Δημοσίευση αίτησης καταχώρισης ονομασίας σύμφωνα με το άρθρο 50 παράγραφος 2 στοιχείο α) του κανονισμού (ΕΕ) αριθ. 1151/2012 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου για τα συστήματα ποιότητας των γεωργικών προϊόντων και τροφίμων

(2022/C 286/14)

Η παρούσα δημοσίευση παρέχει το δικαίωμα ένστασης κατά της αίτησης σύμφωνα με το άρθρο 51 του κανονισμού (ΕΕ) αριθ. 1151/2012 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου (1) εντός τριών μηνών από την ημερομηνία της παρούσας δημοσίευσης.

ΕΝΙΑΙΟ ΕΓΓΡΑΦΟ

«Lumblija»

Αριθ. ΕΕ: PGI-HR-02809 – 28.10.2020

ΠΟΠ ( ) ΠΓΕ (X)

1.   Ονομασία/-ες [ΠΟΠ ή ΠΓΕ]

«Lumblija»

2.   Κράτος μέλος ή τρίτη χώρα

Κροατία

3.   Περιγραφή του γεωργικού προϊόντος ή τροφίμου

3.1.   Τύπος προϊόντος

Κλάση 2.3. Προϊόντα αρτοποιίας, ζαχαροπλαστικής, ζαχαρώδη παρασκευάσματα ή προϊόντα μπισκοτοποιίας

3.2.   Περιγραφή του προϊόντος που φέρει την προβλεπόμενη στο σημείο 1 ονομασία

Το «Lumblija» είναι ένα γλυκό ψωμί στρογγυλού σχήματος που παρασκευάζεται με το ψήσιμο μιας διογκωμένης ζύμης. Εξωτερικά, το ψωμί έχει σκούρο καφέ χρώμα, είναι επικαλυμμένο με varenik [σιρόπι από γλεύκος σταφυλιών] ή μπράντι και πασπαλισμένο με ζάχαρη. Έχει αρωματική οσμή χάρη στα μπαχαρικά που προστίθενται στη ζύμη —κανέλα, γαρύφαλλο, μοσχοκάρυδο, κορίανδρος και γλυκάνισο. Έχει χαρακτηριστική και γεμάτη γεύση ξηρών καρπών και φρούτων, η οποία προέρχεται από τις πρώτες ύλες που χρησιμοποιούνται για την παρασκευή του —αμύγδαλα, καρύδια, σταφίδες, varenik και εσπεριδοειδή φρούτα—, και αρμονικό άρωμα μπαχαρικών.

Εσωτερικά, έχει συμπαγής αλλά μαλακή υφή, με μικρά κομμάτια σταφίδων, αμυγδάλων και καρυδιών που φαίνονται στην εγκάρσια τομή, και, εξωτερικά, έχει σφικτή υφή.

Ένα «Lumblija» ζυγίζει μεταξύ 350 και 600 g.

3.3.   Ζωοτροφές (μόνο για προϊόντα ζωικής προέλευσης) και πρώτες ύλες (μόνο για μεταποιημένα προϊόντα)

Οι ακόλουθες πρώτες ύλες χρησιμοποιούνται για την παρασκευή της ζύμης του «Lumblija»: αλεύρι μαλακού σίτου, ζάχαρη, ελαιόλαδο, λαρδί ή βούτυρο, varenik, αμύγδαλα, καρύδια, σταφίδες, γαρύφαλλο σε σκόνη, κανέλα, μοσχοκάρυδο, κορίανδρος, γλυκάνισο, ξύσμα λεμονιού και πορτοκαλιού, ζάχαρη αρωματισμένη με βανίλια, μπράντι [αρωματισμένο με τριαντάφυλλο ή βότανα (travarica)], μαγιά αρτοποιίας (νωπή ή ξηρά), γάλα, νερό και αλάτι. Κατά την παρασκευή της ζύμης μπορεί να προστεθεί χαρούπι σε σκόνη.

3.4.   Ειδικά στάδια της παραγωγής τα οποία πρέπει να εκτελούνται εντός της οριοθετημένης γεωγραφικής περιοχής

Η παρασκευή της ζύμης και το ψήσιμο του «Lumblija» είναι στάδια παραγωγής, τα οποία πρέπει να εκτελούνται εντός της γεωγραφικής περιοχής που ορίζεται στο σημείο 4.

3.5.   Ειδικοί κανόνες για τον τεμαχισμό, το τρίψιμο, τη συσκευασία κ.λπ. του προϊόντος στο οποίο αναφέρεται η καταχωρισμένη ονομασία

Το «Lumblija» πωλείται ακέραιο, μη τεμαχισμένο.

Η συσκευασία πρέπει να εκτελείται εντός της γεωγραφικής περιοχής που ορίζεται στο σημείο 4, ώστε να διατηρούνται τα ιδιαίτερα οργανοληπτικά χαρακτηριστικά και η ποιότητα του προϊόντος που ενδέχεται να αλλοιωθούν κατά τη μεταφορά. Για να διατηρηθεί η νωπότητα του προϊόντος, και στο πλαίσιο της προετοιμασίας για την περαιτέρω μεταφορά, το «Lumblija» τοποθετείται σε χάρτινη η πλαστική συσκευασία (σελοφάν). Για την προστασία από ζημιές οφειλόμενες σε μηχανές, μπορεί να τοποθετηθεί μέσα σε κατάλληλο κουτί.

3.6.   Ειδικοί κανόνες για την επισήμανση του προϊόντος στο οποίο αναφέρεται η καταχωρισμένη ονομασία

Κατά τη διάθεση του προϊόντος στην αγορά, η ονομασία του προϊόντος «Lumblija» πρέπει να είναι περισσότερο εμφανής από οποιαδήποτε άλλη ένδειξη όσον αφορά το μέγεθος και τον τύπο της γραμματοσειράς.

4.   Συνοπτική οριοθέτηση της γεωγραφικής περιοχής

Η περιοχή παραγωγής του «Lumblija», από την παρασκευή της ζύμης έως το ψήσιμο, καλύπτει ολόκληρο το νησί Korčula, το οποίο περιλαμβάνει τους κτηματολογικούς δήμους Vela Luka, Blato, Smokvica, Čara, Račišće, Pupnat, Žrnovo, Korčula και Lumbarda.

5.   Δεσμός με τη γεωγραφική περιοχή

Η αιτιώδης σχέση που συνδέει το «Lumblija» με την οριοθετημένη γεωγραφική περιοχή βασίζεται στη φήμη του προϊόντος και στη μέθοδο παρασκευής, για την οποία χρησιμοποιείται μια παραδοσιακή συνταγή που διατηρείται μέχρι σήμερα.

Χάρη στις ασυνήθιστα μεγάλες —για τα δεδομένα της Δαλματίας— γόνιμες εκτάσεις, η γεωργία κατέστη πυλώνας της οικονομίας και κύρια πηγή πλούτου της κοινότητας Korčula κατά τον Μεσαίωνα. Εκτός από την αμπελοκαλλιέργεια και την ελαιοκαλλιέργεια για την παραγωγή σταφυλιών, varenik και ελαιόλαδου, οι κάτοικοι της περιοχής ασχολούνταν επίσης με την καλλιέργεια οπωροφόρων δέντρων (συκιών, αμυγδαλιών, καρυδιών και εσπεριδοειδών) και την παραγωγή σπόρων για την παρασκευή αλεύρων. Όλα αυτά τα προϊόντα αποτελούσαν τα βασικά συστατικά του γλυκού ψωμιού «Lumblija» που παρασκευάζεται στο νησί Korčula. Σημαντικό συστατικό για την παραγωγή του «Lumblija» είναι ένα προϊόν που προέρχεται από τη μακραίωνη παράδοση της αμπελοκαλλιέργειας, το varenik —συμπυκνωμένος χυμός σταφυλιού που αποτελούσε σημαντική γλυκαντική ουσία πριν από την εμφάνιση της λευκής βιομηχανικής ζάχαρης. Μέχρι την έλευση της βιομηχανικής παραγωγής σταφίδων (με τη χρήση μηχανών ξήρανσης), για την παρασκευή του «Lumblija» χρησιμοποιούνταν επίσης σταφίδες οι οποίες παράγονταν σε νοικοκυριά που είχαν διάφορες ποικιλίες σταφυλιών χωρίς σπόρους στους αμπελώνες τους.

Το παραδοσιακό γλυκό ψωμί «Lumblija» παρασκευάζεται αποκλειστικά στο νησί Korčula, ιδίως στις πόλεις Vela Luka, Blato και Smokvica, αλλά πιο πρόσφατα και σε άλλες περιοχές του νησιού, την παραμονή της Ημέρας των Αγίων Πάντων. Η αργία αυτή εορτάστηκε για πρώτη φορά τον 4ο αιώνα, την εποχή της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας. Στο νησί Korčula διατηρείται ένας από τους τρόπους εορτασμού της Ημέρας των Αγίων Πάντων: το έθιμο της ανταλλαγής δώρων που είναι γνωστό ως kol(e)inde. Στο παρελθόν, οι νοικοκυρές προετοίμαζαν ένα ειδικό δώρο που αποτελούνταν από το γλυκό ψωμί «Lumblija», φθινοπωρινά φρούτα και ξηρούς καρπούς, όπως αποξηραμένα σύκα, αμύγδαλα, εσπεριδοειδή φρούτα και σταφύλια. Τα παιδιά πρόσφεραν το δώρο αυτό στους νονούς και στις νονές τους, καθώς και στα μέλη της ευρύτερης οικογένειάς τους. Στον δήμο Blato του νησιού Korčula υπάρχει μια ενοριακή εκκλησία Αγίων Πάντων από τον 14ο αιώνα, οπότε η μακραίωνη παράδοση και το έθιμο της παρασκευής του «Lumblija» για την Ημέρα των Αγίων Πάντων διατηρείται μέχρι σήμερα. Η παραδοσιακή συνταγή και μέθοδος παρασκευής του «Lumblija» επιβιώνουν επίσης μέχρι σήμερα.

Από αμνημονεύτων χρόνων, οι νοικοκυρές του νησιού Korčula παρασκεύαζαν το γλυκό ψωμί «Lumblija» σύμφωνα με μια παραδοσιακή συνταγή. Ωστόσο, δεν επαρκούσε μόνο η συνταγή για την παρασκευή του προϊόντος. Ήταν επίσης σημαντικό οι νοικοκυρές να διαθέτουν τεχνογνωσία και πείρα, και να γνωρίζουν τον τρόπο με τον οποίο μπορούσαν να πετύχουν την ιδανική αναλογία των απαραίτητων συστατικών. Ομοίως, δεδομένου ότι την εποχή εκείνη έψηναν το προϊόν σε ξυλόφουρνο, ήταν σημαντικό να γνωρίζουν τον τρόπο με τον οποίο μπορούσαν να πετύχουν την κατάλληλη θερμοκρασία για το ψήσιμο. Επίσης, έπρεπε να διαθέτουν τεχνογνωσία και πείρα για το ανακάτεμα της ζύμης με το χέρι και για την εκτίμηση του χρόνου που απαιτούνταν για τη διόγκωση της ζύμης και το ψήσιμο. Το ψήσιμο αποτελεί σημαντικό μέρος της διαδικασίας παρασκευής του «Lumblija»· το ψωμί πρέπει να είναι καλά ψημένο, αφράτο, και όχι ξερό. Η παραδοσιακή συνταγή που χρησιμοποιούσαν οι γυναίκες του νησιού Korčula για την παρασκευή του «Lumblija» πέρασε από γενιά σε γενιά και διατηρείται μέχρι σήμερα, με δύο παγιωμένες μεθόδους παρασκευής, ανάλογα με την περιοχή του νησιού.

Το «Lumblija» παρασκευάζεται με τον παραδοσιακό τρόπο, σύμφωνα με μια παραδοσιακή συνταγή που πέρασε από στόμα σε στόμα μεταξύ των γενεών στο νησί Korčula.

Υπάρχουν δύο παγιωμένοι, παραδοσιακοί τρόποι παρασκευής και ψησίματος του «Lumblija». Στην πρώτη περίπτωση, η ζύμη με τα συστατικά παρασκευάζεται με 1 kg αλευριού και, στη δεύτερη περίπτωση, με 3 kg αλευριού. Κατά το ανακάτεμα και τη μορφοποίηση της ζύμης σύμφωνα με την πρώτη παραδοσιακή μέθοδο (με τη χρήση 1 kg αλευριού), προστίθεται αμέσως στη ζύμη ως συστατικό ολόκληρη η ποσότητα της μαγιάς και, στη συνέχεια, η ζύμη αφήνεται να διπλασιαστεί σε μέγεθος. Σύμφωνα με τη δεύτερη παραδοσιακή μέθοδο (με τη χρήση 3 kg αλευριού), προστίθεται αρχικά ένα μέρος της μαγιάς και, σε μεταγενέστερο στάδιο, προστίθεται η υπόλοιπη μαγιά, αφού έχει ήδη διπλασιαστεί σε μέγεθος η ζύμη. Επιπλέον, σύμφωνα με την πρώτη παραδοσιακή μέθοδο, δεν χρησιμοποιείται χαρούπι σε σκόνη ως συστατικό. Αντίθετα, σύμφωνα με τη δεύτερη μέθοδο παρασκευής, το χαρούπι περιλαμβάνεται στα συστατικά. Τέλος, σύμφωνα με την πρώτη παραδοσιακή μέθοδο, προστίθενται κατευθείαν στη ζύμη ως συστατικό οι σπόροι γλυκάνισου, ενώ, σύμφωνα με τη δεύτερη παραδοσιακή μέθοδο, οι σπόροι γλυκάνισου διαλύονται πρώτα σε χλιαρό νερό.

Το «Lumblija» είναι ένα μοναδικό προϊόν όχι μόνο επειδή περιέχει μεγάλη ποικιλία συστατικών, αλλά και επειδή πολλά από τα συστατικά που προστίθενται στη ζύμη, και η ίδια η ζύμη, απαιτούν εκτενή προετοιμασία. Για τον λόγο αυτόν, η διαδικασία παρασκευής του «Lumblija» διαφοροποιείται από τα συνήθη στάδια παρασκευής παρόμοιων προϊόντων. Η ποικιλία, ο πλούτος και η αφθονία των συστατικών, καθώς και το βάρος όλων αυτών των συστατικών καθ’ όλη τη διαδικασία παρασκευής (π.χ. των μουλιασμένων σταφίδων σε varenik, της καθορισμένης ποσότητας λιπαρής ουσίας, ιδίως ελαιόλαδου, της καθορισμένης ποσότητας ξηρών καρπών, της καθορισμένης ποσότητας ζάχαρης, του varenik που έχει συγκεκριμένη δομή και πυκνότητα) έχουν ως αποτέλεσμα η ζύμη να μη φουσκώνει εύκολα και γρήγορα. Λόγω του βάρους των προστιθέμενων συστατικών, η διόγκωση της ζύμης πραγματοποιείται σε διάφορα στάδια, και η διαδικασία διαρκεί πολύ περισσότερο σε σύγκριση με παρόμοια προϊόντα (συνιστάται η ζύμη να αφήνεται για να φουσκώσει από το βράδυ έως το πρωί). Συνεπώς, η διαδικασία παρασκευής του «Lumblija» είναι χρονοβόρα, αλλά χάρη στη διαδικασία αυτή αποκτά το τελικό προϊόν τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά του: συμπαγής αλλά μαλακή υφή, με πολλούς ξηρούς καρπούς και σταφίδες στην εγκάρσια τομή, χαρακτηριστική γεύση ξηρών καρπών και φρούτων, πλούσιο και γεμάτο άρωμα χάρη στον προσεκτικό συνδυασμό και στις σωστές αναλογίες των προστιθέμενων μπαχαρικών. Το «Lumblija» είναι ένα προϊόν που αποδεικνύει τον οικονομικό πλούτο και την ποικιλία ποιοτικών πρώτων υλών του νησιού Korčula, και διακρίνεται για τη συνταγή και τα πολλά συστατικά του. Τα συστατικά αυτά προσδίδουν στο «Lumblija» χαρακτηριστική γεύση και άρωμα ξηρών καρπών και φρούτων, ενώ η συμπαγής εσωτερική υφή του προϊόντος επιτυγχάνεται χάρη στην τεχνογνωσία που απαιτείται για την παρασκευή του.

Πολλοί κάτοικοι του νησιού έχουν δημοσιεύσει διάφορες παραλλαγές της παραδοσιακής συνταγής και της μεθόδου παραγωγής του «Lumblija» σε βιβλία μαγειρικής (F. Mandić, Luškajića i pića, 2009, σ. 244-245· Kaštropil-Culić, 1995, Blatska trpeza, σ. 134). Ο άρρηκτος δεσμός μεταξύ της παρασκευής του «Lumblija» και των παραδόσεων του νησιού Korčula αποδεικνύεται επίσης στο δημοσίευμα «Zapisi Danijela Kneževića» του 2012 και σε ένα βιβλίο του Frank Mirošević του 2016 με τίτλο «Povjerenje ili zaborav», στο οποίο ο συγγραφέας περιγράφει πόσο δύσκολη είναι η παρασκευή του «Lumblija» (F. Mirošević Dubaj, 2016, Povjerenje ili zaborav, σ. 11).

Η πρώτη γραπτή απόδειξη της ονομασίας «Lumblija» εμφανίζεται στο δημοσίευμα «Slovinac» του 1881, σε άρθρο με τίτλο «Nekoliko riječi u čakavštini», στο οποίο ο συγγραφέας S. Castrapelli περιγράφει το «Lumblija» ως «ένα γλυκό ψωμί από αλεύρι, varenik, ζαφορά και κανέλα, το οποίο παρασκευάζεται για την Ημέρα των Αγίων Πάντων» (S. Castrapelli, 9 Slovinac αριθ. 20, 1881, Nekoliko riječi u čakavštini, σ. 418–419).

Με την πάροδο των ετών, η διατήρηση της παράδοσης παρασκευής του «Lumblija» εξηγείται και από ένα άλλο γεγονός. Πολλοί μετανάστες που αναγκάζονταν να εγκαταλείψουν το νησί έφερναν μαζί τους το προϊόν στα μεγάλα ταξίδια τους με πλοίο, στα οποία το «Lumblija» δεν αποτελούσε απλώς καθημερινή τροφή, αλλά και σύνδεση με την πατρίδα, καθώς διατηρούσε τη φρέσκια γεύση και το άρωμά του για πολύ καιρό αφού είχε βγει από τον φούρνο των νοικοκυρών του νησιού. Το έργο «4 νησιά/4 περιοχές/4 συνταγές» δημιουργήθηκε σε σχέση με το μεταναστευτικό κύμα του 20ού αιώνα. Το έργο συνδέει και παρουσιάζει τέσσερις παραδοσιακές συνταγές από τέσσερις περιοχές, στις οποίες υπήρχε μετανάστευση μεγάλης κλίμακας εκείνη την περίοδο. Το νησί Korčula συμμετείχε στο έργο με το προϊόν «Lumblija», όπως αναφέρθηκε στην τηλεοπτική εκπομπή «Priče iz Hrvatske» της HRT (κροατική ραδιοτηλεόραση) τον Οκτώβριο του 2018.

Στο νησί Korčula πραγματοποιούνται διάφορες εκδηλώσεις που καταδεικνύουν σαφώς τη φήμη του «Lumblija» και προάγουν την παράδοση και τα έθιμα που συνδέονται με την παρασκευή αυτού του παραδοσιακού γλυκού ψωμιού (π.χ. οι πρώτες τοπικές γιορτές «Kućna zabava» που διοργανώνονταν από τον σύλλογο ιπποτών Kumpanija στον δήμο Blato). Στο καταστατικό αυτού του συλλόγου, που ιδρύθηκε το 1927, αναφέρεται η «αποστολή του συλλόγου για την προώθηση και την παρασκευή του Lumblija». Ο σύλλογος διοργανώνει τακτικά «τοπικές γιορτές», δηλαδή βραδινές εκδηλώσεις για την προβολή του φαγητού («spiza») και των επιδορπίων του δήμου Blato με τη συμμετοχή επισκεπτών που φέρνουν μαζί τους τυπικά φαγητά της περιοχής. Οι εκδηλώσεις αυτές πραγματοποιούνται παραδοσιακά την πρώτη Παρασκευή του Φεβρουαρίου. Σύμφωνα με στοιχεία από προηγούμενες εκδηλώσεις, οι επισκέπτες συχνά έφερναν μαζί τους το προϊόν «Lumblija» (αρχείο του συλλόγου Kumpanjija, 1956, 1972, 1974, 1985). Η παράδοση παρασκευής του «Lumblija» διατηρείται μέχρι σήμερα στα νοικοκυριά του νησιού. Επίσης, στο νησί Korčula, ιδίως στο δυτικό τμήμα, διοργανώνονται διαγωνισμοί για την παρασκευή του «Lumblija», καθώς και εκδηλώσεις γευσιγνωσίας και παρουσιάσεις σχετικά με την παραδοσιακή γαστρονομία της περιοχής. Επιπλέον, διοργανώνονται εργαστήρια για την παρασκευή του «Lumblija» σε παιδικούς σταθμούς, σχολεία πρωτοβάθμιας και δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης, οίκους ευγηρίας και σε διάφορους συλλόγους του νησιού. Εδώ και 25 έτη, την τελευταία Κυριακή του Οκτωβρίου, διοργανώνεται μια εκδήλωση γευσιγνωσίας στην πλατεία Plokata του δήμου Blato. Στην εκδήλωση αυτή, ευλογείται το γλυκό ψωμί «Lumblija» που παρασκευάζεται από μαθητές λυκείου του Blato, υπό την καθοδήγηση των καθηγητών και των γονέων τους, και οι επισκέπτες μπορούν να το δοκιμάσουν.

Η φήμη του «Lumblija» καταδεικνύεται επίσης από διάφορες εκδηλώσεις που πραγματοποιούνται εκτός του νησιού Korčula. Για παράδειγμα, στο φεστιβάλ «Good Food» που διοργανώθηκε από τον οργανισμό τουρισμού της πόλης του Ντουμπρόβνικ το 2016, παρουσιάστηκε το «Lumblija» σε πολλούς Κροάτες και αλλοδαπούς επισκέπτες.

Επίσης, το 2016, στο πλαίσιο της διεθνούς εκδήλωσης «Noćnjak» που πραγματοποιήθηκε στον δήμο Bol του νησιού Brač, με τη συμμετοχή ελαιοπαραγωγών, απονεμήθηκε το βραβείο καλύτερου προϊόντος τροφίμου στο «Lumblija».

Σε διάφορες εκδηλώσεις και ειδικές παρουσιάσεις, γαστρονομικές εκθέσεις και συνέδρια μέσων ενημέρωσης, το «Lumblija» παρουσιάζεται επίσης συχνά σε εκπροσώπους κροατικών και ξένων μέσων ενημέρωσης.

Σε διάφορους ιστότοπους αφιερωμένους στη γαστρονομία γίνεται συχνά αναφορά στο «Lumblija» και στην ειδική μέθοδο παραγωγής του, ενώ επίσης επισημαίνεται ο άρρηκτος δεσμός με το νησί Korčula (Vilicom kroz Hrvatsku, «Lumblija: Imamo recept za mirisan kolač s otoka Korčule koji se sprema za blagdan Svih Svetih», 29.10.2021· Dobra hrana, «Korčulanska lumblija recept star 200 godina: Kolač vezan uz ljubavnu priču Korčulanke i francuskog vojnika!», 20.10.2018).

Το ιδιαίτερο αυτό έδεσμα του νησιού προσφέρεται σε επισκέπτες ως δώρο ή ως παραδοσιακό γαστρονομικό κέρασμα από το νησί Korčula σε διάφορες δημόσιες εκδηλώσεις καθ’ όλη τη διάρκεια του έτους.

Παραπομπή στη δημοσίευση των προδιαγραφών

https://poljoprivreda.gov.hr/UserDocsImages/dokumenti/hrana/proizvodi_u_postupku_zastite-zoi-zozp-zts/Lumblija_specifikacija_proizvoda10032022.pdf

---

(1)  ΕΕ L 343 της 14.12.2012, σ. 1.