ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ

Ενίσχυση της χημικής ασφάλειας και προστασίας στην Ουκρανία σύμφωνα με την απόφαση του Συμβουλίου Ασφαλείας των Ηνωμένων Εθνών 1540 (2004)

1.   Γενικό πλαίσιο

Η χρήση χημικών όπλων ή χημικών ουσιών ως όπλων από μη κρατικούς παράγοντες έχει καταστεί πραγματική απειλή. Δεδομένου του υπάρχοντος περιβάλλοντος ασφάλειας, οι απειλές και οι κίνδυνοι μη επιτρεπόμενης χρήσης των χημικών ουσιών ή επιθέσεων κατά χημικών εγκαταστάσεων αποτελεί σοβαρή πρόκληση για την ασφάλεια, την οικονομία, την υγεία και το περιβάλλον στην Ουκρανία. Ως εκ τούτου, ο Οργανισμός για την Ασφάλεια και τη Συνεργασία στην Ευρώπη (ΟΑΣΕ), με την υποστήριξη του Γραφείου αφοπλισμού των Ηνωμένων Εθνών (ΗΕ) (UNODA), της ουκρανικής Ένωσης Χημικών (ASN) και του Διεθνούς Κέντρου για τη χημική ασφάλεια και προστασία (ICCSS), πραγματοποίησαν στις 11 και 12 Δεκεμβρίου 2014 στο Κίεβο της Ουκρανίας εθνική συζήτηση στρογγυλής τραπέζης για τις δυνατότητες στον τομέα της χημικής ασφάλειας και προστασίας στην Ουκρανία και η ανάπτυξη ενός ολοκληρωμένου προγράμματος χημικής ασφάλειας και προστασίας στην Ουκρανία, συμπεριλαμβανομένης της προώθησης της εφαρμογής της απόφασης του Συμβουλίου Ασφαλείας των Ηνωμένων Εθνών («ΣΑΗΕ») 1540 (2004).

Ως συνέχεια της συζήτησης αυτής, στις 24 έως 26 Φεβρουαρίου 2015 πραγματοποιήθηκε στη Βιέννη συνάντηση σχετικά με την ανάπτυξη ενός ICSSP στην Ουκρανία. Οι εθνικοί συμμετέχοντες συμφώνησαν επί ενός χάρτη πορείας. Ως πρώτο στάδιο, πραγματοποιήθηκε από διεθνείς εμπειρογνώμονες συνολική επανεξέταση της χημικής ασφάλειας και προστασίας στην Ουκρανία («συνολική επανεξέταση»). Η συνολική επανεξέταση, ανέλυε, μεταξύ άλλων, τις γενικές πολιτικές χημικής ασφάλειας και προστασίας στην Ουκρανία, την ασφάλεια και προστασία της μεταφοράς επικίνδυνων χημικών ουσιών, τις υποδομές και οι τεχνικές ικανότητες για ανάλυση επικίνδυνων χημικών ουσιών, τους συνοριακούς και τελωνειακούς ελέγχους της κυκλοφορίας επικίνδυνων χημικών ουσιών, την ασφάλεια και προστασία όσον αφορά την παραγωγή, την αποθήκευση και τη χρήση χημικών ουσιών από την εθνική βιομηχανία.

Κατόπιν αυτού, καταρτίστηκαν από τον ΟΑΣΕ τρία προγράμματα για την υποστήριξη του ICSSP στην Ουκρανία. Η επεξεργασία τους έγινε σε συνεργασία με τις αρμόδιες ουκρανικές αρχές. Όλα τα προγράμματα θα υλοποιηθούν σύμφωνα με τις αντίστοιχες διατάξεις του σχεδίου για την εφαρμογή της συμφωνίας σύνδεσης μεταξύ της Ευρωπαϊκής Ένωσης και της Ευρωπαϊκής Κοινότητας Ατομικής Ενέργειας και των κρατών μελών τους, αφενός, και της Ουκρανίας, αφετέρου («συμφωνία σύνδεσης»).

2.   Στόχοι

Γενικός στόχος της παρούσας απόφασης είναι να υποστηριχθούν τα προγράμματα του ΟΑΣΕ που αποσκοπούν στην ενίσχυση της χημικής ασφάλειας και προστασίας στην Ουκρανία σύμφωνα με την ΑΣΑΗΕ 1540 (2004) και τη συμφωνία σύνδεσης, μέσω σημαντικής συνεισφοράς στο ICSSP στην Ουκρανία. Ειδικότερα, στόχος της παρούσας απόφασης είναι η μείωση της απειλής που συνιστούν η παράνομη εμπορία ελεγχόμενων και τοξικών χημικών ουσιών στην περιοχή του ΟΑΣΕ, ιδίως στην Ουκρανία, προωθώντας με αυτόν τον τρόπο την ειρήνη και την ασφάλεια στη γειτονία της Ένωσης.

3.   Περιγραφή των προγραμμάτων

3.1.   Πρόγραμμα 1: Βελτίωση του κανονιστικού συστήματος της Ουκρανίας σχετικά με τη χημική ασφάλεια και προστασία

3.1.1.   Στόχος του προγράμματος

—	Βελτίωση της νομοθετικής και κανονιστικής βάσης της Ουκρανίας σχετικά με τη χημική ασφάλεια και προστασία, ως μέρος του ICSSP, σύμφωνα με τις υποχρεώσεις που πηγάζουν από την ΑΣΑΗΕ 1540(2004).

3.1.2.   Περιγραφή του προγράμματος

—

Προκειμένου να στηριχθούν οι οργανισμοί της ουκρανικής κυβέρνησης για την αντιμετώπιση των απειλών από κακή χρήση τοξικών χημικών ουσιών, ο ΟΑΣΕ και οι αρμόδιες αρχές της Ουκρανίας όρισαν τέσσερα έγγραφα προτεραιότητας σχετικά με την ενίσχυση της νομοθεσίας που αφορά τη χημική ασφάλεια και προστασία: — τον τεχνικό κανονισμό «Περί της ασφαλούς και προστατευμένης διαχείρισης χημικών προϊόντων», — τον τεχνικό κανονισμό «Περί της ταξινόμησης και της επισήμανσης επικίνδυνων χημικών ουσιών», — τροποποιήσεις του ουκρανικού νόμου «Περί των εγκαταστάσεων υψηλού κινδύνου», — το διάταγμα του υπουργικού Συμβουλίου της Ουκρανίας «Περί του προσδιορισμού και της δήλωσης ασφάλειας σε εγκαταστάσεις υψηλού κινδύνου»,

3.1.3.   Αναμενόμενα αποτελέσματα του προγράμματος

—	Στο πλαίσιο του προγράμματος, τα τέσσερα έγγραφα που αναφέρονται στο σημείο 3.1.2. θα καταρτιστούν προς έγκριση και ένταξη στο κανονιστικό και νομοθετικό πλαίσιο.

3.1.4.   Αποδέκτες του προγράμματος

—	Υπουργείο Οικονομικής Ανάπτυξης και Εμπορίου της Ουκρανίας

—	Κρατική Υπηρεσία Αντιμετώπισης Έκτακτων Αναγκών της Ουκρανίας

3.2.   Πρόγραμμα 2: Ίδρυση ουκρανικού εθνικού κέντρου αναφοράς για την ταυτοποίηση ελεγχόμενων και τοξικών χημικών ουσιών

3.2.1.   Στόχος του προγράμματος

—	Βελτίωση της ικανότητας των ουκρανικών αρχών να ταυτοποιούν τοξικές χημικές και πρόδρομες ουσίες και να διεξάγουν εγκληματολογικές έρευνες σχετικά με την κακή χρήση ουσιών, στο πλαίσιο του ICSSP, σύμφωνα με τις υποχρεώσεις που πηγάζουν από την ΑΣΑΗΕ 1540(2004).

3.2.2.   Περιγραφή του προγράμματος

—

Σύμφωνα με τη σύσταση της συνολικής επανεξέτασης, και με την έγκριση του ουκρανικού υπουργείου Υγείας, μπορεί να συσταθεί εθνικό κέντρο αναφοράς με βάση το υπάρχον κέντρο ερευνών. Εντούτοις, τα εργαστήρια του εν λόγω κέντρου ερευνών δεν διαθέτουν σχετική κανονιστική βάση, τυποποιημένες διαδικασίες λειτουργίας για την παροχή υπηρεσιών στις ενδιαφερόμενες αρχές και σε οργανώσεις του ιδιωτικού τομέα, ούτε ειδικά χημικά αναλυτικά όργανα υψηλής ευκρίνειας για τον ακριβή και αξιόπιστο εντοπισμό και την ταυτοποίηση επικίνδυνων χημικών ουσιών. Επομένως, το πρόγραμμα αυτό θα συνδράμει στη σύσταση πλήρως λειτουργικού εθνικού κέντρου αναφοράς, συμπεριλαμβανομένης της προμήθειας χημικών αναλυτικών οργάνων υψηλής ευκρίνειας και στην κατάλληλη κατάρτιση του προσωπικού εργαστηρίου.

3.2.3.   Αναμενόμενα αποτελέσματα του προγράμματος

—	Συστήνεται εθνικό κέντρο αναφοράς για την ταυτοποίηση ελεγχόμενων και τοξικών χημικών ουσιών και εντάσσεται στα εθνικά και διεθνή συστήματα απάντησης σε χημικές απειλές

—	Αναβαθμίζεται ο εργαστηριακός εξοπλισμός του κέντρου ερευνών

—	Το εθνικό κέντρο αναφοράς ενσωματώνεται στο διεθνές πλαίσιο

—	Εκπαιδευμένο εργαστηριακό προσωπικό

3.2.4.   Αποδέκτες του προγράμματος

—	Υπουργείο Υγείας της Ουκρανίας

3.3.   Πρόγραμμα 3: Ενίσχυση των ελέγχων επί της διασυνοριακής κυκλοφορίας ελεγχόμενων και τοξικών χημικών ουσιών

3.3.1.   Στόχος του προγράμματος

—	Βελτίωση των συνοριακών ελέγχων και της παρακολούθησης χημικών ουσιών που διέρχονται από την Ουκρανία, σύμφωνα με τις υποχρεώσεις που πηγάζουν από την ΑΣΑΗΕ 1540(2004).

3.3.2.   Περιγραφή του προγράμματος

—

Η συνολική επανεξέταση έδειξε ότι υπάρχει ανάγκη ενίσχυσης των εσωτερικών ελέγχων της διασυνοριακής κυκλοφορίας τοξικών χημικών ουσιών και ενίσχυσης των εθνικών ικανοτήτων ως προς αυτό. Κατά τον τρόπο αυτόν, το πρόγραμμα αποσκοπεί στη θέσπιση δεόντως τυποποιημένων εθνικών συστημάτων κατάρτισης και στην κατάρτιση των εκπαιδευτών της κρατικής υπηρεσίας συνοριοφυλακής και της κρατικής φορολογικής υπηρεσίας της Ουκρανίας, σχετικά με τον εντοπισμό και την ταυτοποίηση ελεγχόμενων και τοξικών χημικών ουσιών που διέρχονται από τα σύνορα του κράτους της Ουκρανίας. Θα παράσχει στις ουκρανικές αρχές γνώσεις και βέλτιστες πρακτικές σε βιώσιμη βάση, σχετικά με τις διαδικασίες που αφορούν τη χημική ασφάλεια, προστασία και διαχείριση κρίσεων ως προς ελεγχόμενες και τοξικές χημικές ουσίες, μέσω της ανάπτυξης εθνικών τυποποιημένων διαδικασιών λειτουργίας εναρμονισμένων με τις διαδικασίες της Ένωσης, τα καθιερωμένα διεθνή πρότυπα και πρακτικές σε αυτόν τον τομέα, της διεξαγωγής ασκήσεων επί χάρτου και επιτόπιων ασκήσεων στα σύνορα κ.λπ. Το πρόγραμμα θα συμβάλει επίσης στην ενίσχυση του ελέγχου των εξαγωγών μέσω της εφαρμογής του καταλόγου ελέγχου της Ένωσης για τα αγαθά διπλής χρήσης από τις ουκρανικές τελωνειακές αρχές.

—

Προσδιορίστηκαν οι ακόλουθοι τομείς για παρέμβαση: — ανάλυση και παρακολούθηση χημικών ουσιών υπό διαμετακόμιση, — συνοριακοί έλεγχοι και εμπορία ανθρώπων, — εκπαίδευση και ευαισθητοποίηση, — θέσπιση των σχετικών διοικητικών και λειτουργικών διατάξεων όσον αφορά τη χημική ασφάλεια και προστασία, — επείγουσα αντιμετώπιση ατυχημάτων κατά τη διαμετακόμιση.

3.3.3.   Αναμενόμενα αποτελέσματα του προγράμματος

—

Δημιουργία εθνικών προγραμμάτων κατάρτισης για την κρατική φορολογική υπηρεσία και την κρατική υπηρεσία συνοριοφυλακής της Ουκρανίας σχετικά με τις διαδικασίες χημικής ασφάλειας, προστασίας και διαχείρισης κρίσεων στο πλαίσιο της διασυνοριακής κυκλοφορίας ελεγχόμενων και επικίνδυνων χημικών ουσιών μέσω χερσαίων σημείων συνοριακής διέλευσης, λιμένων και αερολιμένων.

—	Καταρτισμένο προσωπικό, στο οποίο συμπεριλαμβάνονται εθνικοί εκπαιδευτές από την κρατική φορολογική υπηρεσία και την κρατική υπηρεσία συνοριοφυλακής της Ουκρανίας, όπως και αρχές μεταφορών με κατάρτιση σε κανονιστικό, διαχειριστικό και επιχειρησιακό επίπεδο.

—	Ενισχυμένες ικανότητες ελέγχου των εξαγωγών και επιβολής του νόμου για τον έλεγχο της διασυνοριακής κυκλοφορίας ελεγχόμενων και επικίνδυνων χημικών ουσιών μέσω χερσαίων σημείων συνοριακής διέλευσης, λιμένων και αερολιμένων.

3.3.4.   Αποδέκτες του προγράμματος

—	Κρατική φορολογική υπηρεσία της Ουκρανίας

—	Κρατική υπηρεσία συνοριοφυλακής της Ουκρανίας

4.   Διοικητική υποστήριξη για την υλοποίηση των προγραμμάτων

Ειδικό προσωπικό στη Γραμματεία του ΟΑΣΕ και το γραφείο του συντονιστή προγράμματος του ΟΑΣΕ στην Ουκρανία θα συντονίζει και θα διαχειρίζεται την υλοποίηση των δραστηριοτήτων που ορίζονται στο τμήμα 3 στο πλαίσιο του προγράμματος, με σκοπό την περαιτέρω ανάπτυξη του πλαισίου συνεργασίας μεταξύ των Ουκρανών εταίρων, μεταξύ άλλων με την ανάπτυξη συναφών νέων προτάσεων προγραμμάτων και εθνικών μέτρων.

Το προσωπικό υποστήριξης θα εκτελεί τα ακόλουθα καθήκοντα:

—	διαχείριση των προγραμμάτων σε όλα τα στάδια του κύκλου του προγράμματος,

—	καθημερινή οικονομική εποπτεία των προγραμμάτων,

—	παροχή τεχνικής και νομικής εμπειρογνωμοσύνης, υποστήριξη για τις μεγαλύτερες προμήθειες, συμμετοχή άλλων διεθνών οργανισμών, διασφάλιση και έλεγχο ποιότητας για τα εγκεκριμένα αναμενόμενα αποτελέσματα των προγραμμάτων, υποβολή εκθέσεων στην ΕΕ σχετικά με όλες τις δραστηριότητες του CSSP,

—	στήριξη των ουκρανικών αρχών για την εκπόνηση νέων εθνικών μέτρων στο πλαίσιο του ICSSP σύμφωνα με την ΑΣΑΗΕ 1540 (2004).

5.   Διάρκεια

Η υλοποίηση των προγραμμάτων εκτιμάται ότι θα διαρκέσει συνολικά 36 μήνες.

6.   Τεχνικός φορέας υλοποίησης

Η τεχνική υλοποίηση της παρούσας απόφασης θα πρέπει να ανατεθεί στη Γραμματεία του ΟΑΣΕ η οποία θα εκτελέσει τις δράσεις της απόφασης συνεργαζόμενη με άλλους διεθνείς οργανισμούς και φορείς, ιδίως για να επιτευχθούν αποτελεσματικές συνέργειες και να αποφευχθούν περιττές αλληλοεπικαλύψεις με τις δραστηριότητες του Οργανισμού για την απαγόρευση των χημικών όπλων, σύμφωνα με τη σύμβαση για τα χημικά όπλα.

7.   Υποβολή εκθέσεων

Η Γραμματεία του ΟΑΣΕ θα καταρτίζει εκθέσεις σε τακτική βάση, καθώς και μετά την ολοκλήρωση κάθε περιγραφείσας δραστηριότητας. Οι τελικές εκθέσεις θα πρέπει να υποβάλλονται στην Ένωση, το αργότερο έξι εβδομάδες μετά την ολοκλήρωση των σχετικών δραστηριοτήτων.

8.   Διευθύνουσα Επιτροπή

Η διευθύνουσα επιτροπή για το πρόγραμμα αυτό απαρτίζεται από εκπρόσωπο του Ύπατου Εκπροσώπου και ενός εκπροσώπου του φορέα υλοποίησης που αναφέρεται στο τμήμα 6 του παρόντος παραρτήματος. Η διευθύνουσα επιτροπή θα εξετάζει την υλοποίηση της παρούσας απόφασης τακτικά, και τουλάχιστον ανά εξάμηνο, μεταξύ άλλων με τη χρήση ηλεκτρονικών μέσων επικοινωνίας.

Το συνολικό κόστος των προγραμμάτων ανέρχεται σε 1 431 156,90 ευρώ.

9.   Προβλεπόμενο συνολικό κόστος του προγράμματος και χρηματοδοτική συνεισφορά της Ένωσης

Το συνολικό κόστος των προγραμμάτων ανέρχεται σε 1 431 156,90 ευρώ.