9.12.2005   

EL

Επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης

L 323/57

(1)

Το άρθρο 151 παράγραφος 4 της συνθήκης ορίζει ότι η Κοινότητα, όταν αναλαμβάνει δράσεις δυνάμει άλλων διατάξεων της συνθήκης, λαμβάνει υπόψη της τις πολιτιστικές πτυχές, αποβλέποντας ειδικότερα στο σεβασμό και στην προώθηση της πολυμορφίας των πολιτισμών της.

(2)

Η κινηματογραφία είναι μορφή τέχνης που εμπεριέχεται σε εύθραυστο μέσο και, επομένως, απαιτείται θετική δράση από τις δημόσιες αρχές για να εξασφαλιστεί η διατήρησή του. Τα κινηματογραφικά έργα είναι ουσιώδες στοιχείο της πολιτιστικής μας κληρονομιάς και, επομένως, είναι άξια πλήρους προστασίας.

(3)

Τα κινηματογραφικά έργα, εκτός από την πολιτιστική τους αξία, είναι και πηγή ιστορικών πληροφοριών για την ευρωπαϊκή κοινωνία. Συνιστούν εκτενή ιστορική μαρτυρία του πλούτου των πολιτισμικών ταυτοτήτων της Ευρώπης και της ποικιλομορφίας των λαών της. Οι κινηματογραφικές εικόνες αποτελούν καίριο στοιχείο για τη γνώση του παρελθόντος και το δημόσιο προβληματισμό σχετικά με τον πολιτισμό μας.

(4)

Η παρούσα σύσταση αποσκοπεί στην προαγωγή και βελτίωση της αξιοποίησης του βιομηχανικού και πολιτιστικού δυναμικού της ευρωπαϊκής κινηματογραφικής κληρονομιάς με την ενθάρρυνση πολιτικών καινοτομίας, έρευνας και τεχνολογικής ανάπτυξης στον τομέα της συντήρησης και αποκατάστασης κινηματογραφικών έργων. Οι δράσεις που συνιστώνται κατωτέρω έχουν ως στόχο να εξασφαλίσουν ότι οι αναγκαίες συνθήκες για την ανταγωνιστικότητα της κοινοτικής κινηματογραφικής βιομηχανίας υφίστανται και επιταχύνουν την ανάπτυξη της ανταγωνιστικότητάς της.

(5)

Η κινηματογραφική κληρονομιά αποτελεί σημαντική συνιστώσα της κινηματογραφικής βιομηχανίας και η ενθάρρυνση της συντήρησης, αποκατάστασης και αξιοποίησής της μπορεί να συμβάλει στη βελτίωση της ανταγωνιστικότητας της βιομηχανίας αυτής.

(6)

Η ανάπτυξη της ευρωπαϊκής κινηματογραφικής βιομηχανίας είναι ζωτικής σημασίας για την Ευρώπη λόγω του σημαντικού δυναμικού της για τους τομείς της πρόσβασης στον πολιτισμό, της οικονομικής ανάπτυξης και της δημιουργίας θέσεων απασχόλησης. Αυτό αφορά όχι μόνον την παραγωγή και την προβολή ταινιών, αλλά και τη συλλογή, την καταλογογράφηση, τη διατήρηση και την αποκατάσταση κινηματογραφικών έργων. Πρέπει να βελτιωθούν οι συνθήκες ανταγωνιστικότητας αυτών των δραστηριοτήτων του κλάδου που έχουν σχέση με την κινηματογραφική κληρονομιά, ιδίως όσον αφορά την καλύτερη χρήση των τεχνολογικών εξελίξεων, όπως η ψηφιοποίηση.

(7)

Η πλήρης αξιοποίηση των δυνατοτήτων αυτών απαιτεί την ύπαρξη επιτυχημένης και καινοτόμου κινηματογραφικής βιομηχανίας στην Κοινότητα. Αυτό μπορεί να διευκολυνθεί με τη βελτίωση των συνθηκών συντήρησης, αποκατάστασης και αξιοποίησης της κινηματογραφικής κληρονομιάς και με την άρση των εμποδίων στην ανάπτυξη και την πλήρη ανταγωνιστικότητα της βιομηχανίας, ειδικότερα με τη συλλογή, την καταλογογράφηση, τη διατήρηση και την αποκατάσταση της κινηματογραφικής κληρονομιάς και με το να καταστεί προσβάσιμη για εκπαιδευτικές, πολιτιστικές, ερευνητικές ή άλλες παρεμφερείς μη εμπορικές χρήσεις, χωρίς ποτέ να θίγονται τα δικαιώματα πνευματικής ιδιοκτησίας και τα συγγενικά δικαιώματα.

(8)

Η γενική ανταγωνιστικότητα της κινηματογραφικής βιομηχανίας θα βελτιωθεί μέσω της ανάπτυξης περιβάλλοντος ευνοϊκού για τη συνεργασία μεταξύ καθορισμένων φορέων, οι οποίοι μπορεί να είναι ευρωπαϊκά εθνικά ή περιφερειακά αρχεία, κινηματογραφικά ιδρύματα ή παρεμφερή ιδρύματα, για ζητήματα που αφορούν τη συντήρηση και προστασία της κινηματογραφικής κληρονομιάς.

(9)

Το ψήφισμα του Συμβουλίου, της 26ης Ιουνίου 2000, σχετικά με τη διατήρηση και την αξιοποίηση της ευρωπαϊκής κινηματογραφικής κληρονομιάς (4), κάλεσε τα κράτη μέλη να συνεργαστούν στην αποκατάσταση και τη συντήρηση της κινηματογραφικής κληρονομιάς, συμπεριλαμβανομένης της χρήσης των τεχνικών ψηφιοποίησης, να ανταλλάσσουν καλές πρακτικές στον τομέα αυτόν, να ενθαρρύνουν την προοδευτική δικτύωση των δεδομένων των ευρωπαϊκών αρχείων και να εξετάσουν τη δυνατότητα χρησιμοποίησης των συλλογών αυτών για παιδαγωγικούς σκοπούς.

(10)

Η ευρωπαϊκή σύμβαση για την προστασία της οπτικοακουστικής κληρονομιάς προβλέπει ότι κάθε συμβαλλόμενο μέρος οφείλει να επιβάλει, με νομοθετικά ή άλλα κατάλληλα μέσα, την υποχρέωση κατάθεσης του υλικού κινούμενης εικόνας που αποτελεί μέρος της οπτικοακουστικής του κληρονομιάς και που έχει παραχθεί ή συμπαραχθεί στο έδαφος του ενδιαφερόμενου συμβαλλόμενου μέρους.

(11)

Με την ανακοίνωση της Επιτροπής, της 26ης Σεπτεμβρίου 2001, σχετικά με ορισμένες νομικές πτυχές που αφορούν τα κινηματογραφικά και τα άλλα οπτικοακουστικά έργα (5), εξετάστηκε η νόμιμη κατάθεση των πνευματικών δικαιωμάτων για τα οπτικοακουστικά έργα σε εθνικό ή περιφερειακό επίπεδο ως ένας από τους πιθανούς τρόπους συντήρησης και διαφύλαξης της ευρωπαϊκής κληρονομιάς οπτικοακουστικών έργων και ορίστηκε διαδικασία απογραφής της κατάστασης όσον αφορά την κατάθεση κινηματογραφικών έργων στα κράτη μέλη.

(12)

Κατά το Συμβούλιο (Πολιτιστικά θέματα/Οπτικοακουστικός τομέας) της 5ης Νοεμβρίου 2001, ο πρόεδρος του Συμβουλίου σημείωσε ότι το περιεχόμενο της ανακοίνωσης της Επιτροπής είχε γίνει θετικά δεκτό από το Συμβούλιο.

(13)

Με το ψήφισμά του της 2ας Ιουλίου 2002 (6), το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο υπογράμμισε τη σημασία της διαφύλαξης της κινηματογραφικής κληρονομιάς και υποστήριξε τη θέση της Ευρωπαϊκής σύμβασης για την προστασία της οπτικοακουστικής κληρονομιάς, η οποία αποτελεί σημαντικό σημείο αναφοράς σε εποχή έντονων τεχνολογικών αλλαγών. Η σταδιακή μεταστροφή στις ψηφιακές τεχνολογίες θα παράσχει τη δυνατότητα για μεγαλύτερη ανταγωνιστικότητα της ευρωπαϊκής κινηματογραφικής βιομηχανίας και θα συμβάλει μακροπρόθεσμα στη μείωση του κόστους για την καταλογογράφηση, την κατάθεση, τη συντήρηση και την αποκατάσταση οπτικοακουστικών έργων. Ταυτόχρονα, θα δημιουργήσει νέες ευκαιρίες για καινοτομία στον τομέα της προστασίας της κινηματογραφικής κληρονομιάς.

(14)

Το ψήφισμα του Συμβουλίου, της 24ης Νοεμβρίου 2003, σχετικά με την κατάθεση των κινηματογραφικών έργων στην Ευρωπαϊκή Ένωση (7), κάλεσε τα κράτη μέλη να καταρτίσουν, εάν δεν διαθέτουν ήδη, αποτελεσματικό σύστημα κατάθεσης και διατήρησης των κινηματογραφικών έργων που αποτελούν μέρος της οπτικοακουστικής τους κληρονομιάς στα εθνικά τους αρχεία, ιδρύματα κινηματογράφου ή παρόμοια ιδρύματα.

(15)

Όλα τα κράτη μέλη έχουν ήδη συστήματα για τη συλλογή και τη διατήρηση κινηματογραφικών έργων που αποτελούν μέρος της οπτικοακουστικής κληρονομιάς τους. Τα τέσσερα πέμπτα των συστημάτων αυτών βασίζονται σε νομική ή συμβατική υποχρέωση κατάθεσης όλων των ταινιών ή τουλάχιστον των ταινιών που έχουν λάβει δημόσια χρηματοδότηση.

(16)

Ως «υλικό κινούμενης εικόνας» νοείται κάθε σύνολο κινούμενων εικόνων, εγγεγραμμένο με οποιοδήποτε τρόπο και σε οποιοδήποτε μέσο, συνοδευόμενο ή όχι από ήχο, που μπορεί να δίνει την εντύπωση της κίνησης.

(17)

Ως «κινηματογραφικό έργο» νοείται το υλικό κινούμενης εικόνας κάθε διάρκειας, ειδικότερα τα κινηματογραφικά έργα μυθοπλασίας, κινούμενων σχεδίων και τεκμηρίωσης, το οποίο προορίζεται να προβληθεί σε κινηματογράφους.

(18)

«Κινηματογραφικά έργα που αποτελούν μέρος της οπτικοακουστικής κληρονομιάς τους» είναι οι κινηματογραφικές παραγωγές, συμπεριλαμβανομένων των συμπαραγωγών με άλλα κράτη μέλη ή/και τρίτες χώρες, που χαρακτηρίζονται έτσι από κράτη μέλη ή από φορείς που καθορίζονται απ’ αυτά, με βάση αντικειμενικά, διαφανή και αμερόληπτα κριτήρια. Η οπτικοακουστική κληρονομιά των κρατών μελών συνολικά συνιστά την ευρωπαϊκή οπτικοακουστική κληρονομιά.

(19)

Η ευρωπαϊκή κινηματογραφική κληρονομιά πρέπει να αποτελεί αντικείμενο συστηματικής συλλογής, καταλογογράφησης, διατήρησης και αποκατάστασης προκειμένου να εξασφαλίζεται η μεταλαμπάδευσή της στις μελλοντικές γενιές, χωρίς ποτέ να θίγονται τα δικαιώματα πνευματικής ιδιοκτησίας και τα συγγενικά δικαιώματα.

(20)

Η ευρωπαϊκή κινηματογραφική κληρονομιά πρέπει να είναι προσιτή για εκπαιδευτικές, πολιτιστικές, ερευνητικές ή άλλες παρεμφερείς μη εμπορικές χρήσεις, χωρίς ποτέ να θίγονται τα δικαιώματα πνευματικής ιδιοκτησίας και τα συγγενικά δικαιώματα.

(21)

Η μεταβίβαση της κατοχής κινηματογραφικών έργων σε φορείς αρχειοθέτησης δεν συνεπάγεται τη μεταβίβαση των σχετικών δικαιωμάτων πνευματικής ιδιοκτησίας και συγγενικών δικαιωμάτων σε αυτούς τους φορείς.

(22)

Το άρθρο 5 παράγραφος 2 στοιχείο γ) της οδηγίας 2001/29/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 22ας Μαΐου 2001, για την εναρμόνιση ορισμένων πτυχών του δικαιώματος του δημιουργού και συγγενικών δικαιωμάτων στην κοινωνία της πληροφορίας (8), ορίζει ότι τα κράτη μέλη μπορούν να προβλέπουν εξαίρεση ή περιορισμό όσον αφορά ειδικές πράξεις αναπαραγωγής που πραγματοποιούνται από προσιτές στο κοινό βιβλιοθήκες ή από αρχεία που δεν αποσκοπούν, άμεσα ή έμμεσα, σε κανένα οικονομικό ή εμπορικό όφελος,

1.

Να εξετάσει το ενδεχόμενο να καταστήσει υποχρεωτική για τους δικαιούχους χρηματοδότησης από την ΕΕ την κατάθεση αντιγράφου κάθε ευρωπαϊκής ταινίας που έχει χρηματοδοτηθεί από την ΕΕ, σε ένα τουλάχιστον εθνικό αρχείο.

2.

Να υποστηρίξει τη συνεργασία αρμοδίων φορέων.

3.

Να εξετάσει το ενδεχόμενο χρηματοδότησης ερευνητικών σχεδίων στους τομείς της μακροχρόνιας διατήρησης και αποκατάστασης ταινιών.

4.

Να προωθήσει την ευρωπαϊκή τυποποίηση της καταλογογράφησης ταινιών με σκοπό τη βελτίωση της διαλειτουργικότητας των βάσεων δεδομένων, μέσω και της συγχρηματοδότησης προγραμμάτων τυποποίησης και της ανταλλαγής βελτίστων πρακτικών, με παράλληλο σεβασμό της γλωσσικής πολυμορφίας.

5.

Να διευκολύνει τη διαπραγμάτευση πρότυπης σύμβασης σε ευρωπαϊκό επίπεδο μεταξύ αρμοδίων φορέων και κατόχων δικαιωμάτων, η οποία θα διέπει τους όρους υπό τους οποίους οι αρμόδιοι φορείς μπορούν να καθιστούν προσιτά στο κοινό τα κατατιθέμενα κινηματογραφικά έργα.

6.

Να παρακολουθήσει και να εκτιμήσει το βαθμό κατά τον οποίο παράγουν αποτελέσματα τα μέτρα που απαριθμούνται στην παρούσα σύσταση, και να κρίνει εάν είναι αναγκαία περαιτέρω δράση.

1.

Να ενθαρρύνουν περαιτέρω αξιοποίηση των βιομηχανικών και πολιτιστικών δυνατοτήτων της ευρωπαϊκής κινηματογραφικής κληρονομιάς μέσω μέτρων συστηματικής συντήρησης και αποκατάστασης με την ενθάρρυνση πολιτικών καινοτομίας, έρευνας και τεχνολογικής ανάπτυξης στον τομέα της συντήρησης και της αποκατάστασης κινηματογραφικών έργων.

2.

Να λάβουν έως τις 16 Νοεμβρίου 2007 τα νομοθετικά, διοικητικά ή άλλα κατάλληλα μέτρα για να εξασφαλίσουν ότι τα κινηματογραφικά έργα που αποτελούν μέρος της οπτικοακουστικής κληρονομιάς τους αποτελούν αντικείμενο συστηματικής συλλογής, καταλογογράφησης, διατήρησης, αποκατάστασης και πρόσβασης για παιδαγωγικές, πολιτιστικές, ερευνητικές ή άλλες παρεμφερείς μη εμπορικές χρήσεις, χωρίς ποτέ να θίγονται τα δικαιώματα πνευματικής ιδιοκτησίας και τα συγγενικά δικαιώματα.

3.

Να ορίσουν τους αρμόδιους φορείς που θα εκτελούν με ανεξαρτησία και επαγγελματισμό τα καθήκοντα δημοσίου συμφέροντος που περιγράφονται στο σημείο 2, εξασφαλίζοντας ότι τους παρέχονται οι βέλτιστοι διαθέσιμοι οικονομικοί και τεχνικοί πόροι.

4.

Να παροτρύνουν τους αρμόδιους φορείς να προσδιορίσουν, κατόπιν συμφωνίας ή στο πλαίσιο σύμβασης με τους κατόχους δικαιωμάτων, τους όρους για τη διάθεση των κατατιθέμενων κινηματογραφικών έργων στο κοινό.

5.

Να εξετάσουν, ιδίως με στόχο την προώθηση της κινηματογραφικής κληρονομιάς, την ίδρυση ή στήριξη εθνικών κινηματογραφικών ακαδημιών ή παρόμοιων φορέων.

6.

Να εγκρίνουν όλα τα κατάλληλα μέτρα για την αύξηση της χρήσης ψηφιακών και νέων τεχνολογιών στη συλλογή, στην καταλογογράφηση, στη διατήρηση και στην αποκατάσταση κινηματογραφικών έργων.

7.

Να προβούν στη συστηματική συλλογή των κινηματογραφικών έργων που αποτελούν μέρος της οπτικοακουστικής κληρονομιάς τους θεσπίζοντας υποχρεωτική, από το νόμο ή συμβατικώς, κατάθεση ενός τουλάχιστον αντιτύπου υψηλής ποιότητας των κινηματογραφικών αυτών έργων σε αρμόδιους φορείς. Κατά τον καθορισμό των προϋποθέσεων για κατάθεση, τα κράτη μέλη θα πρέπει να εξασφαλίσουν ότι:

8.

Να θεσπίσουν τα κατάλληλα μέτρα (τα οποία ενδεχομένως θα οδηγήσουν στη δημιουργία κώδικα αρχειοθέτησης της κινηματογραφικής παραγωγής) για την προώθηση της καταλογογράφησης και της ευρετηρίασης των κατατιθέμενων κινηματογραφικών έργων, και να ενθαρρύνουν τη δημιουργία βάσεων δεδομένων με πληροφορίες για τις ταινίες, χρησιμοποιώντας ευρωπαϊκά και διεθνή πρότυπα.

9.

Να προωθήσουν την ευρωπαϊκή τυποποίηση και διαλειτουργικότητα των βάσεων δεδομένων φιλμογραφίας και τη διαθεσιμότητά τους στο κοινό, π.χ. μέσω του διαδικτύου, ιδίως μέσω της ενεργού συμμετοχής των αρμοδίων φορέων.

10.

Να διερευνήσουν τη δυνατότητα δημιουργίας δικτύου βάσεων δεδομένων που θα καλύπτει την ευρωπαϊκή οπτικοακουστική κληρονομιά, από κοινού με συναφείς οργανισμούς, ιδίως το Συμβούλιο της Ευρώπης (Eurimages και Ευρωπαϊκό Οπτικοακουστικό Παρατηρητήριο).

11.

Να καλέσουν τους φορείς αρχειοθέτησης να αξιοποιήσουν τα αποθέματα, οργανώνοντάς τα σε συλλογές στο επίπεδο της ΕΕ, για παράδειγμα κατά θέμα, δημιουργό και περίοδο.

12.

Να θεσπίσουν νομοθεσία ή να χρησιμοποιήσουν άλλες μεθόδους, σύμφωνα με την εθνική τους πρακτική, προκειμένου να εξασφαλίσουν τη διατήρηση των κατατιθέμενων κινηματογραφικών έργων. Στα μέτρα διατήρησης θα πρέπει να περιληφθούν ειδικότερα:

13.

Να θεσπίσουν όλα τα κατάλληλα μέτρα που θα επιτρέπουν, στο πλαίσιο της νομοθεσίας τους, την αναπαραγωγή των κατατιθέμενων κινηματογραφικών έργων για τους σκοπούς της αποκατάστασης, παρέχοντας παράλληλα τη δυνατότητα στους κατόχους δικαιωμάτων να επωφεληθούν από το βελτιωμένο βιομηχανικό δυναμικό των έργων τους που προκύπτουν από την εν λόγω αποκατάσταση, βάσει συμφωνίας μεταξύ όλων των ενδιαφερομένων μερών.

14.

Να ενθαρρύνουν σχέδια για την αποκατάσταση παλαιών ταινιών ή ταινιών μεγάλης πολιτιστικής ή ιστορικής αξίας.

15.

Να θεσπίσουν όλα τα απαραίτητα νομοθετικά ή διοικητικά μέτρα που θα επιτρέπουν στους αρμόδιους φορείς να καθιστούν τα κατατιθέμενα κινηματογραφικά έργα προσιτά για παιδαγωγικές, πολιτιστικές, ερευνητικές ή άλλες παρεμφερείς μη εμπορικές χρήσεις, χωρίς ποτέ να θίγονται τα δικαιώματα πνευματικής ιδιοκτησίας και τα συγγενικά δικαιώματα.

16.

Να λάβουν τα κατάλληλα μέτρα που θα εξασφαλίζουν την πρόσβαση των ατόμων με ειδικές ανάγκες στα κατατιθέμενα κινηματογραφικά έργα χωρίς ποτέ να θίγονται τα δικαιώματα πνευματικής ιδιοκτησίας και τα συγγενικά δικαιώματα.

17.

Να προωθήσουν την επαγγελματική κατάρτιση σε όλους τους τομείς που άπτονται της κινηματογραφικής κληρονομιάς ώστε να ενθαρρυνθεί η περαιτέρω αξιοποίηση των βιομηχανικών δυνατοτήτων της κινηματογραφικής κληρονομιάς.

18.

Να προωθήσουν τη χρήση της κινηματογραφικής κληρονομιάς ως μέσου για την ενίσχυση της ευρωπαϊκής διάστασης στην εκπαίδευση και για την προώθηση της πολιτιστικής πολυμορφίας.

19.

Να ενθαρρύνουν και να ευνοήσουν την οπτική εκπαίδευση, τις κινηματογραφικές σπουδές και την οπτικοακουστική παιδεία σε όλα τα επίπεδα της εκπαίδευσης, στα προγράμματα επαγγελματικής κατάρτισης καθώς και στα ευρωπαϊκά προγράμματα.

20.

Να προωθήσουν τη στενή συνεργασία μεταξύ παραγωγών, διανομέων, ραδιοτηλεοπτικών φορέων και κινηματογραφικών ιδρυμάτων για εκπαιδευτικούς σκοπούς, σεβόμενοι παράλληλα τα δικαιώματα πνευματικής ιδιοκτησίας και τα συγγενικά δικαιώματα.

21.

Να εξετάσουν την εφαρμογή συστήματος εθελουσίας ή υποχρεωτικής κατάθεσης για τα εξής:

22.

Να ενθαρρύνουν και να υποστηρίξουν τους αρμόδιους φορείς για την ανταλλαγή πληροφοριών και τον συντονισμό των δραστηριοτήτων τους σε εθνικό και ευρωπαϊκό επίπεδο, με στόχο, για παράδειγμα:

23.

Να ενημερώνουν την Επιτροπή ανά διετία σχετικά με τα μέτρα που λαμβάνονται για την εφαρμογή της παρούσας σύστασης.