Back to EUR-Lex homepage

EUR-Lex Access to European Union law

Back to EUR-Lex homepage

This document is an excerpt from the EUR-Lex website

Use quotation marks to search for an "exact phrase". Append an asterisk (*) to a search term to find variations of it (transp*, 32019R*). Use a question mark (?) instead of a single character in your search term to find variations of it (ca?e finds case, cane, care).
Search tips
Need more search options? Use the Advanced search
You are here

Document 52018IE4791

Γνωμοδότηση της Ευρωπαϊκής Οικονομικής και Κοινωνικής Επιτροπής με θέμα «Κατεργασία του αμιάντου στα έργα ενεργειακής ανακαίνισης»(γνωμοδότηση πρωτοβουλίας)

EESC 2018/04791

ΕΕ C 240 της 16.7.2019, p. 15–19 (BG, ES, CS, DA, DE, ET, EL, EN, FR, HR, IT, LV, LT, HU, MT, NL, PL, PT, RO, SK, SL, FI, SV)

16.7.2019   

EL

Επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης

C 240/15

Γνωμοδότηση της Ευρωπαϊκής Οικονομικής και Κοινωνικής Επιτροπής με θέμα «Κατεργασία του αμιάντου στα έργα ενεργειακής ανακαίνισης»

(γνωμοδότηση πρωτοβουλίας)

(2019/C 240/04)

Εισηγητής: ο κ. Aurel Laurențiu PLOSCEANU

Συνεισηγητής: ο κ. Enrico GIBELLIERI

Απόφαση της ολομέλειας

12.7.2018

Κανονιστική βάση

Άρθρο 32 παράγραφος 2 του εσωτερικού κανονισμού

Γνωμοδότηση πρωτοβουλίας

Αρμόδιο όργανο

Συμβουλευτική Επιτροπή Βιομηχανικών Μεταλλαγών (CCMI)

Υιοθετήθηκε από την CCMI

26.3.2019

Υιοθετήθηκε από την ολομέλεια

15.5.2019

Σύνοδος ολομέλειας αριθ.

543

Αποτέλεσμα της ψηφοφορίας

(υπέρ/κατά/αποχές)

199/4/1

1.   Συμπεράσματα και συστάσεις

1.1.

 Η ΕΟΚΕ εκφράζει την ικανοποίησή της για τη φιλόδοξη αναθεώρηση της οδηγίας για την ενεργειακή απόδοση των κτιρίων (EPBD), αλλά αναγνωρίζει επίσης τον σοβαρό κίνδυνο που αντιπροσωπεύει ο αμίαντος, πρώτη αιτία επαγγελματικού καρκίνου στην Ευρώπη σήμερα. Προκειμένου να επιτευχθούν οι φιλόδοξοι στόχοι της ανακαίνισης του συνόλου των ευρωπαϊκών κτιρίων για τη δημιουργία υγιεινών και ενεργειακά αποδοτικών κατοικιών και χώρων εργασίας, η ΕΟΚΕ κρίνει απαραίτητο να δημιουργηθούν συνέργειες με την απομάκρυνση επιβλαβών ουσιών κατά την ενεργειακή ανακαίνιση, ώστε να μην αφεθεί το βάρος αυτό στην επόμενη γενιά.

1.2.

 Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή πρέπει να δώσει συνέχεια στο ψήφισμα του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου σχετικά με τις απειλές για την υγεία στον χώρο εργασίας λόγω αμιάντου και προοπτικές πλήρους εξάλειψης του υπάρχοντος αμιάντου (2012/2065 (INI)) και στη γνωμοδότηση πρωτοβουλίας της ΕΟΚΕ με θέμα «Η απαλλαγή της ΕΕ από τον αμίαντο», καθώς και στην παρακολούθηση των προτάσεών τους.

1.3.

 Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή πρέπει να επιδιώξει συνεργασία με τη Διεθνή Οργάνωση Εργασίας (ΔΟΕ) και την Παγκόσμια Οργάνωση Υγείας (ΠΟΥ) χρησιμοποιώντας προηγούμενα προγράμματά τους. Ο Ευρωπαϊκός Οργανισμός για την Ασφάλεια και την Υγεία στην Εργασία και η Ευρωπαϊκή Επιτροπή θα πρέπει να υποστηρίξουν από κοινού την εν λόγω δράση στην ΕΕ.

1.4.

 Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή θα πρέπει να προωθήσει ενεργά την προσέγγιση του κύκλου ζωής για τον σχεδιασμό των κτιρίων και τα δομικά υλικά με σκοπό την ανακυκλωσιμότητα και τη χρήση στο τέλος του κύκλου ζωής, αλλά και με βάση τον στόχο της ΕΕ για την ανάπτυξη της κυκλικής οικονομίας.

1.5.

 Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή θα πρέπει να καταστήσει την απομάκρυνση των επιβλαβών ουσιών προτεραιότητα κατά την ανάπτυξη συμπληρωματικών εργαλείων, όπως το ψηφιακό ημερολόγιο οικοδομών και το διαβατήριο ανακαίνισης κτιρίων, προκειμένου να ενημερωθούν οι καταναλωτές σχετικά με τις δυνατότητες ανακαίνισης των κτιρίων και να υποστηριχθεί η εφαρμογή προσαρμοσμένων σχεδίων ανακαίνισης βάσει ελέγχων από επαγγελματίες. Η προσπάθεια αυτή θα μπορούσε να περιλαμβάνει πρόσθετα δωρεάν εργαλεία σε επίπεδο ΕΕ για την καταχώριση επιβλαβών ουσιών στα κτίρια, που θα είναι προσβάσιμα στο κοινό με σκοπό την προστασία των καταναλωτών.

1.6.

 Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή και τα κράτη μέλη θα επανεξετάσουν τη μεταφορά της οδηγίας σχετικά με την έκθεση στον αμίαντο κατά τη διάρκεια της εργασίας (οδηγία 2009/148/ΕΚ) από την άποψη των διαφόρων ομάδων κινδύνου, ώστε να βελτιωθεί η προστασία όλων των εργαζομένων που απειλούνται με έκθεση στον αμίαντο. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή και τα κράτη μέλη θα πρέπει να συνεργαστούν για τη βελτίωση της αποτελεσματικής χρήσης των πόρων των διαρθρωτικών και επενδυτικών ταμείων της ΕΕ με σκοπό την καταπολέμηση του αμιάντου.

1.7.

 Η ενεργειακή ανακαίνιση ευρίσκεται στο σταυροδρόμι πολλαπλών τομέων του ευρωπαϊκού δικαίου. Η νομοθεσία της ΕΕ και των κρατών μελών θα πρέπει να αξιολογηθεί ώστε να διασφαλίζεται η συνεκτικότητα της πολιτικής όσον αφορά την αντιμετώπιση επιβλαβών ουσιών. Αυτό περιλαμβάνει τη θέσπιση νομοθεσίας για τα απόβλητα και την εξασφάλιση επαρκούς αριθμού χώρων υγειονομικής ταφής για την επεξεργασία αποβλήτων αμιάντου.

1.8.

 Τα κράτη μέλη θα πρέπει να καταρτίσουν μητρώα και να καταστήσουν τις επιβλαβείς ουσίες βασική συνιστώσα οποιωνδήποτε υφιστάμενων διαβατηρίων ανακαίνισης κτιρίων ή κατά την ανάπτυξη νέων.

1.9.

 Είναι ζωτικής σημασίας τα κράτη μέλη να σχεδιάζουν τις μακροπρόθεσμες στρατηγικές ανακαίνισής τους έχοντας υπόψη τους εγγενείς κινδύνους του αμιάντου και άλλων επιβλαβών ουσιών.

1.10.

 Τα κράτη μέλη πρέπει να διασφαλίσουν ότι τα κριτήρια για την οικονομική στήριξη της ενεργειακής ανακαίνισης, όπως οι φορολογικές εκπτώσεις ή οι επιδοτήσεις, καθορίζονται ρητά κατά τρόπο που να επιτρέπει στους ιδιοκτήτες ακινήτων να απομακρύνουν εντελώς τις επιβλαβείς ουσίες κατά τη διάρκεια της ενεργειακής ανακαίνισης.

1.11.

 Τα κράτη μέλη πρέπει να υποστηρίξουν τους κοινωνικούς εταίρους για την προσαρμογή της εκπαίδευσης, των επαγγελματικών προσόντων και των επαγγελματικών προφίλ στις μελλοντικές ανάγκες. Αυτό θα πρέπει να γίνει με στόχο την αύξηση της ελκυστικότητας του τομέα για τους νέους εργαζόμενους και τις γυναίκες.

1.12.

 Κρίνεται σκόπιμο να αναγνωριστεί και να υποστηριχθεί πλήρως ο ιδιαίτερος ρόλος και η ευθύνη των κοινωνικών εταίρων στην καταπολέμηση των κινδύνων και στην προστασία των εργαζομένων. Στην όλη προσπάθεια θα πρέπει να συμμετέχει επίσης ένα ευρύ φάσμα οργανωμένων ομάδων της κοινωνίας των πολιτών, δεδομένου ότι ο αμίαντος επηρεάζει την επαγγελματική ζωή, την υγεία, την προστασία των καταναλωτών και το περιβάλλον. Κάτι τέτοιο ισχύει ιδιαίτερα όσον αφορά την αναγνώριση και την αποζημίωση θυμάτων ασθενειών που σχετίζονται με τον αμίαντο.

1.13.

 Τα κράτη μέλη μπορούν να συμβάλουν στην αξιολόγηση και την προώθηση ορθών πρακτικών και νέων τεχνολογιών για την προστασία της υγείας και της ασφάλειας των εργαζομένων και των ενοίκων των κτιρίων.

1.14.

 Με δεδομένη τη μεγάλη σημασία του θέματος, η ΕΟΚΕ θα παρουσιάσει την παρούσα γνωμοδότηση σε Συνέδριο που θα διοργανωθεί από κοινού με το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, την Επιτροπή των Περιφερειών και την Ευρωπαϊκή Επιτροπή.

2.   Γενικές παρατηρήσεις

2.1.

 Η αναθεωρημένη οδηγία EPBD θα έχει σημαντικό αντίκτυπο στις οικονομικές δραστηριότητες στον κατασκευαστικό τομέα, αυξάνοντας το μέσο ποσοστό ετήσιας ανακαίνισης. Μία από τις σημαντικότερες αλλαγές στην αναθεωρημένη EPBD είναι το επίπεδο φιλοδοξίας, καθώς το μέσο ετήσιο ποσοστό ανακαίνισης θα πρέπει να αυξηθεί από 1 % σε 3 %. Αυτό θα έχει θετικό αντίκτυπο στην απασχόληση και θα παράσχει τη δυνατότητα προώθησης νέων και πρόσθετων δεξιοτήτων και προσόντων, προκειμένου να διασφαλιστεί η βιώσιμη ποιοτική απασχόληση και η ανταγωνιστικότητα του οικοδομικού τομέα.

2.2.

 Οι υπεύθυνοι για τη χάραξη πολιτικής και οι ενδιαφερόμενοι πρέπει να γνωρίζουν τον πιθανό κίνδυνο για την υγεία που συνεπάγεται η ανακαίνιση των ευρωπαϊκών κτιρίων, ιδίως λόγω έκθεσης σε βλαβερές ουσίες όπως ο αμίαντος. Οι ιδιοκτήτες ακινήτων, οι ένοικοι και οι εργαζόμενοι σε εσωτερικούς χώρους κινδυνεύουν επίσης. Η αναθεωρημένη EPBD δίνει έμφαση στα θέματα υγείας, ειδικότερα δε η αιτιολογική σκέψη 14 της τροποποιητικής οδηγίας (ΕΕ) 2018/844 προβλέπει ότι «τα κράτη μέλη θα πρέπει να υποστηρίζουν τις αναβαθμίσεις της ενεργειακής απόδοσης υφιστάμενων κτιρίων που συμβάλλουν στη δημιουργία υγιεινού περιβάλλοντος εσωτερικών χώρων, μεταξύ άλλων με την αφαίρεση του αμιάντου και άλλων επιβλαβών ουσιών, την αποφυγή της παράνομης αφαίρεσης επιβλαβών ουσιών και τη διευκόλυνση της συμμόρφωσης προς τις υπάρχουσες νομοθετικές πράξεις όπως οι οδηγίες 2009/148/ΕΚ (1) και (ΕΕ) 2016/2284 (2) του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου».

2.3.

 Πράγματι, πολλά κτίρια που χρειάζονται βελτίωση των ενεργειακών τους επιδόσεων είναι προγενέστερα της απαγόρευσης του αμιάντου. Σύμφωνα με εκτιμήσεις, σήμερα το 35 % περίπου των κτιρίων της ΕΕ είναι άνω των 50 ετών και σχεδόν το 75 % του κτιριακού δυναμικού είναι ενεργειακά μη αποδοτικό, κάτι που σημαίνει ότι το μεγαλύτερο μέρος του υφιστάμενου κτιριακού δυναμικού στην Ευρώπη είναι επιλέξιμο για ανακαίνιση πριν από το 2050. Κατά συνέπεια, θα πρέπει να αφαιρεθούν με ασφάλεια μεγάλες ποσότητες αμιάντου.

2.4.

 Σύμφωνα με την παράγραφο 2 του άρθρου 2α της αναθεωρημένης EPBD, τα κράτη μέλη οφείλουν, στις μακροπρόθεσμες στρατηγικές ανακαίνισης, να καταρτίσουν οδικό χάρτη με σχέδιο δράσης για τον τρόπο με τον οποίο θα μετατραπούν τα κτίριά τους έως το 2050. Δεδομένου του υψηλού ποσοστού κτιρίων στην Ευρώπη που περιέχουν αμίαντο, τα κράτη μέλη θα πρέπει να διαμορφώσουν εθνικά σχέδια ανακαίνισης στο πλαίσιο των μακροπρόθεσμων στρατηγικών τους με στόχο την ελαχιστοποίηση του κινδύνου για την υγεία των εργαζομένων, των ενοίκων και του κοινού εν γένει.

2.5.

 Η ενεργειακή ανακαίνιση των υφιστάμενων κτιρίων απαιτεί ειδικές γνώσεις και δεξιότητες εκ μέρους των εργαζομένων. Αυτές οι ανάγκες έχουν σκιαγραφηθεί στο πρόγραμμα επαγγελματικής κατάρτισης για κατασκευές χαμηλής ενεργειακής κατανάλωσης (VET4LEC) των Ευρωπαίων κοινωνικών εταίρων του κλάδου των κατασκευών. Έχει μεγάλη σημασία όλοι οι επαγγελματίες που ασχολούνται συστηματικά ή περιστασιακά με τον αμίαντο να διαθέτουν τα κατάλληλα προσόντα.

2.6.

 Ο αμίαντος εξακολουθεί να αποτελεί την υπ’ αριθμόν ένα πηγή επαγγελματικού καρκίνου στην ΕΕ. Σύμφωνα με τη Διεθνή Επιτροπή για την Υγεία στην Εργασία (ICOH), ο αμίαντος αφαιρεί περίπου 88 000 ζωές στην Ευρώπη ετησίως, αντιπροσωπεύοντας το 55-85 % των καρκίνων του πνεύμονα στην εργασία. Τα ποσοστά θνησιμότητας θα συνεχίσουν να αυξάνονται μέχρι τα τέλη της δεκαετίας του 2020 και τη δεκαετία του 2030. Ακόμη και η εργασία επί του δεσμευμένου αμιάντου μπορεί να προκαλέσει απελευθέρωση σημαντικής ποσότητας επιβλαβών ινών αμιάντου.

2.7.

 Η δομή διακυβέρνησης της EPBD σε εθνικό επίπεδο πρέπει να ανταποκρίνεται στις σημερινές και μελλοντικές προκλήσεις. Η παράγραφος 5 του άρθρου 2α της οδηγίας EPBD ορίζει ότι, για να υποστηριχθεί η ανάπτυξη της μακροπρόθεσμης στρατηγικής ανακαίνισης, κάθε κράτος μέλος προβαίνει σε δημόσια διαβούλευση. Τα κράτη μέλη καθορίζουν τους τρόπους διαβούλευσης αποφεύγοντας τους αποκλεισμούς, ενώ παράλληλα εμπλέκουν τους αρμόδιους δημόσιους και ιδιωτικούς φορείς με πιο αποτελεσματικό τρόπο, επιδιώκοντας ευρείες διαβουλεύσεις και πραγματική συμμετοχή.

3.   Παρατηρήσεις σχετικά με τα ευρωπαϊκά θεσμικά όργανα

3.1.

 Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο ενέκρινε ψήφισμα σχετικά με τις απειλές για την υγεία στον χώρο εργασίας λόγω αμιάντου και προοπτικές πλήρους εξάλειψης του υπάρχοντος αμιάντου [2012/2065(INI)], στο οποίο, μεταξύ άλλων, καλούσε την Επιτροπή να αναπτύξει μια ολιστική προσέγγιση για την ενεργειακή ανακαίνιση και την απομάκρυνση του αμιάντου. Παρόμοιες συστάσεις περιλαμβάνει και η γνωμοδότηση πρωτοβουλίας της ΕΟΚΕ με θέμα «Η απαλλαγή της ΕΕ από τον αμίαντο». Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή έχει λάβει ορισμένα μέτρα για να δώσει συνέχεια στις προτάσεις, αλλά θα πρέπει να κάνει περισσότερα για να επιταχύνει τις προσπάθειές της.

3.2.

 Λόγω της χρήσης προϊόντων που περιέχουν αμίαντο σχεδόν σε κάθε τμήμα των υφιστάμενων κτιρίων που οικοδομήθηκαν πριν την απαγόρευση του αμιάντου, κάθε είδους δραστηριότητα ανακαίνισης εμπεριέχει τον πιθανό κίνδυνο απελευθέρωσης ινών αμιάντου. Πρέπει να ελεγχθεί η πιθανή έκθεση για τους εργαζόμενους, η δε Ευρωπαϊκή Επιτροπή πρέπει να ξεκινήσει αξιολόγηση της υφιστάμενης οριακής τιμής των ευρωπαϊκών εργασιακών χώρων για τις ίνες αμιάντου ύψους 100 000 ινών/m3 (παραπομπή στην οδηγία), προκειμένου να προσδιοριστεί εάν εγγυάται επαρκή ασφάλεια των εργαζομένων. Η ICOH συνιστά τη μείωση των οριακών τιμών σε 1 000 ίνες/m3.

3.3.

 Τα τρέχοντα μοντέλα για την καταχώριση του αμιάντου και άλλων επιβλαβών ουσιών στα κράτη μέλη δεν είναι κατά κανόνα κατάλληλα για τον σκοπό αυτό. Αν και πολλά κράτη μέλη ή περιφέρειες διαθέτουν μητρώα επιβλαβών ουσιών, αυτά είναι συχνά ελλιπή, μη διαθέσιμα στο κοινό και τα περισσότερα δεν είναι ενημερωμένα. Σε ορισμένα κράτη μέλη δεν υπάρχουν καν. Η Πολωνία συνιστά μια αξιοσημείωτη εξαίρεση: η χώρα διαθέτει ένα φιλόδοξο πρόγραμμα για τον περιορισμό του αμιάντου, το οποίο απολαμβάνει δημόσιας στήριξης και διευκολύνεται από την ύπαρξη δημόσιου μητρώου για τον αμίαντο.

3.4.

 Ένα σύγχρονο μητρώο για τις επιβλαβείς ουσίες στα κτίρια θα πρέπει να έχει τα ακόλουθα χαρακτηριστικά: συγκεκριμένες ανά κτίριο ενδείξεις όσον αφορά τη θέση και τις ποσότητες επιβλαβών ουσιών, διάγνωση των πιθανοτήτων απειλής και χρονοδιάγραμμα απομάκρυνσης, κεντρική συλλογή δεδομένων από τις δημόσιες αρχές για στατιστικούς σκοπούς και πληροφορίες για τον σχεδιασμό των στρατηγικών απομάκρυνσης και τα οικονομικά κίνητρα, καθώς και δημόσια πρόσβαση στις σχετικές πληροφορίες όσον αφορά την ασφάλεια και την υγεία για τις δημόσιες αρχές, τους ενοίκους, τους εργολάβους και τους εργαζομένους.

3.5.

 Οι διαδικασίες αναγνώρισης και αποζημίωσης για τα θύματα της έκθεσης σε αμίαντο πρέπει να βελτιωθούν και να διευκολυνθεί η πρόσβαση στις απαραίτητες πληροφορίες ώστε να δοθεί στα θύματα η δυνατότητα να εκφράσουν την άποψή τους, παράλληλα με νομική, οικονομική και προσωπική υποστήριξη. Οι ενώσεις θυμάτων του αμιάντου θα πρέπει να υποστηριχθούν. Αυτό θα μειώσει το φορτίο που επωμίζονται ατομικά στο πλαίσιο των εν λόγω διαδικασιών αναγνώρισης, που έρχεται να προστεθεί στην προσωπική τους επιβάρυνση από τη νόσο.

3.6.

 Στο πλαίσιο της δομής διακυβέρνησης της EPBD, θα πρέπει να καθοριστούν ακριβείς στόχοι με βάση τον εντοπισμό των κυριότερων θεμάτων και την αξιολόγηση της προόδου. Θα πρέπει να αναπτυχθούν ευρωπαϊκά μέσα για τη στήριξη της εφαρμογής των εθνικών μακροπρόθεσμων στρατηγικών ανακαίνισης υπό μορφή κατευθυντήριων γραμμών και δεικτών, συγκριτικής αξιολόγησης, ανταλλαγής βέλτιστων πρακτικών και αξιολόγησης από ομοτίμους.

4.   Παρατηρήσεις σχετικά με την εφαρμογή της EPBD σε εθνικό επίπεδο

4.1.

 Η αναθεωρημένη EPBD υποχρεώνει τα κράτη μέλη να αναπτύξουν μακροπρόθεσμες στρατηγικές ανακαίνισης. Σύμφωνα με το άρθρο 7 της EPBD, είναι ζωτικής σημασίας αυτές οι μακροπρόθεσμες στρατηγικές να σχεδιαστούν ενόψει των εγγενών κινδύνων που συνεπάγονται ο αμίαντος και άλλες επιβλαβείς ουσίες.

4.2.

 Τα κράτη μέλη υποχρεούνται να καταρτίσουν και να υλοποιήσουν μακροπρόθεσμες στρατηγικές ανακαίνισης. Αυτό θα πρέπει να γίνεται σε συνεννόηση με τους σχετικούς παράγοντες, συμπεριλαμβανομένων διαφόρων εδαφικών επιπέδων, όπως οι περιφέρειες και οι δήμοι. Πρέπει φυσικά να λαμβάνονται υπόψη οι εθνικές διαφορές στις διοικητικές και οργανωτικές δομές.

4.3.

 Τα κριτήρια για την οικονομική στήριξη της ενεργειακής ανακαίνισης, όπως οι φορολογικές εκπτώσεις ή οι επιδοτήσεις, θα πρέπει να ορίζονται ρητά κατά τρόπο που να επιτρέπει στους ιδιοκτήτες ακινήτων να απομακρύνουν τις επιβλαβείς ουσίες με τη λήψη ανάλογων μέτρων. Αυτό μπορεί να περιλαμβάνει τη χρήση ενεργειακά ενεργών υλικών, όπως τα ενσωματωμένα φωτοβολταϊκά συστήματα. Είναι σημαντικό να παρέχονται επίσης οικονομικά κίνητρα για την απομάκρυνση των επιβλαβών ουσιών όταν η πράξη αυτή δεν συνδέεται άμεσα με την ενεργειακή απόδοση του κτιρίου. Αυτό μπορεί να συμβάλει στη δημιουργία υγιεινών και ενεργειακά αποδοτικών χώρων διαβίωσης και εργασίας και να διευκολύνει φιλόδοξα σχέδια αφαίρεσης του αμιάντου.

4.4.

 Οι καταναλωτές απαιτούν πρόσθετη υποστήριξη υπό μορφή ενημέρωσης σχετικά με τους κινδύνους των επιβλαβών ουσιών στα κτίρια που μπορεί να έχουν επιπτώσεις στην υγεία και την ποιότητα του εσωτερικού αέρα, αλλά και για τους τρόπους μετριασμού αυτών των κινδύνων κατά τη διαδικασία ενεργειακής ανακαίνισης. Οι σύμβουλοι ενέργειας, οι ελεγκτές και άλλοι φορείς υποστήριξης των καταναλωτών θα πρέπει να είναι ενημερωμένοι και κατάλληλοι για να παρέχουν πληροφορίες σχετικά με τις δυνατότητες αφαίρεσης του αμιάντου και συναφούς χρηματοδότησης.

4.5.

 Επί του παρόντος, οι απαιτήσεις κατάρτισης και οι διατάξεις σε πολλά κράτη μέλη δεν επαρκούν για την κατάλληλη προστασία των εργαζομένων από τους κινδύνους του αμιάντου. Κατ’ αρχήν, κάθε εργαζόμενος στον κατασκευαστικό κλάδο διατρέχει κίνδυνο να συναντήσει αμίαντο κατά τη διάρκεια της εργασίας του. Σύμφωνα με την οδηγία σχετικά με την έκθεση στον αμίαντο κατά τη διάρκεια της εργασίας (οδηγία 2009/148/ΕΚ), κάθε εργαζόμενος που κινδυνεύει χρειάζεται κατάρτιση αντίστοιχη με το επίπεδο του κινδύνου που διατρέχει· ωστόσο, αυτό δεν αντικατοπτρίζεται επαρκώς στη μεταφορά στη νομοθεσία πολλών κρατών μελών, τα οποία συχνά περιορίζονται στους εργαζομένους που ενδέχεται να εκτεθούν σε υψηλές συγκεντρώσεις (π.χ. αφαίρεση αμιάντου/κατεδάφιση κτιρίων). Συνεπώς, προτρέπονται τα κράτη μέλη να επανεξετάσουν την αντίστοιχη μεταφορά της οδηγίας από την πλευρά των διαφόρων ομάδων κινδύνου, ώστε να βελτιωθεί η προστασία όλων των εργαζομένων που απειλούνται με έκθεση στον αμίαντο.

4.6.

 Είναι σημαντικό να ενσωματωθούν στα σχετικά μέτρα η ευαισθητοποίηση και η ειδική επαγγελματική εκπαίδευση, συμπεριλαμβανομένης της ευρύτερης ευαισθητοποίησης, ιδίως στους νέους εργαζόμενους, η οποία μπορεί να περιλαμβάνει επαγγελματική και εκπαιδευτική κατάρτιση. Η κατάρτιση θα πρέπει να σχεδιάζεται ώστε να καλύπτει τις ανάγκες των εργαζομένων που έρχονται περιστασιακά σε επαφή με αμίαντο και να τους επιτρέπει να απομακρύνουν υλικά χαμηλής επικινδυνότητας, όπως οροφές και σωλήνες από αμιαντοτσιμέντο που δεν έχουν υποστεί ζημίες. Κάτι τέτοιο είναι ιδιαίτερα σημαντικό για τις ΜμΕ. Τέλος, ξεχωριστά θα πρέπει να εξετάζονται οι ανάγκες των εξειδικευμένων επιχειρήσεων αφαίρεσης του αμιάντου, οι οποίες μπορεί επίσης να χειρίζονται υλικά υψηλού κινδύνου σε μεγάλες ποσότητες και σε τακτική βάση.

4.7.

 Οι Ευρωπαίοι κοινωνικοί εταίροι στον κατασκευαστικό κλάδο έχουν αναπτύξει θεματικές ενότητες πληροφόρησης για τον ασφαλέστερο χειρισμό του αμιάντου οι οποίες είναι διαθέσιμες σε πολλές γλώσσες. Τα κράτη μέλη ενθαρρύνονται να αναλάβουν τα ίδια δραστηριότητες ευαισθητοποίησης ή να διαδώσουν το διαθέσιμο (ενημερωτικό) υλικό.

4.8.

 Υπάρχουν νέες τεχνολογίες και νέες πρακτικές εργασίας για την προστασία της υγείας και της ασφάλειας των εργαζομένων και των ενοίκων των κτιρίων, και πρέπει να προωθηθεί η χρήση και η εφαρμογή τους. Η γενική μείωση της σκόνης στον χώρο εργασίας μπορεί να περιορίσει ένα ευρύ φάσμα επιπτώσεων στην υγεία που προκύπτουν από το κρυσταλλικό πυρίτιο, τη σκόνη ξύλου και τον αμίαντο, μεταξύ άλλων. Κάτι τέτοιο μπορεί να γίνει με διαφορετικά μέσα, όπως η αναρρόφηση στην πηγή ή η δέσμευση της σκόνης με νερό ή γέλη. Χρησιμοποιούνται ήδη ρομπότ με τηλεχειρισμό για την αφαίρεση υλικών από επιφάνειες, κλειστούς χώρους, οροφές και τοίχους κτιρίων. Όταν λαμβάνεται σοβαρά υπόψη ο κίνδυνος των επιβλαβών ουσιών, προωθείται η καινοτομία.

4.9.

 Είναι σημαντικό να υπάρξει ανταπόκριση στην ενίοτε ακριβή αντίληψη της ύπαρξης επικίνδυνων και ανθυγιεινών χώρων εργασίας στον κατασκευαστικό τομέα. Αυτό είναι ένα σημαντικό ζήτημα υπό το φως της γήρανσης του εργατικού δυναμικού. Η διαχείριση του κινδύνου του αμιάντου και των άλλων επιβλαβών ουσιών με ολιστικό τρόπο κατά τη διάρκεια της ενεργειακής ανακαίνισης μπορεί να συμβάλει στο να καταστεί ο τομέας ελκυστικότερος για τους νέους και τις γυναίκες.

4.10.

 Η ενεργειακή ανακαίνιση δημιουργεί νέα επαγγέλματα και μετασχηματίζει τις υφιστάμενες περιγραφές των θέσεων εργασίας. Πρόκειται για μια ευκαιρία για τη βελτίωση της ελκυστικότητας του τομέα και τη δημιουργία νέων και ελκυστικών θέσεων εργασίας. Καθίσταται ολοένα και σημαντικότερο να αντιμετωπιστεί η δημογραφική αλλαγή σε αυτόν τον τομέα, με την παροχή περιγραφών και συνθηκών εργασίας που να ανταποκρίνονται στις προσδοκίες των νέων εργαζομένων, και των γυναικών ειδικότερα.

4.11.

 Ο μέσος άνθρωπος περνά το 90 % περίπου του χρόνου του σε εσωτερικούς χώρους. Σήμερα, τα οικοδομικά υλικά σπανίως είναι ομοιογενή. Ακόμη και φαινομενικά απλά προϊόντα παράγονται με τη χρήση μιας σειράς από χημικά προϊόντα και πρόσθετα· αυτό συνδέεται συχνά με τις τεχνικές διαδικασίες. Μερικές φορές οι μακροπρόθεσμες επιπτώσεις στην ανθρώπινη υγεία είναι άγνωστες. Τα νανοϋλικά, για παράδειγμα, έχουν παρόμοιες γεωμετρικές ιδιότητες με τον αμίαντο και μακροπρόθεσμα ενδέχεται να αποδειχθούν επικίνδυνα. Οι υπεύθυνοι χάραξης πολιτικής και οι παραγωγοί δομικών υλικών θα πρέπει να εφαρμόζουν την αρχή της προφύλαξης ως κατευθυντήριο κανόνα στην έρευνα και ανάπτυξη δομικών υλικών.

4.12.

 Θα πρέπει να υιοθετηθεί η προσέγγιση του κύκλου ζωής για τον σχεδιασμό των κτιρίων και τα δομικά υλικά με σκοπό τη χρήση στο τέλος του κύκλου ζωής και την ανακυκλωσιμότητα. Οι υπεύθυνοι χάραξης πολιτικής θα μπορούσαν να τονώσουν ή να παράσχουν κίνητρα για τη χρήση βιώσιμων τεχνικών για τα κτίρια και φυσικών δομικών υλικών, όπως είναι, ενδεικτικά, το ξύλο, ιδανικά από τοπικές πηγές. Παραδείγματος χάριν, παρατηρείται σήμερα αύξηση του αριθμού των κτιρίων με ξύλινα πλαίσια και των τεχνολογικών εξελίξεων στα βιολογικής προέλευσης μονωτικά υλικά, όπως τα επιχρίσματα κάνναβης, ή νέες εφαρμογές για τα προϊόντα με βάση το ξύλο σε δραστηριότητες στέγασης. Αυτές οι εξελίξεις όσον αφορά τη χρήση πιο βιώσιμων υλικών και προϊόντων θα πρέπει να προωθηθούν και να υποστηριχθούν περισσότερο ενεργά μέσω διαφόρων εργαλείων και πρωτοβουλιών της ΕΕ. Θα πρέπει επίσης να λαμβάνεται υπόψη ο στόχος της ΕΕ για τη δημιουργία κυκλικής οικονομίας.

4.13.

 Ένας από τους κύριους λόγους αναθεώρησης της EPBD ήταν η μείωση των επιπτώσεων της κλιματικής αλλαγής. Εντούτοις, προβλέπεται υψηλότερη συχνότητα φυσικών καταστροφών που μπορεί να οδηγήσει σε ανεξέλεγκτη απελευθέρωση ινών αμιάντου από κτίρια και δημόσιες υποδομές. Αυτό θα πρέπει να αποτελέσει επιπρόσθετο κίνητρο για τη διευκόλυνση της απομάκρυνσης του αμιάντου και να συμπεριληφθεί στα σχέδια αντιμετώπισης φυσικών καταστροφών. Οι υπηρεσίες έκτακτης ανάγκης κινδυνεύουν σε τέτοιες καταστάσεις και πρέπει να προστατεύονται επαρκώς.

Βρυξέλλες, 15 Μαΐου 2019.

Ο Πρόεδρος

της Ευρωπαϊκής Οικονομικής και Κοινωνικής Επιτροπής

Luca JAHIER

Top