26.1.2013   

EL

Επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης

L 26/30

(1)

Σύμφωνα με το άρθρο 3 παράγραφος 10 της εκτελεστικής απόφασης 2011/344/ΕΕ (2) του Συμβουλίου, η Επιτροπή, από κοινού με το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο (ΔΝΤ) και σε συνεργασία με την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα (ΕΚΤ), προέβη στην έκτη επισκόπηση της προόδου των πορτογαλικών αρχών κατά την υλοποίηση των συμφωνηθέντων μέτρων καθώς και της αποτελεσματικότητας και του οικονομικού και κοινωνικού αντικτύπου τους.

(2)

Μετά από ισχυρή υποχώρηση της τάξης του 3 % το 2012 σε πραγματικούς όρους, η οικονομική δραστηριότητα αναμένεται να ανακάμψει σταδιακά με έναρξη το δεύτερο εξάμηνο του 2013, οπότε οι τριμηνιαίοι ρυθμοί οικονομικής μεγέθυνσης θα επιστρέψουν σε θετικά πρόσημα. Όσον αφορά το μέλλον, η οικονομική ανάκαμψη αναμένεται να επιταχυνθεί το 2014, παρά τους μακροοικονομικούς κινδύνους όπως τα πιθανά προβλήματα από την εσωτερική κατανάλωση και μια μεγαλύτερη από την αναμενόμενη επιδείνωση του οικονομικού κλίματος σε ορισμένα κράτη μέλη της ευρωζώνης, που θα είχε παρενέργειες στην Πορτογαλία.

(3)

Ο στόχος του 5 % του ΑΕΠ για το έλλειμμα του προϋπολογισμού το 2012 εξακολουθεί να ισχύει, αν και υφίστανται ορισμένοι κίνδυνοι. Ενώ η εκτέλεση του προϋπολογισμού από πλευράς δαπανών παραμένει υπό έλεγχο, τα έσοδα μέχρι τον Οκτώβριο εξακολουθούν να υπολείπονται των ήδη αναθεωρημένων προς τα κάτω στόχων. Έχουν τεθεί σε εφαρμογή πρόσθετα μέτρα εξοικονόμησης πόρων ύψους περίπου 0,3 % του ΑΕΠ ώστε να επιτευχθεί ο στόχος του ελλείμματος, αλλά υπάρχουν ορισμένες αβεβαιότητες όσον αφορά την τελική τους απόδοση. Τέλος, οι στατιστικές αρχές εξακολουθούν να εξετάζουν κατά πόσον η πώληση της παραχώρησης διαχείρισης αερολιμένων (ANA), που εκτιμάται σε 0,7 % του ΑΕΠ, μπορεί να θεωρηθεί παρέμβαση μείωσης του ελλείμματος.

(4)

Ο νόμος για τον προϋπολογισμό του 2013, ο οποίος ψηφίσθηκε στις 27 Νοεμβρίου 2012, περιλαμβάνει επιλεκτικά μέτρα που αντιστοιχούν σε πάνω από 3 % του ΑΕΠ για να επιτευχθεί ο στόχος του 4,5 % του ΑΕΠ για το έλλειμμα το 2013. Στην πλευρά των δαπανών, ο προϋπολογισμός προβλέπει αξιόλογη μείωση του μισθολογικού κόστους στον δημόσιο τομέα με τη μείωση της απασχόλησης σε συνδυασμό με μείωση των πληρωμών για υπερωρίες και λοιπές αποζημιώσεις. Θα καταστούν δραστικότερες οι προσπάθειες εξορθολογισμού στον τομέα της υγείας, των δημόσιων επιχειρήσεων (ΔΕΚΟ) και των συμπράξεων δημόσιου και ιδιωτικού τομέα (ΣΔΙΤ), ενώ θα εξομαλυνθούν περαιτέρω οι κοινωνικές δαπάνες. Από πλευράς εσόδων, ο προϋπολογισμός 2013 προβλέπει μια συνολική μεταρρύθμιση της φορολογίας εισοδήματος φυσικών προσώπων με την οποία θα μειωθεί ο αριθμός των κλιμακίων και θα αυξηθεί ο μέσος φορολογικός συντελεστής σύμφωνα με τα ευρωπαϊκά πρότυπα, με παράλληλη διατήρηση της κλιμάκωσης και περικοπή των φοροαπαλλαγών. Επιπλέον, επιβάλλεται επιβάρυνση ύψους 3,5 % στο τμήμα του φορολογητέου εισοδήματος πέραν του ελάχιστου μισθού και επιβάρυνση αλληλεγγύης ύψους 2,5 % στα εισοδήματα άνω των 80 000 ευρώ και 5 % στα εισοδήματα άνω των 250 000 ευρώ. Τα έσοδα από τη φορολογία εταιρειών αυξάνονται, μεταξύ άλλων, περιορίζοντας τη δυνατότητα έκπτωσης των δαπανών για τόκους, μειώνοντας το κατώφλιο επιβολής του ανώτατου συντελεστή στα κέρδη και αλλάζοντας τη μεθοδολογία για ειδική προπληρωμή σε εταιρείες που υπάγονται σε φορολογία ομίλου. Ο προϋπολογισμός 2013 περιλαμβάνει επίσης αλλαγές στην έμμεση φορολογία, ιδίως αύξηση των ειδικών φόρων κατανάλωσης για τον καπνό, τα οινοπνευματώδη και το φυσικό αέριο, τη διεύρυνση της βάσης φορολόγησης περιουσίας μετά την επανεκτίμηση της αξίας των ακινήτων και τη δημιουργία φόρου επί των χρηματοπιστωτικών συναλλαγών. Επιπλέον, θα αυξηθούν οι εισφορές κοινωνικής ασφάλισης καθώς θα βαρύνουν επίσης τις συμπληρωματικές αμοιβές των δημοσίων υπαλλήλων και τα επιδόματα ανεργίας.

(5)

Λαμβάνοντας υπόψη τα μέτρα του προϋπολογισμού 2013, οι αυξήσεις εσόδων θα συμβάλουν κατά 80 % στη δημοσιονομική προσαρμογή το 2013, ενώ το υπόλοιπο 20 % θα προέλθει από μειώσεις δαπανών (αφού συνεκτιμηθεί η επενέργεια της αποκατάστασης του 13ου μισθού στον δημόσιο τομέα και των 1,1 μηνιαίων συντάξεων, ως επακόλουθο της απόφασης του Συνταγματικού Δικαστηρίου). Εν όψει των κινδύνων που συνδέονται με την έντονα εξαρτώμενη από το σκέλος των εσόδων προσαρμογή αυτή, οι πορτογαλικές αρχές ετοιμάζουν μέτρα αντιμετώπισης απροόπτων ύψους 0,5 % του ΑΕΠ, τα οποία θα ενεργοποιηθούν εάν επαληθευθούν οι κίνδυνοι. Τα μέτρα θα συνίστανται κυρίως σε εξοικονομήσεις δαπανών, ιδίως περαιτέρω μειώσεις των δαπανών μισθοδοσίας, και θα εξειδικευθούν περαιτέρω στις αρχές του 2013 εγκαίρως για την έβδομη επανεξέταση.

(6)

Η διαδικασία δημοσιονομικής προσαρμογής υποστηρίζεται από φάσμα διαρθρωτικών μέτρων για την ενίσχυση του ελέγχου των δημόσιων δαπανών και τη βελτίωση της είσπραξης εσόδων. Ειδικότερα, προβλέπεται συνολική μεταρρύθμιση του δημοσιονομικού πλαισίου ώστε να ευθυγραμμιστεί με τις βέλτιστες πρακτικές δημοσιονομικών διαδικασιών και διαχείρισης. Το νέο σύστημα ελέγχου ανάληψης υποχρεώσεων έχει αρχίσει να αποδίδει καρπούς, αλλά χρειάζεται να παρακολουθείται στενά η εφαρμογή προκειμένου να διασφαλιστεί ότι οι αναλήψεις υποχρεώσεων αντιστοιχούν στη χρηματοδότηση. Θα συνεχιστούν οι μεταρρυθμίσεις στη δημόσια διοίκηση, οι οποίες έχουν ήδη αποφέρει σημαντική εξοικονόμηση. Πλησιάζει η ολοκλήρωση βασικών μεταρρυθμίσεων για την αναδιάρθρωση της φορολογικής διοίκησης και οι αρχές βελτιώνουν την παρακολούθηση και ενδυναμώνουν τη συμμόρφωση των εσόδων. Έχει ξεκινήσει η επαναδιαπραγμάτευση των ΣΔΙΤ και για το 2013 και μετά προβλέπεται σημαντική εξοικονόμηση. Αναμένεται ότι οι κρατικές επιχειρήσεις θα επιτύχουν επιχειρησιακή ισορροπία κατά μέσο όρο περί τα τέλη του έτους 2012. Οι μεταρρυθμίσεις στον τομέα της υγειονομικής περίθαλψης αποδίδουν σημαντικές εξοικονομήσεις και συνεχίζεται σε γενικές γραμμές η υλοποίηση στον άξονα των στόχων.

(7)

Εγκαινιάστηκε διεξοδική επανεξέταση δαπανών με σκοπό να ενισχυθούν η απόδοση και ισοτιμία των δημόσιων υπηρεσιών, ενώ θα επιτευχθεί εξοικονόμηση δαπανών ύψους περίπου 4 δισεκατ. ευρώ ή 2,5 % του ΑΕΠ. Η εργασία έχει ως στόχο να μειωθούν οι αλληλεπικαλύψεις ανά τα λειτουργήματα και τις οντότητες του δημόσιου τομέα και να ανακατανεμηθούν οι πόροι προς τομείς δαπανών που ευνοούν την οικονομική μεγέθυνση. Μέχρι τον Φεβρουάριο 2013 αναμένεται να εξειδικευθούν η ταυτοποίηση, η ποσοτικοποίηση και το χρονοδιάγραμμα εφαρμογής των μέτρων. Το πρόγραμμα σταθερότητας 2013 θα παράσχει περαιτέρω πληροφορίες σχετικά με το μεσοπρόθεσμο σχέδιο δημοσιονομικής εξυγίανσης.

(8)

Με βάση τις τρέχουσες προβλέψεις της Επιτροπής για τη μεγέθυνση του ονομαστικού ΑΕΠ (– 1,0 % το 2011, – 2,7 % το 2012, 0,3 % το 2013 και 2 % το 2014) και τους δημοσιονομικούς στόχους 5 % του ΑΕΠ το 2012, 4,5 % το 2013 και 2,5 % το 2014, αναμένεται ότι ο δείκτης χρέους προς ΑΕΠ θα εξελιχθεί ως εξής: 108,1 % το 2011, 120 % το 2012, 122,2 % το 2013 και 122,3 % το 2014. Ο δείκτης χρέους προς ΑΕΠ θα σταθεροποιηθεί από το 2012 και μετά, θα ακολουθήσει δε πτωτική τροχιά μετά το 2014, με την παραδοχή ότι θα υπάρξει περαιτέρω πρόοδος στη μείωση του ελλείμματος. Η δυναμική του χρέους επηρεάζεται από αρκετές εκτός προϋπολογισμού πράξεις, μεταξύ των οποίων σημαντικές κτήσεις χρηματοοικονομικών περιουσιακών στοιχείων, κυρίως για πιθανή ανακεφαλαιοποίηση τραπεζών και χρηματοδότηση κρατικών επιχειρήσεων, και από διαφορές μεταξύ δεδουλευμένων και καταβαλλόμενων πληρωμών τόκων.

(9)

Έχει σχεδόν ολοκληρωθεί η επιχειρούμενη αύξηση κεφαλαίου ύψους 8,2 δισεκατ. ευρώ και θα επιτρέψει στις συμμετέχουσες τράπεζες να καλύψουν τα υποχρεωτικά κεφαλαιακά αποθέματα ασφαλείας της Ευρωπαϊκής Αρχής Τραπεζών, καθώς και τον προγραμματικό στόχο για 10 % κεφάλαιο κοινών μετοχών της κατηγορίας 1 στα τέλη του έτους 2012. Πιθανότατα να έχει επιτευχθεί το 2014 ο ενδεικτικός στόχος του δείκτη χορηγήσεων προς καταθέσεις 120 %, όπου στο παρόν στάδιο ορισμένες τράπεζες ευρίσκονται ήδη κάτω από το όριο αυτό. Εντείνονται οι προσπάθειες να διαφοροποιηθούν οι πηγές χρηματοδότησης των επιχειρήσεων. Οριστικοποιούνται οι νομικές πράξεις για την εξυγίανση των τραπεζών, συμπεριλαμβανομένων των σχεδίων αποκατάστασης, ενδιάμεσων τραπεζών και ταμείου εξυγίανσης.

(10)

Σημειώθηκε περαιτέρω πρόοδος στην υλοποίηση διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων προς ενίσχυση της οικονομικής μεγέθυνσης και της ανταγωνιστικότητας. Πέραν της ενδυνάμωσης των ενεργητικών πολιτικών για την αγορά εργασίας, οι αρχές δεσμεύονται να μειώσουν τις αποζημιώσεις καταγγελίας σύμβασης για την προώθηση της ευελιξίας στην αγορά εργασίας και για τη δημιουργία θέσεων εργασίας. Προχωρεί συνολικά όπως είχε προγραμματιστεί η εφαρμογή των σχεδίων δράσης για τη δευτεροβάθμια εκπαίδευση και επαγγελματική κατάρτιση.

(11)

Προχωρεί με ικανοποιητικό ρυθμό η μεταφορά της οδηγίας 2006/123/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 12ης Δεκεμβρίου 2006, σχετικά με τις υπηρεσίες στην εσωτερική αγορά (3), με στόχο τη μείωση των εμποδίων για την είσοδο στην αγορά και την προώθηση του ανταγωνισμού και της οικονομικής δραστηριότητας, διευκολύνοντας την πρόσβαση νεοεισερχομένων στην αγορά κατά τα διάφορα οικονομικά καθεστώτα. Επίσης απλουστεύονται οι διαδικασίες αδειοδότησης και άλλες διοικητικές επιβαρύνσεις σε διάφορους οικονομικούς τομείς όπως το περιβάλλον και ο χωροταξικός σχεδιασμός, η γεωργία και αγροτική ανάπτυξη, η βιομηχανία ή η γεωλογία. Καταρτίζεται νόμος πλαίσιο για να καθοριστούν οι βασικές αρχές που διέπουν τη λειτουργία των σημαντικότερων εθνικών ρυθμιστικών αρχών, συμπεριλαμβανομένης της κληροδότησής τους με ισχυρή ανεξαρτησία και αυτονομία.

(12)

Εξακολουθούν να προχωρούν οι μεταρρυθμίσεις του δικαστικού συστήματος κατά το συμφωνημένο χρονοδιάγραμμα. Επιτεύχθηκε περαιτέρω πρόοδος όσον αφορά τη μείωση των καθυστερούμενων υποθέσεων και ευρύτερες μεταρρυθμίσεις, όπως η γεωγραφική αναδιοργάνωση των περιοχών δικαιοδοσίας των δικαστηρίων και η μεταρρύθμιση του κώδικα πολιτικής δικονομίας.

(13)

Έκαστο μέτρο που απαιτείται με την παρούσα απόφαση είναι καθοριστικής σημασίας για την αποκατάσταση της υγιούς οικονομικής και δημοσιονομικής κατάστασης της Πορτογαλίας και για την αποκατάσταση της ικανότητας της χώρας να χρηματοδοτείται από τις αγορές.

(14)

Ως εκ των ανωτέρω, η εκτελεστική απόφαση 2011/344/ΕΕ θα πρέπει να τροποποιηθεί,

1)

Η παράγραφος 7 αντικαθίσταται από το ακόλουθο κείμενο:

«7.   Η Πορτογαλία θεσπίζει τα ακόλουθα μέτρα κατά τη διάρκεια του 2013, σύμφωνα με τους όρους του μνημονίου συνεννόησης:

2)

Η παράγραφος 9 αντικαθίσταται από το ακόλουθο κείμενο:

«9.   Για την αποκατάσταση της εμπιστοσύνης στον χρηματοπιστωτικό τομέα, η Πορτογαλία προβαίνει σε επαρκή ανακεφαλαιοποίηση του τραπεζικού της τομέα και εξασφαλίζει διαδικασία εύτακτης απομόχλευσης. Εν προκειμένω, η Πορτογαλία εφαρμόζει τη στρατηγική για τον πορτογαλικό τραπεζικό τομέα η οποία συμφωνήθηκε με την Επιτροπή, την ΕΚΤ και το ΔΝΤ, με σκοπό τη διατήρηση της χρηματοπιστωτικής σταθερότητας. Συγκεκριμένα, η Πορτογαλία: