του πλαισίου προγραμματισμού του ΜΠΒ, περιγράφοντας πώς έχουν εφαρμοστεί η προσέγγιση βάσει επιδόσεων και η αρχή της δίκαιης κατανομής. Η εν λόγω αξιολόγηση θα πρέπει επίσης να περιλαμβάνει παρουσίαση της κατάστασης όσον αφορά το επίπεδο χρηματοδότησης για κάθε στόχο, καθώς και για κάθε δικαιούχο του παραρτήματος I. Θα πρέπει επίσης να επιτρέπει στην επιτροπή που θεσπίζεται με τον παρόντα κανονισμό να έχει στη διάθεσή της κατάλληλες πληροφορίες προκειμένου να επικουρεί την Επιτροπή.

(34)

Η Επιτροπή θα πρέπει να μεριμνήσει ώστε να υπάρχουν σαφείς μηχανισμοί παρακολούθησης και αξιολόγησης για την εξασφάλιση αποτελεσματικής λογοδοσίας και διαφάνειας στην εκτέλεση του προϋπολογισμού της Ένωσης και για τη διασφάλιση αποτελεσματικής αξιολόγησης της προόδου όσον αφορά την επίτευξη των στόχων του παρόντος κανονισμού. Όποτε είναι εφικτό και ενδεδειγμένο, τα αποτελέσματα της δράσης της Ένωσης θα πρέπει να παρακολουθούνται και να αξιολογούνται με βάση προκαθορισμένους, διαφανείς, ειδικούς ανά χώρα και μετρήσιμους δείκτες που είναι προσαρμοσμένοι στις ιδιαιτερότητες και τους στόχους του ΜΠΒ ΙΙΙ.

(35)

Η μετάβαση από την άμεση διαχείριση των προενταξιακών κονδυλίων από την Επιτροπή στην έμμεση διαχείριση από τους δικαιούχους θα πρέπει να γίνεται σταδιακά και σύμφωνα με τις αντίστοιχες ικανότητες των εν λόγω δικαιούχων, τηρώντας τις αρχές της χρηστής διακυβέρνησης. Η Επιτροπή θα πρέπει να λάβει κατάλληλα εποπτικά μέτρα που διασφαλίζουν την προστασία των οικονομικών συμφερόντων της Ένωσης και να είναι σε θέση, αν απαιτείται, να αναστρέψει την εν λόγω μετάβαση. Για τη διαχείριση της βοήθειας θα πρέπει να συνεχιστεί η χρήση των δομών και των μηχανισμών η αξία των οποίων αποδείχτηκε κατά την προενταξιακή διαδικασία.

(36)

Η Ένωση θα πρέπει να επιδιώκει την αποτελεσματικότερη χρήση των διαθέσιμων πόρων προκειμένου να βελτιστοποιήσει τα αποτελέσματα της εξωτερικής δράσης της. Αυτό θα πρέπει να επιτυγχάνεται μέσω της συνοχής, της συνέπειας και της συμπληρωματικότητας προς τα μέσα εξωτερικής χρηματοδότησης της Ένωσης, καθώς και μέσω συνεργειών με άλλες ενωσιακές πολιτικές και προγράμματα, όπως το πρόγραμμα-πλαίσιο έρευνας και καινοτομίας «Ορίζων Ευρώπη» που θεσπίστηκε με τον κανονισμό (ΕΕ) 2021/695 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου (10), το πρόγραμμα Erasmus+ που θεσπίστηκε με τον κανονισμό (ΕΕ) 2021/817 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου (11), το πρόγραμμα «Δημιουργική Ευρώπη» που θεσπίστηκε με τον κανονισμό (ΕΕ) 2021/818 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου (12), η «Ευρωπαϊκή Πράσινη Συμφωνία», το Ταμείο Δίκαιης Μετάβασης που θεσπίστηκε με τον κανονισμό (ΕΕ) 2021/1056 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου (13) και ο μηχανισμός «Συνδέοντας την Ευρώπη» που συστάθηκε με τον κανονισμό (ΕΕ) 2021/1153 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου (14), περιλαμβανομένων, κατά περίπτωση, της συνοχής και της συμπληρωματικότητας με τη μακροοικονομική χρηματοδοτική συνδρομή.

(37)

Προκειμένου να μεγιστοποιηθεί ο αντίκτυπος των συνδυασμένων πρωτοβουλιών για την επίτευξη κοινού στόχου, ο ΜΠΒ ΙΙΙ θα πρέπει να μπορεί να συνεισφέρει σε δράσεις στο πλαίσιο άλλων προγραμμάτων, εφόσον η συνεισφορά δεν καλύπτει τις ίδιες δαπάνες.

(38)

Η ενωσιακή χρηματοδότηση στο πλαίσιο του ΜΠΒ ΙΙΙ θα πρέπει να χρησιμοποιείται για τη χρηματοδότηση δράσεων στο πλαίσιο της διεθνούς διάστασης του Erasmus+, η υλοποίηση της οποίας θα πρέπει να διεξάγεται σύμφωνα με τον κανονισμό (ΕΕ) 2021/817.

(39)

Οι οριζόντιοι δημοσιονομικοί κανόνες που εγκρίθηκαν από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο βάσει του άρθρου 322 ΣΛΕΕ έχουν εφαρμογή στον παρόντα κανονισμό. Οι εν λόγω κανόνες θεσπίζονται στον δημοσιονομικό κανονισμό και καθορίζουν ιδίως τη διαδικασία κατάρτισης και εκτέλεσης του προϋπολογισμού μέσω επιχορηγήσεων, βραβείων, προμηθειών και έμμεσης διαχείρισης, προβλέπουν δε ελέγχους της ευθύνης των οικονομικών φορέων. Οι κανόνες που θεσπίζονται βάσει του άρθρου 322 ΣΛΕΕ περιλαμβάνουν επίσης γενικό καθεστώς αιρεσιμότητας για την προστασία του προϋπολογισμού της Ένωσης.

(40)

Δεδομένου ότι ο σεβασμός της δημοκρατίας, των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και του κράτους δικαίου είναι ουσιώδους σημασίας για τη χρηστή δημοσιονομική διαχείριση και την αποτελεσματική ενωσιακή χρηματοδότηση, όπως αναφέρεται στον δημοσιονομικό κανονισμό, η βοήθεια θα μπορούσε να αναστέλλεται σε περιπτώσεις υποβάθμισης της δημοκρατίας, των ανθρωπίνων δικαιωμάτων ή του κράτους δικαίου από δικαιούχο του παραρτήματος I.

(41)

Οι τύποι χρηματοδότησης και οι μέθοδοι υλοποίησης δυνάμει του παρόντος κανονισμού θα πρέπει να επιλέγονται με βάση την ικανότητά τους να συμβάλουν στην επίτευξη των ειδικών στόχων των δράσεων και να αποφέρουν αποτελέσματα, λαμβανομένων υπόψη, ιδίως, του κόστους των ελέγχων, της διοικητικής επιβάρυνσης και του αναμενόμενου κινδύνου μη συμμόρφωσης. Στο εν λόγω πλαίσιο θα πρέπει να εξετάζεται το ενδεχόμενο χρήσης εφάπαξ ποσών, κατ’ αποκοπή συντελεστών και μοναδιαίων δαπανών, καθώς και χρηματοδότησης που δεν συνδέεται με δαπάνες που αναφέρονται στο άρθρο 125 παράγραφος 1 του δημοσιονομικού κανονισμού.

(42)

Η Ένωση θα πρέπει να συνεχίσει να εφαρμόζει κοινούς κανόνες για την εφαρμογή της εξωτερικής της δράσης. Οι κανόνες και οι διαδικασίες για την υλοποίηση των μηχανισμών της Ένωσης για τη χρηματοδότηση της εξωτερικής δράσης καθορίζονται στον κανονισμό (ΕΕ) 2021/947. Θα πρέπει να καθοριστούν πρόσθετες λεπτομερείς διατάξεις για την αντιμετώπιση συγκεκριμένων καταστάσεων, ιδίως στους τομείς της διασυνοριακής συνεργασίας, της γεωργικής πολιτικής και της πολιτικής αγροτικής ανάπτυξης.

(43)

Οι εξωτερικές δράσεις υλοποιούνται συχνά σε ένα εξαιρετικά ευμετάβλητο περιβάλλον το οποίο επιβάλλει τη συνεχή και ταχεία προσαρμογή στις μεταβαλλόμενες ανάγκες των εταίρων της Ένωσης και στις παγκόσμιες προκλήσεις, όπως τα ανθρώπινα δικαιώματα, η δημοκρατία και η χρηστή διακυβέρνηση, η ασφάλεια και η σταθερότητα, η κλιματική αλλαγή και το περιβάλλον, η παράνομη μετανάστευση και ο αναγκαστικός εκτοπισμός και οι βασικές αιτίες τους. Για να συμβιβαστεί η αρχή της προβλεψιμότητας με την ανάγκη ταχείας αντίδρασης στις νέες ανάγκες απαιτείται η προσαρμογή της δημοσιονομικής εκτέλεσης των προγραμμάτων. Για να επιτρέψει στην Ένωση να αυξήσει την ικανότητά της να ανταποκρίνεται σε απρόβλεπτες ανάγκες, σεβόμενη την αρχή του ετήσιου καθορισμού του προϋπολογισμού της Ένωσης, ο παρών κανονισμός θα πρέπει να διατηρεί την ευελιξία που επιτρέπεται ήδη στο πλαίσιο του δημοσιονομικού κανονισμού για άλλες πολιτικές, ήτοι τις μεταφορές και τις αλλαγές στη δέσμευση ήδη αναληφθέντων κεφαλαίων, τηρουμένων παράλληλα των στόχων και των επιδιώξεων που καθορίζονται στον παρόντα κανονισμό. Αυτό θα εξασφαλίσει την αποδοτική χρήση των ενωσιακών πόρων τόσο για τους πολίτες της Ένωσης όσο και για τους δικαιούχους του παραρτήματος I, μεγιστοποιώντας έτσι τους ενωσιακούς πόρους που είναι διαθέσιμοι για τις παρεμβάσεις εξωτερικής δράσης της Ένωσης.

(44)

Το νέο Ευρωπαϊκό Ταμείο για τη Βιώσιμη Ανάπτυξη+ (ΕΤΒΑ+) που θεσπίστηκε με τον κανονισμό (ΕΕ) 2021/947, το οποίο συνιστά συνέχεια του προηγούμενου, θα πρέπει να αποτελεί ένα ολοκληρωμένο χρηματοδοτικό σχήμα για την παροχή χρηματοδότησης με τη μορφή επιχορηγήσεων, εγγυήσεων από τον προϋπολογισμό και άλλων χρηματοδοτικών μέσων σε όλον τον κόσμο, μεταξύ άλλων προς τους δικαιούχους του παραρτήματος I. Η διακυβέρνηση των πράξεων του ΕΤΒΑ+ που καλύπτουν τα Δυτικά Βαλκάνια και εκτελούνται σύμφωνα με τον παρόντα κανονισμό θα πρέπει να διασφαλίζεται από το πλαίσιο επενδύσεων για τα Δυτικά Βαλκάνια (WBIF). Η διευθύνουσα επιτροπή του WBIF περιλαμβάνει τους δικαιούχους από τα Δυτικά Βαλκάνια του παραρτήματος I, τους συνεισφέροντες στο Ευρωπαϊκό Κοινό Ταμείο για τα Δυτικά Βαλκάνια, τα σχετικά χρηματοπιστωτικά ιδρύματα και τους σχετικούς περιφερειακούς οργανισμούς, κατά περίπτωση. Το ειδικό στρατηγικό συμβούλιο για τις πράξεις του ΕΤΒΑ+ που καλύπτουν τα Δυτικά Βαλκάνια θα πρέπει να συνεχίσει να είναι το ίδιο συμμετοχικό.

(45)

Η εγγύηση εξωτερικής δράσης, που θεσπίστηκε με τον κανονισμό (ΕΕ) 2021/947, υποστηρίζει τις πράξεις του ΕΤΒΑ+ και ο ΜΠΒ ΙΙΙ θα πρέπει να συνεισφέρει στην κάλυψη αναγκών προβλέψεων σχετικά με τις πράξεις προς όφελος των δικαιούχων του παραρτήματος I, συμπεριλαμβανομένων των προβλέψεων και των υποχρεώσεων που απορρέουν από δάνεια μακροοικονομικής χρηματοδοτικής συνδρομής.

(46)

Είναι σημαντικό να εξασφαλιστεί η συνέπεια μεταξύ της εκτέλεσης των προγραμμάτων διασυνοριακής συνεργασίας και του πλαισίου που έχει θεσπιστεί μέσω των προγραμμάτων εξωτερικής δράσης και του κανονισμού (ΕΕ) 2021/1059 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου (15). Ο παρών κανονισμός θα πρέπει να περιλαμβάνει συγκεκριμένες διατάξεις συγχρηματοδότησης.

(47)

Τα ετήσια ή πολυετή σχέδια δράσης και μέτρα που αναφέρονται στον παρόντα κανονισμό αποτελούν προγράμματα εργασίας δυνάμει του δημοσιονομικού κανονισμού. Τα ετήσια ή πολυετή προγράμματα δράσης συνίστανται σε μια σειρά μέτρων που συγκεντρώνονται σε ένα ενιαίο έγγραφο.

(48)

Σύμφωνα με τον δημοσιονομικό κανονισμό, τον κανονισμό (ΕΕ, Ευρατόμ) αριθ. 883/2013 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου (16) και τους κανονισμούς (ΕΚ, Ευρατόμ) αριθ. 2988/95 (17), (Ευρατόμ, ΕΚ) αριθ. 2185/96 (18) και (ΕΕ) 2017/1939 (19) του Συμβουλίου, τα οικονομικά συμφέροντα της Ένωσης πρέπει να προστατεύονται μέσω αναλογικών μέτρων, συμπεριλαμβανομένων μέτρων σχετικά με την πρόληψη, τον εντοπισμό, τη διόρθωση και τη διερεύνηση παρατυπιών, μεταξύ των οποίων απάτες, την ανάκτηση των απολεσθέντων, αχρεωστήτως καταβληθέντων ή μη ορθώς χρησιμοποιηθέντων κονδυλίων και, όταν χρειάζεται, την επιβολή διοικητικών κυρώσεων. Ειδικότερα, σύμφωνα με τους κανονισμούς (Ευρατόμ, ΕΚ) αριθ. 2185/96 και (ΕΕ, Ευρατόμ) αριθ. 883/2013, η Ευρωπαϊκή Υπηρεσία Καταπολέμησης της Απάτης (OLAF) έχει την εξουσία να διενεργεί διοικητικές έρευνες, μεταξύ των οποίων και επιτόπιους ελέγχους και εξακριβώσεις, με στόχο να διαπιστωθεί αν υπήρξε απάτη, διαφθορά ή οποιαδήποτε άλλη παράνομη δραστηριότητα σε βάρος των οικονομικών συμφερόντων της Ένωσης. Η Ευρωπαϊκή Εισαγγελία έχει την εξουσία, σύμφωνα με τον κανονισμό (ΕΕ) 2017/1939 να διερευνά και να διώκει αξιόποινες πράξεις που θίγουν τα οικονομικά συμφέροντα της Ένωσης κατά τα οριζόμενα στην οδηγία (ΕΕ) 2017/1371 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου (20). Σύμφωνα με τον δημοσιονομικό κανονισμό, κάθε πρόσωπο ή οντότητα που είναι αποδέκτης κονδυλίων της Ένωσης υποχρεούται να συνεργάζεται πλήρως για την προστασία των οικονομικών συμφερόντων της Ένωσης, να παρέχει τα αναγκαία δικαιώματα και πρόσβαση στην Επιτροπή, στην OLAF, στο Ελεγκτικό Συνέδριο και, όσον αφορά τα κράτη μέλη που συμμετέχουν στην ενισχυμένη συνεργασία σύμφωνα με τον κανονισμό (ΕΕ) 2017/1939, στην Ευρωπαϊκή Εισαγγελία, και να διασφαλίζει ότι κάθε τρίτος που συμμετέχει στην εκτέλεση κονδυλίων της Ένωσης παρέχει ισοδύναμα δικαιώματα. Οι δικαιούχοι του παραρτήματος I θα πρέπει επίσης να αναφέρουν αμελλητί στην Επιτροπή τις παρατυπίες, συμπεριλαμβανομένων περιπτώσεων απάτης, οι οποίες έχουν αποτελέσει αντικείμενο πρώτης διοικητικής ή δικαστικής πράξης διαπίστωσης και να την κρατούν ενήμερη σχετικά με την πρόοδο της διοικητικής και νομικής διαδικασίας. Με στόχο την εναρμόνιση των ορθών πρακτικών στα κράτη μέλη, η εν λόγω αναφορά θα πρέπει να υποβάλλεται με ηλεκτρονικά μέσα, με τη χρήση του συστήματος διαχείρισης παρατυπιών που έχει θεσπιστεί από την Επιτροπή.

(49)

Η βοήθεια στο πλαίσιο του παρόντος κανονισμού θα πρέπει να υλοποιείται κατά τρόπο διαφανή, υπεύθυνο και μη πολιτικοποιημένο. Η Επιτροπή θα πρέπει να παρακολουθεί το θέμα εκ του σύνεγγυς, μεταξύ άλλων και σε τοπικό επίπεδο.

(50)

Η επικοινωνία προάγει τον δημοκρατικό διάλογο, ενισχύει τον θεσμικό έλεγχο και την προσεκτική εξέταση της χρηματοδότησης της Ένωσης και συμβάλλει στην ενίσχυση της αξιοπιστίας της Ένωσης. Η Ένωση και οι δικαιούχοι ενωσιακής χρηματοδότησης θα πρέπει να ενισχύουν την προβολή των δράσεων της Ένωσης και να αναδεικνύουν επαρκώς την προστιθέμενη αξία της ενωσιακής στήριξης. Στο εν λόγω πλαίσιο, σύμφωνα με τον δημοσιονομικό κανονισμό, οι συμφωνίες που συνάπτονται με αποδέκτες ενωσιακής χρηματοδότησης θα πρέπει να περιλαμβάνουν υποχρεώσεις για τη διασφάλιση κατάλληλης προβολής και η Επιτροπή θα πρέπει να ενεργεί με κατάλληλο και έγκαιρο τρόπο όταν δεν τηρούνται οι εν λόγω υποχρεώσεις.

(51)

Προκειμένου να ληφθούν υπόψη τυχόν μεταβολές του πλαισίου πολιτικής για τη διεύρυνση ή σημαντικές εξελίξεις στους δικαιούχους του παραρτήματος I, θα πρέπει να εξουσιοδοτηθεί η Επιτροπή να εκδίδει πράξεις, σύμφωνα με το άρθρο 290 ΣΛΕΕ, για την προσαρμογή και την επικαιροποίηση των θεματικών προτεραιοτήτων για τη βοήθεια που αναφέρονται στα παραρτήματα II και ΙΙΙ, καθώς και να εκδώσει κατ’ εξουσιοδότηση πράξη για τη συμπλήρωση του παρόντος κανονισμού, με τον καθορισμό ορισμένων ειδικών στόχων και θεματικών προτεραιοτήτων για τη βοήθεια. Έχει ιδιαίτερη σημασία η Επιτροπή να διεξαγάγει ουσιαστικές διαβουλεύσεις κατά τις προπαρασκευαστικές της εργασίες, μεταξύ άλλων και σε επίπεδο εμπειρογνωμόνων, σύμφωνα μάλιστα με τις αρχές που ορίζονται στη διοργανική συμφωνία της 13ης Απριλίου 2016 για τη βελτίωση του νομοθετικού έργου (21). Ειδικότερα, προκειμένου να εξασφαλιστεί ίση συμμετοχή στην προετοιμασία των κατ’ εξουσιοδότηση πράξεων, το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο λαμβάνουν όλα τα έγγραφα ταυτόχρονα με τους εμπειρογνώμονες των κρατών μελών, και οι εμπειρογνώμονές τους έχουν συστηματικά πρόσβαση στις συνεδριάσεις των ομάδων εμπειρογνωμόνων της Επιτροπής που ασχολούνται με την προετοιμασία των κατ’ εξουσιοδότηση πράξεων.

(52)

Προκειμένου να εξασφαλιστούν ενιαίες προϋποθέσεις εφαρμογής του παρόντος κανονισμού, ιδίως σχετικά με τους ειδικούς όρους και τις δομές για την έμμεση διαχείριση με τους δικαιούχους του παραρτήματος I και την υλοποίηση της βοήθειας αγροτικής ανάπτυξης, θα πρέπει να ανατεθούν στην Επιτροπή εκτελεστικές αρμοδιότητες. Οι εν λόγω αρμοδιότητες θα πρέπει να ασκούνται σύμφωνα με τον κανονισμό (ΕΕ) αριθ. 182/2011 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου (22). Κατά τον καθορισμό των ενιαίων προϋποθέσεων εφαρμογής του παρόντος κανονισμού, θα πρέπει να λαμβάνονται υπόψη τα διδάγματα από τη διαχείριση και εκτέλεση της προενταξιακής βοήθειας στο παρελθόν. Οι εν λόγω ενιαίες προϋποθέσεις θα πρέπει να τροποποιηθούν αν το απαιτούν οι περιστάσεις.

(53)

Η επιτροπή που συστήνεται δυνάμει του παρόντος κανονισμού θα πρέπει να είναι επίσης αρμόδια για νομικές πράξεις και δεσμεύσεις σύμφωνα με τον κανονισμό (ΕΚ) αριθ. 1085/2006 του Συμβουλίου (23) και τον κανονισμό (ΕΕ) αριθ. 231/2014, καθώς και για την εφαρμογή του άρθρου 3 του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 389/2006 του Συμβουλίου (24).

(54)

Δεδομένου ότι οι στόχοι του παρόντος κανονισμού δεν μπορούν να επιτευχθούν ικανοποιητικά από τα κράτη μέλη, μπορούν όμως να επιτευχθούν καλύτερα σε επίπεδο Ένωσης, η Ένωση δύναται να λάβει μέτρα σύμφωνα με την αρχή της επικουρικότητας του άρθρου 5 ΣΕΕ. Σύμφωνα με την αρχή της αναλογικότητας όπως διατυπώνεται στο ίδιο άρθρο, ο παρών κανονισμός δεν υπερβαίνει τα αναγκαία όρια για την επίτευξη των στόχων αυτών.

(55)

Προκειμένου να διασφαλιστεί η συνέχεια στην παροχή στήριξης στον σχετικό τομέα πολιτικής και να καταστεί δυνατή η έναρξη της υλοποίησης από την αρχή του πολυετούς δημοσιονομικού πλαισίου 2021-2027, ο παρών κανονισμός θα πρέπει να τεθεί σε ισχύ επειγόντως και να εφαρμοστεί αναδρομικά από την 1η Ιανουαρίου 2021,